Հայ դատի հանձնախումբ

Հայ դատը ՀՅԴ կուսակցության ԱՄՆ-ի մասնաճյուղի հասարակական աշխատանքների եւ կառավարական հարաբերությունների ազգային հանձնախումբն է։ Պաշտպանում է հայ ժողովրդի պահանջներն ու ազգային ձգտումները, ներկայացնում հայության հավաքական տեսակետը բոլոր մակարդակներով։ ԱՄՆ-ում ունի երկու հիմնական բաժանմունք՝ արեւելյան եւ արեւմտյան։ Հայ դատը գրասենյակներ ունի Վաշինգտոնում, Բոստոնում, Լոս Անջելեսում, Սան Ֆրանցիսկոյում, Ֆրեզնոյում, հանձնախմբեր՝ ԱՄՆ-ի մյուս հայաշատ քաղաքներում։

Շվեդիայի Հայ Դատի հանձնախումբը դատապարտել է երկրի դեսպանի այցը Ադրբեջանի կողմից գրավված Շուշի

Շվեդիայի Հայ Դատի հանձնախումբը երկրի արտաքին գործերի նախարարին նամակ է հղել, որով դատապարտել է 2021թ. հուլիսի 9-10-ը Ադրբեջանում մի շարք երկրների դեսպանների և դիվանագետների այցը Լեռնային Ղարաբաղ, մասնավորապես՝ գրավված հայկական Շուշի քաղաք, որին մաս է կազմել նաև Շվեդիայի դեսպան Կամիլ Քրիստիանը: Այս մասին տեղեկանում ենք Հայ Դատի կենտրոնական գրասենյակի տարածած հայտարարությունից։ Հաղորդագրության մեջ մասնավորապես ասվում է․ «Նամակի մէջ Հայ Դատի յանձնախումբը նշել է, որ՝ «Ադրբեջանի կառավարութեան կողմից կազմակերպւած այս քարոզչական շրջագայութեանը միանալու շւեդ դիւանագէտի որոշումը ցաւալի արարք է: «Հայ Դատի յանձնախումբը այն կարծիքի է, որ Շւեդիայի պետութիւնն այս ակտի միջոցով հաստատում է Լեռնային Ղարաբաղի, Արցախի եւ Շուշիի օկուպացիան եւ այդպիսով օրինականացնում այդ տարածքներում տեղական հայ բնակչութեան դէմ Ադրբեջանի ռազմական յանցագործութիւնները»,- գրւած է նամակում:Նամակի մէջ յատուկ շեշտւել է, որ Թուրքիայի Զինւած ուժերով եւ սիրիացի վարձկան ահաբեկիչներով՝ Ադրբեջանի Զինւած ուժերը 2020 թւականի աշնանը այսպէս կոչւած «44-օրեայ պատերազմի» ընթացքում դիտաւորեալ ոչնչացրին Շուշիի քաղաքացիական ենթակառոյցները եւ երկու անգամ ռմբակոծեցին քաղաքի Մայր տաճարը:«Այս կործանարար պատերազմի արդիւնքում թուրք-ադրբեջանական պետութիւնների կողմից տանդեմում, դարաւոր հայկական Շուշի քաղաքն այժմ ենթարկւել է էթնիկական ամբողջական զտումների եւ զրկւել իր բնակչութիւնից՝ հայերից»: Շւեդիայի Հայ Դատի յանձնախմբի նամակում շեշտաւորւելով այն հարցը, որ ԵԱՀԿ-ի կողմից տարւող բանակցութիւնների երկու հիմնարար սկզբունքներից՝ ուժ չկիրառելը եւ մարդու ինքնորոշման իրաւունքը խախտւել են Ադրբեջանի կողմից պատերազմի ընթացքում, նշւել է, որ «ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի եռանախագահութիւնը՝ Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի եւ ԱՄՆ-ի դեսպանները Բաքւում հրաժարւեցին մասնակցել այս ուղեւորութեանը՝ յստակ պատգամ փոխանցելով, որ Ղարաբաղեան հակամարտութիւնը դեռ լուծւած չէ»: Նամակում նշւել է, որ ըստ երեւոյթին Շւեդիան, որը նախագահում է ԵԱՀԿ-ն, ընդունելով Շուշի ուղեւորութեան հրաւէրը դարձաւ հակամարտութեան կողմ՝ Ադրբեջանի աւտորիտար ռեժիմի քարոզչական արշաւի մասնակիցը, եւ նոյն երկրի դեսպանը ամբողջովին անտեսեց հետեւեալ երկու հիմնական փաստերն ու խարխլեց ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի ջանքերը՝ գտնելու Ղարաբաղեան հակամարտութեան տեւական, խաղաղ եւ արդար լուծում:Հետեւեալ երկու հիմնական փատերն են՝ 1-Ադրբեջանը շարունակում է ապօրինի կերպով պահել աւելի քան 200 հայ ռազմագերիների: Այս բանտարկեալները խոշտանգումների են ենթարկւել եւ օգտագործւել որպէս քաղաքական սակարկութեան առարկայ, որը հակասում է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի կողմից ստորագրւած 2020 նոյեմբերի եռակողմ զինադադարի հռչակագրում նշւած կէտերին: 2-Ադրբեջանը շարունակում է հրաժարւել միջազգային կազմակերպութիւնների պահանջից, ինչպէս ԻՒՆԵՍԿՕ-իպարագային, թոյլ տալ այցելել Լեռնային Ղարաբաղի հայկական կրօնական յուշարձանները: Մինչդեռ հայկական կրօնական յուշարձանների պղծման եւ ամբողջական ոչնչացման ապացոյցեր են ի յայտ եկել: «Վերջապէս ոչ պակաս կարեւոր է 2021 թւականի մայիսից ի վեր ադրբեջանական բանակի կողմից Հայաստանի Հանրապետութեան ինքնիշխան տարածքում գտնւող Սիւնիքի եւ Գեղարքունիքի մարզեր ներխուժման փաստը, առեւանգելով հայ զինւորականներին եւ բռնութիւններ հրահրելով խաղաղ բնակչութեան նկատմամբ: Շւեդիայի հայերը վրդովւած են եւ բացատրութիւն են պահանջում, թէ ինչու Բաքւում Շւեդիայի դեսպանը մասնակցեց Շուշի կազմակերպւած այցին», գրւած է նամակի վերջում:Շւեդիայի արտաքին գործերի նախարարին Հայ Դատի յանձնախմբի կողմից յղած բողոք-նամակին պատասխանել է նոյն նախարարութեան նամակագրութեան բաժնի համակարգող Վիկտորիա Փիիրէնէն՝ մի նամակով, որի մէջ նշւած է, որ «Շւեդիան այս այցին մաս կազմեց պետական մակարդակով եւ այցը տեղի ունեցաւ այն շրջաններում, որ միջազգային օրէնքի հիման վրայ պատկանում է Ադրբեջանին»:Նամակի մի այլ բաժնում նշելով, որ Շւեդիան իր կատարեալ աջակցութիւնն է յայտնում ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի ջանքերին՝ կողմերի միջեւ խաղաղ եւ կայուն կարգավիճակ եւ փոխվստահութեան մթնոլորտ իրականացնելու գործընթացին, յստակեցւած է՝«Արտաքին գործերի նախարարութիւնը բազմիցս շեշտել է մարդասիրական իրաւունքի հասանելիութեան եւ բանտարկեալների ազատ արձակման կարեւորութիւնը»: Մարդկային իրաւունքների եւ ժողովրդավարութեան ջատակով հանդիսացող եւրոպայի կարեւոր ներկայացուցիչը անտեսում է ժողովուրդների ինքնորոշման իրաւունքը, պատերազմի հետեւանքով գերեվարւածների ճակատագիրը եւ մարդկային տարրական իրաւունքը՝ բնակւել այն հողում ուր մարդիկ ծնւել, ապրել ու արարել են:Շւեդիայի ԱԳ նախարարութիւնը աչք է փակում նաեւ այն իրողութիւնը, որ Շուշին երբեւէ չի եղել Ադրբեջան կոչւող պետութեան տարածքում:Շուշին մշատպէս եղել է նախկին ԼՂԻՄ-ի, ապա նաեւ՝ Արցախի Հանրապետութեան կազմում:Իսկ Արցախի Հանրապետութեան ապագայ կարգավիճակի հարցը եղել եւ շարունակում է մնալ աւելի քան 20 տարի, ԼՂ հակամարտութեան վերաբերեալ ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի հովանու ներքոյ անց կացւող բանակցութիւնների օրակարգի կարեւորագոյն հարցերից մէկը»։

17:32 - 01 օգոստոսի, 2021

Պետքարտուղարության արձագանքը՝ Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի պահանջներին |1lurer.am|

1lurer.am: ԱՄՆ պետքարտուղարությունը պատասխանել է Կոնգրեսի հայկական հարցերով երկկուսակցական հանձնախմբի նամակին: Էնթոնի Բլինքենի ղեկավարած կառույցը չի արձագանքել Կոնգրեսի ավելի քան 100 անդամի բարձրացրած վեց հատուկ քաղաքական առաջնահերթություններին: Պետքարտուղարությունը չի անդրադարձել ավելի քան 200 հայ ռազմագերիների վիճակին, որոնց Ադրբեջանի կառավարությունը շարունակում է պահել անազատության մեջ, Հաղորդում է Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը (ANCA): ԱՄՆ նախագահի վարչակազմի նամակում անուշադրության են մատնվել հետևյալ վեց առաջնահերթությունները՝ 1) Ռազմագերիներ. երկկուսակցական հայկական հարցերով հանձնախմբի նամակում շեշտվում է, որ Ադրբեջանը հրաժարվել է ազատել հայ ռազմագերիներին և բերման է ենթարկել խաղաղ բնակիչներին: Պետքարտուղարության նամակում անդրադարձ չկա Կոնգրեսի մտահոգությունը հայ ռազմագերիների ազատ արձակման վերաբերյալ և չի նշվում նրանց վերաբերյալ խնդրի մասին: Պետքարտուղարության պատասխանում նշվում է, որ Միացյալ Նահանգները ողջունում է նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ զինված գործողությունների դադարեցումը: Կառույցը նշել է, որ Վաշինգտոնը կարևոր է համարում ԼՂ հակամարտության խաղաղ, կայուն և բանակցված քաղաքական կարգավորումը, ինչպես նաև հակամարտության հետևանքով առաջացած մարդասիրական խնդիրների լուծումը: Ըստ ԱՄՆ արտաքին գերատեսչության՝ Կովկասում Վաշինգտոնի համապարփակ արտաքին քաղաքականությունը ներառում է ազգային անվտանգության շահերի պաշտպանությունը, մարդու իրավունքների հանդեպ հարգանքը և ժողովրդավարական արժեքների արտացոլումը: Ըստ կոնգրեսականներին ուղղված պատասխան նամակի՝ Բայդեն-Հարիս վարչակազմը պաշտպանում է այն գաղափարը, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը հանգուցային դերակատարում ունի հակամարտության խաղաղ կարգավորման հարցում: ԱՄՆ-ն կողմերին կրկին հորդորել է վերադառնալ Մինսկի խմբի ձևաչափ և բանակցել հակամարտության համապարփակ հանգուցալուծման ուղղությամբ, որը հիմնված կլինի Հելսինկիի եզրափակիչ ակտի սկզբունքների վրա՝ ուժի կիրառման կամ դրա կիրառման սպառնալիքի բացառում, մասնակից երկրների տարածքային ամբողջականության պաշտպանություն և ժողովուրդների ինքնորոշման հավասար իրավունքի հարգում: 2) Ադրբեջանական և թուրքական ագրեսիա. հայկական հարցերով հանձնախմբի նամակում նշվում էր, որ ադրբեջանական և թուրքական ուժերն են նախաձեռնել 2020 թ. սեպտեմբերի 27-ի հարձակումը, ինչի հետևանքով զոհվեց մոտ 5000 մարդ, իսկ ավելի քան 100000 հայ բռնի տեղահանվեց Արցախից: Պետքարտուղարությունը Բաքուն և Անկարան չի ճանաչել որպես ագրեսորներ: Պատասխան նամակում նշվում է. «Վարչակազմը քննադատում է Թուրքիայի կառավարության պահվածքը, որը մտահոգություն է առաջացնում, և Թուրքիային կոչ անում համապատասխանեցնել գործողությունները սեփական օրենսդրության և միջազգային պարտավորությունների հետ՝ որպես ՆԱՏՕ-ի դաշնակից: Վարչակազմը երկկողմ օրակարգ է վերադարձնում մարդու իրավունքների և օրենքի գերիշխանության հարցերը: Միաժամանակ Միացյալ Նահանգների և Թուրքիայի հետաքրքրությունը համընկնում է ահաբեկչության դեմ պայքարում, Սիրիայի հակամարտության հանգուցալուծման և տարածաշրջանային խաղաղության ապահովման հարցում»: Պետքարտուղարությունը նամակում կարևոր է համարել «Թուրքիային խարսխված պահել անդրատլանտյան համագործակցությանը և ՆԱՏՕ-ի հետ դաշինքին, այլ ոչ թե ձեռնարկել այնպիսի քայլեր, որոնք նրան ավելի մոտ կմղեն դեպի Ռուսաստան և Չինաստան»: 3) ԱՄՆ-ի մարդասիրական օգնություն. հայկական հարցերով հանձնախմբի նամակում կոչ էր արել ԱՄՆ-ին «լուրջ պարտավորություններ ստանձնել» Արցախի բնակչությանն անհապաղ մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու հարցում, օգնել նրանց վերականգնելու իրենց համայնքներն ու կյանքը: Հայկական հարցերով հանձնախմբի հաջորդ նամակում կոչ է արվում տրամադրել առնվազն 100 մլն Պետքարտուղարությունը Կոնգրեսի կոչերին ի պատասխան առաջարկել է 5 մլն ԱՄՆ դոլարի մարդասիրական օգնություն՝ հայ և ադրբեջանցի տուժած բնակչությանն աջակցելու համար: 4) 907-րդ բանաձև. հայկական հարցերով հանձնախումբը նամակում աջակցել է «Ազատության աջակցության ակտի» 907-րդ կետի կիրառմանը, որով արգելք է սահմանվում Ադրբեջանին զենքի վաճառքի հանդեպ, եթե վերջինը հավատարիմ չէ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացին: Կոնգրեսականները նամակում կոչ են արել Թուրքիայի և Ադրբեջանի ղեկավարների նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառել: Պետքարտուղարությունը չի նշել, որ Սպիտակ տունը պաշտոնապես հրաժարվել է կիրառել 907-րդ բանաձևը, նաև չի պատասխանել Կոնգրեսի մտահոգություններին՝ Բաքվին ԱՄՆ օգնությունը դադարեցնելու վերաբերյալ: 5) Թուրքական անօդաչու թռչող սարքեր և արգելված զինամթերք. հայկական հարցերով հանձնախմբի նամակում մատնանշվում է, որ Ադրբեջանն օգտագործել է թուրքական «Բայրաքթար» անօդաչու թռչող սարքեր՝ ամերիկյան բաղադրիչներով և տեխնոլոգիաներով, ինչպես նաև Բաքվի կողմից կասետային և սպիտակ ֆոսֆորի զինամթերքի ապօրինի օգտագործումը: Պետքարտուղարության պատասխան նամակում անդրադարձ չի կատարվել Կոնգրեսի մտահոգությանը Ադրբեջանի կողմից կասետային և սպիտակ ֆոսֆորական զինամթերքի ապօրինի օգտագործման կապակցությամբ և չի արձագանքել ամերիկյան բաղադրիչներով և տեխնոլոգիաներով թուրքական «Բայրաքթար» անօդաչու թռչող սարքերի օգտագործման վերաբերյալ օրենսդիրների մտահոգությանը: 6) Օտարերկրյա վարձկաններ. հայկական հարցերով հանձնախմբի նամակը նշում է Թուրքիայի աջակցությունը ստացող օտարերկրյա վարձկաններին՝ Ադրբեջանում տեղավորելուն: Նրանց մեծ մասը կապ ունի միջազգայնորեն ճանաչված ահաբեկչական խմբավորումների հետ: Պետքարտուղարության նամակում չի անդրադարձել նաև Կոնգրեսի այդ մտահոգություններին: 2021 թվականի մայիսի 6-ի պետքարտուղարության նամակը ստորագրել է ԱՄՆ պետքարտուղարի օրենսդրական հարցերով օգնականի պաշտոնակատար Նազ Դուրակօղլուն:

19:07 - 12 մայիսի, 2021