Դավիթ Տոնոյան

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար:

Ծնվել է 1967թ.դեկտեմբերի 27-ին։ Մասնագիտությամբ ռազմական դիվանագետ է: Ծառությունը սկսել է 1992թ.-ից` ՀՀ ՆԳՆ կազմակերպված հանցավորդության դեմ պայքարի գլխավոր վարչությունից: 1994-2017 տարբեր պաշտոններ է զբաղեցրել ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունում` հասնելով մինչև ՊՆ նախարարի տեղակալի պաշտոնը։ 2017թ.-ին նշանակվել է ՀՀ ԱԻՆ նախարար։

2018թ.-ի մայիսից ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ նշանակվել է պաշտպանության նախարար։ 2020 թվականի նոյեմբերի 20-ին՝ արցախա-ադրբեջանական պատերազմի ավարտից տասն օր անց ազատվել է պաշտոնից։

Այսպես կոչված «խաղաղության օրակարգը» զուտ «ցանկության» հռչակում է․ Դավիթ Տոնոյան |mediamax.am|

Այսպես կոչված «խաղաղության օրակարգը» զուտ «ցանկության» հռչակում է․ Դավիթ Տոնոյան |mediamax.am|

mediamax.am: ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանի հարցազրույցը Մեդիամաքսին - Պարոն Տոնոյան, սեպտեմբերի 19-ին հրահրված նոր պատերազմի արդյունքում Արցախը հայաթափվեց, սակայն ակնհայտ է, որ Ադրբեջանի ախորժակը դրանով չի բավարարվելու: Ակնհայտ է նաև, որ Հայաստանի իշխանությունները չեն դիտարկում Բաքվի նկրտումները ուժով զսպելու տարբերակը և առաջնորդվում են «խաղաղության օրակարգով»: Ո՞րն է ՀՀ Զինված ուժերի անելիքը այս պայմաններում: - Վերջին երեք տարիներն ի ցույց դրեցին այն դառն իրականությունը, որ այսօր մենք ունակ չենք ՀՀ շահերը պաշտպանելու համար դիմակայել թուրք-ադրբեջանական տանդեմին: Առաջին հերթին՝ ունակ չենք լիարժեք ռազմական դիմադրություն ապահովել: Խորքային պատճառներից մեկն այն է, որ 26 տարիների ընթացքում, 1994 թվականից ի վեր, ՀՀ Զինված ուժերը պաշտպանական կեցվածք որդեգրելու արդյունքում ենթարկվեցին առերևույթ լճացման, ինչը ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը փորձում էր չեզոքացնել դաշնակից և գործընկեր երկրների հետ ռազմական համագործակցության միջոցով (կրթական ծրագրեր, վարժանքներ, զորավարժություններ) և, ի վերջո, ՀՀ-ում ռազմական ներկայությամբ: Այսօրվա պայմաններում Զինված ուժերը, չունենալով նախկին՝ Արցախի ժողովրդի անվտանգության ապահովման «շարժառիթավորումը», չունենալով վստահելի ռազմական համագործակցություն այնպիսի ռազմական ուժի հետ, որը հնարավորություններ կընձեռի նոր անվտանգային միջավայր ձևավորելու և նոր` ժամանակակից կարողություններ ստեղծելու համար, կարճ ժամանակահատվածում կարող են վերածվել «գաղթակայանը» պաշտպանող պահակախմբի: Իսկ այսպես կոչված «խաղաղության օրակարգը» զուտ «ցանկության» հռչակում է: Հանրությանն անհայտ է այն խաղաղության պայմանագրի բովանդակությունը, որը ՀՀ վարչապետը պատրաստ է ստորագրել մինչև տարվա վերջ: - Ի՞նչ եք առաջարկում անել ստեղծված իրավիճակում: - Հայաստանի Զինված ուժերը բարոյահոգեբանական շոկային իրավիճակից հանելու և մարտունակության նոր մակարդակի վրա դուրս բերելու համար պետք է առնվազն 5 տարի, իսկ ԱԺ ընտրություններ Հայաստանում կլինեն միայն 2.5 տարի հետո: Արդյո՞ք կառավարությունում առկա է ռիսկերի գնահատում առաջիկա 5 կամ 10 տարվա համար, թե «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումից կամ առավել ևս չստորագրելուց հետո ինչպիսին է լինելու մեր արտաքին և պաշտպանական քաղաքականությունը: Գրեթե համոզված եմ, որ այդպիսի միջգերատեսչական վերլուծություն կամ գնահատական իրավիճակին տրված չէ: Մասնավորապես, խիստ կասկածում եմ, որ ԶՈՒ Գլխավոր շտաբը կառավարությունից ստացել է ԶՈՒ կիրառման խնդիրները և նպատակները` նոր «հետ-Արցախյան» պայմաններում: Արդյո՞ք պաշտպանական բարեփոխումների տեմպը բավարար է: Ինչպես տեսնում եմ, հայ-ադրբեջանական մոտ 1 000 կիլոմետրանոց սահմանի երկայնքով մարտական հերթապահությունը մեծամասամբ շարունակում են իրականացնել ժամկետային զինծառայողները: Համոզված եմ, որ հրատապ է միջազգային ռազմական և ռազմատեխնիկական համագործակցության «տասնապատկումը»: Հակառակ դեպքում ՀՀ Զինված ուժերը Սահմանադրությամբ իրենց վրա դրված պարտականությունները, մասնավորապես` տարածքային ամբողջականության և սահմանների անձեռնմխելիության ապահովումը ունակ չեն լինելու իրագործել: Զինված ուժերի զարգացումն ապահովելու նպատակով հրատապ խնդիր է ՀՀ անվտանգության ապահովման համար ռազմաքաղաքական դաշինքային հարաբերությունների կամ ոչ բլոկային` չեզոքության կարգավիճակի ընտրությունը, որը նույնպես պետք է ամրագրվի միջազգային եղանակով: ՀՀ իշխանությունները պարտավոր են նաև աշխարհաքաղաքական տեսանկյունից հաշվի առնել Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Իրանի՝ Հարավային Կովկասում «մնայուն շահերը» և հավաքական Արևմուտքի «մնայուն հավակնությունները»: Եթե այսօրվա իշխանություններն ունակ չեն այդպիսի հրատապ որոշում կայացնել և գնում են հայ ժողովրդի դիմակայունության պաշարի մնացորդները սպառելու ճանապարհով, ապա պետք է սեղմ ժամկետում գնալ նոր ընտրությունների՝ ՀՀ քաղաքացիներին հնարավորություն տալով ընտրել այն ուժերին, որոնց կվստահեն ՀՀ անվտանգության ապահովման, դաշնակիցներին ընտրելու կամ ոչ բլոկային չեզոքության կարգավիճակի ընտրության հարցը: Շարունակությունը՝ mediamax.am-ում
12:17 - 23 հոկտեմբերի, 2023
Դավիթ Տոնոյանի հայտարարությունը՝ Ադրբեջանի կողմից մի շարք անձանց ազատությունից ապօրինաբար զրկելու վերաբերյալ |hetq.am|

Դավիթ Տոնոյանի հայտարարությունը՝ Ադրբեջանի կողմից մի շարք անձանց ազատությունից ապօրինաբար զրկելու վերաբերյալ |hetq.am|

hetq.am: Պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը հայտարարություն է տարածել՝ անդրադառանալով Ադրբեջանի կողմից մի շարք անձանց ազատությունից ապօրինաբար զրկելուն։ Հայտարարությունն ամբողջությամբ ներկայացնում ենք ստորև. «Անտանելի ցավով տեղեկացա Ալիեւի վարչակարգի կողմից Ռուբեն Վարդանյանին և մեր գեներալներին առեւանգելու եւ ազատությունից ապօրինաբար զրկելու մասին:  Ռուբենը պարկեշտ մարդ է, հայ ժողովրդի նվիրյալ զավակ եւ բացառիկ հայրենասեր: Պատահական չէ, որ հենց նրան է թիրախավորել Ալիեւը՝ չներելով այն պայքարը, որը Ռուբենը ծավալեց Արցախում պետնախարարի պաշտոնում եւ այն թողնելուց հետո: Ռուբեն Վարդանյանին ճանաչելով մոտ 45 տարի, կարող եմ վստահաբար ասել, որ նա կորով ունեցող տղամարդ է, որը ոչ միայն պատվով դուրս կգա այս փորձությունից, այլեւ շատերի համար հայի արժանապատվության վերականգնման խորհրդանիշ կդառնա: Զորակցություն եմ հայտնում Լեւոն Մնացականյանին, Դավիթ Մանուկյանին, Դավիթ Բաբայանին եւ վստահ եմ, որ Արցախի ազատագրական պայքարում անուրանալի դերակատարություն ունեցած անձինք տոկունությամբ կհաղթահարեն նաեւ այս փորձությունը:: Ճակատագրի դառը հեգնանք կա նրանում, որ երկու տարի շինծու քրեական գործով գտնվելով անազատության մեջ, այսօր գրում եմ իմ դպրոցական ընկերոջ և զինակիցների մասին, ովքեր հայտնվել են թշնամական իշխանության բանտում: Հայրենի իշխանությունների բոլոր ճյուղերի «ջանասիրության» շնորհիվ կտրված եմ արտաքին աշխարհի հետ կապ ունենալու հնարավորությունից եւ, ցավոք, չեմ կարող միանալ բոլոր գերիների ազատության համար ձեռնարկվող ջանքերին: Վստահ եմ, որ դեռ առիթ կունենամ խոսելու գավառամտության հետևանքով չչեզոքացված մարդկային աղետի վերաբերյալ»։
10:52 - 01 հոկտեմբերի, 2023
Առկա են հիմնավոր կասկածներ առ այն, որ դատարանը միտումնավոր է հետաձգում Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոփոխելու վերաբերյալ միջնորդության քննարկումը․ փաստաբանական խմբի հայտարարությունը

Առկա են հիմնավոր կասկածներ առ այն, որ դատարանը միտումնավոր է հետաձգում Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոփոխելու վերաբերյալ միջնորդության քննարկումը․ փաստաբանական խմբի հայտարարությունը

Դավիթ Տոնոյանի պաշտպանական խումբը հերթական հայտարարությունն է հրապարակել՝ կապված Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոփոխելու վերաբերյալ միջնոդրության քննության հետ։ Հայտարարությունն ամբողջությամբ ներկայացնում ենք ստորև. «Դավիթ Տոնոյանի նկատմամբ դեռևս 2021 թվականից մտացածին մեղադրանքների հիման վրա նախաձեռնված բացահայտ «քրեադատավարական փաթեթավորմամբ քաղաքական» հետապնդման առաջին իսկ օրվանից Դավիթ Տոնոյանի պաշտպանական խումբը հայտարարել է հարուցված քրեական գործի շինծու և անհիմն լինելու վերաբերյալ: Ակնհայտ ապօրինություններով և պաշտպանական որոլտի վերաբերյալ ոչ կոմպետենտ մեղադրանքներով զուգորդվող քրեական վարույթը նպատակ է հետապնդում Դավիթ Տոնոյանին հնարավորինս երկար ժամանակ հասարակությունից մեկուցացված պահել: Այդ ապօրինի մտադրության հերթական ապացույցը ներկայացվում է ստորև․ Այսպես, Դավիթ Տոնոյանի նկատմամբ իրականացվող քրեական վարույթի շրջանակներում դատարանի կողմից արդեն հարցաքննվել են բոլոր վկաները և երկու ամբաստանյալ։ Որևէ վկայի կողմից Դավիթ Տոնոյանի և մյուսների նկատմամբ առաջարդված մեղադրանքը հիմնավորող որևէ ցուցմունք չի տրվել։ Ի սկզբանե Դավիթ Տոնոյանին կալանքի տակ պահելու հիմքում դատարանը դրել էր հենց վկաների նկատմամբ ապօրինի ազդեցություն գործադրելու կասկածը։ Ակնհայտ էր, որ Դավիթ Տոնոյանին շարունակական կալանքի տակ պահելու համար անհրաժեշտ էր մոգոնել նոր հիմք, քանի որ դատակոչված վկաներին հարցաքննելուց հետո Դավիթ Տոնոյանին անազատության մեջ պահելու հիմքերը սպառվում էին և դատարանը ստիպված էր լինելու ազատել նրան կալանքից։ Ըստ այդմ՝ առանցքային վկաներին հարցաքննելուց հետո ՀՀ Հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վահե Դոլմազյանի կողմից Դավիթ Տոնոյանի կալանքը այլ խափանման միջոցով փոխարինելու միջնորդության քննության արդյունքում կայացվեց դատական ակտ, որով Դավիթ Տոնոյանին կալանքի տակ պահելու հիմքերին ավելացվեց նաև ամբաստանյալների նկատմամբ ապօրինի ազդեցություն գործադրելու կասկածը, որը զուրկ էր որևէ հիմնավորումից։         Ասվածը հաստատվել ՀՀ Վերաքննիչ հակակոռուպցիոն դատարանի 27.07.2023 թվականի որոշմամբ, որով դատարանի կողմից մասնակի բավարարվեց Դավիթ Տոնոյանի նկատմամբ կիրառված խափանման միջոցը գրավով փոխարինելու վերաբերյալ միջնորդությունը մերժելու մասին ՀՀ Հակակոռուպցիոն դատարանի վերոնշյալ որոշման դեմ ներկայացված վերաքննիչ բողոքը այն հիմնավորմամբ, որ Հակակոռուպցիոն դատարանն առանց որևէ հիմնավորման բողոքարկվող որոշման մեջ նշել է Դավիթ Տոնոյանին անազատության մեջ պահելու նոր հիմք (ամբաստանյալների նկատմամբ ապօրինի ազդեցություն գործելու կասկածը): Վերաքննիչ դատարանի վերոնշյալ դատական ակտը 08.08.2023 թվականից փոխանցվել է ՀՀ Հակակոռուպցիոն դատարան` նոր քննության։ Հակակոռուպցիոն դատարանը, նախագահությամբ դատավոր Դոլմազյանի, պարտավոր էր ՀՀ Սահմանադրության 27-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջների համաձայն ապահովվել այդ միջնորդության անհապաղ քննությունը: Այլ կերպ, դատարանը պարտավոր էր Վերաքննիչ դատարանի որոշումը ստանալուց հետո անմիջապես՝ սեղմ ժամկետում ձեռնամուխ լինել Վերաքննիչ դատարանի որոշման պահանջների կատարմանը, այն է` Դավիթ Տոնոյանի կալանքը այլ խափանման միջոցով փոխարինելու միջնորդությունը քննարկելուն: Մինչդեռ, դատավոր Դոլմազյանի կողմից Վերաքննիչ դատարանի որոշումը ստանալուց հետո արդեն տեղի է ունցել թվով երեք դատական նիստ,  սակայն դատարանը դեռևս չի քննարկել միջնորդությունը` այլ դատական նիստերով ծանրաբեռնված լինելու պատճառաբանություններով չավարտելով հարցաքննվող ամբաստանյալի հարցաքննությունը և դրանով փաստացի հետաձգելով օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտի պահանջի կատարումը։ Վերոգրյալով պայմանավորված առկա են հիմնավոր կասկածներ առ այն, որ դատարանը միտումնավոր է հետաձգում Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոփոխելու վերաբերյալ միջնորդության քննարկումը՝ մինչև դատախազության կողմից ՀՀ Վերաքննիչ հակակոռուպցիոն դատարանի որոշման դեմ վճռաբեկ բողոք ներկայացնելն ու վճռաբեկ դատարանում Դավիթ Տոնոյանի համար նշված հարցի կանխատեսելի անբարենպաստ լուծումը։ Վստահեցնում ենք, որ Դավիթ Տոնոյանին առաջադրված մեղադրանքը նույնքան անհիմն է, որքան նրան անազատության մեջ պահելու այս ապօրինի գործելաոճը և նշված հանգամանքների հաշվառմամբ Դավիթ Տոնոյանը դատավարության առաջին իսկ օրվանից մշտապես պահանջել է իր վերաբերյալ քննվող քրեական գործով դռնբաց և հրապարակային դատաքննության անցկացում` հանրությանը իրեն ներկայացված մեղադրանքի մերկությունը և դատավարության ընթացքում տեղի ունեցող ապօրինություններն ի ցույց դնելու համար։ Չնայած, որ նշված քրեական գործի գրեթե բոլոր հանգամանքները հանրությանը արդեն իսկ հայտնի են, Հակակոռուպցիոն դատարանը շարունակում է քրեական գործի վարույթը «քողարկել» պետական գաղտնիքի շղարշի տակ՝ մերժելով Դավիթ Տոնոյանի միջնորդությունները դատական նիստը դռնբաց ռեժիմով անցկացնելու և լրագրողների հետ վերջինիս հաղորդակցվելու արգելքը վերացնելու վերաբերյալ։ Մինչդեռ, համոզված ենք, որ առկա են բոլոր անհրաժեշտ նախադրյալները դատական քննությունը մասամբ կամ առնվազն նիստերի մի մասը նախկին ՀՀ Քրեական դատավարության օրենսգրքի 16-րդ հոդվածով սահմանված կարգով դռնբաց անցկացնելու համար: Միաժամանակ հայտնում ենք, որ Դավիթ Տոնոյանը պատրաստվում է 29.08.2023 թվականին նշանակված հերթական դատական նիստում Վերաքննիչ դատարանի որոշման կատարման արդյունքում խափանման միջոցի փոփոխության միջնորդության քննությունից առաջ միջնորդելու դատարանին` նախկին ՀՀ Քրեական դատավարության օրենսգրքի 16-րդ հոդվածով սահմանված կարգով միջնորդության քննությունն իրականացնել դռնբաց ռեժիմով: Հիշեցնենք, որ ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանին անհիմն, առանց որևէ ապացույցի մեղսագրվում է 01․08․2003 թ․ ուժի մեջ մտած Քրեական օրենսգրքի 179-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով նախատեսված արարքը, որը Դավիթ Տոնոյանը չի ընդունում և հրաժարվում է ցուցմունք տալուց` քրեադատավարական վարույթն իրականացնող մարմինների նկատմամբ անվստահությամբ և «ցուցումով» արդարադատության իրականացման պատճառաբանությամբ։ Նշված քրեական գործով Դավիթ Տոնոյանն արդեն 1 տարի 11 ամիս է կրում է ապօրինի կալանք, որը զուրկ է իրավական հիմքից և ունի բացառապես պատժիչ բնույթ»։
09:14 - 28 օգոստոսի, 2023
Դավիթ Տոնոյանը մասնակցում է ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի փակ ձևաչափով նիստին․ ընդդիմությունը կրկին ներկա չէ

Դավիթ Տոնոյանը մասնակցում է ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի փակ ձևաչափով նիստին․ ընդդիմությունը կրկին ներկա չէ

Այսօր շարունակվում է 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստը, բայց արդեն փակ ձևաչափով․ հանձնաժողովի անդամների հարցերին պատասխանում է Դավիթ Տոնոյանը։  Նիստին ներկա չէր զոհված զինծառայողի հրավիրյալ ծնողը, որի հարցերին ցանկանում էր պատասխանել Տոնոյանը, ուստի միանգամից մեկնարկեց նիստի փակ հատվածը։ Այսօր ևս ընդդիմադիրները նիստին ներկա չեն։ Հիշեցնենք, որ ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն երեկ Ազգային ժողովում էր՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ․Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ Դավիթ Տոնոյանը քննիչ հանձնաժողովի նիստում հորդորել էր ընդդիմությանը գոնե հանձնաժողովի փակ նիստին ներկայանալ, ի պատասխան Գեղամ Մանուկյանը նշել էր՝ Դավիթ Տոնյանը չի կարող որոշել ինչ ձևաչափով գործի ընդդիմությունը և ինչ հարցերի շուրջ կարծիք արտահայտի։ Նա նշել էր, որ այս հանձնաժողվի աշխատանքները լոկ միտված են պատերազմի և պարտության հանգամանքները, ռազմաքաղաքական կառավարման ձախողումները կոծկելուն, ոչ թե դրանք քննելուն։
11:57 - 02 օգոստոսի, 2023
F16-ի խոցումը ՊԲ ՀՕՊ-ի կողմից հնարավոր էր, բայց չէր կատարվում, քանի որ որոշված էր չսադրել իրավիճակը․ Տոնոյան

F16-ի խոցումը ՊԲ ՀՕՊ-ի կողմից հնարավոր էր, բայց չէր կատարվում, քանի որ որոշված էր չսադրել իրավիճակը․ Տոնոյան

Պատերազմին նախորդող ժամանակաշրջանում, երբ Նախիջեւանի զորավարժություններում F16-երի վերաբազավորում եղավ դեպի Գյանջա, եւ ԳՇ-ի, եւ ինձ համար [պարզ էր], նաեւ ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցության իմ փորձը ինձ հուշեց, որ F16-երի տեղակայումն այնտեղ վարժանքի նպատակով չէ։ Այս մասին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստի ժամանակ ասաց ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը․ «Երբ ամեն օր գրեթե 4 ինքնաթիռ անընդհատ չորս, հինգ, վեց, ութ ժամ գտնվում էր օդում եւ մոտենում մինչեւ 25 կմ, այնքան մոտ, որ ստիպում էին ՊԲ ՀՕՊ-ին միանալ, ավելացրեց մեր մտահոգությունը․ F16-երը ռոտացիայի ենթարկվեցին, եւ ոչ միայն օդաչուները, այլ ինքնաթիռները ռոտացիայի ենթարկվեցին, այսինքն՝ նշանակում է՝ դա համարյա մշտական ներկայություն էր կամ ռազմական գործողությունների սկսման լուրջ ազդակ»,- ասաց Տոնոյանը։  Նա նշեց, որ այդ ժամանակաշրջանում երեք հանդիպում է ունեցել ՌԴ գործընկերոջ հետ․ «Այո, կար որոշակի դիմում մեզ չսադրելու եւ սառնասրտություն ցուցաբերելու, որը հնարավորինս իրականացվել է մեր կողմից։ Ամեն դեպքում F16-ի խոցումը ՊԲ ՀՕՊ-ի կողմից հնարավոր էր, բայց չէր կատարվում, քանի որ իրենց իսկ կողմից որոշված էր չսադրել իրավիճակը»։  Տոնոյանն հիշեցրեց, որ ԱՄՆ պաշտպանական դեպարտամենտի փոխտեղակալի հետ է հանդիպել 2019թ․ սեպտեմբերի 11-ին եւ առաջարկեց ծանոթանալ այդ հանդիպման հաշվետվությունը՝ վստահեցնելով, որ դրանից շատ բան պարզ կդառնա։ Նա նշեց, որ նախաձեռնել է Թուրքիայի ներգրավվածությունը, F16-ի կիրառելիությունը չեզոքացնելու հարցով երկու խումբ հանդիպումներ ՀԱՊԿ եւ ՆԱՏՕ անդամ երկրների հետ․ «Օրական ունեցել եմ երեք-չորս հանդիպում, առաջնահերթությունը տրված էր ՆԱՏՕ անդամ երկրների դեսպաններին, բոլորին դիագրամներով տրվել են F16-երի օդային դիագրամները ու տրվել են ամենօրյա պարբերականությամբ։ Խնդրանքս եղել է՝ չեզոքացրեք այդ երկրի ներգրավումն արցախյան պատերազմի թատերաբեմում։ Հանդիպում եմ ունեցել 12 անդամ երկրների հետ, որոշների հետ երկու անգամ, [այնպիսի երկներ,] ինչպիսին են ԵԱՀԿ, ԵՄ եւ ՆԱՏՕ անդամ երկրները»,- ասաց Տոնոյանը՝ հավելելով, որ «խոսք էր տրվում փոխանցել»՝ ըստ ամենայնի նկատի ունենալով, որ երկրների ներկայացուցիչները խոստանում էին խնդրանքի մասին փոխանցել բարձրագույն ղեկավարությանը։
18:38 - 01 օգոստոսի, 2023
Պատերազմի ժամանակ ԱԹՍ-ների հագեցվածության խնդիր ունեինք, քանակական եւ որակական առումով զիջել ենք․ Տոնոյան

Պատերազմի ժամանակ ԱԹՍ-ների հագեցվածության խնդիր ունեինք, քանակական եւ որակական առումով զիջել ենք․ Տոնոյան

Պատերազմի առաջին իսկ օրը ինչո՞ւ չեն հասցվել պլանավորված հրթիռային հարվածներ «Իսկանդեր», «Էլբրուս» եւ «Տոչկա» օպերատիվ մարտավարական հրթիռներով հակառակորդի օդանավակայաններում տեղադրված մարտական ինքնաթիռներին եւ ԱԹՍ-ներին՝ նախապես կանխելով դրանց կիրառումը թշնամու կողմից։ Այս հարցը հնչեցրեց 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը՝ դիմելով պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանին․ «Գործողությունների վարման Ձեր հարցադրմանը ճիշտ կլինի՝ պատասխանեն զինվորականները, բայց երբ կարողացել են, երբ հնարավորությունները թույլ են տվել, ինչ ձեւաչափով թույլ են տվել, որտեղից թույլ են տվել՝ աշխարհագրության առումով, ուշ, թե շուտ՝ որոշում է հրամանատարությունը»,- ասաց նա։ Թե որոնք են պատերազմի ընթացքում մեր ԶՈՒ կողմից ԱԹՍ-ների կիրառման ցածր արդյունավետության հիմնական պատճառները, Տոնոյանն ասաց, որ մենք ԱԹՍ-ների հագեցվածության խնդիր ունեինք․ «Առաջնահերությունը տրված էր մեր ռազմարդյունաբերության զարգացման շրջանակում դա իրականացնելուն [ԱԹՍ-ներ արտադրելուն], քանի որ դրանք սպառազինության համեմատելի նոր տեսակներ են, եւ ըստ հիմնավորումների՝ ՀՀ ռազմարդյունաբերությունը պետք է ունակ լիներ ԱԹՍ-ների այդպիսի արտադրության։ Բայց քանակական եւ որակական առումով զիջել ենք։ Երկար տարիներ, ոչ միայն 2018-ից, փորձեր են առվել ձեռք բերելու, ՀՀ-ում արտադրելու, որոշ հաջողությունների հասել ենք, բայց քանի որ դրանք դեռեւս փորձարարակոնստրուկտորական մակարդակում էին, դեռեւս «սերիա» չէին մտել»,- մեկնաբանեց Դավիթ Տոնոյանը։ Անդրանիկ Քոչարյանը հարցրեց՝ ո՞րն է պատճառը, որ 44-օրյա պատերազմը մեր ԶՈՒ-ը դիմավորել են իրենց կազմում ունենալով ընդամենը վեց միավոր ինքնաթիռային տիպի ԱԹՍ, այն էլ առանց դրանց կիրառման պլանավորման։ Տոնոյանն ասաց՝ որովհետեւ ԱԹՍ-ների քանակի առումով սահմանափակ ենք եղել։
17:43 - 01 օգոստոսի, 2023
Պետական բյուջեից ոչ մի լումա չի ծախսվել․ ՍՈՒ-30-ները ձեռք են բերվել օրենքով չարգելված աղբյուրներից․ Դավիթ Տոնոյան

Պետական բյուջեից ոչ մի լումա չի ծախսվել․ ՍՈՒ-30-ները ձեռք են բերվել օրենքով չարգելված աղբյուրներից․ Դավիթ Տոնոյան

ՍՈՒ-30-ներն ինչո՞ւ չկարողացան մարտական թռիչքներ իրականացնել, 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստում հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը հետաքրքրվեց պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանից։ Վերջինս պատասխանեց, որ եթե ես չի սխալվում՝ նոյեմբերի սկզբի ժամանակաշրջանում իրեն զեկուցվել է, որ ՍՈՒ-30-ներն անցել են մարտական հերթապահության, քանի որ մարտական հրթիռների որոշակի համալրում իրականացվել է․ «Բացի դրանից՝ ՍՈՒ-30-ները բազմաֆունկցիոնալ միջոցներ էին, որոնք ունեին եւ գրոհային, եւ կործանիչ գործառույթ։ Գրոհային գործառույթների առումով մենք սպառազինության հետ կապված գոնե սկզբանական փուլի մեկ-երկու օրվա մարտական գործողությունների վարման առումով հագեցվածություն ունեինք նաեւ այն հրթիռների, որոնք հիմա ժողովրդի մեջ կոչվում են անպիտան կամ ժանգոտված։ Այդ հրթիռները նաեւ օգտագործվել են ուսումնական թռիչքների ժամանակ եւ խոցել են թիրախները»,- ասաց նախկին նախարարը։  Ինչ վերաբերում է ՍՈՒ-30-ների ձեռքբերումների հիմնավորվածությանը՝ Տոնոյանը հարց հնչեցրեց՝ իսկ ՍՌՏ-ի [սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի] այդ ի՞նչ միջոցներ պետք է ձեռք բերվեին, որ ՍՈՒ-30-ների ձեռքբերումը հիմնավորված չէր․ «Ինչպես ես նշեցի՝ մենք հակառակորդի հետ համադրության մեջ կործանիչների գործառույթի, ՍՈՒ-30-ների՝ իրենց կործանիչի բաղադրիչի հետ կապված զրոյական վիճակ ունեինք հակառակորդի հետ, մեծ հեռավորությունների վրա, այն հնարավորությունները, որոնք ունեին ՍՈՒ-երը, ճշգրիտ կառավարվող հրթիռներով խոցելու հակառակորդի միջոցները եւ ենթակառուցվածքները, այդպիսի կարողություն մենք ԶՈՒ-ում չենք ունեցել»։  Տոնոյանի պնդմամբ՝ ՍՈՒ-30-ների ձեռքբերումը նաեւ ապագայի ձեռքբերում է, քանի որ դրանով բարձրացվել է մեր ԶՈՒ-ի մակարդակը․ «ՍՌՏ-ի պլանն իրականացվել է, ձեռքբերվել եւ մատակարարվել է ժամկետի մեջ։ Այն, ինչ Ադրբեջանը հիմա անում է Թուրքիայի հետ՝ մոդեռնիզացնում է ՍՈՒ-25-երը, այդ պայմանագիրը կնքվել է օգոստոսի 24-ին՝ Մոսկվայում ՍՈՒ-25-երի արդիականացման վերաբերյալ՝ իմ տեղակալի կողմից, ես ներկա եմ եղել այդ ստորագրմանը, մոդեռնիզացումը պետք է իրականացվեր երեք տարվա ընթացքում։ Երեք տարվա մեջ արդեն պետք է ունենայինք որոշ առաջխաղացում»,- ասաց Տոնոյանը։ ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Հայկ Սարգսյանն ասաց, որ իրենք հարցում են արել եւ ստացել պատասխան, ըստ որի՝ պատերազմի ժամանակ ՍՈՒ-երը մեկ թռիչք են արել՝ հետախուզական․ «Այսինքն՝ գործնականում չի կիրառվել ՍՈՒ-30-ը, սա է մեզ անհանգստացնում, եթե կիրառվել է, ասեք»։ Տոնոյանը նշեց, որ ՍՈՒ-30-ների ձեռքբերումը պայմանավորված է եղել նաեւ ՀՀ սահմանները եւ ՀՀ հակաօդային պաշտպանությունն ուժեղացնելու եւ գրոհային կարողություններն ավելացնելու հարցով։ Նա ասաց, որ ձեռքբերումից հետո ժամանակ էր պետք, որ այդ միջոցը զսպման միջոց լինելուց բացի դրսեւորեր նաեւ իր գրոհային կարողությունը։ Տոնոյանը նաեւ ասաց, որ պետական բյուջեից ոչ մի լումա չի ծախսվել ՍՈՒ-30-երի ձեռքբերման համար․ «Ձեռքբերումներն իրականացվել են օրենքով չարգելված աղբյուրներից»,- ասաց նախկին նախարարը՝ նշելով, որ մնացյալ հարցերին կանդրադառնան փակ ձեւաչափում։ Նա շեշտեց, որ ՍՈՒ-երի ձեռքբերման համար սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի ձեռքբերման պլանում փոփոխություններ չեն կատարվել։
17:15 - 01 օգոստոսի, 2023
Մովսես Հակոբյանի գտնվելը Արցախում՝ թե՛ հրամանատարական կետում, թե՛ այլ վայրում, ՊԲ հրամանատարի խնդրանքն էր ինձ․ Դավիթ Տոնոյան

Մովսես Հակոբյանի գտնվելը Արցախում՝ թե՛ հրամանատարական կետում, թե՛ այլ վայրում, ՊԲ հրամանատարի խնդրանքն էր ինձ․ Դավիթ Տոնոյան

Հստակ հիշում եմ, որ գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանի գտնվելը Արցախում՝ թե՛ հրամանատարական կետում, թե՛ այլ վայրում, ՊԲ հրամանատարի անձամբ ինձ խնդրանքն էր։ Այս մասին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստի ժամանակ ասաց պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը․ «Նա [Արցախի ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյանը] ինձ դիմել է, որ ՊԲ նախկին հրամանատարը, ԳՇ նախկին պետը գտնվի [Արցախում] եւ աջակցի ՊԲ հրամանատարին։ Կարող եք ճշտել այդ հարցը Ջալալ Հարությունյանից։ Ռազմական գործողությունների ընթացքում հնարավոր է՝ գործուղման հետ կապված փաստաթղթավորման խնդիրներ [եղած լինեն], բայց դա կարող եք ստուգել, ես հիմա չեմ կարող ասել»,- ասաց Տոնոյանը։ Անդրանիկ Քոչարյանը հարցրեց՝ ի պաշտոնե իրավասո՞ւ էր արդյոք ՊՆ վերահսկողական ծառայության պետը [որն այդ ժամանակ Մովսես Հակոբյանն էր] գտնվել ՊԲ հրամանատարական կետի մարտական կառավարման կենտրոնում, ժամանակավոր փոխարինել ՊԲ հրամանատարին եւ տալ առաջարկություններ կամ ընդունել որոշումներ՝ օպերացիա վարելու վերաբերյալ։ Դավիթ Տոնոյանն ասաց, որ տվյալ դեպքում Հակոբյանը գտնվել է ՊՆ ուղիղ ենթակայության տակ, եւ իր գտնվելը ՊԲ-ում պայմանավորված է եղել ՊԲ հրամանատարի խնդրանքով․ «Չէր կարող ինքը հրամանատարական ուղղահայացում որեւէ հրաման իջեցնել, ես կարծում եմ՝ ինքը դա չի էլ արել, բայց խորհրդատվություն տրամադրելու առումով չեմ բացառում։ Բացի դրանից՝ նա հետո, եթե չեմ սխալվում, հիվանդացել է կովիդով, հետագայում շարունակել է իր գործունեությունը ՊՆ-ում։ Դա եղել է սկզբնական փուլը, ամեն դեպքում Ջալալ Հարությունյանի պաշտոնավարման սկզբնական փուլում»։ Դավիթ Տոնոյանն առաջարկեց քննիչ հանձնաժողովում լսել նաեւ ՊԲ հրամանատար ՄՄիքայել Արզումանյանին։ Անդրանիկ Քոչարյանն ասաց, որ խնդիրն այն է, որ նրա վերաբերյալ գործը դատարանում է։ Տոնոյանն արձագանքեց, որ կարելի է միջնորդել, քանի որ անհրաժեշտություն կա․ «Էն շահարկումները, որ կան Շուշիի հետ կապված, անընդունելի են, եւ ես կարծում եմ՝ ինքը պետք է խոսի»։ Քոչարյանն ասաց, որ առաջարկը քննարկման առարկա կդարձնի։
16:25 - 01 օգոստոսի, 2023
Դավիթ Գալստյանը ՀՀ-ի մատակարարման ուղիների զմռսված լինելու պայմաններում մատակարարումների կազմակերպման կարողություններ ուներ․ Տոնոյան

Դավիթ Գալստյանը ՀՀ-ի մատակարարման ուղիների զմռսված լինելու պայմաններում մատակարարումների կազմակերպման կարողություններ ուներ․ Տոնոյան

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն Ազգային ժողովում է՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ.Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ Մարտական կառավարման կենտրոնը չի սահմանափակվում մեկ դահլիճով, այնպիսի անձինք, որոնք որոշումների կայացման վրա ազդելու իրավունք չունեն կամ տեղեկություններ իմանալու իրավունք չունեն, գտնվում են հատուկ կահավորված դահլիճում, որտեղ իրականացվում են նաեւ նկարահանումներ, ընդ որում՝ հակառակորդին մոլորության մեջ գցելու, մեր ԶՈՒ եւ հանրության բարոյահոգեբանական վիճակը բարձրացնելու։ Այն սենյակներում, որտեղ կայացվում էին որոշումներ, այդ սենյակներում այլ անձինք ներկա չեն եղել։ Այս մասին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստում ասաց ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը։ Հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը հարցրեց՝ 2020թ․ սեպտեմբերին Դավիթ Գալստյանը՝ Պատրոն Դավոն, ինչ պաշտոն է զբաղեցրել ՊՆ-ում։ Դավիթ Տոնոյանը միանգամից ասաց, որ Դավիթ Գալստյանը չի եղել իր խորհրդականը [մամուլում Դավիթ Գալստյանն այդպես է ներկայացվել]․ «Նա եղել է այն անձը, որն անհրաժեշտ էր, եւ ես չգիտեի՝ 44 օր է տեւելու, ինչքան է տեւելու, նա եղել է այն անձը, որը հնարավորություն եւ կարողություններ ուներ մատակարարումների կազմակերպման՝ ՀՀ-ի մատակարարման ուղիների զմռսված լինելու պայմաններում, որը եւ իրականացրել է։ Եթե ձեզ անհրաժեշտ է [իմանալ], թե քանի թռիչքներ են եղել կամ ցամաքային ուղիներով, կներեք, «աճպարարության» շրջանակներում է հայտնվել սպառազինությունը ՀՀ-ում, կխոսենք փակ նիստի ժամանակ։ Այդ անձը որեւէ ձեւ չի մասնակցել որոշումների կայացմանը եւ ներկա չի եղել քննարկումներին»,- ասաց Տոնոյանը։ ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Վահագն Ալեքսանյանն ասաց, որ թե ԳՇ պետի հետ զրույցը, թե այլ տեղեկություններ իրենց հանգեցրել են այն մտքին, որ պատերազմի օրերին Հայաստան մտած սպառազինությունը եղել է չնչին քանակի։ Ալեքսանյանը Տոնոյանին հարցրեց՝ սա հաստատո՞ւմ է, թե՞ հերքում։ Վերջինս ասաց, որ ծավալի վերաբերյալ հարցին էլ կպատասխանի փակ նիստի ժամանակ․ «Խնդիրը պահանջարկի մասին չէ, որովհետեւ ԶՈՒ-ն պահանջարկ է ձեւավորում, իրենց համար, իհարկե, բավարար չէր, բայց ապահովման առումով արվել է համարյա թե անհնարինը, որի վերաբերյալ հակառակորդ երկրի նախագահը երկու անգամ հրապարակային բողոքել է»,- ասաց նախկին նախարարը։
15:55 - 01 օգոստոսի, 2023
Տոնոյանը ներկայացրեց, թե որն է եղել պատերազմի օրերին Մեղրիում լինելու պատճառը

Տոնոյանը ներկայացրեց, թե որն է եղել պատերազմի օրերին Մեղրիում լինելու պատճառը

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն Ազգային ժողովում է՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ.Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ 44-օրյա պետրազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի աշխատանքներին մասնակցող Դավիթ Սանասարյանը պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանին խնդրեց մանրամասնել, թե հոկտեմբերի 21-29 ինչու էր Մեղրիում, արդյոք հիմնավո՞ր էր այդ օրերին ոչ թե ՊՆ-ում, այլ Մեղրիում գտնվելը։ Տոնոյանն ասաց, որ Մեղրիում գտնվելու հիմնավորության գնահատականը պետք է տա այդ ժամանակվա իր վերադասը՝ Նիկոլ Փաշինյանը։ Նա շարունակեց, որ այդ ժամանակ Մեղրու մոտ՝ ՀՀ պետական սահմանի ընդամենը 2-3 կմ-ի վրա արդեն ունեինք բավականին մեծ թվով զոհեր ինչպես զինծառայողների, այնպես էլ զորահավաքային ռեսուրսի, կամավորական ջոկատների շրջանում, վիրավորված էր Մեղրի համայնքի ղեկավարը, վիրավորված էր Մեղրու գնդի հրամանատարը․ «Ձեւավորվում էր հարավային շրջանի հատուկ հրամանատարություն, որը ղեկավարեց այսօր արդեն գեներալ Գյոզալյանը։ Ես կարծում եմ, որ պաշտպանության նախարարի հայտնվելը Մեղրիում բավականին լուրջ ազդեցություն ունեցավ եւ բնակչության, եւ ԶՈՒ սոտրաբաժանումների վրա, որոնք առաջնագծում խնդիրներ էին կատարում»,- ասաց Տոնոյանը։  Նախկին նախարարի խոսքով՝ կան եւ փաստական, եւ տեսագրական տվյալներ, որոնք ապացուցում են, որ ԶՈՒ ստորաբաժանումները բավականին հաջող են գործել այդ ուղղությամբ՝ դարանակալելով, ոչնչացնելով, չեզոքացնելով հակառակորդին․  «Ես ինքս իմ աչքերով տեսա, թե ինչպես էր գնդակոծվում ռուսական սահմանապահ զորքերի կայանը, ինքս եմ նկարահանել։ Դա եղել է հրապարակային, դրա վերաբերյալ եղան մեր հրապարակային արձագանքները։ Նաեւ ունեի այլ գործառույթ՝ հստակ համագործակցություն տեղի ՌԴ սահմանապահ ուժերի հետ։ Այնպես ստացվեց, որ ՌԴ սահմանապահներն անմիջական մարտական գործողությունների վարման շատ հասանելի, գնդակոծման, հրետակոծման շատ հասանելի տարածքում էին գտնվում։ Կազմակերպչական որոշ խնդիրներ կային մոբիլիզիացիոն, տարածքային պաշտպանության կազմակերպման առումով»,- ասաց նա՝ միաժամանակ բարձր գնահատելով ԱԱԾ, ոստիկանության, ԱԻՆ աշխատակցիների ծառայությունը տեղում․ «Աշխատում էր մի կուռ թիմ։ Հետո հետ եմ կանչվել վարչապեի կողմից՝ ըստ երեւույթին իրավիճակի գնահատման առումով»։   Հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանն ասաց, որ տեղեկություններ կան, որ Տոնոյանը Մեղրիում զրույց է ունեցել հարավային թեւում մեր խմբավորման հիմնական ղեկավար Տիրան Խաչատրյանի հետ։ Տոնոյանի մտաբերմամբ՝ այդ ժամանակ Տիրան Խաչատրյանը վիրավոր է եղել, եւ ղեկավարը եղել է Փիլոյանը [ըստ ամենայնի նկատի ունի Արտակարգ իրավիճակների նախկին նախարար Անդրանիկ Փիլոյանին, որն Ազգային հերոսի կոչում էր ստացել, իսկ այժմ մեղադրվում է խոշոր չափի կաշառք ստանալու համար]։
15:21 - 01 օգոստոսի, 2023
Դավիթ Տոնյանը չի կարող որոշել՝ ինչ ձևաչափով գործի ընդդիմությունը և ինչ հարցերի շուրջ կարծիք արտահայտի․ Գեղամ Մանուկյան

Դավիթ Տոնյանը չի կարող որոշել՝ ինչ ձևաչափով գործի ընդդիմությունը և ինչ հարցերի շուրջ կարծիք արտահայտի․ Գեղամ Մանուկյան

Դավիթ Տոնյանը չի կարող որոշել՝ ինչ ձեւաչափով գործի ընդդիմությունը և ինչ հարցերի շուրջ կարծիք արտահայտի։ Այս մասին իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը՝ պատասխանելով պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանի հայտարարության ընդդիմության վերաբերյալ։ «ԱԺ Քննիչ հանձնաժողովի վերաբերյալ մեր դիրքորոշումն եղել է խորքային, համակարգային, եւ պայմանավորված չի եղել որեւէ անձով, որեւէ մեկի ցուցմունքով կամ տեղեկություն ստանալու անհրաժեշտությամբ, քանի որ ամեն դեպքում, այս հանձնաժողովը չունի հանրային լեգիտիմություն, եւ վերջնարդյունքը պարզ է ու հայտնի։ Այս հանձնաժողվի աշխատանքները լոկ միտված են պատերազմի և պարտության հանգամանքները, ռազմա-քաղաքական կառավարման ձախողումները կոծկելուն, ոչ թե դրանք քննելուն։ Դավիթ Տոնյանը չի կարող որոշել ինչ ձեւաչափով գործի ընդդիմությունը եւ ինչ հարցերի շուրջ կարծիք արտահայտի։ Առնվազն հրապարակային խոսքում Դավիթ Տոնյանը այդպես էլ չասաց, թե շարունակու՞մ է պնդել 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին Հանրային հեռուստաընկերության եթերում արտահայտած իր կարծիքը, երբ դեմ էր հանդես գալիս Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջին ու քննադատում ընդդիմությանը։ Ու վերջապես, կրկին շեշտեմ՝ բոլորին հարցեր, ու շատ հարցեր տալու հերթը դեռ գալու է, երբ ձեւավորվի իրոք անկախ, հանրային վստահություն ունեցող ու բոլորը հարցերի պատասխանը ստանալ ցանկացող ԱԺ քննիչ հանձնաժողով։ Մինչ այդ շարունակում ենք պնդել, որ Նիկոլ Փաշինյանը և իր վարչախումբը չեն կարող անաչառորեն քննել իրենց իսկ արաքները։ Հ.Գ. Կմաղթեմ միայն, որ Դավիթ Տոնոյանը, ինչպես նաեւ իշխանության թիրախում հայտնված, պատանդի կարգավիճակում պահվող բոլոր զինվորականները հնարավորինս շուտ լինեն ազատության մեջ», - գրել է պատգամավորը։ ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն ԱԺ 44-օրյա պատերազմի հանգամանքները քննող հանձնաժողովի նիստի ժամանակ կոչ էր արել ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորներին ներկա գտնվել հանձնաժողովի նիստին, իսկ հակառակ դեպքում այլև հրապարակային հայտարարություններ չանեն իր գործունեության վերաբերյալ։ «Ես խնդրում եմ, որ գոնե փակ նիստի ժամանակ ընդդիմության մասնակցությունը լինի, առնվազն երկու ուժի մասնակցությունը՝ ՀՅԴ-ի և ՀՀԿ-ի: Հակառակ դեպքում ես կխնդրեի այդ կուսակցությունների ներկայացուցիչներին այլեւս հրապարկային չարտահայտվել առնվազն իմ գործունեության հետ կապված հարցերում»,- նշել է Տոնոյանը:
15:06 - 01 օգոստոսի, 2023
Առաջին բանակային կորպուսի կրճատման հաշվին ձեւավորվել են տասնյակից ավելի հատուկ նշանակության ստորաբաժանումներ․ Դավիթ Տոնոյան

Առաջին բանակային կորպուսի կրճատման հաշվին ձեւավորվել են տասնյակից ավելի հատուկ նշանակության ստորաբաժանումներ․ Դավիթ Տոնոյան

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն Ազգային ժողովում է՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ.Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստում հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանին հարցրեց, թե ում առաջարկով եւ ինչ հիմնավորումներով են նրա որոշմամբ նախքան պատերազմն սկսվելը կրճատվել ՀՀ ԶՈՒ հիմնական ռեզերվ հանդիսացող առաջին բանակային կորպուսի զորամասերը։ Տոնոյանն ասաց, որ այս հարցին ավելի մանրամասն կանդրադառնա փակ նիստում, բայց նշեց, որ այդ ռեզերվային կրճատված ստորաբաժանումների հաշվին տարբեր կորպուսներում ձեւավորվել են տասնյակից ավելի հատուկ նշանակության ստորաբաժանումներ․ «Դրա հիմնավորումը եղել է ԶՈՒ կոլեգիալ հիմնավորումը, ես համաձայնել եմ այդ որոշման հետ, քանի որ գտել եմ, որ հատուկ նշանակության ստորաբաժանումների ստեղծումը եւ այլ հատուկ ստորաբաժանումներ ստեղծումը շատ ավելի կարեւոր է, քան թղթի վրա ներկայացված ստորաբաժանումները»։ Անդրանիկ Քոչարյանը նշեց, որ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանն ափսոսանք է հայտնել, որ իր նշանակումից առաջ այդպիսի որոշում է եղել․ այդ ժամանակ ԳՇ պետը եղել է Արտակ Դավթյանը։ ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Արմեն Խաչատրյանը հարցրեց՝ ե՞րբ էր սկսվել այդ զորամասերի կրճատման գործընթացը։ Տոնոյանն ասաց, որ ժամանակաշրջանը եղել է պատերազմի նախորդող ժամանակաշրջանը, ավարտվել ռազմական գործողությունների սկսելուց մեկ տարի առաջ։ Նա ընդգծեց, որ դրանում որեւէ դավադրություն տեսնելու կարիք չկա։ Թե ինչ գնահատական կտա Տոնոյանը ՊՆ-ին եւ ԶՈՒ կառավարման ողջ համակարգին, մասնավորապես իր պաշտոնավարման ընթացքում, նախկին նախարարն ասաց, որ խաղաղ պայմանների համար կառավարման համակարգը գործում էր, թեեւ, ունեցել է իր թերությունները․ «Թերությունները մենք շտկում էինք, բայց եւս մեկ անգամ կրկնեմ՝ պաշտպանությանը վերաբերող հարցերն անընդհատ փոփոխության մեջ են, այդ մարմինն անընդհատ մոդեռնիզացվում է, վերաձեւակերպվում է, սպառազինվում է։ Իմ գնահատականը եղել է բավարար, բայց ոչ բավարար այդ աստիճանի եւ ծավալի ռազմական գործողություններ վարելու առումով»։
14:42 - 01 օգոստոսի, 2023
Այդ հաշվարկը մեր կողմից թերի է եղել, չենք հաշվարկել, որ Թուրքիայի ԶՈՒ-ն կարող է հայտնվել արցախյան թատերաբեմից ընդամնեը 25-45կմ հեռավորության վրա․ Տոնոյան

Այդ հաշվարկը մեր կողմից թերի է եղել, չենք հաշվարկել, որ Թուրքիայի ԶՈՒ-ն կարող է հայտնվել արցախյան թատերաբեմից ընդամնեը 25-45կմ հեռավորության վրա․ Տոնոյան

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն Ազգային ժողովում է՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ.Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստի ժամանակ հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը Դավիթ Տոնոյանին հիշեցրեց, որ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանը բազմիցս հայտարարել է, որ պատերազմի 3-րդ օրը ՀՀ անվտանգության խորհրդի նիստում զեկուցել է, որ ՀՀ ԶՈՒ-ն ունակ չէ կանգնեցնել թշնամու ագրեսիան, եւ պնդել է, որ պատերազմն անհրաժեշտ է կանգնեցնել քաղաքական միջոցներով։ Քոչարյանը Տոնոյանին խնդրեց մանրամասնել այս մասին։ Նախկին նախարարը, նշելով, որ ինքն այս պահին դատական գործընթացում է, ասաց, որ կարող է շատ զգույշ պատասխանել․ «Ես հաստատ հիշում Եմ, որ այդպիսի խոսակցություն եղել է ԱԽ-ում։ Չգիտեմ՝ որ մասն է հրապարակել ԱԽ-ն, այդպիսի խոսակցություն եղել է նաեւ այլ ձեւաչափերով, եւ դրա վերաբերյալ առաջին զեկույցը սպասել եմ ես։ Դուր է եկել ինձ այդ զեկույցը, դու չի եկել, բայց մենք պարտավոր էինք վարչապետին եւ ԱԽ-ին ներկայացնել մեր մոտեցումը, քանի որ դրա հիմնական պատճառն այն էր, որ կար երրորդ կողմի անմիջական ներգրավվածությունը, որը մեզ համար տեսանելի էր»,- ասաց Տոնոյանը՝ նշելով, որ երրորդ կողմը Թուրքիան է եղել․ «Այդ ներգրավումն իրականացվում էր ոչ թե նախիջեւանյան ուղղությամբ կամ ՀՀ սահմանի ուղղությամբ, այլ, այսպես ասած, ձիու քայլով արցախյան թատերաբեմում։ Այդ հաշվարկը մեր կողմից թերի է եղել, մենք չենք հաշվարկել այդպիսի բան, որ Թուրքիայի զինված ուժերն անմիջապես կարող են հայտնվել արցախյան թատերաբեմից ընդամնեը 25-45կմ հեռավորության վրա՝ իրականացնելով թռիչքներ»։ ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Արմեն Խաչատրյանը հարցրեց՝ ինչի՞ց է բխել այն կանխատեսումը, որ Թուրքիան կարող է չներգրավվել, գուցե դրա պատճառը մեր ռազմավարական դաշնակցի դիրքորոշումներն ու քննարկումնե՞րն են եղել․ «Ես վստահ եմ՝ այդպիսի քննարկումներ պետք է որ եղած լինեին տարբեր մակարդակներում, ի՞նչն էր մեզ այդքան հանգիստ պահել, որ մենք չենք ունենալու մի իրավիճակ, որ Թուրքիան ամբողջությամբ կներգրավվեր այս խնդրի մեջ»,- հարցրեց պատգամավորը։ Տոնոյանն ասաց՝ հանգիստ չեն եղել, անհանգիստ են եղել․ «Երկրորդը՝ երկու շրջափուլ ռազմավարական վերանայման գործընթացի եւ սպառնալիքների հնարավորինս ճշգրիտ գնահատման պրոցես է իրականացվել 2008-10 եւ 2016-18 թվականներին։ Սպառնալիքների գնահատման ընթացքում մենք գնահատում ենք մեր դաշնակցային հարաբերությունները։ Ինչ վերաբերում է իրական վիճակին, ինչը կատարվեց, վերջին սպառնալիքների գնահատման շրջափուլի ընթացքում աշխարհաքաղաքական այդպիսի պրոցեսներ չէին ընթանում»,- նշեց նախարարը՝ ասելով, որ մնացյալը կասի փակ նիստում։ Նա եւս մեկ անգամ նշեց, որ հաշվի են առել դաշնակցի հանգամանքն ու այն դաշինքը, որում եղել ենք։ Տոնոյանը նաեւ հավելեց, որ ռազմական գործողությունների սկսումը միշտ գնահատվել է կամ լիովին հավանական կամ խիստ հավանական․ «Հուլիսյան դեպքերից հետո հակառակորդի եւ նրա դաշնակցի հայտարարությունների առումով [ռազմական գործողությունների սկսումը] սկսեց գնահատվել խիստ հավանական։ ԶՈՒ ԳՇ-ն, խիստ հավանական գնահատելով ռազմական գործողությունների վերսկսումը, իրականացրել է համապատասխան միջոցներ՝ բավականին ծավալուն, ես հուսով եմ, որ ԳՇ պետն այդ գործողությունները ներկայացրել է»։
14:13 - 01 օգոստոսի, 2023
Մենք կործանիչ հակաօդային պաշտպանության ավիացիա ընդհանրապես չենք ունեցել․ Տոնոյանը՝ մինչեւ պատերազմը բանակի պատրաստականության աստիճանի մասին

Մենք կործանիչ հակաօդային պաշտպանության ավիացիա ընդհանրապես չենք ունեցել․ Տոնոյանը՝ մինչեւ պատերազմը բանակի պատրաստականության աստիճանի մասին

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն Ազգային ժողովում է՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ.Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ Ինչքանո՞վ էր մեր բանակը պատրաստ հնարավոր պատերազմին, 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստում Դավիթ Տոնոյանից հետաքրքրվեց հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը․ «Նկարագրեք՝ պաշտոնի նշանակվելուց ի՞նչ վիճակում եք ընդունել ՀՀ ՊՆ-ն եւ Զինված ուժերը»։ Տոնոյանը նախ ասաց, որ ՊՆ-ում բավականին երկար պաշտոնավարել է որպես տեղակալ, եւ իր բացակայությունը նախարարությունից ընդամենը մեկուկես տարի է եղել՝ պայմանավորված այլ պաշտոնավարմամբ։ Նրա խոսքով՝ իրեն վերաբերելի մասով ԶՈՒ վիճակը գնահատվել է բավարար՝ ՀՀ դեմ ուղղված [սպառնալիքին դիմակայելու] եւ ԼՂՀ-ի ժողովրդի անվտանգության ապահովման առումով․ «Այդ ապահովման խնդիրը դրված էր ԶՈՒ վրա։ ԶՈՒ-ն պատրաստ էր իրենից երկու-երեք անգամ գերազանցող ուժի դիմակայելու՝ հաշվի առնելով պատրաստվածությունը, աշխարհագրությունը՝ որում մեր ԶՈՒ-ն գտնվում էր։ Դա իմ գնահատականը չէ, դա հաշարկված, փաստարկված տեղեկություն է՝ երկու-երեք անգամ [գերազանցող ուժին]։ Պաշտպանական մարտ վարելու, պաշտպանական կեցված ունենալու առումով ԶՈՒ պատրաստությունը բավարար էր»։ ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Վահագն Ալեքսանյանը հետաքրքրվեց՝ արդյո՞ք ուժերի հարաբերակցությունը մեկը երկուսի կամ մեկը երեքի էր․ «Վերջերս էլ, օրինակ, բաց աղբյուրներում արդեն կա նույն «Սմերչ» կայանքների հարաբերակցությունը ենթադրական, որոնք վեցն ընդդեմ քառասունի է, մեկը երկուսի կամ երեքի չէ։ Տեխնիկական հագեցվածության առումով, առնվազն, արդյոք ըստ Ձեզ այդպես է եղել հարաբերակցությունը՝ նույնիսկ մինչեւ Թուրքիայի ակտիվորեն ներգրավումը»։ Տոնոյանն ասաց, որ իր ասածը վերաբերում է պատրաստականության աստիճանին, ոչ թե իրական վիճակին․ «Նորից ես անդրադառնամ ՍՈՒ-30-ներին, որոնք բազմաֆունկցիոնալ ինքնաթիռներ են․ կործանիչների կամ ռազմօդուժի առումով հարաբերակցությունը մեր կողմից եղել է զրո, այսինքն՝ մենք կործանիչ հակաօդային պաշտպանության ավիացիա ընդհանրապես չենք ունեցել եւ հիմնվում ենք միայն նախկին ԽՍՀՄ սահմանից բխող սպառնալիքների, ՌԴ հետ համագործակցության եւ ՌԴ ռազմօդուժի կործանիչների հագեցվածության, կիրառմաբ վրա»,- ասաց Տոնոյանը։ Նույն խմբակցության պատգամավոր Հայկ Սարգսյանը նկատեց՝ փաստորեն Տոնոյանը, այն վիճակում, որում ստանձնել է բանակի ղեկավարումը, գոհ է եղել բանակի հագեցվածությունից, ղեկավար կազմից․ «Օրինակ՝ անգամ Ձեր կառավարման տարիներին եւ պատերազմի ժամանակ մեր բանակի վիճակը տարբեր առումներով իմ գնահատմամբ, եւ նաեւ փաստերն են դա ասում, եղել է ոչ լավ վիճակում։ Օրինակ՝ մոբ ռեսուրսի կառավարման ձեւը, մոբ ռեսուրսի տեղեկատվության շտեմարանները, որ մենք մոբ ռեսուրսը չէինք կարողանում նորմալ հավաքագրել, չունեինք էլեկտրոնային շտեմարաններ, որ տեղեկություն կտար մոբ ռեսուրսի մասին, ինչը խնդիրներ էր առաջացրել ու մինչեւ պատերազմի վերջը մենք չկարողացանք լուծել։ Սա կառավարչական ձեւի մասին եւ մեր ունեցած տեղեկատվության մասին։ Հաշվապահության մասին, որ մենք բանակում չենք ունեցել թե քանի սաղավարտ եւ անձնական պաշտպանության միջոցներ ենք ունեցել, եւ ունեցել ենք լուրջ խնդիր՝ բազմաթիվ զոհեր ենք ունեցել թեթեւ վնասվածքներից, ինչը հնարավոր կլիներ կանխել, եթե զինծառայողներն ունենային անձնական պաշտպանության միջոցներ, էլ չեմ ասում հրթիռների մասին, նաեւ վարչապետն է ասել, որ մեր հրթիռները քանակային առումով եղել են վատ վիճակում»,- ասաց Սարգսյանը՝ հարցնելով՝ ինչպե՞ս է Տոնոյանն այս իրավիճակը գնահատել բավարար։ Տոնոյանը նորից կրկնեց, որ ինքը չասաց՝ սա բավարար է եղել․ «Իմ՝ որպես նախարար զինված ուժերի զարգացմանը միտված մոտեցումները ես ձեւակերպել եմ երկու տեսլականներով։ Զինված ուժերը կենդանի օրգանիզմ է, մենք 1994-ին կամ 92-ին, երբ ստեղծվեցին Զինված ուժերը, չենք եղել այն մակարդակում, որում եղել ենք 2020-ին, եւ եթե ունենայինք 2020-ի պատրաստության եւ հագեցվածության վիճակը, հնարավոր է՝ Զինված ուժերը Ադրբեջանի կողմից գործողությունների վերսկսման պայմաններում հայտնվեին Կասպից ծովի ափերին։ Խոսքը տարբերության մասին է, թե ինչպիսին են եղել 2020-ին [Զինված ուժերը]։ Նորից եմ կրկնում, 2018-ի մայիսին, երբ ես ստանձնել եմ պաշտոնը, մեր գնահատականը եղել է, որ մենք կարող ենք դիմակայել (հաշվի առնելով նաեւ երկրի տնտեսական եւ ժողովրդագրական վիճակը) Ադրբեջանի ագրեսիան ՀՀ սահմաններին եւ ապահովեին Արցախի ժողովրդի անվտանգությունը եւ իրենց ինքնորոշման իրավունքը։ Կարող էինք անել»,- ասաց Տոնոյանը։ Ինչ վերաբերում է զորահավաքային ռեսուրսների վերաբերյալ հարցին՝ Տոնոյանն ասաց, 1946-ից 60-ականների սկզբին տոտալ պատերազմ վարելու ձեւավորված մոտեցում կար, ամբողջ ներուժն օգտագործելու, օպերատիվ եւ ռազմավարական մեծ խորություններով պետություն ունենալու հնարավորություններով, մեծ ժողովրդագրություն ունենալու հնարավորություններով մոբիլիզացիոն հայեցակարգ էր գործում, որը, նախկին նախարարի խոսքով, ավտոմատ կերպով ներդրվել էր ՀՀ ԶՈՒ-ն համալրելու եւ լրահամալրելու հարցում։ Սա, Տոնոյանի գնահատմամբ, իրատեսական չէր, եւ, նրա խոսքով, ռազմական գործողությունները ցույց տվեցին, որ այդպիսի զորահավաքային մոտեցում ՀՀ-ն ի վիճակի չէ անելու․ «Այդ իսկ պատճառով նախապատրաստական կամ նախորդող փուլում մենք վերանայում էինք եւ ակտիվ պահեստազորի գաղափարն էինք ներդնում։ Մոբիլիզացիոն եւ ռեզերվային ուժերի ներգրավումը շատ արդիական եւ անհրաժեշտ է այն երկրներում, որոնք ձեւավորում են պրոֆեսիոնալ բանակ, արհեստավարժ բանակի համալրման սկզբունքն են ընտրել, եւ համալրվում են ռեզերվիստների միջոցով։ ՀՀ ԶՈՒ համալրումն իրականացվում էր նաեւ պարտադիր ժամկետային զինծառայողների միջոցով, որը բավականին մեծ թիվ էր։ ՀՀ ժողովրդագրական եւ տնտեսական հնարավորություններն իրականում թույլ չէին տալիս առկա զորահավաքի շրջանակում իրապես ներդաշնակված, մարտունակ ստորաբաժանումներ ներգրավել։ Դա կարող էր լինել սահմանափակ քանակությամբ, օրինակ՝ հատուկ նշանակության ստորաբաժանումների զորացրված զինծառայողների, այլ հատուկ ծառայությունների միջոցով, բայց հետեւակի առումով ներգրավումն, առանց ներդաշնակելու, ես կարծում եմ՝ հինգերորդ, անգամ չորրորդ սերնդի պատերազմի պայմաններում թերի էր այդ համակարգը»։ Հագեցվածության մասին Տոնոյանն ասաց, որ, մենք երբեւէ չենք ունեցել ոչ ՍՌՏ-ի [սպառազինություն եւ ռազմական տեխնիկա], ոչ հանձերձավորման ամբողջական պաշար։ Նա նշեց, որ միջոցառումների ծրագրում երկու անգամ՝ 2018, 2019 թվականներին ներկայացրել են դրանց համալրման անհրաժեշտությունը։ Տոնոյանն ասաց, որ փակ նիստում կանդրադառնա այն հարցին, թե արդյոք ըստ դիրեկտիվների ինքն իրավասու եւ պարտավոր եղել է ՀՀ ԶՈՒ-ն կամ Արցախի ՊԲ-ն բերել մարտական պատրաստականության բարձր կամ լրիվ աստիճանների։ Քոչարյանը հարցրեց՝ ինչո՞ւ պատերազմը սկսվելու նախօրեին ՀՀ ԶՈՒ-ն կամ Արցախի ՊԲ-ն չեն բերվել մարտական պատրաստականության բարձր աստիճանի։ Տոնոյանը նշեց միայն այն, որ պատերազմի նախօրեին կարգադրական կարգով ԳՇ-ն որոշ գործողություններ իրականացրել է։ Այդ գործողությունները բավարար եղե՞լ են՝ ճշտեց Քոչարյանը, ինչին Տոնոյանը պատասխանեց․ «Այն գնահատականի համար, որը մենք ունեցել ենք՝ սպառնալիք գնահատականի, այլ տարբերակ առկա չի եղել։ Որոշ գործողություններ իրականացվել են «Շանթ» զորավարժության շրջանակներում՝ զորահավքային ռեսուրսների հաշվարկման, վերահաշվարկման, ակտիվացման առումով»,- նշեց Դավիթ Տոնոյանը։
13:52 - 01 օգոստոսի, 2023
Մինչեւ պատերազմի սկիզբը եղել եմ օդանավում, վայրէջքի պահին ԳՇ պետից անմիջապես տեղեկացվել եմ․ Տոնոյան

Մինչեւ պատերազմի սկիզբը եղել եմ օդանավում, վայրէջքի պահին ԳՇ պետից անմիջապես տեղեկացվել եմ․ Տոնոյան

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն Ազգային ժողովում է՝ մասնակցելու 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Հանձնաժողովի հրապարակային աշխատանքներին մասնակցելու համար Տոնոյանը միջնորդություն էր ներկայացրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավոր Վ.Դոլմազյանին՝ խնդրելով թույլատրել ներկայանալ հանձնաժողովի աշխատանքների իրականացման վայր, միջնորդությունը բավարարվել էր: Տոնոյանը ցանկություն էր հայտնել մասնակցել նիստին՝ բաց ձեւաչափով, միաժամանակ այսօրվա նիստում նա նշեց, որ որոշ դրվագների անդրադառնալու համար փակ նիստի կարիք է լինելու։ Նիստի սկզբում Տոնոյանը ներկայացրեց, որ 2020թ․ սեպտեմբերին զբաղեցրել է պաշտպանության նախարարի պաշտոնը եւ իրականացրել նախարարի գործառույթները՝ օրենքով եւ Սահմանադրությամբ սահմանված լիազորությունների սահմաններում։ Նա խնդրեց ուշադրություն դարձնել, որ հոկտեմբերի 21-29-ին՝ ռազմական գործողությունների շրջանում, վարչապետի հանձնարարությամբ, գտնվել է Մեղրիում։ Տոնոյանը պատերազմից առաջ տեղյակ է եղել սպառնալի իրավիճակի մասին՝ իր խոսքով՝ պարբերաբար ստացվող պաշտոնական տեղեկատվության, իր փորձի, ամփոփման հիման վրա։ Նախկին նախարարը նշեց, որ ռազմական գործողությունների սկսման օրը որեւիցե մեկին հայտնի չի եղել։ Հարցին՝ որպես կառավարության անդամ՝ ինչ գործողություններ ու միջոցներ է ձեռնարկել պատերազմը կանխելու համար, Տոնոյանը պատասխանեց՝ ի պաշտոնե իր լիազորությունների շրջանակում իրականացրել է պաշտպանական քաղաքականության իրականացումը․ «Պաշտպանական քաղաքականության իրականացումը փաստաթղթային կամ բովանդակային ձեւակերպվում է մի քանի փաստաթղթերով։ Այդ փաստաթղթերից են իմ պաշտոնավարման ընթացքում ընդունված կառավարության երկու որոշումները՝ 2018 եւ 2019 թվականներին»,- ասաց Տոնոյանը՝ հիշատակելով նաեւ, որ կա 2019թ․ կառավարության ծրագրի մասին, որն ունի միջոցառումների ցանկ։ Նախկին նախարարը հետաքրքրվեց՝ արդյոք այդ փաստաթուղթն ուսումնասիրե՞լ է հանձնաժողովը․ «Սա ՀՀ կառավարության 2019-2023թթ․ գործունեության միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին 2019թ․ մայիսի 16-ի որոշումն է։ Ընդ որում՝ այն ունի ՊՆ-ին վերաբերող մաս, որը սկսվում է 190-րդ կետից։ Առաջին իսկ կետով ՊՆ-ի առջեւ դրված էր «զսպման ուժերի եւ միջոցաների զարգացում, զորքերի մարտական կարողությունների զարգացում» խնդիրը, որը ներառում է «ավելացնել հրթիռային զորքերի եւ հրետանու կրակային եւ հարվածային հնարավորությունները, ԶՈՒ-ն համալրել բազմագործառական ավիացիոն համալիրներով (դա ՍՈՒ-30-ների վերաբերյալ է), ԱԹՍ-ներով, բարձրացնել օդային հարձակման միջոցների պաշտպանվածության մակարդակը եւ կատարելագործել վաղ հայտնաբերման համակարգը»։ Սա բաց փաստաթուղթ է, սա այն ոլորտն է, որի գործունեության համար ես անմիջական պատասխանատվություն եմ ունեցել»,- ասաց Տոնոյանը։ ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանն ասաց, որ այս փաստաթուղթն ուսումնասիրված է։ Տոնոյանը հիշեցրեց նաեւ Սպառազինության եւ զարգացման տեխնիկայի զարգացման ծրագրի, ԶՈՒ զարգացման ծրագրի, ԶՈՒ կիրառման պլանի եւ այլ փաստաթղթերի մասին՝ նշելով, որ դրանք եղել են իր՝ որպես պաշտպանության նախարար գործունեության հիմնական ուղղորդիչ փաստաթղթերը, եւ վստահեցրեց՝ իր լիազորությունների շրջանակում դրանք իրականացրել է։ Դավիթ Տոնոյանը 2020թ․ սեպտեմբերի 25-ին գործուղված է եղել ՌԴ՝ զորավարժությունների։ Նա ասաց, որ սեպտեմբերի 25-ից 26-ի երեկոն եղել ԵՄ եւ ՆԱՏՕ անդամ երկրում՝ նորից գործուղման շրջանակում՝ սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի մատակարարումների կազմակերպման նպատակով։ Նա ասաց, որ եթե կարիք լինի, փակ նիստի ժամանակ կմանրամասնի։ Ամսի 26-ի երեկոյից մինչեւ պատերազմի սկիզբը, Տոնոյանի խոսքով, եղել է օդանավում․ «Շարունակում էի իմ գործողումը՝ դեպի կենտրոնասիական երկիր՝ վայրէջքով, որտեղից պիտի վերցվեին այն մարդիկ, որոնք բանակցությունների էին մասնակցելու, ընդ որում՝ ՀԱՊԿ անդամ երկրում՝ էլի գործուղման շրջանակում, որտեղ պիտի շարունակվեին բանակցությունները՝ նորից սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի ձեռքբերումների հետ կապված հարցերում։ Սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան՝ վայրէջքի պահին, երբ հնարավորություն եղավ հեռախոսները միացնելու, ԳՇ պետից անմիջապես տեղեկացվել եմ․․․»։ Անդրանիկ Քոչարյանը ճշտեց՝ Ղազախստանո՞վ էին վերադառնում, Տոնոյանը հաստատեց՝ շարունակելով, որ հետո խոսակցություն է ունեցել նաեւ ՀՀ վարչապետի հետ․ «Հաշվի առնելով «կովիդային թռիչքային իրավիճակները», երեք ժամվա ընթացքում անմիջապես տեղեկացվելուց հետո հնարավորություն ստեղծվեց ինքնաթիռ հայթայթելու, որպեսզի կարողանամ վերադառնալ Հայաստան»,- ասաց Տոնոյանը՝ հավելելով, որ իր վերադարձը բավականին խոչընդոտներով է եղել, որովհետեւ ստիպված էր մի բան անել, որի մասին կարող է խոսել փակ նիստի ժամանակ։ Տոնոյանը վերադարձել է Հայաստան Վրաստանով։ Նախկին նախարարն ասաց, որ սեպտեմբերի 28-ին, առավոտյան՝ ժամը 4-ին, եղել է Երեւանում, որից որոշ ժամանակ անց վարչապետից թույլտվություն է ստացել եւ մեկնել մարտական գործողությունների իրականացման վայր։ Մինչ ՀՀ վերադառնալը՝ Տոնոյանը քողարկված կապով է խոսել վարչապետի հետ։ Նա ասաց, որ եթե հեռախոսներն իր մոտ լինեին, կարող էր հստակ ժամերն ասել, սակայն դրանք առգրավված են։ «Ես ձեզ կոնկրետ ժամերը կասեի, բայց դա եղել է անընդհատ։ Եւ ԳՇ պետի հետ, եւ վարչապետի հետ խոսակցությունները եղել են անդընդատ, երբ կապի հնարավորություն է եղել։ Վերադառնալուց անմիջապես հետո, երբ ԳՇ սկսել էր իր աշխատանքը համպատասխան հրամանտարական կետում, անցկացրել եմ խորհրդակցություն, տրվել են համապատասխան հանձնարարություններ, լսել եմ զեկույցներ, որից հետո անցել եմ իմ պարտականությունների կատարմանը՝ ըստ ՀՀ վարչապետի հանձնարարության»։
13:02 - 01 օգոստոսի, 2023