Ինֆոքոմ

Ռուսական զորքերը գրավել են ուկրաինական Պոպասնայա քաղաքը։ Ի՞նչ է դա փոխում ճակատում․ BBC Russian

Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը երեկ հայտարարել է, որ «ԼԺՀ ժողովրդական միլիցիայի ստորաբաժանումները ՌԴ Զինված ուժերի աջակցությամբ ճեղքել են» ուկրաինական զորքերի պաշտպանությունն ու «դուրս եկել Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության վարչական սահման»։ Ուկրաինական կողմը մայիսի 8-ի առավոտյան հայտարարել էր, որ ուկրաինացի զինվորականները լքել են Պոպասնայան։ «Նահանջել են դեպի նախապես պատրաստված դիրքեր», - հայտարարել էր Լուգանսկի շրջանային պետական վարչակազմի ղեկավար Սերգեյ Գայդայը։ BBC-ի ռուսական ծառայությունը գրում է այն մասին, թե ինչով է վտանգավոր այդ քաղաքի կորուստն ուկրաինական բանակի համար, և ինչ վտանգներ է դա պարունակում ռուսական զորքերի համար։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով։ «Մարտեր՝ Պոպասնայայի համար Պոպասնայան համեմատաբար ոչ մեծ քաղաք է Լուգանսկի շրջանի արևմուտքում, պատերազմից առաջ այնտեղ բնակվում էր շուրջ 20 հազար մարդ։ 2014 թ-ին Դոնբասում տեղի ունեցած զինված հակամարտության ժամանակ քաղաքը ձեռքից ձեռք էր անցնում, սակայն արդյունքում՝ մնաց Կիևի վերահսկողության տակ։ Մինսկի համաձայնագրերի ստորագրումից հետո Պոպասնայան հայտնվեց ճակատային գծում, ժամանակ առ ժամանակ այն ենթարկվում էր գնդակոծության։ Ուկրաինական ուժերը Պոպասնայայում և դրա մերձակայքում լավ ամրացված շրջան են սարքել։ Քաղաքը գրոհի ենթարկվեց մարտի սկզբին, և միայն ապրիլի կեսերին հարձակվող զորքերին հաջողվեց հասնել դրա կենտրոն։ Սակայն մարտերը չէին դադարում։ Ռուսական բանակը Պոպասնայայից մինչև Իզյում և դեպի հյուսիս հսկայական ուժեր է կենտրոնացրել, ասված է ամերիկյան RAND հետազոտական կենտրոնի վերջին հայտարարությունում։ Չնայած շաբաթներ տևած հրետակոծությանն ու հրթիռակոծությանը՝ ռուսական զորքերին չի հաջողվում ճեղքել ուկրաինական պաշտպանությունը Դոնբասում։ Միայն երբ ուկրաինական զինվորականներն այլևս պաշտպանելու բան չունեն, նրանք մարտավարական նահանջ են կատարում՝ շրջափակման մեջ չընկնելու համար, նշում են ամերիկացի ռազմական վերլուծաբանները։ Հենց այսպիսի բան տեղի ունեցավ Կրեմեննայա քաղաքում ապրիլին։ «Կրեմեննայայում մենք հասկացանք, որ, եթե պարզապես հողին կպած մնանք, տղաները կզոհվեն, իսկ թշնամուն դրանից վնաս չի լինի, այդ պատճառով էլ վերախմբավորվեցինք և հեռացանք», - ասել էր Լուգանսկի շրջանային ռազմական վարչակազմի ղեկավար Սերգեյ Գայդայը։ Ինչո՞վ է վտանգավոր Պոպասնայայի կորուստն ուկրաինական բանակի համար Սակայն Պոպասնայայի պարագայում՝ այդ բնակավայրի կորուստը կարող է լրջորեն բարդացնել այդ ուղղությամբ ուկրաինական զորքերի դրությունը։ Քաղաքը բարձունքի վրա է՝ ծովի մակարդակից շուրջ 260 մ բարձրության վրա։ Նրա դիրքն ավելի բարձր է, քան մյուս հարակից քաղաքներինը՝ դեպի հյուսիս տեղակայված Լիսիչանսկինը ու Սևերոդոնեցկինը, հարավում գտնվող Սվետլոդարսկինը ու արևմուտքում տեղակայված Բախմուտինը։ Կենտրոնացված գնդակոծությունն ու հակառակորդին աստիճանաբար դուրս մղելն այն մարտավարությունն է, որը կիրառում է ռուսական բանակն այսպես կոչված հատուկ ռազմական գործողության երկրորդ փուլում։ Առաջին փուլում այն շեշտը դնում էր տանկային շարասյուներով արագ ճեղքման վրա, սակայն այս մարտավարությունը մեծ մասամբ անհաջող էր։ Սևերոդոնեցկն ու Լիսիչանսկը Լուգանսկի շրջանի վերջին խոշոր քաղաքներն են, որոնք դեռ Ուկրաինայի վերահսկողության տակ են։ Ակնկալվում է, որ ռուսական զորքերն ուժեղացնելու են ճնշումն այս ուղղությամբ։ Ինչպես նշում է Լուգանսկի վարչակազմի ղեկավար Սերգեյ Գայդայը, Սևերոդոնեցկի հարակից գյուղերում լարված իրավիճակ է, բնակավայրերի համար մշտական մարտեր են ընթանում։ Պոպասնայայի գրավումը ռուսական զորքերին հնարավորություն է տալիս այնտեղ պլացդարմ սարքել, վերախմբավորել ուժերն ու նոր հարվածի համար ուղղություն որոշել։ Օրինակ՝ Իզյումի խմբավորման հետ միասին գրոհել Կրամատորսկն ու Սլավյանսկը՝ Սևերոդոնեցկի ուղղությամբ ուկրաինական ուժերը շրջափակման մեջ գցելու նպատակով։ Հաջողություն գրանցելու գործոնը նույնպես կարևոր է․ «մինչև հաղթական ավարտը պատերազմելու» ռուսաստանցի կողմնակիցները դրական նորությունների կարիք ունեն, իսկ ՌԴ ՊՆ և քարոզչության հաղորդագրությունները ոչ այնքան հայտնի ուկրաինական գյուղեր գրավելու մասին, նրանց մոտ մոտալուտ հաղթանակի զգացում չէին առաջացնում։ Սակայն այստեղ ստորջրյա խութեր էլ կան։ Ինչո՞վ է վտանգավոր Պոպասնայայի հետ կապված իրավիճակը ռուսական բանակի համար Ռազմական մասնագետները չեն սիրում այնպիսի ելուստներ, ինչպիսին առաջացել է Պոպասնայայի դեպքում։ Սեպաձև առաջխաղացումը դեպի թշնամու տարածքի խորքը մեծապես երկարացնում է մատակարարման գիծը, պարզ ասած, դժվարացնում է զինամթերքի, տեխնիկայի, պարենի մատակարարումը, նոր ստորաբաժանումների ներմուծումն ու վիրավորների դուրսբերումը։ Եվ, որ ամենավատն է, հարձակողական զորքերը խոցելի է դարձնում թևերից։ Հակառակորդի մոտ գայթակղություն և հնարավորություն է առաջանում «կաթսա» (շրջափակում – խմբ․) սարքելու՝ պատասխան հարվածներ հասցնելով հյուսիսից և հարավից, և որքան երկար է ելուստն, այնքան ավելի բարդ է հակագրոհի ուղղությունը որոշելը։ Իսկ ուկրաինական բանակը զգալի պահեստազոր ունի, որը դեռևս մարտի մեջ էլ չի մտցվել։ Ուկրաինական հակագրոհի և հետագա շրջափակման վտանգը ռուսական հրամանատարությանը ստիպում է Պոպասնայայի մոտ խոշոր խմբավորումներ պահել թևերում այն դեպքում, երբ ճակատի մյուս հատվածներում զորքերի պակաս է զգացվում։ Շարունակվում է ուկրաինական բանակի գրոհը Խարկովից դեպի ռուսական սահման․ այն կասեցնելու համար ռուսական բանակը ստիպված է պայթեցնել կամուրջները։ Եվս մեկ դժվարություն է այն, որ բավական չէ միայն զբաղեցնել տարածքը, այն պետք է նաև պահել։ Պոպասնայայի գրավումից հետո ռուսական հարձակողական զորքերը հայտնվում են պաշտպանվողի կարգավիճակում, իսկ ուկրաինական բանակը, շնորհիվ ՆԱՏՕ-ի մատակարարումների, օրեցօր համալրվում է ծանր հեռահար հրետանիով։ Պոպասնայայի հանձնումը բացատրելիս ուկրաինական կողմը հայտարարում էր, որ քաղաքն ամբողջությամբ ավերված է, և այնտեղ պաշտպանելու ոչինչ չկա»։ Նորա Վանյան

19:07 - 11 մայիսի, 2022

Վլադիմիր Պուտինին մնացել է միայն հաղթանակի կործանարար պաշտամունքը․ «Նովայա գազետա»-ի հոդվածը՝ The Guardian-ում

Երկրորդ աշխարհամարտում տարած Հաղթանակի օրը, The Guardian-ը հրապարակել է ուկրաինական պատերազմի մեկնարկից հետո Ռուսաստանում գրաքննության պատճառով արգելափակված «Նովայա գազետա» թերթի հոդվածը, որը ներկայացնում ենք աննշան կրճատումներով․ «Վլադիմիր Պուտինը ծնվել է Երկրորդ աշխարհամարտի ավարտից յոթ տարի անց և մեծացել մեծ հաղթանակի մասին բրեժնևյան առասպելով։ Չունենալով լավ կրթություն՝ նա սիրում էր մեջբերումներ անել խորհրդային ֆիլմերից և հին պատմվածքներից։ Պատմության դասագրքերում «Հայրենական Մեծ պատերազմը» պատկերվում էր՝ որպես կախարդական առասպել, որի հերոսը՝ ռուս ժողովուրդը, ի հեճուկս ողջ աշխարհի, հաղթում է հրեշին։ Այս հեքիաթում տեղ չէին գտել պատերազմի բազմաթիվ իրական փաստեր, օրինակ՝ Մոլոտով-Ռիբենտրոպ պակտը, Ֆինլանդիայի հետ պատերազմը, Բալթյան երկրների օկուպացիան։ Առասպելն անտեսում է միլիոնավոր լեհերի արտաքսումը։ Չի հիշատակում 1942-43 թ-ի ձմռանը տեղի ունեցած Ռժևի ճակատամարտը, որում խորհրդային բանակը սարսափելի կորուստներ կրեց՝ նախընտրելով կանգ առնել Մոսկվայի և Ստալինգրադի մարտերում կրած լեգենդար հաղթանակների վրա։ Առասպելը, որ տոնվեց Ռուսաստանում Հաղթանակի օրը, դարձել է այն հիմնական նարատիվը, որը Ռուսաստանը հավերժ կառավարելու Պուտինի պլանի հիմքում է։ Եկել է այն պահը, երբ Պուտինը որոշել է շարունակել պաշտոնավարել անորոշ ժամկետով։ Ընտրությունները կգան ու կգնան, իսկ նա կստի, թե դրանք իր համար վերջինն էին, որ նա մտադիր չէ փոխելու Ռուսաստանի 1993 թ-ի սահմանադրությունը, որը նախատեսում է պաշտոնավարման՝ միմյանց հաջորդող միայն երկու ժամկետ։ Ընդմիշտ կառավարելու նրա առաջին ռազմավարությունը քաղաքացիներին թույլ տալն էր, որ հարուստ լինեն, քանի որ երկիրն ավելի, քան երբևէ հարստացել էր 2000-ականների երկրորդ կեսին։ Բայց երբ աճը կանգնեց, երբ հարստության մեծ մասը հայտնվեց մի քանի հոգու ձեռքերում, Պուտինը ստիպված եղավ անցնել քարոզչությանը։ Նա սկսեց վկայակոչել «ավանդական արժեքները»՝ սաստկացնելու Ռուսաստանի համար իր առաջնահերթ կարևորության մասին պատկերացումը, այն, որ ինքն անփոխարինելի առաջնորդ է, որը ռուսների միակ պաշտպանությունն է Արևմուտքի ազդեցությունից և եվրոպացի ժողովուրդների ծովում տարրալուծվելուց։ Եվ Պուտինն ինքը սկսեց հավատալ իր քարոզչությանը, նրան, թե ինքը Մեծ Ռուսաստան կառուցելու հատուկ պատմական առաքելություն ունի։ Բայդ դա այնքան էլ նոր ԽՍՀՄ չէ, քանի որ ոչ ոք չի պատրաստվում կոմունիզմը վերականգնել, որևէ նոր գաղափարախոսություն առաջ քաշել կամ էլ վերագաղութացնել Միջին Ասիան՝ ռուսական տնտեսությանը լավ ու էժան աշխատուժով ապահովելու համար ։ Մեծ Ռուսաստանը պետք է աշխարհի երրորդ գերտերությունը լիներ (ԱՄՆ և Չինաստանին զուգահեռ)։ Եվ եթե նրա մրցակից ԱՄՆ-ն՝ որպես իր ազդեցության գոտի ուներ Եվրամիությունն, ապա Մեծ Ռուսաստանը նույնպես պիտի ունենար դա։ Պուտինի «ավանդական արժեքներն», ըստ էության, հանգում էին հոմոֆոբիային և ռազմական հաղթանակի պաշտամունքին։ Շուտով պարզ դարձավ, որ առաջինը հուսալի ռազմավարություն չէ ուժեղ առաջնորդի հավերժ կառավարման համար։ Մնում էր միայն հաղթանակի պաշտամունքը։ Պատկերը քիչ-քիչ ուրվագծվում էր։ Ռուսական միլիտարիզմի օպերետը ծնվել է հեռուստատեսային քարոզչությունից, երբ բազմաթիվ «փորձագետներ» սկսեցին խոսել այն մասին, թե մենք ամենաուժեղն էինք աշխարհում, ոչ ոք չէր կարող մեզ իշխել, մեր հրթիռները կարող էին մի քանի անգամ պտտվել աշխարհի շուրջը և ոչնչացնել ցանկացածին։ Դա ծիծաղաշարժ էր, բայց Պուտինի ելույթներն ավելի ու ավելի էին սկսվում նմանվել հանգուցյալ նեոֆաշիստ Վլադիմիր Ժիրինովսկու ասածներին։ Նա ավելի ու ավելի քիչ էր խոսում այնպիսի ձանձրալի բաների մասին, ինչպիսին է տնտեսական զարգացումը, բայց մեծապես աշխուժանում էր, երբ խոսում էր նոր, «նմանը չունեցող» զինատեսակների մասին։ «Մենք կարող ենք դա կրկին անել» արտահայտությունը դարձավ պուտինյան Ռուսաստանի գլխավոր կարգախոսը, որն ակնհայտորեն հղում էր այն փաստին, որ ռուսները տապալել են նացիզմը Երկրորդ աշխարհամարտի ժամանակ և գիտեն, որ կարող են կրկին անել դա։ Պուտինը հաղթել է նախագահական չորս ընտրություններում, սակայն 2024 թ-ին նշմարվում է հինգերորդը։ Կորոնավիրուսը ծանր հարված է հասցրել Ռուսաստանին, և նրա տնտեսությունն անկում է ապրել, այնպես որ, Պուտինը շատ տարբերակներ չունի։ Նրա կարծիքով՝ իշխանությունը պահպանելու լավագույն տարբերակը մեծ հաղթանակը կրկնելն է։ Մայիսի 9-ի խորհրդանշական շքերթը բավարար չէր լինելու, նրանք պետք է պատկերն ամբողջացնեին արյամբ։ Այդ պատճառով էլ փորձեցին «դա կրկին անել»՝ կազմակերպելով Եվրոպայի խոշորագույն ողբերգությունը 1945-ից ի վեր։ Այս պատերազմն առաջինն է աշխարհում, որը հնարել է հենց հեռուստատեսությունը։ […] Պետք չէ զարմանալ, որ Ռուսաստանում շատերն են հավատացել սրան և անհաղորդ են այն ռազմական հանցագործություններին, որոնք կատարվում են Ուկրաինայում։ Բանը միայն այն չէ, որ նրանք չեն տեսնում ամբողջական պատկերը՝ լրագրության և սոցցանցերի ոչնչացման պատճառով։ Բանն այն է, որ եթե դադարեք հավատալ քարոզչությանը, էլ չեք կարող հավատալ ավանդական արժեքներ ունեցող Ռուսաստանին, հաղթանակի օրվա հերոս ժողովրդին։ Կմնա միայն խելագար մի մարդ, որը դեգերում է ռազմականացված ավազակապետության փլատակների մեջ՝ միջուկային զենքի ճամպրուկը ձեռքը։ Ո՞վ կցանկանա հավատալ սրան։ Ո՞վ ենք մենք, և ինչպե՞ս ենք թույլ տվել, որ այսպիսի բան լինի։ Այս հարցին պատասխանելը սարսափ է առաջացնում։ Ռուսները մինչև վերջ կառչած են մնալու իրենց միֆերից։ Իսկ մինչ այդ, նրանք ունեն իրենց ռազմական շքերթը, հաղթանակի օրվա ուշագնացությունը, ափիոնը՝ ժողովրդի համար»։ Նորա Վանյան

23:41 - 10 մայիսի, 2022