Ռեջեփ Թայիփ Էրդողան

Թուրքիայի Հանրապետության նախագահն է։

Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ծնվել է 1954 թվականին փետրվարի 26-ին։ 1965 թվականին Էրդողանը ավարտել է Կասըմփաշայ թաղամասի Փիալե տարրական դպրոցը, իսկ 1973 թվականին իմամ հաթիբների կրոնական լիցեյը Ստամբուլում։ 1976 թվականին նա դառնում է Ստամբուլի Բեյօղլու շրջանի «Ազգային փրկություն» կուսակցության երիտասարդական սկզբնական կազմակերպությոան նախագահը։ Նույն թվականին նա դառնում է նաև Ստամբուլյան մասնաճյուղի նախագահը։

1980 թվականին Էրդողանը աշխատում էր Ստամբուլի տրանսպորտային ընկերություններում։ 1980 թվականի սեպտեմբերի 12-ին երկրում տեղի է ունենում ռազմական հեղաշրջում և բոլոր քաղաքական կուսակցությունները արգելվում են։ Ռազմական հեղաշրջումից հետո Էրդողանը աշխատում է մասնավոր սեկտորում։ 1981 թվականին նա ավարտում է Մարմարայի համալսարանի էկոնոմիկայի և առևտրային գիտությունների բաժինը։ 1984 թվականին Էրդողանը դառնում է «Բարoրություն» կուսակցություն Բեյօղլուի մասնաճյուղի նախագահ, իսկ 1985 թվականին արդեն դառնում է Ստամբուլի մասնաճյուղի նախագահ, ինչպես նաև կուսակցությունը ղեկավարող գերագույն խորհրդի անդամ։ Իր քաղաքական հայացքների վրա մեծ ազդեցություն է ունենում «քաղաքական իսլամի» հիմնադիր Նեջմեթթին Էրբաքանը: Քաղաքական գործունեություն 1994 թվականին նա ընտրվում է Ստամբուլի քաղաքապետ։

1996 թվականին «Բարօրություն» կուսակցությունը մասնակցում է ղեկավարող իսլամական կոալիցիային, սակայն 1997 թվականի ռազմական հեղաշրջումից հետո կուսակցությունը արգելվում է, իսկ Էրդողանը 4 ամսով ազատազրկվում է։ 2001 թվականի հուլիսին Էրդողանը հիմնում է «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը, որը 2002 թվականի նոյեմբերին հաղթում է պառլամենտական ընտրություններում։ Դատվածությունը խանգարում է Էրդողանին վարչապետ դառնալ, սակայն Իրաքի դեմ ռազմական գործողություններ սկսելուց հետո, թուրքական էլիտան, որ ուղղված էր ԱՄՆ-ի կողմը, համաձայնություն է տալիս օրենքենրի փոփոխությանը և թույլ է տալիս Էրդողանին ղեկավարել կաավարությունը։ Թուրքիան որոշում է ընդունում զորքեր մտցնել Իրաքի հյուսիս, որտեղ ապրում էին քրդերը: Էրդողանը կողմնակից էր Թուրքիայի Եվրամիությանը միանալուն։ 2014 թվականից Թուրքիայի նախագահն է: 

Ֆինլանդիան պատասխանել է Թուրքիային․ «ՆԱՏՕ-ին անդամակցելը չի կարող առևտուր լինել»

 |factor.am|

Ֆինլանդիան պատասխանել է Թուրքիային․ «ՆԱՏՕ-ին անդամակցելը չի կարող առևտուր լինել» |factor.am|

factor.am: Ֆինլանդիայի ԱԳ նախարար Պեկկա Հաավստոն փարատել է այն մտավախությունները, թե Թուրքիան կարող է արգելափակել ՆԱՏՕ-ին երկրի անդամակցությունը։ Նա նշել է, որ իր երկիրն ապահով ապաստան չի լինի Քուրդիստանի աշխատավորական կուսակցության (PKK) համար՝ անդամակցության դիմաց, գրում է Euractiv-ը։ Հերքելով Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի մեղադրանքները, թե Ֆինլանդիան (և Շվեդիան) PKK-ի համար ապահով ապաստարաններ են, Հաավիստոն ասել է․ «Մենք առևտուր չենք անում։ Մեր հստակ պատասխանը սա է։ PKK-ն արգելված է Ֆինլանդիայում, քանի որ այն ներառված է ԵՄ ահաբեկչական կազմակերպությունների ցուցակում։ Եթե սա ինչ-որ մեկի համար երկիմաստ է մնում, կարող ենք մեծատառով գրել ու ցանկացած համատեքստում ասել»։Հիշեցնենք, որ Էրդողանը երեկ հայտարարել էր, թե Անկարան չի համաձայնի Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի միանալուն ՆԱՏՕ-ին այն բանից հետո, երբ երկու երկրները հրաժարվեցին կատարել հանրապետության խնդրանքը՝ ահաբեկչական կազմակերպությունների հետ կապ ունեցող անձանց արտահանձնման վերաբերյալ:
15:29 - 17 մայիսի, 2022
Թուրքիան չի կարող «այո» ասել ՆԱՏՕ-ին Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի անդամակցությանը․ Էրդողան

Թուրքիան չի կարող «այո» ասել ՆԱՏՕ-ին Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի անդամակցությանը․ Էրդողան

Թուրքիան չի կարող «այո» ասել ՆԱՏՕ-ին Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի անդամակցությանը։ Այս մասին ասել է Թուրքիայի նախագահ Թայիփ Էրդողանը Անկարայում Ալժիրի նախագահ Աբդելմաջիդ Թեբունի հետ բանակցություններից հետո կայացած մամուլի ասուլիսում։ Անկարան չի համաձայնի Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի միանալուն ՆԱՏՕ-ին այն բանից հետո, երբ երկու երկրները հրաժարվեցին կատարել հանրապետության խնդրանքը՝ ահաբեկչական կազմակերպությունների հետ կապ ունեցող անձանց արտահանձնման վերաբերյալ: Նա Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի պատվիրակություններին խորհուրդ է տվել իրենց նեղություն չտալ՝ մեկնելով Թուրքիա՝ համոզելու Անկարային ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հարցում։ «Երկուշաբթի օրը նրանց պատվիրակությունները գալու են Թուրքիա։ Գալիս են մեզ համոզելու՞․ կներեք, թող իրենց նեղություն չտան։ Անվտանգության երաշխիք հանդիսացող ՆԱՏՕ-ին անդամակցությանը մենք «այո» չենք ասի, որովհետև այդ ժամանակ ՆԱՏՕ-ն կդադարի լինել անվտանգության կազմակերպություն և կդառնա մի վայր, որտեղ կլինեն ահաբեկիչների բազմաթիվ ներկայացուցիչներ։ Թուրքիան «այո» չի ասելու այն երկրների անդամակցությանը, որոնք պատժամիջոցներ են կիրառում մեր երկրի նկատմամբ»։ Էրդողանը նշել է, որ Ֆինլանդիան ու Շվեդիան հստակ և միանշանակ վերաբերմունք չունեն ահաբեկչական կազմակերպությունների նկատմամբ և անգամ  Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի խորհրդարանականների մեջ կան «ահաբեկչության կողմնակիցներ»։  
21:54 - 16 մայիսի, 2022
Շվեդիան կփորձի համոզել Թուրքիային փոխել դիրքորոշումը ՆԱՏՕ-ին իրենց անդամակցության հարցում |armenpress.am|

Շվեդիան կփորձի համոզել Թուրքիային փոխել դիրքորոշումը ՆԱՏՕ-ին իրենց անդամակցության հարցում |armenpress.am|

armenpress.am: Շվեդիայի արտաքին գործերի նախարար Անն Լինդեն Բեռլինում կայանալիք ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների ԱԳ նախարարների ոչ պաշտոնական հանդիպման շրջանակում Ֆինլանդիայի իր գործընկերոջ հետ կհանդիպի Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուի հետ: Հանդիպման հիմնական նպատակն է՝ համոզելու Թուրքիային վերանայել դիրքորոշումը Շվեդիայի ու Ֆինլանդիայի կողմից Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կազմ մտնելու հարցում: Այս մասին Լինդեն հայտնել է Շվեդական ռադիոյին տված հարցազրույցում: Նա ընդգծել է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամների զգալի մասն իր աջակցությունն է հայտնել Շվեդիայի ու Ֆինլանդիայի անդամակցությանը: Ավելի վաղ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ էրդողանը հանդես էր եկել հայտարարությամբ՝ ասելով, որ ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի անդամակցության հնարավորությունը դրական չի համարում, քանի դեռ այդ երկրները «հյուրատուն են ահաբեկչական կազմակերպությունների համար»՝ նկատի ունենալով Քրդական բանվորական կուսակցության անդամներին: Կուսակցությունն Թուրքիայում հայտարարվել է ահաբեկչական և արգելվել է նրա գործունեությունը:
13:53 - 14 մայիսի, 2022
Թուրքիան չի սատարում Ֆինլանդիայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին․ Էրդողան

Թուրքիան չի սատարում Ֆինլանդիայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին․ Էրդողան

Թուրքիան դրական մոտեցում չունի ՆԱՏՕ-ին Ֆինլանդիայի հնարավոր անդամակցությանը։ Այս մասին, «Անադոլու» գործակալության փոխանցմամբ, հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը՝ լրագրողների հետ զրույցում։ Թուրքիայի առաջնորդը նշել է, որ Անկարան ուշադիր հետևում է Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի շուրջ կատարվող իրադարձություններին։ Նրա խոսքով՝ «Քրդստանի աշխատավորական կուսակցության» [Թուրքիայում համարվում է ահաբեկչական կազմակերպություն – խմբ․] անդամներն «այսօր ակտիվորեն գործում են սկանդինավյան այդ երկրներում և Նիդերլանդներում», իսկ «ահաբեկիչների հանցակիցները նույնիսկ որոշ եվրոպական խորհրդարանների կազմում են», ասել է Էրդողանը։ Նա նշել է նաև որ Թուրքիայի նախկին իշխանությունը «սխալվել է»՝ ՆԱՏՕ-ին Հունաստանի անդամակցությանը կանաչ լույս տալով։ «Մենք չենք ուզում սխալվել երկրորդ անգամ», - ասել է նա։ Նորա Վանյան
17:33 - 13 մայիսի, 2022
ՌԴ և Թուրքիայի նախագահները հեռախոսազրույց են անցկացրել

 |armenpress.am|

ՌԴ և Թուրքիայի նախագահները հեռախոսազրույց են անցկացրել |armenpress.am|

armenpress.am: Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ապրիլի 26-ին հեռախոսազրույց են անցկացրել: Այս մասին հայտնել է ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը: Նախագահները քննարկել են Ուկրաինայում տիրող իրավիճակը: «Ես իսկապես կարող եմ հաստատել, որ դա տեղի է ունեցել, և կարող եմ հաստատել, որ իսկապես քննարկվել է Ուկրաինան, մենք ավելի մանրամասն հաղորդագրություն կտարածենք»,- ասել է Պեսկովը՝ հաստատելով նախագահների զրույցի վերաբերյալ թուրքական լրատվամիջոցների հաղորդագրությունները։ Թուրքիայի նախագահականի փոխանցմամբ՝ Էրդողանը Պուտինի հետ զրույցում ասել է, որ Ռուսաստանի Դաշնության և Ուկրաինայի միջև խաղաղության նկատմամբ դրական վերաբերմունքի պահպանումը, որը ի հայտ է եկել Ստամբուլում բանակցությունների ընթացքում, բխում է բոլոր կողմերի շահերից։ Թուրքիայի ղեկավարն ընդգծել է հրադադարի, հումանիտար միջանցքների արդյունավետության և պատերազմական գոտիներից անվտանգ տարհանման կարևորությունը։ Թուրքիայի նախագահը հավաստիացրել է Անկարայի պատրաստակամությունը՝ շարունակելու ներդրումը Ռուսաստանի Դաշնության և Ուկրաինայի միջև երկարաժամկետ խաղաղության ապահովման գործում։ Միաժամանակ Էրդողանը կրկին հնչեցրել է Ռուսաստանի Դաշնության և Ուկրաինայի նախագահների հանդիպման անցկացման գաղափարը՝ որպես Ստամբուլի բանակցային գործընթացի կարևոր փուլ։
14:46 - 26 ապրիլի, 2022
Զելենսկին և Էրդողանը հեռախոսով քննարկել են ռուս-ուկրաինական բանակցությունների ընթացքը

Զելենսկին և Էրդողանը հեռախոսով քննարկել են ռուս-ուկրաինական բանակցությունների ընթացքը

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ հեռախոսազրույցի ընթացքում ընդգծել է Մարիուպոլից քաղաքացիական անձանց տարհանելու և այնտեղ արգելափակված զինվորականներին փոխանակելու անհրաժեշտության մասին, գրում է ՈւՆԻԱՆ-ը։ «Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի հետ հեռախոսազրույց եմ ունեցել։ Պուտինի հետ նրա բանակցությունների նախաշեմին ընդգծել եմ Մարիուպոլից, մասնավորապես՝ «Ազովստալից», քաղաքացիական անձանց անհապաղ տարհանման և արգելափակված զինվորականների անհապաղ փոխանակման անհրաժեշտությունը», - ասել է Զելենսկին։ «Քննարկել ենք բանակցային գործընթացի ընթացքը, Թուրքիայի և մյուս երկրների հետ Ուկրաինայի անվտանգության երաշխիքների համաձայնեցումը։ Անդրադարձել ենք Ուկրաինայի պաշտպանունակության, ինչպես նաև գլոբալ պարենային անվտանգության հետ կապված հարցերին, որը վտանգված է Սև ծովում նավարկության արգելափակման պատճառով», - նշել է նա։ Էրդողանն, իր հերթին, ասել է, որ Անկարան պատրաստ է անհրաժեշտ աջակցությունը ցուցաբերել բանակցային գործընթացին և միջնորդ լինել այդ հարցում, գրում է «Անադոլուն»։   Նորա Վանյան
17:33 - 24 ապրիլի, 2022
Էրդողանն անկնալում է, որ Թուրքիայի հայ համայնքը կսատարի կարգավորման գործընթացը

Էրդողանն անկնալում է, որ Թուրքիայի հայ համայնքը կսատարի կարգավորման գործընթացը

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն այսօր՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրն, ուղերձ է հղել Պոլսի հայոց պատրիարք Սահակ Մաշալյանին և Թուրքիայի հայ համայնքին։ «Եվս մեկ անգամ հարգանքի տուրք եմ մատուցում մահացած օսմայնան հայերին և անկեղծ ցավակցությունս հայտնում նրանց՝ կենդանի մնացած հարազատներին։ Աստծո ողորմածությունը թող լինի օսմանյան բոլոր քաղաքացիներին, որոնք ընդմիշտ հեռացել են Առաջին աշխարհամարտի դժվարին պայմաններում», - նրա խոսքերն է մեջբերում Daily Sabah-ը։ Էրդողանը նշել է նաև, որ մարդկության պարտքն է՝ հասկանալ և կիսել այս ընդհանուր ցավն՝ առանց կրոնական, էթնիկ կամ մշակութային խտրականության։ Նա ընդգծել է, որ «ապագան պետք է միասին կերտել»։ Թուրքիայի նախագահն անդրադարձել է նաև հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը։ «Ես գիտեմ, որ կարգավորման գործընթացն անկեղծորեն սատարում են հայկական ծագում ունեցող մեր քաղաքացիները, որոնք կողմ են երկու հարևան երկրների սերտ համագործակցությանը, և ես սրան մեծ նշանակություն եմ տալիս, - ասել է Էրդողանը։ - Ակնկալում եմ, որ ձեր մեծ ներդրումը կունենաք այս պատմական հնարավորության արժևորման հարցում, որն այսքան տարի անց ստեղծվել է՝ ի նպաստ մեր տարածաշրջանի հարատև խաղաղության և կայունության»։ «Ուզում եմ՝ վստահ լինեք, որ մենք գործադրելու ենք բոլոր ջանքերը, որ մեր հայ քաղաքացիները․․․ պաշտպանված լինեն, ապրեն խաղաղության և  անվտանգության մեջ»։   Նորա Վանյան
16:51 - 24 ապրիլի, 2022
Քայլք բարակ սառույցի վրայով․ 7 իրողություն, որ ձևավորում են ռուս-թուրքական հարաբերությունների ներկա փուլը ․ Politico

Քայլք բարակ սառույցի վրայով․ 7 իրողություն, որ ձևավորում են ռուս-թուրքական հարաբերությունների ներկա փուլը ․ Politico

Ամերիկյան «Politico» ամսագիրը գրում է ռուս-թուրքական հարաբերությունների ներկա փուլի մասին, որոնց վրա ազդել են մի շարք առանցքային իրադարձություններ։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով․ «Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ու նրա ռուս գործընկեր Վլադիմիր Պուտինը տարօրինակ հարևաններ են․ երբեմն՝ ռազմավարական լավ գործընկերներ, երբեմն էլ՝ տարածաշրջանային ոխերիմ ախոյաններ»։ Ներկա պահին Թուրքիայի առաջնորդը միջնորդի դեր է ստանձնել և նախորդ շաբաթ այցելել Բոսֆորի ափին գտնվող Դոլմաբահչե պալատ՝ անձամբ ողջունելու խաղաղ բանակցություններ վարող ռուսական և ուկրաինական պատվիրակություններին։ Այս դերը ստանձնելով՝ Էրդողանը բարակ սառույցի վրայով է քայլում։ Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունները բարդ են, և դա գալիս է պատմական իրողություններից։ Այդ հարաբերությունները կրում են Ղրիմի թաթարների հետ կապված իրավիճակի, էներգետիկ անվտանգության, Լեռնային Ղարաբաղում, Սիրիայում և Լիբիայում տեղի ունեցած պատերազմների լարվածությունը։ Վերջին տարիներին Թուրքիան խոցել է ռուսական ռազմական օդանավ, ռուսական ավիահարվածների հետևանքով Սիրիայում զոհվել է 33 թուրք զինվորական, և սպանվել է Անկարայում Մոսկվայի դեսպանը։ ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան ուկրաինական հակամարտությունն առանց կաշկանդվելու անվանում է «պատերազմ», արգելափակում ռուսական ռազմանավերի երթուղին դեպի Սև ծով և ուկրաինական զորքերին Bayraktar կործանարար անօդաչու թռչող սարքեր վաճառում՝ ի հեճուկս Մոսկվայի մեծ վրդովմունքի։ Մյուս կողմից Անկարան նյարդայնացնում է նաև Կիևին՝ հրաժարվելով Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցներ սահմանել, իսկ Թուրքիայի նախագահի մամուլի քարտուղար Իբրահիմ Քալընը հայտարարել է, որ աշխարհը չի կարող իրեն թույլ տալ «այրել Ռուսաստանի հետ կամուրջները»։ Ներկայացնում ենք յոթ առանցքային իրողություն, որոնք վերջին տասը տարում ազդել են Անկարայի և Մոսկվայի հարաբերությունների ձևավորման վրա։ Անձնական շփումներ Էրդողանի և Պուտինի միջև հարաբերությունները թշնամականից վերածվել են բարեկամականի՝ շնորհիվ 2016թ․-ին Էրդողանի դեմ իրականացված պետական հեղաշրջման փորձի։ Այդ հարաբերությունները ջերմ էին մինչև 2015թ․-ի նոյեմբերը, երբ թուրքական F-16-ը թուրք-սիրիական սահմանի վրա խոցեց ռուսական ռմբակոծիչը։ Պուտինը զայրալից տոնով հայտարարեց, որ այդ միջադեպը «մեջքից հարված էր»։ 10 ամիս տևած առճակատման ընթացքում Մոսկվան տնտեսական պատժամիջոցներ սահմանեց, կոչ արեց իր քաղաքացիներին չայցելել Թուրքիա, որը մեծապես կախված է ռուսաստանցի զբոսաշրջիկների այցերից։ Սա, ի վերջո, Էրդողանին ստիպեց ներողություն խնդրել Պուտինից։ Սակայն հենց պետական հեղաշրջման փորձը Թուրքիայում 2016թ.-ի հուլիսին ինչպես երբևէ մտերմացրեց նրանց հարաբերությունները։ «Մինչ [ԱՄՆ նախկին նախագահ] Օբաման և նրա եվրոպացի գործընկերները մի կողմ էին քաշվել, Պուտինն անհապաղ դարձավ Էրդողանի փրկիչն ու առաջարկեց իր աջակցությունը։ Լուրեր էին պտտվում նաև, որ ռուսներն են Էրդողանին զգուշացրել»,- ասում է Բրուքինգսի ինստիտուտի պրոֆեսոր Քեմալ Քիրիշքին։ Իրականում, երկու առաջնորդների միջև կապերն այնքան սերտ էին, որ, ըստ փորձագետների, կարողացան հաղթահարել այնպիսի իրադարձություններ, որոնք սովորաբար բերում են երկկողմ հարաբերությունների խզման՝ Թուրքիայում Ռուսաստանի դեսպանի սպանությունը 2016թ․-ին, սիրիական պատերազմում Ռուսաստանի մասնակցության առաջացրած լարվածությունն ու Սիրիայում 2020թ․-ին ռուսական ավիահարվածների հետևանքով տասնյակ թուրք զինծառայողների զոհվելը։ Ղրիմի թաթարներ Ղրիմի թաթարները նույնպես Մոսկվայի և Անկարայի միջև լարվածության աղբյուր են։ Թուրքիան պատմական կապեր ունի Ղրիմի թաթարների հետ, որոնք թյուրքական էթնիկ խմբին են պատկանում։ Հաշվի առնելով էթնիկ կապերն ու Թուրքիայում թաթարների մեծ համայնքի առկայությունը՝ Էրդողանը հաճախ է փորձում պաշտպանել նրանց։ 2014թ․-ին Ռուսաստանի կողմից Ղրիմի բռնակցումը, որը թարմացրեց համայնքի՝ խորհրդային ժամանակների հետ կապված վախերը (Իոսիֆ Ստալինի հրամանով 1944թ․-ին ավելի քան 200 000 թաթարներ են արտաքսվել Միջին Ասիա, որտեղ նրանց գրեթե կեսը զոհվել է)․ բարդ պահ էր Թուրքիայի համար։ Անկարան անմիջապես դեմ արտահայտվեց բռնակցմանը, պահպանեց կապերը տեղի համայնքային առաջնորդների հետ, Կիևում թաթարների նոր կենտրոն հիմնեց և անաղմուկ պայմանավորվեց բանտից ազատ արձակել երկու թաթար քաղաքական գործիչների։ 2014թ․-ին հավաստիացրեց, որ Պուտինը խոստացել է, որ նրանք պաշտպանված կլինեն։ Սևծովյան անվտանգություն Թուրքիան վերահսկում է մուտքը Սև ծով Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցներով։ Մոնտրյոյի 1936թ․-ի կոնվենցիայի համաձայն՝ նա պետք է երաշխավորի դրանցով երթևեկող քաղաքացիական նավերի «լիակատար ազատությունը», նրան միայն թույլատրվում է արգելափակել ռազմական նավերը պատերազմի դեպքում։ Ուկրաինական հակամարտության ֆոնին Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն փետրվարի 28-ին հայտարարել է, որ նեղուցները փակ են ռազմանավերի համար։ Սակայն թուրքագետ Սթիվեն Քուկն ասում է, որ այն նավերը, որոնք Ռուսաստան են վերադառնում, դեռ կարող են դա անել։ Լեռնային Ղարաբաղ Մինչդեռ Հարավային Կովկասում Ռուսաստանն ու Թուրքիան տարաձայնություններ ունեն: Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վաղեմի դիմակայությունում Մոսկվան ու Անկարան տարբեր կողմերի են սատարում։ Ադրբեջանը Թուրքիայի մերձավոր դաշնակիցն է, և Անկարան վաղուց է Բաքվին մատակարարում նույն «Bayraktar» ԱԹՍ-ները, որոնք Ուկրաինային է վաճառում։ Նույնպիսի սերտ կապեր Հայաստանի հետ ունի Ռուսաստանը, երկու երկրներն ընդհանուր ՀՕՊ համակարգ ունեն և Մոսկվայի առաջնորդությամբ գործող ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքի անդամ են։ Անգամ եթե Անկարան այժմ կարգավորում է իր հարաբերությունները Երևանի հետ, իսկ Մոսկվան վերջերս որոշել է ամրապնդել Բաքվի հետ համագործակցությունը, նրանք ստիպված են պաշտպանել իրենց պատմական գործընկերներին լարվածություն առաջանալու դեպքում։ Երբ 2016թ․-ին Լեռնային Ղարաբաղում էսկալացիա տեղի ունեցավ, [ռուսական և թուրքական] կողմերը խայթող արտահայտություններով փոխանակվեցին, իսկ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը Թուրքիայի հռետորաբանությունն «անընդունելի» անվանեց։ Սակայն երբ 2020թ․-ի նոյեմբերին այդ տարածքում լայնամասշտաբ պատերազմ սկսվեց, քննադատությունն ավելի մեղմ էր, քանի որ Ռուսաստանը միջնորդ էր և ապահովեց հրադադարը՝ Ադրբեջանին թույլ տալով պահպանել իր տարածքային նվաճումները։ «Չնայած այն բանին, որ նրանք հակամարտության հակառակ կողմերում էին, և Թուրքիայի աջակցությունն ունեցող ուժերն առավելության հասան Ռուսաստանի աջակցությունն ունեցողների նկատմամբ․․․ նրանք հրադադարի հաստատումը երաշխավորելու ուղիներ գտան»,- ասում է թուրքագետ Սթիվեն Քուկը՝ հավելելով, որ «երկու առաջնորդները կարողացան մի կողմ դնել տարաձայնությունները և հարաբերությունները չփչացնել»։ Սիրիա և քրդական հարց Սիրիան ևս մի ճակատ է, որտեղ Ռուսաստանն ու Թուրքիան բախվել են միմյանց հետ, բայց վերադարձել դեպի համագործակցություն, թեև տարբեր կողմերի են սատարում։ Սիրիայում քաղաքացիական պատերազմի մեկնարկից հետո հակամարտությունը տեղափոխվեց Թուրքիայի հարավարևելյան սահման՝ նրա մտահոգությունն առաջացնելով իր սահմանին Սիրիայի քրդերի ինքնավար շրջանի ձևավորման և փախստականների հոսքի վերաբերյալ։ Երբ 2015թ․-ին Ռուսաստանը միջամտեց իրավիճակին՝ Բաշար Ասադի ռեժիմին օգնելու համար, Պուտինն ու Էրդողանը գժտվեցին։ Լարվածությունը սրվեց, երբ նույն տավա մեջ Թուրքիան ռուսական ռազմական օդանավ խոցեց, որը հայտնվել էր իր օդային տարածքում։ Սակայն, երբ Էրդողանը դրա համար ներողություն խնդրեց, կողմերը սկսեցին համագործակցել։ Թեև իրավիճակը կրկին լարվեց այն բանից հետո, երբ 33 թուրք զինվորական զոհվեց Իդլիբին հասցված ավիահարվածների հետևանքով, այս երկու երկրների առաջնորդները կրկին համաձայնության եկան։ Թեև [Իդլիբում] փխրուն հրադադարը պահպանվում է, Սիրիան մինչ օրս Էրդողանի վրա ճնշում գործադրելու գործիք է։ Լիբիա Լիբիայի հարցում դիմակայությունը սկսվել է 2011թ․-ին Լիբիայի առաջնորդ Մուամար Քադաֆիի պաշտոնանկությունից հետո։ Դրան հետևած պատերազմում Մոսկվան սատարում էր Արևելյան Լիբիայում Խալիֆ Հաֆթարի ռեժիմը՝ զենք և ռազմական տեխնիկա մատակարարելով։ Անկարան, սակայն, աջակցում էր Ազգային համաձայնության կառավարությանը՝ զենք և ԱԹՍ-ներ տրամադրելով։ Սակայն, չնայած դրան՝ այս երկու երկրների առաջնորդները կարողացել են փոխըմբռնման հասնել, ինչպես Սիրիայի հարցում։ Բնական գազ Չնայած աշխարհաքաղաքական լարվածությանը՝ կարևորագույն էներգետիկ կապերը Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերականորեն կայուն են։ Թուրքիան երկար ժամանակ եղել է ռուսական գազի սպառման խոշոր շուկա՝ 2005թ․-ից անմիջականորեն գազ ստանալով «Երկնագույն հոսք» խողովակաշարով։ Այսօր նա նույնպես ներկրում է բնական գազի 45%-ը Ռուսաստանից, թեև այդ կախվածությունը նվազում է։ Էրդողանն ու Պուտինը համաձայնագիր են ստորագրել «Թուրքական հոսք» գազատարի վերաբեյալ։ Սակայն իր էներգետիկ անկախությունը մեծացնելու նպատակով Թուրքիան սեփական ռեսուրսներն է ուսումնասիրում և 2020թ․-ին հայտարարել է Սև ծովում բնական գազի աղբյուր հայտնաբերելու մասին։ Թեև Թուրքիան դեռ կշարունակի գնել ռուսական նավթն ու գազը, երկրի էներգետիկայի փոխնախարար Ալփարսլան Բայրաքթարի խոսքով Ռուսաստանի՝ Ուկրաինա ներխուժումից (ըստ ՌԴ-ի՝ «հատուկ ռազմական գործողություն»- Infocom) հետո գազի ներկրման կրճատման Եվրոպայի ներկայիս ձգտումները կարող են Թուրքիային դարձնել մատակարարումների այլընտրանքային հնարավոր երթուղիների կենտրոն»:   Նորա Վանյան
21:27 - 06 ապրիլի, 2022
ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Վիկտորյա Նուլանդը այցելել է Թուրքիա

 |armenpress.am|

ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Վիկտորյա Նուլանդը այցելել է Թուրքիա |armenpress.am|

armenpress.am: Թուրքիան և Միացյալ Նահանգները գործարկել են Համատեղ ռազմավարական մեխանիզմ, որն ուղղված է երկրների միջև երկկողմ համագործակցության հետագա ընդլայնմանը։ Այս մասին հայտնում է թուրքական «Անադոլու» լրատվական գործակալությունը: «Համաձայն՝  Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի և ԱՄՆ նախագահ Բայդենի՝ 2021 թվականի հոկտեմբերին Հռոմում կայացած հանդիպման ժամանակ ստանձնած պարտավորությունների, Թուրքիան և Միացյալ Նահանգները ապրիլի 4-ին Անկարայում մեկնարկեցին Թուրքիա-ԱՄՆ ռազմավարական մեխանիզմը»,- ասված է Թուրքիայի ԱԳՆ-ի կողմից հրապարակված համատեղ հայտարարության մեջ: Այս համատեքստում Թուրքիայի փոխարտգործնախարար Սեդաթ Օնալը և ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Վիկտորյա Նուլանդը երկուշաբթի օրը բանակցություններ են վարել Թուրքիայի մայրաքաղաք Անկարայում: Կողմերը քննարկել են երկու երկրների համար փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող թեմաներ, այդ թվում՝ տնտեսական և պաշտպանական համագործակցությունը, ահաբեկչության դեմ պայքարը, ինչպես նաև տարածաշրջանային և գլոբալ խնդիրներ։ Կողմերը նաև ընդգծել են իրենց հավատարմությունը Ուկրաինայի ինքնիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը։ Տեղեկության համաձայն՝ ԱՄՆ առևտրի փոխնախարար Մարիսա Լագոն ապրիլի 5-6-ը կայցելի Անկարա՝ «ռազմավարական մեխանիզմի շրջանակներում տնտեսական և առևտրային համագործակցության նպատակներն առաջ մղելու համար»։ Բացի այդ, հայտարարության մեջ ասվում է, որ Թուրքիան և ԱՄՆ-ն այս տարի նախատեսում են այս մեխանիզմի շրջանակներում երկու երկրների արտաքին գերատեսչությունների ղեկավարների հանդիպում անցկացնել։
16:01 - 05 ապրիլի, 2022
Էրդողանը հայտարարել է, որ Պուտին-Զելենսկի հանդիպումը կարող է տեղի ունենալ Ստամբուլում |factor.am|

Էրդողանը հայտարարել է, որ Պուտին-Զելենսկի հանդիպումը կարող է տեղի ունենալ Ստամբուլում |factor.am|

factor.am: ՌԴ-ի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի ու Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկիի հանդիպումը կարող է տեղի ունենալ Ստամբուլում։ Նման կարծիք է հայտնել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, գրում է ՏԱՍՍ-ը։ «Ես երեկ  բանակցություններ ունեցա պարոն Զելենսկիի հետ, այսօր էլ բանակցություններ կլինեն պարոն Պուտինի հետ։ Նախնական խորհրդակցությունների արդյունքում մենք այժմ կարող ենք հանդիպել ամենաբարձր մակարդակով ղեկավարների հետ՝  քայլեր ձեռնարկելու համար հատկապես Ղրիմի և Դոնբասի առնչությամբ։ Պարոն Զելենսկին դրական կարծիք ունի, հուսով եմ, պարոն Պուտինի մոտ ևս դրական կլինի։ Եթե մենք կարողանանք գագաթնաժողովը Ստամբուլում անցկացնել, որ նրան որոշում ընդունեն բացասական տենդենցը վերածել դրականի, ապա ուրախ կլինենք»,-ասել է Էրդողանը։ 
17:19 - 01 ապրիլի, 2022
Էրդողանը կոչ է արել «դուրս բերել հայկական զինված խմբավորումները Արցախի տարածքից»

Էրդողանը կոչ է արել «դուրս բերել հայկական զինված խմբավորումները Արցախի տարածքից»

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ «Ադրբեջանը լիովին կատարում է եռակողմ հայտարարության կետերը» եւ որ Ադրբեջանի ներխուժումը Արցախ «պաշտպանական արձագանք է եղել»։  «Ադրբեջանի գործողությունները լիովին համապատասխանում են եռակողմ համաձայնագրի սկզբունքներին (Նիկոլ Փաշինյանի, Իլհամ Ալիեւի եւ Վլադիմիր Պուտինի՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին ստորագրած եռակողմ համաձայնագիրը-խմբ․)։ Ուստի Ադրբեջանի կողմից խախտումներ չկան»։ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, մեկնաբանելով Արցախում տեղի ունեցած վերջին իրադարձությունները, նշել է, որ «քանի որ եղավ հարձակում Ադրբեջանի վրա, եղավ նաեւ պաշտպանական պատասխան»։ Էրդողանը ընդգծել է, որ «այս պահին կարեւորը հայկական զինված ուժերի ամբողջական դուրսբերումն է Ադրբեջանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքից՝ եռակողմ հայտարարության դրույթներին համապատասխան»։
17:01 - 31 մարտի, 2022