ԿԱՐԴԱԼԻՔ

Ի՞նչ կկատարվի, եթե Վլադիմիր Պուտինն Ուկրաինային պաշտոնապես պատերազմ հայտարարի․ BBC Russian

Ի՞նչ կկատարվի, եթե Վլադիմիր Պուտինն Ուկրաինային պաշտոնապես պատերազմ հայտարարի․ BBC Russian

Այս շաբաթվա սկզբին CNN ամերիկյան հեռուստաալիքը, վկայակոչելով իր աղբյուրները, հաղորդել է, որ մայիսի 9-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը կարող է պաշտոնապես պատերազմ հայտարարել Ուկրաինային։ Ի՞նչ է գործնականում նշանակում պատերազմ հայտարարելը, և ինչպե՞ս կարող է Ռուսաստանում մոբիլիզացիա անցկացվել, գրում է BBC-ի ռուսական ծառայությունը, որի հոդվածը կրճատումներով ներկայացնում ենք ընթերցողին․ «Ինչպես պնդում են CNN-ի աղբյուրները, Պուտինը կարող է օգտվել Հաղթանակի օրվա խորհրդանշական իմաստից, որպեսզի կամ հայտարարի Ուկրաինայում ռազմական հաջողությունների, կամ ռազմական գործողությունների սրացման, կամ էլ թե մեկի, թե մյուսի մասին։ Նրանց կարծիքով, առավել հավանական է Ուկրաինային պաշտոնապես պատերազմ հայտարարելու սցենարը։ Ռուսական ներխուժումն Ուկրաինա սկսվել է փետրվարի 24-ին, սակայն ռուսական իշխանությունը պնդում է, որ դա «հատուկ ռազմական գործողություն է»։ Ուկրաինայում ընթացող ռազմական գործողությունների առնչությամբ «պատերազմ» և «ներխուժում» բառերն արգելված են։ Ինչպես գրում է CNN-ը, պաշտոնապես պատերազմ հայտարարելը կարող է ուժեղացնել հանրային աջակցությունն՝ Ուկրաինայում ընթացող ռազմական գործողություններին, ինչպես նաև ռուսական իշխանությանը թույլ կտա մոբիլիզացիա հայտարարել, որի կարիքը Ռուսաստանն այժմ շատ է զգում։ Կրեմլի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը մայիսի 9-ին Ռուսաստանում մոբիլիզացիայի հնարավոր հայտարարումը երեկ անվանել է «սուտ և անհեթեթություն»։ Փետրվարի 20-ին՝ այսպես կոչված հատուկ ռազմական գործողության մեկնարկից երեք օր առաջ, հաղորդագրություններն այն մասին, որ պլանավորվում է ռուսական զորքերի ներխուժում Ուկրաինա, Պեսկովը սադրանք և հիսթերիայի ուժգնացում էր որակել։ «Հիշեցնում ենք, որ Ռուսաստանն իր ողջ պատմության ընթացքում երբեք ոչ ոքի վրա չի հարձակվել։ Եվ Ռուսաստանը, որն այդքան պատերազմներ է վերապրել, Եվրոպայի վերջին երկիրն է, որն ընդհանրապես ուզում է խոսել, անգամ արտաբերել «պատերազմ» բառը, - ասել էր Պուտինի խոսնակը։ Ենթադրությունը, որ մայիսի 9-ին Պուտինը կարող է մոբիլիզացիա հայտարարել, ինչպես նաև «համաշխարհային նացիզմի դեմ» լայնամասշտաբ պատերազմի մասին խոսել, ավելի վաղ առաջ էր քաշել Մեծ Բրիտանիայի պաշտպանության նախարար Բեն Ուոլեսը։ Միաժամանակ, Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի խոսքով՝ Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանն ապրիլի 21-ին կայացած իրենց հանդիպման ժամանակ հայտնել է իրեն, որ ռուսական իշխանությունը մայիսի 9-ին պլանավորում է ավարտել ռազմական գործողությունները Պուտինը մարտի սկզբին ասում էր, որ Ռուսաստանի համար նախադրյալներ չկան ռազմական կամ որևէ այլ դրություն մտցնելու, քանի որ այն մտցվում է միայն արտաքին ագրեսիայի դեպքում։ Ըստ «Ռազմական դրության մասին» Դաշնային սահմանադրական օրենքի՝ արտաքին ագրեսիա կարող են համարվել մի շարք գործողություններ, այդ թվում․ օտարերկրյա պետության բանակի հարձակումը Ռուսաստանի Դաշնության տարածքի վրա, դրա տարածքի կամ մի մասի ռազմական օկուպացիան, ցանկացած բռնակցում; Ռուսաստանի դեմ զենքի կիրառումը։ Օրինակ՝ տարածքի ռմբակոծումը; նավահանգիստների կամ ափերի արգելափակումը; օտարերկրյա բանակի հարձակումը ռուսական զորքերի վրա՝ անկախ դրանց տեղակայման վայրից։   Պատերազմի վիճակ և ռազմական դրություն Ռազմական դրություն կարող է մտցվել այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանը պաշտոնապես պատերազմ է հայտարարել։ Պատերազմի վիճակը փաստացի հանգեցնում է ռազմական դրության հաստատման, թեև իրավական տեսակետից դրանք տարբեր բաներ են․ «պատերազմի վիճակ» եզրը վերաբերում է միջպետական հարաբերություններին, «ռազմական դրությունը» հատուկ իրավական ռեժիմ է պետության ներսում։ «Պաշտպանության մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածում ասվում է, որ «պատերազմի վիճակը հայտարարվում է դաշնային օրենքով՝ ՌԴ վրա այլ պետության կամ մի խումբ պետությունների զինված հարձակման դեպքում, ինչպես նաև այն դեպքում, երբ ՌԴ-ն պետք է կատարի  միջազգային պայմանագրերը»։ Պատերազմ հայտարարելու հասկացությունն ամրագրված է միջազգային իրավունքում։ «Ռազմական գործողություններ սկսելու մասին Կոնվենցիայում», որն ընդունվել է Հաագայում 1907 թ-ին, ասված է, որ  ռազմական գործողությունները «չպետք է սկսվեն առանց նախապես և ոչ երկիմաստ զգուշացման, որը կունենա կամ պատերազմի փաստարկված հայտարարման ձև, կամ վերջնագրի ձև՝ պատերազմի պայմանական հայտարարմամբ», որից հետո պետությունները մտնում են «պատերազմի վիճակի մեջ»։ Ռազմական դրությունը Ռուսաստանում կարգավորվում է մի քանի օրենքներով՝ «Ռազմական դրության մասին», «Պաշտպանության մասին», «Մոբիլիզացիայի մասին», «Կապի մասին», «Զինապարտության և զինվորական ծառայության մասին»։ Այն վերաբերում է պետության գրեթե բոլոր ոլորտներին՝ հանրային կյանքին, իշխանության մարմիններին, տնտեսությանը, բիզնեսին, մամուլին, քաղաքական կարգավորմանը և այլն։ Նախագահն ու գործադիր իշխանությունը նման իրավիճակում կստանան բացառիկ լիազորություններ։ Կարող է դադարեցվել քաղաքական կուսակցությունների գործունեությունը, արգելվել հանրահավաքները, հավաքները, ցույցերը, գրաքննություն սահմանվել, սահմանափակվել մարդկանց տեղաշարժը և այլն։   Մոբիլիզացիա Ռազմական դրության պայմաններում կարող է մոբիլիզացիա հայտարարվել։ Այն կարող է լինել համընդհանուր կամ մասնակի, այսինքն՝ մտցվել երկրի ողջ տարածքում կամ դրա առաձին հատվածներում։ Մոբիլիզացիան կապված չէ ռազմական դրության սահմանման հետ․ այն կարող է հայտարարվել նաև առանց ռազմական դրության, ինչպես նաև չհայտարարվել ռազմական դրության ժամանակ։ Այս հասկացությունը բանակ զորակոչվողներին չի վերաբերում։ Մոբիլիզացիան վերաբերում է իշխանական մարմիններին, արդյունաբերությանը և  ընդհանրապես ողջ տնտեսությանը։ Սակայն, նախևառաջ, այն կապված է զինված ուժերի հետ, որոնք կարող են համալրվել պահեստային զինծառայողներով։ Պատերազմ և մոբիլիզացիա հայտարարելը կարող է նվազագույն երկու խնդիր լուծել, որոնց, ինչպես նշում են շատ փորձագետներ, բախվել է ռուսական բանակը՝ պատերազմում անձնակազմի պակասի և Ուկրաինայում ռազմական գործողությունների գոտի մեկնելուց հրաժարման խնդիրը։ Ներկա պահին Ուկրաինայում ռուսական բանակի գրոհն, ինչպես նշում են դիտորդները, ոչ մեծ տեմպերով է զարգանում։ Պենտագոնի ներկայացուցչի խոսքով՝ ռուսական զորքերն աննշան հաջողություններ ունեն ուկրաինական Իզյում և Պոպասնայա քաղաքներից դեպի արևելք, սակայն առաջընթացը եղել է «դանդաղ և անհավասար»։ Բացի այդ, Պենտագոնը նշել է, որ ռուսական ուժերն, ըստ ամենայնի, վախենում են ռիսկից և աշխատում են խուսափել զոհերից։ Այն մասին, որ ռուսական բանակում մարդկային ուժի պակաս է զգացվում, անուղղակիորեն վկայում է նաև այն, որ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը մարտի սկզբից փորձում է պայմանագրային զինծառայողների հավաքագրել աշխատանքի որոնման HeadHunter և SuperJob քաղաքացիական կայքերի միջոցով։ Ռազմական դրության և համընդհանուր մոբիլիզացիայի հայտարարումը լայնորեն քննարկվում է սոցցանցերում։ Մոբիլիզացիայի կողմնակիցների կարծիքով՝ Ռուսաստանը չի կարող Ուկրաինայի դեմ պատերազմում հաղթել՝ կենդանի ուժի բազմակի առավելություն չապահովելով։ Սակայն բլոգային միջավայրում շատերը մտավախություն են հայտնում, որ ռազմական դրությունը, իրավունքների և ազատությունների ավելի շատ սահմանափակումը, քան հիմա է, տնտեսական միջոցները՝ հարկադիր մոբիլիզացիայի հետ միասին հղի են հասարակությունում սոցիալական դժգոհությունով, որն, առանց այդ էլ, զրկանքներ է կրում։   Տնտեսություն Ռազմական դրությունը կարող է լուրջ ազդեցություն գործել երկրի տնտեսության վրա։ Օրինակ՝ ընկերությունները պարտավորվում են իրենց գույքը տրամադրել պաշտպանական կարիքների համար։ Կազմակերպությունները նաև պարտավոր են կատարել պատվերներ և առաջադրանքներ՝ պաշտպանական նպատակով։ Ըստ օրենքի՝ քաղաքացիներին կարելի կլինի ներգրավել պաշտպանական կարիքների համար արվող աշխատանքներում։ Նրանք պետք է մասնակցեն զենքի կիրառման հետևանքների չեզոքացմանը, տնտեսական օբյեկտների վերականգնմանը, պայքարեն հրդեհների դեմ և այլն։ «Ռազմական դրության մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածը թույլ է տալիս ռազմական դրության ժամանակ կիրառել փաստացի ցանկացած միջոց, որը կարող է ազդել տնտեսական գործունեության վրա, մասնավորապես, կարող են ժամանակավոր սահմանափակումներ մտցվել «տնտեսական և ֆինանսական գործունեության, գույքի շրջանառության, ապրանքների, ծառայությունների և ֆինանսական միջոցների ազատ տեղաշարժի համար»։   Նորա Վանյան
23:14 - 05 մայիսի, 2022
Դատավորներ Գևորգ Նարինյանն ու Արա Կուբանյանը հայտարարեցին, թե չեն ճանաչում իրենց վերաբերյալ քրեական գործով տուժողին

Դատավորներ Գևորգ Նարինյանն ու Արա Կուբանյանը հայտարարեցին, թե չեն ճանաչում իրենց վերաբերյալ քրեական գործով տուժողին

Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի Կենտրոն եւ Նորք Մարաշ նստավայրում այսօր կայացավ Սնանկության դատարանի՝ լիազորությունները կասեցված դատավորներ Գեւորգ Նարինյանի եւ Արա Կուբանյանի եւ եւս երկու անձի վերաբերյալ քրեական գործով առաջին դատական նիստը։ Այն նախագահում էր դատավոր Ջոն Հայրապետյանը։ Վերջինս մի քանի օր է, ինչ տեղափոխվել է Երեւան, մինչ այդ նա դատավոր էր Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանում։ Սնանկության դատարանի դատավոր Գեւորգ Նարինյանը, հիշեցնենք, մեղադրվում է ապօրինի հարստանալու, հայտարարագրման ենթակա տվյալները թաքցնելու կամ կեղծելու, առանձնապես խոշոր չափերի փողերի լվացման, ինչպես նաեւ՝ պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելուն եւ հրապարակային սակարգությունների անցկացման կարգը չարամտորեն խախտելուն դրդելու, իսկ մյուս դատավոր Արա Կուբանյանը՝ պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու համար, ինչն առաջացրել է ծանր հետեւանքներ։ Գործով անցնող մյուս անձինք՝ Տիգրան Մարտիրոսյանը, մեղադրվում է պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելուն օժանդակելու, իսկ Աշոտ Խատատրյանը՝ պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելուն օժանդակելու եւ հրապարակային սակարգությունների իրականացման կարգը խախտելու համար։ Ըստ մեղադրական եզրակացության՝ դատավոր Գեւորգ Նարինյանը, տեղեկանալով քաղաքացիական գործերից մեկով անհատ ձեռներեց Սիմոն Աղեկյանին սնանկ ճանաչելու գործընթացի մասին, նպատակ է ունեցել նրան պատկանող անշարժ գույքը՝ բնակարանը, ձեռք բերել հնարավորինս էժան գնով, ինչի համար իրենից որոշակի ծառայողական կախվածության մեջ գտնվող սնանկության կառավարիչ Աշոտ Խաչատրյանին դրդել է խախտել հրապարակային սակարգությունների անցկացման կարգը, իսկ նույն դատարանի իր մտերիմ դատավոր Արա Կուբանյանին՝ պաշտոնեական լիազորությունները ծառայության շահերին հակառակ օգտագործել, ինչի ընթացքում նրանց օժանդակել է նաեւ Նարինյանի ազգական Տիգրան Մարտիրոսյանը։ Արդյունքում, ըստ մեղադրանքի, կայացվել է դատական ակտ, տրվել է կատարողական թերթ, որով Աղեկյանը պարտավորվել է իր կենցաղային իրերը դուրս բերել աճուրդի դրված եւ վաճառված անշարժ գույք հանդիսացող բնակարանից։ Դեռ երկու տարի առաջ դեպքի մասին հաղորդելիս ԱԱԾ-ն նաեւ հայտնել էր, որ տուժած քաղաքացին ՀՀ կառավարության շենքի դիմաց ինքնահրկիզման փորձ է կատարել՝ դժգոհելով թույլ տրված չարաշահումներից եւ դրա արդյունքում իր ունեզրկման փաստից: Հայտնի է, որ դատավորներ Նարինյանն ու Կուբանյանը չեն ընդունել իրենց առաջադրված մեղադրանքները։  Լուսանկարում՝ Արա Կուբանյանը, աղբյուրը՝ helpcourt.am Այսօրվա դատական նիստի սկզբում դատավոր Ջոն Հայրապետյանը կողմերին տեղեկացրեց զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայության մասին՝ ճշտելով նրանց դիրքորոշումը նիստի տեսա եւ լուսանկարահանման  վերաբերյալ։ Մեղադրող դատախազ Արամ Արամյանը առարկություն չներկայացրեց, իսկ պաշտպանական կողմն ամբողջությամբ առարկեց տեսա եւ լուսանկարահանման դեմ։ Գործով տուժող ճանաչված քաղաքացի Սիմոն Աղեկյանն էլ հայտարարեց, որ ցանկանում է՝ լրատվամիջոցները նկարահանեն, եւ հանրությունը տեղյակ լինի այս դատավարության մասին։ Լսելով կողմերին՝ դատավորը որոշեց թույլատրել տեսա եւ լուսանկարահանել դատական նիստի առաջիկա 5 րոպեն միայն՝ պայմանով, որ ամբաստանյալները կադրում չերեւան։ Այնուհետեւ դատախազ Արամ Արամյանը դատարանին ներկայացրեց Գլխավոր դատախազի գրությունը, որով վերջինս լիազորում է իրեն այս գործով իրականացնել մեղադրանքի պաշտպանություն։ Լիազորագրի անհրաժեշտությունը պայմանավորված էր այն հանգամանքով, որ «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 51-րդ հոդվածի համաձայն՝ դատավորի նկատմամբ քրեական հետապնդման հարուցումը եւ տվյալ գործով մինչդատական քրեական վարույթի նկատմամբ դատախազական հսկողությունն իրականացնում է գլխավոր դատախազը կամ նրա հանձնարարությամբ` տեղակալը։ Այսինքն՝ Արամ Արամյանը, ով ԱԱԾ մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողության վարչության պետի տեղակալն է, նախաքննության փուլում գործով ներգրավված չի եղել։ Պաշտպանական կողմը դատախազին բացարկի միջնորդության այսօր չներկայացրեց, միայն Նարինյանի պաշտպան Լուսինե Սահակյանը տեղեկացրեց, որ հնարավոր է՝ որոշ հարցեր ճշտելուց հետո ներկայացնեն։ Ինչ վերաբերում է դատավորին ինքնաբացարկի միջնորդություն ներկայացնելուն, Սահակյանը դարձյալ նշեց, որ այս պահին նման միջնորդություն չունեն։ Չունեին նաեւ մյուս ամբաստանյալների պաշտպանները։ Անդրադառնալով ամբաստանյալներին՝ դատավորը ճշտեց նրանց ինքնությունը։ Ըստ այդմ, Գեւորգ Նարինյանը հայտնեց, որ ՀՀ քաղաքացի է, ամուսնացած, խնամքին ունի 2 երեխա, որոնցից մեկը՝ մինչեւ 14 տարեկան։ Արա Կուբանյանը հայտնեց, որ ՀՀ քաղաքացի է, ծնվել է Երեւանում, խնամքին ունի 2 ծնող եւ 3 անչափահաս երեխա։ Աշոտ Խաչատրյանը եւս ՀՀ քաղաքացի է, ամուսնացած, ունի բարձրագույն կրթություն, չունի դատվածություն։ Տիգրան Մարտիրոսյանն էլ ՀՀ քաղաքացի է, խնամքին ունի 2 անչափահաս երեխա, 3-րդ էլ ամռանն է լույս աշխարհ գալու։ Տուժող Սիմոն Աղեկյանի ինքնությունը ճշտելու համար դատարանն ընդմիջում հայտարարեց։ Բանն այն է, որ Աղեկյանի անձը հաստատող փաստաթուղթը նրա մոտ չէր, եւ նախագահող դատավորը ընդմիջման վրա ժամանակ չծախսելու համար նրան նույնականացնող տվյալների վերաբերյալ մի քանի հարց տվեց, որից հետո նաեւ պաշտպանական կողմից հետաքրքրվեց՝ նրանք ճանաչո՞ւմ են Աղեկյանին, արդյո՞ք նա այն նույն տուժողն է, որի հետ նախաքննության փուլում առերեսվել են։ Ամբաստանյալները, սակայն, հայտարարեցին, թե չեն առերեսվել եւ չեն ճանաչում։ Ի պատասխան՝ տուժող Աղեկյանը հայտնեց՝ ինքն առերեսվել է ե՛ւ Տիգրան Մարտիրոսյանի, ե՛ւ Աշոտ Խաչատրյանի հետ։ Դատավորը լրացուցիչ հարց հղեց նրանց՝ Քննչականում չե՞ն տեսել տուժողին, սակայն նրանք դարձյալ բացասական պատասխան տվեցին։ Վայրկյաններ անց, երբ նիստն արդեն ընդմիջվել էր, Աշոտ Խաչատրյանը, ամեն դեպքում, ասաց, որ ինքը ճանաչում է տուժողին։ Լուսանկարում՝ գործով տուժող Սիմոն Աղեկյանը Նիստը վերսկսելուց հետո, երբ անձնագիրն արդեն ներկայացվել էր, նախագահող դատավորը հայտնեց, որ տուժող Սիմոն Աղեկյանը ավելի վաղ դիմում է ներկայացրել դատարան՝ տեղեկացնելով, որ չունի իրավաբանական կրթություն եւ բավարար միջոցներ, որպեսզի փաստաբան վարձի։ Նա տուժողին պարզաբանեց՝ եթե բավարարում է համապատասխան չափանիշներին, կարող է դիմել Հանրային պաշտպանի գրասենյակ, եւ նրան փաստաբան կտրամադրվի պետության միջոցներին հաշվին։ Տուժողը ցանկացավ հայտարարությամբ հանդես գալ՝ եւս մեկ անգամ շեշտելով, որ բոլոր ամբաստանյալներն իրեն լավ ճանաչում են։  Ամբաստանյալների պաշտպանների ինքնությունը ճշտելուց հետո նախագահող դատավորը ստիպված էր հետաձգել դատական նիստը, քանի որ Տիգրան Խաչատրյանի պաշտպան Ինեսսա Պետրոսյանը չէր մասնակցում նիստին երկրում չլինելու պատճառաբանությամբ, իսկ Խաչատրյանը առարկեց առանց նրա նիստը շարունակելու դեմ։ Տուժող Սիմոն Աղեկյանը դատարանին խնդրեց ստուգել՝ արդյո՞ք Պետրոսյանը իսկապես բացակայում է երկրից թե՞ ձեւականորեն չի ներկայանում (քանի որ իրեն հայտնի էին այլ փաստաբանների կողմից ձեւականորեն չներկայանալու դեպքեր), սակայն նախագահող դատավոր Ջոն Հայրապետյանը հայտնեց, որ դրա անհրաժեշտությունը չի տեսնում՝ ընդգծելով, որ փաստաբանը ՀՀ-ում արտոնագրված անձ է։ Լուսանկարում՝ Գեւորգ Նարինյանը, աղբյուր՝ dataran.am Նախքան նիստը հետաձգելը ամբաստանյալ Գեւորգ Նարինյանին դատավորը տեղեկացրեց, որ դատական քննություն նշանակելու որոշմամբ վերջինիս նկատմամբ խափանման միջոց է ընտրել երկրից չհեռանալու մասին ստորագրությունը․  «Այն, ինչ Դուք բարձրաձայնեցիք, պարզ է, սակայն պարզ չեն դրա հիմքերն ու ընտրելու անհրաժեշտությունը »,- հայտարարեց Նարինյանը։ Նրա պաշտպան Երվանդ Վարոսյանը հետաքրքրվեց՝ նման միջնորդությամբ դատախա՞զն է հանդես եկել, ինչին ի պատասխան՝ դատավորը հայտնեց, որ այդպիսի միջնորդություն չի եղել, ինքը սեփական նախաձեռնությամբ է խափանման միջոց ընտրել։ Դատավորը պարզաբանեց, որ ի թիվս այլնի, հաշվի է առել նաեւ Վերաքննիչ դատարանի նախկինում կայացրած այն որոշումը, որով վերջինս, թեեւ մերժել էր Նարինյանի կալանավորման ժամկետը երկարաձգելու միջնորդությունը, սակայն միաժամանակ արձանագրել էր, որ առկա է վարույթին խոչընդոտելու հիմք․  «Եվ նյութերում չկա որեւէ տվյալ, որ դատական ակտն այդ մասով բողոքարկվել է, ուստի առկա է այդ մասով օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտ »,- նշեց նա։ Պաշտպան Լուսինե Սահակյանն էլ կարծիք հայտնեց, թե դատավորը իրավունք չուներ նման որոշում կայացնելու, եւ այն որակեց չպատճառաբանված․  «Գտնում ենք, որ դատարանը մեղադրողի ֆունկցիա է վերցրել՝ առանց դատախազի կողմից նման միջնորդություն ներկայացնելու խափանման միջոց ընտրելով, չլսելով մեր պաշտպանյալին եւ մեզ, ինչը, բնականաբար, պետք է արվեր»։ Սահակյանն ընդգծեց, որ Վերաքննիչ դատարանի որոշումը, որին դատավորը հղում է արել, կայացվել է նախաքննության փուլում՝ մոտ մեկ ու կես տարի առաջ․  «Եվ եթե նույնիսկ Վերաքննիչ դատարանը նման ռիսկ տեսել է, տեսել է նախաքննության ընթացքում՝ տարի ու կես առաջ, բայց նախաքննությունն ավարտվել է, գործը ուղարկվել է դատարան, եւ դատարանը այս փուլում նման որոշում կայացնելիս պիտի դա հաշվի առներ»,- ասաց նա՝ հայտարարելով, որ որոշումը ստանալուն պես կբողոքարկեն։ Նարինյանն էլ իր հերթին նշեց, որ օբյեկտիվ իրականության մեջ չի կարող լինել որեւէ ապացույց, որ ինքը կալանավորումից հետո որեւէ կերպ խոչընդոտած լինի գործի քննությանը։  Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց մայիսի 13-ին։   Գլխավոր լուսանկարում՝ դատավոր Ջոն Հայրապետյանը Միլենա Խաչիկյան  
20:14 - 05 մայիսի, 2022
Մինչ Չինաստանն ու Ռուսաստանն ամրապնդում են կապերը, Եվրոպան զարգացնում է հարաբերությունները Ճապոնիայի և Հնդկաստանի հետ․ Politico

Մինչ Չինաստանն ու Ռուսաստանն ամրապնդում են կապերը, Եվրոպան զարգացնում է հարաբերությունները Ճապոնիայի և Հնդկաստանի հետ․ Politico

Politico պարբերականն իր հոդվածում գրում է Չինաստանի և Ռուսաստանի համագործակցության, ինչպես նաև Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ հարաբերություններն ամրապնդելու Եվրոպայի փորձերի մասին։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով․ «Մինչ Չինաստանն ամրապնդում է իր ռազմավարական գործընկերությունը Ռուսաստանի հետ, Եվրոպան դաշնակիցներ է փնտրում Ասիայի մյուս շրջաններում։ Հաջորդ շաբաթ նախատեսվում է, որ Եվրախորհրդի նախագահ Շառլ Միշելն ու Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենը Տոկիո են մեկնելու՝ ԵՄ-Ճապոնիա համատեղ գագաթնաժողովի անցկացման համար։ Այս մասին հայտնել են երկու դիվանագետներ, որոնք ցանկացել են անանուն մնալ, ճապոնական լրատվամիջոցները հաստատել են լուրը։ Սա այս երկու եվրոպացի պաշտոնյաների առաջին այցն է լինելու Արևելյան Ասիա այն բանից ի վեր, ինչ զբաղեցրել են իրենց պաշտոնները ԵՄ-ում կորոնավիրուսի տարածումից մի փոքր առաջ։ Նախորդ շաբաթ Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը պաշտոնավարման մեկնարկից ի վեր առաջին այցը կատարեց Ասիա և շրջանցեց Չինաստանը։ Փոխարենն այցելեց Ճապոնիա՝ ի տարբերություն Գերմանիայի նախորդ կանցլեր Անգելա Մերկելի, որը նախընտրում էր անձնական կապերը զարգացնել Պեկինի ղեկավարության հետ։ Դրանից մի քանի օր առաջ ֆոն դեր Լյայենը Հնդկաստանում ներկա գտնվեց Raisina Dialogue արտաքին քաղաքական հարցերով առանցքային կոնֆերանսին, որտեղ հստակ զգուշացում արեց Պեկինի և Մոսկվայի միջև «սահմաններ չունեցող» գործընկերության մասին։ Հունիսից Եվրամիության խորհրդում Չեխիայի նախագահության ընթացքում պլանավորվում է մի շարք միջոցառումներ անցկացնել Հնդկական-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի գործընկերների հետ՝ չնայած նրան, որ Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմը խլում է Եվրոպայում քաղաքական էներգիայի մեծ մասը։ Կարճ ասած՝ եվրոպական հողում անսպասելիորեն սկսված պատերազմը Եվրամիությանը ստիպում է նոր հայացք գցել Չինաստանի վրա, որն, ինչպես պարզվում է, կարծես թե Ռուսաստանի հավատարիմ գործընկերն է։   Չինաստան Երկու տասնամյակ շարունակ Չինաստանը հսկայական օգուտներ է քաղել Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությանն անդամակցելուց։ Եվրոպական բազմազգ շատ կորպորացիաներ Չինաստանը դիտարկում են՝ որպես կարևոր շուկա և շահույթի աղբյուր։ Չնայած Չինաստանի նախագահ Սի Ծինպինի՝ ներքին նորարարություններին և սպառմանն ավելի մեծ ուշադրություն դարձնելու կոչերին՝ արտաքին առևտուրը, հատկապես՝ ԵՄ և ԱՄՆ հետ, նախկինի պես հսկայական դեր է խաղում Չինաստանի տնտեսական զարգացման հարցում։ Պատերազմն Ուկրաինայում փոխեց այս իրավիճակը։ Եվ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը, և Եվրահանձնաժողովի նախագահ ֆոն դեր Լյայենը Պեկինին զգուշացրին «հետևանքների» և «հեղինակության ռիսկերի» մասին, եթե վերջինս Ռուսաստանին օգնի շրջանցել պատժամիջոցներն ու զենք տրամադրի։ Մեծ Բրիտանիայի արտգործնախարար Լիզ Թրասն ավելի հեռուն գնաց՝ նախորդ շաբաթ հայտարարելով, որ Չինաստանի աճը «անխուսափելի բան չէ, այն չի շարունակվելու, եթե նրանք [Չինաստանը] չհետևեն խաղի կանոններին»։ Չինաստանի դեմ խստացող հեռտորաբանությունն աննկատ չի մնացել բիզնես միջավայրի համար։ Քանի որ արևմտյան ընկերությունները խզել են կապերը Ռուսաստանի հետ, Չինաստանի բիզնես համայնքում աճում է անհանգստությունը, հատկապես, որ Պեկինն այնքան էլ ջանք չի գործադրում հեռավորություն պահպանելու մի երկրից, որն ավելի ու ավելի վտարանդի է դառնում։   Ճապոնիա Ինչպես Շոլցն է նշել, Ճապոնիայի ընտրությունը՝ որպես ասիական առաջնային ուղղություն, որը նա արել է Գերմանիայի կանցլեր դառնալուց հետո, «պատահական չէ»։ Թեև Շոլցը խուսափել է ուղղակիորեն քննադատել Չինաստանին, նա ընդգծել է գերմանական բիզնեսի մասով դիվերսիֆիկացիայի անհրաժեշտությունը։ Կանցլերը հավելել է, որ մատակարարման շղթաների կախվածությունն առանձին պետություններից նվազեցնելը «խնդիր է, որը երբեք այսքան արդիական չի եղել»։  «Մի բան պարզ է․ մեր ընկերություններն ու մենք ինքներս անելու ենք հնարավոր ամեն ինչ՝ երաշխավորելու համար, որ մատակարարման շղթաների հարցում ոչ ոք որոշակի պահի կախված չէ միայն մի երկրից»։ [Ուկրաինական] պատերազմի մեկնարկից ի վեր Ճապոնիան հայտարարվել է՝ որպես Արևմուտքի մոտ գործընկեր։ Նա սակավաթիվ ասիական երկրներից մեկն է (Հարավային Կորեային և Սինգապուրին զուգահեռ), որը միացել է Եվրոպայի և ԱՄՆ սահմանած պատժամիջոցներին։ Երբ խոսքը գնում է տարածաշրջանում Ճապոնիայի՝ գլխավոր հակառակորդ Չինաստանի հետ հարաբերությունների մասին, Տոկիոն մեծապես հույսը դնում է ԱՄՆ հետ անվտանգության հարցերում համագործակցության վրա։ Օրինակ՝ անցյալ տարի Financial Times-ը գրել էր, որ Ճապոնիան ու ԱՄՆ-ն համատեղ զորավարժություններ են անցկացրել Թայվանի պատճառով Չինաստանի հետ հնարավոր կոնֆլիկտի առնչությամբ։ Սակայն ԵՄ-ն էլ իր դեր պետք է ունենա։ «Թեև նրանք [Ճապոնիան] հասկանում են, որ եվրոպացիները չեն կարող փոխարինել ԱՄՆ հետ համագործակցությունը, կարծում եմ, այն [Եվրոպան], միևնույն է, ծառայում է՝ որպես լրացուցիչ երաշխիք», - ասում է Ճապոնիայում և Չինաստանում ԵՄ նախկին դեսպան Դիտմար Շվայսգուտը։   Հնդկաստան Հաջորդ մի քանի ամիսը վճռորոշ նշանակություն է ունենալու՝  հասկանալու համար, թե արդյոք Եվրոպան կարող է միաժամանակ կենտրոնանալ և Ռուսաստանի, և Չինաստանի վրա։ Հնդկաստանն, իր հերթին, որոշ առումով ավելի շատ նման է Չինաստանին, քան Ճապոնիային։ Նա հաշվի չի նստել Արևմուտքի գործադրած ճնշման հետ և ձեռնպահ է մնացել Ռուսաստանի սանձազերծած պատերազմը դատապարտող ՄԱԿ քվեարկության ժամանակ։ Հնդկաստանը նաև ռուսական զենքի խոշոր ներկրող է։ Այնուամենայնիվ, ԱՄՆ-ն Հնդկաստանը համարում է առանցքային գործընկեր Հնդկական-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում՝ նրա, Ավստրալիայի և Ճապոնիայի հետ միասին Անվտանգության քառակողմ երկխոսություն (QUAD) ձևավորելով , որը Չինաստանում սպառնալիք է համարվում։ Ֆրանսիան նույնպես ձգտում է բարելավել ռազմածովային կապերը Հնդկաստանի հետ։ Նյու Դելի կատարած իր այցի ժամանակ ֆոն դեր Լյայենը քննադատել էր Չինաստանին՝ Ռուսաստանի հետ նրա համագործակցության համար և ողջունել էր Հնդկաստանին՝ որպես աշխարհի մեծագույն ժողովրդավար երկրի, և խոստացել խորացնել առևտրային կապերը։ Փորձելով հետ պահել Հնդկաստանին Ռուսաստանի հետ համագործակցությունից նա հավելել էր․ «Պատերազմի ելքը ոչ միայն կանխորոշելու է Եվրոպայի ապագան, այլև մեծապես ազդելու է Հնդկական-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի և մնացած աշխարհի վրա»։ ԵՄ-Հնդկաստան հարաբերությունների գլխավոր խնդիրն ազատ առևտրի մասին պայմանագրի բացակայությունն է։ Համաձայնագիր կնքելու նախորդ յոթամյա փորձը փակուղի է մտել, սակայն կողմերն այժմ փորձում են վերսկսել բանակցությունները։ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Բորիս Ջոնսոնը նույնպես վերջերս Հնդկաստան է այցելել, նրա այցի առանցքում պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունն էր։ Որպես խորհրդանշական քայլ Հնդկաստանը որոշել է դեսպանատուն բացել Լիտվայում՝ ԵՄ անդամ երկրում, որի դեմ Պեկինն առևտրային էմբարգո է կիրառում։ Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդին և Ճապոնիայի վարչապետ Ֆումիո Կիսիդան այս շաբաթ Եվրոպա կայցելեն։ Չինաստանի վերաբերյալ նրանց գաղափարները լսելի կլինեն, սակայն դեռ պարզ չէ, թե արդյոք արդյունքում որևէ գործողություն կձեռնարկվի»։   Նորա Վանյան  
16:48 - 05 մայիսի, 2022
Լրտեսության դեպքեր բանակում 2018 թ․-ից առաջ էլ կային․ Ռոբերտ Քոչարյանի պնդումը սխալ է

Լրտեսության դեպքեր բանակում 2018 թ․-ից առաջ էլ կային․ Ռոբերտ Քոչարյանի պնդումը սխալ է

Ապրիլի 29-ին՝ Սարդարապատից  քայլերթով Երեւան եկող խմբի հետ հանդիպման ժամանակ, ՀՀ երկրորդ նախագահ, «Հայաստան» դաշինքի առաջնորդ Ռոբերտ Քոչարյանը, ի թիվս այլնի, անդրադարձավ անվտանգային մի շարք հարցերի։ Խոսելով, մասնավորապես, բանակի մասին՝ նա ասաց․ «Սկսել են այդ քայքայիչ, ավերիչ գործունեությունը 2018 թվականից հետո, տռուսիկ, մայկա, ելակ, տուշոնկա եւ այլն, եւ այլն, եւ ստացանք այն, ինչ օրինաչափ ձեւով նման քաղաքականության պարագայում պետք է ստանայինք։ Իմ հաշվարկով՝ առնվազն 3 տարի պետք է բանակի վերականգնման համար, եթե վատ աշխատես՝ 3-5 տարի, այդ 3 տարուց 1․5 տարին արդեն կորսված են, բայց ես համոզված եմ, որ 3 տարում, այո, ի վիճակի ենք բավականին լուրջ անվտանգային համակարգ ձեւավորել։ Նայեք, այս վերջերս հայտնաբերված 300-400 դոլարանոց գործակալների, ադրբեջանական, սենց ասենք, շպիոնների առկայությունը ինչի՞ մասին է խոսում։ Բարոյահոգեբանական վիճակը բանակում այնպիսինն է, որ այդ երեւույթը․․․ Ուղղակի չկային այդպիսի բաներ»։ Քոչարյանը, ըստ ամենայնի, նկատի ունի  Ազգային անվտանգության ծառայության կողմից ապրիլի  20-ին բացահայտված դեպքը, ըստ որի՝ Զինված ուժերի կոչումով սպա զինծառայող ՀՀ քաղաքացին, հավաքագրվելով օտարերկրյա հատուկ ծառայությունների կողմից, վարձատրության դիմաց (ընդ որում՝ ոչ թե 300-400, այլ ընդհանուր 1400 ԱՄՆ դոլարի) նրանց է հանձնել պետական եւ ծառայողական գաղտնիք կազմող մի շարք տեղեկություններ։  Ամեն դեպքում, վերջերս բացահայտված որ դեպքն էլ նկատի ունեցած լինի նա, ինքնին պնդումը, թե նախկինում «այդպիսի բաներ» բանակում չկային, սխալ է։ Դա են վկայում ինչպես մեր հարցմանն ի պատասխան ոստիկանության վերջերս հայտնած տեղեկությունները, այնպես էլ մամուլի մի շարք հրապարակումներ ու Դատալեքս դատական-տեղեկատվական համակարգում առկա տվյալները։ Մասնավորապես, Ոստիկանության ինֆորմացիոն կենտրոնից նախորդ ամիս հայտնել են, որ 2009, 2011, 2015 թվականներին ՀՀ-ում արձանագրվել են լրտեսության 1-ական դեպքեր, իսկ 2009, 2013, 2014, 2015 թվականներին՝ պետական դավաճանության 1-ական դեպքեր։ Պետական դավաճանության 2 դեպք էլ արձանագրվել է 2011 թվականին։ Այսինքն՝ մինչեւ 2018 թվականը հիշյալ տարիներին արձանագրվել է լրտեսության եւ պետական դավաճանության ընդհանուր առմամբ 9 դեպք։ Քանի որ այս դեպքերի վերաբերյալ նույնականացնող բավարար տվյալներ Ոստիկանությունը չի հայտնել, իսկ Դատալեքսում տեսանելի այդ թվականների գործերը մեծամասամբ փակ են, հնարավոր չէ այսքանով միայն պնդել, թե այդ բոլորը կատարվել են ԶՈՒ ծառայողների կողմից կամ վերաբերել են հենց բանակին կամ որ այդ բոլորով հանցագործություններն ի վերջո հաստատված են համարվել։ Սակայն մամուլում եւ Դատալեքսում առկա են նաեւ մի շարք բաց տեղեկություններ՝ ՀՀ եւ ԼՂ քաղաքացիների, այդ թվում՝ ԶՈՒ ծառայողների մասնակցությամբ լրտեսության եւ լրտեսության ձեւով պետական դավաճանության իրականացման, դրանց առթիվ հարուցված քրեական գործերի, ինչպես նաեւ՝ այդ գործերով կայացված դատավճիռների վերաբերյալ։ Օրինակ՝ 2013 թ․-ին ԱԱԾ-ն հայտնել է, որ լրտեսության կասկածանքով ձերբակալվել է ՀՀ պաշտպանության նախարարության N զորամասի պայմանագրային զինծառայող, Կապան քաղաքի 31-ամյա բնակչուհի Մանե Մովսիսյանը, որը հետագայում մեղավոր է ճանաչվել: Ըստ Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Նապոլեոն Օհանյանի կայացրած դատավճռի՝ զորամասում աշխատելու ընթացքում Մովսիսյանը համացանցի միջոցով Ադրբեջանի հատուկ ծառայության աշխատակիցներին է փոխանցել ծառայության ընթացքում իրեն հայտնի դարձած ռազմական բնագավառի պետական գաղտնիք հանդիսացող տեղեկություններ, ինչպես նաեւ՝ այնպիսի տեղեկություններ, որոնք կարող էին օգտագործվել ՀՀ-ն եւ ՀՀ Զինված ուժերը վարկաբեկելու նպատակով: Ըստ Դատալեքսի՝ Մովսիսյանի վերաբերյալ դատավճիռը հետագայում չի բողոքարկվել՝ մտնելով օրինական ուժի մեջ։ Դարձյալ 2013 թ․-ին լրտեսության եւ պետական դավաճանության մեջ մեղավոր են ճանաչվել ԼՂ երկու քաղաքացիներ Դավիթ Բարսեղյանն ու Ռաֆայել Ավագյանը։ Վերջինս հանդիսացել է Պաշտպանության բանակի պայմանագրային զինծառայող։ Ըստ մեղադրանքի՝ ծանոթանալով Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում բնակվող, սփյուռքահայ կազմակերպության անդամ ներկայացած ոմն Սամվել Ազատյանի հետ՝ ԼՂ քաղաքացիները իբր բարեգործական ծրագրեր իրականացնելու նպատակով նրան են փոխանցել արտակարգ պատահարների ժամանակ զոհվածների եւ վիրավորվածների, բժշկական սպասարկման, սննդի, շինությունների վիճակի եւ ՊԲ-ի մասին մի շարք այլ տեղեկություններ, ինչի դիմաց վարձատրվել են գումարով ու նվերներով։ Դավիթ Բարսեղյանն ու Ռաֆայել Ավագյանը դատապարտվել են համապատասխանաբար 10 եւ 11 տարի ազատազրկման։ Ժամանակին այդ գործով պաշտպանություն իրականացրած փաստաբան Էրիկ Բեգլարյանը մեր հարցին ի պատասխան տեղեկացրեց, որ դատավճիռը բողոքարկվել է Վերաքննիչ, ապա նաեւ՝ Գերագույն դատարան, սակայն արդյունքում, մնացել է անփոփոխ՝ մտնելով օրինական ուժի մեջ։ 2015 թ․-ին հայտնի է դարձել վարձատրության դիմաց պետական դավաճանության մեկ այլ դեպք, ըստ որի՝ պահեստզորի մայոր Գարիկ Մարությանը, 1997-2014 թթ. զբաղեցնելով ՀՀ ՊՆ տարբեր զորամասերի հետախուզության պետի պաշտոնը, 2015թ. հուլիս ամսի սկզբներից, համացանցի միջոցով հայտնվել է Թուրքիայում գործունեություն ծավալած Ադրբեջանի հետախուզական ծառայությունների տեսադաշտում եւ նրանց փոխանցել ծառայության բերումով իրեն հայտնի դարձած, ինչպես նաեւ՝ ծանոթ զինծառայողներից հայթայթած, այդ թվում եւ գաղտնի տեղեկություններ՝ ՀՀ ՊՆ զորամասերի սպառազինության, դիրքերի, դիտակետերի, զինծառայողների վերաբերյալ։ Մարությանի վերաբերյալ գործը Դատալեքսում փակ է, այդ իսկ պատճառով կապ հաստատեցինք այդ ժամանակ նրա պաշտպանությունն իրականացրած, Հանրային պաշտպանի գրասենյակի փաստաբան Մարինե Ֆարմանյանի հետ, որը մեր զրույցում տեղեկացրեց, որ Մարությանը դատարանի դատավճռով մեղավոր է ճանաչվել՝ դատապարտվելով 14 տարի ազատազրկման։ Դատավճիռը հետագայում բողոքարկվել է, սակայն Վերաքննիչ դատարանը այն թողել է անփոփոխ։ Մեկ այլ օրինակ է պահեստազորի փոխգնդապետ, նախկին զինծառայող Գեւորգ Հայրապետյանին եւ նրա ու ադրբեջանական հատուկ ծառայությունների միջեւ կապն ապահոված Իրանի քաղաքացի Բեհնամ Բաղերինի վերաբերյալ 2009 թ․-ին հարուցված քրեական գործը։ Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի Ավան եւ Նոր Նորք նստավայրի դատավոր Մարտիրոս Կարապետյանի կայացրած դատավճռով նրանք մեղավոր են ճանաչվել՝ դատապարտվելով 12 եւ 10 տարի ազատազրկման։ Այդ տարիներին Հայրապետյանի պաշտպանությունն իրականացրած փաստաբան Սեդա Սաֆարյանը մեր զրույցում հայտնեց, որ բողոքարկման արդյունքում Վերաքննիչ դատարանը դատավճիռը թողել է անփոփոխ, իսկ Վճռաբեկ դատարանը բողոքն առհասարակ վարույթ չի ընդունել, ինչի արդյունքում այն մտել է օրինական ուժի մեջ։ Այնուհանդերձ, նշենք նաեւ, որ Հայրապետյանի գործով 2011 թ․ գանգատ է ներկայացվել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան, որը նախորդ տարի՝ 2021 թ․-ի դեկտեմբերին ճանաչել է նրա արդար դատաքննության իրավունքի խախտման փաստը՝ ընդգծելով հատկապես այն, որ դռնփակ դատաքննությունը հիմնավոր չի եղել։ Սաֆարյանի խոսքով՝ ՄԻԵԴ որոշումից հետո Հայրապետյանը առողջական խնդիրների եւ դատական համակարգի բարեփոխված չլինելու պատճառներով չի ցանկացել վերաբացման վարույթ հարուցելու միջնորդությամբ հանդես գալ, այսինքն՝ ներպետական ատյաններում նրա դատավճիռը այդպես էլ չի բեկանվել։ Ինչ վերաբերում է Իրանի քաղաքացուն, նրա մասով դատավճիռը եւս մնացել է ուժի մեջ։ Նշենք նաեւ, որ բանակի մասին տեղեկությունների փոխանցման գործընթացում միշտ չէ, որ անձամբ ԶՈՒ ներկայացուցիչներ կամ զինծառայողներն են ներգրավված եղել։ Դատալեքս դատական տեղեկատվական համակարգում հասանելի է, օրինակ, 2011 թ․-ի մի գործ, որի շրջանակում քաղաքացիներ Կարեն Մեհրաբյանը եւ Ռոմիկ Ավետիսյանը դատապարտվել են գումարի դիմաց լրտեսության տեսքով դավաճանություն կատարելու, իսկ Աշոտ Չրտկյանը՝ նրանց օժանդակելու մեջ։ Այս դեպքի շրջանակում քաղաքացիները, ի թիվս այլնի, փորձել են ծանոթների, ինչպես նաեւ՝ ՀՀ ՊՆ աշխատակիցների եւ ԼՂ քաղաքացիների ներգրավմամբ Ադրբեջանին փոխանցել բանակի անձնակազմի, զենք-զինամթերքի, զինտեխնիկայի քանակի, տեսակի, զորամասերի եւ ՊԲ-ին վերաբերող այլ տեղեկություններ։ Բողոքարկման արդյունքում դատավճիռը մնացել է անփոփոխ։ 2014 թ․-ին բացահայտված պետական դավաճանության մեկ այլ գործով մեղադրյալի կարգավիճում է եղել ոստիկանության նախկին աշխատակից, գնդապետ Խաչիկ Մարտիրոսյանը։ Ըստ մեղադրանքի՝ վերջինս ֆինանսական օժանդակություն ստանալու ակնկալիքով 2013թ․-ին սեփական նախաձեռնությամբ կապ է հաստատել ադրբեջանական հատուկ ծառայությունների աշխատակիցների հետ՝ առաջարկելով իր ծառայությունները: Մարտիրոսյանը մեղավոր է ճանաչվել՝ դատապարտվելով 11 տարի ազատազրկան։ Դատավճիռը հետագայում չի բողոքարկվել՝ մտնելով օրինական ուժի մեջ։ Իսկ 2016թ․-ին պետական դավաճանության մեկ այլ գործով էլ մեղավոր են ճանաչվել քաղաքացիներ Ռաֆիկ Պապոյանը եւ Կարինե Ղումաշյանը։ Ըստ դատավճռի՝ նրանք, հավաքագրվելով ադրբեջանական հատուկ ծառայությունների կողմից, ի թիվս այլնի, համոզել են իրենց որդիներին փոխանցել ծառայության ընթացքում իրենց հայտնի դարձած տեղեկությունները։ Բողոքարկման արդյունքում նրանց դատավճիռը եւս մնացել է օրինական ուժի մեջ։ Այսպիսով, մամուլում եւ Դատալեքսում առկա բաց տեղեկությունների հիման վրա կարող ենք եզրակացնել, որ 2018 թ․-ին նախորդած տարիներին կատարվել է լրտեսության ձեւով պետական դավաճանության առնվազն 7 դեպք, ուստի Քոչարյանի պնդումը, թե «այդպիսի բաներ» բանակում չկային, իրականությանը չի համապատասխանում։ Նշենք նաեւ, որ որոնում իրականացնելիս ակնհայտ է դառնում, որ Դատալեքսում ոչ բոլոր գործերն են առհասարակ տեսանելի, քանի որ տեսանալի (այդ թվում՝ ե՛ւ բաց, ե՛ւ փակ) գործերի թիվը պակաս է Ոստիկանության հայտնած դատարան ուղարկված գործերի թվից։ Ամեն դեպքում, հիշեցնենք նաեւ, որ 44-օրյա պատերազմից հետո պետական դավաճանության եւ լրտեսության առթիվ ՀՀ-ում հարուցվել է այնքան քրեական գործ, որքան նախորդ 13 տարիների ընթացքում։   Միլենա Խաչիկյան
12:32 - 05 մայիսի, 2022
Վանեցյանը հանրահավաքի ժամանակ Քոչարյանի ունեցվածքի մասին չի խոսել․ FreeNews-ը կեղծում է

Վանեցյանը հանրահավաքի ժամանակ Քոչարյանի ունեցվածքի մասին չի խոսել․ FreeNews-ը կեղծում է

Կառավարող ուժի քարոզչամեքենայի մաս կազմող FreeNews.am լրատվականը, որն ունի վերգետնյա հեռարձակման իրավունք, այսօր հրապարակել է «Վանեցյանը հանրահավաքին՝ Քոչարյանի միլիոնների մասին» վերտառությամբ մի տեսանյութ, որում երեւում են ընդդիմադիրների վերջին հանրահավաքներից տարբեր կադրեր, ֆոնին էլ հնչում է ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Արթուր Վանեցյանի խոսքը։  Տեսանյութում, մասնավորապես, ցուցադրվում է ընդդիմադիրների հանրահավաքներից մեկին «Հայաստան» դաշինքի առաջնորդ Ռոբերտ Քոչարյանի, ապա Արթուր Վանեցյանի մասնակցության դրվագը, իսկ կադրում զուգահեռաբար վերջինիս հայտարարությունն է լսվում Ռոբերտ Քոչարյանի ունեցվածքի մասին․ «Ունենք ցուցմունք, Ռոբերտ Քոչարյանի ընտանիքի ունեցվածքի մասին, որ ինքը հեռուստատեսությամբ հանդես է գալիս եւ ասում՝ մենք ոչ մի բան չունենք, փաստերով, փաստերով կխոսենք եւ կհրապարակեմ՝ ով ինչ ունի եւ ոնց ա ձեռք բերել, ոնց ա ձեռք բերել «Կոնգրես» հյուրանոցը 6 մլն դոլար կաշառք վերցնելու արդյունքում, եւ մնացած այլ-այլ ունեցվածքները։ Մի խոսքով՝ ունենք՝ սխեման ոնց ա գալիս եւ հասնում, Ռոբերտ Քոչարյանի ընտանիքը վերջում դառնում սեփականատեր, եւ ունենք էդ գումարը ոնց փոխանցվեց Քոչարյանի ընտանիքին, խոսքը գնում ա հարյուրմիլիոնավոր դոլարների մասին, մի մասը՝ դրսի բանկերում, մի մասը՝ ստեղի բանկերում»։  Վանեցյանը, սակայն, այս հայտարարությունը չի արել ընդդիմադիրների հանրահավաքի ժամանակ, ինչպես փորձ է արել ներկայացնել լրատվականը։ Այն, իրականում, գրեթե չորս տարվա վաղեմություն ունի․ 2018 թվականի սեպտեմբերի 11-ին, երբ Վանեցյանը դեռ Ազգային անվտանգության ծառայության տնօրենն էր, Քոչարյանի ունեցվածքին վերաբերող այդ տեղեկությունները հրապարակեց իր ու այդ ժամանակ Հատուկ քննչական ծառայության, այժմ Հակակոռուպցիոն կոմիտեի պետ Սասուն Խաչատրյանի գաղտնալսված հայտնի հեռախոսազրույցի հրապարակումից (որի ժամանակ վերջիններս «Մարտի 1»-ի գործն էին քննարկում) հետո հրավիրված ասուլիսի ընթացքում։ FreeNews-ը Վանեցյանի այդ հայտարարությունից վերցրել է ձայնն ու փորձել սինխրոնացնել հանրահավքներից մեկի ժամանակ ելույթ ունեցող Վանեցյանի շուրթերի շարժումներին, սակայ տեսանյութը փոքր-ինչ ուշադիր նայելիս ակնհայտ է դառնում, որ նրա արտաբերած բառերն ու հնչող ձայնը համապատասխան չեն։ Կադրը, որտեղ Վանեցյանն, իբր, Քոչարյանի ունեցվածքի մասին է խոսել, մայիսի 2-ին Ֆրանսիայի հրապարակում ունեցած ելույթից է, որտեղ Վանեցյանը լրիվ այլ բանի մասին է խոսում, իսկ ավելի կոնկրետ՝ օրվա կառավարող ուժին կոչ է անում հեռանալ՝ պնդելով, որ վերջինս ձախողել է բոլոր ուղղություններով։ Իսկ մյուս կադրը, որտեղ Քոչարյանն է երեւում՝ հայացքը ուղղված Ֆրանսիայի հրապարակում տեղադրված բեմահարթակին, դարձյալ նույն օրվա հանրահավաքից է, սակայն այդ դրվագի ժամանակ ելույթ էր ունենում ոչ թե Վանեցյանը, այլ ընդդիմության առաջնորդներից Իշխան Սաղաթելյանը, եւ Քոչարյանի հայացքը ուղղված էր նրան։  Այսպիսով, FreeNews լրատվական կայքը, որի գլխավոր խմբագիրը եւ տնօրենը Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի կինն է, հրապարակել է տեսանյութ, որտեղ հնչող հայտարարությունը, թեեւ իրականությանը համապատասխանում է, սակայն այն ժամանակագրական կեղծիք է պարունակում․ Արթուր Վանեցյանն ընդդիմության հանրահավաքի ժամանակ իր ելույթում Քոչարյանի ունեցվածքի մասին չի խոսել։ Այդ հայտարարությունն արվել է, երբ Վանեցյանը ԱԱԾ տնօրենն էր, իսկ Ռոբերտ Քոչարյանը՝ Մարտի 1-ի գործով մեղադրյալ։ Հայարփի Բաղդասարյան
16:04 - 04 մայիսի, 2022
Իրանի միջուկային գործարքը մոտ է տապալման, բայց կողմերը չեն ուզում ընդունել դա․ Reuters

Իրանի միջուկային գործարքը մոտ է տապալման, բայց կողմերը չեն ուզում ընդունել դա․ Reuters

Արևմտյան պաշտոնյաները մեծապես հույսը կորցրել են, որ Իրանի հետ միջուկային գործարքը կվերականգնվի, գրում է Reuters-ը՝ վկայակոչելով այս հարցին լավատեղյակ իր աղբյուրները։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կճատումներով․ «Թեև նրանք ամբողջությամբ չեն հրաժարվել համաձայնագրից, ըստ որի՝ Իրանը սահմանափակել էր իր միջուկային ծրագիրն՝ իր դեմ գործող տնտեսական պատժամիջոցների չեղարկման դիմաց, աճում է համոզմունքը, որ դա, գուցե, անհույս հարց է։ Արևմտյան չորս դիվանագետներ համակարծիք են, որ այն գործարքի վերականգնման հույսը, որն Իրանը կնքել է Մեծ Բրիտանիայի, Չինաստանի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների հետ 2015 թ-ին, և որից ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հրաժարվել է 2018 թ-ին, մարում է։ Գործարքը վերածնվելու եզրին էր մարտի սկզբին, երբ Եվրամիությունը, որը համակարգում է բանակցությունները, նախարարներին Վիեննա էր հրավիրել՝ համաձայանգիր կնքելու։ Սակայն բանակցությունները տապալվեցին վերջին պահին Ռուսաստանի կողմից առաջ քաշված պահանջների և այն հարցի պատճառով, թե արդյոք Վաշինգտոնը կարող է Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը (ԻՀՊԿ) հեռացնել օտարերկրյա ահաբեկչական կազմակերպությունների (FTO) իր ցանկից։ ԻՀՊԿ-ն վերահսկում է էլիտար զինված և հետախուզական ուժեր, որոնց Վաշինգտոնը մեղադրում է գլոբալ ահաբեկչական արշավի համար։ Կորպուսը ահաբեկչական կազմակերպությունների ցանկից հեռացնելու Թեհրանի պահանջին դեմ են ամերիկացի շատ օրենսդիրներ, որոնք այն ահաբեկչական կազմակերպություն են համարում՝ չնայած Իրանի հերքումներին։ Ռուսաստանի պահանջները, կարծես, մեղմացվել են, սակայն ԻՀՊԿ վերաբերյալ պահանջը՝ ոչ, իսկ նոյեմբերի 8-ին ԱՄՆ-ում սպասվող միջանկյալ ընտրություններն ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի համար դժվարացնում են ընդդիմության դեմ պայքարն այդ կազմակերպությունը ցանկից հեռացնելու համար։ Բայդենի օգնականները հասկացնել են տվել, որ ԻՀՊԿ-ն ցանկից հեռացնելու պլաններ չունեն, սակայն չեն բացառել դա՝ հայտարարելով, որ, եթե Թեհրանն ուզում է, որ ԱՄՆ-ն գործարքի վերականգնման խիստ շրջանակից դուրս այդպիսի քայլ անի, Իրանը նույնպես պետք է ԱՄՆ համար հարցեր լուծի այդ գործարքից դուրս։ «Արդյո՞ք գործարքը մեռած է։ Դեռ չգիտենք, անկեղծ ասած, չենք կարծում, թե Իրանն էլ գիտի», - ասել է ԱՄՆ բարձրաստիճան մի պաշտոնյա։ Կարծես թե, Իրանը դեռ չի ուզում զիջել ԻՀՊԿ-ն ԱՄՆ ցանկից հեռացնելու հարցում։ «Դա մեզ համար կարմիր գիծ է, և մենք չենք զիջելու այդ հարցում», - ասել է Իրանի անվտանգության հարցերով պաշտոնյաներից մեկը։ Մի քանի աղբյուրների պնդմամբ՝ կողմերից ոչ մեկը չի ուզում խոստովանել, որ անուղղակի բանակցությունները, որոնք շարունակվում էին գրեթե մեկ տարի, տապալվել են։ Որովհետև Վաշինգտոնը հույս ունի, որ Իրանը կհրաժարվի ԻՀՊԿ-ի վերաբերյալ իր պահանջից, իսկ Իրանը համոզված է, որ կարող է վերականգնել գործարքը, երբ ցանկանա։ Արդյունքում՝ իրավիճակը կարող է փոխվել, աշխարհը կենտրոնացած է Ուկրաինայի տարածք ռուսական ներխուժման և նավթի գների աճի վրա, ինչն Իրանին թույլ է տալիս ավելի շատ գումար աշխատել ԱՄՆ պատժամիջոցների շրջանցմամբ նավթի ապօրինի արտահանումից։ «Չեմ կարծում, թե որևէ մեկն ուզում է ասել՝ վերջ, բավական է։ Արդյո՞ք սա անվերջ շարունակվելու է, և կողմերից ոչ մեկը չի ընդունելու, որ ամեն ինչ վերջացած է․․․ Հավանաբար», - ասում է արևմտյան դիվանագետներից մեկը։ Սա կարող է Իրանին թույլ տալ շարունակել ընդլայնել իր միջուկային ծրագիրը, որն արագացել է այն բանից հետո, երբ Թրամփը հրաժարվել է գործարքից։ Չնայած Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ «Պլան Բ-ի» մասին ԱՄՆ խոսակցություններին՝ եթե գործարքը չվերականգնվի, [իրադարձությունների զարգացման] մի քանի տարբերակ կա։ Եթե բացառենք ԱՄՆ և Իսրայելի կողմից ռազմական գործողություններն՝ Իրանի միջուկային օբյեկտների ոչնչացման նպատակով, ապա գերտերությունների գլխավոր լծակն իրանական նավթի արտահանման սահմափակումն է։ Թեև 2015թ-ի գործարքին նախորդող տարիներին Վաշինգտոնը լռելյայն ուներ Մոսկվայի և Պեկինի աջակցությունն ամերիկյան պատժամիջոցների միջոցով իրանական նավթի արտահանման սահմանափակման հարցում, գերտերությունների շրջանում այդպիսի կոնսենսուս չկա։ Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա, չնայած ԱՄՆ և Եվրոպայի նախազգուշացումներին, ցույց է տալիս, որ Մոսկվայի համաձայնությունը չի կարելի որպես փաստ ընդունել։ Չինաստանն ապօրինի արտահանված իրանական նավթի հիմնական գնորդն է և, ըստ որոշ աղբյուրների, դրա սահմանափակմանը հասնելը դժվար կլինի այն պայմաններում, երբ նավթի մատակարարումները սուղ են, իսկ Թեհրանը Պեկինին զեղչ է տրամադրում։ Ավելի վաղ պատասխանելով ԱՄՆ պատժամիջոցների շրջանցմամբ իրանական նավթի գնման մասին հարցին՝ Չինաստանի արտգործնախարարությունը հրաժարվել էր մանրամասներ ներկայացնել, սակայն հաստատել էր, որ Չինաստանը համաձայն չէ ԱՄՆ արտատարածքային պատժամիջոցներին և կոչ է անում Միացյալ Նահանգներին չեղարկել միակողմանի պատժամիջոցները։ Իրանական նավթի արտահանումը, Kpler ընկերության տվյալներով, առաջին եռամսյակում աճել է՝ օրական 668 հազար բարելից հասնելով միջինում օրական մինչև 870 հազար բարելի։ Միացյալ Նահանգներն, ըստ էության, պետք է երկու ուղղությամբ գործի՝ սահմանափակի, մի կողմից, ռուսական նաթվի արտահանումը, մյուս կողմից՝ իրանական նավթինը։ «Դա հեշտ չէ, - ասում է աղբյուրներից մեկը։ - Իրանն այժմ վաճառում է նավթի այն ծավալի մոտավորապես կեսը, որը կարող էր վաճառել, եթե չլինեին ԱՄՆ պատժամիջոցները, սակայն, շնորհիվ գների աճի, նույն եկամուտն է ստանում»։ «[Ինչո՞ւ պետք է Թեհրանը] ցավոտ զիջման գնա, եթե, ըստ էության, ադեն ստանում է այդ նավթային շահույթը», - նշում է նա»։   Նորա Վանյան
21:32 - 02 մայիսի, 2022
ԿԿՀ-ն պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանին բանավոր նկատողություն է հայտարարել

ԿԿՀ-ն պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանին բանավոր նկատողություն է հայտարարել

Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը բանավոր նկատողություն է հայտարարել 8-րդ գումարման Ազգային ժողովի «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանին։ Վերջինս մեկ տարուց ավելի չէր ներկայացնում դեռ նախորդ տարի՝ 2021 թվականի հունվարի 27-ին Պետական վերահսկողական ծառայության ղեկավարի օգնականի լիազորությունները ստանձնելու օրվա դրությամբ իր գույքի եւ եկամուտների հայտարարագիրը։   Ինչպես ավելի վաղ հայտնել ենք, հայտարարագրի այդ տեսակը ներկայացնելու համար օրենքով նախատեսված է մեկամսյա ժամկետ, եւ Դանիելյանը այն պետք է ներկայացներ մինչ 2021 թվականի փետրվարի 27-ը։ Չնայած նրան, որ դրանից մի քանի ամիս անց Հանձնաժողովը նրա անունը ներառել էր հայտարարագրեր չներկայացրած անձանց ցուցակում, ավելի ուշ՝ մեր գրավոր հարցումից հետո, նրան նաեւ գրավոր ծանուցում ուղարկել՝ լրացուցիչ ժամանակ տալով, հայտարարագիրը, մեկ է, չէր ներկայացվել։ 2022 թվականի մարտի 17-ին արդեն պատգամավորը հրավիրվել էր Հանձնաժողով՝ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 169.28-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված հատկանիշներով արձանագրություն կազմելու։ Հիշյալ հոդվածը պատասխանատվություն է սահմանում հայտարարատու անձի կողմից օրենքով նախատեսված հայտարարագրերը սահմանված ժամկետները լրանալուց հետո՝ 30 օրվա ընթացքում, Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի գրավոր ծանուցման հիման վրա չներկայացնելու համար (պատժվում է 200․000 ՀՀ դրամ տուգանքով)։ Infocom-ը գրավոր հարցմամբ դիմել էր Հանձնաժողովին՝ հետաքրքրվելով՝ Դանիելյանը հրավիրված օրը ներկայացե՞լ է արդյոք, եթե այո, ապա ինչպե՞ս է պատճառաբանել իր հայտարարագրի բացակայությունը։ Խնդրել էինք հայտնել նաեւ՝ հարուցվե՞լ է արդյոք վարչական իրավախախտման վերաբերյալ վարույթ, եւ ի՞նչ որոշում է կայացվել դրա արդյունքում։ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովից մեր հարցմանն ի պատասխան տեղեկացրել են, որ Դավիթ Դանիելյանը, պատշաճ ծանուցված լինելով, մարտի 17-ին չի ներկայացել եւ դրա  վերաբերյալ որեւէ պարզաբանում չի տվել։ Արդյունքում, նրա բացակայությամբ կազմվել է վարչական իրավախախտման վերաբերյալ արձանագրություն, եւ նույն օրը հարուցվել է վարչական իրավախախտման վերաբերյալ վարույթ։ Գործի քննությունը նշանակվել է ապրիլի 5-ին։ Արձանագրությունը, վարույթ հարուցելու մասին որոշումը, ինչպես նաեւ վարչական իրավախախտման գործի քննության տեղի եւ ժամանակի մասին տեղեկությունը համապատասխան ուղեկցող գրությամբ փոստային առաքմամբ ուղարկվել են Դավիթ Դանիելյանին: Պատշաճ ծանուցված լինելով՝ պատգամավորը ապրիլի 5-ի նիստին եւս չի ներկայացել եւ չի ներկայացրել որեւէ տեսակի միջնորդություն։ Սակայն նիստի նախորդ օրը՝ ապրիլի 4-ին, նա ներկայացրել է համապատասխան հայտարարագիրը, որն արդեն հասանելի է ԿԿՀ հայտարարագրերի ռեեստրի համապատասխան բաժնում․ «Ուստի ընդունված պրակտիկայի համաձայն եւ հիմք ընդունելով «Վարչական իրավախախտումների մասին» օրենսգրքի 21-րդ հոդվածի 1-ին մասը՝ Հանձնաժողովը որոշեց Դավիթ Դանիելյանին ազատել վարչական պատասխանատվությունից եւ հայտարարել բանավոր նկատողություն՝ կարճելով գործի վարույթը»,- ասված է մեր հարցման պատասխանում։  Հիշյալ 21-րդ հոդվածը սահմանում է, որ եթե կատարված վարչական իրավախախտումը նվազ նշանակություն ունի, գործը վճռելու համար լիազորված մարմինը (պաշտոնատար անձը) կարող է խախտողին ազատել վարչական պատասխանատվությունից եւ բավարարվել բանավոր դիտողությամբ: Գործի վարույթը կարճելու որոշման մեջ Հանձնաժողովը նշել է, որ արարքի նվազ նշանակությունը գնահատելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ թեեւ ձեւականորեն արարքը կարող է պարունակել իրավախախտման հատկանիշներ, սակայն ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձին, հասարակությանը, պետությանը այնպիսի էական վնաս չի պատճառվել, որի հիմքով սահմանված պատախանատվությունը դիտարկվի համաչափ: Հանձնաժողովը նշել է նաեւ, որ նվազ նշանակությունը կիրառելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել խախտման բնույթը, դրա որակական կողմը, ինչպես նաեւ խախտում թույլ տված անձի վերաբերմունքը խախտման նկատմամբ․ «Հանձնաժողովն արձանագրում է, որ 169.28-րդ հոդվածը նպատակ է հետապնդում ապահովել պետական պաշտոն զբաղեցնող անձի (ինչպես նաեւ վերջինիս ընտանիքի անդամի) հանրային հաշվետվողականությունը, հանրային գործունեության նկատմամբ վստահությունը, կոռուպցիոն ռիսկերից զերծ գործունեությունը: Խախտման հիմքով պատասխանատվություն սահմանելու հարցը որոշելու համար Հանձնաժողովը գտել է, որ անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր գործով գնահատել, թե արդյոք այդ խախտումը հանգեցրել է նորմով պաշտպանվող իրավահարաբերությունների բուն էության խաթարմանը: Այս առնչությամբ էական է խախտման որակական կողմը»,- նշել է ԿԿՀ-ն՝ եզրահանգելով, որ տվյալ դեպքում Դավիթ Դանիելյանի կողմից մինչև գործի քննության օրը հայտարարագրերը ներկայացնելու արդյունքում այդ նորմով պաշտպանվող իրավահարաբերությունների էությունը չի խաթարվել։ Հայտարարագրերի ռեեստրում արդեն հասանելի է նաեւ Դավիթ Դանիելյանի կնոջ հայտարարագիրը, որը եւս նախորդ ամիս՝ սահմանված ժամկետը լրանալուց մեկ տարի անց, դեռ բացակայում էր։ Տվյալներն ուսումնասիրելիս պարզ է դառնում, որ այն ներկայացվել է Հանձնաժողովի ծանուցումից հետո սահմանված ժամկետում, ուստի այս դեպքում վարչական իրավախախտման արձանագրություն չի կազմվել։   Միլենա Խաչիկյան
18:48 - 02 մայիսի, 2022
«Դոնբասում մարտերը «սառել» են, ինչո՞ւ»․ Meduza

«Դոնբասում մարտերը «սառել» են, ինչո՞ւ»․ Meduza

Գլխավոր նկարը՝ Ueslei Marcelino / Reuters / Scanpix / LETA Ռուսական Meduza առցանց պարբերականն անդրադարձել է Դոնբասի համար մարտերին, որոնք ընթանում են ռուսական և ուկրաինական զորքերի միջև։ Այն գրում է, որ մարտերը «սառել են», իսկ ԱԹՍ-ների և հրետանու ակտիվ օգտագործումը հանգեցրել է դիրքային փակուղու։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով։ «ԱՄՆ Կոնգրեսն Ուկրաինայի համար լենդ-լիզի ծրագիր է ընդունել, որի համաձայն՝ Կիևը կարող է մոտակա ամիսներին 20 մլրդ դոլարի տեխնիկա ստանալ։ Տեսականորեն՝ տեխնիկան ստանալով, դրա կիրառման ձևը յուրացնելով և դրա հիման վրա մարտունակ կազմավորումներ ձևավորելով՝ Ուկրաինան կարող է ոչ միայն հաջող դիմադրության, այլև Ռուսաստանի դեմ պատերազմում հաղթանակի հույս ունենալ։ Սակայն գրոհի հնարավորությունները դեռևս ավելի մեծ են ռուսական բանակի մոտ․ այն կրակային հզորության ակնհայտ առավելություն ունի։ Սակայն ռուսական գրոհը ծայրահեղ դանդաղ է ընթանում այն դեպքում, երբ (հենց լենդ-լիզի պատճառով) ժամանակը ռուսական հրամանատարության դեմ է գործում։   Ի՞նչ է կատարվում Դոնբասում այս օրերին (հակիրճ) Մարտերը վերածվել են հրետանային հարվածներով փոխադարձ [թիրախների] ոչնչացման՝ առանց զգալի առաջխաղացման։ Ռուսական բանակը, թվում է, առավելություն չունի հետախուզական միջոցների և նպատականշման հարցերում (հատկապես՝ ԱԹՍ-ների հարցում) և ամբողջությամբ չի կարողանում ճնշել ուկրաինական հրետանին։ Ուկրաինան, համապատասխանաբար, դեռ չի կարողանում ճնշել ռուսականը՝ կրակային հզորության պակասի պատճառով։ Փոխարենը՝ երկու բանակներն էլ, հետախուզության շնորհիվ, կարողանում են ԱԹՍ-ներով ճշգրիտ հրետանային հարվածներ հասցնել հակառակորդի դիրքերին և գրոհային ստորաբաժանումներին։   Ինչո՞ւ կողմերից ոչ մեկը չի կարողանում արագ գրոհել Հավանաբար, կողմերը պատերազմի այս փուլում հասել են յուրօրինակ դիրքային ճգնաժամի, երբ արագ առաջխաղացումը պարզապես անհնար է։ Մասնակիորեն սա հիշեցնում է Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ դիրքային փակուղին Արևմտյան ճակատում։ Ներկայիս պատերազմը, կարծես, արմատապես տարբերվում է հարյուր տարվա հնության պատերազմից գոնե նրանով, որ դրանում մասնակցում են զգալիորեն ավելի փոքր բանակներ․ տասնյակ հազարավոր, այլ ոչ թե միլիոնավոր մարդիկ, ճակատի հարյուր կիլոմետրի հաշվարկով տասնյակ սարքեր, այլ ոչ թե հարյուրավոր և հազարավոր։ Տեսականորեն՝ զորքերի և կրակի ոչ մեծ խտությունը հնարավոր է դարձնում մանևրային պատերազմը՝ տասնյակ կիլոմետրերի ամենօրյա ճեղքումներով։ Սակայն ռազմական գործողություններն այդպիսին էին միայն պատերազմի առաջին օրերին, երբ ռուսական զորքերն Ուկրաինայի հարավում և անգամ Կիևի ուղղությամբ տասնյակ կիլոմետրեր էին անցնում՝ կազմակեպված դիմադրության չհանդիպելով։ Հավանաբար, խնդիրն օպերատիվ անսպասելիությունն էր․ ուկրաինական իշխանությունն ընդհուպ մինչև պատերազմի մեկնարկը, դրան չէր հավատում և չգիտեր, թե ինչ ուղղություններով և ինչ ուժերով է ռուսական բանակը վարելու գրոհը։ Սակայն, հենց ուկրաինական բրիգադներն ընդառաջ բերվեցին ռուսական հարձակողական զորքերին՝ Նիկոլաևի, Չեռնիգովի, Կիևի և Զապորոժիեի մատույցներում, ռուսական գրոհի տեմպերը նվազեցին մինչև օրական մի քանի կիլոմետր։ Դա, իր հերթին, կարող է կապված լինել այն բանի հետ, որ հետախուզության և նպատականշման միջոցները (նախևառաջ՝ դրոնները) կարող են հանգեցնել դիրքային ճգնաժամի և փոքր բանակների պատերազմի։ Հանդիպելով հետևակի պաշտպանությանը, որը հզոր հակատանկային միջոցներ (հրթիռներ) ունի, հարձակվողները ստիպված են կանգ առնել և գործի դնել հրետանին։ Այդ ընթացքում հակառակորդը պարզում է հարձակվողների դիրքերը դրոնների օգնությամբ և հրետանային հարվածներ հասցնում դրանց։ Այս մատավարությունը (որը հաճախ մարտավարական հաջողություն է բերում հակառակորդի շարժի արմատական դանդաղեցման և գրոհի տապալման տեսքով) օգտագործում են երկու կողմերն էլ։ Պաշտպանական հետազոտությունների թագավորական միացյալ ինստիտուտի (RUSI) վերջին զեկույցում նշվում է, որ հրթիռներն ընդամենը դանդաղեցնում են ռուսական գրոհը։ Ռուսական զորքերն իրապես «սպանում» է հենց հրետանին, որը գործում է դրոնների նպատականշմամբ։ Բայց սա փակուղու միակ պատճառը չէ։ Կարևոր է նաև այն, որ երկու բանակները մոտավորապես հավասար են թվաքանակի առումով։   Ի՞նչ դեր ունեն ԱԹՍ-ներն այս պատերազմում Ռուսական բանակը (առանց ինքնահռչակ ԴԺՀ և ԼԺՀ ստորաբաժանումների) հետախուզության և հրետանու նպատականշման համար օգտագործում է հաստիքային ԱԹՍ-ներ։ Նախևառաջ, դրանք «Օռլան-10» ԱԹՍ-ներն են։ Այդ սարքերն ունակ են, այդ թվում, նպատականշում անել «Կրասնոպոլ» բարձր ճշգրտության արկերով հաուբիցների համար։ ԱԹՍ-ների վաշտերը ենթարկվում են կազմավորումների (դիվիզիաների և բրիգադների) հրամանատարությանը, դրանց կիրառումը կենտրոնացված է։ Սակայն ճակատում ինքնավար ձևով գործող շատ ստորաբաժանումներ, ըստ ամենայնի, չեն կարողանում օպերատիվ կերպով օդային հետախուզություն իրականացնել և ստիպված են հին ձևով հույսը դնել ցամաքի հետախուզության վրա։ Ուկրաինական հրամանատարությունն ԱԹՍ-ների կիրառման հարցում ավելի ճկուն մոտեցում է ցուցաբերում․ Դոնբասում ռոտացիայի եղանակով ծառայություն անցած զորքերը սեփական ԱԹՍ-ներն ունեն։ Նրանց տնօրինության տակ են շուկայի առաջատար՝ չինական DJI ընկերության քաղաքացիական մոդելները։ ԱԹՍ-ների՝ Դոնբասի պատերազմի փորձ ունեցող օպերատորներն ունակ են նպատականշումն արագ փոխանցել իրենց հրետանուն։ Կոմերցիոն դրոններ օգտագործում են նաև ԴԺՀ և ԼԺՀ ուժերը, թեև՝ ավելի փոքր մասշտաբներով։ Ընդ որում, DJI ընկերությունը 2022 թ-ի ապրիլին դադարեցրել է ԱԹՍ-ների պաշտոնական մատակարարումն ինչպես Ուկրաինային, այնպես էլ Ռուսաստանին։ Հավանաբար, ամենուրեք և միշտ ուկրաինական դրոններին հակազդելու ռուսական ռադիոէլեկտրոնային պայքարի և ճնշման միջոցների անընդունակությունը հենց ԱԹՍ-ների զանգվածայնության և ապակենտրոնացված օգտագործման հետևանք է։ Թուրքական (և Ուկրաինայում համապատասխան հավաստագրով արտադրված) «Բայրաքթարներն», ընդհակառակը, օգտագործվում են կենտրոնացված ձևով և, հնարավոր է, ավելի հաճախ՝ որպես հետախույզներ, քան հարվածային համակարգեր։ Նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին ասել է, որ «Բայրաքթարները» վճռորոշ ազդեցություն չունեն պատերազմի ընթացքի վրա։ Հավանաբար, նա նկատի ուներ դրանց հարվածային ունակությունները, սակայն ռադիոէլեկտրոնային ճնշման միջոցների օգնությամբ պաշտպանված օբյեկտների հետախուզման համար օգտագործվում են հենց այսպիսի դրոններ՝ հզոր օպտիկաէլեկտրոնային համակարգով, որոնք կարող են թիրախը նկատել տասնյակ կիլոմետրերի վրա։ Այսպիսով՝ եթե դատենք արդյունքով, այսինքն՝ ռուսական գրոհի արագությամբ, կարելի է ասել, որ ուկրաինական բանակը չեզոքացնում է հրետանու քանակության հարցում հետ մնալը դրա համար նպատականշման միջոցների ավելի ճկուն օգտագործմամբ։   Ինչո՞ւ հակամարտող կողմերը չեն կարողանում ճնշել հակառակորդի հրետանին Բանն այն է, որ երկու կողմերի հրետանին տեղակայված է դրանց կառուցվածքի խորքերում․ Ուկրաինան այն ճնշելու միջոցներ գրեթե չունի, Ռուսաստանն այդ միջոցներն ունի․ դա ավիացիան է, սական նա չի կարող այն ազատորեն կիրառել։ Իհարկե, նման ճնշման և ոչնչացման տեսանյութեր հրապարակվում են երկու կողմերից էլ։ Սակայն, հաշվի առնելով այն, որ հրետանին երկու կողմերի համար էլ պատերազմ վարելու գլխավոր գործիքն է, ճնշման իրական արդյունքը մեծ չէ։ Ռուսական բանակն, այնուամենայնիվ, օգտագործում է ավիացիան, սակայն, կարծես, ուկրաինական ՀՕՊ կողմից պահպանվող վտանգի պատճառով ոչ հաճախ է գործում հակառակորդի թիկունքում։ Այս պայմաններում հրետանին ճնշելու համար կողմերը վարում են հակահրետամարտկոցային պայքար, սակայն այս հարցում նրանց հնարավորությունները սահմանափակ են․ հակառակորդի հրետամարտկոցը խոցելու համար, որը նրա շարքերի խորքից հարվածում է առաջին շարքերին, կամ պետք է հրետանին բերել-հասցնել այդ առաջին շարքերին (դրա պահպանությունը վտանգելով), կամ էլ ավելի հեռահար զենք ունենալ։ Իրավիճակը կարող է փոխվել, եթե ռուսական բանակը սկսի ավելի ակտիվորեն օգտագործել ավիացիան։ Ինչպես նաև եթե ուկրաինական կողմն ամերիկյան և եվրոպական արտադրության հեռահար հաուբիցներ և ամերիկյան հեռահար կամիկաձե ԱԹՍ-ներ ստանա։ Բնականաբար, չի բացառվում, որ ռուսական հրամանատարությունը մոտ ժամանակներս արագացնի գրոհը (որպեսզի ուկրաինացիները չհասցնեն նոր տեխնիկա ստանալ) կամ փորձի կասեցնել արևմտյան տեխնիկայի առաքումը ճակատ։ Սակայն այս դեպքում էլ է նա ավիացիա օգտագործելու (այլ ոչ միայն հրթիռներ) ուկրաինական թիկունքում։   Նորա Վանյան
12:32 - 02 մայիսի, 2022
Որքա՞ն թանկ է աշխարհի վրա նստելու ընդլայնվող ուկրաինական պատերազմը․ CNN

Որքա՞ն թանկ է աշխարհի վրա նստելու ընդլայնվող ուկրաինական պատերազմը․ CNN

Պատերազմն Ուկրաինայում, որը սկսվել է այս տարվա փետրվարի 24-ին, շարունակվում է, և քաղաքական գործիչներն ու փորձագետները դժվարանում են դրա ավարտի ժամկետների մասին կանխատեսումներ անել։ Այսօր ՆԱՏՕ-ի ղեկավար Յենս Ստոլտենբերգն ասել է, որ այն կարող է տևել «ամիսներ և անգամ տարիներ», իսկ Մեծ Բրիտանիայի արտգործնախարար Լիզ Թրասը նշել է, որ «հինգից տասը տարի» տևելու հավանականության կա։ CNN-ը գրում է աշխարհի մյուս երկրների վրա այս պատերազմի հնարավոր ազդեցության մասին։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով․ «Շատ պատերազմներ՝ առաջին աշխարհամարտից մինչև իրաքյան հակամարտություն, սկզբից թվում է, թե արագ են ավարտվելու՝ կարճ բայց մեծ շոկ բերելով։ Սակայն հաճախ դրանք, ի հեճուկս կանխատեսումների, վերածվում են տևական հակամարտության, որը, դոմինոյի էֆեկտի պես առաջացնում է հեռահար քաղաքական, տնտեսական և հումանիտար հետևանքներ։ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի պատերազմն այս ուղով է գնում։ Սկզբից բլիցկրիգ էր կանխատեսվում՝ Կիևի գրավմամբ, սակայն պատերազմը տևելու է շաբաթներ և ամիսներ, եթե ոչ ավելին։ Պատերազմի հետևանքներն արդեն ծանր են։ Միշտ հավանականություն կա, որ այն կտարածվի և էլ ավելի թեժ դիմակայության կվերածվի, ինչպես ռազմական, այնպես էլ Ռուսաստանից էներգակիրների արտահանման առումով, որոնց կարիքն այնքան զգում է Եվրոպան։ Ամեն անգամ, երբ այնպիսի խոշոր միջուկային տերություններ, ինչպիսիք են Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն, ներքաշվում են անգամ անուղղակի կոնֆլիկտի մեջ, ուղիղ առճակատման հավանականություն է ստեղծվում։ Ավելի տևական պատերազմն արևմտյան առաջնորդների համար ավելի մեծ անորոշություն է նշանակում։ Գլոբալ պարենային անապահովությունն, ըստ ամենայնի, կխորանա ոչնչացված ուկրաինական բերքի պատճառով, ինչը կարող է ավելացնել անկայունությունն ու հուզումներն աշխարհում։   Ինչո՞ւ է պատերազմը ձգձգվելու Կա մի հիմնական պատճառ, թե ինչու է պատերազմը ձգձգվելու։ Ռազմավարական պատկերն Ուկրաինայում, երբ երկրներից մեկը հեռու է պարտվելուց, իսկ զավթիչը տապալված չէ, նշանակում է, որ կողմերից ոչ մեկը ուժեղ դրդապատճառ չունի՝ պատերազմին վերջ տալու համար ակտիվ դիվանագիտություն վարելու։ Ուկրաինական քաղաքացիական բանակի հերոսությունն ու արևմտյան զենքի աճող մատակարարումները հույս են ներշնչում, որ Կիևը կհաղթի։ Պուտինն, իր հերթին, դեռ չի հասել իր նպատկներից ոչ մեկին Կիևի մատույցներից նվաստացուցիչ նահանջից հետո։ Չնայած կենդանի ուժի և տեխնիկայի մեծ կորուստների մասին հաղորդագրություններին՝ նրա գեներալները ռազմական նոր խնդիրներ են դրել զորքերի առջև՝ գրավել Ուկրաինայի ողջ հարավային ափն ու շնչահեղձ անել երկիրը՝ փակելով ելքը դեպի Սև ծով։ Ուկրաինան մտավախություն ունի, որ մարտի դաշտն ընդլայնվելու է։ Պաշտոնատար անձինք երեկ զգուշացրել են հարավ-արևմուտքում՝ Մոլդովայի սահմանի երկյանքով, հնարավոր նոր ճակատի մասին՝ ռուսամետ Մերձդնեստր անկլավի մասնակցությամբ։ Իսկ լայնամասշտաբ էներգետիկ պատերազմի սպառնալիքը, որը կարող է ռեցեսիայի և լուրջ բարդությունների հանգեցնել Եվրոպայում և կողմնակի ազդեցություն ունենալ ԱՄՆ-ում, ավելի իրական է դարձել երեկ, երբ Ռուսաստանը դադարեցրել է գազի մատակարարումները Լեհաստանին և Բուլղարիային՝ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկու երկրներին, որոնք ժամանակին Խորհրդային Միության ուղեծրում էին։   Երկարատև պատերազմից տուժում են բոլորը Տևական պատերազմի հիմնական արդյունքը […] դժբախտաբար լինելու է այն, որ ավելի շատ ուկրաինացիներ են սպանվելու կամ ստիպված լինելու լքել իրենց տները։ Նշանները, որ պատերազմն ամիսներ է տևելու, խորացնելու են արդեն սարսափելի տնտեսական ցնցումները։ Համաշխարհային բանկն, օրինակ, երեկ զգուշացրել է, որ հակամարտության հետևանքով գրանցվել է լայն սպառման ապրանքների ամենամեծ աճը վերջին 50 տարում։ Ցորենի գների աճն աղքատությունից տառապող երկրներում կենաց և մահու հարց է միլիոնավոր մարդկանց համար։ Երեկ Պուտինը միջուկային սպառնալիքներ է հնչեցրել՝ զգուշացնելով, որ Ռուսաստանի թշնամիները, որոնք միջամտում են Ուկրաինայի գործերին, թանկ են վճարելու։ «Մենք ունենք գործիքներ, որոնցով ոչ ոք չի կարող պարծենալ։ Իսկ մենք դրանցով չենք պարծենալու, մենք դրանք օգտագործելու ենք, եթե անհրաժեշտ լինի»։ Նրա խոսքերը տագնապալի հիշեցում են հակամարտության սրացման մշտական վտանգի մասին, հատկապես, որ ԱՄՆ-ն փորձության է ենթարկում Ռուսաստանի «կարմիր գծերը»՝ զենք մատակարարելով Ուկրաինային։ Վաշինգտոնում և Մոսկվայում երկուստեք ընդունում են, որ այս պատերազմը շատ ավելի ուրիշ բանի մասին է, քան միայն Ուկրաինայի և կարող է դառնալ երկարատև և ավելի ընդլայնված աշխարհաքաղաքական պայքարի մեկնակետ»։   Նորա Վանյան   Գլխավոր լուսանկարը՝ Associated Press-ի
19:47 - 28 ապրիլի, 2022
Ֆրանսիայի սենատը ոչ թե ճանաչել է Արցախի անկախությունը, այլ դրա անհրաժեշտության մասին բանաձեւ ընդունել

Ֆրանսիայի սենատը ոչ թե ճանաչել է Արցախի անկախությունը, այլ դրա անհրաժեշտության մասին բանաձեւ ընդունել

Պետությունների ճանաչման վերաբերյալ հասարակության մեջ որոշակի թյուրընկալումներ կան։ Իշխանության որեւէ օղակի կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների մակարդակով արված հայտարարություններին երբեմն ավելի մեծ նշանակություն է հաղորդվում, քան դրանք ունեն իրականում։ Այդ թյուրընկալումներն ակնառու են դառնում հատկապես Արցախի ճանաչման թեմայի համատեքստում։ Նմանօրինակ մի դեպք տեղի ունեցավ նաեւ վերջերս։ Եվրոպական կուսակցության փոխնախագահ Ներսես Զեյնալվանդյանը Հանրային հեռուստաընկերության «Հանրային քննարկում» հաղորդաշարի եթերում ոչ ճշգրիտ հայտարարություն արեց։ Խոսելով ԼՂ հիմնահարցի վերաբերյալ միջազգային դիրքորոշումների մասին՝ նա նշեց, թե Ֆրանսիայի սենատը անցյալ տարի ճանաչել է Արցախի անկախությունը։ Այդպիսի ձեւակերպումներով հրապարակումներ, ի դեպ, առկա են նաեւ մամուլում, մասնավորապես՝ Irates.am, pastinfo.am, arcakh24.info եւ այլ կայքերում։  Իրականում, սակայն, Ֆրանսիայի սենատը ոչ թե ճանաչել է Արցախի անկախությունը, այլ ընդունել Արցախի Հանրապետությունը ճանաչելու անհրաժեշտության մասին բանաձեւ, եւ ոչ թե անցյալ տարի, այլ  2020 թվականին։  Մասնավորապես, 2020 թվականի նոյեմբերի 25-ին Ֆրանսիայի Սենատը ընդունել էր բանաձեւ, որով Կառավարությանն առաջարկում էր ճանաչել Արցախի Հանրապետությունը։ Այն նաեւ դատապարտում էր Թուրքիայի եւ օտարերկրյա վարձկանների աջակցությամբ Ադրբեջանի իրականացրած ագրեսիան, պահանջում ադրբեջանական զորքերը դուրս բերել սեպտեմբերի 27-ից ի վեր պատերազմական գործողությունների արդյունքում գրավված տարածքներից եւ գործադրել բոլոր հնարավոր ջանքերը Մինսկի խմբի համանախագահության շրջանակներում բանակցային գործընթացի վերսկսման համար։ Դրանից մեկ շաբաթ անց էլ՝ դեկտեմբերի 3-ին, Ֆրանսիայի Ազգային ժողովը ընդունել էր մեկ այլ բանաձեւ, որում հաստատում էր հակամարտության վերջնական կարգավորման հասնելու հրատապ անհրաժեշտությունը, այդ թվում՝ ԼՂ ճանաչման գործընթացի իրականացման միջոցով։ Դրանում խոսվում էր նաեւ Ադրբեջանի կողմից ռազմական ճանապարհով խաղաղության գործընթացը ձախողելու եւ Լեռնային Ղարաբաղում Թուրքիայի աջակցությամբ ահաբեկչական խմբավորումների վարձկանների տեղակայման մասին։ Բանաձեւերի մեջ Սենատը հղում էր կատարել Սահմանադրության 34-1-րդ հոդվածին, ըստ որի՝ Խորհրդարանի պալատները իրավունք ունեն ընդունել բանաձեւեր, սակայն անթույլատրելի են այն բանաձեւերի օրակարգ ներառումը, որոնք Կաառավարության համար վստահության խնդիր կառաջացնեն կամ կպարունակեն Կառավարությանն ուղղված որեւէ հրաման։ Ըստ էության, բանաձեւերը անթույլատրելի չեն որակվել եւ ներառվել են օրակարգում, որից հետո դրանց վերաբերյալ քննարկումներ են անցկացվել։ Նոյեմբերի 25-ին՝ առաջին բանաձեւի քննարկման ժամանակ, սակայն, Ֆրանսիայի ԱԳ պետքարտուղար Ժան-Բատիստ Լեմուանը վերահաստատել է Ֆրանսիայի կառավարության դիրքորոշումն այն մասին, որ Ֆրանսիան չի ճանաչում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախութունը՝ նշելով, որ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ՝ Ֆրանսիայի պարտավորությունն է աշխատել ԼՂ հակամարտության բանակցված լուծումը գտնելու ուղղությամբ, հատկապես՝ կարգավիճակի հարցում, եւ այդ բանակցությունների վերջնարդյունքը չի կարող որոշվել նախապես եւ միակողմանիորեն։ Նա հիշեցրել է, որ Արցախի Հանրապետությունը չի ճանաչել որեէ պետություն, այդ թվում եւ՝ Հայաստանը․ «Երեկ Ֆրանկոֆոնիայի նախարարական համաժողովն էր, եւ Հայաստանը վերահաստատեց, որ ցանկանում է, որ Մինսկի խումբը շարունակի ներգրավված մնալ այս հարցի կարգավորման մեջ, ուստի ճանաչումը օգուտ չի տա ոչ մեկին, ոչ Հայաստանին, ոչ ԼՂ ժողովորդին, ոչ Ֆրանսիային, ոչ Մինսկի խմբի մյուս անդամներին, սա մեր քաղաքականությունը չէ»,- ասել է նա։ Օրեր անց էլ զանգվածային լրատվության միջոցների հարցերին ի պատասխան՝ Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարարությունն էր հաղորդագրությամբ վերահաստատել Լեմուանի խոսքերը։ Ըստ էության, ընդունված բանաձեւերը որպես բանաձեւեր էլ մնացել են, իսկ դրանց ընդունման փաստն ինքնին բավարար չէ՝ ասելու, որ Սենատը ճանաչել է Արցախի Հանրապետությունը։ Այդ բանաձեւերը իրավաբանական ուժ չունեն, դրանցով ընդամենը առաջարկ է արվել երկրի գործադիր իշխանությանը՝ ճանաչելու Արցախի Հանրապետությանը, ինչը, փաստացի, չի արվել։ Ուստի Զեյնալվանդյանի եւ որոշ կայքերում տեղ գտած ձեւակերպումները իրավական առումով սխալ են եւ իրականությունը չեն արտացոլում։  Ի՞նչ է ենթադրում պետությունների ճանաչումն առհասարակ Իրավաբան, միջազգային իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանը Infocom-ի հետ զրույցում նշեց, որ  միջազգային իրավական ճանաչումը պետության միակողմանի, կամավոր ակտն է, որոշումը, որով տվյալ պետությունը ցանկություն է հայտնում իրավաբանական հարաբերությունների մեջ գտնվել ճանաչվող կողմի հետ, եւ դա օգնում է պետությունների միջեւ փոխադարձ լավ հարաբերությունների զարգացմանը, ինչը ունի ե՛ւ քաղաքական, ե՛ւ իրավաբանական նշանակություն․ «Եթե օրինակ, չճանաչված պետությունը իրավաբանական հարաբերությունների մեջ չի գտնվում, եւ մեկուսացված է, ապա ճանաչման գործընթացի միջոցով ապամեկուսանում է, եւ կարողանում է զարգացնել իր քաղաքական, տնտեսական, առեւտրային, ռազմական եւ այլ հարաբերությունները այլ սուբյեկտների հետ»։ Ըստ Սահակյանի՝ ճանաչումը լինում է պետության կողմից, եւ ներպետական օրենսդրությունը, որպես կանոն, կարգավորում է, թե որոնք են իրավասու ատյանները, որ նման լիազորությամբ են օժտված։ Դրանք հիմնականում կարող են լինել Կառավարությունը եւ Պառլամենտը․ «Արտաքին քաղաքականությունը, դասական առումով, գործադիր իշխանության ֆունկցիա է, ուստի այդ տրամաբանությամբ ճանաչման լիազորությունը գործադիր թեւին է պատկանում, քանի դեռ չկա հատուկ պատվիրակում այն մասին, որ այս տեսակի ակտերի համար անհրաժեշտ է պառլամենտի վավերացումը, այսինքն՝ եթե հատուկ նորմը բացակայում է, ուրեմն՝ դասական առումով սա գործադիր իշխանության ֆունկցիա է՝ արտաքին քաղաքականությանը վերաբերող, եւ պետք է իրացվի Կառավարության կողմից»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ ավելի ցածր մակարդակի ճանաչումները չեն համարվում պետության անունից ճանաչում։ Այդպիսի ճանաչման օրինակ է հենց Ֆրանսիայի որոշ քաղաքների՝ Փարիզի, Մարսելի, Սենտ Էտիենի քաղաքային խորհուրդների կողմից Արցախի ճանաչումը։  Միեւնույն ժամանակ Սահակյանն ընդգծեց, որ ճանաչումը պետության որոշելիքն է, եւ ինքը չի կիսում այն տեսակետը, թե դա պետք է համաձայնեցվեր Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների հետ․ «Քանի որ Ֆրանսիան համանախագահ երկիր է, միգուցե դա կարող էր վտանգել Մինսկի խմբի կենսունակությունը եւ սպառնալիքի տակ դնել Ֆրանսիայի ներգրավվածությունը վեճի քաղաքական լուծման գործընթացում, բայց դա բացառապես քաղաքական նպատակահարարության հարց է, իրավական տեսանկյունից ճանաչող պետությունը որեւէ կոնսուլտացիա, որեւէ համաձայնեցում չպետք է իրականացնի»։  Միջազգային իրավունքի տեսության մեջ որպես միջազգային ճանաչման ձեւեր առանձնացվում է փաստացի (de facto) ճանաչումը եւ իրավապես (de jure) ճանաչումը։ Սիրանուշ Սահակյանի կարծիքով՝ Ֆրանսիայի դեպքում, երբ Կառավարությունը ճանաչման մասին իրավաբանական ուժ ունեցող ակտ չընդունեց, Սենատի կողմից այդպիսի բանաձեւի ընդունումն ինքնին չի կարող մեկնաբանվել նաեւ որպես փաստացի ճանաչում․ «Փաստացի ճանաչման պարագայում պետք է իրավական հետեւանքներ առաջանան ճանաչող եւ ճանաչվող պետությունների միջեւ, եւ դրա ուժով պետք է ձեւավորվեն հարաբերություններ, այսինքն՝ մենք տնտեսական, առեւտրային, դիվանագիտական, քաղաքական, ռազմական եւ այլ հարաբերություններում պետք է տարբերություն տեսնեինք, եւ եթե այդ հարաբերությունները ձեւավորված չեն Սենատի բանաձեւի հիման վրա, այսինքն՝ փաստացի գործողություններ չկան, չենք կարող ասել, որ տեղի է ունեցել փաստացի ճանաչում»,- նշեց նա։ Տվյալ դեպքում բանաձեւերի ընդունմանը պիտի հաջորդեր կամ Ֆրանսիայի կառավարության կողմից ճանաչման վերաբերյալ ակտի ընդունումը, կամ Ֆրանսիան առնվազն պետք է վերանայեր Արցախի Հանրապետության հետ իր հարաբերությունները եւ փոփոխեր դրանց ծավալը, որպեսզի գոնե փաստացի ճանաչման մասին կարելի լիներ խոսել․ «Շատ տարածական եւ ուռճացված է մեկնաբանությունը, որ եթե կոչ է արել, ուրեմն ճանաչել է, պետք է նկատի ունենալ, որ ճանաչման իրավասությունը պատկանում է գործադիր իշխանությանը, իսկ եթե Սենատը պետք է ազդեցություն ունենար փաստացի ճանաչման տեսքով, ապա այս առումով եւս դրական տեղաշարժ չկա, քանի որ իրավաբանական հարաբերությունների ծավալը Ֆրանսիայի եւ Արցախի միջեւ Սենատի բանաձեւից հետո չի փոփոխվել»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ նախաձեռնությունն ինքնին, իհարկե, դրական է, հանրային քննարկումը եւ խնդրի միջազգայնացումը եւս չափացանզ կարեւոր քայլեր են, պարզապես դա չի կարող հավասարեցվել Ֆրանսիայի կողմից Արցախի անկախության ճանաչման հետ։ Իրավաբանն ընդգծեց նաեւ, որ միջազգայնորեն չճանաչվելը որեւէ կերպ չի խոչընդոտում ինքնիշխանությանը, այսինքն՝ ինքնիշխան պետության կայացումը կարող է լինել իրողություն, եւ եթե անգամ չկա միջազգային ճանաչում կամ այն հապաղում է, դա որեւէ կերպ կասկածի տակ չի դնում պետության ինքնիշխանությունը․ «Իսկ այն դեպքերի համար, երբ որեւէ պետության անկախության հռչակումը հակասում է միջազգային իրավունքին, հատուկ գործիք է կիրառում Միավորված ազգերի կազմակերպությունը։ Մասնավորապես, Անվտանգության խորհուրդը կոլեկտիվ չճանաչման պահանջ է ներկայացնում (collective non-recognition), որից հետո որեւէ պետություն չի կարող միակողմանի ճանաչման ակտ ընդունել, որովհետեւ դա կհակասի ԱԽ բանաձեւին եւ ՄԱԿ-ի կանոնադրությանը։ Սրա նպատակը միջազգային իրավունքը խախտող գործողությունները արգելափակելն է»,- ասաց նա՝ հիշեցնելով Օդեսիայի, Հյուսիսային Կիպրոսի միջադեպերը, երբ ՄԱԿ-ը արգելափակեց ճանաչման քաղաքական գործընթացը․ «Բարեբախտաբար, Արցախի կոնտեքստում նման բան չի եղել, ինչը հավելյալ ապացույց է, որ Արցախի Հանրապետության ինքնիշխանությունը կայացված փաստ է, եւ պարզապես մնում է քաղաքական, դիվանագիտական աշխատանքի շնորհիվ հասնել նաեւ միջազգային ճանաչման»։   Միլենա Խաչիկյան
15:02 - 27 ապրիլի, 2022
Ի՞նչ էին մտածում ՔՊ-ում անցյալին իրավաքաղաքական գնահատական տալու մասին․ տեղեկանք Արսեն Թորոսյանի համար

Ի՞նչ էին մտածում ՔՊ-ում անցյալին իրավաքաղաքական գնահատական տալու մասին․ տեղեկանք Արսեն Թորոսյանի համար

Հանրային հեռուստաընկերության եթերում հարցազրույցի ժամանակ ՀՀ ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր, առողջապահության նախկին նախարար Արսեն Թորոսյանը, արձագանքելով հարցազրուցավարի դիտարկմանը, որ իրավապաշտպանները պահանջում են իրավական եւ քաղաքական գնահատական տալ անցյալին, ինչն այդպես էլ չի տրվել մինչ օրս, հարց է հնչեցնում՝ ի՞նչ է նշանակում իրավական եւ քաղաքական գնահատական․  «Ի՞նչ ա նշանակում իրավական եւ քաղաքական գնահատական։ Ես, անկեղծ ասած, ապշում եմ, արդեն չորս տարի ա՝ լսում եմ էդ բառակապակցությունները՝ իրավական եւ քաղաքական գնահատական։ Ի՞նչ ա, օրենք ընդունենք ինչի՞ մասին, որ ՀՀ-ում օրենքները մինչեւ էդ խախտվել են, որ ժողովրդավարությունը մինչեւ էդ լավ չի եղել, որ ընտրությունները կեղծվել ե՞ն։ Դրա լավագույն գնահատականը եղել ա ոչ բռնի, թավշյա հեղափոխությունը՝ դրան հաջորդող ընտրական ազատ եւ արդար պրոցեսներով, առնվազն երկու [խորհրդարանական] ընտրություն ենք ունեցել 2018, 2021թթ․, եւ բազմաթիվ ՏԻՄ ընտրություններ, երբ նույնիսկ մեր ընդդիմադիրները հաղթել են մեզ, եւ մենք ճանաչել ենք այդ արդյունքները, որովհետեւ այդ արժեքները մեզ համար առավել կարեւոր են, քան իշխանությունն ինքնին։ Ես կարծում եմ, որ մեր իրավապաշտպան կազմակերպությունները պետք է մի քիչ ավելի բովանդակային մոտենան, թե էսօր կոնկրետ ինչ պրոբլեմ ունենք եւ ինչպես դա կարելի ա լուծել»,- ասել է Արսեն Թորոսյանը։ 2018թ․ ապրիլյան իրադարձությունների ժամանակ եւ դրանից հետո մի տեւական ընթացք ամենօրյա ռեժիմով խոսվում էր տարբեր ոլորտներում բարեփոխումների մասին։ Մատնացույց էին արվում իրավական, դատական համակարգերում, պետական կառավարման ապարատում առկա խնդիրները, որոնք խորն էին այնքան, որ հաճախ էր հնչում միտքը, որ մեկ-երկու տարում դրանք հիմնովին լուծելը շատ բարդ է։ Բարեփոխումների մասին խոսելուն, դրանց վերաբերյալ որոշակի քայլեր ձեռնարկելուն զուգընթաց քննարկվում էր նաեւ անցյալին իրավաքաղաքական գնահատական տալու անհրաժեշտության հարցը։ Դրա մասին խոսում էին ե՛ւ քաղաքական գործիչները, ե՛ւ իրավապաշտպան կառույցները՝ շեշտելով, որ այդ գնահատականը կարեւոր է հատկապես ապագայի համար, որ այլեւս չլինի մի իշխանություն, որը մտքի ծայրով կանցկացնի ապօրինություններ անել, իրավունքներ եւ օրենքներ ոտնահարել։ Ընդ որում՝ այդ օրակարգը սկզնաբական շրջանում խորթ չէր նաեւ կառավարող ուժի՝ Նիկոլ Փաշինյանի թիմի համար․ նրա տարբեր ներկայացուցիչներ մասնակի կամ ամբողջական անդրադարձեր ունեցել են այդ հարցին, մենք այս հոդվածում մի քանի օրինակներ կներկայացնենք։  Ինչպե՞ս գնահատական տալ անցյալին․ անվերջ քննարկումներ Այսպես, անդրադառնալով նախկինում հնչած տեսակետներին․ 2019 թվականի մայիսին Հայաստանի խորհրդարանում այդ ժամանակ ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանի նախաձեռնությամբ «Անցումային արդարադատության գործիքների կիրառման հեռանկարները Հայաստանում» խորագրով լսումներ կազմակերպվեցին։ Միրզոյանն այս թեմայով իր ծավալուն ելույթում, խոսելով հանրային համերաշխության մասին, ասել էր․ «Համաձայնեք՝ մենք չենք կարող, օրինակ, գործող դատարանների միջոցով գործեր հարուցել եւ դատապարտել տասնյակ հազարավոր քաղաքացիների, ովքեր մասնակցություն են ունեցել, ենթադրենք, ընտրական խախտումների եւ ընտրական գործընթացների վրա ապօրինի ազդեցությունների: Մենք չենք կարող տասնյակ հազարավոր քաղաքացիների, այդ թվում՝ ուսուցիչների, ՏԻՄ-երի, բոլորիս տարբեր ազգականների դատապարտել, բայց մենք գուցե կարիք ունենք տալու այդ գնահատականը, արձանագրել եւ հավաստիացնել եւս մեկ անգամ, որ այլեւս երբեք Հայաստանի Հանրապետությունում այդպիսի բան տեղի ունենալ չի կարող»:  Իսկ մասնավորապես անցած իրադարձությունների իրավաքաղաքական գնահատականի առնչությամբ Միրզոյանը հարց էր հնչեցրել․ «Մենք պետք է հասկանանք՝ կա՞ արդյոք դրա անհրաժեշտությունը, թե՝ ոչ: Գուցե կա՞, ժամանա՞կն է արդյոք, թե՞ պետք է սպասել եւս 20 տարի»: Քննարկում Հանրային հեռուստաընկերության եթերում՝ արդարադատության փոխնախարարի մասնակցությամբ 2019 թվականի հուլիսին Հանրային հեռուստաընկերության եթերում քննարկվում էր նախկին իրավաքաղաքական համակարգին գնահատական տալու հարցը։ Այդ հաղորդմանը մասնակցում էր նաեւ այդ ժամանակ արդարադատության փոխնախարար, այժմ Մարդու իրավունքների պաշտպան Քրիստինե Գրիգորյանը։ Այդ քննարկումը նույնիսկ տեղադրված է Արդարադատության նախարարության պաշտոնական կայքում՝ «Հանրային քննարկում. ի՞նչ գնահատական տալ նախկին իրավաքաղաքական համակարգին» վերնագրով։ Հաղորդման ժամանակ քննարկվում էին դատաիրավական համակարգում առկա խնդիրները, դրանց լուծման տարբերակները, դրանց գնահատական տալու հարցը, եւ այլն։ Նույն այդ ամսում ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Արուսյակ Ջուլհակյանն իր հարցազրույցներից մեկում նշել էր, որ որպես պետություն անցյալին քաղաքական գնահատական տալու հարցը քննարկման փուլում է․ «Երբ այդ քննարկումները կավարտվեն եւ դրանց արդյունքում կհանգենք, որ մենք ունենք մի տեքստ, որի շուրջ ունենք կոնսենսուս թե՛ խմբակցության ներսում, թե՛ մյուս խմբակցությունների հետ, արդեն ավելի հրապարակային ձեռնամուխ կլինենք այդ գործընթացին»,- մասնավորապես նշել էր Ջուլհակյանը՝ իր կարծիքը հայտնելով, որ նախկինում մենք գործ ենք ունեցել պետության զավթման հետ։Պատգամավորը կարծում էր՝ «պահանջ է, որ հենց խորհրդարանը տա քաղաքական գնահատականը» Մեկ այլ հարցազրույցում Արուսյակ Ջուլհակյանը նշել էր, որ իրենց խմբակցության պատգամավորներից շատերը, նաեւ վարչապետ Փաշինյանը այդ քաղաքական գնահատականը բազմիցս տվել են, այդ թվում՝ Մարտի 1-ի տասը տարվա կապակցությամբ խմբակցության տարածած հայտարարություն մեջ․ «Առանձին պատգամավորներ էլ հայտարարել են, որ մենք գործ ենք ունեցել պետության զավթման հետ, բայց միեւնույն ժամանակ հասկանում ենք, որ մեզ ներկայացվող պահանջը ոչ թե առանձին պատգամավորների մակարդակով է, այլ պետական ինստիտուտների։ Պահանջ է, որ հենց խորհրդարանը տա քաղաքական գնահատականը»,- ասել էր պատգամավորը՝ հավելելով, որ այդ ամիսների քննարկումների արդյունքում եկել էին այն եզրահանգման, որ անցյալին գնահատական տալու համար ավելի ճիշտ կլինի ստեղծել առանձին հանձնաժողով, որը կկազմվի ԱԺ-ի կամ մի քանի մարմինների կողմից եւ կունենա բարձր լեգիտիմություն՝ այն առումով, որ տարբեր խմբերի մոտ անկողմնակալ ու օբյեկտիվ կընկալվի, եւ հետագայում իր պատրաստած զեկույցն ու գնահատականը հանրության լայն շերտերի մոտ կունենան վստահություն ու համաձայնություն։ Այդ հանձնաժողովի մասին դեռ կհիշատակենք։ Փաշինյանի հրապարակած «հանրաքվեի հռչակագիրը», որով պետք է քաղաքական գնահատական տրվեր անցյալին 2020թ․ մարտին Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի քարոզարշավի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանն իր ելույթներից մեկում հայտարարեց, որ սահմանադրական հանրաքվեն շատ լավ առիթ է, որ բացի բուն հանրաքվեի դրվող տեքստից՝ նկարագրեն նաեւ տեղի ունեցող գործընթացի քաղաքական կոնտեքստը։ Այդ առիթով ստեղծել էին 2020թ․ ապրիլի 5-ի հանրաքվեի հռչակագիր, որով ոչ միայն Սահմանադրության փոփոխություն տեղի կունենար, այլեւ կտրվեր, Փաշինյանի խոսքով, «նախնական ընդհանուր գծերով քաղաքական գնահատական վերջին 30 տարվա ընթացքում տեղի ունեցած պրոցեսներին», փորձ կարվեր ախտորոշել՝ ամենաբարդ եւ մեծ խնդիրը որն է եղել, որը նաեւ հիմք կդառնար համազգային պայմանավորվածության, որ դա այլեւս երբեք չի կրկնվի։  Ավելի ուշ Փաշինյանը ֆեյսբուքյան իր էջում հրապարակել էր այդ հռչակագրի նախագծի տեքստը, որտեղ, ի թիվս այլնի, արձանագրված էր, որ 1995 թվականից մինչեւ 2018 թվականի հեղափոխությունը տեղի ունեցած համապետական ընտրությունների արդյունքները կեղծվել են, Հայաստանում սկսել է ձեւավորվել կոռուպցիոն համակարգ, որը վերաճել է համակարգային կոռուպցիայի, նախագահական, օրենսդիր, գործադիր եւ դատական իշխանությունները, ներառյալ Սահմանադրական դատարանը, մեծ մասամբ սպասարկել են անձնային, խմբային շահեր՝ հետին պլան մղելով Հայաստանի Հանրապետության եւ հայ ժողովրդի ազգային եւ պետական շահերը, բազմաթիվ պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաներ կուտակել են հսկայածավալ ապօրինի հարստություն, եւ այլն։  Հանրաքվեն, ինչպես հայտնի է, տեղի չունեցավ, իսկ քաղաքական գնահատական չտրվեց, համենայն դեպս, հռչակագրի նախագծից անդին։ Փաստահավաք հանձնաժողովի մասին Արդարադատության նախարարության ներկայացրած նախագիծը Որոշ ժամանակ անց՝ 2020թ․-ի մայիսին, ՀՀ արդարադատության նախարարությունը հանրային քննարկման էր ներկայացրել «Հայաստանի Հանրապետության փաստահավաք հանձնաժողովի մասին» օրենքի եւ հարակից օրենքների մասին նախագծերի փաթեթը։ Նախագծերով սահմանվում էին 1991-2018 թվականների ընթացքում Հայաստանի Հանրապետությունում տեղի ունեցած՝ մարդու իրավունքների զանգվածային եւ պարբերական խախտումների դեպքերը եւ դրանց պատճառներն ուսումնասիրելու, դրանց վերաբերյալ տեղեկություններ հավաքագրելու եւ դրանց կրկնության բացառմանն ուղղված առաջարկություններով հանդես գալու իրավասությամբ օժտված` Հայաստանի Հանրապետությունում փաստահավաք հանձնաժողովի կազմավորման եւ գործունեության, իրավասության շրջանակի, լիազորությունների, անդամներին ներկայացվող պահանջների եւ գործունեության հետ կապված այլ հարաբերությունները։  Նախագծի հիմնավորման մեջ նշված էր, որ 1991 թվականի սեպտեմբերից 2018 թվականի մայիսն ընկած ժամանակահատվածում Հայաստանի Հանրապետությունում պարբերաբար տեղի են ունեցել մարդու իրավունքների զանգվածային խախտումներ՝ զուգակցված երկրում համակարգային եւ քաղաքական կոռուպցիայի երեւույթների կայուն առկայությամբ, որպիսի հանգամանքն ընդգծվել է մի շարք միջազգային զեկույցներում․ «2018 թվականին Հայաստանի Հանրապետությունում տեղի ունեցած քաղաքական փոփոխությունները հետեւանք էին այս երեւույթների արդյունքում հասարակության մեջ կուտակված անարդարության զգացման, որը կարող է հաղթահարված համարվել միայն իրավունքների խախտման վերաբերյալ տեղեկություններ հավաքագրելու, տուժողների խախտված իրավունքները, հնարավորինս վերականգնելու, անցյալին գնահատական տալու եւ ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ կատարելու [միջոցով], որպեսզի բացառվի հետագայում որեւէ իրավիճակում նման երեւույթների կրկնությունը»,- շեշտված էր նախագծում: Հիմնավորման մեջ ասված էր, որ 2019 թվականի հոկտեմբերի 10-ին հաստատված դատական եւ իրավական բարեփոխումների ռազմավարությամբ ամրագրվել էր անցումային արդարադատության գործիքներ կիրառելու անհրաժեշտությունը: Այդպիսի տարածված գործիք, ըստ նախարարության, հենց Փաստահավաք հանձնաժողովն էր՝ միջազգային պրակտիկայում ընդունված որպես ճշմարտության, որոշ դեպքերում նաեւ՝ հաշտեցման հանձնաժողովը (այս հոդվածում չենք անդրադառնա, թե ինչպես մոռացության մատնվեցին նաեւ ի սկզբանե նախանշված անցումային արդարադատությունը եւ հեղափոխական օրակարագի մյուս կարեւոր հարցերը)։ Թեեւ անցումային արդարադատության շրջանակներում այս հանձնաժողովը պիտի որ անկյունաքարային նշանակություն ունենար, սակայն դրա կյանքի կոչումը մինչ օրս չի եղել, իսկ դրա շրջանակներում, բնականաբար, քաղաքական գնահատական էլ չի տրվել։ Իրավապաշտպանները պնդում էին անհապաղ քաղաքական գնահատական տալ անցյալի խախտումներին Արդեն 2020թ․ հունիսին մի շարք իրավապաշտպան կազմակերպություններ հանդես էին եկել հայտարարությամբ՝ անհապաղ քաղաքական գնահատական տալ անցյալի խախտումներին եւ համակարգային փոփոխություններ իրականացնել։ Նրանք նշել էին, որ Ազգային ժողովում բացարձակ մեծամասնություն ունեցող քաղաքական ուժն իր ջանքերն ուղղում է կարճաժամկետ քայլերի վրա՝ ամիսներ շարունակ հապաղելով արմատական լուծում տալ ժողովրդավարական եւ իրավական պետության վերականգնման համար այնպիսի հրատապ ու կենսական խնդիրներին, ինչպիսիք են Սահմանադրական դատարանի շուրջ եւ ողջ դատական համակարգում ստեղծված ճգնաժամը, ինչը կարող էր վերաճել լրջագույն քաղաքական ճգնաժամի։  Միայն քաղաքական մեծամասնության ներկայացուցիչներն ու իրավապաշտպանները չէ, որ խոսում էին իրավաքաղաքական գնահատական տալու անհրաժեշտության մասին։ Նրանց թվում էին նաեւ հանրային ու քաղաքական այլ գործիչներ։  Այսպիսով, Արսեն Թորոսյանը, որը 2018 թվականի իշխանափոխությունից հետո նոր ձեւավորված կառավարության անդամ էր՝ առողջապահության նախարարը, այդ իրադարձություններից տարիներ անց հարց է հնչեցնում՝ ի՞նչ է նշանակում իրավաքաղաքական գնահատական, օրե՞նք պիտի ընդունվի, ինչի՞ մասին։ Սա այն պարագայում, երբ այն քաղաքական թիմը, որի ներկայացուցիչն է ինքը, առնվազն նախաձեռնել է գործընթացներ, որոնք ենթադրել են նաեւ անցյալին քաղաքական գնահատական տալ հստակ եղանակով, եւ ոչ միայն առանձին հայտարարությունների տեսքով։ Ընդ որում՝ այդ նախաձեռնությունները չեն եղել, օրինակ, անհատ պատգամավորների մակարդակով, այլ կառավարության ղեկավարի, ԱԺ նախագահի, արդարադատության նախարարի։ Որքան էլ իշխող մեծամասնության ներկայացուցիչներն իրենց տարբեր ելույթներում գնահատականներ հնչեցրել են անցյալի իրադարձությունների վերաբերյալ, ընդ որում՝ շատ հաճախ բավականին սուր ձեւակերպումներով, այդուհանդերձ ինչ-որ փուլում կարեւորվել է հենց քաղաքական ավելի ծանրակշիռ հայտարարության ընդունումը՝ խորհրդարանի մակարդակով։ Այլ են հարցերը, թե ինչու այդ գործընթացը տրամաբանական կետին չհասավ, կամ արդյոք հիմա ժամանակավրեպ չէ այս խոսակցությունը, սակայն հարկ է նկատել, որ Արսեն Թորոսյանի համար անհասկանալի է մի գործընթաց, որի կարեւորությունը ժամանակին շեշտել են իր քաղաքական ղեկավարն ու թիմակիցները։ Լուսանկարը՝ parliamentmonitoring.am կայքից Հայարփի Բաղդասարյան
12:30 - 27 ապրիլի, 2022
Դավիթ Տոնոյանը չի սխալվում․ «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագիրը» հաստատում է Կառավարությունը

Դավիթ Տոնոյանը չի սխալվում․ «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագիրը» հաստատում է Կառավարությունը

ՀՀ պաշտպանության նախարարության ռազմական վերահսկողության ծառայության նախկին պետ Մովսես Հակոբյանը, մեկնաբանելով վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի եւ ՊՆ նախկին ղեկավար Դավիթ Տոնոյանի միջեւ հեռահար բանավեճը, օրերս թյուրըմբռնման տեղիք տվող մի հայտարարություն է արել։ Նախկին եւ ներկա պաշտոնյաների բանավեճը վերաբերում է ՀՀ զինված ուժերի սպառազինության վիճակին։ Ինչպես հայտնի է, օրեր առաջ՝ Ազգային ժողովում Կառավարության ծրագրի կատարողականը ներկայացնելիս, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ասաց, որ ինքը 44-օրյա պատերազմից մի քանի օր անց է իմացել, որ բանակում սաղավարտի ու զրահաբաճկոնի խնդիր կա։ Մինչդեռ նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը, հակադարձելով Փաշինյանի այս հայտարարությանը, ավելի ուշ տարածած հաղորդագրությամբ հայտարարեց, որ ՀՀ զինված ուժերի սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի, ներառյալ սաղավարտների եւ զրահաբաճկոնների պահանջարկը մանրամասն ներկայացված են «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագրում», որը վերջին անգամ վերահաստատվել է ՀՀ կառավարության կողմից՝ Նիկոլ Փաշինյանի պաշտոնավարման ժամանակ: Անդրադառնալով այս թեմային՝ ժամեր անց «Հրապարակ»-ի հետ զրույցում Մովսես Հակոբյանը, ի թիվս այլնի, ասաց, որ ե՛ւ Փաշինյանը, եւ՛ Տոնոյանը ստում են․ «Տոնոյանը՝ որպես պաշտպանության նախարար, պիտի հասկանա, որ Զարգացման պլանը կառավարության նիստում չեն հաստատում, այլ հաստատում են Անվտանգության խորհրդով։ Դա առաջինը թող սովորի, հետո կարող է պաշտպանության նախարար դառնալ»։ Նախ եւ առաջ հարկ է նկատել, որ Դավիթ Տոնոյանն իր հայտարարության մեջ խոսում է «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագրի» մասին, իսկ Մովես Հակոբյանը պարզապես նշում է զարգացման պլան։ Այս հանգամանքը կարեւոր է այնքանով, որ զարգացման որոշ պլաններ Անվտանգության խորհրդի լիազորությունների տիրույթում են, սակայն կոնկրետ Տոնոյանի կողմից մատնանշված զարգացման ծրագիրը դրանց թվում չէ։ Մասնավորապես, «Պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի 8-րդ հոդվածի համաձայն՝ ԱԽ-ն, ի թիվս այլնի, հաստատում է զինված ուժերի զարգացման պլանը, այլ զորքերի զարգացման պլանը եւ այլ պլաններ։ Մինչդեռ նույն օրենքի 7-րդ հոդվածի համաձայն՝ սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման պետական ծրագրի հաստատումը ՀՀ կառավարության լիազորությունների ցանկում է։ Ավելին, 2018 թվականի իշխանափոխությունից հետո Կառավարության՝ այդ տարի հաստատված ծրագրի «Զինված ուժերը» ենթաբաժնում նշված է, որ քաղաքական նոր իրողություններից ելնելով՝ անհրաժեշտ է ճշգրտել ՀՀ Զինված ուժերի զարգացման պլանը եւ Սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման պետական ծրագիրը՝ հաշվի առնելով Զինված ուժերի մարտունակության բարձրացման գերակայությունը եւ ուշադրություն դարձնելով առաջնահերթ լուծում պահանջող խնդիրներին։  Այսինքն՝ իշխանափոխությունից հետո Կառավարությունը իսկապես մտադրված է եղել վերանայել եւ/կամ վերահաստատել «Սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման պետական ծրագիրը»։ Այնուհանդերձ, հնարավոր չէ ասել, թե ինչ փոփոխություններով եւ երբ է այն ի վերջո վերահաստատվել, քանի որ դրա վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրություններ առկա չեն։ Դա, ըստ ամենայնի, պայմանավորված է ոլորտի գաղտնիությամբ։ «Պետական եւ ծառայողական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածը սահմանում է, որ սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ուղղությունների, դրանց մարտավարատեխնիկական բնութագրերի, մարտական կիրառության հնարավորությունների եւ դրանց վերաբերյալ մի շարք տեղեկություններ կարող են դասվել պետական եւ ծառայողական գաղտնիքի շարքին։ Իսկ ՀՀ պաշտպանության նախարարի՝ «ՀՀ ՊՆ համակարգի գաղտագրման ենթակա տեղեկությունների ընդլայնված գերատեսչական ցանկը հաստատելու մասին» հրամանով էլ՝  այդ տեղեկությունները դասվել են պետական գաղտնիքի շարքին։ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության կողմից «Սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման պետական ծրագրի» վերանայման մասին Տոնոյանը խոսել է նաեւ պատերազմից հետո՝ 2021 թվականի հունվարի 25-ին՝ Մեդիամաքսին տված իր հարցազրույցում։ Նա, մասնավորապես, ասել է հետեւյալը․ «․․․ Սակայն ՀՀ նախագահի 2018թ. փետրվարի 17-ի հրամանագրով հաստատված «ՀՀ Զինված ուժերի 2018-2024 թթ. արդիականացման ծրագիրը», խմբագրված եւ Անվտանգության խորհրդի կողմից 2019 թվականին նորից ընդունված Զինված ուժերի զարգացման պլանը, կառավարության կողմից վերանայվող «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագիրը», նախաձեռնված «Պաշտպանության ռազմավարական վերանայումը» ամբողջ ծավալով չէին իրագործվել։ Մենք չհասցրինք պատրաստվել «անհպում» պատերազմին՝ հինգերորդ սերնդի սպառազինության կիրառմամբ»։  Տոնոյանի այս խոսքից էլ պարզ է դառնում, որ ԶՈՒ զարգացման պլանը խմբագրվել եւ ընդունվել է ԱԽ-ի կողմից, այնինչ «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագիրը» այդ պահի դրությամբ Կառավարության կողմից վերանայման փուլում է եղել։ Հավելենք, որ Պաշտպանության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել «Պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքում եւ մի շարք այլ օրենքներում փոփոխություններ կատարելու նախագիծ, որով, ի թիվս այլնի, առաջարկվում է «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագիրը» հաստատելու լիազորությունը Կառավարությունից փոխանցել Անվտանգության խորհրդին։ Սակայն սա ընդամենը նախագիծ է, եւ առայժմ իրավական որեւէ ուժ չունի։ Ազգային ժողովի պաշտոնական կայքի «Նախագծեր» բաժնում այն ներառված չէ ո՛չ ամբողջությամբ ընդունվածների, ո՛չ օրակարգում ընդունված նախագծերի, ո՛չ էլ դեռեւս չընդունվածների ցանկում։ Հրապարակված օրակարգերի համաձայն՝ այն դեռեւս չի քննարկվել նաեւ Պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովում եւ Կառավարության նիստերում։ Այսպիսով, Մովսես Հակոբյանի այն հայտարարությունը, թե Դավիթ Տոնոյանը պետք է իմանար, որ զարգացման պլանը հաստատում է ոչ թե Կառավարությունը, այլ ՊՆ-ն, միանշանակ չէ։ Եթե Հակոբյանը նկատի է ունեցել հենց «Սպառազինությունների եւ ռազմական տեխնիկայի զարգացման ծրագիրը», որի մասին խոսում էր Տոնոյանը, ապա նա սխալ է, որովհետեւ այդ ծրագիրը օրենսդրական գործող կարգավորումների շրջանակում իսկապես Կառավարությունն է հաստատում։ Իսկ եթե Հակոբյանը նկատի է ունեցել ԶՈՒ զարգացման պլանը, ապա նա ճիշտ է, որ դա հաստատում է ԱԽ-ն։ Սակայն այդ պարագայում էլ ճիշտ չէ պնդել, թե Տոնոյանը ստում է, որովհետեւ Տոնոյանը այդ պլանի մասին չէր խոսել։   Միլենա Խաչիկյան
12:30 - 26 ապրիլի, 2022
Պուտինը Ֆինլանդիային ու Շվեդիային հրում է ՆԱՏՕ-ի գիրկը․ ՆԱՏՕ նախկին գլխավոր քարտուղար

Պուտինը Ֆինլանդիային ու Շվեդիային հրում է ՆԱՏՕ-ի գիրկը․ ՆԱՏՕ նախկին գլխավոր քարտուղար

Ուկրաինական պատերազմի մեկնարկից հետո ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հարցն ակտիվորեն քննարկվում է Շվեդիայում և Ֆինլանդիայում։ Կանադան հայտարարել է, որ կսատարի երկրների անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին, իսկ ԱՄՆ-ն ընդգծել է, որ հավատարիմ է դաշինքի «բաց դռների» քաղաքականությանը։ Մոսկվան, իր հերթին, զգուշացրել է այդ քայլի հետևանքների մասին։ Մասնավորապես՝ Ռուսաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան հայտարարել է․ «Դա, իհարկե, կփոխի իրավիճակը Եվրոպայում՝ մեր երկրի անմիջական հարևանությամբ»։ The New York Times պարբերականն իր «Կարծիք» բաժնում ներկայացնում է ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար և Դանիայի նախկին վարչապետ Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենի կարծիքն այս հարցի վերաբերյալ։ Ներկայացնում ենք այն՝ կրճատումներով․ «Զավեշտալին այն է, որ Ուկրաինայում պարոն Պուտինի (ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտին- խմբ․) դաժան պատերազմը բերելու է նրա նկրտումների հակառակ արդյունքին․ ՆԱՏՕ-ն այս ճգնաժամից դուրս է գալու ավելի ընդլայնված, ուժեղացած և միավորված։ Ուկրաինայի սահմանը հատող ռուսական տանկերի տեսարանը կոտրել է Եվրոպայի անվտանգության մասին արմատացած պատկերացումները։ Սա ոչ մի երկրի համար այնքան արդիական չէ, որքան Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի։ Ինչպես ասել է Ֆինլանդիայի վարչապետ Սաննա Մարինը, «Ռուսաստանն այն հարևանը չէ, որ պատկերացրել ենք»։ Հասարակական կարծիքի փոփոխությունն էլ ավելի հատկանշական է։ Անցյալ տարի ամենամյա հարցումը ցույց է տվել, որ ֆինների մայն 26%-ն է ուզում, որ երկիրն անդամակցի ՆԱՏՕ-ին։ Առավել թարմ հարցումը ցույց է տալիս, որ այս ցուցանիշն աճել է մինչև 68%։ Նույնը Շվեդիայի դեպքում է։ Երկու հասարակություններն էլ գիտակցում են նոր իրողությունը Եվրոպայում։ […] Ֆինլանդիան ու Շվեդիան պետք է օգտվեն ՆԱՏՕ-ի մասը կազմելու այս հնարավորությունից։ Երկու երկրների կառավարությունները պետք է անդամակցության հայտ ներկայացնեն մինչև ՆԱՏՕ-ի՝ հունիսին կայանալիք գագաթնաժողովը։ Ֆինլանդիան ու Շվեդիան կարող են համեմատաբար արագ և անցնցում մտնել ՆԱՏՕ։ Երկու երկրներն էլ սերտորեն կապված են դաշինքի հետ, մասնակցում են համատեղ զորավարժություներին և հստակ համապատասխանում են անդամակցության համար անհրաժեշտ քաղաքական պահանջներին՝ ներառյալ կառավարման ժողովրդավարական համակարգն ու շուկայական տնտեսությունը։ ՆԱՏՕ-ի շտաբ-բնակարանում այս անդամակցությունը կարող է հաստատվել մի գիշերում։ Թեև որոշումը պետք է վավերացվի դաշինքի բոլոր անդամների կողմից, իրավիճակի հրատապությունը կարող է արագացնել գործընթացն՝ այն դարձնելով ամիսների հարց։ Ֆինլանդիայի և Շվեդայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին փոխշահավետ է։ Երկու երկրներն էլ անվտանգության երաշխիքներ կստանան՝ ՆԱՏՕ-ի կանոնադրության հավաքական պաշտպանության մասին 5-րդ հոդվածի համաձայն, իսկ ՆԱՏՕ-ն նոր հնարավորություններ կստանա ռազմավարական նշանակություն ունեցող տարածաշրջանում։ Այդ հարմար բուֆերային գոտին Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ-ի ներկայիս անդամների միջև կհեշտացնի արձագանքը Ռուսաստանի ցանկացած ներխուժմանը Բալթյան երկրներ։ Մինչ անդամակցության շուրջ քննարկումները շարունակվում են, Կրեմլի քարոզչամեքենան գործի է դնելու իր բոլոր ուժերը։ Այն զգուշացնելու է, որ ՆԱՏՕ-ն չպետք է ընդլայնվի՝ պնդելով, թե դա կապակայունացնի տարածաշրջանն ու պատերազմն ավելի հավանական կդարձնի։ Դա, իհարկե, այդպես չէ։ Միակ մարդը, որն ապակայունացնում է Եվրոպան, պարոն Պուտինն է։ Ռուսաստանը թիրախավորում է Ուկրաինան, մինչ այդ էլ Վրաստանն էր հենց այն պատճառով, որ նրանք ՆԱՏՕ-ի անդամ չեն։ Ռուսաստանի միջազգային ռազմավարությունը սրացմամբ սպառնալն է, որ ավելի թույլ երկրները ենթարկվեն, իսկ ավելի ուժեղներն անգործության մատնվեն։  Եթե Շվեդիան ու Ֆինլանդիան միանան ՆԱՏՕ-ին հատկապես այս սպառնալիքների ֆոնին, դա պարոն Պուտինին ցույց կտա, որ պատերազմը անարդյունավետ է, որ պատերազմը միայն ամրապնդում է Արևմուտքի միասնականությունը, վճռականությունն ու ռազմական պատրաստվածությունը։ […] Անարդար է, որ մինչ ուկրաինացիներին կոտորում են, ՆԱՏՕ-ի անդամները նախկինի պես ամեն օր պարոն Պուտինի գանձարան են ուղարկում հարյուրավոր միլիոն եվրո՝ գնելով նավթ ու գազ։ ․․․Ռուսական նավթի և գազի ներկրման արգելքը թանկ կնստի, բայց ոչ այնքան, որքան Ուկրաինայում շարունակվող ավերածությունները։ Եվ այս առումով Ֆինլանդիան ճիշտ ուղղությամբ է գնում՝ խոստանալով «շաբաթների կամ ամիսների ընթացքում» վերջ դնել կախվածությանը ռուսական էներգակիրներից։ Ռուսաստանին զսպելու ՆԱՏՕ-ի նախորդ մոտեցումը չաշխատեց․ Եվրոպայում լայնամասշտաբ պատերազմից խուսափել չհաջողվեց։ Եթե պարոն Պուտինը հաջողի Ուկրաինայում, նա հազիվ թե դրանով սահմանափակվի։ Նա կշարունակի ստուգել ՆԱՏՕ-ին՝ թույլ օղակներ գտնելով։ Եվ դաշինքի հետ սերտ կապեր ունեցող երկրները, որոնք պաշտպանված չեն 5-րդ հոդվածով, օրինակ՝ Շվեդիան ու Ֆինլանդիան, վտանգի առաջ կկանգնեն։ Վերջին 70 տարիներին ՆԱՏՕ-ն Եվրոպայի անվտանգության հիմքն է եղել՝ ստեղծելով միջավայր, որտեղ կարող են բարգավաճել ազատությունն ու ժողովրդավարությունը։ Պարոն Պուտինը գուցե ցանկանար, որ դաշինքը պատմության գիրկն անցներ, սակայն Ուկրաինայում նրա գործողությունները ցույց են տալիս, որ դաշինքի կարիքը կա ինչպես երբեք»։   Նորա Վանյան
11:31 - 26 ապրիլի, 2022
Պատերազմից հետո պետական դավաճանության և լրտեսության առթիվ հարուցվել է գրեթե այնքան քրգործ, որքան նախորդ 13 տարիների ընթացքում

Պատերազմից հետո պետական դավաճանության և լրտեսության առթիվ հարուցվել է գրեթե այնքան քրգործ, որքան նախորդ 13 տարիների ընթացքում

2020 թվականին Ադրբեջանի սանձազերծած 44-օրյա պատերազմի մեկնարկից՝ սեպտեմբերի 27-ից ի վեր մինչ օրս պետական դավաճանության եւ լրտեսության առթիվ ՀՀ-ում հարուցվել է 9 քրեական գործ (ապրիլի 4-ի դրությամբ)։ Այս թիվը գրեթե հավասար է նախորդ 13 տարիների ընթացքում նույն հոդվածներով հարուցված քրեական գործերի ընդհանուր քանակին։ Infocom-ի գրավոր հարցմանն ի պատասխան՝ ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայության քննչական դեպարտամենտից հայտնել են, որ հարուցված 9 քրեական գործերով որպես մեղադրյալ է ներգրավված 43 անձ, որոնցից 29-ի նկատմամբ ընտրված է խափանման միջոց կալանավորումը, 14-ի նկատմամբ՝ երկրից չհեռանալու մասին ստորագրությունը։ Չմանրամասնելով, թե ՀՀ քրեական օրենսգրքի 299-րդ (պետական դավաճանությունը) եւ 302-րդ (լրտեսությունը) հոդվածների կոնկրետ որ հատկանիշներով են հարուցվել քրեական գործերը, եւ առաջադրվել մեղադրանքները՝ ԱԱԾ-ից հայտնել են միայն, որ հիշյալ գործերից 3-ը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան՝ ըստ էության քննության, 2 քրեական գործի վարույթը կասեցվել է որպես մեղադրյալ ներգրավման ենթակա անձի ինքնությունը հայտնի չլինելու հիմքով (ՀՀ ՔՕ 31-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետ), 1 գործի վարույթը կարճվել է հանցակազմի բացակայության հիմքով (ՀՀ ՔՕ 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետ), իսկ 3 քրեական գործ միացվել են մեկ վարույթում եւ այժմ նախաքննության փուլում են։ Աղբյուրը՝ ՀՀ ԱԱԾ   Գրավոր հարցմամբ դիմել էինք նաեւ ՀՀ ոստիկանությանը՝ խնդրելով հայտնել, թե նախկինում, մասնավորապես՝ 2008-2020 թթ (մինչ սեպտ․ 27) ժամանակահատվածում պետական դավաճանության եւ լրտեսության առթիվ ՀՀ-ում քանի քրեական գործ է հարուցվել, քանի անձ է ներգրավվել որպես մեղադրյալ, քանի անձ է հետախուզվել, ապա նաեւ՝ հայտնաբերվել, եւ մեղադրական կամ արդարացման բնույթի քանի դատավճիռ է կայացվել։ Մեր հարցմանն ի պատասխան՝ Ոստիկանության ինֆորմացիոն կենտրոնից հայտնել են, որ 2008-2020 թթ ընթացքում 299-րդ հոդվածի՝ պետական դավաճանության հատկանիշներով հաշվառվել է հանցագործության 6 դեպք, իսկ 302-րդ հոդվածի՝ լրտեսության հատկանիշներով՝ 4 դեպք։ Դեպքերի թիվը համընկնում է նույն ժամանակահատվածում հարուցված քրեական գործերի թվին, այսինքն՝ 2008-2020 թթ ընթացքում հիշյալ հոդվածներով հարուցվել է 10 քրեական գործ։ Ինչ վերաբերում է պատերազմի մեկնարկից ի վեր հաշվառված հանցագործության դեպքերին, Ոստիկանության տրամադրած տվյալների համաձայն՝ պետական դավաճանության դեպքերի թիվը 4-ն է, լրտեսության դեպքերինը՝ 2-ը։ Ոստիկանությունից նաեւ հայտնել են, որ ընդհանուր առմամբ, 2008-2021 թթ ժամանակահատվածում պետական դավաճանության հոդվածով որպես մեղադրյալ ներգրավվելու որոշում է կայացվել 13 անձի, իսկ լրտեսության հոդվածով՝ 1 անձի նկատմամբ։ Քանի որ թե՛ մեղադրյալների, թե՛ հարուցված գործերի քանակը պակաս է ԱԱԾ-ի հայտնած թվից, Ոստիկանությունից լրացուցիչ պարզաբանում խնդրեցինք։ Ոստիկանության ինֆորմացիոն կենտրոնի պետի տեղակալ Արա Պողոսյանը մեր զրույցում ասաց, որ այս տարբերությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ հիշյալ հոդվածներով հարուցված բոլոր քրեական գործերի տվյալները չէ, որ անմիջապես ուղարկում են իրենց, որոշ դեպքերում, նախաքննության գաղտնիությամբ պայմանավորված, դրանք ուղարկվում են ավելի ուշ, երբ նախաքննության ավարտ է հայտարարվում։ Դրանից բացի, ինչպես արդեն նշեցինք, ԱԱԾ-ի հարուցած 3 գործերը, թեեւ ի սկզբանե հարուցվել են առանձին, հետագայում միացվել են մեկ վարույթում եւ քննվում են համատեղ։ Աղբյուրը՝ ՀՀ ոստիկանություն   Աղբյուրը՝ ՀՀ ոստիկանություն Ընդհանուր առմամբ, 2008-2021 թթ ընթացքում պետական դավաճանության հոդվածով հարուցված 10 գործերից 9-ը ուղարկվել է դատարան, 1-ը կասեցվել է որպես մեղադրյալ ներգրավման ենթակա անձի հայտնի չլինելու հիմքով։ Լրտեսության հոդվածով հարուցված 6 գործերից 1-ը ուղարկվել է դատարան, 3-ը կասեցվել են նույն՝ որպես մեղադրյալ ներգրավման ենթակա անձի հայտնի չլինելու հիմքով, 1-ը կարճվել է հանցակազմի բացակայության հիմքով, 1-ը գտնվում է ընթացքի մեջ: Հիշյալ ժամանակահատվածում նշված հոդվածներով որևէ անձ չի հետախուզվել:   Աղբյուրը՝ ՀՀ ոստիկանություն   Աղբյուրը՝ ՀՀ ոստիկանություն Ոստիկանության ինֆորմացիոն կենտրոնի տվյալներով՝ 2022 թվականի առաջին եռամսյակում հիշյալ հոդվածներով հանցագործության դեպքեր չեն հաշվառվել։ Ինչ վերաբերում է դատարան ուղարկված գործերով կայացված դատավճիռների բնույթին, Ոստիկանությունը դրանց վերաբերյալ հաշվառում չի իրականացնում։ Այնուհանդերձ, Դատալեքս դատական-տեղեկատվական համակարգում որոնում իրականացնելով՝ կարող ենք որոշակի տեղեկություններ դուրս բերել։ Մասնավորապես, որոնելով պետական դավաճանության վերաբերյալ քրեական գործերը՝ համակարգը գտնում է դատարան ուղարկված գործերից միայն 6-ը, որոնցից 4-ի տեղեկությունն ամբողջությամբ փակ է, ինչը նշանակում է, որ այդ գործերը, օրենքով պահպանվող գաղտնիքի առկայությամբ պայմանավորված, քննվել են դռնփակ, ուստի հնարավոր չէ ասել, թե դրանցով ինչպիսի դատավճիռներ են կայացվել։ Մյուս 2 գործերից 1-ինով ամբաստանյալի կարգավիճակ է ունեցել 4 անձ, որոնցից 1-ի նկատմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցվել է վաղեմության ժամկետն անցած լինելու հիմքով (ոչ արդարացնող հիմք), 2-ը մեղավոր են ճանաչվել՝ դատապարտվելով 12 եւ 14 տարվա ազատազրկման, իսկ 1-ը արդարացվել է։ Դատավճիռը հետագայում բողոքարկվել է Վերաքննիչ դատարան, ինչի արդյունքում մեղավոր ճանաչված անձանց մասով այն մնացել է անփոփոխ, իսկ արդարացված անձի մասով բեկանվել է եւ ուղարկվել առաջին ատյանի դատարան՝ նոր կազմով նոր քննության։ Նոր քննության արդյունքում անձը դարձյալ արդարացվել է։ Պետական դավաճանության վերաբերյալ հասանելի 2-րդ գործով ամբաստանյալի կարգավիճակ է ունեցել 6 անձ, որոնցից հիշյալ հոդվածով մեղադրանք է առաջադրված եղել 3-ին։ 3-ն էլ մեղավոր են ճանաչվել՝ դատապարտվելով 14, 10 եւ 10 տարի ազատազրկման։ Հետագայում բողոքարկման արդյունքում դատավճիռները մնացել են անփոփոխ՝ մտնելով օրինական ուժի մեջ։  Այսինքն՝ պետական դավաճանության վերաբերյալ նախկինում քննված գործերով, ըստ Դատալեքսում հասանելի տեղեկության, մեղավոր է ճանաչվել եւ դատապարտվել առնվազն 5 անձ։ ՀՀ ՔՕ 302-րդ՝ լրտեսության հոդվածով որոնում իրականացնելիս ցուցադրվում է միայն 1 գործ, որով եւս տեղեկությունը ամբողջությամբ սահմանափակված է, ուստի դրա վերաբերյալ եզրահանգումներ անել հնարավոր չէ։ Ինչ վերաբերում է 44-օրյա պատերազմի մեկնարկից հետո հարուցված եւ արդեն դատարան ուղարկված 3 գործերին, որոնցով նախաքննությունն ավարտվել է 2021 թ․ դեկտեմբեր, ապրիլ, մայիս ամիսներին, ԱԱԾ-ի պաշտոնական հաղորդագրություններից պարզ է դառնում, որ 3 դեպքում էլ ՀՀ քաղաքացիները, հավաքագրվելով Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների կողմից, նրանց փոխանցել են ՀՀ-ի եւ ՀՀ ԶՈՒ-ի վերաբերյալ պետական եւ ծառայողական գաղտնիք համարվող տեղեկություններ։ Մասնավորապես, գործերից մեկով մեղադրյալի կարգավիճակում են ընկերական հարաբերությունների մեջ գտնվող ՀՀ երկու քաղաքացիներ, որոնցից մեկը՝ նախկին զինվորական։ Վերջիններս, ըստ մեղադրանքի, լուսանկարել եւ հատուկ ծառայություններին են փոխանցել այնպիսի կարեւոր տեղեկություններ, ինչպիսիք են ՀՀ ՊՆ զորամասերում տեղակայված զինտեխնիկան, զինծառայողների քանակը, հրամանատարական կազմի անձնական տվյալները, ուսումնական գումարտակների,  Հայաստանի եւ Արցախի հակաօդային պաշտպանության համակարգերի տեղակայումները եւ այլն։ ԱԱԾ հաղորդագրության համաձայն՝ նախկին զինվորականը իր այդ գործողությունները շարունակել է նաեւ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում՝ որպես կամավորական ջոկատի հրամանատար մեկնելով Հադրութի ինքնապաշտպանական շրջան։ Երկրորդ գործով մեղադրյալի կարգավիճակում դարձյալ նախկին զինվորական է, որը, ըստ մեղադրանքի, իր առանձնատանը պահել եւ հետագայում Ադրբեջանի հատուկ ծառայություններին է փոխանցել Հայաստանի եւ Արցախի զորամասերի, դրանց տեղակայման վայրերի, սպառազինության, ռազմական տեխնիկայի քանակների, տեսակների, մարտական զորավարժությունների անցկացման ռադիոտվյալների եւ ծառայողական ու պետական գաղտնիք կազմող մի շարք այլ տեղեկությունների վերաբերյալ փաստաթղթեր եւ տվյալներ: Դատարան ուղարկված երրորդ գործով էլ մեղադրյալի կարգավիճակում են երիտասարդ ամուսիններ, որոնք, ըստ մեղադրանքի, ադրբեջանական ծառայություններին պետական եւ ծառայողական գաղտնիք պարունակող տեղեկություններ են փոխանցել 1500 ԱՄՆ դոլար վարձատրության դիմաց։ Այս երեք գործերով դատավճիռներ դեռեւս չեն կայացվել․ դրանք դատաքննության փուլում են եւ քննվում են դռնփակ ռեժիմով։   ԹԱՐՄԱՑՈՒՄ- Ապրիլի 25-ին, ԱԱԾ-ն հայտնեց պետական դավաճանության եւս մեկ դեպքի բացահայտման մասին՝ միաժամանակ հաղորդելով ամփոփ որոշ տվյալներ։   Միլենա Խաչիկյան  
20:30 - 23 ապրիլի, 2022
Տեսանյութը հին է, տաքսու գումար պահանջելու դրվագը՝ չպարզաբանված

Տեսանյութը հին է, տաքսու գումար պահանջելու դրվագը՝ չպարզաբանված

Համացանցում հրապարակվել է մի տեսանյութ, որտեղ երեւում է, որ «Հայրենիք» կուսակցության ղեկավար, ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Արթուր Վանեցյանի օգնականը՝ Արամ Գրիգորյանը, թղթադրամներ է տալիս մի քանի տիկնանց, որոնցից մեկը, դիմելով Գրիգորյանին, ասում է՝ «բա տաքսուս փողը, տաքսու փողը, Արա՛մ», ի պատասխան՝ լսվում է՝ «Էդ էլ մերսին է՞ր»։ Այս տեսանյութն ակտիվորեն տարածում են կառավարող ուժի  քարոզչամեքենայի մաս կազմող կայքերը՝ կասկած հայտնելով եւ կամ ներկայացնելով, որ այդ կանայք, հավանաբար, ընդդիմադիրների հավաքներին են մասնակցում՝ դրա դիմաց վճարվելով։ Տեսանյութը, մասնավորապես, տարածել են Medianews, Freenews, Armenianews հարթակները, ֆեյսբուքյան տարբեր էջեր՝ կից գրելով «Ինչպես է Վանեցյանի օգնական Արամ Գրիգորյանը փող բաժանում հանրահավաքի գալու համար» եւ նմանատիպ այլ տեքստեր։  Համացանցում որոնումը նախկինում հրապարակված այսպիսի տեսանյութ չի ցուցադրում, թեեւ տեսանյութից ակնհայտ է, որ այն նկարահանված է ավելի վաղ՝ հաշվի առնելով, որ գործող անձինք տաք վերարկուներով են։  Սա առիթ է տալիս եզրակացնելու, որ ժամանակահատվածում, երբ նկարահանվել է տեսանյութը, եղանակը ցուրտ է եղել։  Ինչ վերաբերում է պնդումներին, թե «մարդիկ բերվել են՝ հանրահավաքի մասնակցելու», նշենք, որ այս օրերին «Հայրենիք» կուսակցությունն ու իր համակիրները բողոքի գործողություններ են անում Ազատության հրապարակում, մասնավորապես նստացույց։ Տարածված տեսանյութում լսվում է հանրահավաքային ելույթ, կադրում էլ երեւում է Բաղրամյան պողոտայից մի հատված՝ Սիրահարների այգուց։    Այս ամենը հիմք է տալիս եզրակացնելու, որ տեսանյութն առնչություն չունի վերջին օրերի հավաքների հետ։ Իսկ կայքերն ու հարթակները, որոնք հրապարակել են տեսանյութը, որեւէ կերպ չեն նշել, թե այն երբ է նկարահանվել, ինչից կողմնակի դիտորդի մոտ կարող է տպավորություն ստեղծվել, որ տեսանյութը կապ ունի այս օրերին ընթացող բողոքի գործունեությունների հետ։  Վանեցյանի աջակիցները տարածվող տեսանյութն ու դրան կից մեկնաբանություններն անարձագանք չեն թողել։ Մասնավորապես, «Հայրենիք» կուսակցության խորհրդի անդամ Արսեն Բաբայանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառմամբ ներկայացրել է, որ տեսանյութը հին է, Ազատության հրապարակից բավականին հեռու, եւ որ Արամ Գրիգորյանին մոտեցել են ապրուստի խնդիր ունեցող մարդիկ, որոնց էլ վերջինս օգնել է. «Մեր ընկեր Արամը միշտ է այդպիսին եղել։ Հաճախ եմ Արամին խորհուրդ տալիս չտրվել խղճին: Ցանկացած միջոցառման ժամանակ էլ բոլորիս մոտենում են մարդիկ, որոնք ապրուստի խնդիր ունեն (մուրացկան բառը չեմ սիրում): Հաճախ բոլորդ էլ նկատել եք նաև, որ փող ուզողները հայտնի մարդկանց մոտենում են խմբերով և դժվարությամբ է հնարավոր լինում դա կանխել:  Արամը մի մեթոդ ունի, որը միայն իրեն է վնասում, նա այդ մարդկանց սկսում է օգնել: Այսօր մի տեսանյութ է հայտնվել համացանցում, որում անցյալ տարի Դեմիրճյան փողոցում վերը նկարագրածս դրվագ է տեսանկարահանված: Տեսանյութը բավականաչափ հին է և Ազատության հրապարակից բավականին հեռու:  Իշխանությանն ու նրանց հատուկ հանձնարարություններով դեսպանիկներին խորհուրդ կտամ զուր չտանջվել, քանի որ մարդկանց օգնելը եղել և մնացել է մեր համար կարևոր առաքելություն: Ցավում եմ այն տրամաբանություն ունեցողների համար, որոնց թվում է, թե հինգ կամ տասը հոգին, որոնց Արամն օգնել է, մեծ դերակատարում կարող են ունենալ հազարավոր մարդկանց մեջ»,- գրել է Բաբայանը։ Իսկ Վանեցյանի օգնական Սոս Հակոբյանը հայտարարել է, որ եթե չհեռացվեն Ազատության հրապարակ փողոց մարդ բերելու վերաբերյալ նյութերը, հարցը կլուծեն դատական կարգով։   Ի դեպ՝ որեւէ անդրադարձ չի կատարվել «բա տաքսու փողը, Արա՛մ» արտահայտությանը. անհասկանալի է, թե ինչ տաքսու մասին կարող էր խոսել ուղղակի օգնության դիմած քաղաքացին, որը, ինչպես ակնհայտ է տեսանյութից, անվանապես ճանաչում է տղամարդուն։ Այսպիսով, Վանեցյանի օգնականին առնչվող տեսանյութը հին է, սակայն այն հրապարակվել է նոր, իսկ կառավարող ուժի քարոզչամեքենան փորձել է տպավորություն ստեղծել, թե այս օրերին տեղի ունեցող ակցիաներին մարդկանց գումարով են տանում։ Միեւնույն ժամանակ այդ հայտարարությունների արձագանքներում տրվում է մի մեկնաբանություն, որում շրջանցվում է տաքսու գումարի մասին արտահայտությունը։ Հայարփի Բաղդասարյան
18:20 - 23 ապրիլի, 2022
Ի՞նչ որոշումներ ընդունվեցին կառավարության նիստում

Ի՞նչ որոշումներ ընդունվեցին կառավարության նիստում

Այսօր տեղի ունեցավ Կառավարության հերթական նիստը, որի օրակարգում ընդգրկված 33 հարցեից միայն 2-ն էին զեկուցվող։ Ներկայացնում ենք, թե ինչ հիմնական որոշումներ է ընդունել Կառավարությունը   Հայաստանի Հանրապետության 2021 թ․ պետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունը հավանության արժանացավ, և որոշում կայացվեց այն ներկայացնելու ԱԺ։ Հավանության արժանացավ «Մայլեռ Մաունթայն Ռեզորթ» ՓԲԸ-ին խաղատան լիցենզիա տրամադրելու մասին օրենքի նախագիծը․ այն կուղարկվի ԱԺ։ Աշոտ Մարտիրոսյանն ազատվեց միջուկային անվտանգության կարգավորման կոմիտեի նախագահի պաշտոնից։ Այսուհետ քրեական պատասխանատվություն կնախատեսվի թմրամիջոցների, հոգեմետ հոգեներգործուն նյութերի ածանցյալների ապօրինի շրջանառության, իրացման, հափշտակության, շորթման, մաքսանենգության, դրանց գործածմանը հակելու, ներգրավելու, գործածմանը նպաստելու և դրանց ապօրինի կիրառության այլ դեպքերում։ Այսպիսով ՀՀ օրենսդրությունը համապատասխանեցվում է Թմրամիջոցների, հոգեմետ նյութերի և պրեկուրսորների ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարում ԱՊՀ մասնակից պետությունների համագործակցության մասին համաձայնագրին։ Կառավարությունը գումար կհատկացնի դպրոցականների համար «ՀՀ վարչապետի գավաթ» թիմային խճուղավազք անցկացնելու նպատակով։ Անհրաժեշտ 24 361.5 հազար դրամ գումարը կհատկացվի ԿԳՄՍ նախարարության ընդհանուր հատկացումների հաշվին, վերաբաշխման արդյունքում: Ասպիրանտական կրթական ծրագրով ուսումնառության համար տարկետում ստացած քաղաքացիները, որոնց ատենախոսության պաշտպանության օրը նշանակված է հայտարարված զորակոչի ընթացքում, կամ նրանք չեն ստացել գիտական աստիճանի վկայագիրը ՀՀ գիտական աստիճանի վկայագրին համապատասխանեցումը, զինվորական ծառայության կզորակչովնեն հաջորդ զորակոչի ընթացքում: Տարկետում ստանալու կարգում մի շարք փոփոխություններ կկատարվեն։ «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքը կհամապատասխանեցվի  ԵԱՏՄ նոր մաքսային օրենսգրքով ազգային օրենսդրությունների կարգավորմանը վերապահված դրույթներին։ Սահմանվեց, թե ինչ պահանջների պետք է բավարարեն հեղուկ վառելիքի մանրածախ առևտրի կետերում ստուգաչափված տարաները։ ԵԱՏՄ անդամ-պետություններում բժշկական արտադրատեսակների գրանցումը ազգային օրենսդրությամբ իրականացնելու հնարավորությունը կերկարաձգվի մինչև 2022-ի վերջը։ «Պահպանվող տարածքների աջակցման ծրագիր-Հայաստան» դրամաշնորհային ծրագրով 2022թ․ համար նախատեսված  1,101,181.4 հազ.դրամ գումարը (183,530.2 հազ.դրամը՝ համաֆինանսավորում) կներառվի պետական բյուջե: Որոշվեց Աբովյան համայնքի Արզնու խճուղի 44 հասցեում գտնվող, պետական սեփականություն հանդիսացող շենք-շինություներն ու  5.27864 հեկտար մակերեսով հողամասն օտարել մրցույթով։
16:32 - 22 ապրիլի, 2022