Սահմանադրական դատարան - ՍԴ

ՀՀ Սահմանադրական դատարան - Սահմանադրական արդարադատության բարձրագույն մարմինն է, որն ապահովում է Սահմանադրության գերակայությունը: Արդարադատություն իրականացնելիս Սահմանադրական դատարանն անկախ է և ենթարկվում է միայն Սահմանադրությանը:

ՀՀ Սահմանադրական դատարանը հիմնադրվել է 1996թ-ին և առաջին իսկ տարվանից անդամակցել Եվրախորհրդի «Ժողովրդավարություն` իրավունքի միջոցով» եվրոպական հանձնաժողովին։

Սաֆարյանն ունեցել է ԱՁ, բայց ունեցե՞լ է ձեռնարկատիրությամբ զբաղվելու դիտավորություն․ ՔՊ-ն հակադարձում է ընդդիմության դիմումին

Ազգային ժողովի Պետական-իրավական հարցերով մշտական հանձնաժողովը հերթական նիստում քննարկեց Սահմանադրական դատարանի դատավոր Սեդա Սաֆարյանի լիազորությունները դադարեցնելու հարցով ՍԴ դիմելու մասին ընդդիմության նախագիծը։ Նախագծի հեղինակը «Հայաստան» խմբակցությունն է։ Հիմնական զեկուցողը խմբակցության քարտուղար՝ Արծվիկ Մինասյանը, հարակից զեկուցողը՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արյուսակ Ջուլհակյանը։ Ինչպես ավելի վաղ հայտնել ենք, ՍԴ դատավոր Սեդա Սաֆարյանը հանրային ծառայության անցնելուց հետո սահմանված ժամկետում հաշվառումից չի հանել իր անհատ ձեռնարկությունը, ինչի արդյունքում առերեւույթ խախտվել է դատավորի անհամատեղելիության՝ օրենքով սահմանված պահանջը։ Այդ պահանջի խախտումը դատավորի լիազորությունները դադարեցնելու հիմք է, ինչը քննարկելու համար Ազգային ժողովը կարող է դիմել ՍԴ, որը վերջնական որոշումը կայացնողն է։ Ընդդիմադիր խմբակցությունները զրույցում հայտնել էին, որ այդ հարցով իրավական գործընթաց կսկսեն, իսկ իշխող խմբակցությունը մեր հարցումն անպատասխան էր թողել։ Ավելի ուշ իշխանական մի քանի պատգամավորներ հայտարարել էին, որ Սաֆարյանի արարքը խնդրահարույց չեն համարում։ Նախագծի հիմնավորումները՝ այստեղ։ Ինչ քննարկվեց Հանձնաժողովի նիստում Հանձնաժողովի նիստում, դիմելով Արծվիկ Մինասյանին, ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Վահագն Ալեքսանյանը հարցրեց, թե արդյո՞ք այս դիմումը որևէ կապ ունի իրենց նախորդ դիմումի՝ «Ապօրինի գույքի բռնագանձման» օրենքի չեղարկման հարցման հետ՝ խնդրելով նշել՝ քանի պատգամավոր է իրենց դաշինքից անցնում «ապօրինի գույքի բռնագանձման» գործերով․ «Որ ասում եք՝ ԱՁ է ունեցել Սեդա Սաֆարյանը, արդյո՞ք որևէ գործարք այդ ժամանակահատվածում կատարվել է, այսինքն՝ ինչ-որ մեկից գումար վերցվե՞լ, ծառայություն մատուցվե՞լ է, թե՞ ոչ, թե՞ առհասարակ չեք հետաքրքրվել»։ Մինասյանը պատասխանեց, որ ապօրինի գույքի բռնագանձման վերաբերյալ օրենքի չեղարկմանը չի վերաբերել դիմումը, այլ վիճարկել են կոնկրետ ձևակերպումներ, որոնք, ըստ նրա, ստեղծել են իրավական անորոշություն, առաջարկել են, որ այս հարցերով քննության առարկա դառնա սահմանադրականության հարցը, ինչի հիման վրա ՍԴ-ն նաև ուղարկել էր միջագզային համապատասխան կառույցներին կարծիք ստանալու և ստացել է այն․ «Որևէ կապ այս երկու դիմումների միջև ես չեմ տեսնում։ Ավելին՝ ես կարծում եմ՝ արհեստականորեն փորձել գտնել ինչ-որ կապեր, անցյալից եկող միջանձնային հարցեր, հարաբերություններ, տեղին չէ»,- արձագանքեց Մինասյանը։ Նրա խոսքով՝ անհատ ձեռնարկատիրոջ կարգավիճակը, ինքնին, ըստ օրենքի անհատ ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու փաստն է․ «Կապ չունի՝ ինքն էդ ընթացքում անհատույց է մատուցել, մատուցել է, չի մատուցել։ Ծառայություններն էական չեն ԱՁ-ի դադարեցման հետ կապված»։ Հանձնաժողովի նախագահ, ՔՊ պատգամավոր Վլադիմիր Վարդանյանը դիտարկում արեց՝ նշելով, որ «Հայաստան» խմբակցությունը վիճարկում է «Ապօրինի բռնագանձման մասին» օրենքն ամբողջությամբ։ Ալեքսանյանը արձագանքեց, որ Մինասյանը չնշեց որևէ գործարք, որ ԱՁ-ն կատարել է․ «Ես հակված եմ այն մտքին, որ չի եղել [գործարք]։ Նշում եք նաև, որ փաստաբանական լիցենզիան է դադարեցրել տիկին Սաֆարյանը։ Էդ լիցենզիան, ի դեպ, եղել է էդ ԱՁ-ի հիմքը, այսինքն՝ էդ Աձ-ն որպես էդպիսին կառուցված է եղել էդ լիցենզիայի շուրջ։ Այսինքն՝ եղել է փաստաբանական լիցենզիա, ԱՁ-ով տրամադրել է փաստաբանական ծառայություն։ Կասեցրել է լիցենզիան, աշխատանքային ազատել է միակ աշխատողին, ու փաստացի ոչ մի գործունեություն չէր կարող ծավալել էդ ԱՁ-ով»։ Նույն խմբակցության պատգամավոր Անդրանիկ Քոչարյանն էլ իր հերթին նշեց, որ այստեղ փաստը Սեդա Սաֆարյանն է․ «Դուք չեք կարողանում ներել Սեդա Սաֆարյանին և նրա աշխատանքը հանրային կյանքում և փաստահավաք խմբում (Մարտի 1-ի հարցով,- խմբ․)։ Ոչ թե Դուք, այլ Ձեր խմբակցության ղեկավարը՝ Ռոբերտ Քոչարյանը։ Դուք ասացիք՝ սա անձնական չի։ Անձնական չի նաև Ձեր լիդեր Ռոբերտ Քոչարյանի՞ կողմից՝ հավաքական, խմբակային տեսանկյունից, թե ընդհանրապես»։ Մինասյանը պատասխանեց, որ բոլոր հարթությունների մասով սա անձնական չէ․ «Երբ խմբակցությունում որոշում է կայացվել ներկայացնելու այս դիմումը, հավատացնում եմ՝ որևէ ձևով Սեդա Սաֆարյանի նախկին գործունեությունը չի հանդիսացել հիմք»։ ՔՊ պատգամավոր Արփի Դավոյանը ևս հարց ուղղեց՝ նշելով, որ դեկտեմբերի 16-ին Սեդա Սաֆարյանը հայտարարել է հարկ վճարողի գործունեությունը անորոշ ժամանակով դադարեցնելու մասին, աշխատակցին ազատել է աշխատանքից, դեկտեմբերի 19-ին դադարեցվել է նրա փաստաբանական արտոնագիրը, ու Մինասյանին խնդրեց պարզաբանել, թե ինչ ձեռնարկատիրական գործունեությամբ է զբաղվել փաստաբանի լիցենզիայի դադարեցումից հետո։ Մինասյանը նշեց, որ բոլոր հայտարարությունները հարկային պարտավորությունների առնչությամբ են, բայց կապված չեն իրավաբանական այն փաստի հետ, թե ինքը որպես անհատ ձեռնարկատեր կարող էր հանդես գալ, թե ոչ։ Ընդդիմադիր պատգամավորի խոսքով՝ եթե ինքը այդ հայտարարությունից հետո խախտում է անում, դա առաջացնում է հարկային հետևանք, բայց ոչ երբեք այլ դրսևորումներ․ «Չկա որևէ օրենսդրության մեջ ԱՁ-ի՝ պետական հաշվառումը դադարեցնելու որևէ այլ ընթացակարգ, քան դիմել ու դադարեցնել, այսինքն՝ դուրս գալ հաշվառումից։ Ես կրկնում եմ՝ խոսքը հարկային հետևանքներ առաջացնող հայտարարությունների մասին չէ։ Ձեր վկայակոչած փաստը, եթե դա եղել է, որևէ ձևով չէր ազատում նրան անհատ ձեռնարկատիրոջ կարգավիճակից դուրս գալու՝ օրենքով նախատեսված ընթացակարգը պահպանելուց»։ Արծվիկ Մինասյանը ասաց նաև, որ արտոնագիրը տվյալ գործունեությամբ զբաղվելու թույլտվությունն է ընդամենը, բայց անհատ ձեռնարկատիրոջ կարգավիճակը ցանկացած այլ գործունեությունն է, որ արգելված չէ օրենքով․ «Դուք բերեցիք ապրանքների ներմուծման օրինակը, ես կարող եմ շատ ավելի համեստ օրինակ բերել՝ իրավական խորհրդատվություն։ Եվ երբ Սեդա Սաֆարյանը արդեն դեկտեմբերին ներկայացրել է հայցադիմումին լրացում կամ ուղղում, ցույց է տալիս, որ այո, այնուամենայնիվ, եղել է գործունեություն։ Կրկնում եմ՝ այդ գործունեության բնույթը վճարովի է, թե անվճար, կարևոր չէ։ Ամենակարևոր փաստն այն է, թե որպես անհատ ձեռնարկատեր ինչու չի դիմել դադարեցնելու այն»։ Նիստը վարող Վլադիմիր Վարդանյանը, դիմելով Արծվիկ Մինասյանին, ավելի քաղաքական հարց հնչեցրեց՝ հետաքրքրվելով՝ կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ այս հարցի արծարծմամբ «Հայաստան» դաշինքը որեւէ եղանակով չի վիճարկում 2020թ․ սահմանադրական փոփոխությունները, ՍԴ նոր կազմի ձեւավորումը եւ ՍԴ նոր կազմն ամբողջությամբ դիտարկում է որպես լեգիտիմ․ «Եւ երբ դուք գալիս եւ վիճարկում եք ՍԴ դատավոր Սեդա Սաֆարյանի լիազորությունների դադարեցման հարցը, դուք ընդունում եք ե՛ւ կազմի իրավաչափությունը, ե՛ւ սահմանադրական փոփոխությունների իրավաչափությունը, ե՛ւ իր ընտրության իրավաչափությունը։ Այսինքն՝ նաեւ ֆիքսում ենք, որ ձեր դիրքորոշումը՝ չմասնակցելու պետական մարմինների ձեւավորմանը, չի պահպանվում, եւ դուք այս ընտրությունը դիտարկում եք որպես ԱԺ կողմից կայացված ընտրություն։ Ոորովհետեւ եթե ես չեմ ընդունում դատարանի իրավազորությունը, անահատական կազմը, դատավորին, ապա անտրամաբանական է, որ գամ, ասեմ՝ լիազորությունները դադարեցվի»,- նկատեց Վարդանյանը։ Ի դեպ, Վարդանյանի խոսքով՝ այն հարցը, թե երբ պետք է Սաֆարյանը ստանձներ լիազորությունները, ունի հստակ պատասխան՝ Ազգային ժողովի նիստում․ «Լիազորությունները չէր կարող ստանձնել մինչեւ ամսի տասը, որովհետեւ էդ դեպքում ՍԴ-ում կունենայինք երդման ներքո գտնվող ոչ թե ինը, այլ տասը դատավոր, դրա համար պետք է ստանձներ տասից հետո։ Տասից հետո մոտակա նիստը, երբ հնարավոր եղավ նիստ հրավիրել եւ հրավիրել տիկին Սաֆարյանին, դա ամսի 16-ն էր։ Որպեսզի ձեզ մոտ բոլոր կասկածները փարատվեն, ասեմ, որ 16-ը նրա լիազորությունների ստանձնման ժամկետն է»,- ասաց Վարդանյանը՝ հավելելով նաեւ, որ Ալվինա Գյուլումյանի դեպքում, երբ նա նշանակվում էր ՍԴ դատավոր, նախագահի հրամանագրի եւ ԱԺ-ում տրված երդման միջեւ բավականին մեծ ժամկետային խզում է եղել՝ մոտ վեց-յոթ ամիս, որովհետեւ պետք է դադարեցներ լիազորությունները ՄԻԵԴ-ում։ Վարդանյանը Մինասյանին նաեւ խնդրեց պարզ, հասկանալի ձեւով բացատրել, թե Սեդա Սաֆարյանն ի վերջո ի՞նչ է արել, որը հիմք է տալու, որ նա այլեւս չզբաղեցնի դատավորի պաշտոնը․ պարզ, հասկանալի այնպես, որ երբ փողոցում որեւէ մեկը մոտենա, հարցնի՝ հասկանա։ Մինասյանը կարծիք հայտնեց, որ Վարդանյանի առաջին դիտարկումներն ըստ էության նույնական էին․ «Եւ Դուք ինքներդ հերքեցիք [դրանք] Ձեր վերջին դիտարկումով, երբ ասացիք՝ արդյոք դուք ճանաչո՞ւմ եք, լեգիտի՞մ եք համարում, եւ այլն, վերջում ասացիք՝ դուք դիմումներ էիք ներկայացնում էս դատարանին, որպեսզի չթողնեք նրանք աշխատեն։ Հիմա կողմնորոշվեք, եթե մենք դիմում ենք ներկայացրել Բարձր դատարան, ուրեմն ձեր առաջին պնդումը, որ մենք չենք ճանաչել, դա այդպես չէ, էն, որ մենք գնահատել ենք, որ ապօրինի սահմանադրական փոփոխություն եք իրականացրել, էդ գնահատականի մեջ էլ ենք մնացել մենք, ավելին՝ մեր բազմաթիվ դիմումներն էս ընթացքում ՍԴ եւ ՍԴ-ի կայացրած որոշուների վերաբերյալ մեր տված գնահատականները նույնպես հայտնի են։ Հիմա ուզում եմ կրկնել, որ ձեր ձգտումը, ցանկությունը՝ հանրային իշխանության, այդ թվում ՍԴ-ն, դատական իշխանությունը զավթելու ուղղությամբ անընդհատ շարունակվում են»,- ասաց Մինասյանը, իսկ Վարդանյանը հարցրեց՝ հիմա զավթա՞ծ է ՍԴ-ն, Մինասյանն էլ պատասխանեց՝ «բնականաբար զավթել եք»։ Մինասյանի համար անհասկանալի է, թե ՔՊ-ն ինչու է այս հարցով այդքան մտահոգ․ «Ինչո՞ւ չեք ուզում, որպեսզի ՍԴ-ն էս հարցը քննության առարկա դարձնի։ Մենք չենք որոշումը՝ Սեդա Սաֆարյանը պաշտոնանկ արվի, թե չէ, որոշողը ՍԴ-ն է, այն ատյանն է, որի անդամ է ներկայումս տիկին Սաֆարյանը, եւ որը համարվում է սահմանադրական արդարադատության իրականացման բարձրագույն մարմինը՝ համաձայն մեր Սահմանադրության։ Հիմա ինչո՞ւ չեք ուզում, որպեսզի էս մարմինը քննարկի հարցը։ Ընդհանրապես ձեզ մոտ հարց չկա՞ օրենքի հետ կապված։ Քիչ առաջ վկայակոչում էիք՝ օգուտ ստացե՞լ է, թե՞ չէ․ օրենքը որեւէ ձեւով անհատ ձեռնարկատիրոջ կարգավիճակի անհամատեղելիության պահանջը խախտելը կապո՞ւմ է օգուտ ստանալու հետ, թե՞ ոչ»։ Պատգամավոր Արփի Դավոյանն արձագանքեց՝ «ես Ձեզ եմ հարցնում», ինչին ի պատասխան՝ Մինասյանը պնդեց՝ չկա այդպիսի ձեւակերպում․ «Կարգավիճակով է պայմանավորված, դա նույնն է, որ ասեք՝ ճիշտ է՝ գրանցված է, բայց սաղ կյանք բարեգործությամբ է զբաղվել, կամ անձը զբաղեցրել է ինչ-որ պաշտոն, բայց հենց անցել է մեկ այլ պաշտոնի, որը չի թույլատրում էդ պաշտոնին լինելը, թեեւ դուրս չի եկել էդ պաշտոնից, բայց երբեք էդ պաշտոնից բխող գործողությունները չի արել։ Հիմա ինքը խախտե՞լ է, թե ոչ․ իհարկե խախտել է։ Օրենսդիրը, սահմանադիրը պայմանավորել է կարգավիճակով․ եթե կա օրենքում սխալ ձեւակերպում, շատ լավ, թող ՍԴ-ն քննի, գա էդ եզրակացությանը, բայց թողնենք էդ որոշումը ՍԴ-ին, ինքներս ՍԴ-ի ֆունկցիա չվերցնենք մեզ վրա․․․»։ Հաջորդիվ Մինասյանը մեկնաբանեց, որ ՍԴ մասին օրենքում հստակեցված է, թե որ պահն է համարվում լիազորությունների ստանձնման պահը․ «Եթե թափուր տեղի վրա է գնում՝ անմիջապես երդումից հետո, եթե դատավորի լիազորությունների դադարեցման ժամանակ պետք է ընտրվի, ապա դատավորի լիազորությունների դադարեցման օրն է համարվում էս նոր դատավորի լիազորությունների ստանձնումը»։ Ինչ վերաբերում է քաղաքացուն պարզ բացատրելու հարցին, Մինասյանն ասաց, որ այսպես կպատասխանի․ «Դատավորը, որ նշանակվում է, պարտավոր է նշանակման պահից մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցնի ԱՁ-ի, բաժնետիրոջ կարգավիճակը, համատեղ գործունեության պայմանագիրը, տիկին Սեդա Սաֆարյանը նշանակվել է դատավոր, եւ մեկ ամսվա ընթացքում դուրս չի եկել անհատ ձեռնարկությունից»։ Հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյանը հանձնաժողովի անդամներին կոչ արեց դրական եզրակացություն տալ այս նախագծին, եթե իրոք կա դեպք, երբ անհամատեղելիություն կա, այլ ոչ թե անհամատեղելիությունը պարզապես ժամկետով նախատեսված եւ, ըստ էության, հիմնական գործունեությունից բխող կազմակերպաիրավական ձեւի դադարեցումով պայմանավորված չէ․ «Եթե գտնում եք, որ Սեդա Սաֆարյանը, ՍԴ դատավորի պաշտոնը զբաղեցնելով, զբաղվել է բիզնեսով, եթե ունեցել է այլ պետության քաղաքացիություն, եթե ստացել է ապօրինի եկամուտ, եթե գտնում եք, որ իր պաշտոնը չարաշահել է եւ ունեցել է անհամատեղելի պաշտոն, այո, պետք ա դիմենք, բայց, ցավոք, պարոն Մինասյան, որեւէ եղանակով չեք համոզել ինձ եւ հանձնաժողովի մեծամասնությանը, որ Սեդա Սաֆարյանը, որը մի քանի ամիս առաջ է նշանակվել ՍԴ դատավոր, այնպիսի անհամատեղելիության հետ է բախվել․․․ Բայց ինչ ա արել Սեդա Սաֆարյանը, Սեդա Սաֆարյանն ընդամենը, կասեցնելով փաստաբանական գործունեության արտոնագիրը, ժամկետի խախտմամբ, բայց սեփական գործողություններով գնացել, դիմել է պետռեգիստրին եւ ստացել համապատասխան պատասխան»։ Նախագծի հարակից զեկուցող Արուսյակ Ջուլհակյանը, դիմելով Մինասյանին, ասաց, որ նախագծում երեք ամսաթիվ է ներկայացվել՝ որպես ժամկետի հոսման սկիզբ՝ հաշվարկելու մեկամսյա ժամկետը՝ սեպտեմբերի 15՝ ընտրության օրը, դեկտեմբերի 10, դեկտեմբերի 16` երդման օրը։ Ջուլհակյանը հետաքրքրվեց՝ այս երեք օրերից որեւը մեկը «Հայաստան» խմբակցության համար հի՞մք է, որ այդ օրվանից է սկսում հոսել մեկամսյա ժամկետը։ Նա նաեւ հարցրեց՝ հաշվի առնելով հանգամանքը, որ շահերի բախման հարցերով ուսումնասիրություն իրականացնելու հիմնական մարմինը մեր պետությունում Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովն է, արդյոք դիմել եւ կարծիք ուզե՞լ են նախագում ներկայացված փաստերի վերաբերյալ, ի՞նչ պատասխան են ստացել, եւ ի վերջո՝ նախագիծ բերելուց առաջ Սեդա Սաֆարյանից մեկնաբանություն ուզե՞լ են խնդրո առարկա հարցերի վերաբերյալ։ Մինասյանն ասաց, որ ոչ միայն ինքը, այլեւ իրենց խմբակցության պատգամավորներից որեւէ մեկը չի փորձել կապ հաստատել Սեդա Սաֆարյանի հետ, նա նաեւ մյուսներին խորհուրդ տվեց դա չանել, որովհետեւ, Մինասյանի մեկնաբանմամբ, դատավորի հետ նախապես քննարկել մի հարց, որն իրեն է վերաբերում, նշանակում է ուղղակի խախտել օրենքը, ավելին՝ կասկածի տակ դնել ցանկացած որոշում․ «Տիկին Սեդա Սաֆարյանն ունի լեգիտիմ հնարավորություն՝ այդ փաստարկները ներկայացնելու ԱԺ նիստում։ Ինչո՞ւ եք դուք մղում մեզ, նաեւ ձեզ՝ խախտելու օրենքի պահանջը։ Ես ինձ երբեք թույլ չեմ տա դատավորի հետ քննարկել մի հարց, որն իրեն է վերաբերում»։ Ինչ վերաբերում է ԿԿՀ դիմելուն, Մինասյանն ասաց, որ չեն դիմել։ Նա նշեց, որ իրենց դիմումի մեջ չկան շահերի բախումների վերաբերյալ փաստաբանների վերլուծությունները, իսկ իրենց այս դիմումով կոնկրետ մեկ փաստի դիտարկում են անում․ «Առաջարկում ենք, որպեսզի ՍԴ-ն անդրադառնա, եւ, նորից եմ կրկնում, շատ հնարավոր է՝ օրենքի մեկնաբանություն տա։ Ինչո՞ւ չեք ուզում դա անել․․․ Չգիտեմ»։ Մինասյանն առաջարկեց չոր փաստերի սկզբունքով գնալ՝ հնարավորություն տալ Սահմանադրական դատարանին մեկնաբանել։ Արդին հարակից զեկուցման ժամանակ Արուսյակ Ջուլհակյանն ասաց, սեպտեմբերի 15-ը մեկամսյա ժամկետի սկիզբ ընդունելը, իր կարծիքով, անհեթեթ է, քանի որ, ըստ այդ տրամաբանության, եթե առաջանորդվենք «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի 31-րդ հոդվածի 5-րդ մասի տառացի մեկնաբանությամբ, ապա ստացվում է, որ անձը, չլինելով դատավոր, կարող է խախտել դատավորի անհամատեղելիության պահանջները։ Ջուլհակյանն իր ելույթում նշեց, որ այն հանգամանքը, որ Սաֆարյանը դեռեւս մինչեւ դատավորի լիազորությունները ստանձնելը դիմել է Փաստաբանների պալատ եւ կասեցրել իր արտոնագրի գործողությունը, ըստ այդմ՝ ձեռնարկել համապատասխան բոլոր միջոցները՝ դեռեւս դատավորի պաշտոնը ստանձնելուց առաջ իր ձեռնարկատիրական գործունեության համար հիմք հանդիսացող փաստաբանական արտոնագրի գործողությունը դադարեցնելու համար, վկայում է այն մասին, որ Սաֆարյանը, հանդիսանալով դատավոր, միաժամանակ ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու որեւէ դիտավորություն չի ունեցել։ Ըստ Ջուլհակյանի՝ այն, որ Սաֆարյանը դեռեւս դեկտեմբերի 16-ին՝ իր լիազորությունները երդմամբ ստանձնելու օրը դիմել է ՊԵԿ եւ ներկայացրել հայտարարություն՝ իր գործունեությունը այդ իսկ օրվանից անորոշ ժամկետով դադարեցնելու մասին, վկայում է կրկին այն մասին, որ Սաֆարյանը չի ունեցել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու դիտավորություն, եւ հենց գիտակցելով նման անհամատեղելիությունը՝ տիկին Սաֆարյանն ինքը դիմել է ՊԵԿ եւ ծանուցել իր գործունեության դադարեցման մասին։ Անդրադառնալով նախագծի նաեւ այլ հատվածների՝ Ջուլհակյանն ասաց, որ եթե նույնիսկ կա խախտում, ապա, իր համոզմաբ, այդ խախտումն ընդամենը տեխնիկական է, եւ ոչ բովանդակային։ Ի վերջո, հարցը դրվեց քվեարկության․ ՍԴ դատավոր Սեդա Սաֆարյանի լիազորությունները դադարեցնելու հարցով ՍԴ դիմելուն կողմ քվեարկեց երեք պատգամավոր, դեմ՝ ութ, որոնք ՔՊ խմբակցության անդամներ են, ձեռնպահ չեղավ։ Նախագիծը հանձնաժողովում բացասական եզրակացություն ստացավ։

14:47 - 20 մարտի, 2023

Սեդա Սաֆարյանը՝ փաստաբան եւ դատավոր․ ինչ է տեղի ունեցել, երբ եւ ինչպես

Շաբաթներ առաջ 168․am կայքը մի հրապարակում արեց այն մասին, որ իր տեղեկությունների համաձայն՝ Սահմանադրական դատարանի դատավոր Սեդա Սաֆարյանը այդ պաշտոնում ընտրվելուց հետո՝ 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին, որպես փաստաբան բողոք է ներկայացրել Վերաքննիչ քրեական դատարան, ինչի իրավունքը, ըստ օրենքի, չուներ։ Ըստ 168.am-ի՝ Վերաքննիչ դատարանը բողոքը թողել է առանց քննության հենց այն պատճառով, որ Սաֆարյանը, լինելով ՍԴ դատավոր, չէր կարող իր անունից բողոք ներկայացնել։ Ավելի ուշ թերթը եւ մի քանի փաստաբաններ հրապարակեցին բողոքի եզրափակիչ մասից մի լուսանկար, որից պարզ դարձավ, որ Սաֆարյանը դեկտեմբերի 28-ից առաջ բողոք է ներկայացրած եղել, սակայն դատարանը այն վերադարձնելու որոշում է կայացրել (Քրեական դատավարության օրենսգրքի 366-րդ համաձայն՝ վերաքննիչ բողոքը վերադարձվում է՝ համապատասխան թերությունները մատնանշելով եւ 355-րդ հոդվածի 1-ին կամ 2-րդ մասով սահմանված պահանջներին համապատասխանեցնելու նպատակով 5-10 օր ժամանակ տալով), եւ վերադարձի որոշումը Սաֆարյանը ստացել է դեկտեմբերի 23-ին, որից հետո էլ՝ արդեն դեկտեմբերի 28-ին, լրամշակված տարբերակն է ներկայացրել։ Օրեր անց՝ հանրային խորհրդի նախկին նախագահ, Սեդա Սաֆարյանի եղբայր Ստյոպա Սաֆարյանը ծավալուն գրառմամբ անդրադարձավ թերթի հրապարակմանը՝ ի թիվս այլնի, նաեւ նշելով, որ Սաֆարյանը բողոքն ի սկզբանե դեկտեմբերի 5-ին է ներկայացրել, երբ դեռ փաստաբան էր, իսկ այն լրամշակման համար վերադարձնելու եւ վերստին ներկայացնելու դեպքում, ըստ Սաֆարյանի, բողոքի՝ դատարան մուտք լինելու ժամկետ է համարվում առաջին անգամ բողոքը ներկայացնելու օրը։ Այս քննարկումը լայն տարածում ստացավ եւ շարունակվեց մի շարք այլ ԶԼՄ-ների եւ իրավաբանների շրջանում։ Infocom-ն ամփոփել է, թե ինչ է տեղի ունեցել իրականում, ինչ է սահմանում ՀՀ օրենսդրությունը, եւ դրա ինչ նորմեր են խախտվել։ Ինչ է սահմանում ՀՀ օրենսդրությունը․ դատավորի վարքագծի կանոնները ՀՀ Սահմանադրության 164-րդ հոդվածի 6-րդ մասը սահմանում է, որ դատավորը չի կարող զբաղեցնել իր կարգավիճակով չպայմանավորված պաշտոն պետական կամ տեղական ինքնակառավարման այլ մարմիններում, որևէ պաշտոն` առևտրային կազմակերպություններում, զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել վճարովի այլ աշխատանք, բացի գիտական, կրթական և ստեղծագործական աշխատանքից: «Սահմանադրական դատարանի մասին» եւ «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով կարող են սահմանվել անհամատեղելիության լրացուցիչ պահանջներ: «Սահմանադրական դատարանի մասին» ՀՀ օրենքի՝ «Սահմանադրական դատարանի դատավորի վարքագծի կանոնները» վերտառությամբ 14 հոդվածի 1-ին մասի 10-րդ կետի համաձայն՝ ցանկացած գործունեություն իրականացնելիս և բոլոր հանգամանքներում ՍԴ դատավորը պարտավոր է հանդես չգալ որպես ներկայացուցիչ կամ չտրամադրել խորհրդատվություն, այդ թվում` անհատույց հիմունքներով (բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նա հանդես է գալիս որպես օրինական ներկայացուցիչ կամ անհատույց իրավաբանական խորհրդատվություն է մատուցում իր մերձավոր ազգականներին կամ իր խնամակալության կամ հոգաբարձության ներքո գտնվող անձանց): Նույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1–ին մասի համաձայն՝ ՍԴ նորընտիր դատավորն ընտրությունից հետո Ազգային ժողովի նիստում տալիս է հետևյալ երդումը. «Ստանձնելով Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնը` Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդի առջև երդվում եմ` ապահովել Սահմանադրության գերակայությունը, գործել անկախ և անաչառ, հավատարիմ մնալ Սահմանադրական դատարանի դատավորի բարձր կոչմանը»։ Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ ՍԴ նորընտիր դատավորն իր պաշտոնը ստանձնում է երդումը տալուց հետո՝ անհապաղ, իսկ ՍԴ դատավորի լիազորությունների ավարտին կամ պաշտոնավարման տարիքը լրանալուն նախորդող վեց ամսվա ընթացքում ընտրվելու դեպքում՝ այդ դատավորի լիազորությունների դադարման օրը: «Փաստաբանության մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի համաձայն՝ փաստաբանի արտոնագրի գործողությունը կասեցվում է, ի թիվս այլնի, նաեւ այն դեպքում, եթե փաստաբանը անցել է հանրային ծառայության։ Նույն հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ այդ հիմքի ի հայտ գալուց հետո՝ 10-օրյա ժամկետում, փաստաբանը պարտավոր է տեղյակ պահել Փաստաբանների պալատի խորհրդին: Փաստաբանի արտոնագրի գործողությունը կասեցնելու մասին որոշումը կայացնելուց հետո՝ 3-օրյա ժամկետում, փաստաբանների պալատի խորհուրդը ծանուցում է արտոնագրի գործողությունը կասեցված փաստաբանին: Ինչ է տեղի ունեցել իրականում Փաստաբան Սեդա Սաֆարյանը Ազգային ժողովի կողմից Սահմանադրական դատարանի դատավոր է ընտրվել 2022 թվականի սեպտեմբերի 15-ին: Դեկտեմբերի 10-ին լրացել է ՍԴ դատավորներ Արեւիկ Պետրոսյանի եւ Աշոտ Խաչատրյանի պաշտոնավարման 12 տարին։ Քանի որ Սեդա Սաֆարյանը դատավորի պաշտոնում ընտրվել էր Պետրոսյանի եւ Խաչատրյանի լիազորությունների ավարտին նախորդած 6 ամսվա ընթացքում, «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի ուժով նա հենց այդ օրվանից՝ դեկտեմբերի 10-ից սկսած համարվել է պաշտոնը ստանձնած (թեեւ ԱԺ-ում երդվել է դեկտեմբերի 16-ին)։ Այսինքն՝ օրենքի տրամաբանությունն այն է, որ ընդհանուր կանոնի համաձայն՝ դատավորը համարվում է պաշտոնը ստանձնած երդում տալուց հետո անհապաղ, իսկ այն դեպքերում, երբ լրացել է որեւէ դատավորի լիազորությունների ժամկետը, եւ նոր դատավորն արդեն իսկ ընտրվել է, համարվում է ստանձնած հենց այդ օրը, որպեսզի դատավորի պաշտոնը որեւէ օր թափուր չմնա։ 2023 թ․ հունվարի 26-ին Վերաքննիչ քրեական դատարանից մեր հարցին ի պատասխան հաստատել են տեղեկությունը, որ 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին Սեդա Սաֆարյանի կողմից բողոք է մուտք եղել դատարան, որը դատավոր Գրիգոր Հովհաննիսյանի որոշմամբ թողնվել է առանց քննության։ Նշենք, որ Քրեական դատավարության օրենսգրքի 391-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն՝ հատուկ վերանայման բողոքը թողնվում է առանց քննության, ի թիվս այլնի, նաեւ այն դեպքում, երբ բողոքը բերել է բողոքարկման իրավունք չունեցող անձը։ Iravaban.net-ի հետ զրույցում Սեդա Սաֆարյանը, մեկնաբանելով կատարվածը, ասել է, որ այդ հարցով ՍԴ-ում քննարկում եղել է, եւ ինքը չի կարծում, թե դա կարող է բնորոշվել որպես «ներկայացուցչության իրականացում»։ Դրա հետ մեկտեղ Սաֆարյանը նշել է, որ Փաստաբանների պալատը իր փաստաբանական գործունեությունը դադարեցրել է դեկտեմբերի 15-ին։ Մեր գրավոր հարցմանն ի պատասխան՝ այս տարվա փետրվարի 8-ին Փաստաբանների պալատը տեղեկացրել է, որ Սեդա Սաֆարյանը 2022 թ․ նոյեմբերի 30-ին դիմել է Պալատին՝ իր՝ փաստաբանական գործունեության թիվ 116 արտոնագիրը կասեցնելու մասին. «Որպես հիմք կցվել է ՀՀ Կառավարության` 30.06.2022թ. թիվ 963-Ա որոշումը` Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնում թեկնածու առաջադրելու մասին, հայտարարության պատճենը, որով տվել է իր համաձայնությունը Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնում ընտրվելու վերաբերյալ և ՀՀ ազգային ժողովի` 15.09.2022թ. թիվ ԱԺՌ-45-Ա որոշումը` Սեդա Սաֆարյանին 12 տարի ժամկետով Սահմանադրական դատարանի դատավոր ընտրվելու մասին»։ Ըստ հարցման պատասխանի՝ Պալատի խորհուրդը Սաֆարյանի դիմումը քննության է առել 2022 թ․ դեկտեմբերի 15-ին եւ հիմք ընդունելով դիմումին կից ներկայացրված ԱԺ հիշյալ որոշումը՝ որոշել է բավարարել այն եւ կասեցնել արտոնագրի գործողությունը դիմումը ներկայացնելու օրվանից, այսինքն՝ նոյեմբերի 30-ից․ «22.12.2022թ. Սեդա Սաֆարյանը էլեկտրոնային փոստի միջոցով, ինչպես նաեւ թղթային տարբերակով ստացել է կասեցման որոշումը»,- ասված է պատասխանում։ Օրենքի վերլուծությունից հետեւում է, որ Սեդա Սաֆարյանը պետք է Փաստաբանների պալատին դիմում ներկայացներ, ինչպես «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի 36-րդ հոդվածն է սահմանում, համապատասխան հիմքի ի հայտ գալուց հետո՝ 10-օրյա ժամկետում, իսկ համապատասխան հիմքը, համաձայն նույն օրենքի, հանրային ծառայության անցնելն է։ Սեդա Սաֆարյանը օրենքի ուժով հանրային ծառայության անցած է համարվել դեկտեմբերի 10-ից, հետեւաբար պետք է դիմեր այդ օրվանից սկսած 10-օրյա ժամկետում։ Թե ինչու է Սաֆարյանը շատ ավելի վաղ՝ նոյեմբերի 30-ին ներկայացրել դիմումը, դժվար է ասել։ Եթե այդ դիմումից հետո նա այլեւս փաստաբանական գործունեությամբ զբաղված չլիներ, կարելի էր ենթադրել, որ նրա սուբյեկտիվ ընկալմամբ՝ դեկտեմբերի 10-ից առաջ էլ Պալատին դիմելու՝ օրենքով սահմանված հիմքը առկա է եղել, սակայն փաստացի, նա դրանից հետո շարունակել է իր փաստաբանական գործունեությունը։ Ամեն դեպքում, «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածը սահմանում է, որ անհատական իրավական ակտն ուժի մեջ է մտնում այդ ակտի ընդունման մասին այն անձանց առձեռն կամ օրենքով սահմանված այլ կարգով պատշաճ իրազեկելու օրվան հաջորդող օրվանից, որոնց ուղղված է ակտը (եթե օրենքով այլ կարգ սահմանված չէ): Փաստաբանների պալատի խորհրդի որոշումը Սեդա Սաֆարյանի վերաբերյալ անհատական իրավական ակտ է, սակայն նկատենք, որ Պալատը այն կայացնելուց հետո սահմանված 3-օրյա ժամկետում չի ուղարկել Սաֆարյանին, այլ դրանից մեկ շաբաթ հետո միայն։ Ուստի հիմք ընդունելով Պալատի այն պատասխանը, որ դրա մասին Սաֆարյանը պատշաճ ծանուցված է եղել դեկտեմբերի 22-ի դրությամբ՝ կարող ենք եզրակացնել, որ Սաֆարյանի փաստաբանական արտոնագրի գործողությունը կասեցվել է դեկտեմբերի 23-ին («Փաստաբանության մասին» օրենքով այլ բան նախատեսված չէ)։ Սա, իհարկե, չի նշանակում, թե նա մինչ դեկտեմբերի 23-ը կարող էր զբաղվել փաստաբանությամբ։ Ինչպես արդեն նշեցինք, Սաֆարյանը դատավորի պաշտոնը ստանձնած է համարվել դեկտեմբերի 10-ին, հետեւաբար, չնայած նրան, որ ֆորմալ առումով Սաֆարյանի փաստաբանական արտոնագրի գործողությունը կասեցվել է դեկտեմբերի 23-ին, նա, որպես պաշտոնը ստանձնած ՍԴ դատավոր, դեկտեմբերի 10-ից սկսած այլեւս չէր կարող զբաղվել փաստաբանությամբ։ Ընդ որում, նոյեմբերի 30-ին համապատասխան դիմում ներկայացնելը վկայում է, որ նա գիտակցել է իր՝ որպես փաստաբանի անհամատեղելիությունը դատավորի պաշտոնին։ Հետեւաբար դեկտեմբերի 28-ին վերաքննիչ բողոք ներկայացնելով՝ Սեդա Սաֆարյանը առերեւույթ խախտել է ՍԴ դատավորի վարքագծի կանոնը։ Ինչ է սահմանում ՀՀ օրենսդրությունը․ անհամատեղելիության պահանջները Ինչպես արդեն նշեցինք, Սահմանադրության 164-րդ հոդվածը, ի թիվս այլնի, սահմանում է նաեւ, որ դատավորը չի կարող զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ։ «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի՝ «Անհամատեղելիության պահանջները» վերտառությամբ 31-րդ հոդվածի 1-ին մասը նույնպես սահմանում է, որ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձինք (բացառությամբ համայնքի ավագանու անդամների) և հանրային ծառայողները չեն կարող զբաղեցնել իրենց կարգավիճակով չպայմանավորված պաշտոն պետական կամ տեղական ինքնակառավարման այլ մարմիններում, որևէ պաշտոն` առևտրային կազմակերպություններում, զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել վճարովի այլ աշխատանք, բացի գիտական, կրթական և ստեղծագործական աշխատանքից։ Նույն հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձինք և հանրային ծառայողները պաշտոնում նշանակվելուց (ընտրվելուց) հետո՝ 1 ամսվա ընթացքում, պարտավոր են ապահովել սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված պահանջների կատարումը: Նույն հոդվածի 7-րդ մասի համաձայն՝ ձեռնարկատիրական գործունեություն է համարվում, ի թիվս այլնի, նաեւ անհատ ձեռնարկատեր լինելը։ «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն էլ՝ ՍԴ դատավորի նկատմամբ կիրառելի են հանրային ծառայողի համար ձեռնարկատիրական գործունեության վերաբերյալ օրենքով սահմանված կարգավորումները: Վերոնշյալ նորմերի տառացի մեկնաբանման դեպքում կարելի է ասել, որ ՍԴ դատավորի պաշտոնում ընտրվելուց, այսինքն՝ սեպտեմբերի 15-ից սկսած մեկամսյա ժամկետում Սեդա Սաֆարյանը պետք է դադարեցներ իր անհատ ձեռնարկատեր կարգավիճակը (որովհետեւ օրենքը սահմանում է «նշանակվել է» կամ «ընտրվել է» ձեւակերպումը), իսկ եթե տառացի չմեկնաբանենք եւ որպես ելակետ ընդունենք նրա՝ ոչ թե ընտրվելու, այլ հանրային ծառայության անցնելու օրը, ապա կստացվի, որ նա ԱՁ կարգավիճակը պետք է դադարեցներ դեկտեմբերի 10-ից սկսած մեկամսյա ժամկետում։ Ինչ է տեղի ունեցել իրականում ՀՀ արդարադատության նախարարության իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրում առկա է ՀՀ-ում գրանցված իրավաբանական անձանց եւ անհատ ձեռնարկատերերի ինֆորմացիոն բազան։ Փետրվարի 10-ից ռեգիստրից ստացված տեղեկության համաձայն՝ Սաֆարյանը որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառվել է 1994 թ․ օգոստոսի 11-ին, իսկ հաշվառումից հանվել՝ 2023 թ․ հունվարի 27-ին։ «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքի 30-րդ հոդվածի համաձայն՝ անհատ ձեռնարկատիրոջը պետական հաշվառումից հանելու համար որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառված անձը (կամ նրա լիազորած ներկայացուցիչը) գործակալություն է ներկայացնում համապատասխան փաստաթղթեր, իսկ 31-րդ հոդվածի համաձայն՝ ներկայացնելու պահից որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառված անձը համարվում է պետական հաշվառումից հանված: Սրանից հետեւում է, որ Սեդա Սաֆարյանը հաշվառումից հանելու դիմումը ներկայացրել է հենց 2023 թ․ հունվարի 27-ին, ինչը, միեւնույն է, սահմանված մեկամսյա ժամկետում չէ հաշվարկը թե՛ սեպտեմբերի 15-ից, թե՛ անգամ դեկտեմբերի 10-ից սկսելու պարագայում։ Ստացվում է, որ դեկտեմբերի 28-ին վերաքննիչ բողոք ներկայացնելով՝ Սեդա Սաֆարյանը գործել է անհատ ձեռնարկատեր կարգավիճակի ներքո, ինչով առերեւույթ խախտվել է նաեւ դատավորի անհամատեղելիության պահանջը։ Ինչ պատասխանատվություն են ենթադրում այս խախտումները ՍԴ դատավորի` օրենքով սահմանված վարքագծի կանոնների խախտումը, համաձայն «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 13-րդ հոդվածի, ՍԴ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմք է (բացառությամբ օրենքի 14-րդ հոդվածի 1-ին մասի 11-րդ կետով սահմանված կանոնի խախտման)։ Նույն օրենքի 82-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ ՍԴ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու դիմում կարող է ներկայացնել ՍԴ առնվազն 3 դատավոր (բացառությամբ էական կարգապահական խախտման հիմքով լիազորությունների դադարեցման, որի պարագայում դիմում կարող է ներկայացնել Ազգային ժողովը՝ պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երեք հինգերորդով ընդունված որոշմամբ՝ սույն օրենքի 83-րդ հոդվածով սահմանված կարգով): Նույն օրենքի 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետի համաձայն՝ ՍԴ դատավորի վարքագծի կանոնները սահմանող հիշյալ 10-րդ կետը չի համարվում էական կարգապահական խախտում։ Վերոնշյալ նորմերից հետեւում է, որ ՍԴ դատավոր լինելով՝ որպես փաստաբան ներկայացուցչությամբ զբաղվելու կանոնի խախտման համար ՍԴ դատավորը կարող է ենթարկվել կարգապահական պատասխանատվության ՍԴ առնվազն 3 դատավորի դիմումի առկայության դեպքում միայն։ Կարգապահական պատասխանատվության արդյունքում կիրառվող տույժերն են նախազգուշացումը, նկատողությունը, խիստ նկատողությունը։ Հաշվի առնելով սա՝ մենք գրավոր հարցմամբ դիմել էինք Սահմանադրական դատարանի նախագահին եւ անհատապես բոլոր դատավորներին, այդ թվում՝ Սեդա Սաֆարյանին՝ խնդրելով հայտնել՝ համարո՞ւմ են արդյոք, որ նկարագրված իրադարձությունների հետեւանքով խախտվել է դատավորի՝ օրենքով սահմանված վարքագծի կանոնը։ Եթե այո, պատրաստվո՞ւմ են արդյոք համապատասխան դիմում ներկայացնել, եթե ոչ, ապա ի՞նչ պատճառաբանությամբ։ Փետրվարի 10-ին ՍԴ լրատվական ծառայությունից ստացված պատասխանում ասված է հետեւյալը․ «Ինչպես Սահմանադրական դատարանի դատավորները, այնպես էլ Սահմանադրական դատարանի նախագահը, իրավասու չեն անձնական կարծիք, վերաբերմունք կամ դիրքորոշում արտահայտել՝ առաջնորդվելով «Սահմանադրական դատարանի մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածով սահմանված վարքագծի կանոններով»։ ՍԴ նախագահին ուղղված գրավոր հարցմամբ խնդրել էինք հայտնել նաեւ, թե ս․թ․ հունվարի 10-ին ՍԴ աշխատակարգային նիստի արդյունքում այս հարցի վերաբերյալ ինչ որոշում է կայացվել (եթե կայացվել է)․ «Ս․թ․ հունվարի 10-ին ՍԴ առաջին աշխատակարգային նիստում Սեդա Սաֆարյանը գործընկերներին տեղեկացրել է Ձեր կողմից նշված հարցի մասին։ Նշված հարցը կարգավորվում է ՀՀ «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքի 82-րդ հոդվածի 1-ին մասի շրջանակներում (խոսքը ՍԴ առնվազն 3 դատավորի կողմից դիմում ներկայացնելու նորմի մասին է,–հեղ․)։ Վերոնշյալ օրենսդրական ակտով սահմանված կամ նշված հարցին առնչվող այլ գործընթացների մասին հրապարակման ենթակա տեղեկություններ այս պահին առկա չեն»,- ասված է պատասխանում։ Ինչ վերաբերում է հանրային ծառայողի անհամատեղելիության պահանջի խախտմանը, հարկ է նշել, որ Սահմանադրության 164-րդ, «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 12-րդ եւ «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի 31-րդ հոդվածների համաձայն՝ այն դատավորի լիազորությունների դադարեցման հիմք է: ՍԴ դատավորի լիազորությունները դադարեցվում են ՍԴ որոշմամբ։ Այդ նպատակով, «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 83-րդ հոդվածի համաձայն, ՍԴ կարող է դիմել Ազգային ժողովը՝ պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երեք հինգերորդով ընդունված որոշմամբ, որում պետք է մատնանշվեն ենթադրյալ խախտման՝ օրենքով սահմանված հիմքերը։ Ինչում է սխալվում Ստյոպա Սաֆարյանը Ինչպես վերը նշեցինք, Ստյոպա Սաֆարյանը, ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադառնալով թեմային, պարզաբանել էր, որ Սեդա Սաֆարյանը բողոքն ի սկզբանե դեկտեմբերի 5-ին է ներկայացրել, երբ դեռ փաստաբան էր, իսկ այն լրամշակման համար վերադարձնելու եւ վերստին ներկայացնելու դեպքում, ըստ Սաֆարյանի, բողոքի՝ դատարան մուտք լինելու ժամկետ է համարվում առաջին անգամ բողոքը ներկայացնելու օրը։ «Ժողովուրդ» օրաթերթն էլ այսօր հրապարակել է ՍԴ աշխատակարգային նիստի աձանագրության մի հատված, որից պարզ է դառնում, որ Սեդա Սաֆարյանն էլ է ՍԴ–ում այն դիրքորոշումը հայտնել, թե ինքը համարել է, որ նախկին բողոքի ուղղումն է կատարում։ Նորմը, որ մեջբերել է Ստյոպա Սաֆարյանը, Քրեական դատավարության նախկին՝ 1998 թ․ օրենսգրքի 381-րդ հոդվածից է, որի 2․3-րդ մասի համաձայն՝ վերաքննիչ բողոքը վերադարձնելուց հետո բողոքում թույլ տրված թերությունները վերացնելու ու որոշումն ստանալուց հետո` 15-օրյա ժամկետում, սահմանված կարգով կրկին վերաքննիչ բողոք ներկայացնելու դեպքում այն համարվում է վերաքննիչ դատարան ներկայացված սկզբնական ներկայացման օրը։ Այս Օրենսգիրքը, սակայն, ուժը կորցրել է, եւ 2022 թ․ հուլիսի 1-ից սկսած՝ գործում է նոր՝ 2021 թ․ ընդունված Քրեական դատավարության օրենսգիրքը։ Ավելին, նոր օրենսգրքի 391-րդ հոդվածով սահմանվել է, որ հատուկ վերանայման բողոքի կապակցությամբ Վերաքննիչ դատարանը որոշում է կայացնում վարույթի նյութերը ստանալուց հետո՝ եռօրյա ժամկետում, իսկ բողոքը վերադարձված լինելու դեպքում սույն մասով սահմանված ժամկետների հաշվարկը սկսվում է վերաքննիչ բողոքը վերստին ներկայացնելու օրվանից։ Իրականում այդ ժամկետների հաշվարկը որեւէ կերպ չի փոխում պատկերը, որովհետեւ բողոքը լրամշակելը, թերությունները շտկելը եւ այն վերստին ներկայացնելը նույնպես փաստաբանի (ներկայացուցչի) կարգավիճակից բխող գործողություններ են, իսկ Սեդա Սաֆարյանը դեկտեմբերի 10-ից սկսած՝ դրանցով զբաղվելու իրավասություն չուներ։ Ինչում է սխալվում Արսեն Բաբայանը Փետրվարի 3-ին փաստաբան Արսեն Բաբայանը ֆեյսբուքյան մի գրառում արեց՝ նշելով, որ հրապարակում է եւս մեկ միջնորդություն, որը փաստում է, որ Սեդա Սաֆարյանը դատավոր լինելով, փաստաբանությամբ է զբաղվել։ Միջնորդությունը, ըստ հրապարակված լուսանկարի, 2022 թ․ հոկտեմբերի 3-ի ամսաթվով է։ Գրառման մեջ ասված է հետեւյալը․ «ՍԴ դատավոր Սեդա Սաֆարյանը դատավորի կարգավիճակը ձեռք է բերել դեռևս սեպեմբերի 15-ին՝ ԱԺ-ում ընտրվելով որպես ՍԴ դատավոր: Այդ օրվանից սկսած բոլորը գիտակցել են, որ Սեդա Սաֆարյան անուն ազգանունն ունեցողն այլևս դատավոր է: Մնացածը տեխնիկայի հարց էր... Պարզվում է այդ դատավորը իր կարգավիճակից բացի զուգահեռ մշտական հիմունքներով զբաղվում է փաստաբանությամբ (ներկայացուցչություն): Խնդրեմ, հրապարակում եմ ևս մեկ միջնորդություն, որն ապացուցում է ասվածը: Համոզմունք ունեմ, որ այդ այդ չթույլատրված աշխատանքը նա կատարել է վարձատրության դիմաց»։ Արդեն իսկ նկարագրված պատճառաբանությունների հիման վրա կարող ենք պնդել, որ հոկտեմբերի 3-ին, պաշտոնը դեռեւս ստանձնած չլինելով եւ ուժի մեջ գտնվող արտոնագիր ունենալով, Սաֆարյանն իրավասու էր որպես ներկայացուցիչ միջնորդություն ներկայացնել դատարան։ Այսպիսով, 2022 թ․ սեպտեմբերի 15-ին ՍԴ դատավոր ընտրված, իսկ դեկտեմբերի 10-ին պաշտոնը ստանձնած Սեդա Սաֆարյանը, դեկտեմբերի 28-ին վերաքննիչ բողոք ներկայացնելով, առերեւույթ խախտել է «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 14–րդ հոդվածի 1-ին մասի 10-րդ կետը, եւ սահմանված ժամկետում իր ԱՁ-ն հաշվառումից հանած չլինելով՝ գործել է անհատ ձեռնարկատեր կարգավիճակի ներքո՝ այդպիսով առերեւույթ խախտելով նաեւ Սահմանադրությամբ եւ օրենքով ամրագրված դատավորի անհամատեղելիության պահանջները։ Միլենա Խաչիկյան

15:02 - 11 փետրվարի, 2023