Ադրբեջան

Ադրբեջանի Հանրապետությունը պետություն է Հարավային Կովկասում։ Սահմանակցում է Ռուսաստանի Դաշնությանը, Վրաստանի Հանրապետությանը, Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը, Թուրքիայի Հանրապետությանը, Հայաստանի Հանրապետությանը, Արցախի Հանրապետությանը։ Տարածքը ըստ ՄԱԿ-ի 86,600 կմ․քառ, բնակչությունը, ըստ 2019 թվականի նախահաշվի 10,000,000 մարդ է։

Ներկայիս Ադրբեջանը բազմազգ և բազմակրոն պետություն է։ Բնակչության մեծամասնությունն ադրբեջանցիներն են (91 %), որոնք դավանում է շիա իսլամ։ Խոշոր ազգային փոքրամասնություններն են լեզգիները, ռուսները, թալիշները, ավարները, թաթարները և վրացիները։ Չնայած նրան, որ Ադրբեջանը համարվում է իսլամադավան պետություն, այնուամենայնիվ, երկրի բնակչության 53%-ն իրեն համարում է աշխարհիկ։ 

Ադրբեջանի վարչապետը պաշտոնական այցով մեկնել է Թուրքիա
 |armenpress.am|

Ադրբեջանի վարչապետը պաշտոնական այցով մեկնել է Թուրքիա |armenpress.am|

armenpress.am: Ադրբեջանի վարչապետ Ալի Ասադովը մայիսի 8-ին պաշտոնական այցով մեկնել է Թուրքիա: Այս մասին, ինչպես հայտնում են ադրբեջանական ԶԼՄ-ները: Այցի նպատակը եղել է  մայիսի 8-ին կայացացած Թուրքիա-Ադրբեջան  միջկառավարական  համատեղ տնտեսական հանձնաժողովի 11-րդ նիստին մասնակցությունը: Նիստի ընթացքում քննարկվել են երկկողմ տնտեսական հարաբերություններին, առևտրային համագործակցությանը, ներդրումների, մաքսային և կրթական ոլորտներին առնչվող հարցեր: Նիստի արդյունքում՝ Թուրքիայի փոխնախագահ Ջևդեթ Յըլմազի և Ալի Ասադովի կողմից արձանագրություն է ստորագրվել: Երկօրյա պաշտոնական այցով Թուրքիայում գտնվող Ադրբեջանի վարչապետ Ալի Ասադովը Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին է փոխանցել 2024 թվականի նոյեմբերին Բաքվում կայանալիք COP-29-ին մասնակցության վերաբերյալ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հրավեր նամակը։
19:55 - 08 մայիսի, 2024
Ադրբեջանը և Բուլղարիան ռազմավարական գործընկերության ամրապնդման հռչակագիր են ստորագրել
 |factor.am|

Ադրբեջանը և Բուլղարիան ռազմավարական գործընկերության ամրապնդման հռչակագիր են ստորագրել |factor.am|

factor.am: Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն ու Բուլղարիայի նախագահ Ռումեն Ռադևը Բաքվում անցկացրած բանակցություններից հետո կողմերը մի շարք փաստաթղթեր են ստորագրել, գրում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները։ Մասանավորապես, Ալիևն ու Ռադևը ստորագրել են «Համատեղ հռչակագիր Ադրբեջանի Հանրապետության և Բուլղարիայի Հանրապետության միջև ռազմավարական գործընկերության ամրապնդման մասին»։ Բացի այդ, փոխըմբռնման հուշագիր է ստորագրվել նորարարական տեխնոլոգիաների ոլորտում համագործակցության վերաբերյալ Ադրբեջանի թվային զարգացման և տրանսպորտի նախարարության և Բուլղարիայի նորարարության ու զարգացման նախարարության միջև։ Փոխըմբռնման հուշագիր է ստորագրվել նաև Ադրբեջանի պետական նավթագազային SOCAR ընկերության և բուլղարական Asarel Investment ընկերության միջև, համագործակցության մասին փաստաթուղթ՝ «Ադրբեջանական ավիաուղիներ»-ի և «Bulgaria Air» ընկերությունների միջև։
17:42 - 08 մայիսի, 2024
Ինչո՞ւ Ռուսաստանը խաղաղապահներին այդքան հեշտ դուրս բերեց Ղարաբաղից․ Կիրիլ Կրիվոշեևի վերլուծությունը
 |civilnet.am|

Ինչո՞ւ Ռուսաստանը խաղաղապահներին այդքան հեշտ դուրս բերեց Ղարաբաղից․ Կիրիլ Կրիվոշեևի վերլուծությունը |civilnet.am|

civilnet.am: Մոսկվայի Կարնեգի կենտրոնում հրապարակվել է Հարավային Կովկասի հարցերով մասնագիտացած լրագրող Կիրիլ Կրիվոշեևի հոդվածը ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների, Լեռնային Ղարաբաղից ռուսական խաղաղապահ զորակազմի դուրսբերման, հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի մասին։ «Նոր բարեկամության գինը․ ինչո՞ւ Ռուսաստանը խաղաղապահներին այդքան հեշտ դուրս բերեց Ղարաբաղից» վերնագրված հոդվածը թարգմանաբար՝ ստորև։ Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների ներկայությունը մշտական հիշեցում էր, որ Ռուսաստանը, չնայած զորակազմին, դադարել է կարգավորման գործընթացում որևէ դեր ունենալ։ Իսկ այժմ զորքի դուրսբերումը կարելի է համարել նեղացածի ժեստ․ Արևմուտքին ծախված Փաշինյանը չգնահատեց Մոսկվայի հոգատարությունը, և հիմա թող ինքն էլ գլուխ հանի հետևանքներից։ Ադրբեջանին հաջողվեց անել այն, ինչը հետխորհրդային երկրներում դեռ ոչ վաղ անցյալում անհնար էր թվում։ Բաքուն ոչ միայն հասավ նրան, որ ռուսական խաղաղապահ զորակազմը վաղաժամ դուրս գա Ղարաբաղից, այլև այդ գործընթացը համատեղեց Իլհամ Ալիևի՝ Մոսկվա այցի հետ, որն անցավ անսովոր ջերմ մթնոլորտում։ Ռուսաստանի իշխանությունները և պրոպագանդիստները չքննադատեցին Ադրբեջանի առաջնորդին Ռուսաստանին տարածաշրջանից հանելու համար, այլ հակառակը՝ ամբողջ ուժով արդարացրին իրերի այդպիսի դասավորությունը։ Նրանք մեղավոր կարգեցին Հայաստանի իշխանություններին և Նիկոլ Փաշինյանին, որը «ինքն էր ճանաչել Ադրբեջանի՝ 1991-ի սահմանները» և վստահել Բրյուսելին ու Վաշինգտոնին, ինչը, ըստ Կրեմլի տրամաբանության, չի կարող լավ բանի հանգեցնել։ Սակայն Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև ցուցադրական մտերմությունը բոլորովին չի նշանակում, որ նրանք հիմա սերտ դաշնակիցներ են, և Բաքուն պատրաստ է Մոսկվային փոխադարձ զիջումներ անել։ Ավելի շուտ, Կրեմլն ընդունեց, որ Ղարաբաղյան հարցը փակված է, և որոշեց չփչացնել հաղթողի հետ հարաբերությունները։ Իսկ Երևանի հետ Բաքուն ուղիղ երկխոսություն է հաստատում, ընդ որում մինչ այժմ՝ լիովին արդյունավետ։ Գործընկեր, որին քննադատություն չի կպնում Ադրբեջանը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ դիվանագաիտական և ռազմական ջանքերի ճիշտ համադրությամբ տարածաշրջանային հակամարտությունը կարելի է ոչ միայն լուծել Մոսկվայի կամքին հակառակ, այլև չեզոքացնել Ռուսաստանի ռազմական ներկայությունը տարածաշրջանում։ Դեռ ոչ վաղ անցյալում թվում էր, որ եթե Մոսկվան որևէ վայրում իր խաղաղապահներին է տեղակայում, ապա նրանք այդտեղ մնում են գրեթե ընդմիշտ՝ լինի Աբխազիան, Հարավայի Օսիան կամ Մերձդնեստրը։ Սակայն Ղարաբաղի դեպքը ցույց տվեց, որ լինում են նաև հակառակ օրինակները, երբ Ռուսաստանը մուտք է գործում ակնհայտորեն երկար ժամանակով, բայց ստիպված է դուրս գալ վաղաժամ և անհասկանալի արդյունքով։ Դա հերիք չէ, Կրեմլն ամեն անգամ ջանում է թե՛ ռուս հանրությանը, թե՛ արտաքին աշխարհին համոզել, որ ադրբեջանական կողմի նկատմամբ որևէ վերապահում չունի։ Ըստ Մոսկվայի հավաստիացումների՝ ամեն ինչ գնում է ըստ ծրագրվածի՝ զորակազմը կատարել է իր առաջադրանքները, որոնցից գլխավորը քաղաքացիական բնակչությանը բռնությունից պաշտպանելն էր, և դրա համար էլ այժմ կարող է հեռանալ։ Եվ, ընդհանրապես, դուրսբերման մասին որոշումը, ըստ Պեսկովի, ընդունվել է համատեղ և պայմանավորված չէ որևէ կողմի կամքով, այլ՝ «փոփոխված իրողություններով»։ Ընդ որում, Ռուսաստանը կուլիսների համառորեն անտեսում է հարցը, թե ով է թույլ տվել իրողությունների այդ փոփոխությունը, եթե 2020-ի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ հայերի և ադրբեջանցիների միջև շփման գիծը պետք է չփոփոխվեր։ Ըստ էության՝ այն ամենը, ինչ տեղի ունեցավ Ղարաբաղում 2022-ի դեկտեմբերից ի վեր, հնարավոր եղավ Ռուսաստանի՝ Ադրբեջանին զսպել չկարողանալու պատճառով։ Ամեն ինչ Փաշինյանի վրա բարդելու Մոսկվայի փորձերը հազիվ թե ինչ-որ մեկին համոզեն։ Ռուսաստանն այնքան է ջանում խուսափել Ադրբեջանի հետ ցանկացած շփումից, որ նույնիսկ չհիշեց անցած տարվա սեպտեմբերին Ճանկաթաղում զոհված խաղաղապահների մասին [2023-ի սեպտեմբերի 20-ին ադրբեջանական զինուժի հարձակման հետևանքով Արցախի Ճանկաթաղ գյուղի շրջակայքում սպանվեց ռուսաստանցի հինգ խաղաղապահ – ՍիվիլՆեթ]։ Ադրբեջանն ընդունեց իր մեղավորությունը, Ալիևը ներողություն խնդրեց, սակայն հետաքննության որևէ արդյունք մինչ այժմ չի հրապարակվել։ Ալիևի՝ ապրիլի 22-ին Մոսկվա կատարած այցն էլ այնպես էր կազմակերպված, որ ոչինչ չհիշեցնի հենց այդ նույն պահին խաղաղապահների դուրսբերման մասին։ Դրա փոխարեն հանդիպման գլխավոր շեշտը ադրբեջանական առաջնորդի հոր՝ Հեյդար Ալիևի արժանիքներն էին։ Հայր Ալիևը 50 տարի առաջ գլխավորել էր Բայկալ-ամուրյան երկաթուղու կառուցման կառավարական հանձնաժողովը։ Խորհրդային դարաշրջանի ժառանգների հանդիպման ներդաշնակ մթնոլորտը քննադատության որևէ խորշ չի թողնում։ Եվ այս ամենը տեղի ունեցավ՝ չնայած Ադրբեջանի դեմ վերապահումների այն ահռելի քանակին, որ ունեն նույնիսկ Կրեմլին հավատարիմ և Ուկրաինայի դեմ պատերազմին աջակցող հայրենասերները։ Պատերազմն արդարացնող տելեգրամյան ալիքներն անընդհատ կշտամբում են Բաքվին Ուկրաինայի նկատմամբ անթաքույց ապրումակցման համար․ Ադրբեջանում Ուկրաինայի զինված ուժերում կռվող ադրբեջանցի կամավորների մասին լուրեր պատրաստում են անգամ իշխանամերձ լրատվամիջոցները։ Զայրույթի պատճառ են նաև Ադրբեջանից Ուկրաինա զենքի մատակարարման մասին լուրերը և Ռուսաստանում ադրբեջանական սփյուռքի հետ կապված միջադեպերը։ Այնուամենայնիվ, Ալիևը Կրեմլի համար մնում է գործընկեր, որին քննադատություն չի կպնում և որի նկատմամբ ռուսական իշխանությունները պահանջներ չեն ներկայացնում։ Համարյա առանց միջնորդների Լրատվականների համար ներդաշնակ այդ պատկերի և կադրի հետևում մնացած իրական մեծ հակասությունների միջև հակադրությունը բնական հարց է առաջացնում՝ ինչու Կրեմլը, որն այդքան խանդոտ վերաբերմունք ունի հետխորհրդային երկրներում իր ռազմական ներկայության նկատմամբ, այդքան հանգիստ և նույնիսկ բարեհոգաբար է արձագանքում Բաքվի կողմից իր այդ ներկայության ակտիվ վերացմանը։ Գիտակցելով սեփական ձախողումը Ղարաբաղյան կարգավորման հարցում, երբ ռուս խաղաղապահները տարածաշրջանում պիտի փաստացի մնային անժամանակ՝ Մոսկվան սկզբում փորձեց իր զորակազմի համար Հարավային Կովկասում նոր դեր գտնել։ Առանձին հայտարարություններից դատելով՝ քննարկվել է նրանց երկարաժամկետ տեղակայումը Հայաստանում՝ որպես ՀԱՊԿ-ի առաքելության մաս, սակայն Փաշինյանը հրապարակային հրաժարվեց ռուս խաղաղապահներին Հայաստանում ընդունելուց։ Վերջին բանը, որով Ռուսաստանը փորձեց արդարացնել խաղաղապահների ներկայությունը Ղարաբաղում, ականազերծումն էր։ Սակայն դա ակնհայտորեն այն խնդիրը չէ, որը պահանջում է 2000 մարդու և 400 միավոր հատուկ տեխնիկայի մասնակցություն։ Ալեքսանդրյան 15-րդ առանձին հրաձգային բրիգադի զինծառայողների մեծ մասը, որտեղից 2020-ին խաղաղապահներին էին հավաքել, վաղուց կռվում են Ուկրաինայում։ Այժմ Ղարաբաղում ազատ մնացած ռուսական տեխնիկան և մարդիկ ամենայն հավանականությամբ կուղարկվեն ուկրաինական ճակատ։ Արդյունքում Ռուսաստանը ստիպված եղավ իր զինծառայողներին դուրս հանել Ղարաբաղից առանց Ադրբեջանից որևէ փոխհատուցում ստանալու։ Մոսկվան ինչպես կար, այնպես էլ մնում է հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացից դուրս մնացած։ Այո՛, Կրեմլն ու Բաքուն կարող են գրեթե համաժամանակ կշտամբել Երևանին Արևմուտքին մերձենալու փորձերի համար, բայց Հարավային Կովկասում ռուսական դիվանագիտության ուժեղացման կամ ռուս-ադրբեջանական տանդեմ ստեղծելու նշաններ տեսանելի չեն։ Հայաստանի սահմանային չորս գյուղերը Ադրբեջանին հանձնելու պայմանավորվածությունը, ինչպես նաև երկու երկրների միջև սահմանային առաջին սյուների տեղադրումը տեղի ունեցավ առանց Ռուսաստանի մասնակցության՝ ուղիղ երկխոսության արդյունքում։ Հանդիպումն էլ տեղի ունեցավ հենց սահմանին։ Անցած տարի սկսված հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման «Ո՛չ Ռուսաստան, ո՛չ Արևմուտք» մոտեցումն էլ անսասան է թվում։ Առանց միջնորդների ձեռք բերված պայմանավորվածություններն էլ առայժմ բավական ողջամիտ և կենսունակ են թվում։ Չորս գյուղերի շուրջ սահմանազատման ընթացքում կողմերը նախապես կարևոր ճանապարհներ ընդգրկող ոչ մեծ տարածքների փոխանակման պատրաստակամություն են արտահայտել (իսկ Հայաստանի համար և ընդհանրապես Երևան-Թբիլիսի մայրուղին կենսական կարևորություն ունի): Եթե փոխանակումը հաջող ընթանա, այն կդառնա կարևոր նախադեպ։ 1991-ի Ալմա-Աթայի հռչակագրի սահմաններով դելիմիտացիան իրականացնելու կետը նույնպես լավատեսություն է ներշնչում։ Դա պիտի խանգարի Ադրբեջանին հետագայում վերադառնալ 1940-ականների, 1950-ականների և 1960-ականների քարտեզներին, որոնցում Խորհրդային Ադրբեջանի տարածքը փոքր ինչ մեծ էր։ Մյուս կողմից, Ադրբեջանը առաջվա նման քննադատում է Հայաստանին բանակն ուժեղացնելու ցանկացած փորձի մեջ և Զանգեզուրի միջանցքի թեման պատրաստ է պահում։ Այսինքն՝ Բաքուն և Երևանը առաջին անգամ իրոք ինչ-որ օգտակար բանի շուրջ պայմանավորվածություն են ձեռք բերել առանց արտաքին օգնության, բայց դա կարող է լինել միայն ժամանակավոր ցուցադրություն, ինչից հետ կսկսվեն ծանոթ խնդիրները։ Սակայն կարգավորման մեջ Ռուսաստանի միջնորդական դերն ամեն դեպքում կչեզոքանա՝ չնայած Մոսկվայի շարունակական խոստումներին՝ հասնելու 2020-ի համաձայնությունների իրականացմանը։ Հայաստանի նկատմամբ Ռուսաստանի ճնշման փորձերը, Ուկրաինայի բախտին արժանանալու սպառնալիքները դժվար թե օգնեն․ Ադրբեջանը նույնպես չի ցանկանում տեսնել Ռուսաստանի միջնորդությունը։ Շարունակությունը՝ սկզբնաղբյուր կայքում
16:30 - 08 մայիսի, 2024
Կիրանցում այս պահին տեղադրված սյուներն իրենց օգտին են համարում, սպասում, թե ինչ գծով բնակելի տարածք կմտնեն
 |azatutyun.am|

Կիրանցում այս պահին տեղադրված սյուներն իրենց օգտին են համարում, սպասում, թե ինչ գծով բնակելի տարածք կմտնեն |azatutyun.am|

azatutyun.am: Իրավապահները թույլատրել են Կիրանցի վարչական ղեկավար Կամո Շահինյանին մոտենալ տեղադրված սահմանային սյուների հատված և հնարավորության սահմաններում մոտիկից դիտարկել, թե որ հատվածներում են դրանք տեղադրվել։ Շահինյանն ասաց, որ այս պահի դրությամբ գոհ է սահմանազատման արդյուքններից՝ շեշտելով՝ այն 57 հողակտորները, որոնց շուրջ գյուղացիները մտահոգություն էին հայտնում, այս պահի դրությամբ դրանք հայկական վերահսկողության տակ են։ Վարչական ղեկավարը նաև նշեց, որ 11-րդ սյունն է տեսել, որը Խեյրիմլիի և Կիրանցի սեփական հողերը բաժանող գետի մեջ է տեղադրված։ Շահինյանի տեղեկություններով՝ սառեցվել է գործընթացն այն հատվածներում, որն այսօրվա ասուլիսում վարչապետը ցավոտ կետեր անվանեց։ Փաշինյանն այսօր հայտարարեց, որ Կիրանցի հատվածում ունեն 12 կետ սահմանային, այս պահի դրությամբ 8 կետը որոշված է, սյուները տեղադրված են։ «Ունենք 3 կետ, որոնք առավել զգայուն են և այդ երեք առավել զգայուն կետերի վերաբերյալ ավելի մանրամասն աշխատանք կկատարվի, որովհետև այս կետերում արդեն սանտիմետրերը նշանակություն ունեն և սանտիմետրերով պետք է ճշգրիտ արտահայտենք։ Մի քիչ շատ պետք է չարչարվենք, բայց ինչպես ասել ենք՝ էն պրոբլեմը, որ բարձրացնում են Կիրանցի բնակիչները, էդ պրոբլեմը բարձրացնելու պահից դա պետք է դադարի լինել իրենց պրոբլեմը, դա պետք է լինի ՀՀ կառավարության պրոբլեմը, անձամբ իմ պրոբլեմը», - ասաց գործադիրի ղեկավարը՝ նշելով, որ խնդիրը կլուծեն այնպես, որ գյուղացիները դա բավարար համարեն։ Վարչական ղեկավարի ու գյուղացիների պնդմամբ, այդ ցավոտ կետերը գյուղի կամրջի, դպրոցի ու մասնավոր տների հատվածում են։
17:03 - 07 մայիսի, 2024
Փաշինյանը բացատրեց՝ ինչու է վստահ, որ Տավուշի չորս գյուղերից հետո Ադրբեջանը չի պահանջի չորս գյուղ Սյունիքից

Փաշինյանը բացատրեց՝ ինչու է վստահ, որ Տավուշի չորս գյուղերից հետո Ադրբեջանը չի պահանջի չորս գյուղ Սյունիքից

Հարցնում եք՝ ինչու եք վստահ, որ 4 գյուղ չեն պահանջելու Սյունիքի մարզից [Տավուշի 4 գյուղեր տալուց հետո]․ վստահ եմ՝ մի պատճառով, որ դա լեգիտիմ չի։ Այս մասին ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը՝ շարունակելով․ «Իմ ասածը կարող է չափազանցություն է հնչում, բայց մենք չորս գյուղ չենք տալիս քաղաքական եւ անվտանգային տրամաբանությամբ, մենք չորս գյուղ վերցնում ենք Ադրբեջանից՝ որպես փաստարկ՝ Հայաստանի դեմ հնարավոր ագրեսիվ քաղաքականության արդարացման։ Ես վստահ եմ դրա համար, որովհետեւ այ սա (ցույց է տալիս սահիկը, որի վրա ՀՀ տարածքը նշված է 29 հազար 743 ք․ կմ) ՀՀ ինքնիշխան տարածքն է, եւ ցանկացած բան, որ մենք կպահանջենք էս տարածքում, լեգիտիմ է, եւ ցանկացած բան, որ ուրիշները կպահանջեն էս տարածքում, ոչ լեգիտիմ է»։ Ասուլիսի ժամանակ լրագրողը հետաքրքրվեց՝ սահիկում ցուցադրած 29 հազար 743 ք․ կմ տարածքում ներառված ե՞ն Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից Ադրբեջանի կողմից օկուպացրած տարածքները (Ջերմուկում, Սյունիքում, Տավուշում)։ Փաշինյանն ասաց, որ այդ թվում մտնում են բոլոր այն տարածքները, որոնք ԽՍՀՄ փլուզման պահին դե յուրե եղել են ՀՀ տարածքում, եւ այո, այդ տարածքները ներառյալ։ Նիկոլ Փաշինյանն ասաց, որ պատերազմի դելեգիտիմացիան կարեւոր է, որովհետեւ Ադրբեջանի կողմից հնարավոր պատերազմը դելեգիտիմացիայի ենթարկվել է ոչ միայն Հայաստանի կողմից, այլեւ Ադրբեջանի կողմից, որովհետեւ այդ փաստաթուղթը, որն ընդունվել է սահմանազատման հանձնաժողովների նիստում, Հայաստանը միակողմանի չի ստորագրել, ստորագրել է նաեւ Ադրբեջանը․ «Նաեւ Ադրբեջանն է դելեգիտիմացրել էդ պատերազմը, ինչու, որովհետեւ էնտեղ հստակ արձանագրված է, թե էն բոլոր հարցերը, որոնք կան, որոնք կարող էին դառնալ պատերազմի պատճառ, ինչ սկզբունքով պետք է լուծվեն»։
16:28 - 07 մայիսի, 2024
Սյունը տեղադրվել է Ոսկեպարի կամ Կիրանցի հատվածում, որ չկա «Արեւմտյան Ադրբեջան», կա սյունից էն կողմ Ադրբեջան, եւ սյունից էս կողմ՝ Հայաստանի Հանրապետություն․ Փաշինյան

Սյունը տեղադրվել է Ոսկեպարի կամ Կիրանցի հատվածում, որ չկա «Արեւմտյան Ադրբեջան», կա սյունից էն կողմ Ադրբեջան, եւ սյունից էս կողմ՝ Հայաստանի Հանրապետություն․ Փաշինյան

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը այսօրվա մամուլի ասուլիսի ժամանակ, անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից շրջանառվող այսպես կոչված «Արեւմտյան Ադրբեջանի» թեմային, ասաց, որ դա սպառնալիք է ՀՀ անվտանգությանը․ «Հիմա հարց․ էդ սպառնալիքը մենք ո՞նց ենք պատրաստվում կառավարել․ հենց սահմանազատումով, որովհետեւ ես համոզված եմ, որ սյունը տեղադրվել է Ոսկեպարի կամ Կիրանցի հատվածում, որ չկա «Արեւմտյան Ադրբեջան», կա Ադրբեջան, որ սյունից էն կողմ է, եւ սյունից էս կողմ՝ Հայաստանի Հանրապետությունն է, եւ սա շատ կարեւոր է, նենց չի, որ մենք գիշերը թաքուն տարել ենք, էդ սյունը դրել․ դա տեղի է ունեցել համատեղ որոշմամբ, սրանում է ամբողջ խնդիրը։ Մենք բարձրացնում ենք էդ հարցերը, եւ միջազգային հարթակում, եւ երկկողմ բանակցություններում, եւ բանավոր, եւ գրավոր»։ Նիկոլ Փաշինյանը նշեց՝ ուզում է, որ ոչ մի պահ չմոռանանք, որ մենք էս երկրագնդի վրա մենակ չենք ապրում, եւ իրադրությունների մեր ընկալումն, իհարկե, շատ կարեւոր է, բայց միայն մեր ընկալումը չի կարեւոր։  «Երբ ընդդիմադիր հարգարժան գործընկերներն իրենց միջոցառումներում Արեւմտյան Հայաստանի, էլի ուրիշ բաների մասին են խոսում․․․ Ես բան չեմ ասում։ Ուղղակի խնդրում եմ մեր բոլորի ուշադրությունը՝ էս տերմինաբանությունները կարո՞ղ է կապ ունեն իրար հետ, կամ մենք հասկանում ե՞նք՝ էս խոսույթներով ուր ենք առաջնորդում մեզ բոլորին։ Էմոցիոնալ մակարդակում, հիմա էս ամենը, որ ասում եմ, ես ՀՀ-ում ծնված-մեծացած մարդ եմ, ես կրողն եմ էն նույն սոցիալ-հոգեբանության, որը բոլորդ եք կրում, ստեղ տարբերությունն ուրիշ բանի մեջ է։ Եւ էն փոփոխությունը, որն էսօր եւ վերջին շրջանում տեղի է ունենում, ուզում եմ ձեզ ներկայացնել, որովհետեւ հարցադրումը լիարժեք կիսելով՝ ես չեմ կիսում դիտանկյունը, որից դուք նայում եք, ենթատեքստը։ Որովհետեւ էս վերջին շրջանում կարեւոր փոփոխություններ են տեղի ունենում կառավարության խոսույթում եւ մեր մտածողության մեջ։ Մենք դուրս ենք եկել եւ ընկել ենք ճանապարհ, ինքներս մեզ համար ձեւակերպել ենք, որ մենք ուզում ենք Ա կետից գնալ Բ կետը։ Սկզբից ճանապարհը նորմալ է, արահետ է, քայլում ենք, հետո գալիս է պահ, որ տեսնում ենք՝ ոնց որ արահետը վաղուց օգտագործված չի, արդեն բուսականություն է աճել, բայց մենք շարունակում ենք էդ ճանապարհով, որովհետեւ ասել ենք, որ պետք ա գնանք էդ ճանապարհով, հետո գնում ենք, տեսնում՝ ճանապարհը կորսվել է, մենք շարունակում ենք գնալ, հետո սկսվում ա մութ եւ թավ անտառը, եւ մենք շարունակում ենք գնալ։ Եւ էդ խումբը ասում է՝ էս ճամփով ոնց որ թե ուր ենք գնում, ճանփա չկա, ուղենիշ չկա, եւ բոլորի մոտ էն զգացողությունն է, որ կարո՞ղ է ճիշտ չենք գնում, կարո՞ է պետք է հետ դառնանք, եւ բոլորը մտածում են եւ մտածում են՝ բարձրաձայնեմ, թե չէ, եւ ասում են՝ բարձրաձայնեմ, մյուսները կմտածեն՝ վախեցա, շարունակում են գնալ էդ ճանապարհով, արդեն չի երեւում Բ կետին հասնելու հնարավորությունը, որովհետեւ մութ, թավ անտառ ա, ոչ ցուցանակ կա, ոչ ճանապարհ կա, եւ մենք հասկանում ենք, որ գալիս է մի պահ, որ հասկանում ես՝ մենակ էդ չի, բա ո՞նց կլնի, որ էդ ճամփից հետ դառնաս։ Գալիս է մի պահ, որ հասկանում ես էդտեղ միայն քո ասածին տեր լինելու խնդիրը չի, հասկանում ես, որ ի սկզբանե էդ դեպի Բ գետը գնալու ճանապարհը, որ ընտրել ես, ճանապարհ չկա, որ քեզ տեղ է հասցնելու, առավելագույն ճանապարհն էն է, որ մոլորվելու ես եւ կորցնելու քո ճանապարհը եւ վտանգի տակ ես դնելու քո խմբին։ Էսօր էս պրոցեսն է տեղի ունենում»,- ասաց Փաշինյանը։ ՀՀ վարչապետի խոսքով՝ այս ճանապարհը դրա մասին է, որ մենք հատել ենք էն գիծը, որ պետք է խոստովանենք ինքներս մեզ, որ էդ ուղղությամբ գնալ պետք չի, էդ ճանապարհից պետք է հետ դառնալ, որովհետեւ շարունակության պարագայում կորսվելու է ամեն ինչ․ «Բայց դա չի նշանակում, որ սա հեշտ պրոցես է, եւ չի նշանակում, որ ձեր ասած հարցերը լեգիտիմ չեն, այո, լեգիտիմ են, բայց ինչպե՞ս կառավարել․ ասում եմ՝ օրինակ՝ սահմանային սյուներով, որովհետեւ էն սյունը, որ դրվել է Ոսկեպարում, Կիրանցում, փակել է ձեր ասած խոսույթի ճանապարհը»,- ընդգծեց Փաշինյանը։
16:17 - 07 մայիսի, 2024
Այսօր նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության ոչ մի կետ չի գործում. Փաշինյան

Այսօր նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության ոչ մի կետ չի գործում. Փաշինյան

Ըստ էության, այսօր նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության ոչ մի կետ չի գործում։ Այս մասին ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը, եւ ասաց՝ մի պահ ենթադրենք՝ այդպես չէ իրավիճակը։ «Ինչի՞ մասին է [եռակողմ հայտարարության] 9-րդ կետը․ ընդ որում՝ փորձ է արվում տպավորություն ստեղծել, թե նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետը Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետության միջեւ կապի մասին է։ Ոչ, դրա մասին չի։ 9-րդ կետը տարածաշրջանային տնտեսական կապերի ապաշրջափակման մասին ա, եւ էդ ապաշրջափակման արդյունքում նաեւ ընդգծված է, քանի որ էդտեղ կա առանձնահատկություն, երկրից երկիր հաղորդակցություն ապահովելու անհրաժեշտության մասին։ Ադրբեջանն էսօր մեր ոչ մի ճանապարհ չի ապաշրջափակել, ոչ մի, ո՞ր ճանապարհն ա ապաշրջափակել։ Մենք՝ ընդհակառակը, մենք ասել ենք՝ պատրաստ ենք անցման կետերը դնելու, որպեսզի ապահովենք էդ հաղորդակցությունը Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի միջեւ։ Էդ Ադրբեջանն ա, որ չի օգտվում էդ հնարավորություն»,- ասաց Փաշինյանը։ Ընդ որում, նրա խոսքով, իրենք ասում են՝ եթե էդ ճանապարհները Հայաստանը մեզ չտա, մենք Իրանի Իսլամական Հանրապետությունով կկառուցենք․ «Մենք ասում ենք՝ նույն ձեւ, ինչ-որ ԻԻՀ-ն պատրաստ է տրամադրել, մենք էլ նույն ձեւ պատրաստ ենք տրամադրել։ Ինչո՞ւ, որովհետեւ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետում չկա որեւէ ակնարկ, գրառում, ձեւակերպում այն մասին, որ ՀՀ ինքնիշխանությունը եւ իրավազորությունը որեւէ ձեւով սահմանափակվում ա»։ Ըստ Փաշինյանի՝ շատ շահարկվում է եւ փորձ է արվում տպավորություն ստեղծել, թե 9-րդ կետի համաձայն երրորդ կողմ պետք է ապահովի ՀՀ տարածքով անվտանգությունը․ «9-րդ կետում նման բան ընդհանրապես գոյություն չունի, հակառակը՝ գրված ա, որ ՀՀ-ն ա երաշխավորում, երաշխավորը, որ անվտանգություն ապահովվի, ՀՀ-ն է»։ Փաշինյանն ասաց, որ նոյեմների 9-ի եռակողմ հայատարարության 9-րդ կետում չկա ոչ մի ձեւակերպում այն մասին, որ ՀՀ տարածքի որեւէ հատված պետք է դուրս լինի ՀՀ կառավարության վերահսկողությունից եւ որեւէ երրորդ կողմ, կամ, մասնավորապես ՌԴ-ն պետք է այն վերահսկի․ «Չկա, նման բան գոյություն չունի ուղղակի։ Շատ կարեւոր է, որ էս կետի մեկնաբանությունը արտահայտված է ՌԴ նախագահի՝ 2020թ․-ի, եթե չեմ սխալվում նոյեմբերի10-ի կամ 11-ի հրամանագրում, որտեղ հանձնարարություն ա գրվում ՌԴ ԱԴԾ սահմանապահ զորքերին՝ իրականացնել հսկողություն ՀՀ կողմից տրանսպորտային կապի ապահովման նկատմամբ, այսինքն՝ սուբյեկտը, որն ապահովում է տրանսպորտային կապը, ՀՀ-ն է։ Էդ կետը որեւէ կերպ չի նշանակում, որ ՌԴ-ն կարող ա կամ պետք ա լինի տեղում, որովհետեւ էդ վերահսկողությունն իրականացնելու ձեւ ասեմ, որը մենք էն ժամանակ նաեւ էդ էինք նկատի ունենում, որ, օրինակ, Հայաստանը, որպես եռակողմ հայտարարության կողմի, ասենք պարբերաբար զեկույցներ լինեն, որ էդ տրանսպորտային հաղորդակցությունն ապահովված ա, այսինքն՝ պայմանավորվածությունը կատարված է»։ Ըստ էության, այսօր նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության ոչ մի կետ չի գործում։ Այս մասին ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը, եւ ասաց՝ մի պահ ենթադրենք՝ այդպես չէ իրավիճակը։ «Ինչի՞ մասին է [եռակողմ հայտարարության] 9-րդ կետը․ ընդ որում՝ փորձ է արվում տպավորություն ստեղծել, թե նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետը Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետության միջեւ կապի մասին է։ Ոչ, դրա մասին չի։ 9-րդ կետը տարածաշրջանային տնտեսական կապերի ապաշրջափակման մասին ա, եւ էդ ապաշրջափակման արդյունքում նաեւ ընդգծված է, քանի որ էդտեղ կա առանձնահատկություն, երկրից երկիր հաղորդակցություն ապահովելու անհրաժեշտության մասին։ Ադրբեջանն էսօր մեր ոչ մի ճանապարհ չի ապաշրջափակել, ոչ մի, ո՞ր ճանապարհն ա ապաշրջափակել։ Մենք՝ ընդհակառակը, մենք ասել ենք՝ պատրաստ ենք անցման կետերը դնելու, որպեսզի ապահովենք էդ հաղորդակցությունը Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի միջեւ։ Էդ Ադրբեջանն ա, որ չի օգտվում էդ հնարավորություն»,- ասաց Փաշինյանը։ Ընդ որում, նրա խոսքով, իրենք ասում են՝ եթե էդ ճանապարհները Հայաստանը մեզ չտա, մենք Իրանի Իսլամական Հանրապետությունով կկառուցենք․ «Մենք ասում ենք՝ նույն ձեւ, ինչ-որ ԻԻՀ-ն պատրաստ է տրամադրել, մենք էլ նույն ձեւ պատրաստ ենք տրամադրել։ Ինչո՞ւ, որովհետեւ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետում չկա որեւէ ակնարկ, գրառում, ձեւակերպում այն մասին, որ ՀՀ ինքնիշխանությունը եւ իրավազորությունը որեւէ ձեւով սահմանափակվում ա»։ Ըստ Փաշինյանի՝ շատ շահարկվում է եւ փորձ է արվում տպավորություն ստեղծել, թե 9-րդ կետի համաձայն երրորդ կողմ պետք է ապահովի ՀՀ տարածքով անվտանգությունը․ «9-րդ կետում նման բան ընդհանրապես գոյություն չունի, հակառակը՝ գրված ա, որ ՀՀ-ն ա երաշխավորում, երաշխավորը, որ անվտանգություն ապահովվի, ՀՀ-ն է»։ Փաշինյանն ասաց, որ նոյեմների 9-ի եռակողմ հայատարարության 9-րդ կետում չկա ոչ մի ձեւակերպում այն մասին, որ ՀՀ տարածքի որեւէ հատված պետք է դուրս լինի ՀՀ կառավարության վերահսկողությունից եւ որեւէ երրորդ կողմ, կամ, մասնավորապես ՌԴ-ն պետք է այն վերահսկի․ «Չկա, նման բան գոյություն չունի ուղղակի։ Շատ կարեւոր է, որ էս կետի մեկնաբանությունը արտահայտված է ՌԴ նախագահի՝ 2020թ․-ի, եթե չեմ սխալվում նոյեմբերի10-ի կամ 11-ի հրամանագրում, որտեղ հանձնարարություն ա գրվում ՌԴ ԱԴԾ սահմանապահ զորքերին՝ իրականացնել հսկողություն ՀՀ կողմից տրանսպորտային կապի ապահովման նկատմամբ, այսինքն՝ սուբյեկտը, որն ապահովում է տրանսպորտային կապը, ՀՀ-ն է։ Էդ կետը որեւէ կերպ չի նշանակում, որ ՌԴ-ն կարող ա կամ պետք ա լինի տեղում, որովհետեւ էդ վերահսկողությունն իրականացնելու ձեւ ասեմ, որը մենք էն ժամանակ նաեւ էդ էինք նկատի ունենում, որ, օրինակ, Հայաստանը, որպես եռակողմ հայտարարության կողմի, ասենք պարբերաբար զեկույցներ լինեն, որ էդ տրանսպորտային հաղորդակցությունն ապահովված ա, այսինքն՝ պայմանավորվածությունը կատարված է»։ Ըստ Փաշինյանի՝ այդ կետի չկատարման մեջ մեզ մեղադրողները փորձել են ստանալ կամ ակնկալել են այդ կետի բովանդակության հետ կապ չունեցող զիջում ՀՀ-ից, որն անտրամաբանական, անթույլատրելի եւ անընդունելի է։
14:31 - 07 մայիսի, 2024
Ես նույնիսկ չեմ հասկանում, թե սա ինչ գործընթաց է. ԱԺ նախագահը՝ «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման մասին
 |armenpress.am|

Ես նույնիսկ չեմ հասկանում, թե սա ինչ գործընթաց է. ԱԺ նախագահը՝ «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման մասին |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստանի ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ Սրբազանի առաջնորդությամբ մեկնարկած «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման կողմից քաղաքական առաջարկ, քաղաքական պահանջ չի լսել: Սիմոնյանը նման դիրքորոշում հայտնեց ԱԺ–ում լրագրողների հետ զրույցում: «Ես չգիտեմ, թե ինչ պահանջի մասին է խոսքը: Առաջարկը ո՞րն է: Ես քաղաքական առաջարկ չեմ լսել: Ես հարգանքով եմ վերաբերվում մեր բոլոր քաղաքացիներին, որոնք այլ կարծիք ունեն, որոնց հետ ես համաձայն չեմ: Բայց ես քաղաքական պահանջ չեմ լսել»,-ասաց Սիմոնյանը: Անդրադառնալով դիտարկմանը, որ շարժումը պահանջում է դադարեցնել միակողմանի զիջումները՝ ԱԺ նախագահը վստահեցրեց, որ Հայաստանը միակողմանի զիջումների չի գնում, ՀՀ-ն ֆիքսում է իր սահմանը, և այդ գործընթացը շարունակվելու է այն քարտեզներով, որոնք ունեն իրավական հիմքեր: «Իսկ այդ քարտեզներին և իրավական հիմքերին մենք ամբողջությամբ տիրապետում ենք»,-հավաստիացրեց ԱԺ նախագահը: Սիմոնյանը Հայաստանում իշխանափոխության վտանգ չի տեսնում: «Հայաստանի Հանրապետությունում իշխանափոխություն հնարավոր է միայն խորհրդարանական ընտրություններով, որոնք տեղի են ունենալու 2026 թվականին»,-նշեց նա: ԱԺ նախագահը պնդեց՝ շարժման կողմից քաղաքական առաջարկ չի լսել: «Ես  նույնիսկ չեմ հասկանում, թե սա ինչ պրոցես է: Մենք կրոնապետությո՞ւն ենք, ինչո՞վ ենք զբաղված: Քաղաքացին պետք է առաջարկ ունենա: Երբ ինչ-որ մեկն ասում է, որ դեմ է սրան, պետք է առաջարկ ներկայացնի»,-ասաց նա: Սիմոնյանը վստահություն հայտնեց, որ ՀՀ ժողովուրդը վստահում է սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացին: «Հայաստանի ժողովուրդը գիտի, որ Հայաստանը պետք է խաղաղության մեջ ապրի, պատերազմ չի ուզում, չի պատրաստվում հներին վերադարձնել իշխանությունը, չի պատրաստվում կրոնապետության գնալ, չի պատրաստվում եկեղեցու որոշ անդամների դիտարկել որպես քաղաքական գործիչ, ինչն՝ ըստ իս, անընդունելի է: Եվ ժողովուրդը հասկանում է, որ եկեղեցին, Աստված հույզերը, այն էմոցիաները, որ ունենք որպես քրիստոնյա մարդիկ և անհատները, որոնք այսօր քաղաքական շահ են սպասարկում, տարբեր բաներ են: Ես չեմ հավատում, որ Հայաստանի ժողովուրդն իր իմաստությունը կորցրել է»,- նշեց ԱԺ նախագահը։ Սիմոնյանը Տավուշից մեկնարկած գործընթացում նաև արտաքին հետք է տեսնում: Հիշեցնենք, օրեր շարունակ «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումը, Բագրատ Սրբազանը, ընդդիմադիր պատգամավորներ եւ այլ գործիչներ Տավուշի մարզում բնակիչների հետ իրականացնում էին ակցիա՝ դեմ արտահայտվելով Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացին։ Արդեն մայիսի 4-ին նրանք հայտարարեցին քայլերթ սկսելու եւ մայիսին 9-ին քայլերթով Երեւան հասնելու մասին։  
13:39 - 06 մայիսի, 2024
Ռուսները ցանկանում են ռուս սահմանապահներին տեղափոխել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին․ Թոմ դե Վաալ |azatutyun.am|

Ռուսները ցանկանում են ռուս սահմանապահներին տեղափոխել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին․ Թոմ դե Վաալ |azatutyun.am|

azatutyun.am: Ադրբեջանցիները շարունակում են պահանջներ ներկայացնել 4 գյուղերի, անկլավների նկատմամբ, «Ազատության» հետ զրույցում ասաց ղարաբաղյան հակամարտության մասնագետ, Քարնեգի հիմնադրամի ավագ փորձագետ Թոմ դը Վաալը՝ շեշտելով՝ անշուշտ, Հայաստանն էլ ունի բաներ, որ պետք է պահանջի դրա դիմաց, օրինակ, որ ադրբեջանական ուժերը դուրս գան Ջերմուկի մերձակայքից։ Թոմ դե Վաալը միևնույն ժամանակ նկատեց՝ ռուսներն իսկապես ցանկանում են մաս կազմել սահմանազատման գործընթացին և ռուս սահմանապահներին տեղափոխել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին։ Թոմ դե Վաալի հետ հարցազրույցից մի հատված ներկայացնում ենք ստորև․ Հրայր Թամրազյան․ - Ուզում եմ սկսել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կնքված գործարքից, որը հանգեցրեց Տավուշի մարզի որոշ հատվածներում հայ-ադրբեջանական սահմանի առաջին սահմանազատմանը: Դա տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ Հայաստանը համաձայնել է հանձնել չորս գյուղ, որոնք գտնվում էին իր վերահսկողության տակ Լեռնային Ղարաբաղի առաջին պատերազմից ի վեր։ Վարչապետ Փաշինյանը զգուշացրել է, որ եթե չհանձնեն այս տարածքները, Ադրբեջանը կարող է հարձակվել Հայաստանի վրա։ Նա ավելի հեռուն գնաց՝ ասելով, որ նույնիսկ տարածքները հանձնելուց հետո երաշխիք չկա, որ Ադրբեջանը չի հարձակվի։ Փաշինյանը նաև բացատրեց, որ Հայաստանը հանձնում է իրեն չպատկանող տարածքներ։ Սակայն տեղի բնակիչներն ու ընդդիմությունը համաձայն չեն: Ինչպե՞ս կբնութագրեք այն, ինչ կատարվում է գետնի վրա։ Չե՞ք կարծում, որ Հայաստանը պետք է դրա դիմաց ինչ-որ բան ստանա այս տարածքները զիջելուց հետո, գոնե Ադրբեջանից երաշխիքներ ստամա, որ չի հարձակվի։Թոմ դե Վաալ․ - Այո՛, միանշանակ, ակնհայտորեն, մինչ աշխարհն ավելի շատ զբաղված էր Վրաստանում կատարվող իրադարձություններով, այս գյուղերի հանձնումը նույնպես տեղի ունեցավ վերջին շաբաթվա ընթացքում։ Նախ, եկեք պարզ ասենք, որ ցանկացած քարտեզով այս գյուղերը Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում էին և պատկանում էին Խորհրդային Ադրբեջանին։ Կարծում եմ, որ դրանք դատարկ են եղել այս տարիների ընթացքում: Եվ, իհարկե, հայերը մտահոգված են, որ սահմանը մոտենում է, որ նրանք ավելի մոտիկից են տեսնելու ադրբեջանական դրոշները։ Հայերը նաև անհանգստանում են ճանապարհների հարցի պատճառով և այլն։ Սրանք լիովին հասկանալի մտահոգություններ են։ Բայց կարծում եմ, որ պարոն Փաշինյանը փորձում է ավելի խոշոր պատկերը տեսնել։ Կարծում եմ, որ Հայաստանի կառավարությունն ասում է, որ իրենք ավելի խոշոր պատկերի մեջ են դիտարկում այս ամենը ու իրենց տեսանկյունից սահմանազատումը շատ զգայուն խնդիր է: Իսկ ռուսները շարունակում են ասել, որ իրենք են ուզում սահմանազատողը լինել։ Ադրբեջանցիները շարունակում են պահանջներ ներկայացնել այս գյուղերի, անկլավների նկատմամբ։ Այսպիսով, ենթադրում եմ, որ Փաշինյանը ասում է, որ գործընթացն ավելի լավ է, քան գործընթացի բացակայությունը: Այս գյուղերը հետ ենք տալիս։ Դադար ենք վերցնում, կտեսնենք, թե ինչ կլինի հետո: Անշուշտ, Հայաստանն էլ ունի բաներ, որ պետք է պահանջի դրա դիմաց, օրինակ, որ ադրբեջանական ուժերը, որոնք 2022 թվականի սեպտեմբերից գտնվում են Ջերմուկի մերձակայքում, դուրս գան այնտեղից։ Բայց այստեղ նորից հարցն այն է, թե ո՞վ է միջնորդը։ Ո՞վ է լինելու այն մեկը, որ ադրբեջանցիներին կասի, որ դուրս գան։ Սա է խնդիրը այստեղ։ Հրայր Թամրազյան․ - Եկեք քննարկենք նաև Ռուսական զորքերի դուրսբերումը Լեռնային Ղարաբաղից. բավականին անսպասելի էր տեսնել, թե ինչպես են ռուսական զորքերը հեռանում տարածաշրջանից իրենց առաջին տեղակայման ժամկետի ավարտից շատ առաջ: Ռուսաստանն ասում է, որ այն բանից հետո, երբ Հայաստանը ճանաչեց Լեռնային Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս, նրանք դե ֆակտո կորցրել են իրենց մանդատը Լեռնային Ղարաբաղում։ Արդյո՞ք դա է իրական պատճառը, կամ գուցե Ադրբեջանը կամ Թուրքիան են պահանջել հեռանալ: Ի՞նչ եք կարծում:Թոմ դե Վաալ․ - Վտարանդի մի ադրբեջանցի լրագրող կա, ով, կարծում եմ, բավականին լավ ամփոփեց դա, երբ ասաց, որ լավ լուրը այն է, որ ռուսները գնում են, բայց վատ լուրը այն է, որ ռուսները երբեք հենց այդպես չեն հեռանում, ու ակնհայտորեն ինչ-որ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել։ Ակնհայտ է, որ անցյալ տարվա սեպտեմբերից, այն բանից հետո, երբ նրանք չկարողացան կասեցնել ադրբեջանական զինուժի կողմից Ղարաբաղի գրավումը, ռուս խաղաղապահները որևէ անելիք չունեին։ Բայց նրանք կարող էին մնալ։ Նրանք կարող էին քաջալերել հայերին մնալ։ Նույնիսկ մի քանի հարյուր հայ կարող էր տեսականորեն վերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղ, ու այդ ժամանակ ռուս խաղաղապահները կարող էին մնալ։ Բայց ոչ, նրանք ուղղակի ամբողջությամբ հեռացան։ Իսկ ինչո՞ւ հեռացան։ Պարզ է, որ ռուսները դա չեն անում Ադրբեջանի հանդեպ բարի կամքից դրդված։ Փոխարենը ինչ-որ բան են ուզում։ Այսպիսով, եկեք նայենք ժամանակագրությանը այստեղ: Կարծում եմ՝ ապրիլի 17-ին էր, երբ ռուս խաղաղապահները հանկարծ առանց նախազգուշացման լքեցին Ղարաբաղը։ Դա մի տեսակ անակնկալ էր: Դե, ի հարկե մարդիկ սպասում էին, որ վաղ թե ուշ նրանք կհեռանան, բայց ոչ այդքան արագ։ Ապրիլի 22-ին նախագահ Ալիևը մեկնում է Մոսկվա։ Ֆորմալ պատճառն այն է, որ նրանք պատրաստվում են նշել Իլհամ Ալիևի հոր կողմից կառուցված Բայկալ-Ամուրյան երկաթուղային մայրուղու կառուցման տարեդարձը։ Դե, դա հրատապ գործ չէ, եկեք անկեղծ լինենք: Այսպիսով, պարզ է, որ սա հինգ օր անց էր: Նա թռչում է Մոսկվա: Հաջորդ օրը՝ ապրիլի 23-ին, Իլհամ Ալիևը մասնակցում է մի շնորհանդեսի, որը պաշտոնապես նվիրված է Բաքվում այս նոյեմբերին սպասվող կլիմայական գագաթնաժողովին`COP 29-ին, սակայն ժամանակի մեծ մասն նա խոսում է հայերի մասին։ Հետո էլ նման արտահայտություն է անում՝ «եռակողմ հայտարարությունը պետք է պահպանել»։ Եռակողմ հայտարարությունը դա 2020 թվականի նոյեմբերի եռակողմ հայտարարությունն է՝ ստորագրված Պուտինի, Փաշինյանի և Ալիևի կողմից, որը, ինչպես գիտենք, վերջ դրեց 2020 թվականի պատերազմին։ Այդ հայտարարությունը հիմնականում մեռած է։ Դա հրադադարի հայտարարություն էր և խաղաղապահների տեղակայման մասին հայտարարություն։ Խաղաղապահներն իրենց գործը չեն կատարել։ Հրադադարը խախտվել է հիմնականում Ադրբեջանի կողմից։ Այսպիսով, երբ նա ասում է, որ եռակողմ հայտարարությունը պետք է պահպանվի, նա նկատի ունի դրա մի հատվածը, որը 9-րդ կետն է, որտեղ ասվում է, որ ՌԴ ԱԴԾ սահմանապահները վերահսկում են Նախիջևան տանող ճանապարհային և երկաթուղային կապը: Սա է առանցքային բանը, որին, կարծում եմ, պետք է հետևենք: Այստեղ կարծես թե կա ադրբեջանա-ռուսական միասնական օրակարգ, որ ադրբեջանցիներն իրենց երթուղին հասցնեն Նախիջևան, իսկ դրա դիմաց դա վերահսկվելու է ռուսների կողմից: Սա վատ նորություն է Հայաստանի համար։ Դա շատ վատ նորություն է Արևմուտքի համար, որովհետև դա նշանակում է, որ մենք խոսում ենք Ռուսաստանի և Իրանի միջև ուղիղ ճանապարհային և երկաթուղային կապի մասին: Եվ սա, կարծում եմ, այն է, ինչին մենք իսկապես պետք է ուշադրություն դարձնենք:Հրայր Թամրազյան․ - Ի՞նչ եք կարծում, Ռուսաստանն ընդունա՞կ է դա անել: Այսինքն, եթե մեր կառավարությունը դեմ է, ինչպե՞ս կարող են իրենց սահմանապահներին տեղակայել։Թոմ դե Վաալ․ - Սցենարն այն է, որ ինչ-որ սահմանային միջադեպեր են տեղի ունենում, որոնք մենք նախկինում արդեն տեսել ենք: Ադրբեջանցիները կասեն՝ «մենք վերահսկողության տակ ենք առնում այս շրջանը». Իսկ ռուս սահմանապահներն արդեն այնտեղ են։ Ինչպես գիտենք, հայերը ցանկանում են, որ նրանք դուրս գան այնտեղից: Իսկ ռուսներն ու ադրբեջանցիները միասնաբար իրենց վերահսկողության տակ կվերցնեն դա, որպեսզի ապահովեն այս տարածաշրջանը և հղում են կատարելու եռակողմ հայտարարությանը։ Կասեն՝ Փաշինյանն արդեն ստորագրել է այդ հայտարարության տակ, ուստի Հայաստանը նույնպես պետք է համաձայնի դրան։Հրայր Թամրազյան․ - Հասկանալի է։ Արդյո՞ք Ռուսաստանի դուրսբերումն ազդեց Հայաստան-Ադրբեջան բանակցությունների վրա և ինչպե՞ս: Արդյո՞ք դրա արդյունքում ավելի շատ դուրսբերումներ տեղի կունենան Հայաստանից, ներառյալ Սյունիքից, և այլ մարզերից, այդ թվում՝ Գյումրիից: Այսինքն՝ կարծում եք, որ Ալիևի հայտարարությունից հետո դա հնարավոր չէ՞։Թոմ դե Վաալ․ - Անշուշտ, «Զվարթնոց» օդանավակայանի հետ կապված խնդիր ունենք: Հայերն ասում են, որ ռուս սահմանապահները պետք է դուրս գան այնտեղից մինչև օգոստոսի 1-ը։ Նրանք պարզապես կարող էին դա պարտադրել: Բայց պարզ է, որ այն, ինչ դուք անում եք ռուսների դեմ, ունի գին, ու այդ գինը պետք է վճարեք: Գյումրիում դեռ կա [ռուսական] բազա։ Դեռևս կան սահմանապահներ, ոչ միայն օդանավակայանում: Կարծում եմ՝ հայերին օգնում է այն հանգամանքը, որ Ռուսաստանը դեռ շեղված է Ուկրաինայում։ Ուկրաինայում այն դեռ ծանրաբեռնված է: Նրանք իրականում չեն ցանկանում երկրորդ ճակատ բացել Կովկասում։ Այսպիսով, դա օգնում է Հայաստանին: Բայց հաստատ ռուսները դեռ լծակներ ունեն Հայաստանը ապակայունացնելու համար։ Ինչպես գիտենք, Վրաստանի Կազբեկի-Լարս անցակետում բեռնատարներ են արգելափակում։ Նրանք կարող են արգելել որոշ գյուղատնտեսական ապրանքների ներմուծումը և այլն: Նրանք ունեն լծակներ, որոնք, իհարկե, կարող են օգտագործել Հայաստանի դեմ։ Շարունակությունը՝ սկզբնաղբյուր կայքում
09:54 - 06 մայիսի, 2024