Աֆղանստան

Սահմանակցում է արևմուտքից Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը, հարավից և հարավ-արևմուտքից` Պակիստանին, հյուսուսից` Թուրքմենստանին, Ուզբեկստանին և Տաջիկստանին, ծայր արևելքից` Չինաստանին և Հնդկաստանին։

Երկիրը գտնվում է մայրցամաքի կենտրոնում, ծովերից հազարավոր կիլոմետրեր հեռու, ինչով էլ պայմանավորված է երկրի խիստ ցամաքային կլիման: Երկրի արևելքում վեր են խոյանում Հինդուկուշի լեռները, որոնց լանջին է գտնվում Աֆղանաստանի մայրաքաղաք Քաբուլը։ Երկրի ամենախոշոր գետը` Փյանջը, հոսում է Տաջիկստանի սահմանով։ Աֆղանստանի խոշոր քաղաքներից են Կանդահարը, Հերաթը, Մազարի Շարիֆը և այլն։

Հայաստանի Հանրապետության և Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետության (ԱԻՀ) միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1996թ. սեպտեմբերի 5-ին:

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունների շնորհիվ իրավիճակը կայուն է․ Ստանիսլավ Զաս |hetq.am|

hetq.am: Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասի պնդմամբ Հարավային Կովկասում իրավիճակը կայուն է՝ շնորհիվ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունների։ Նման տեսակետ Զասը հայտնել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի քաղաքական հարցերով օգնական Միրոսլավ Ենչայի հետ տեսակոնֆերանսի ռեժիմով անցկացրած հանդիպման ժամանակ։ «Հավաքական անվտանգության կովկասյան տարածաշրջանում իրավիճակը շարունակում է մնալ համեմատաբար կայուն՝ շնորհիվ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Ռուսաստանի միջնորդությամբ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների»,- նշվում է տարածված մամլո հաղորդագրության մեջ։ Զասը նշել է, որ իրավիճակի հետագա կարգավորման համար սահմանազատման և սահմանագծման գործնական աշխատանք է հարկավոր։ Կողմերը քննարկել են նաև ռուս-ամերիկյան հարաբերությունները, Ղազախստանում առկա իրավիճակն ու այդ երկրում ՀԱՊԿ առաքելությունը, ինչպես նաև Աֆղանստանում ընթացող իրադարձություններն ու ՄԱԿ-ի հումանիտար առաքելությունն այդ երկրում։ Իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմանին լարված է նախորդ տարվա մայիսի 12-ից, երբ ադրբեջանական զինուժը Սյունիքի մարզի Սև լճի հատվածում հատել էր սահմանն ու ներխուժել ՀՀ սուվերեն տարածք։ Իրավիճակը կտրուկ լարվել էր նաև նոյեմբերի երկրորդ կեսին, երբ դարձյալ հայ-ադրբեջանական շփման գծի հարավ-արևելյան հատվածում, ադրբեջանական սադրանքի հետևանքով, սկսվել էին մարտական գործողություններ։ Կողմերը կիրառում էին զրահատեխնիկա և հրետանի։

12:41 - 21 հունվարի, 2022

ԱՄՆ-ն ավելի քան 300 մլն դոլար կտրամադրի Աֆղանստանի հումանիտար օգնության համար |armenpress.am|

armenpress.am: Միացյալ Նահանգները լրացուցիչ ավելի քան 308 միլիոն դոլար եւ կորոնավիրուսի դեմ մեկ միլիոն դեղաչափ պատվաստանյութեր կտրամադրի՝ որպես հումանիտար օգնություն Աֆղանստանի բնակչությանը: Հունվարի 11-ին այդ մասին հաղորդվում Է Սպիտակ տան մամուլի տեղեկագրում, որը հրապարակվել Է նրա կայքում: «Միացյալ Նահանգները հայտարարում Է ավելի քան 308 միլիոն դոլար գումարի նոր նվիրատվության մասին՝ որպես հումանիտար օգնություն Աֆղանստանի բնակչությանը»,- ասված Է հայտարարության մեջ: «Ի լրումն Միացյալ Նահանգներն Աֆղանստանի բնակչությանն են տրամադրում COVID-19-ի դեմ 1 միլիոն լրացուցիչ դեղաչափ COVAX (մեխանիզմի) միջոցով, ընդհանուր թիվն (այդպիսով) կկազմի 4,3 միլիոն դեղաչափ»,- նշված Է մամուլի տեղեկագրում, հաղորդել Է ՏԱՍՍ-ը:

17:55 - 11 հունվարի, 2022

Թուրքմենստանի սահմանապահների և թալիբների միջև սահմանային բախում է տեղի ունեցել |1lurer.am|

1lurer.am: Թուրքմենստանի և Աֆղանստանի սահմանին հունվարի 3-ին թուրքմեն սահմանապահների և «Թալիբան» շարժման զինյալների միջև բախումներ են տեղի ունեցել: Փոխհրաձգությունից բացի, օգտագործվել են նաև հրթիռներ: Այդ մասին տեղեկացրել են թուրքմենական լրատվամիջոցները: Միջադեպի պատճառը եղել է այն, որ Թուրքմենստանի սահմանապահ ծառայության աշխատակիցները կրակ են բացել թալիբների զինյալների վրա: Նշվում է, որ թալիբները դեպքի վայր են ժամանել՝ հետաքննելու խաղաղ բնակչի մահը, որին ենթադրաբար նույնպես սպանել են թուրքմեն սահմանապահները: Տեղի բնակիչների խոսքով՝ կողմերի միջև փոխհրաձգությունը տևել է մի քանի ժամ։ «Թալիբանի» գրոհայինները մի քանի հրթիռ են արձակել Թուրքմենստանի ուղղությամբ: Կորուստների մասի դեռևս տեղեկություններ չեն հայտնում:

16:34 - 04 հունվարի, 2022

Թալիբները կրակ են բացել Քաբուլում ցույցի դուրս եկած կանանց ուղղությամբ |tert.am|

tert.am: Աֆղանստանում իշխանության եկած «Թալիբան» շարժման անդամները կրակ են բացել կանանց ուղղությամբ, որոնք երեքշաբթի բողոքի ակցիա են կազմակերպել Քաբուլում: Ինչպես հայտնում է ՏԱՍՍ գործակալությունը՝ հղում անելով տեղի աղբյուրին, միջադեպը տեղի է ունեցել իտալական Emergency մարդասիրական կազմակերպության հիվանդանոցի մոտակայքում: Տուժածների կամ զոհերի մասին տեղեկություն չի ստացվել: Ավելի վաղ հաղորդվում էր, որ մի խումբ կանայք ցույց են անցկացրել երկրի մայրաքաղաքում՝ պահանջելով իրենց իրավունքների պահպանումն ու կյանքի մակարդակի բարելավում: «Մենք քաղցած մարդկանց ձայնն ենք: Կանայք արթնացել են, մենք ատում ենք խտրականությունը»,- աղբյուրը մեջբերում է ցույցի մասնակիցներից մեկին:

10:44 - 28 դեկտեմբերի, 2021

ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդն Աֆղանստանին աջակցություն տրամադրելու բանաձև է ընդունել |armenpress.am|

armenpress.am: Միավորված Ազգերի կազմակերպության Անվտանգության խորհուրդն ընդունել է բանաձև, որը թույլ է տալիս սառեցված ֆինանսական ակտիվներից գումար հատկացնել Աֆղանստանին հումանիտար օգնություն ցուցաբերելու նպատակով: Այս մասին հայտնում է ՏԱՍՍ-ը: Ի աջակցություն բանաձևի են քվեարկել Անվտանգության խորհրդի բոլոր 15 անդամները:

19:41 - 22 դեկտեմբերի, 2021

Քաբուլում Եվրամիության ներկայացուցչություն կբացվի |armenpress.am|

armenpress.am: Առաջիկա շաբաթների ընթացքում Քաբուլում Եվրամիության ներկայացուչություն կբացվի, սակայն դա չի նշանակի Բրյուսելի կողմից Աֆղանստանում իշխանության գլուխ անցած «Թալիբան» արմատական շարժման ճանաչում: Դեկտեմբերի 7-ին Եվրահանձնաժողովում կայացած մամուլի ասուլիսում այս հայտարարությամբ հանդես Է եկել Եվրամիության արտաքին քաղաքական ծառայության ներկայացուցիչ Նաբիլա Մասրալին:«Մենք աշխատում ենք, որպեսզի Եվրամիության նվազագույն ներկայություն ապահովենք Քաբուլում: Դա շաբաթների, այլ ոչ թե ամիսների հարց Է: Եվ դա ճանաչման նշան չԷ»,- ասել Է նա, հաղորդել Է ՏԱՍՍ-ը:

16:49 - 07 դեկտեմբերի, 2021

ԵՄ մի շարք երկրներ քննարկում են Աֆղանստանում ընդհանուր դիվանագիտական ներկայացուցչություն բացելու հնարավորությունը․ Մակրոն |azatutyun.am|

azatutyun.am: «Մենք մի քանի եվրոպական երկրների հետ մտածում ենք ընդհանուր տեղ կազմակերպել, որտեղ կարող էին ներկա լինել եվրոպացի դիվանագետները», - Էմանյուել Մակրոնի խոսքերն է մեջբերում «Ռոյթերզ» գործակալությունը։ «Այդ քայլը տարբերվում է քաղաքական ճանաչումից կամ «Թալիբանի» հետ քաղաքական երկխոսությունից։ Մենք կփորձենք ներկայացուցչություն բացել հնարավորինս շուտ», - հայտարարել է Ֆրանսիայի նախագահը՝ նշելով, որ նախ պետք է կարգավորվեն դեսպանատան անվտանգության հարցերը։ Օգոստոսին Աֆղանստանում իշխանությունը զավթած «Թալիբան» ծայրահեղական շարժման ներկայացուցիչները նոյեմբերին երկօրյա բանակցություններ են անցկացրել Եվրամիության դիվանագիտական պատվիրակության հետ և կոչ արել եվրոպացի դիվանագետներին տարանջատել քաղաքական նկատառումները մարդասիրականից։ Արևմտյան երկրները «Թալիբանը» չեն ճանաչում որպես Աֆղանստանի օրինական ղեկավարություն։ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ թալիբները երկար ճանապարհ ունեն անցնելու, եթե ցանկանում են միջազգային ճանաչման հասնել։

16:32 - 04 դեկտեմբերի, 2021

Ֆրանսիան և Կատարը 40 տոննա հումանիտար օգնություն են տեղափոխել Աֆղանստան |armenpress.am|

armenpress.am: Ֆրանսիան և Կատարը շուրջ 40 տոննա բժշկական սարքավորումներ, սնունդ և ձմեռային պարագաներ են տեղափոխել Աֆղանստան: Այս մասին նշվում է Ֆրանսիայի և Կատարի արտգործնախարարությունների համատեղ հայտարարության մեջ: «Այս համատեղ մարդասիրական գործողությունը ի ցույց է դնում Ֆրանսիայի և Կատարի երկարաժամկետ համագործակցությունը, ինչպես նաև երկու երկրի հանձնառությունը՝ աջակցելու Աֆղանստանի բնակչությանը»,- ասվում է համատեղ հայտարարության մեջ:

13:44 - 04 դեկտեմբերի, 2021

«Սահմանային թյուրիմացության» պատճառով Իրանի և Աֆղանստանի միջև բախումներն ավարտվել են

«Սահմանային թյուրիմացության» պատճառով Իրանի և Աֆղանստանի միջև բախումներն ավարտվել են։ Այս մասին հայտնում է «Reuters» գործակալությունը։ Իրանական «Tasnim» լրատվական գործակալությունը փոխանցում է, որ Իրանի սահմանապահ ուժերը և Աֆղանստանի թալիբները դադարեցրել են աֆղանական Նիմրոզ նահանգի մերձակայքում «սահմանային թյուրիմացության» պատճառով սկսված բախումները: «Բախումներն ավարտվել են, և Իրանը թալիբների հետ քննարկում է սահմանի շուրջ վեճը», - հայտնում է «Tasnim»-ը ՝ հավելելով, որ լուրերը, թե թալիբները իրանական սահմանապահ ճամբար են գրավել, կեղծ են: Լուսանկարում՝ Իրանա-Աֆղանական սահմանը (Al Jazeera)

21:13 - 01 դեկտեմբերի, 2021

ԵԱՀԿ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստում դեկտեմբերի 2-3-ը կքննարկվեն նաև ԼՂ հակամարտության կարգավորման և Անդրկովկասում կայունության հարցերը |tert.am|

tert.am: ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը դեկտեմբերի 2-3-ը կմասնակցի ԵԱՀԿ ԱԳ նախարարների խորհրդի 28-րդ նիստին, որը կայանալու է Ստոկհոլմում: Այս մասին ճեպազրույցի ժամանակ հայտնել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան:«Քննարկվելու են նաև ԵԱՀԿ տարածքում, այդ թվում՝ Ուկրաինայի արևելքում, Մերձդնեստրում, Լեռնային Ղարաբաղում հակամարտությունների կարգավորմանը, Անդրկովկասում կայունությանն ուղղված հարցերը: Օրակարգի թեմաներից մեկը կլինի նաև Աֆղանստանում իրավիճակի զարգացումը»,- ասել է Զախարովան:

14:15 - 25 նոյեմբերի, 2021

Աֆղանստանում 1 միլիոնից ավելի երեխաներ գտնվում են սովամահության եզրին. ՄԱԿ |armenpress.am|

armenpress.am: Աֆղանստանը գտնվում է հումանիտար աղետի շեմին, երկրի ավելի քան 1 միլիոն երեխաներ գտնվում են սովամահության եզրին: Այդ մասին ՄԱԿ-ի նորությունների ծառայությանը տված հարցազրույցում հայտարարել է Աֆղանստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցության հաղորդակցությունների բաժնի ղեկավար Սամանթա Մորթը: «Այսօրվա դրությամբ պարենի անբավարարությանն է բախվում ամբողջ երկրի մոտավորապես 22,8 միլիոն մարդ: Իսկ դա Աֆղանստանի բնակչության մեծամասնությունն է, որտեղ հաշվում է 38 միլիոն բնակիչ: Բազմաթիվ աֆղանցիների հասանելի չեն ոչ թանկ կամ սնուցիչ մթերքները: Այդ երեխաները մանկություն չունեն: Խոսքը ոչ միայն այն մասին է, թե ինչպես ողջ մնալ, այլեւ այն մասին, թե ինչպես ապրել մինչեւ հաջորդ օրը»,-հայտարարել է Մորթը: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչը հիշեցրել է, որ մոտենում են ձմեռային ցուրտ ամիսները, եւ որ ձյան պատճառով բազմաթիվ լեռնային գյուղական շրջաններ կտրված են լինելու արտաքին աշխարհից: «Մենք ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ում չափազանց անհանգստացած ենք ստեղծված իրադրության կապակցությամբ, քանի որ գիտենք, որ մոտավորապես 3,2 միլիոն երեխաներ տառապում են սուր թերասնումից, իսկ 1,1 միլիոն երեխաներ գտնվում են սովամահության եզրին: Նրանք ողջ չեն մնա, եթե մենք չկարողանանք ապահովել նրանց անհրաժեշտ բուժումը»,-նախազգուշացրել է Սամանթա Մորթը: ՅՈւՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչն ընդգծել է, որ միջազգային հանրակցությունը պետք է գիտակցի, որ Աֆղանստանը գտնվում է հումանիտար աղետի շեմին: «Հիմա քաղաքական սակարկությունների ժամանակը չէ: Մարդիկ Աֆղանստանում մահանում են, եւ նրանց հարկավոր է մեր աջակցությունը: Հումանիտար օգնությունը մարդկային համերաշխության դրսեւորում է»,-հայտարարել է ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամի ներկայացուցիչը: Ավելի վաղ ՄԱԿ-ը նախազգուշացրել է 23 միլիոն աֆղանցիներին սպառնացող հյուծվածության եւ սովից մեռնելու մասին, ինչը վկայում են հետազոտության տվյալները, որն անցկացվել է ՄԱԿ-ի Պարենավորման համաշխարհային ծրագրի (ՖԱՈ) եւ Պարենավորման ու գյուղատնտեսական կազմակերպության կողմից: ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հումանիտար հարցերով տեղակալ Մարտին Գրիֆիթսը դիմել է G20-ի երկրների ղեկավարներին՝ խնդրելով կանխել զանգվածային սովն Աֆղանստանում, հաղորդել է «Ինտերֆաքս»-ը:

13:26 - 23 նոյեմբերի, 2021

Նախնական տեղեկություններով Աֆղանստանում Հայաստանի երկու քաղաքացի կա. ԱԳՆ խոսնակ |armenpress.am|

armenpress.am: Աֆղանստանում նախնական տեղեկություններով Հայաստանի Հանրապետության երկու քաղաքացի կա: Այդ մասին հայտնեց ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Վահան Հունանյանը՝ մեկնաբանելով ավելի վաղ ՌԴ ՊՆ-ի տարածած տեղեկությունը Աֆղանստանից մի շարք երկրների, այդ թվում Հայաստանի քաղաքացիների տարհանելու մասին: «Սա նախնական տեղեկատվություն է», - ընդգծեց ԱԳՆ խոսնակը՝ նշելով, որ լրացուցիչ մանրամասներ լինելու դեպքում տեղյակ կպահի:

16:20 - 18 նոյեմբերի, 2021

Պուտինի հրահանգով Աֆղանստանից տարհանվում է 380 մարդ, այդ թվում՝ Հայաստանի քաղաքացիներ |tert.am|

tert.am: ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը երկրի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հրահանգով Աֆղանստանից դուրս կբերի 380 մարդու: Այս մասին հայտնում է «ՌԻԱ Նովոստի»-ն: «Ներկա պահին երեք Իլ-76 ռազմատրանսպորտային ինքնաթիռ հումանիտար օգնություն են հասցրել Քաբուլի օդանավակայան և իրականացնում են տարհանվող քաղաքացիների տեղավորումը»,- ասվում է գերատեսչության հաղորդագրության մեջ: Աֆղանստանի մայրաքաղաք է ուղարկվել 108 տոննա հումանիտար օգնություն: Գերատեսչությունից հավելել են, որ Ռուսաստանի քաղաքացիներից բացի տարհանվում են նաև Բելառուսի, Ղրղզստանի, Հայաստանի, Ուկրաինայի և Աֆղանստանի քաղաքացիներ: Յուրաքանչյուր օդանավում գտնվում են բժշկասանիտարական հաշվարկներ անհրաժեշտ բժշկական սարքավորումներով և դեղամիջոցներով:

12:39 - 18 նոյեմբերի, 2021

Մենք պատրաստ ենք համագործակցել Իրանի հետ «3+3» ձևաչափի շրջանակում. Չավուշօղլու |tert.am|

tert.am: Իրանի ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանը հայտարարել է, որ Թեհրանն ու Անկարան պետք է արագորեն վերացնեն բոլոր հնարավոր խոչընդոտները, որոնք առկա են երկու երկրի հարաբերություններում: «Մեհր» գործակալության փոխանցմամբ՝ այս մասին իրանցի նախարարն ասել է թուրք պաշտոնակցի հետ հանդիպման ավարտին կայացած համատեղ ասուլիսում:«Պայամանվորվել ենք բանակցություններ սկսել երկու երկրի միջև երկարաժամկետ համագործակցության ճանապարհային քարտեզի շուրջ, և հուսով ենք, որ այդ փաստաթուղթը կտորագրվի երկու նախագահի կողմից Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի՝ առաջիկա այցի ժամանակ»,- ասել է իրանցի նախարարը՝ հավելելով, որ հանդիպման ժամանակ քննարկվել են նաև տնտեսական զարգացմանն ու առևտրի հարցերով համագործակցությանն առնչվող հարցեր:«Մենք քննարկել ենք նաև տարբեր հարցեր, որոնք առնչվում են անօրինական միգրացիային, մաքսանենգությանն ու սահմանային խնդիրներին: Ներկայում երկու երկիրը համագործակցում են ոչ միայն երկկողմ հարցերի շուրջ, այլև տարածաշրջանային, ինչպես օրինակ՝ Աֆղանստանի, Իրաքի և Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում կայունության հարցով, և մենք պատրաստ ենք համագործակցել Իրանի հետ «3+3» առաջարկված ձևաչափի շրջանակում»,- ասել է Չավուշօղլուն:

15:18 - 15 նոյեմբերի, 2021

Աֆղանստանի արևելքում պայթյուն է որոտացել. տուժել է առնվազն 16 մարդ |armtimes.com|

armtimes.com: Առնվազն 16 մարդ է տուժել Աֆղանստանի արևելքում գտնվող Նանգարհար նահանգի թաղամասերից մեկի մզկիթում տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով։ Այս մասին հայտնում է «Ալ-Ջազիրա» հեռուստաալիքը՝ վկայակոչելով ուժային կառույցների աղբյուրին։ Նշվում է, որ տուժածների թիվը կարող է աճել: Միջադեպի հանգամանքները պարզվում են: Այլ մանրամասներ առայժմ չեն հաղորդվում:

15:24 - 12 նոյեմբերի, 2021

Քաբուլում պայթյուն է որոտացել |armenpress.am|

armenpress.am: Հոկտեմբերի 20-ին հուժկու պայթյուն է որոտացել Քաբուլում: Այդ մասին հայտնել է 1TV հեռուստաալիքը՝ վկայակոչելով Աֆղանստանի ներքին գործերի նախարարությունը։ Հեռուստաալիքի տվյալներով՝ պայթյունը տեղի է ունեցել Դեխմազանգի շրջանում՝ սահմանապահ ոստիկանության շտաբի շենքի դիմաց: Անհայտ անձը նռնակ է նետել ընթացող ավտոմոբիլի վրա, որը պատկանում էր երկրում իշխանությունը զավթած «Թալիբան» արմատական շարժման զինյալներին: Աֆղանստանի ներքին գործերի նախարարության՝ թալիբների կողմից նշանակված մամուլի քարտուղար Քարի Սայիդ Հոստին հավաստել է միջադեպի մասին տեղեկատվությունը եւ հայտնել «Աֆղանստանի Իսլամական Էմիրության» (պետության՝ արմատականների կողմից օգտագործվող անվանումը) երկու զինյալների վիրավորվելու մասին, հաղորդել է ՏԱՍՍ-ը:

10:32 - 20 հոկտեմբերի, 2021