Էկոնոմիկայի նախարարություն

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը գործադիր իշխանության հանրապետական մարմին է, որը ՀՀ օրենսդրությամբ իրեն վերապահված ոլորտներում մշակում է տնտեսական քաղաքականությունը, ապահովում դրա իրականացնումը եւ արդյունքների գնահատումը։

Էկոնոմիկայի նախարարն է Վահան Քերոբյանը, տեղակալներն են Ավագ Ավանեսյանը, Տիգրան Գաբրիելյանը, Նաիրա Մարգարյանը, Վարոս Սիմոնյանը, Արման Խոջոյանը։

Կառավարությունը խթանում է ինտենսիվ այգիների հիմնումը․ ինչ ազդեցություն կունենա նոր ծրագիրը |armtimes.com|

armtimes.com: ՀՀ Կառավարությունը ցանկանում է խթանել ինտենսիվ այգեգործությունը՝ դրանց հիմնման համար օժանդակություն տրամադրելով։ Այդ պատճառով էկոնոմիկայի նախարարությունը քննարկման է ներկայացրել ՀՀ-ում այգեգործության զարգացման 2020-2023 թթ. ծրագիրը։ Նախագծի նպատակն է պետական աջակցության մեխանիզմների, մասնավորապես՝ մատչելի վարկավորման եւ ծախսերի մասնակի փոխհատուցման միջոցով ինտենսիվ այգեգործության, ինչպես նաեւ ոռոգման արդիական համակարգերի եւ կարկտապաշտպան ցանցերի ներդրման համար նպաստավոր պայմաններ ստեղծելը։ Խոսքը հիմնականում վերաբերում է խաղողի, ժամանակակից տեխնոլոգիաներով մշակվող ինտենսիվ պտղատու այգիների եւ հատապտղանոցների հիմնմանը։ Ծրագրով նախարարությունը շահառուին օժանդակելու 3 տարբերակ է առաջարկում, որոնցից մեկը կարող է նա ընտրել՝ 0.5-30 հա այգեհիմնման (ներառյալ առաջին տարվա խնամքի ծախսերը) նպատակով տրամադրվող վարկերի տոկոսադրույքների սուբսիդավորում, 0.5-30 հա ոռոգման արդիական համակարգերի եւ/կամ 0.5-10 հա կարկտապաշտպան ցանցերի ներդրման նպատակով տրամադրվող վարկերի տոկոսադրույքների սուբսիդավորում, 0.5-10 հա այգեհիմնման, 0.5-10 հա կարկտապաշտպան ցանցերի եւ 0.5-10 հա ոռոգման արդիական համակարգերի ներդրման նպատակով կատարված ծախսերի (այգեհիմնման դեպքում՝ առանց առաջին տարվա խնամքի ծախսերի) մասնակի փոխհատուցում: Ծրագրի շրջանակում շահառուի կողմից կատարված ծախսերի ռիսկը կրում է շահառուն։ Նախարարությունը ծրագրի իրականացումից ակնկալում է հետեւյալ արդյունքները. ցածր բերքատու ավանդական այգիների փոխարեն բարձր բերքատու այգիների հիմնում, այգեգործության ոլորտի ներդրումային գրավչության բարձրացում, մրցունակ, տարբեր սեզոնային արտադրության, երկարաժամկետ պահպանվող, որակական եւ համային բարձր հատկանիշներով օժտված պտղի եւ հատապտղի արտադրություն, ծրագրի մասնակից տնտեսավարողների եկամուտների ավելացում, վճարունակության բարձրացում, ոռոգման արդիական համակարգերի ներդրման արդյունքում ջրային ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործում, կարկտապաշտպան ցանցերի ներդրման արդյունքում կարկտահարության ռիսկի նվազեցում, այգեգործական արտադրանքի ինքնարժեքի իջեցում՝ արտադրության արդյունավետության բարձրացման հաշվին, ոռոգման արդիական համակարգերով, կարկտապաշտպան ցանցերով, ժամանակակից ու մրցունակ տնկանյութերի տեսակներով հագեցած այգիների տարածքների ավելացում տարեկան 100 հա, կարկտապաշտպան ցանցերով պաշտպանված հողատարածքների ավելացում՝ տարեկան 10 հա, ժամանակակից ոռոգման համակարգեր ունեցող հողատարածությունների ավելացում՝ տարեկան 100 հա: ՀՀ Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Հայկ Գեւորգյանը՝ ծրագրի մասին դրական կարծիք ունի. «Շատ լավ ծրագիր է, դեռ վաղուց նախապատրաստվում էր, որ սա պետք է լինի։ Հայաստանն ունի փոքր հողային ռեսուրսներ, ու այս առումով ինտենսիվ այգիները եւ ջերմոցային տնտեսությունները միակ տարբերակն են արդյունավետ գյուղատնտեսության համար»։ Պատգամավորը հիշեցրեց, որ ջերմոցային տնտեսությունների համար արդեն իսկ կան աջակցության ծրագրեր եւ հիմա ինտենսիվ այգիների համար է ծրագիր ներկայացվում։ «Սա գյուղատնտեսական նոր տեխնոլոգիա է, նոր հարթություն է։ Հայաստանում կան ինտենսիվ այգիներ, բայց շատ տարածված չեն, քանի որ հիմնումը պահանջում է որոշակի ֆինանսական բեռ։ Սկզբում դու շատ ես գումար ծախսում, բայց հետո շատ էլ վաստակում ես»,- ասաց նա։ Հարցին որքանո՞վ է առաջարկվող օժանդակության ծրագիրը շահավետ եւ խթանիչ, որպեսզի մարդիկ մտածեն ինտենսիվ այգիներ հիմնելու մասին, Գեւորգյանը պատասխանեց. «Տոկոսային սուբսիդավորումն ըստ էության նշանակում է, որ անտոկոս վարկ են վերցնում։ Այսինքն մարդը գնում պարտքով գումար է վերցնում եւ առանց տոկոսի վերադարձնում։ Սա լուրջ խթան է եւ կարծում եմ լիովին բավարար, որպեսզի ապագա այգեգործները շահագրգռվեն դրանով»։ Անդրադառնալով հարցին՝ թե արդյո՞ք ինտենսիվ այգիներ հիմնելու ծրագիրը կարելի է հեղափոխական քայլ համարել գյուղատնտեսության ոլորտում՝ հաշվի առնելով, որ սրանով կնվազեն ավանդական այգիները, նա պատասխանեց. «Ավանդական այգիներն իրենք իրենցով արդյունավետ չեն։ Դրանք շատ աշխատատար են, ստացվող բերքը քիչ է, ավելի շատ են կախված բնակլիմայական պայմաններից, արտադրանքի որակը բավականին ցածր է, ինքնարժեքը բարձր է եւ մրցունակ չեն։ Մարդկությունը եկել է նրան, որ ավանդական այգիները չեն ապահովում այն որակն ու արժեքը, ինչի կարիքը կա»։ Պատգամավորի կարծիքով՝ Հայաստանը շեշտը պետք է դնի ոչ թե ցորենի վրա, որն աճում է շատ երկրներում, այլ այն պտուղների, որը մեր բնակլիմայական եւ աշխարհագրական պայմանների առումով ավելի շահավետ է։ Գեւորգյանը նաեւ ասաց, որ ինտենսիվ այգիները շատ արագ են բերք տալիս: Հարցին՝ ավանդական այգուց ստացվող մի՞րգն ավելի լավ համ ունի, թե ինտենսիվ այգունը, նա պատասխանեց. «Շատ հետաքրքիր հարց է եւ հիմա գյուղացիների շրջանում շատ է շոշափվում։ Ինտենսիվ խնձորենու վրա դուք կարող եք պատվաստել ե՛ւ հայկական սորտեր, ե՛ւ այլ սորտեր ու արդյունքը նույնը կստանաք։ Ինտենսիվ այգու ծառերը կարճ են, ավելի հեշտ է մշակել, իսկ մեծ ծառերի դեպքում պտուղի մի մասը կորչում է։ Ինտենսիվ այգու 1 հա-ից հնարավոր է հավաքել 35-40 հեկտար խնձորի բերք, իսկ ավանդականը մոտ 2 անգամ պակաս»։ Շարունակությունը՝ armtimes.com-ում

10:57 - 12 սեպտեմբերի, 2020

Կորոնավիրուսի պայմաններում անգամ գյուղատնտեսությունում ներդրումներ են արվում. փոխնախարար |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստանում կորոնավիրուսի ճգնաժամի առաջացրած անորոշությունների պայմաններում գյուղատնտեսության ոլորտում ներդրումներ են արվում: Մարդիկ, որոնք նախկինում չէին էլ մտածել գյուղատնտեսության մասին, սկսել են հետաքրքրություն ցուցաբերել: Կորոնավիրուսին չի հաջողվել անգամ էական ազդեցություն ունենալ գյուղմթերքի արտահանման ծավալների վրա: Շատ ու շատ մշակաբույսերի առումով Հայաստանը ինքնաբավ է։ Այս և այլ թեմաների մասին խոսել է ՀՀ էկոնոմիկայի փոխնախարար Արման Խոջոյանը: -Պարոն Խոջոյան, կորոնավիրուսի ճգնաժամի պայմաններում գյուղատնտեսությունն այն եզակի ոլորտներից էր, որտեղ անկում չարձանագրվեց, ի՞նչ ցուցանիշներ կարող եք ներկայացնել , ինչո՞վ կպայմանավորեք դա: -Ազգային վիճակագրական կոմիտեն ամփոփեց կիսամյակը, ըստ որի` գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքը կազմել է 240 մլրդ դրամ: Դա նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ 1.7 տոկոսով ավելի էր: Սա նշանակում է, որ չնայած համավարակով պայմանավորված դժվարություններին, գյուղատնտեսության ոլորտում ներդրումները շարունակվում են: Գյուղարտադրանքի նկատմամբ պահանջարկը միշտ կա: Ամբողջ աշխարհում վերամշակված ապրանքների նկատմամբ պահանջարկն է մեծացել: Եվ տարբեր հանդիպումներում պահածոյագործներն արդեն նշում են, որ իրենց պատվերները 20-30 տոկոսով ավելացել են: Դա նշանակում է, որ պահածոյագործների մթերման հետ կապված ավելի շատ արտադրանք կունենանք: -Կորոնավիրուսի շրջանում ընդգծվեց գյուղատնտեսության կարևորությունը՝ նաև պարենային ապահովման համատեքստում: Այս ամենից հետո պետության քաղաքականությունը գյուղատնտեսության ոլորտում կփոխվի՞, ավելի մեծ ուշադրություն կդարձվի՞ այս ոլորտին, կլինե՞ն ավելի շատ աջակցության ծրագրեր: Կորոնավիրուսի շրջանում նաև մարդկանց կողմից գյուղատնտեսության նկատմամբ հետաքրքրության բարձրացում նկատե՞լ եք: -Համավարակը իր հետ շուկայում բերել էր բազմապիսի անորոշություններ: Սակայն մենք տեսնում ենք, որ այդ անորոշություններով հանդերձ ոլորտում իրականացվում են ներդրումներ: Ներդրումների ցուցանիշներից մեկն է, որ ձեռք է բերվում գյուղտեխնիկա, վերամշակող սարքավորումներ: Այս տարվա առաջին կիսամյակում պետական օժանդակության լիզինգի ծրագրով միայն ձեռք էր բերվել 284 միավոր գյուղտեխնիկա, 56 վերամշակող սարքավորում: Մարդիկ, որոնք երբևէ չէին էլ մտածել գյուղատնտեսության մասին, արդեն հետաքրքրվում են և ցանկանում են մի փոքր ներդրում ունենալ գյուղատնտեսության զարգացման մեջ: Կան դեպքեր, որ մարդիկ ուրիշ ոլորտից տեղափոխվել են գյուղատնտեսության ոլորտ նաև կորոնավիրուսի ընթացքում: Ոլորտներ կային, որ շատ տուժեցին, և բիզնեսները պետք է վերապրոֆիլավորվեին: Մայիս-հունիսին շատ հյուրատներ սկսեցին նաև արտադրանք տալ, վերամշակել: -Համավարակը գյուղմթերքի արտահանման հարցում ի՞նչ դժվարություններ առաջացրեց, ի՞նչ լուծումներ տրվեցին դրանց: -Արտահանման շուկայում տեսնում ենք բավականին լավ ցուցանիշներ: Հիմնական խնդիրը ապրիլին էր, երբ որոշակի դժվարություններ կային սահմանային կետերում բեռնատարների հոսքը ճիշտ կազմակերպելու հետ կապված: Հայկական բեռնատարները մեր անցակետերն անցնում էին ու Վրաստանում, հետո նաև Ռուսաստանի սահմանին բավականին հերթեր էին լինում: Եվ ապրիլին Երևանից մինչև Մոսկվայի շուկա բեռները հասնում էին 16-24 օրում, որը թարմ միրգ-բանջարեղենի համար անթույլատրելի է: Բայց ի ուրախություն մեզ, մայիսի սկզբից կարողացանք այդ խնդիրները կանոնակարգել մեր գործընկերների հետ, գործընթացը սահուն կազմակերպել: Կազմակերպվեցին նաև չարտերային թռիչքներ, կարողացանք և ցամաքային, և օդային տարբերակով արտահանումն իրականացնել: Զուգահեռ նոր շուկաներ սկսեցինք ուսումնասիրել, որովհետև համավարակը ստիպեց մեզ, նաև արտահանողներին, որ իրենց կոմֆորտ զոնայից մի փոքր դուրս գան, և բիզնեսի ռիսկայնությունը գնահատելով մտածեն՝ հնարավոր են այնպիսի դեպքեր, որ մենք այդ շուկաներում խնդիրներ ունենանք: Եվ ռիսկերը նվազեցնելու նպատակով պետք է պորտֆելը դիվերսիֆիկացնել: Եղան շուկայի ուսումնասիրություններ՝ հասկանալու, թե ինչ պայմաններ են գործում այդ շուկաներում և մեր արտադրողներն ինչ պահանջների պետք է համապատասխանեն: Եվ այդ ուղղությամբ մի քանի միջոցառումներ ենք ձեռնարկվել: Հունիսի 30-ին ամփոփեցինք դրամաշնորհային ծրագիր, որով 30 վերամշակող կազմակերպության 50 տոկոս համաֆինանսավորման սկզբունքով մինչև 25 մլն դրամաշնորհ ենք տրամադրում՝ իրենց արտադրական կարողությունները վերազինելու և սննդի անվտանգության համակարգեր ներդնելու համար: Սննդի անվտանգության այդ համակարգերը կարծես թե անձնագիրն են՝ դեպի այլ շուկաներ, եվրոպական շուկաներ: Եվ մենք համավարակի ժամանակ անմիջապես առաջին ներդրումը կատարեցինք, որպեսզի կարողանանք այդ անձնագրերը ձեռք բերել, այդ արտադրությունը կազմակերպելու համակարգերը ներդնել, վերազինել արտադրական կարողությունները, թարմացնել տեխնոլոգիաները: Օգոստոսի 15-ին հայտարարվեց ևս մեկ մրցույթ, որով ևս 20 վերամշակող գործարանի հնարավորություն կտանք այդ նույն գործընթացն իրենց գործարաններում իրագործել նույն սկզբունքներով: -Օպերատիվ տվյալներով՝ գյուղմթերքի արտահանման ի՞նչ ծավալներ ունենք: -Ընդհանուր առմամբ օպերատիվ տվյալներով (08.09.2020) Հայաստանից արտահանվել է մոտ 86 հազար 654 տոննա գյուղապրանք, որից պտուղ՝ մոտ 49 հազար 519 տոննա, իսկ բանջարեղենը՝ մոտ 37 հազար 135 տոննա: Նախորդ տարվա նույն ժամանակի համեմատ մոտ 15 հազար տոննա ավելի քիչ արտահանում է եղել: Սակայն ուրախալին այն է, որ սա արտահանման խնդիրների պատճառ չէ, այլ ծիրանի և խնձորի բերքի սակավության պատճառ: Ծիրան ավելի քիչ է արտահանվել, քանի որ ավելի քիչ ունեցանք, պատճառը հիմնականում եղանակային պայմաններն էին: Այս տարի օպերատիվ տվյալներով արտահանվել է 23 հազար 817 տոննա լոլիկ՝ նախորդ տարվա 19 հազար 481 տոննայի համեմատ: Արտահանվել է արդեն 3889 տոննա խաղող, որը նախորդ տարվա նույն ժամանակի համեմատ ավելի է մոտ 100 տոննայով, ելակ, ազնվամորու արտահանման ծավալը՝ 1179 տոննա, նախորդ տարվա համեմատ ավելի է մոտ 1.5 անգամ: Կորոնավիրուսը գյուղմթերքի արտահանման վրա ըստ էության ազդեցություն չի ունեցել, եղանակը սակայն որոշակի ունեցել է: -Խոսելով գյուղմերթի արտահանման մասին՝ չենք կարող չհիշել Մոսկվայի «Ֆուդ Սիթի»-ի հայտնի դեպքերը, ադրբեջանցիները սադրանքները, դա ծիրանի արտահանման ծավալի վրա որևէ ազդեցություն ունեցա՞վ, եղա՞ն պայմանավորվածություններ, որոնք չեղարկվեցին: -Հայտնի դեպքերը արտահանման քանակի առումով բացարձակ ազդեցություն չունեցան: Բոլոր բեռնատարները ըստ պլանավորածի Հայաստանից մեկնել են Ռուսաստան: Նույնիսկ տարբերությունը դրական էր, «Ֆուդ Սիթի» մուտք գործելու համար մեկ բեռնատարի համար վճարում են մոտ 75-100 հազար ռուբլի: Այդ գումարներն այս անգամ փաստորեն չվճարվեցին: Կարելի է ասել, որ մի բան էլ շահեցին: Ամբողջ ծավալը սպառվեց, խնդիրները ժամանակի ընթացքում կարողացան հարթվել, մեր ապրանքները անարգել նորից մտնում են: Շարունակությունը՝ armenpress.am-ում

10:32 - 10 սեպտեմբերի, 2020