ԿԱՐԴԱԼԻՔ

Հայաստանում ապաստանած ռուսաստանցի մասնագետների մասին․ The New York Times-ի անդրադարձը

Հայաստանում ապաստանած ռուսաստանցի մասնագետների մասին․ The New York Times-ի անդրադարձը

Գլխավոր լուսանկարը՝ The New York Times-ի, Երեւանի «Lumen» սրճարան Ամերիկյան The New York Times պարբերականը հոդված է գրել ուկրաինական պատերազմի և Ռուսաստանի դեմ սահմանված պատժամիջոցների պատճառով ՌԴ-ից Հայաստան տեղափոխված ռուսաստանցի տարբեր մասնագետների մասին։ Հոդվածը կրճատումներով ներկայացնում ենք ընթերցողին։   «Հայաստանի մայրաքաղաքի «Lumen» սրճարան ռուսաստանցիները գալիս են, հենց բացվում են դռները, սուրճ են պատվիրում, բացում Apple նոութբուքերն ու փորձում կողմնորոշվել, թե ինչպես նոր կյանք սկսել, երբ դրա համար տարբերակները գնալով նվազում են։ Սրճարանում հնչող ֆոնային երաժշտությունը և արևի շողերով լուսավորված հանգիստ միջավայրը արմատապես տարբերվում է նրանից, թե ինչպես են նրանք հապճեպ լքել սեփական երկիրը՝ թողնելով ծնողներին, ընտանի կենդանիներին և զրկվելով տանը լինելու զգացողությունից, երբ անցյալ ամիս Ռուսաստանը ներխուժել է Ուկրաինա։ «Այս պատերազմը մի բան էր, որն, ինչպես կարծում էի, երբեք չի կարող լինել, - ասում է 29-ամյա մոսկվացի Պոլինա Լոսևան, որը մասնագիտությամբ վեբ-դիզայներ է և աշխատում է ռուսաստանյան ՏՏ ընկերությունում, որի անունը չի ցանկացել նշել։ - Երբ ամեն ինչ սկսվեց, ինձ թվաց, որ հիմա ամեն ինչ հնարավոր է։ Արդեն հիմա մարդկանց բանտ են նստեցնում Ֆեյսբուքում ինչ-որ անմեղ գրառումների համար։ Հեռանալն ավելի անվտանգ էր»։ Սա ուրիշ արտագաղթ է․ տասնյակ հազարավոր երիտասարդ, քաղաքներում ապրող բազմալեզու մասնագետներ կարող են հեռավար աշխատել ցանկացած վայրից, նրանցից շատերն աշխատում են տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտում կամ ֆրիլանսերներ են ստեղծագործական ոլորտներում։ Ռուսաստանը կորցնում է հեռանկարային երիտասարդ մասնագետների, որոնք գլոբալ տնտեսության մի մասն էին, որը խզում է կապերն նրանց երկրի հետ։ Պաշտոնական տվյալներով՝ պատերազմի մեկնարկից առաջ շուրջ 3000-4000 ռուսաստանցի է Հայաստանում գրանցված եղել՝ որպես աշխատող։ Սակայն ներխուժմանը հաջորդած երկու շաբաթում գրեթե ամեն օր այս փոքրիկ երկիր է ժամանում նվազագույնը նույն թվով ռուսաստանցի։ Մինչ հազարավոր մարդիկ այստեղից տեղափոխվում են այլ երկրներ, Հայաստանի պաշտոնյաներն անցյալ շաբաթվա վերջին հայտարարել են, որ շուրջ 20 հազար մարդ մնացել է։ Եվս տանյակ հազարավոր մարդիկ ուզում են նոր կյանք սկսել այլ երկրներում։ Արտագաղթի արագ տեմպն ու մասշտաբները վկայում են այն հսկայական տեղաշարժի մասին, որը Ռուսաստանում առաջացրել է ներխուժումն Ուկրաինա։ Թեև Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը ճնշել է այլակարծությունը՝ մինչև անցյալ ամիս Ռուսաստանը եղել է մի երկիր, որտեղից մարդիկ համեմատաբար անարգել կարողացել են արտասահման մեկնել ճամփորդելու, համացանցը եղել է գրեթե առանց գրաքննության՝ հարթակ ծառայելով անկախ լրատվամիջոցների համար, բարգավաճում էր տեխնոլոգիական արդյունաբերությունը, երկիրն ուներ համախարհային մակարդակի արվեստ։ Կյանքը լավն էր, ասում են էմիգրանտները։ Հայաստանում նորեկների մոտ կառավարվող խուճապին գումարվում է մեղքի զգացումն այն բանի համար, որ նրանք լքել են իրենց ընտանիքներն, ընկերներին և հայրենիքը, ինչպես նաև անկաշկանդ արտահայտվելու վախն ու թախիծը, որ երկիրը, որն իրենք սիրում են, անում է այն, ինչ իրենց դուր չի գալիս։ «Երկիրը լքածների մեծ մասը դեմ է պատերազմին, որովհետև նրանք կապված են աշխարհի հետ, նրանք հասկանում են, թե ինչ է կատարվում», - ասում է խաղային ոլորտի կիպրոսյան ընկերության համահիմնադիր Իվանը։ Նա և մյուս ռուսաստանցի վտարանդիները, որոնց հետ խոսել ենք, ասում են, որ չեն ուզում նշել իրենց ազգանունները, որ հայենիքում հետևանքներ չառաջանան։ Պոլինա Լոսևան և նրա 32-ամյա զուգընկեր Ռոման Ժիգալովը, որը որպես վեբ-ծրագրավորող է աշխատում նույն ընկերությունում, ինչ Պոլինան, նստած են լեփ-լեցուն սրճարանում և գիշերակացի տեղ են փնտրում։ «Մեկ ամիս առաջ ես չէի ուզում որևէ այլ երկիր տեղափոխվել, - ասում է Պոլինան։ - Բայց հիմա չեմ ուզում վերադառնալ։ Դա այլևս այն երկիրը չէ, որտեղ ես ուզում եմ ապրել»։ Սրճարանի մյուս սեղանների մոտ երիտասարդ ռուսաստանցիներն աշխատում են նոութբուքերով, ոմանք՝ Zoom-հանդիպումների մասնակցում, մյուսները՝ մատչելի գներով բնակարան փնտրում որովհետև նրանց խնայողություններն անհասանելի են։ Ռուբլու փոխարժեքի անկումը և Հայաստանում բնակարանների գների կտրուկ աճը, որոնք դոլարով են հաշվարկվում, ստիպել են մոսկովյան ոճային բնակարաններին սովոր ռուսաստանցիներին մտածել ոչ թանկ հյուրանոցներից էլ ավելի էժան  հոսթելներ տեղափոխվելու մասին՝ երկհարկանի մահճակալներով և ընդհանուր սանհանգույցով։ Հայաստան տեղափոխվածների մեծ մասն աշխատում է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և այլ ոլորտներում, որոնք սերտորեն կախված են համացանցի անխափան հասանելիությունից և միջազգային բանկային համակարգերից, The New York Times-ին ասել է Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը։ Սակայն Ռուսաստանը լքածների շրջանում կան նաև բլոգերներ, լրագրողներ և ակտիվիստներ, որոնք կալանավորվելու մտավախություն են ունեցել, քանի որ երկրում դրակոնյան նոր օրենք է գործում, որը հանցագործություն է դարձնում Ուկրաինայի համատեքստում անգամ «պատերազմ» բառի օգտագործումը։ Վերջերս Հայաստան ժամանած ռուսաստանցիներից ոմանք ասում են, որ պայմանագրեր ունեն, որոնցով իրենց կվճարեն գոնե մի քանի ամսվա հեռավար աշխատանքի համար, եթե իրենք կարողանան փողերը ստանալու ձևեր գտնել։ Մյուսներն ասում են, որ իրենց Հայաստան են տեղափոխել ամերիկայն և ՏՏ ոլորտի այլ ընկերություններ, որոնք շարունակում են իրենց աշխատավարձ վճարել։ Սակայն շատերը դժվար դրության մեջ են հայտնել՝ փորձելով բավականաչափ գումար հավաքել՝ բնակարանների համար վճարելու։ Visa-ն, Mastercard-ն ու PayPal-ը կապերը խզել են Ռուսաստանի հետ, առցանց վճարումների համար նրան թողնելով միայն ռուսական «Միր» բանկային քարտերը։ Դրանք ընդունում են Հայաստանն ու մի քանի այլ երկրներ։ 26-ամյա Կատյան, որը նախածգերի մենեջեր է ռուսական մարդասիրական կազմակերպությունում, պատմել է, որ Մոսկվայից մեկնելուց առաջ ինքն ու իր զուգընկերը երեք ժամ բանկոմատից բանկոմատ են անցել՝ դոլար կանխիկացնելու համար, բայց ապարդյուն։ Բանկոմատներից յուրաքանչյուրի մոտ թիկնապահներով անձինք խցկվել են հերթի մեջ՝ միանգամից 5 000 դոլար կանխիկացնելով և դատարկելով բանկոմատները, պատմում է Կատյան։ «Մենք ոչինչ չէինք կարող ասել, որովհետև դա կարող էր վտանգավոր լինել», - ասում է նա։ Տասնյակ հազարավոր ռուսաստանցիներ արտագաղթել են Վրաստան և Թուրքիա։ Բայց նախկին խորհրդային պետություն Հայաստանը, որն այս հակամարտությունում չեզոքություն է պահպանում, ամենահարմարավետ պայմաններն է առաջարկում։ Ի տարբերություն Վրաստանի՝ հարցված ռուսաստանցիներից ոչ ոք չի ասել, որ թշնամանքի է բախվել։ Նրանք կարող են Հայաստան գալ առանց վիզաների և անգամ առանց անձնագրերի և այստեղ մնալ մինչև վեց ամիս, իսկ ռուսաց լեզուն լայնորեն տարածված է։ Հարցված ռուսաստանցիների մեծ մասն ասել է, որ մեկնել է երկրից, որովհետև ավերիչ միջազգային պատժամիջոցներից հետո անհնար է դարձել աշխատել ուրիշ երկրների ընկերությունների համար կամ օտարերկրյա հաճախորդների հետ։ Նրանք նաև մտավախություն են ունեցել, որ Ռուսաստանը կարող է փակել իր սահմանները։ Հայրենիքից հեռանալու հետ կապված չարչարանքին գումարվում է այն զգացողությունը, որ աշխարհում իրենց սկսում են նույնացնել երկրի նախագահի հետ։ «Ես ուզում եմ լինել մնացած աշխարհի հետ, այլ ոչ թե Ռուսաստանի, - ասում է վեբ-ծրագրավորող Ժիգալովը։ - Բայց մենք չենք կարող մնացած աշխարհի հետ լինել, որովհետև տպավորություն կա, որ ռուս լինելն այժմ վատ բան է դարձել»։ Ռուսական զբոսաշրջային տեղեկատուի խմբագիր 30-ամյա Մարիան ու նրա ամուսին Եվգենին Հայաստան են եկել անցյալ շաբաթ։ Ինչպես արտագաղթածներից շատերը, Եվգենին մտավախություն է ունեցել, որ իրեն կարող են բանակ զորակոչել և ստիպել կռվել Ուկրաինայի դեմ։ Այն բանից հետո, երբ ավիաընկերությունների մեծ մասը խզել է կապերը Ռուսաստանի հետ, ամուսինները փորձել են չվերթ գտնել Մոսկվայից մեկնելու համար, արդյունքում՝ ծախսել են իրենց գրեթե բոլոր փողերը, որ ավիատոմս գնեն դեպի Երևան։ Ռուսաստանից մեկնածներից շատերը ձեռնարկատերեր են կամ ֆրիլանսերներ, նրանց աշխատանքը կապված է օտարերկրյա հաճախորդների հետ։ Վերջիններս խզել են կապերը նրանց հետ՝ թույլ չտալով աշխատել նույնիսկ Ռուսաստանի սահմաններից դուրս։ «Նրանք մեզ պարզապես ասացին․ «Կներեք, ընկերներ։ Հույս ունենք ապագայում կրկին աշխատել միասին, բայց հիմա չենք կարող»»,- ասում է տեսախաղերի ծրագրավորող Իվանը։ Մեկ այլ սրճարանում 35-ամյա Ալեքսեյը պատմում է, որ չորս ժամ Մոսկվայի օդանավակայանում է անցկացրել, նրա չվերթը հետաձգել են։ «Գուցե պետք էր ավելի շուտ մեկնել, բայց ես պարզապես սիրահարված եմ իմ երկրին», - ասում է նա։ Ռուսաստանցիներից շատերի համար սերնդային ցավալի անջրպետ է առաջանում ծնողների, տատիկ-պապիկների հետ հարաբերություններում, որոնք մեծացել են Խորհդային Միությունում։ «Ծնողներս, տատս ու պապս հեռուստացույց են նայում և ամբողջությամբ հավատում են նրան, ինչ ասում են հեռուստատեսությամբ, այդ պատճառով էլ ինձ համար դժվար է նրանց հետ խոսելը, - ասում է օգնության խմբի նախագծի ղեկավար Կատյան։ - Ինչ-որ պահի հասկացա, որ չափազանց շատ եմ նրանց սիրում՝ վիճելու համար։ Եվ ասացի՝ եկեք այդ մասին չխոսենք»։ «Կայուն հող չունեմ ոտքերիս տակ։ Հիմա մենք այստեղ ենք, բայց չգիտենք, թե որտեղ կլինենք մի շաբաթից կամ մի ամսից, նույնիսկ՝ վաղը», - ասում է նա։ Անցյալ շաբաթ 22-ամյա Վիկտորյա Պոյմենովան և նրա 24-ամյա զուգընկեր Բուլատ Մուստաֆինը, որոնք ռուսական Միներալնիե Վոդի քաղաքից են, մի խուրձ ճամպրուկներով Երևանի օդանավակայան են իջել։ Հետները բերել են նաև իրենց փոքրիկ Միշու շանն ու Կիսյա կատվին։ Բուլատն ինժեներ է, կինոթատրոններում աշխատել է՝ որպես կինոպրոյեկտորների տեխնիկական մասնագետ, սակայն կինոթատրոններն այժմ չեն կարող ցուցադրել հոլիվուդյան ստուդիաների ֆիլմերը, քանի որ դրանք խզել են կապերը Ռուսաստանի հետ։ Վիկտորյան վեբ-ծրագրավորում է սովորեցնում կիպրոսյան առցանց դպրոցում։ Զույգը պլանավորում է ոչ թանկ բնակարան գտնել Վրաստանում։ «Եթե չգտնենք, կվերադառնանք այստեղ։ Եթե այստեղ էլ չգտնենք, Թուրքիա կմեկնենք։ Իսկ եթե ոչինչ չգտնենք, Սերբիա կմեկնենք, - ասում է Վիկտորյան։ - Մենք պարզապես ուզում ենք հանգիստ ապրել, բայց դա շատ դժար է անել, երբ քո երկիրն այսպիսի աղետ է սարքում»»: Նորա Վանյան
22:23 - 20 մարտի, 2022
ԵԱՏՄ-ն քննարկում է ինտեգրման ապագան՝ Ռուսաստանի և Բելառուսի դեմ սահմանված պատժամիջոցների ֆոնին․ «Կոմերսանտ»

ԵԱՏՄ-ն քննարկում է ինտեգրման ապագան՝ Ռուսաստանի և Բելառուսի դեմ սահմանված պատժամիջոցների ֆոնին․ «Կոմերսանտ»

Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի (ԵՏՀ) խորհուրդը, որը Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) կառավարող կառույցն է, երեկ և այսօր քննարկում է իր աշխատանքի հեռանկարները կտրուկ փոփոխված պայմաններում, երբ Ռուսաստանի և Բելառուսի նկատմամբ պատժամիջոցներ են կիրառվել ուկրաինական պատերազմի պատճառով։ Քննարկվող հարցերի մասին որոշակի մանրամասներ է հայտնել Կրեմլին մոտ կանգնած «Կոմերսանտ» թերթը: Փակ ռեժիմով քննարկումը Հայաստանի, Ղազախստանի և Ղրղզստանի հետ հեշտ չի ընթանում և առայժմ ավարտվել է սաղմոնի մանրաձկան համար զրոյական տուրքի որոշման երկարաձգմամբ։ Արդեն պարզ է, սական, որ նրանք այնքան բարձր չեն գնահատում ԵԱՏՄ երկրների տարանցման աճող հնարավորությունները, որպեսզի նախապես փոխհատուցեն ինտեգրացիոն նոր ռիսկերն ու երկրորդային պատժամիջոցների ռիսկերը, իսկ ՌԴ և Բելառուսի արտահանման պատասխան սահմանափակումները մատակարարման խնդիրներ են առաջացում հենց միության ներսում, գրում է թերթը։ ԵՏՀ խորհուրդը, որի կազմում են ԵԱՏՄ երկրների պրոֆիլային փոխվարչապետները, և որը գլխավորում է ԵՏՀ ղեկավար Միխայիլ Մյասնիկովիչը, մարտի 17-18-ին, ըստ հրապարակված օրակարգի, պետք է զբաղվեր առօրեական հարցերով, այդ թվում՝ միության երկրների աշխատակիցներին և նրանց ընտանիքներին տրամադրվելիք բուժօգնության նվազագույն երաշխիքների և տեխնիկական փաստաթղթերում կատարվելիք փոփոխությունների քննարկումով։ Սակայն, «Կոմերսանտի» տվյալներով, ողջ քննարկումն ընթանում է պատժամիջոցների հետ կապված նոր թեմաների շուրջ, որոնք Ռուսաստանի և Բելառուսի դեմ սահմանել է աշխարհի զարգացած երկրների մեծ մասը՝ Ուկրաինա ներխուժման պատճառով։ Ինչպես պատմել են թերթի աղբյուրները, ԵՏՀ խորհրդի նիստի մեծ մասն անցկացվել է նեղ կազմով (միայն ԵՏՀ ղեկավարն ու ՌԴ, Հայաստանի, Բելառուսի, Ղազախստանի և Ղրղզստանի վարչապետները) այն պատճառով, որ թեման զգայուն է միության բոլոր անդամ երկրների տնտեսությունների համար։ Ռուսական կողմից խորհրդի նիստին մասնակցում է փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը։ Նիստից առաջ նա առանձին հանդիպում է ունեցել Ղազախստանի՝ արդյունաբերական և առևտրային գծով փոխվարչապետ Բախիթ Սուլթանովի հետ։ Քննարկվել է «եվրասիական տարածքում կոոպերատիվ արտադրական շղթաների կարգավորման» և 2021-2025 թ-ի Տնտեսական համագործակցության համալիր ծրագրի իրականացման միջոցառումների պլանի կատարումը։ Այս ծրագիրը ենթադրում է սահմանային անցակետերի և տրանսպորտային մատակարարումների ընդլայնում (Ղազախստանը ԵԱՏՄ-ում Ռուսաստանի առավել հեռանկարային գործընկերն է Չինաստանից, պատժամիջոցների շրջանցմամբ, արդյունաբերական արտադրանքի և էլեկտրոնիայի մատակարարումների կազմակերպման հարցում)։ Քննարկվել է նաև «հակազդումը կասկածելի ֆինանսական գործարքներին»։ Ինչպես պատմել են «Կոմերսանտի» զրուցակիցները, որոնք տեղյակ են ԵՏՀ-ում երեկվա քննարկումների բովանդակությունից, խորհրդի աշխատանքը սկսվել է լարված մթնոլորտում՝ ԵԱՏՄ անդամներից երկուսի դեմ կոշտ պատժամիջոցների պայմաններում կառույցի ինտեգրացիոն աշխատանքում կտրուկ աճած հակասությունների  ֆոնին․ Ռուսաստանի ու Բելառուսի տնտեսական կայունությունը կախված է, այդ թվում, ԵԱՏՄ մնացած պետությունների «հակապատժամիջոցային» աջակցությունից։ Միության անդամ երկրները մեծապես շահագրգռված են իրենց երկրների վրա պատժամիջոցների չտարածման հարցում, սակայն կապված են իրավաբանորեն պարտավորեցնող միջպետական և միջկառավարական համաձայնագրերով։ Թերթը հիշեցնում է, որ վերջին տարիներին ԵԱՏՄ-ն մշակել է միասնական միությանն ազգային շուկաների ինտեգրման ծրագրերի մեծ շարք։ Դրանք վերաբերում են վառելիքաէներգետիկ համալիրին, առևտրին, ֆինանսներին, աշխատաշուկային, շինարարությանը և այլն։ Ենթադրվում էր, որ մասնակիորեն դա այլընտրանք կլինի ՌԴ և Եվրամիության շուկաների մերձեցմանը, որը կասեցվել է 2014 թ-ին Ռուսաստանի՝ Ղրիմի բռնակցումից հետո։ Սակայն ներկայիս պայմաններում ԵԱՏՄ շուկաների ինտեգրումը որոշակի ռիսկեր է կրում անդամ երկրների ազգային տնտեսությունների համար։ Որպես երեկվա քննարկումների «արտակարգ» թեմա՝ «Կոմերսանտի» զրուցակիցները նշել են, մասնավորապես, դոլարային հաշվարկներից և հավաքագրված տուրքերը դոլարի վերածելուց զերծ մնալու անհրաժեշտությունը (ԵԱՏՄ-ն միասնական մաքսային սահման ունի) և միության ներսում այդ միջոցների բաշխումը։ Այս երկու հարցերն, ըստ էության, միավորում է փոխարժեքի խնդիրը։ Քանի որ ռուբլին մասնակիորեն զրկվել է ազատ փոխանակման հնարավորությունից, պետք է որոշել, թե ոչ շուկայական որ փոխարժեքն է կիրառվելու հավաքագրված տուրքերի ողջ ծավալը ռուբլու վերածելու դեպքում, գրում է հոդվածագիրը։ Եվս մեկ խնդիր է այն, որ ԵԱՏՄ երկրների ազգային արժույթներով հավաքագրված տուրքերի «զամբյուղը» չի համապատասխանում միության արժութային շուկայի կառուցվածքին։ Քննարկվել է նաև անդամ պետությունների արձագանքը ՌԴ և Բելառուսի հակապատժամիջոցային արտակարգ միջոցներին, որոք սահմանափակում են առանձին տեխնոլոգիական և հումքային ապրանքների արտահանումը։ Դրանց զգալի մասի մատակարարումները ծայրահեղ կարևոր են ԵԱՏՄ գործընկերների համար և կարող են պատասխան սահմանափակումներ առաջացնել։ Ալեքսեյ Օվերչուկի աշխատակազմը երեկ չի մեկնաբանել ԵՏՀ խորհրդի նիստի ընթացքը․ հավանաբար, այս մասշտաբի խնդիրների արագ լուծում լինել չի կարող։ Հաշվի առնելով ինտեգրման մասշտաբները, ԵԱՏՄ-ն պատժամիջոցներից առաջ էլ էր դանդաղ գալիս ֆորմալ փաստաթղթերի ստորագրման։ Նկարագրված օրակարգի արդիականության հաստատումը կարող է լինել ԵՏՀ որոշման նախագծի՝ «Ինտերֆաքս» գործակալության երեկ հայտնաբերած հրապարակումը, որում խոսվում է ԵԱՏՄ երկրների միջև ներկրման մաքսատուրքերի հաշվարկման և բաշխման կարգի վերանայման մասին։ Դրանում արձանագրված է հրաժարումն ԱՄՆ դոլարի օգտագործումից՝ որպես արտաքին առևտրային ցուցանիշների արտահայտման ունիվերսալ արժույթ։ Սակայն հաշվարկների նոր մոդելի մասին տեղեկություններ չկան։ ԵԱՏՄ-ում հաշվարկների կարգի վերանայման շուրջ քննարկումների փաստն ավելի վաղ հաստատել էին նաև Ղազախստանի փոխվարչապետ Բախիթ Սուլթանովը և Բելառուսի ֆինանսների նախարար Յուրի Սելիվերստովը, որն ընդգծել էր, որ դոլարից «պետք է հրաժարվել», և «հաշվի առնելով ի հայտ եկող սահմանափակումները, դա պետք է անել շատ արագ»։ Արդյունքում՝ միակ «հակապատժամիջոցային» համաձայնեցված որոշումը, որը երեկ հրապարակվել է խորհրդի նիստից հետո, եղել է սաղմոնի և իշխանի մանրաձկան համար զրոյական տուրքերի մասին որոշման երկարաձգումը մինչև 2025 թ-ը՝ «միության ներքին շուկայի զարգացման համար»։ Կարմիր ձկան խնդիրներից զատ՝ այլ հարցերի լուծման մասին, եթե այդպիսիք եղել են, ԵՏՀ-ն չի հայտարարել, եզրափակում է թերթի հոդվածագիրը։   Նորա Վանյան
16:59 - 18 մարտի, 2022
Նոր պատժամիջոցներ Ռուսաստանի դեմ․ ամփոփ

Նոր պատժամիջոցներ Ռուսաստանի դեմ․ ամփոփ

Աշխարհի մի շարք երկրներ նոր պատժամիջոցներ են սահմանել Ռուսաստանի դեմ՝ Ուկրաինա ներխուժման պատճառով։ Ավստրալիայի կառավարությունը պատժամիջոցներ է սահմանել ռուսական 11 բանկերի և պետական հաստատությունների դեմ։ Դրանք տարածվում են, մասնավորապես, Ռուսաստանի ֆինանսների նախարարության, «Սբերբանկի», «Ալֆաբանկի», «Գազպրոմբանկի», ՎՏԲ-ի վրա։ Սահմանափակումներ են գործում նաև ռուս օլիգարխներ Օլեգ Դերիպասկայի, Վիկտոր Վեկսելբերգի վրա։ Այս մասին հայտնում է Ավստրալիայի ԱԳՆ-ն։ Նոր Զելանդիան հայտարարել է նոր պաժամիջոցների առաջին փաթեթի մասին։ Այցելությունների սահմանափակումներն ու ակտիվների սառեցման մասին որոշումը վերաբերում է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին և Անվտանգության խորհրդի 12 անդամներին։ Սահմանափակումներ են գործելու նաև ռուսաստանցի 300 քաղաքական գործիչների, զինվորականների և այլ անձանց, ինչպես նաև 19 կազմակերպությունների՝ այդ թվում «Պրոմսվյազբանկի» համար։ Այս մասին տեղեկացրել է Նոր Զելանդիայի արտաքին գործերի և առևտրի նախարարությունը։ Ճապոնիայի իշխանությունն իր պատժամիջոցային ցանկում ներառել է ինը կազմակերպություն և 15 պաշտոնատար անձ, այդ թվում՝ Ռուսաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովային։ Այս մասին հայտնում է Reuters-ը։ Ռումինիայի հարկային վարչարարության ազգային գործակալությունը արգելանք է դրել երկրում ռուսական «Աերոֆլոտ» ընկերության ներկայացուցչության բանկային հաշիվների վրա, հաղորդում է ՏԱՍՍ-ը՝ վկայակոչելով երկրի պաշտոնական ակտերի հրապարակման համար նախատեսված Monitorul Oficial ամսագիրը։ Նորա Վանյան
13:53 - 18 մարտի, 2022
Ինչպե՞ս է ազդում ուկրաինական պատերազմը Միջին Արևելքի վրա․ Al Jazeera

Ինչպե՞ս է ազդում ուկրաինական պատերազմը Միջին Արևելքի վրա․ Al Jazeera

Ռուսաստանի՝ Ուկրաինա ներխուժման հետևանքներն ազդել են ողջ աշխարհի վրա, և Միջին Արևելքը բացառություն չէ։ Տարածաշրջանի երկրների վրա, որոնք տարիներով համագործակցել են թե Վաշինգտոնի, թե Մոսկվայի հետ, այժմ ճնշում է գործադրվում, որպեսզի նրանք սատարեն կողմերից մեկին։ Սակայն, կարծես, միջինարևելյան երկրները դեռևս չեն ուզում նման բան անել․ նրանց մեծ մասը դատապարտել է Ռուսաստանի ներխուժումը, սակայն զերծ մնացել Մոսկվայի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելուց, գրում է Al Jazeera պարբերականը, որի հոդվածը կրճատումներով ներկայացնում ենք ընթերցողին։ Այս երկրներն ունեն տարբեր տնտեսական ակնկալիքներ․ էներգակիրների և ցորենի ներկրողները պատրաստվում են վատթարագույն սցենարների, մինչդեռ նավթ արտադրողները սպասում են եկամուտների կտրուկ ավելացման։ Սակայն տնտեսական հարցերից զատ՝ այս հակամարտության ելքը կարող է զգալի աշխարհաքաղաքական հետևանքներ ունենալ տարածաշրջանի համար։ Հաշվարկված չեզոքություն 2020 թ-ի նոյեմբերին Ջո Բայդենի նախագահ ընտրվելուց ի վեր Միջին Ասիայի առաջնորդները ձգտում են նվազեցնել տարածաշրջանային լարվածությունը՝ կարգավորելով լարված երկկողմանի հարաբերությունները։ Օրինակ՝ Թուրքիան բացել է հաղորդակցության ուղիները Եգիպտոսի, Արաբական Միացյալ Էմիությունների և Իսրայելի հետ, շփումներ կան նաև Կատարի և Եգիպտոսի, ինչպես նաև Սաուդյան Արաբիայի և Իրանի միջև։ Այս երկրների կառավարությունները չեն ուզում, որ Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա ի չիք դարձնի այդ ջանքերն ու բևեռացման նոր ալիք առաջացնի։ Նրանք նաև չեն ուզում, որ Ռուսաստանը խոշոր պարտություն կրի, որը կարող է ամրապնդել միակողմանի գործողություններ ձեռնարկելու ԱՄՆ քաղաքականությունը և դժվարացնել իրենց դաշինքների դիվերսիֆիկացումը։ Սակայն Բայդենի վարչակազմի և արաբական առաջնորդների առաջնահերթությունները հակասում են միմյանց։ Ներկա պահին Վաշինգտոնը կենտրոնացած է Մոսկվային զսպելու և մեկուսացնելու վրա և աշխատում է հնարավոր միջուկային համաձայնագրի վրա, որը կարող է վերջ դնել Իրանի տնտեսական մեկուսացմանը։ Արաբական երկրները, սակայն, ուզում են, որ Ռուսաստանն ուժեղ մնա՝ զսպելու համար տարածաշրջանում ազդեցությունը մեծացնելու Իրանի նկրտումները։ Սաուդյան Արաբիա, ԱՄԷ Սաուդյան Արաբիայի և ԱՄԷ հարաբերությունները Բայդենի վարչակազմի հետ մնում են լարված՝ հատկապես այն պատճառով, որ, ըստ նրանց, ԱՄՆ-ն բավականաչափ աջակցություն չի ցուցաբերել իրենց տարածքների վրա հութիների վերջերս տեղի ունեցած հարձակումների հարցում։ Սա ազդել է Ուկրաինա ներխուժմանը նրանց արձագանքի վրա։ Օրինակ՝ ԱՄԷ-ն փետրվարի 25-ին ՄԱԿ-ում ներխուժումը դատապարտող բանաձևի նախագծի օգտին քվեարկման ժամանակ ձեռնպահ է մնացել։ Վերջերս այս երկու երկրները վերանայել են իրենց դիրքորոշումը (օրինակ՝ մարտի 2-ին ԱՄԷ-ն կողմ է քվեարկել ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայի բանաձևին, որը դատապարտում է ներխուժումն Ուկրաինա), սկսել բանակցել Ռուսաստանի և Ուկրաինայի առաջնորդների հետ և իրավիճակի դեէսկալացիայի կոչեր արել։ Սակայն Էր Ռիադն այս հարցում ԱՄՆ-ին շատ ընդառաջ չի գնա, քանի դեռ Բայդենը չի սկսել ակտիվ համագործակցությունը գահաժառանգ Մուհամադ իբն Սալմանի հետ՝ չսահմանափակվելով միայն նավթի արդյունահանման ավելացման խնդրանքով։ Էմիրաթներն, իրենց հերթին, սառեցնում են իրենց արտաքին կապեըը Վաշինգտոնի հետ, քանի որ Բայդենի վարչակազմը սկսել է ավելի սերտ կապեր հաստատել ԱՄԷ-ի տարածաշրջանային մրցակից Կատարի հետ։ Որպեսզի այս երկրներն ԱՄՆ կողմն ացնեն, կպահանջվի ավելի շատ փոխգործակցություն և շահերի համաձայնեցում։ Թուրքիա Ռուսական ներխուժումն Ուկրաինա ցուցադրեց նաև Ռուսաստան-Թուրքիա և Ռուսաստան-Իրան դաշինքների փխրունությունը։ Իր ներկայիս տնտեսական մեկուսացման պատճառով Մոսկվան ավելի մեծ կախում է ձեռք բերել թուրքական և իրանական շուկաներից, ինչը հանգեցրել է նրանց վրա ազդեցության որոշ լծակների կորստի։ Եթե Ռուսաստանը գրավի Սև ծովի ուկրաինական ափը, դա կմեծացնի վերահսկողությունը Սև ծովի նկատմամբ, ինչը մարտահրավեր է Թուրքիայի համար։ Այնուամենայնիվ, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, որի համար ակնհայտորեն շահավետ է լարվածությունը Վաշինգտոնի և Մոսկվայի միջև, նոր հնարավորություններ է տեսնում այս հակամարտությունում և կարծում է, որ կարող է դրանք իր օգտին ծառայեցնել։ Սակայն նա նաև չի ուզում սադրել Պուտինին, քանի որ գիտի, որ ցանկացած պատժամիջոց կարող է վնաս հասցնել թուրքական, առանց այդ էլ, խոցելի տնտեսությանը։ Այսպիսով՝ Անկարան հրապարակավ սատարում է Կիևին և ԱԹՍ-ներ տրամադրում, որոնք ուկրաինական բանակը հաջողությամբ կիրառում է ռուսական զորքերի դեմ, բայց խուսափում է պատժամիջոցներ սահմանել Մոսկվայի դեմ։ Սակայն լիովին հավանական է, որ Պուտինը մտապահում է Թուրքիայի բալանսավորված դիրքորոշումը, որպեսզի հետագայում պակաս զիջող լինի Անկարայի կարիքների և պահանջների հարցում․ նա արդեն թեթևակի պատժում է Անկարային՝ արգելափակելով Ուկրաինայից և Ռուսաստանից ծովով ձեթի արտահանումը Թուրքիա, ինչը կարող է հանգեցնել թուրքական շուկայում այդ ապրանքի պակասի։ Բայցևայնպես, Պուտինն այժմ Էրդողանի կարիքն ավելի շատ ունի, քան նախկինում, քանի որ Թուրքիան կարող է լավ ուղղություն լինել ռուսական կապիտալի և զբոսաշրջիկների համար, որոնք ձգտում են շրջանցել ԱՄՆ պատժամիջոցները։ Այսպիսով՝ հազիվ թե Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա հանգեցնի Անկարայի և Մոսկվայի միջև խզումների կամ Թուրքիայի անցմանն Արևմուտքի կողմ։ Իրան Ուկրաինական ճգնաժամի ամենասկզբից Իրանը նույնպես հասկացրել է, որ չի պատրաստվում որևէ մեկի կողմը բռնել։ Իրանի չեզոքության երեք հիմնական պատճառ կա։ Առաջինն այն է, որ Մոսկվան վճռականորեն չսատարեց Թեհրանին՝ Թրամփի վարչակազմին և Իսրայելին նրա դիմակայության հարցում։ Երկրորդն այն է, որ Իրանի համար առաջնահերթություն է ԱՄՆ հետ միջուկային համաձայնագրի վերականգնումն ու իր նկատմամաբ գործող պատժամիջոցների չեղարկումը, այդ պատճառով էլ նա Վաշինգտոնի հետ առճակատում չի ուզում։ Երրորդ հերթին՝ Իրանի քաղաքական վերնախավը տարակարծիք է պատերազմի հարցում․ ոմանք ԱՄՆ-ին մեղադրում սրացման համար, մյուսներն՝ Ուկրաինային սատարող հայտարարություններ անում և պահանջում ռուսական ագրեսիայի դադարեցում։ Եթե Իրանի և ԱՄՆ միջև միջուկային համաձայնագրի վերակնքումն արդյունքում ձախողվի, Թեհրանի և Մոսկվայի մերձեցումը կավելանա, իսկ եթե հաջողի, Իրանն, ըստ ամենայնի, կհեռանա Ռուսաստանից։ Այսպիսով՝ Ռուսաստանի հարձակումն Ուկրաինայի վրա Բայդենի վարչակազմի համար կարող է խթան լինել՝ Իրանի հետ միջուկային համաձայնագրի արագ վերականգնման համար։ Իսրայել Իսրայելը նույնպես փորձում է պահպանել հավասարակշռությունը Ռուսաստանի և ԱՄՆ միջև։ Այն բանից հետո, երբ Իսրայելի կառավարությունը հայտարարեց «Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը» սատարելու մասին, Ռուսաստանը դատապարտեց Գոլանյան բարձունքների օկուպացիան Իսրայելի կողմից։ Սակայն Իսրայելն այնքան հեռուն չգնաց, որքան Թուրքիան, և մերժեց Ուկրաինայի խնդրանքը՝ զենք և ռազմական տեխնիկա ուղարկելու վերաբերյալ։ Ըստ The Wall Street Journal-ի զեկույցի՝ Իսրայելի մտահոգությունն այն է, որ եթե նա ներգրավվի Ուկրաինայի դեմ ռազմական գործողություններում, Մոսկվան կպատասխանի Սիրիայի օդային տարածքում նրա գործողությունների սահմանաափակմամբ, որոնք ուղղված են Իրանին ու նրա դաշնակիցներին զսպելուն։ Այսպիսով՝ Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա փորձության է ենթարկել Միջին Արևելքում Մոսկվայի և Վաշինգտոնի ազդեցության լծակները։ Այն փաստը, որ տարածաշրջանի երկրները որոշել են հավասարակշռություն և չեզոքություն պահպահել, ցույց է տալիս, որ, չնայած Աֆղանստանից ԱՄՆ զորքերի դուրսբերմանն ու Իրանի հետ միջուկային համաձայանգրի վերականգնմանն ուղղված ջանքերին, որոնք արաբ առաջնորդները գնահատել են որպես նահանջ, Վաշինգտոնը դեռ բավականին մեծ ազդեցություն ունի տարածաշրջանում։ Սակայն թե արդյոք նրանք չեզոքություն կպահպանեն երկարաժամկետ հեռանկարում, կախված կլինի, նախևառաջ, Կիևի շուրջ ռազմական գործողությունների ելքից։ Եթե կողմերից մեկը հստակ հաղթանակ տանի, միջինարևելյան երկրներն իրենց դիրքորոշումները համապատասխանաբար կվերանայեն՝ ապահովելու սեփական տնտեսական և աշխարհաքաղաքական շահերը։ Սակայն ինչ էլ լինի արդյունքում, հիմա արդեն պարզ է, որ նրանք չեն ուզում ոչ ԱՄՆ, ոչ Ռուսաստանի վճռական հաղթանակն Ուկրաինայի և այլ հարցերում։ Նորա Վանյան
22:48 - 17 մարտի, 2022
Ռուսաստանի ՊՆ-ն Ուկրաինայում ԱՄՆ ռազմակենսաբանական նախագծերի ֆինանսավորման ապացույցեր է  հրապարակել

Ռուսաստանի ՊՆ-ն Ուկրաինայում ԱՄՆ ռազմակենսաբանական նախագծերի ֆինանսավորման ապացույցեր է հրապարակել

Ռուսաստանը կարծում է, որ Ուկրաինայի տարածքում կենսաբանական զենքի բաղադրիչներ են ստեղծվել։ Այս մասին հաղորդել է ՌԴ ԶՈւ ճառագայթային, քիմիական և կենսաբանական պաշտպանության զորքերի պետ Իգոր Կիրիլովը, գրում է ՏԱՍՍ-ը։ Նա ցուցադրել է 2015 թ-ի մարտի 6-ի փաստաթուղթ, որն իր պնդմամբ, «հաստատում է Պենտագոնի անմիջական մասնակցությունն Ուկրաինայում ռազմակենսաբանական նախագծերի ֆինանսավորմանը»։ Կիրիլովը նշել է, որ, «ըստ ստեղծված պրակտիկայի, երրորդ, այդ թվում՝ Աֆրիկայի և Ասիայի երկրների տարածքում սանիտարահամաճարակային բարեկեցության ոլորտում ամերիկյան նախագծերը ֆինանսավորվում են առողաջապահական ազգային մարմինների միջոցով»։ «Պատահական չէ, որ նշված լաբորատորիաներն ընտրվել են ԱՄՆ ՊՆ սպառնալիքի նվազեցման վարչության և «Բլեք էնդ վիչ» կապալառու ընկերության կողմից՝ որպես Յու-Փի-8 նախագծի կատարողներ, որն ուղղված է Ղրիմ-Կոնգոյի հեմոռագիկ տենդի, լեպտոսպիրոզի և հանտավիրուսի հարուցիչների ուսումնասիրմանը», - նշել է Կիրիլովը։ Բարձրաստիճան զինվորականի խոսքով՝ ԱՄՆ ռազմական կենսաբանների հետաքրքրությունը կապված է այն բանի հետ, որ այս պաթոգենները բնական օջախներ ունեն և Ուկրաինայոմ, և Ռուսաստանում։ «Դրանց կիրառումը կարող է քողարկվել հիվանդությունների բնական բռնկումների միջոցով։ Հենց այդ պատճառով է այս նախագիծը լրացուցիչ ֆինանսավորում ստացել, իսկ իրականացման ժամկետները՝ երկարաձգվել», - կարծում է Կիրիլովը։ Ֆինանսավորում Կիրիլովը նշել է, որ Ուկրաինայի պաշտպանության նախարարության լաբորատորիաները Կիևում, Օդեսայում, Լվովում և Խարկովում $32 մլն ֆինանսավորում են ստացել ԱՄՆ-ից։ «Ձեր ուշադրությունն եմ հրավիրում այն փաստին, որ համատեղ կենսաբանական գործունեության մասին համաձայնագիրը կնքված է ԱՄՆ ռազմական գերատեսչության և Ուկրաինայի առողջապահության նախարարության միջև։ Սակայն դրամական միջոցների իրական ստացողներն Ուկրաինայի ՊՆ լաբորատորիաներն են Կիևում, Օդեսայում, Լվովում և Խարկովում։ Ֆինանսավորման ընդհանուր ծավալը կազմել է $32 մլն», - ասել է նա։ Նա նշել է նաև, որ ԱՄՆ-ն $1,6 մլն ներդրում է արել չղջիկների միջոցով մարդուն հիվանդությունների փոխանցման ուսումնասիրության մեջ։ «Պ-781 նախագծի այն հատվածի փաստաթղթերի ուսումնասիրությունը, որը վերաբերում է չղջիկներից մարդուն հիվանդությունների փոխանցման ուղիներին, ցույց է տվել, որ աշխատանքներն իրականացվել են Խարկովի լաբորատորիայի հիմքի վրա՝ Թբիլիսիի սկանդալային համբավ ունեցող Լուգարայի կենտրոնի հետ համատեղ։ Ուկրաինայում և Վրաստանում դրա իրականացման վրա Պենտագոնի ընդհանուր ծախսերը կազմել են $1,6 մլն, որի մեծ մասը ստացել է Ուկրաինան՝ որպես հիմնական կատարող», - ասել է Կիրիլովը։ Տվյալների հրապարակում Կիրիլովը հավելել է, որ ԱՄՆ-ն արգելում է այլ երկրներում ռազմակենսաբանական աշխատանքի մասին տվյալների հրապարակումը։ «Ռուսաստանի դաշնությունը բազմիցս կոչ է արել հրապարակել երրորդ երկրների տարածքում Պենտագոնի ռազմակենսաբանական գործունեության մասին տվյալները, սակայն հավաքական Արևմուտքն՝ ԱՄՆ գլխավորությամբ, հետևողականորեն արգելափակում է այս նախաձեռնությունը՝ նախընտրելով ուրիշների ձեռքերով հետազոտություններ անցկացնել՝ շրջանցելով միջազգային պարտավորությունները», - ասել է նա։ Կիրիլովի պնդմամբ՝ ԱՄՆ-ն և Ուկրաինան 2016 թ-ից միտումնավոր կերպով միջազգային հաշվետվություններում ոչինչ չեն նշել իրականացվող կենսաբանական նախագծերի մասին։ Նյութերի ոչնչացում Իգոր Կիրիլովն ասել է, որ ուկրաինական լաբորատորիաները «շարունակում են ոչնչացնել կենսանյութերն ու վտանգավոր վարակների հետազոտության մասին փաստաթղթերը»։ «Մեզ հայտնի է, որ Խլեբոդարսկ բնակավայրի անասնաբուժական լաբորատորիայում նյութերի ոչնչացման գործողությունների ժամանակ աշխատակիցներին (Ուկրաինայի քաղաքացիներ) նույնիսկ չի թույլատրվել շենք մտնել։ Այդ լաբորատորիան համագործակցել է Օդեսայում Մեչնիկովի անվան հակաժանտախտային գիտահետազոտական ինստիտուտի հետ, որտեղ ժանտախտի, սիբիրյան խոցի, խոլերայի, տուլյարեմիայի, արբովիրուսների հետազոտություններ են իրականացվում», - ասել է նա։ Բացի այդ, Կիրիլովի խոսքով, փասատթղթերի հրատապ ոչնչացում է տեղի ունեցել նաև Խերսոնի լաբորատորիայում։ «Այդ հրատապության պատճառներից մեկը կարող է լինել Խերսոնում 2018 թ-ին մոծակների միջոցով փոխանցվող դիրոֆիլյարիոզի բռնկման դեպքի մասին տվյալները թաքցնելու ցանկությունը», - ասել է Կիրիլովը՝ հավելելով, որ այս բռնկման փաստագրական վկայություններ Խերսոնի լաբորատորիայում չեն հայտնաբերվել;   Կենսաբանական նմուշների տեղափոխում Ռուսաստանի ԶՈւ-ն պնդում է, որ փաստաթղթեր ունի, որոնք հաստատում են Ուկրաինայից երրորդ երկրներ, այդ թվում՝ Գերմանիա, Մեծ Բրիտանիա և Վրաստան, կենսաբանական նմուշների փոխանցումը։ «Ձեզ ենք ներկայացնում փաստաթղթերը, որոնք հաստատում են Ուկրաինայի քաղաքացիների արյան 5 հազար նմուշների տեղափոխումը Պենտագոնի հետ կապված Լուգարայի լաբորատորիա Թբիլիսում, 773 կենսաբանական նմուշ փոխանցվել է Մեծ Բրիտանիայի ռեֆերենս լաբորատորիա։ Համաձայնագիր է ստորագրվել Գերմանիայի Լեֆլերի ինստիտուտ անսահմանափակ քանակով ինֆեկցիոն նյութեր ուղարկելու մասին», - ասել է Կիրիլովը։ Նորա Վանյան
22:39 - 17 մարտի, 2022
ՌԴ Առաջին ալիքի նախաձեռնությո՞ւն, թե՞ իրական բողոքի ակցիա․ Meduza-ի անդրադարձն Օվսյաննիկովայի արարքին

ՌԴ Առաջին ալիքի նախաձեռնությո՞ւն, թե՞ իրական բողոքի ակցիա․ Meduza-ի անդրադարձն Օվսյաննիկովայի արարքին

Ռուսական Առաջին ալիքի «Վրեմյա» երեկոյան լուրերի գլխավոր թողարկման ուղիղ եթերում ալիքի աշխատակից Մարինա Օվսյաննիկովան մարտի 14-ին ներխուժել է լուրերի ստուդիա և հակապատերազմական պաստառ պարզել հաղորդավար Եկատերինա Անդրեևայի մեջքի հետևում։ Օվսյաննիկովան ընդամենը մի քանի վայրկյան է անցկացրել եթերում, որից հետո հեռարձակումը ստուդիայից ընդհատվել է։ Օվսյաննիկովային ձերբակալել են և արդեն դատապարտել վարչական հոդվածով՝ պարտավորեցնելով պետությանը վճարել 30 հազար ռուբլի։ Այս քայլից հետո Օվսյաննիկովան հայտնվել է համաշխարհային մամուլի ուշադրության կենտրոնում, վարկածներ են հնչում նաև, որ նրա ակցիան իրականում Առաջին ալիքի նախաձեռնությունն է։ Ռուսական Meduza պարբերականը փորձել է պարզել, թե ով է Մարիա Օվսյաննիկովան, և ինչ է կատարվում ռուսական պետական հեռուստատեսությունում ուկրաինական պատերազմի մեկնարկից հետո։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով։   Ո՞վ է Մարինա Օվսյաննիկովան Մարինա Օվսյաննիկովան ծնվել է ուկրաինական Օդեսա քաղաքում, նրա հայրն ուկրաինացի է, մայրը՝ ռուս։ Ավարտել է Կուբանի պետական համալսարանի լրագրության ֆակուլտետը, այնուհետև Մոկվայի Ժողովրդական տնտեսության և պետական ծառայության ռուսական ակադեմիան։ Առաջին ալիքին մոտ կանգնած աղբյուրը Meduza-ին ասել է, որ «Վրեմյա»-ում Օվսյաննիկովային աշխատանքի է տեղավորել նրա այն ժամանակվա ամուսին, RT մեդիացանցի ռեժիսոր Իգոր Օվսյաննիկովը 2000-ականներին, նրա մայրն այնտեղ աշխատում էր որպես ենթագրերի խմբագիր։   «Անվտանգության աշխատակիցը պատրաստ չէր նման իրադարձության» Meduza-ի աղբյուրի փոխանցմամբ մարտի 14-ին իր հակապատերազմական ակցիայից հետո Օվսյաննիկովան հանգիստ լքել է ստուդիան։ Սակայն հետո «արագ արձագանքել է անվտանգության ծառայությունը, և նրան բռնել են, երբ նա արդեն ստուդիայից դուրս էր եկել»։ Առաջին ալիքը չի պատասխանել Meduza-ի հարցին, թե ինչ հիմքով է անվտանգության ծառայությունը ձերբակալել Օվսյաննիկովային եթերից հետո (թե որքան է դա տևել, հայտնի չէ)։ Օվսյաննիկովայի նախկին գործընկեր լրագրող Իգոր Ռիսկինը պատմել է, որ Մոսկվայի ժամանակով 23:07-ին Օվսյաննիկովան իրեն հաղորդագրություն է ուղարկել այն մասին, որ «Օստանկինոյի» ոստիկանությունում է։ Դրանից հետո նրա հետ էլ կապի դուրս չի եկել։ Ռիսկինն Առաջին ալիքում աշխատել է 2002թ․-ից, սակայն աշխատանքից դուրս է եկել 2009-ին։ «Ինձ վրա սարսափելի ազդել էր 2008թ․-ի պատերազմը Վրաստանում և այն, թե ինչպես էին գործընկերներս լուսաբանում այն։ Եվ քանի որ ես նույնպես Առաջին ալիքում էի աշխատում, դրա համար պատասխանատվություն էի կրում, թեև ուղղակիորեն չէի մասնակցում այդ ամենին։ Ես աղմկահարույց ցույցեր չկազմակերպեցի, պարզապես հեռացա»,- ասում է Ռիսկինը։ Նրա կարծիքով սոցցանցերում տարածված այն պնդումները, թե իբր դա «հենց հեռուստաալիքի սարքած ակցիան է», իսկ Օվսյաննիկովան «երբեք չէր կարող անվտանգության աշխատակիցների կողքով աննկատ անցնել», անհիմն են։ «Այդպես խոսում են նրանք, ովքեր ոչ մի անգամ չեն եղել «Օստանկինո» հեռուստակենտրոնի նոր ստուդիայում [որտեղից այժմ եթեր է գնում «Վրեմյա» հաղորդումը]։ Դա նախկին համերգային ստուդիան է։ Խմբագիրների աշխատանքային սեղաններն ու համակարգիչները հենց ստուդիայում են՝ հաղորդավարի մեջքի հետևում»,- ասում է Ռիսկինը,- «Ինչ վերաբերում է անվտանգության ծառայությանը, ապա այն, իհարկե, կա, սակայն իմ աշխատելու տարիներին այն ստուդիայի մուտքի մոտ էր, այլ ոչ թե ներսում։ Խմբագիրներն աշխատում են հերթափոխով, անվտանգության աշխատակիցները նրանց դեմքով գիտեն։ Բոլորը միմյանց ճանաչում են, և քառածալ պաստառ բերելն ու այն հաղորդավարի մեջքի հետևում պարզելը տեխնիկապես բնավ դժվար չէ։ Կարծում եմ՝ ստուդիայում նրան չէին կարող ձերբակալել, իսկ վերահսկման բաժնից, որը ստուդիայի վերևի հարկում է, կարող էին զանգահարել անվտանգության աշխատակիցներին, որոնք էլ ձերբակալել են Մարինային ստուդիան լքելիս»։ Meduza-ի մյուս աղբյուրը հայտնել է, որ այդ ստուդիայի ներսում անվտանգության աշխատակից այժմ կա, նա լուրերի հաղորդավարի սեղանից ոչ հեռու է լինում, բայց Մարինա Օվսյաննիկովայի ակցիային չի հասցրել արձագանքել, քանի որ նման բան նախկինում երբեք չի եղել, և նա պատրաստ չի եղել իրադարձությունների այդպիսի զարգացմանը։   Ի՞նչ մթնոլորտ է Առաջին ալիքում Փարիզում Առաջին ալիքի նախկին թղթակից Ժաննա Ագալակովան (ալիքից հեռանալու նրա որոշման մասին հայտնի է դարձել ակցիայի հաջորդ օրը) պատմում է, որ դեռևս մարտի 3-ին է ղեկավարությանը հայտնել, որ հեռանում է։ Այժմ նա իր գործերն է փոխանցում․ «Ազատությունս կսկսվի ուրբաթ օրվանից, սպասում եմ այդ օրվան»։ Այն հարցին, թե ինչու է լրագրողը որոշել ազատվել աշխատանքից, Ագալակովան ասել է․ «Կարծում եմ՝ պատասխանն ակնհայտ է»։ Առաջին ալիքի կրեատիվ պլանավորման տնօրենության նախկին ղեկավար Ելենա Աֆանասևան, որն այնտեղ է աշխատել 2006-2021թթ․-ին, Meduza-ին ասել է, որ հեռուստաալիքում շատերը, այդ թվում՝ լրատվական ծրագրերի բաժնում, որտեղ աշխատել է Օվսյաննիկովան, «համաձայն չեն» կատարվող իրադարձությունների պաշտոնական դիրքորոշմանը։ «Ոմանք անկեղծ հավատում են նրան, ինչ անում են, ես շատերին գիտեմ։ Ոմանք աշխատում են, որովհետև աշխատելու ուրիշ տեղ չկա։ Մեդիադաշտը սեղմվել է ինչպես շագրենի կաշին»,- մեկնաբանում է Աֆանասևան,- «Ես ճանաչում եմ շատերին, ովքեր չեն կիսում պաշտոնական վերաբերմունքը կատարվող իրադարձություններին, որոնց մասին հաղորդում է ալիքը, բայց չեն կարողանում կամ վախենում են հեռանալ, որովհետև երեխաներ, ծնողներ, հիպոթեք, արժեզրկված խնայողություններ ունեն, գործազրկության օղակը սեղմվում է, փաստաթղթերում կարող են բացասական բնորոշումներ հայտնվել»։ Հեռուստաալիքին մոտ կանգնած աղբյուրը Meduza-ին հայտնել է, որ պատերազմի մեկնարկից ի վեր «Առաջինի բոլոր աշխատակիցները լարված են»։ «Բոլորը՝ առանց բացառության, հասկանում են, որ ստում են։ Չէ՞ որ նրանց ստուդիաներում էկրաններ են կախված Reuters-ի և AP-ի լուրերով, իսկ նրանց ուղարկվում են տեքստեր, որոնք իրականության հետ ոչ մի աղերս չունեն։ Պատերազմի ամենասկզբից լրատվական ծառայության միջին օղակը խուճապի մեջ է․ ինչո՞ւ ենք ստում, ի՞նչ է մեզ հետ լինելու։ Բայց ղեկավարությունը նրանց հանգստացնում է, թե շուտով [Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր] Զելենսկուն կտապալեն, և ամեն ինչ նախկինի պես կլինի։ Բայց ժամանակը գնում է, և Զելենսկուն ոչ ոք չի տապալում, ուղեղ և տեղեկությունների հասանելիություն ունեցողների նյարդերը տեղի են տալիս։ Իսկ Օվսյաննիկովան ունի և՛ ուղեղ, և՛ հասանելիություն, նա աշխատում էր կարևոր ծառայություններից մեկում՝ «Քաղաքների ծառայությունում», որտեղ սյուժեներ են հավաքում ողջ աշխարհից և համագործակցում տարբեր թղթակիցների հետ»,- ասում է աղբյուրը։ Նա վստահ է, որ Օվսյաննիկովայի արարքն ավարտվելու է ցուցադրական գործընթացով, որպեսզի «մյուսները չհետևեն նրա օրինակին»։ Մյուս կարևոր պետական հեռուստաալիքին՝ «ՎԳՏՌԿ»-ին (Համառուսաստանյան պետական հեռուստառադիոընկերություն) մոտ կանգնած աղբյուրը Meduza-ին հաղորդել է, որ այդ հեռուստաընկերության որոշ լրագրողներ նույնպես դժգոհ են իրավիճակից։ «Նրանք ստիպված են խոսել «խաղաղարար հատուկ գործողության մասին», սակայն նրանցից շատերն, օրինակ, զորակոչային տարիքի ազգականներ ունեն, որոնց ամեն գնով դուրս են բերում երկրից։ Եվ դա հրեշավոր մի բան է․ դու էկրանից պատմում ես, թե ինչ լավ է ամեն ինչ, իսկ ազատ ժամանակ օգնում ես իրերը հավաքել, որ հարազատներդ այդ «ազատագրական հատուկ գործողության» տակ չընկնեն»։   Առաջին ալիքում շարունակում են աշխատել հանգիստ և առանց հարցերի Մարինա Օվսյաննիկովայի ակցիայից հետո Առաջին ալիքի աշխատանքում ոչինչ չի փոխվել, պատմում է Meduza-ի աղբյուրը․ «Որևէ առանձնահատուկ աղմուկ չի եղել․ մարդիկ աշխատում են, վերևից ոչ մի հրահանգ չի եղել։ Աշխատում են, գիտե՞ք, ինչպես գործարանում՝ հանգիստ և առանց հարցերի»։ Պարբերականի մյուս աղբյուրը նույնպես հայտնել է, որ «դեռևս ամեն ինչ հանգիստ է»․ «Ամպրոպի ձայնը դեռ տեղ չի հասել, և փաստ չէ, որ հասնելու է»։   Նորա Վանյան
14:21 - 16 մարտի, 2022
1lurer.am-ը որպես թարմ իրադարձություն է ներկայացրել «Կոմերսանտի»՝ ավելի քան 2 շաբաթվա վաղեմության հարցազրույցը

1lurer.am-ը որպես թարմ իրադարձություն է ներկայացրել «Կոմերսանտի»՝ ավելի քան 2 շաբաթվա վաղեմության հարցազրույցը

Հանրային հեռուստաընկերության 1lurer.am կայքն այսօր հրապարակել է «ԱՄՆ պետդեպարտամենտը կաջակցի Ուկրաինայի չեզոք կարգավիճակի մասին որոշմանը. Շերման» վերտառությամբ նյութ։ «ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Ուենդի Շերմանն ասել է, որ իր երկիրը կաջակցի այն որոշումներին, որոնք Ուկրաինան կընդունի, ներառյալ՝ հնարավոր չեզոք կարգավիճակը։ Այդ մասին նա հայտնել է «Կոմերսանտ» թերթին»,- ասվում է նյութում։ Շերմանը նմանատիպ հայտարարություն իրոք արել է, սակայն «Կոմերսանտին» տված հարցազրույցը ավելի քան 2 շաբաթվա վաղեմություն ունի։ Թերթն այս տարվա փետրվարի 26-ին՝ Պուտինի՝ Ուկրաինայում «հատուկ գործողություն» սկսելու մասին հայտարարութունից երկու օր անց, հարցազրույց էր վերցրել Ուենդի Շերմանից։ «Կոմերսանտ»-ի թղթակիցը հարցրել էր Շերմանին, թե արդյո՞ք ԱՄՆ-ը պատրաստ է աջակցելու Ուկրաինային, եթե վերջինս որոշի իր չեզոք կարգավիճակի հարցը քննարկել Պուտինի հետ։ Շերմանն էլ պատասխանել էր, որ իրենք կաջակցեն բոլոր այն որոշումները, որոնք Ուկրաինան կկայացնի։ Իր նյութի վերջում 1lurer.am-ը հիշեցրել է այն մասին, որ Ուկրաինայի նախագահը հայտարարել է, թե պատրաստ է Ռուսաստանի հետ քննարկելու Ուկրաինայի չեզոք կարգավիճակը։ Հիշեցման մեջ նշվում է նաև․ «ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովն ասել է, որ Կրեմլի ուշադրության կենտրոնում է ուկրաինական իշխանությունների այդ հայտարարությունը: Միաժամանակ նա հավելել է, որ այս պահին ոչինչ չի կարող ասել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ ուկրաինացի գործընկեր Վոլոդիմիր Զելենսկու հետ շփումների մասին»։ Զելենսկին նման հայտարարություն արել էր փետրվարի 24-ի, լույս 25-ի գիշերը։ Փետրվարի 25-ին Դմիտրի Պեսկովն ասել էր, որ Ուկրաինայի չեզոք կարգավիճակի հարցի քննարկման մասին Զելենսկիի պատրաստակամությունը Կրեմլում համարում են «ավելի շուտ դրական տեղաշարժ»։  Այս հայտարարություններին պատերազմի ընթացքում հաջորդել են այլ հայտարարություններ։  Մարտի 10-ին ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարել է, որ Ուկրաինայի ԱԳՆ ղեկավարի հետ քննարկել է Պուտինի և Զելենսկու հանդիպման հնարավորությունը։  Մարտի 13-ին էլ Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն հայտարարել է, որ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Թուրքիայի նախագահի հետ հեռախոսազրույցի ժամանակ ասել է, որ դեմ չէ Վլադիմիր Զելենսկու հետ հանդիպմանը։  1lurer.am-ի սկզբնաղբյուրն, ամենայն հավանականությամբ, gazeta.ru-ի հրապարակումն է, քանի որ երկու կայքերի նյութրի վերնագրերը, լուսանկարներն ու վերջին հիշեցումը` Զելենսկու և Պեսկովի հայտարարությունների մասին, համընկնում են։ Սակայն gazeta.ru-ում ևս այս լուրը հրապարակվել է փետրվարի 26-ին։ Այսպիսով, Հանրային հեռուստաընկերության 1lurer.am կայքն այսօր հրապարակել է «Կոմերսանտի»՝ ավելի քան երկու շաբաթվա վաղեմության հարցազրույցը և նյութի վերջում հիշեցրել հայտարարություններ, որոնք արվել են Ուկրաինայում պատերազմի մեկնարկի դեռևս առաջին օերին։ ԹԱՐՄԱՑՈՒՄ Մեր հրապարակումից հետո 1lurer.am-ը խմբագրել է նյութն ու հեռացրել Ուենդի Շերմանի հարցազրույցի մասին լուրը։ Խմբագրված նյութում ԱՄՆ պետքարտուղարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Նեդ Փրայսի հայտարարությունն է այն մասին, որ ԱՄՆ-ն կաջակցի Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցության վերաբերյալ ցանկացած որոշում։ Աննա Սահակյան
14:05 - 16 մարտի, 2022
Չինաստանն ուկրաինական պատերազմում գոնե մեկ հաղթողի է տեսնում ՝ իրեն․ The New York Times

Չինաստանն ուկրաինական պատերազմում գոնե մեկ հաղթողի է տեսնում ՝ իրեն․ The New York Times

Լուսանկարը՝ Getty Images Պատերազմն Ուկրաինայում դեռ հեռու է ավարտից, սակայն Չինաստանի քաղաքական շրջանակներում արդեն կարծիք է ձևավորվում առ այն, որ մի երկիր հաղթող է դուրս գալու այս խառնաշփոթից՝ Չինաստանը, գրում է The New York Times-ը, որի հոդվածը կրճատումներով ներկայացնում ենք ստորև։ Ռուսաստանի ներխուժմանն առաջին շփոթված արձագանքից հետո Չինաստանը մի ռազմավարության հիմք է դրել, որը նրան թույլ կտա խուսափել վատթարագույն տնտեսական և դիվանագիտական հետևանքներից, որոնց նա կարող է բախվել, և օգուտներ քաղել աշխարհաքաղաքական այս փոփոխություններից, երբ մշուշը ցրվի։ Չինաստանի առաջնորդ Սի Ծինփինը խուսափում է քննադատել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին, բայց նաև փորձում է Չինաստանին հեռու պահել այդ ջարդից։ Նրա կառավարությունը դատապարտել է միջազգային պատժամիջոցները, որոնք սահմանվել են Ռուսաստանի դեմ, սակայն գոնե հիմա ակնարկել է, որ չինական ընկերությունները կարող են հաշվի նստել դրանց հետ՝ պաշտպանելու Արևմուտքում Չինաստանի տնտեսական շահերը։ Անցյալ շաբաթ Սի Ծինփինը եվրոպացի առաջնորդներին դիմեց կարգավորման շուրջ բանակցություններին աջակցելու մշուշոտ առաջարկներով, մինչդեռ մյուս չինացի պաշտոնյաները սատարեցին ԱՄՆ-ին և ՆԱՏՕ-ին ուղղված ռուսական ապատեղեկատվական արշավները։ Վաշինգտոնի պաշտոնակար անձինք երեկ, առանց ապացույցներ ներկայացնելու, հայտնեցին, թե ներխուժումից հետո Ռուսաստանը Չինաստանին խնդրել է իրեն տնտեսական և ռազմական օգնություն տրամադրել, սակայն վերջինս դա ապատեղեկատվություն անվանեց։ Ի վերջո՝ Չինաստանի ղեկավարությունը հաշվարկեց, որ պետք է վեր լինել, իր կարծիքով, երկու ուժասպառ տերությունների միջև պայքարից և ներկայանալ իբրև կայունության հիմք ավելի ու ավելի անհանգիստ աշխարհում։ «Սա նշանակում է, որ քանի դեռ մենք չենք գործել ծանրակշիռ ռազմավարական սխալներ, Չինաստանի արդիականացումը չի ընդհատվի, ընդհակառակը, Չինաստանն էլ ավելի մեծ հնարավորություն և ցանկություն կունենա ավելի առանցքային դեր խաղալու միջազգային նոր կարգերի հաստատման գործում»,- իր հոդվածում գրել է Շենչժենում Հոնկոնգի Չինաստանի համալսարանի պրոֆեսոր Չժեն Յունիանը։ Չինաստանի ռազմավարության հիմքում այն համոզմունքն է, որ Միացյալ Նահանգները թուլացած է անմիտ օտարերկրյա արկածախնդրությունների, այդ թվում, Պեկինի կարծիքով, Պուտինին ուկրաինական հակամարտության մեջ ներքաշելու պատճառով։ Այս տեսակետի համաձայն՝ Ռուսաստանի ներխուժումն ուշադրությունն ԱՄՆ-ից շեղել է դեպի Եվրոպա, ինչն ավելի հավականան է դարձնում, որ նախագահ Բայդենը փորձելու է ուշադրությունը կենտրոնացնել Չինաստանի և Ասիական-խաղաղօվկիանոսյան շրջանի վրա, բայց չի հաջողելու։ «Բոլոր այն դժվարություններն ու անհարմարությունները, որոնց մասին խոսում ենք, ժամանակավոր են։ Երկարաժամկետ հեռանկարում Ռուսաստանը վտարանդի է դառնալու միջազգային հանրության համար և ստիպված է լինելու Չինաստանին դիմել»,- ասել է Վաշինգտոնի Սթիմսոնի կենտրոնի չինական ծրագրի տնօրեն Յուն Սունը։ Չինաստանի հետագա ուղին բնավ պարզ չէ։ Ռուսաստանի հետ չափազանց մերձեցումը կարող է հանգեցնել Եվրոպայում և դրա սահմաններից դուրս Չինաստանի նկատմամբ թշնամանքի առաջացման, ինչն անհանգստացնում է Սի Ծինփինին։ Եվ եթե Գերմանիան, Ֆրանսիան ու մյուս դաշնակիցներն ամրապնդեն իրենց պաշտպանական համակարգն, ինչպես խոստացել էին, ԱՄՆ-ն կարող է հնարավորություն ունենալ ավելի շատ ռազմական ռեսուրս օգտագործել՝ Չինաստանին հակազդելու։ «Մեզ նաև շատ է անհանգստացնում այն, որ ռուս-ուկրաինական պատերազմը Եվրոպային ստիպելու է ավելի մերձենալ ԱՄՆ հետ, և Չինաստանն ավելի մեծ երկընտրանքի առջև է լինելու։ ԱՄՆ դաշնակիցները խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում, մասնավորապես՝ Ճապոնիան ու Ավստրալիան, նույնպես ավելի ուժեղ ռազմական դիրքորոշում կզբաղեցնեն։ Այնպես որ, այս ամենն այնքան էլ դրական հեռանկար չէ Չինաստանի համար»,- ասել է Նանջինի համալսարանի պրոֆեսոր Չժու Ֆենը։ Չինաստանը կարող է նաև տնտեսական ցնցումների բախվել պատերազմի և Ռուսաստանին պատժելու Արևմուտքի ջանքերի պատճառով, որը սահմանափակել է նրա հետ առևտուրն ու խզել կապերը ֆինանսական ինստիտուտների հետ։ Չինաստանի պաշտոնյաները դատապարտում են այս միջոցները, և, թեև ԱՄՆ-ն ու նրա դաշնակիցները զարմանալի միասնություն են ցուցաբերել այդ հարցում, այլ երկրները նույնպես կիսում են Պեկինի վերապահումները՝ հզոր տնտեսական գործիքները որպես զենք կիրառելու վերաբերյալ։ Ամեն դեպքում, Չինաստանի տնտեսությունը բավականաչափ մեծ է՝ հարվածների դիմանալու համար, որոնք կարող էին մեծ վնաս հասցնել այլ երկրների։ Չինական ընկերությունները կարող են նույնիսկ շահեկան դիրքում հայտնվել՝ օգտվելով Ռուսաստանի՝ առևտրի հուսահատ կարիքից, ինչպես եղել է 2014թ․-ին, երբ Մոսկվան պատժամիջոցների է ենթարկվել Ղրիմի բռնակցման պատճառով։ Ինչպես էլ զարգանա պատերազմը, Չինաստանը Ռուսաստանի հետ իր կապերի խորացումը դիտարկում է որպես հակակշռի ստեղծում ԱՄՆ-ին։ Գործընկերությունը, որը Ծինփինն ու Պուտինն անցյալ ամիս նշեցին Պեկինի Ձմեռային օլիմպիադայի ժամանակ, շատ մեծ կարևորություն է ձեռք բերել՝ այն զոհաբերելու համար, ինչ մտավախություններ էլ ունենան որոշ պաշտոնյաներ պատերազմի վերաբերյալ։ Այնպես, ինչպես Պուտինն է ԱՄՆ-ն պատկերում որպես Ռուսաստանի համար սպառնալիք իր արևմտյան սահմանին, նույնպես էլ Ցզինպինն է Թայվանին (կղզային պետություն, որը Չինաստանն իր տարածքն է համարում) ԱՄՆ աջակցությունը դիտարկում որպես նմանատիպ սպառնալիք Չինաստանի ափին։ Վերջին շաբաթների ընթացքում չինացի վերլուծաբանները հաճախ էին մեջբերում բրիտանացի աշխարհագրագետ Հելֆորդ Ջոն Մաքինդերի խոսքերը, որը պնդում էր․ «Նա, ով վերահսկում է Կենտրոնական Եվրոպան, վերահսկում է մի մեծ տարածք՝ Եվրոպայից դեպի Ասիա։ Իսկ նա, ով վերահսկում է Եվրասիան, կարող է կառավարել աշխարհը»։ Նման մտածողության կողմնակից Ալեքսանդր Դուգինը, որին երբեմն անվանում են «պուտինյան փիլիսոփա», մեծ պոպուլյարություն է վայելում Պեկինում։ Նա շատ է գրել այն մասին, որ տեսնում է լիբերալ, դեկադենտ Արևմուտքի և պահպանողական Եվրասիայի միջև աճող ընդհարում, որի հոգին Ռուսաստանն է։ «Արևմուտքը չպետք է հեգեմոն դառնար՝ ունիվերսալ չափանիշների որոշման հարցում, քանի որ Արևմուտքը կամ Եվրոպան, կամ Արևմուտքն, ընդհանուր առմամբ, մարդկության միայն մի մասն է։ Մյուս մասը, մարդկանց մեծ մասն ապրում է Արևմուտքից դուրս՝ Ասիայում»,- ասել է Դուգինը չինական պետական հեռուստատեսության եթերում 2019թ․-ին։ Քաղաքականության և մարդու իրավունքների միջազգային չափանիշների նկատմամբ այս հակակրանքը, որ իբր թելադրում է Արևմուտքը, դարձել է ԱՄՆ-ին քննադատելու մշտական թեմա Չինաստանում։ Վերլուծաբանների կարծիքով, արևմտյան պատժամիջոցների պատճառով Պեկինի աջակցությանը դիմելուն զուգահեռ, Ռուսաստանն ավելի ու ավելի շատ է կախված լինելու Չինաստանից՝ որպես իր դիվանագիտական և տնտեսական փրկօղակից: «Հին կարգերն արագ քանդվում են, և աշխարհի գերտերությունների շրջանում կրկին սկսում է գերիշխել ուժեղների քաղաքականությունը։ Երկրները լի են պատվախնդրությամբ, ինչպես վագրերը, որոնք իրենց որսին են հետևում՝ փափագելով գտնել ցանկացած հնարավորություն հին կարգերի փլատակներում»,- ասում է Հոնկոնգի Չինաստանի համալսարանի պրոֆեսոր Չժենը։   Նորա Վանյան
10:02 - 16 մարտի, 2022
Արցախի ԱԳՆ, Ուկրաինայի ԳՇ և Кyiv Independent․ մի խառնաշփոթի պատմություն

Արցախի ԱԳՆ, Ուկրաինայի ԳՇ և Кyiv Independent․ մի խառնաշփոթի պատմություն

Արցախի Հանրապետության արտգործնախարարության թվիթերյան էջում երեկ հայտարարություն է տարածվել, որով «հերքվում է Ուկրաինայի ԳՇ հայտարարությունը»։ «Ուկրաինայի Գլխավոր շտաբի հայտարարությունն այն մասին, որ Լեռնային Ղարաբաղից զինվորականներ են ժամանում Ուկրաինա, ապատեղեկատվություն է և չի համապատասխանում իրականությանը»,- ասվում է ԱԳՆ-ի թվիթում։ Մարտի 13-ին Ուկրաինայի Զինված ուժերի Գլխավոր շտաբը հայտարարություն էր տարածել՝ նշելով, որ  իր կորուստները համալրելու նպատակով Ռուսաստանի ԶՈՒ-ն Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղապահ զորախմբի մի մասը տեղափոխում է Ուկրաինա։  «Նաև, ըստ առկա տեղեկությունների, այլ երկրներից (Սիրիա, Սերբիա) ներգրավվում են  մեծ թվով վարձկան զինյալներ»,- ասվում էր հաղորդագրությունում։ ԳՇ-ն, փաստորեն, խոսել է Սիրիայից և Սերբիայից վարձկան զինյալներ Ուկրաինա տեղափոխելու մասին։ Լեռնային Ղարաբաղից զինյալներ կամ կամավորներ Ուկրաինա գնալու մասին հաղորդագրությունում ոչինչ չկա․ խոսքը միայն ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի մի մասը տեղափոխելու մասին է։ Ուկրաինական մամուլում էլ Լեռնային Ղարաբաղից Ուկրաինա զինյալներ տեղափխվելու մասին տեղեկություն առկա է միայն Кyiv Independent-ում։ Կայքում մարտի 13-ին կարճ լուր է հրապարակվել հետևյալ բովանդակությամբ․ «Ուկրաինայի Գլխավոր շտաբ. «Ռուսաստանը զինվորականներ է բերում Սիրիայից, Սերբիայից, Լեռնային Ղարաբաղից՝ Ուկրաինայում զորքերը համալրելու համար»»։ Լուրի վրա Ուկրաինայի Զինված ուժերի ԳՇ հայտարարության ակտիվ հղումն է։ Իսկ այդ հայտարարության մեջ, ինչպես արդեն նշեցինք, հիշատակվում է միայն Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ զորախումբը։ Кyiv Independent-ը, փաստորեն, սխալ է ներկայացրել Ուկրաինայի Գլխավոր շտաբի հայտարարությունը։ Հավանաբար այս հրապարակումն էլ առիթ է հանդիսացել Արցախի ԱԳՆ արձագանքի համար։ Այս հարցով մեկնաբանություն խնդրեցինք Արցախի Հանրապետության արտգործնախարար Դավիթ Բաբայանից, որը խնդրեց ի գիտություն ընդունել ԱԳՆ հայտարարությունն այն մասին, որ Արցախից կամավորներ չեն մեկնել Ուկրաինա։ Մեր դիտարկմանը, թե Ուկրաինայի ԳՇ հայտարարության մեջ Արցախից Ուկրաինա զինյալների կամ կամավորների տեղափոխման մասին ոչինչ չի նշվում, իսկ Кyiv Independent-ը սխալ է մեկնաբանել Ուկրաինայի ԳՇ հայտարարությունը, Բաբայանն արձագանքեց․ «Դուք հիմա Ուկրաինայի ԳՇ-ն ե՞ք ներկայացնում»։ Աննա Սահակյան
18:40 - 15 մարտի, 2022
Ինչո՞ւ է դանդաղել ռուսական զորքերի առաջխաղացումն Ուկրաինայում․ Meduza

Ինչո՞ւ է դանդաղել ռուսական զորքերի առաջխաղացումն Ուկրաինայում․ Meduza

Ռուսական Meduza պարբերականն իր հոդվածում գրում է ռուսական զորքերի առաջխաղացման խնդիրների, ուկրաինական և ռուսական կողմերի կորուստների և ձախողումների մասին։ Մարտի 9-ին հրապարակված հոդվածն ամբողջությամբ ներկայացնում ենք ընթերցողին։ Վերջին օրերին (պատերազմի 10-14-րդ օրերին) ռուսական զորքերի առաջխաղացումը դեպի Ուկրաինայի տարածքի խորքն ակնհայտորեն դանդաղել է։ Ռուսական մարտական խմբերի  շարասյուներն արշավանքային (ոչ մարտական) զորաշարվածքով օրական արդեն չեն անցնում տասնյակ կիլոմետրեր։ Ընդ որում՝ բանակը շարունակում է կորուստներ կրել ինչպես առաջնագծի խմբերի վրա ուկրաինական հակագրոհների, այնպես էլ թիկունքի վրա հարձակումների և դարանակալման արդյունքում։ Այս բոլոր հաջողություններն ուկրաինացիներն՝ ինչպես լրագրողներն, այնպես էլ բջջային հեռախոսով սովորական խաղաղ բնակիչներն, արձանագրում են և տեղադրում համացանում։ Սակայն սա չի նշանակում, որ առաջխաղացումն ընդհանրապես դադարել է։ Այդ նույն ուկրաինական տեսանյութերն ու լուսանկարները գեոլոկացիայի ուսումնասիրությունից հետո ցույց են տալիս, որ ռուսական զորքերը զգալիորեն առաջանում են դեպի իրենց ենթադրյալ նպատակակետեր։ Դա տեղի է ունենում առանցքային կետերում մի քանի ճակատով, որոնք գոյացել են ներխուժման մեկնարկից հետո․ Կիևը փաստացի արգելափակված է երեք կողմերից․ ռուսական զորքերը մեծ ուժերով հատել են մայրաքաղաքից դեպի արևմուտք տանող Կիև-Ժիտոմիր մայրուղին և ծայրամասերով շարժվում են դեպի հարավ՝ երկրի արևմտյան շրջանների հետ ցանկացած հաղորդակցություն կտրելու ակնհայտ նպատակով։ Հարձակումը շարունակվում է՝ չնայած խմբավորման երկու թևերի վրա մշտական ճնշմանը թե Կիևի, թե Ժիտոմիրի կողմից։ Ուկրաինական բանակը շարունակում է կորուստներ պատճառել հարձակվողերին (ինչի մասին են վկայում հրապարակված տեսանյութերը, որոնք կարելի է տեսնել ինտերակտիվ քարտեզի վրա), սակայն հակառակորդի առաջխաղաղցումը չի կարողանում կասեցնել։ Ռուսական զորքերը Չեռնիգովից և Սումիի շրջանից հասել են Կիևի արևելյան և հյուսիս-արևելյան հատվածներ՝ Բրովարի և Բորիսպոլի օդանավակայան, և ամրացել այնտեղ։ Դրան չի խանգարել ոչ թիկունքում ուկրաինական կանոնավոր զորամասերի դիմադրությունը, որը շեղում է ուժերի ուշադրությունը Չեռնիգովում (ընդ որում՝ այն փաստացի շրջափակված է), ոչ էլ թիկունքի ռուսական ծառայությունների տեխնիկայի կորուստները։ Երկրի հարավում՝ Զապորոժիեի շրջանում, ուկրաինական բանակը փորձում է ծածկել ճեղքը, որը գոյացել է Ազովի ծովի ափին նրա ստոաբաժանումների ջախջախումից հետո, մինչդեռ ռուսական զորքերը շարունակում են հավաքել ուկրաինական տեխնիկան հապճեպ լքված բազաներից։ Ռուսական զորքերը Զապորոժիեի շրջանում, միավորվելով Դոնբասի խմբավորման հետ, առաջ են շարժվում դեպի հյուսիս՝ Պոլոգի և Գուլյայպոլե քաղաքներով։ Նրանց նպատակը, հավանաբար, ամենաուժեղ ուկրաինական խմբավորումն ամբողջությամբ կամ դրա զգալի մասը մյուսներից կտրելն է, որը ներխուժումից առաջ կենտրոնացած էր Ուկրաինայի ԶՈւ և Դոնբասի ինքնահռչակ հանրապետությունների ուժերի «շփման գծում»։ ՌԴ ուժերը, Զապորոժիեում ռուսական խմբավորմանն ընդառաջ, հավանաբար, պետք է առաջանան Խարկովից դեպի հարավ գտնվող Բալակլեա և Իզյում քաղաքների մերձակայքից։ Վերջին օրերին Իզյումում մարտեր էին ընթանում, քաղաքի մի մասն ավերված է, սակայն իրական պատկերն այնտեղ պարզ չէ։ Քաղաքի գրավման դեպքում (այն կարևոր տրանսպորտային հանգույց է) ռուսական զորքերը կարող են գրոհ սկսել հարավային և/կամ հարավ-արևմտյան ուղղությամբ։ Հենց Դոնբասում արդեն ձևավորվել է մի «կաթսա», որի ներսում ուկրաինական զորքերն են (Մարիուպոլում և Վոլնովախայում), և ձևավորվում է մյուսը Լիսիչանսկում և Սևերոդոնեցկում։ Վերջին երկու օրերին ռուսական զորքերն ու ԼԺՀ ուժերը շրջապատել են այդ քաղաքները (և դրանցում գտնվող ուկրաինական զորքերի խմբավորումը, որը հարձակումից առաջ ուժերի հիմքն էր Լուգանսկի ուղղությամբ) հյուսիսից (Ռուսաստանի կողմից) և հարավից (ԼԺՀ կողմից)։ Խարկովի, Ախտիրկայի և Սումիի մատուցներում կողմերը փոխանակվում են հրետանային հարվածներով և մարտարշավներով։ Ռուսական ավիացիան կանոնավոր կերպով ռմբակոծում է այդ քաղաքները, սակայն ցամաքում զգալի հաջողությունների հասնել, կարծես, չի հաջողվում (հնարավոր է՝ ռուսական բանակը չի էլ հաշվարկում այդ շրջաններում առաջխաղացում ունենալ՝ մյուս ուղղությունները՝ Սումիից դեպի արևմուտք և Խարկովից դեպի հարավ, ավելի կարևոր համարելով)։ Ի վերջո, առանձին, մյուս ուղղությունների հետ կապ չունեցող ուղղությամբ՝ Ուկրաինայի հարավ-արևմուտքում գտնվող Նիկոլաևի մատույցներում, ռուսական զորքերը կորուստներ են կրել դեպի Օդեսա արագ ճեղքման փորձի ժամանակ (մարտ ամսվա սկզբի տեսանյութ կա, որում երևում են հրետանու այրված դիրքերը, օդային-դեսանտային զորքերի խոցված տանկերն ու զրահամեքենաները Վոզնեսենսկի մերձակայքում, որտեղ պայքար է ընթացել Հարավային Բուգի անցման համար և Բաշտանկայի մերձակայքում)։ Այդ օրվանից ռուսական բանակն ուժեր է կուտակում այդ շրջանում, ինչպես նաև ընդլայնում իր վերահսկողության տակ գտնվող հատվածը Դնեպրի աջ ափին։ Նիկոլաև քաղաքն արգելափակված է հյուսիսից և արևելքից և հրետակոծվում է։   Որտեղի՞ց գիտենք այս ամենը Բոլոր ժամանակակից պատերազմներն ընթանում են կամավորների «հսկողության» տակ, որոնք հավաքում և զտում են (այդ թվում՝ ֆեյքերն ու կրկնահաշվարկը) փաստագրական տվյալները՝ տեսանյութերը և լուսանկարները։ Ընդ որում՝ ցուցակները բացարձակ թափանցիկ են․ յուրաքանչյուր կորստի մասին վկայությունը կարող է ստուգել ցանկացած ոք։ Այդ ցուցակներից մեկը (բոլոր վերջին պատերազմներում՝ Սիրիայում, Իրաքում, Լիբիայում, Ղարաբաղում, Դոնբասում, հաշվարկներ անող հեղինակների կողմից) կարելի է տեսնել այստեղ։  Վերջին օրերի իրադարձություններն՝ MEDUZA-ի ինտերակտիվ քարտեզի վրա   Արդյունքում՝ բաց աղբյուրները բավականին հակասական պատկեր են ստեղծում։ Մի կողմից՝ դատելով տեսա- և ֆոտովկայություններից, ռուսական բանակն անընդհատ անհաջողություններ է կրում և խոշոր կորուստներ ունենում, նախևառաջ՝ տեխնիկայի մասով։ Մյուս կողմից՝ կորուստներն ու անհաջողությունները տեղի են ունենում ուկրաինական տարածքի ավելի խորքերում և պատերազմի այս փուլի հնարավոր առանցքային նպատակակետերին ավելի մոտ։ Սակայն սա թվացյալ հակասություն է։ Հարկ է հիշել, որ պատերազմի ժամանակ բաց աղբյուրներն, անգամ տեսախցիկներով բջջային հեռախոսների և սոցցանցերի համընդհանուր տարածման պայմաններում, լիարժեք չեն։ Բացի այդ, կռվող կողմերը սկզբունքորեն տարբեր քաղաքական նպատակներ, մարտավարություն և ռազմավարություն ունեն, որից էլ բխում են մոտեցումներն ինչպես իրադարձությունների տեղեկատվական լուսաբանմանն, այնպես էլ զուտ ռազմական հարցերին։   Ահա, թե ինչն է կարևոր հասկանալ Որպես կանոն, մարտական գործողություններց հետո կողմերից մեկը վերահսկում է մարտի դաշտը (կամ հասանելիություն ունի), իսկ մյուսը՝ ոչ, և առաջինը, հավանաբար, շահագրգռված է՝ աշխահին ցույց տալու հակառակորդի կորուստներն, այլ ոչ թե սեփականը։ Ուկրաինայի դեպքում օպերատորների համար, որոնք լուսանկարներ ու տեսանյութեր են անում, հասանելի է երկրի գրեթե ողջ տարածքն՝ անկախ ճակատում տիրող իրադրությունից․ նրանց մեծ մասը քաղաքացիական անձինք են։ Կողմերից  մեկը կարող է փաստագրական վկայություններ հավաքել կորուստների մասին ավելի մեծ պատրաստակամությամբ, քան մյուսը։ Ուկրաինական պատերազմի դեպքում դա ակնհայտորեն այդպես է․ ռուս զինծառայողներին արգելված է ինքնուրույն նկարահանումներ անել սոցցանցերի համար։ Բացառություն են Չեչնիայից Ռոսգվարդիայի գնդի մարտիկները, որոնք ակտիվորեն լուսաբանում են իրենց մարտական գործունեությունը։ Ուկրաինական կորուստների մասին վկայություններ են տրամադրում նաև իշխանամետ ռուսաստանցի լրագրողները, սակայն նրանց թույլատրված է մտնել ռազմական գործողությունների շատ քիչ շրջաններ։ Տեխնիկայի և սպառազինության մասով ուկրաինական կորուստները փաստագրված են հենց այդ շրջաններում՝ Դոնբասում՝ Կիևից դեպի հյուսիս (որտեղ տեղակայված է չեչենական գունդը), իսկ վերջին օրերին՝ Խերսոնի շրջանում։ Մինչ այդ, ուկրաինական կորուստների փոքր մասն արձանագրվել է հենց ուկրաինացի քաղաքացիական օպերատորների կողմից, որոնք շփոթում էին խոցված ուկրաինական տեխնիկան ռուսականի հետ։ Ուկրաինայի ղեկավարությունը ռուսական կորուստների լուսաբանման արշավ է վարում և ակնհայտորեն դա համարում պայքարի գլխավոր գործիքներից մեկը, որն ուղղված է Ռուսաստանի քաղաքացիներին։ Եթե նրանք «զգայուն» լինեն կորուստների նկատմամբ, դա կարող է քաղաքական ճնշում գործադրել Կրեմլի վրա։ Կրեմլն, իր հերթին, ուզում է Ռուսաստանի քաղաքացիներին զրկել ցանկացած ոչ պաշտոնական տեղեկություններից, այդ պատճառով էլ պարզապես փակում է դրանց տարածման խողովակները երկրում։ Բաց աղբյուրներից մենք շատ բան գիտենք ռուսական բանակի խնդիրների, կորուստների և անհաջողությունների մասին, բայց շատ քիչ բան այն մասին, թե ինչ է կատարվում Ուկրաինայի բանակի հետ, որը կորցրել է մի քանի շրջան և ամբողջական շրջաններ հարավում և Դոնբասում։ Արևմտյան լրատվամիջոցներում կցկտուր տեղեկությունները ստեղծում են ծանր կորուստների և անհաջողությունների պատկեր նաև ուկրաինական կողմում։ Այսպես,  The New York Times-ում մարտի 6-ին հրապարակված հոդվածը, որը հիմնված է ուկրաինացի սպաների հետ հարցազրույցների վրա, պատմում է Ուկրաինայի ԶՈւ 59-րդ բրիգադի՝ շրջափակման մեջ մարտերի և ծանր պարտության մասին երկրի հարավում պատերազմի առաջին օրերին։ Բրիգադը, հաղորդում են դրա հրամանատարները, գրոհել են ռուսական ուժերը, որոնք թվաքանակով գերազանցել են այն հինգ անգամ, այն անընդմեջ ենթարկվել է թշնամու ավիացիայի հարվածներին (նա հակադրելու ոչինչ չի ունեցել, քանի որ բրիգադի ՀՕՊ միջոցների զգալի մասը պատերազմի նախօրեին տեղափոխվել է՝ Կիևի պաշտպանության համար), շրջափակման մեջ ընկել Դնեպրի ձախ ափին, ծանր կորուստներ կրել տանկերի և հրետանու տեսքով, սակայն դրա ողջ մնացած մասը կարողացել է, գետն անցնելով, հասնել Խերսոն։ Այնուհետև ստիպված է եղել լքել այն նոր շրջափակման սպառնալիքի տակ, որը կարող էր ոչնչացնել բրիգադից մնացած մասերը։ Այժմ բրիգադի մնացած զինվորները ժամանած մյուս ստորաբաժանումների հետ փորձում են զսպել ռուսական առաջխաղացումը Խերսոնում։ Հարավային ճակատի հատվածում՝ Մելիտոպոլում և Բերդյանսկում, մարտերի մանրամասները դեռ չեն հաղորդվում, սակայն այնտեղ ռուսական իշխանամետ լրագրողներին թույլ են տվել նկարահանել ուկրաինական առանձին թնդանոթային հրետանային դիվիզիոնի գրավված բազան՝ լքված տեխնիկայով և պահուստներով։ Ակնհայտ է, որ երկու կողմերն էլ մեծ կորուստներ են կրում։ Ուկրաինական կորուստներն ավելանում են, երբ կանոնավոր բանակի ստորաբաժանումները շրջափակման մեջ են հայտնվում։ Հենց հակառակորդի ստորաբաժանումների և ամբողջական միավորումների շրջափակումն է (կամ շրջափակման սպառնալիքի ստեղծումը), կարծես, դարձել ռուսական զորքերի գործողությունների հիմնական նպատակը պատերազմի այս փուլում։ Դրա իմաստն, ըստ ամենայնի, այն է, որ ոչնչացվի Դոնբասում, Դնեպրի ձախ ափին և Կիևում ուրաինական բանակի զգալի մասը՝ որպես կազմակերպված ուժ։ Վերջին օրերին ռուսական բանակը, շրջափակելով Մարիուպոլն ու Չեռնիգովն, ակնհայտորեն պատրաստվել է շարունակել շրջափակման գործողությունները նաև մյուս հատվածներում։ Այս ամենն, իհարկե, չի նշանակում, որ պատերազմը Ռուսաստանի Գլխավոր շտաբի պլանով է ընթանում։ Այդ պլանում ներառված նպատակներն ու գործողությունների տեմպը մեզ հայտնի չեն, բայց այն մասին, որ ամեն ինչ այնպես չի գնում, ինչպես մտածված էր, մենք կարող ենք դատել՝ ըստ ռազմական գործողությունների վարման մեթոդների փոփոխման (և, իհարկե, բաց աղբյուրներից հայտնի դարձած խնդրների և կորուստների)․ Ակնհայտ է, որ ռուսական բանակը բախվել է իր համար անսպասելի լոգիստիկ խնդիրների․ տարբեր հատվածներում մատակարարման շարասյուները ծանր կորուստներ են կրում, ինչն ազդում է առաջնագծի խմբերի գործողությունների վրա։ Իսկ առաջնագծի ստորաբաժանումները հետախուզության հետ կապված խնդիրներ ունեն։ Դատելով բաց աղբյուրների տվյալներից՝ (խոցված և լքված տեխնիկայի տեսանյութերից), հետախուզությունը հիմնականում իրականացվում է մի քանի տանկերից և զրահամեքենաներից բաղկացած ոչ մեծ ջոկատները տարբեր ուղղություններով տեղակայելու միջոցով, որոնք կորուստներ են կրում հակառակորդի հրետանու կրակից, հակատանկային հրթիռներից և տանկերի հակագրոհներից։ Ռուսական հրետանին, համենայնդեպս, Խարկովում և Նիկոլաևում, ցավոտ կորուստներ է կրել ուկրաինական հրետանու կրակից։ Սա խոսում է այն մասին, որ բնավ ոչ ամենուրեք այն ունի գերակայություն հետախուզական միջոցների, նպատականշման և կրակային հզորության առումով։ Սակայն ներխուժումից առաջ համարվում էր, որ պատերազմում ռուսական բանակի գլխավոր առավելություններից մեկը պետք է լինի հենց հրետանու ուժը։ Բայց Կիևից դեպի հյուսիս և արևմուտք, ինչպես նաև Դոնբասում, ըստ ամենայնի, ռուսական հրետանին, այնուամենայնիվ, առավելություն ունի։ Ռուսական հրամանատարությունը, թվում է, հրաժարվել է հակառակորդի թիկունքում ուղղաթիռային դեսանտից։ Հավանաբար, դեսանտի համար ռիսկերը ցամաքում և օդում ավելի մեծ են եղել, քան հակառակորդի թիկունքի խորքում թիրախներ գրավելու առավելությունները։ Արշավական զորաշարվածքով զորքերի միջոցով խորը ճեղքումները ճանապարհներին այլևս չեն կիրառվում։ Առանցքային նպատակակետերին մոտենալուն զուգահեռ՝ հակառակորդի դիմադրությունն աճել է, պահուստների և օգնության մատակարարման լոգիստիկան բարդացել է, այդ պատճառով էլ նվազել են առաջխաղացման տեմպերը։ Յուրաքանչյուր գործողություն այժմ, կարծես, պահանջում է ուժերի կուտակում, ինչպես նաև թիկունքում և ճակատում բնակավայրերի շրջափակում։ Ուկրաինական բանակն, իր հերթին, պաշտպանությունը կազմակերպում է՝ հիմնվելով խոշոր բնակավայրերի վրա՝ մոտավորապես նույն վայրերում, որտեղ տեղակայված էին նրա ստորաբաժանումները պատերազմից առաջ։ Ռուսական առաջխաղացման ճանապարհին հայտնված քաղաքների մերձակայքում հրետանի և հակատանկային հրթիռներ են կիրառվում։ Զորքերը կանոնավոր հակագրոհներ են իրականացնում տանկերով շարժուն խմբերով (այդպես էր Խարկովի, Չեռնիգովի, Նիկոլաևի դեպքում)։ Այս ամենը ռուսական զորքերին ստիպում է առաջանալու և մատակարարման նոր երթուղիներ փնտրել, ուժերը ծախսել քաղաքների շրջափակման, իսկ հեռանկարում՝ դրանց գրոհի վրա։ Սա դանդաղեցնում է (տեղ-տեղ էլ նույնիսկ կասեցնում) ռուսական առաջխաղացումը։ Սակայն ուկրաինական բանակի համար ընդհանուր ռազմավարական և օպերատիվ իրավիճակը շարունակում է վատթարանալ։ Միաժամանակ, ինչը քչերն էին ներխուժումից երկու շաբաթ անց սպասում, շարունակվում է պայքարն՝ օդում առավելության հասնելու համար։ Ռուսական բանակն այստեղ (ինչպես և պատերազմից առաջ) առավելություն ունի,  սակայն ուկրաինական ավիացիան և ՀՕՊ-ը, ի հակառակ Պուտինի հայտարարությունների,  նախկինի պես գոյություն ունեն և կարող են սահմանափակ գործողություններ իրականացնել։ Ուկրաինական ՀՕՊ-ի մարտունակության պահպանումը(առնվազն օջախային), դեռևս հանգեցնում է նրան, որ ռուսական ավիացիայի կիրառման ինտենսիվության աճը կտրուկ մեծացնում է նրա կորուստները։ Օդում լիակատար առավելության հասնելու անընդունակությունը, ռեսուրսների ճնշող առավելության պայմաններում, կապված է, թերևս, հետախուզության կազմակերպման խնդիրների հետ։ Եվ սա այն դեպքում, երբ ուկրաինական ՀՕՊ-ն ու ավիացիան ոչ պակաս կազմակերպչական խնդիրներ ունեն (որոնց հետևանքը, հավանաբար, կորուստներն են սեփական ուժերին հարվածելուց)։   Նորա Վանյան
19:10 - 14 մարտի, 2022
Ռուսական պատվիրակությունը դադարեցնում է աշխատանքը ԵԽԽՎ-ում

Ռուսական պատվիրակությունը դադարեցնում է աշխատանքը ԵԽԽՎ-ում

Ռուսական պատվիրակությունը դադարեցնում է աշխատանքը Եվրախորհրդի Խորհրդրանական վեհաժողովում (ԵԽԽՎ) և չի մասնակցելու դրա նիստերին, ՌԻԱ Նովոստիին ասել է ԵԽԽՎ-ում ռուսական պատվիրակության անդամ Ալեքսանդր Բաշկինը։ «Որոշում է կայացվել չմասնակցելու ԵԽԽՎ կոմիտեների և մարմինների աշխատանքին, լիագումար նիստերին», - ասել է նա։ Բաշկինի խոսքով՝ այս քայլը կապված է վեհաժողովի հակառուսական ուղղվածության հետ։ Նա հիշեցրել է, որ Մոսկվան դիտարկում է Եվրախորհրդին իր մասնակցության դադարեցման հարցը։ Ինչպես հաղորդել է գործակալությանը ռուսական պատվիրակության ևս մեկ անդամ Վլադիմիր Կրուգլին, ԵԽԽՎ-ն արդեն իրազեկել է ռուսական կողմին վեհաժողովին նրա անդամակցության կասեցման մասին։ Որոշումը կայացվել է ԵԽ նախարարների կոմիտեի նիստի արդյունքում։ Իր հերթին, ԵԽԽՎ-ում Ռուսաստանի պատվիրակության ղեկավար Պյոտր Տոլստոյը նշել է, որ Մոսկվան չի մասնակցում վեհաժողովի և Եվրախորհրդի մյուս մարմինների աշխատանքին։ Մոտ ժամանակներս Ռուսաստանը կարող է խզել համաձայնագիրն ու դուրս գալ կազմակերպությունից, ասել է նա։ Ավելի վաղ Ստրասբուրգը կասեցրել էր Մոսկվայի լիազորությունները ԵԽԽՎ-ում Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժման պատճառով։ Նորա Վանյան
18:58 - 14 մարտի, 2022
Որքա՞ն հեռուն է պատրաստ գնալ Ռուսաստանի նախագահը․ Spiegel

Որքա՞ն հեռուն է պատրաստ գնալ Ռուսաստանի նախագահը․ Spiegel

Spiegel հեղինակավոր ամսագիրն անդրադարձել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի քաղաքական ուղուն, փորձել պարզել, թե ինչն է հանգեցրել ուկրաինական ճգնաժամին և ինչպես կարող են զարգանալ իրադարձությունները։ Ամսագրի այս շաբաթվա համարում հրապարակված հոդվածը կրճատումներով ներկայացնում ենք ստորև։ Արևմուտքը շոկի մեջ է ընկել Վլադիմիր Պուտինի Ուկրաինա ներխուժումից։ Բայց կրեմլյան բոսն արդեն երկար տարիներ է՝ անթաքույց խոսում է ռուսական կայսրության վերաբերյալ իր տեսլականի մասին։ Այս սրացմանը նա ուզում էր հասնել 20 տարի։ 2001 թ-ի սեպտեմբերի 25-ին Ռուսաստանի նախագահը, որը երկիրը կառավարում էր արդեն մեկ ու կես տարի, ելույթ ունեցավ Գերմանիայի խորհրդարանի առջև։ Ունկնդիրների թվում էին Գերմանիայի նախագահ Յոհաննես Ռաուն և կանցլեր Գերհարդ Շրյոդերը։ Պուտինը ելույթ ունեցավ գերմաներենով՝ ասելով, թե խոսում է Գյոթեի, Շիլլերի և Կանտի լեզվով։ Ռուսաստանի առաջնորդը խոսեց «ժողովրդավարության և ազատության գաղափարների» մասին և ասաց, որ «Ռուսաստանը բարեկամ երկիր է, մենք մեր ավանդն ենք ունենում եվրոպական ընտանիքի շինարարությանը»՝ հավելելով, որ իր նպատակը խաղաղությունն է աշխարհամասում։ Երբ նա ավարտեց իր ելույթը, գերմանացի խորհրդարանականները ոտքի կանգնեցին։ Նրանք մի քանի րոպե ծափահարում էին Պուտինին՝ Ռուսաստանին նոր հույս բերողին։ Այսօր Գերմանիայում քչերը նրան կծափահարեին։ Եվրոպական ընտանիքի համար Պուտինի ավանդն այսօր դրա ռմբակոծումն է։ Ոչ ոք էլ չի կապի նրա անունը ժողովրդավարության կամ ազատության հետ։ Պուտինն արեց այն, ինչ ոչ ոք Եվրոպայում չեր համարձակվում անել Ադոլֆ Հիտլերի ժամանակներից ի վեր․ նա հարձակվեց աշխարհամասի կենտրոնում գտնվող երկրի վրա՝ իր զորքերով և ավիացիայով, ավելի քան 100 հազար զինվորով։ Եթե ավելի մանրամասն դիտարկենք, ապա գերմանացի օրենսդիրների էյֆորիան այն ժամանակ արդեն անտեղի էր։ Նրանք թույլ տվեցին կուրացնել իրենց։ Գուցե այն պատճառով, որ գոնե մեկ ակնթարթ Պուտինի մեջ տեսան երկրորդ Գորբաչովին։ Գուցե որովհետև նրա խոսքում չնկատեցին քողարկված ակնարկներն այն մասին, որ Եվրոպան պետք է երես թեքի ԱՄՆ-ից, որ լոյալությունը ՆԱՏՕ-ին խնդրահարույց է, և Եվրոպայի անվտանգության համակարգն այլևս չի համապատասխանում Ռուսաստանի շահերին։ Բայց նրանք պետք է արթուն կենային մեկ այլ պատճառով․ Պուտինը, որը գառան մորթի էր հագել Բեռլին գալիս, 20 ամիս առաջ իր պաշտոնավարումը սկսել էր ամենադաժան կերպ։ Անգամ 2001 թ-ին գերմանացիները պետք է գլխի ընկնեին, որ նրա խաղաղության ելույթն ու իրական գործողությունները Ռուսաստանում չեն համընկնում։ Պատերազմն Ուկրաինայում շարունակությունն է այն բանի, ինչ սկսվեց 2000 թ-ի Ամանորի առավոտը չեչենական Գուդերմես քաղաքում՝ Ռուսաստանի վերածննդի, գոնե այն տեսքով, ինչպես տեսնում է Պուտինը։ «Դուք ոչ միայն պաշտպանում եք Ռուսաստանի պատիվը Չեչնիայում։ Խոսքը մեր երկրի մասնատումը թույլ չտալու մասին է», - ռուսական 42-րդ մոտոհրաձգային դիվիզիայի առջև ելույթ ունենալիս ասաց հեռավոր Մոսկվայից ժամանած մեկը, որին այն ժամանակ շատերը չէին ճանաչում՝ Վլադիմիր Պուտինը։ Նրա նախագահության 24 ժամը դեռ չէր լրացել։ Եվ այն, որ Պուտինը մեկնել էր չեչենական պատերազմի առաջնագիծ, կանխամտածված ժեստ էր։ Նա այս պատերազմը սրտին մոտ էր ընդունում․ Չեչնիան սպառնում էր անջատվել Ռուսաստանից։ Պուտինը դա դիտարկում էր որպես ռուսական հզորության թուլացում, որը պետք է կասեցնել։ Դաղստնաում և Մոսկվայի բնակելի շենքերում և Ռուսաստանի հարավում մի քանի պայթյուններից հետո Պուտինն արդեն պատերազմ հայտարարեց «չեչեն ահաբեկիչներին» 1999 թ-ի վերջին։ Ապացուցված չէ, որ այդ պայթյուններն իրականացրել են չեչենները։ Ավելին՝ կան ապացույցներ, որ դրանց մասնակից է Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայությունը, որը ոչ այնքան վաղ գլխավորում էր Պուտինը։ Ամենօրյա օդային հարձակումները Չեչնիայի վրա սկսվեցին 1999 թ-ի սեպտեմբերին, իսկ նույն տարվա հոկտեմբերին ռուսական բանակը ներխուժեց Չեչնիա։ Ինչպես այժմ Ուկրաինայում, այն պատերազմը «պատերազմ» չէր կոչվում, այլ «հակաահաբեկչական գործողություն Հյուսիսային Կովկասում»։ Հարյուր հազարավոր մարդիկ զոհվեցին կամ փախան այդ պատերազմից, որովհետև ռուս զինվորականները գործում էին անհավանական դաժանությամբ։ Եթե որպես հիմք ընդունենք Չեչնիայի պատերազմն, այնուհետև հաշվի առնենք կարևորագույն քաղաքական որոշումները, որոնք Մոսկվան կայացրել է հետագա տարիներին, ապա հարց է առաջանում․ ինչո՞ւ Արևմուտքը Պուտինի մեջ լուրջ սպառնալիք չի տեսել շատ ավելի վաղ։ Չէ՞ որ այն, ինչ նա անում էր, ծառայում էր միայն մեկ նպատակի՝ վերականգնել Ռուսաստանի երբեմնի փառքն ամեն գնով։ Սակայն իր կառավարման տարիներին Պուտինը պարտություններ էլ է կրել, որոնք նրան էլ ավելի են բորբոքել։ Դրանցից մեկը «նարնջագույն» հեղափոխությունն էր Ուկրաինայում, որը սկսվեց այն բանից հետո, երբ Պուտինի բարեհաճությունը վայելող և Ռուսաստանի հովանու տակ գտնվող Վիկտոր Յանուկովիչը հաղթեց ուկրաինական նախագահական ընտրություններում 3 մլն կեղծ ձայների միջոցով։ Ավելի քան 100 հազար մարդ փողոց դուրս եկավ բողոքելու, ինչը ստիպեց քվեարկության երրորդ փուլ անցկացնել։ Արդյունքում՝ հաղթեց ընդդիմության առաջնորդ Վիկտոր Յուշչենկոն։ Նույնատիպ մի բան տեղի ուենցավ 2005 թ-ի մարտին, երբ Ղրղզստանում «կակաչների հեղափոխություն» տեղի ունեցավ։ Ռեժիմի հակառակորդները գրավեցին կառավարության շենքը Բիշքեկում, իսկ նախագահ Ասկար Ակաևն ընտանիքի հետ ուղղաթիռով փախավ Ռուսաստան։ Մոսկվայում հիասթափությունն անսապասելիորեն ձախողակ Պուտինից դարձավ համատարած։ Դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչ ազդեցություն գործեց այս քննադատությունը Պուտինի վրա։ Դա կարող էր իսկական բեկումնային կետ լինել, և դա ոչ մի կապ չուներ ՆԱՏՕ-ի հետ։ Միայն մեկ տարի անց Պուտինն ապացուցեց, որ դասեր է քաղել։ Այն ժամանակ նա ընդունեց «Մեծ ութնյակի» գագաթաժողովը Սանկտ Պետերբուրգում և հռչակեց, որ Ռուսաստանը «կրկին գերտերություն է տնտեսկան աճի տեսակետից»։ Եվ այն ժամանակ ռուսական տնտեսությունն իրոք բարգավաճում էր։ 2006 թ-ի գագաթաժողովի գլխավոր թեման գլոբալ էներգետիկ անվտանգությունն էր։ Այդ հանդիպման նախաշեմին սկսեց քննադատություն հնչել Արևմուտքի հասցեին, որը հայտարարվեց գլխավոր թշնամի։ Իսկ դրանից մի քանի ամիս առաջ «Գազպրոմ» պետական ընկերությունը դադարեց գազ մատակարարել Ուկրաինային և նրա ոչ պոպուլյար ռեֆորմատոր նախագահ Յուշչենկոյին։ Դա ազդակ էր աշխարհին, որ Պուտինն ու նրա շրջապատը գիտեն այն խաղաթղթերի գինը, որոնք իրենց ձեռքում էին։ Այսպիսով, աշխարհաքաղաքական հակադրությունները փաստացի սկսվել են 16 տարի առաջ։ Սակայն ոչ մի փոփոխության չեն հանգեցրել Արևմուտքի մտածողությունում։ Չնայած նրան, որ այն ժամանակ արդեն Եվրոպայում սկսել էին խոսել էներգամատակարարման դիվերսիֆիկացման մասին։ Պուտինը նաև վերականգնեց իր դիրքերն արտաքին քաղաքականությունում։ Նա վերականգնեց կորցրած ազդեցությունը հետխորհրդային երկրների վրա և դաշինք կնքեց Չինաստանի, Հնդկաստանի և Պակիստանի հետ։ 2008 թ-ին Պուտինը ժամանակավորապես համաձայնեց պաշտոններով փոխվել վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևի հետ՝ չխախտելու համար սահմանադրությունը, որի համաձայն՝ Ռուսաստանի նախագահ անընդմեջ կարելի է լինել միայն երկու ժամկետով։ Այդ տարվա օգոստոսին Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի փորձն՝ իր վերահսկողության տակ վերադարձնելու Հարավային Օսիա ինքնավար մարզը, հանգեցրեց պատերազմի։ Ռուսաստանը ներխուժեց Վրաստան։ Ռուսաստանն այդ պատերազմը կոչեց «խաղաղություն պարտադրելու գործողություն»։ Իրականում նա պատժում էր Վրաստանին, որը Սաակաշվիլիի օրոք շրջվում էր դեպի Արևմուտք։ Արևմուտքը ցուցադրեց իր անկարողությունը ռուսական նեոիմպերիալիզմի առջև այնպես, ինչպես այժմ՝ Ուկրաինա ներխուժման առջև։ Մեդվեդևի հետ կրկին տեղերով փոխվելով՝ Պուտինը վերադարձրեց նախագահի պաշտոնը և հրաժարվեց բոլոր պատրվակներից։ 2013 թ-ին նա համոզեց իր ուկրաինացի գործընկեր Յանուկովիչին չեղարկել ասոցացման համաձայնագիրը Եվրամիության հետ, որը մշակվել էր տարիներով։ Դա հուզումներ առաջացրեց Ուկրաինայում, այնուհետև պատերազմ սկսվեց Ուկրաինայի արևելքում և տեղի ունեցավ Ղրիմի օկուպացիան։ Պուտինը Ռուսաստանն առանձնացրեց ողջ աշխարհից և իր երկիրն ամրոց հռչակեց։ Նա ակնհայտորեն արժանին էր մատուցում բռնությանը։ Այս ամենը պետք է հիշեն նրանք, ովքեր այսօր գլուխ են կոտրում Պուտինի՝ Ուկրաինա ներխուժման շարժառիթների վրա և զարմանում, թե որքան վտանգավոր է նա։ Եվ այս պատերազմի երրորդ շաբաթասզկբին հարց է առաջանում․ չի՞ սխալվել, արդյոք, Պուտինն այս անգամ։ Արդյո՞ք իրականությունից շատ չէ հեռացել։ Ռուսական զորքերը դանդաղ են առաջ շարժվում։ Տնտեսական տեսակետից վնասն ավելի մեծ է լինելու, քան Կրեմլը հայտնում է ռուս հասարակությանը։ Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ հատուկ ծառայությունները ձախողել են իրավիճակի վերլուծությունը։ Թե՞ Պուտինն է անտեսել նրանց գնահատականները։ Ոչ խորհրդարանի, ոչ նախագահի վարչակազմի պաշտոնյաներն իրավունք չունեն միջամտելու կարևոր հարցերին։ Ռուս օլիգարխներն ու գործարարները նույնպես այլևս ուղիղ ազդեցություն չունեն Պուտինի վրա։ Այս պահին նա, ըստ ամենայնի, լսում է միայն իր ամենամոտ վստահված անձանց, ինչպիսիք են պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն և Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Նիկոլայ Պատրուշևը։ Նրանք նախագահին ասում են այն, ինչ նա ուզում է լսել, և նրանցից ոչ ոք կասկածի տակ չի դնելու Պուտինի դատողությունները։ Եթե Պուտինը պատերազմը հաղթեր երկու օրում, նա, հավանաբար, կունենար ռուսական էլիտայի և բնակչության լայն զանգվածների լիակատար աջակցությունը։ Բայց բլիցկրիգը տապալվեց։ Կարելի է ենթադրել, որ Պուտինը հիասթափված է։ Իսկ, ինչպես ցույց են տվել վերջին երկու տասնամյակը, նա հիասթափությունը հաղթահարում է ավելացնելով դաժանությունը։ Բանակի՝ առանց հաղթանակի Ռուսաստան վերադառնալու մասին խոսք անգամ լինել չի կարող։ Դա կստիպի Պուտինին ճշմարտանման բացատրություն հորինել, թե Ուկրաինայում նա արդեն «հաղթել է» «նացիզմի» և «ցեղասպանության» դեմ պայքարում։ Իրադարձությունների զարգացման առավել հավանական սցենարը կլիներ զորքերը Դնեպրի արևելյան ափին կանգնեցնելը և դեպի արևմուտք շարժվելուց հրաժարվելը, սակայն դա Պուտինին չի բերի ոչ քաղաքական, ոչ ռազմական բավարարում։ Հակառուսական տրամադրություններ ունեցող Արևմտյան Ուկրաինայի օկուպացիան անխուսափելիորեն կբերի պարտիզանական պայքարի։ Ռուսաստանի համար այս դիլեմայի լուծումներից մեկը կարող է լինել հերթական քարոզչական հնարքը։ Նա կարող է հայտարարել ուկրաինացիների հետ բանակցություններում իբր ձեռք բերված առաջընթացի մասին, այնուհետև մեծահոգաբար հայտարարել հրադադարի մասին, որը հետագայում կարող է օգտագործել ուրիշ տարբերակներ գտնելու համար։ Սակայն այս տարբերակներից որևէ մեկը հաշվի չի առնում, թե արդյոք «ճաքեր» են առաջանում ռուսական իշխանական շրջանակում։ Համացանցում դեռ առկա մի քանի ընդդիմադիր լրատվամիջոցներ այս շաբաթ հիշել էին «ծխատուփի սցենարը»՝ հղում անելով Եկատերինա Մեծի որդի ռուս կայսր Պավել Առաջինի սպանությանը։ Պավել Առաջինը շատ կասկածամիտ էր, անկանխատեսելի և անկայուն։ Երբ նա առաջարկեց հարձակվել Բրիտանական Հնդկաստանի վրա ֆրանսիացիների հետ միասին, ռուսական արիստոկրատիան որոշեց, որ նա խելագարվել է և դավադրություն կազմակերպեց։ Ներկա պահին Ռուսաստանում, կարծես, այդպիսի դավադիրներ չկան։ Սակայն ռուսաստանցիներից շատերն են սկսել մտածել, թե ով է գալու Պուտինից հետո։ Ոչ ոք չգիտի, թե ինչ է անելու Պուտինն իր հեռանալու դեպքում, նա մի քանի ֆավորիտ ունի։ Սակայն կա մեկը, որի մասին ռուսական շրջանակներում բազմիցս խոսվել է՝ որպես Պուտինի հնարավոր հետնորդի։ Նախկինում նա շատ մոտ է եղել Պուտինի հետ, բայց մի քանի տարի առաջ նրան Մոսկվայից տեղափոխել են այլ շրջան։ Նրա անունն Ալեքսեյ Դյումին է, նա Տուլայի մարզպետն է։ Երբ Պուտինը կրկին նախագահ դարձավ 2008 թ-ին, Դյումինը դարձավ նրա անվտանգության ծառայության պետն ու օգնականը, 2012-ին՝ Պետական հետախուզական վարչության տեղակալը։ Դյումինն առանցքային դեր էր խաղում Ղրիմի բռնակցման գործում։ Ավելի ուշ նա նշանակվեց պաշտպանության նախարարի տեղակալ։ Այն փաստը, որ Պուտինը նրան Տուլայի մարզպետ նշանակեց դրանից մի քանի ամիս անց՝ 2016 թ-ին, զարմացրեց շատերին, այդ թվում՝ Դյումինին։ Սակայն սա իր տրամաբանությունը կարող է ունենալ։ Ռուսական քաղաքական տիեզերքում նորեկներն արագ են սպառում իրենց ներուժը։ Պուտինը գնահատում է Դյումինին նրա հավատարմության, հատուկ ծառայությունների հետ կապի և բարդ գործողություններին մասնակցության փորձի համար։ Բացի այդ, Դյումինը, որը 20 տարով ավելի երիտասարդ է, թարմ ուժ կհամարվի բարձր իշխանական շրջանակներում, որը չի ասոցացվի նախկին իշխանության հետ։ Սակայն անգամ Պուտինն ինքը չգիտի, թե երբ կհեռանա քաղաքական բեմից։ Դա, հավանաբար, կախված կլինի նաև նրանից, թե ինչպես կզարգանա պատերազմն Ուկրաինայում։ Նորա Վանյան
21:42 - 13 մարտի, 2022
Ուկրաինայի պնդմամբ՝ ՌԴ-ն փորձում է Խերսոնում «ժողովրդական հանրապետություն» հռչակելու նպատակով հանրաքվե անցկացնել

Ուկրաինայի պնդմամբ՝ ՌԴ-ն փորձում է Խերսոնում «ժողովրդական հանրապետություն» հռչակելու նպատակով հանրաքվե անցկացնել

Ուկրաինական կողմի պնդմամբ՝ ռուսական կողմը փորձում է Խերսոնում «ժողովրդական հանրապետություն» հռչակելու նպատակով հանրաքվե անցկացնել։ Ուկրաինայի ԱԳ նախարար Դմիտրի Կուլեբան իր թվիթերյան միկրոբլոգում գրել է․ «Ռուսները հուսահատորեն փորձում են կեղծ «հանրաքվե» կազմակերպել՝ Խերսոնում կեղծ «ժողովրդական հանրապետության» համար: Հաշվի առնելով ժողովրդի զրո աջակցությունը՝ այն ամբողջությամբ կբեմադրվի: Եթե դա շարունակվի, պետք է հետևեն Ռուսաստանի դեմ խիստ պատժամիջոցները։ Խերսոնը կա և միշտ կլինի Ուկրաինա»։ Ավելի վաղ Խերսոնի շրջանային խորհրդի պատգամավոր Սերգեյ Խլանը հայտարարել էր, որ Խերսոնի մարզում հանրաքվե է նախապատրաստվում «Խերսոնի Ինքնավար Հանրապետություն» ստեծղելու նպատակով։  «Օկուպանտները (նկատի ունի ռուսներին- խմբ․) հեռախոսով զանգահարում են Խերսոնի շրջանային խորհրդի պատգամավորներին և հարցնում, թե պատրա՞ստ ենք համագործակցելու նրանց հետ։ Ես կտրականապես մերժել եմ»,- գրել էր նա։ Գլխավոր լուսանկարը՝ Reuters-ի    
22:29 - 12 մարտի, 2022
Ուկրաինայի և Ռուսաստանի պատվիրակությունների միջև բանակցությունները շարունակվում են տեսակապի միջոցով

Ուկրաինայի և Ռուսաստանի պատվիրակությունների միջև բանակցությունները շարունակվում են տեսակապի միջոցով

Ուկրաինայի և Ռուսաստանի պատվիրակությունների միջև բանակցությունները, որոնք նախկինում անցկացվում էին Բելառուսում, շարունակվում են տեսակապի միջոցով։ Այս տեղեկությունը հաստատել են և՛ ռուսական կողմը, և՛ ուկրաինականը։ «Այո՛, բանակցությունները շարունակվում են վիդեոֆորմատով, պատվիրակությունը շարունակում է գլխավորել Վլադիմիր Մեդինսկին»,- interfax.ru-ին հայտնել է ՌԴ նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը։ Նա այլ մանրամասներ հրաժարվել է հայտնել։ Բանակցություններում Ուկրաինայի պատվիրակության անդամ Միխայել Պոդոլյակն էլ իր թվիթերյան միկրոբլոդում գրել է․ «Ռուսական պատվիրակության հետ բանակցությունները շարունակվում են վիդեոֆորմատով։ Ստեղծվել են աշխատանքային հատուկ ենթախմբեր։ Ուկրաինայի դիրքորոշումը սահմանված է նախկին խիստ կոշտ ցուցումների հիման վրա»։ Գլխավոր լուսանկարը՝ Ալեքսանդր Կրյաժևի (TASS)
21:45 - 12 մարտի, 2022
Արդյո՞ք ԵՄ-ն կսկսի լուրջ վերաբերվել Ուկրաինայի անդամակցությանը․ Guardian

Արդյո՞ք ԵՄ-ն կսկսի լուրջ վերաբերվել Ուկրաինայի անդամակցությանը․ Guardian

Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժումից ի վեր Եվրամիությանն Ուկրաինայի անդամակցության հարցն առավել քան արդիական է դարձել։ Սակայն ինչպիսին են այդ հեռանկարները։ Այս հարցին է անդրադարձել բրիտանական The Guardian պարբերականը, որի հոդվածը որոշ կրճատումներով ներկայանցում ենք ընթերցողին։ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու դերասանական անցյալում մի հոլովակ կա, որում նա մարմնավորում է Ուկրաինայի նախագահին «Ժողովրդի ծառա» հանրահայտ հեռուստաշոուում։ Նրա հեռախոսին զանգ է գալիս, Զելենսկին ձեռքը տանում է գրպանը։ Գերմանիայի կանցլերն է զանգահարում՝ ասելու՝ «որոշել ենք ձեր երկիրն ընդունել Եվրամիություն»։ «Գրողը տանի», ասում է Զելենսկին և հնչում է Բեթհովենի «Ձոն ուրախության» ստեղծագործությունը՝ Եվրամիության հիմնը։ Այս հոլովակը նկարահանվել է Ռուսաստանի հուժկու գրոհից, այն բանից առաջ, երբ, Ուկրաինայի պաշտոնյաների պնդմամբ, արկերն ընկել են պաշարված Մարիուպոլի ծննդատան վրա, այն բանից առաջ, երբ վեցամյա աղջնակը ջրազրկումից մահացել է իր ավերված տան փլատակների տակ։ Անցյալ շաբաթ այս հոլովակն ակնթարթորեն տարածվեց, որովհետև ԵՄ-ին Ուկրաինայի անդամակցության թեման արդեն հեռուստաշոուի կատակ չէ, այլ կենսական հարց։ Իրական նախագահ Զելենսկին Ուկրաինայի անդամակցության հարցով ԵՄ-ին է դիմել Ռուսաստանի ներխուժումից հինգ օր անց՝ կոչ անելով «անհապաղ ընդունել երկիրը նոր հատուկ ընթացակարգով»։ «Ուկրաինան քաջ և խելացի ազգ է, որը հսկայան ավանդ կունենա ԵՄ քաղաքական, տնտեսական, մշակութային և սոցիալական կյանքում այս պատերազմի ավարտից հետո, - ասել է Ուկրաինայի արտգործնախարար Դմիտրի Կուլեբան Financial Times-ին։ - Եվրամիության համար հեղինակության և ուժի հարց է մեզ պես անդամ ունենալը»։ Թեև Եվրամիությունն այս օրերին զարմացնում է Ռուսաստանի ագրեսիային դիմակայելուն միտված իր միասնականությամբ և հին դոկտրինները մի կողմ թողնելու պատրաստակամությամբ, Ուկրաինայի համար անդամակցությունը ԵՄ-ին շատ հեռավոր ապագա է թվում։ Դրա պատճառն աջակցության բացակայությունը չէ։ Եվրամիությունը հիշում է 2014 թ-ի Եվրամայդանը, որի ժամանակ ցուցարարներ էին զոհվում՝ պաշտպանելով եվրոպական ապագա ունենալու ընտրության Ուկրաինայի իրավունքը։ Ութ անդամ պետություններ այն ժամանակ Եվրամիությանը կոչ արեցին «անհապաղ» Ուկրաինային տրամադրել ԵՄ անդամակցության թեկնածուի կարգավիճակ և բանակցային գործընթաց սկսել։ Սակայն այս հարցի ջատագովները գիտեն, որ դա հեշտ պայքար չէ։ «Նրանք նույնիսկ ավելի շատ արժեքների տեր են, քան մեզնից շատերը, սակայն գործնական առումով դա շատ դժվար կլինի», - ասել է բարձրաստիճան մի պաշտոնյա։ Միության հին անդամները, մասնավորապես, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Նիդերլանդներն ու Դանիան, չեն ուզում, որ Ուկրաինայի ճանապարհը դեպի ԵՄ կարճ լինի։ Պաշտոնյաները նշում են, որ Ուկրաինան պետք է ի վիճակի լինի յուրացնել ԵՄ 80-հազարանոց կանոնակարգը՝ acquis communautaire-ը (իրավական հայեցակարգ ԵՄ իրավական նորմերի համակարգում – խմբ․), որը ներառում է ամեն ինչ՝ օդի աղտոտումից մինչև կենդանիներից փոխանցվող ինֆեկցիոն հիվանդությունների մշտադիտարկում։ Տեխնիկական կանոնների այս հսկա հավաքածուն միտված է արդյունավետ պետական կառավարմանն, անկախ դատական համակարգին և շուկայական տնտեսությանը։ «Անկեղծ լինենք․ Ուկրաինան դեռ մոտ չէ այս ամենին հատկապես այն պատճառով, ինչ արեց Պուտինը», - ասել է ԵՄ բարձրաստիճան դիվանագետներից մեկը՝հավելելով, որ անգամ պատերազմից առաջ Ուկրաինան «ճիշտ ուղով չէր ընթանում»՝ ըստ Կոպենհագենի չափանիշների՝ ժողովրդավարության, օրենքի գերակայության և տնտեսության ոլորտում ԵՄ ստանդարտների։ «Մենք ուզում ենք «այո» ասել Ուկրաինային այնքան, որքան հնարավոր է՝ բարոյապես աջակցելով, համակրելով ուկրաինացի ժողովրդին, հասկացնելով, որ նա մեր արժեհամակարգի մի մասն է», - ասել է դիվանագետը։ «Կարծում եմ՝ ուկրաինացիներն (անդամակցությունը) դարձնում են չափազանց մեծ հարց և լսում ուրիշներին, որոնք սա վերածում են թեթև քաղաքական որոշման», - ասել է նա։ Դիվանագետը չի համաձայնել, որ ԵՄ դժկամությունը կապված է Կրեմլին հակադրվելու վերաբերյալ մտահոգության հետ, սակայն ԵՄ-ին Ուկրաինայի անդամակցության կողմնակիցները կարծում են, որ իսկական պատճառը հենց սա է։ Ինչպես ՆԱՏՕ-ում, այնպես էլ ԵՄ-ում կա փոխօգնության մասին կետ, որի համաձայն՝ հարձակումն անդամներից մեկի վրա նշանակում է հարձակում բոլորի վրա։ «[Հին անդամ երկրներում] կան կառավարություններ, որոնք կարծում են, որ մենք կարող ենք Պուտինի հետ համաձայնության գալ և Ուկրաինայի եվրոպական մղումները փոխանակել խաղաղության հետ, - Guardian-ին ասել է մեկ այլ բարձրաստիճան դիվանագետ։ - Իսկ ես կարծում եմ, որ դա պատրանք է»։ «Ընդլայնումը որոշակի առումով փոխում է Եվրամիության էությունը, այդ պատճառով էլ այս հարցը հիմնարար էքզիստենցիալ կարևորություն ունի առաջնորդներից, երկրներից յուրաքանչյուրի համար», - ասել է ԵՄ պաշտոնյաներից մեկը։ Իսկ Ուկրաինայի արագացված մասնակցությունը կարող է առաջացնել բալկանյան վեց երկրների դժգոհությունը, որոնք ԵՄ անդամակցության հերթի տարբեր փուլերում են այն պահից սկսած, երբ գրեթե 20 տարի առաջ առաջնորդները հայտարարեցին, որ նրանք «եվրոպական հեռանկար» ունեն։ Այս տարաձայնությունը դեռևս հանգեցրել են դասական բրյուսելյան փոխզիջման․ ԵՄ առաջնորդները կհայտարարեն, որ «Ուկրաինան պատկանում  է մեր եվրոպական ընտանիքին»՝ Guardian-ի տնօրինության տակ հայտնված տեքստի նախագծի համաձայն։ ԵՄ առաջնորդները Եվրախորհրդարանին կոչ կանեն եզրակացություն տալ Ուկրաինայի դիմումի առնչությամբ՝ հավելելով, որ «մինչև դրա ստանալը շարունակելու ենք ամրապնդել մեր կապերն ու խորացնել մեր գործընկերությունը»։ Եվրահանձնաժողովի նախկին աշխատակից Հիզեր Գրաբեն, որն աշխատել է ԵՄ ընդլայնման հարցերի վրա, կարծում է, որ ԵՄ-ն ավելին կարող էր անել։ «Այն, ինչ իրականում պետք է Ուկրաինային, հավաստումն է, որ Եվրոպան նրան մենակ չի թողնի ռուսական ագրեսիայի դեմ, որ Եվրոպան նրան չի ստիպի ընտրել Եվրոպայի և Ռուսաստանի միջև, որ նրանք եվրոպացի են, ինչ էլ Ռուսաստանն անի», - ասել է նա՝ հավելելով, որ Պուտինի ռազմական հաղթանակներից մեկը կլինի այն, եթե ԵՄ-ն իր սահմանները որոշի՝ հաշվի նստելով Կրեմլի կարծիքի հետ։ Սակայն, նրա կարծիքով՝ ԵՄ անդամակցության խիստ չափանիշները չպետք է մեղմացվեն Ուկրաինայի համար։ Հորինված հոլովակում Ուկրաինայի անդամակցության մասին երազն ավարտվում է նրանով, որ Գերմանիայի կանցլերը գլխի է ընկնում, որ սխալվել է․ նա ուզում էր Չեռնոգորիային տեսնել ԵՄ-ում։ «Ուրախության ձոնն» ընդհատվում է, նախագահի դեմքը՝ խոժոռվում․ «Պարզ է, եղավ, շնորհավորանքներս, այո, Չեռնոգորիային»։ Մինչ ուկրաինացիները մահանում են այն բանի համար, ինչն իրական Զելենսկին անվանել է «Եվրոպայի լիիրավ անդամ» դառնալու համար պայքար, Ուկրաինայի կառավարությունը պակաս հանդուրժող կգտնվի, եթե զգա, որ Եվրամիության դռները դեռ փակ են մնալու։ Նորա Վանյան
20:54 - 11 մարտի, 2022
Facebook-ն ու Instagram-ը ժամանակավորապես կթույլատրեն ռուս զինվորականների հասցեին ատելության կոչ անող գրառումները․ Reuters

Facebook-ն ու Instagram-ը ժամանակավորապես կթույլատրեն ռուս զինվորականների հասցեին ատելության կոչ անող գրառումները․ Reuters

Meta Platforms-ը, որի մեջ են մտնում Facebook և Instagram սոցցանցերը, որոշ երկրների օգտատերերին թույլ կտա բռնության կոչ անել ռուսաստանցիների և ռուս զինվորականների հասցեին՝ Ուկրաինա ներխուժման համատեքստում։ Սա ընկերության ատելության սերմանման քաղաքականության ժամանակավոր փոփոխությունն է, հայտնում է Reuters-ը՝ վկայակոչելով ընկերության ներքին էլեկտրոնային նամակները։ Ընկերությունը նաև ժամանակավորապես թույլատրում է որոշ գրառումներ, որոնք մահվան կոչեր են պարունակում Ռուսաստանի և Բելառուսի նախագահներ Վլադիմիր Պուտինի և Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի հասցեին։ «Որպես Ռուսաստանի՝ Ուկրաինա ներխուժման արդյունք մենք ժամանակավորապես թույլատրել ենք քաղաքական արտահայտությունների այն ձևերը, որոնք նորմալ պայմաններում խախտում են մեր կանոնները, օրինակ՝ բռնության կոչերը, «մահ ռուս զավթիչներին» արտահայտությունները։ Մենք նախկինի պես թույլ չենք տա ռուսաստանցի քաղաքացիական անձանց ուղղված բռնության կոչերը»,- ասված է Meta-ի մամուլի ծառայության հայտարարությունում։ Առաջնորդների հասցեին մահվան կոչերը կթույլատրվեն, եթե դրանք այլ նպատակներ չեն հետապնդում և արժանահավատության երկու ցուցանիշ ունեն, օրինակ՝ տեղակայումը կամ մեթոդը, ասված է Reuters-ի տնօրինության տակ հայտնված նամակներից մեկում։ ԱՄՆ-ում Ռուսաստանի դեսպանատունը, հիմնվելով Reuters-ի հոդվածի վրա, Վաշինգտոնից պահանջել է դադարեցնել Meta-ի «էքստրեմիստական գործունեությունը»։ «Facebook-ի և Instragram-ի օգտատերերն այս հարթակների սեփականատերերին իրավունք չեն տվել որոշելու ճշմարտության չափորոշիչները կամ ժողովուրդներին միմյանց դեմ դուրս բերել»,- ասված է դեսպանական թվիթերյան գրառման մեջ։ Ռուս զինվորականների դեմ բռնության կոչերին ուղղված քաղաքականության ժամանակավոր փոփոխություններն, ըստ այդ նամակներից մեկի, տարածվում են Հայաստանի, Ադրբեջանի, Էստոնիայի, Վրաստանի, Հունգարիայի, Լատվիայի, Լիտվայի, Լեհաստանի, Ռումինիայի, Ռուսաստանի, Սլովակիայի և Ուկրաինայի օգտատերերի վրա։ Մոդերատորներին ուղարկված էլեկտրոնային նամակում Meta-ն ընդգծել է, որ ատելության սերմանման քաղաքականության փոփոխությունները վերաբերում են ռուս զինվորականներին և ներխուժման հետ կապ ունեցող ռուսաստանցիներին։ «Մենք նախաձեռնել ենք փոփոխություն, որը թույլատրում է Т1 տեսակի բռնության կոչեր, որոնք այլ դեպքերում կհեռացվեին՝ ատելության սերմանման քաղաքականության համաձայն, եթե դրանք ուղղված են ռուս զինվորականներին (բացառություն են ռազմագերիները) կամ ռուսաստանցիներին, երբ հասկանալի է, որ համատեքստը վերաբերում է Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժմանը (օրինակ՝ եթե բովանդակությունում նշվում է ներխուժումն, ինքնապաշտպանությունը և այլն)»,- ասված է նամակում։ «Մենք սա անում ենք, քանի որ նկատել ենք, որ տվյալ համատեքստում «ռուս զինվորներ» արտահայտությունն օգտագործվում է «ռուս զինվորականներ» արտահայտության փոխարեն։ Ատելության խոսքի քաղաքականությունը նախկինի պես արգելում է գրոհները ռուսաստանցիների դեմ»,- ասված է նամակում։ Էլեկտրոնային նամակները նաև նշում են, որ Meta-ն թույլ է տալիս գովել ուկրաինական ուլտրաաջ «Ազով» գումարտակը, ինչը սովորաբար արգելված է։ Meta-ի խոսնակն ավելի վաղ հայտարարել էր, որ ընկերությունը «բացառություն է անում «Ազով» գումարտակի գովաբանման համար», բայց միայն Ուկրաինայի պաշտպանության համատեքստում։Նորա Վանյան
13:37 - 11 մարտի, 2022