Արցախ

Արցախի Հանրապետություն կամ Լեռնային Ղարաբաղ․ 1991թ․ սեպտեմբերի 2-ին անկախացած հանրապետություն։ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո Արցախում տեղակայվել են ՌԴ խաղաղապահ ուժերը։ Ներկայումս Արցախի վերահսկողության տակ է նախկին Խորհրդային Միության կազմի մեջ մտնող Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզը՝ բացառությամբ Հադրութի շրջանի և Շուշիի շրջանի Շուշի և Քարին տակ բնակավայրերի։

Մայրաքաղաքը Ստեփանակերտն է։ Գործող նախագահը Արայիկ Հարությունյանն է։

Արցախի Հանրապետության անկախությունը դեռեւս չի ճանաչել ՄԱԿ անդամ որեւէ պետություն։

Արցախի հարցի մանդատային սկզբունքով լուծումն աբսուրդ է․ գնահատականներ Սամվել Բաբայանի հայտարարության վերաբերյալ

Արցախի հերոս, ՊԲ նախկին հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Սամվել Բաբայանը, որ հայտ է ներկայացրել՝ մասնակցելու Արցախի նախագահական ընտրություններին, օրերս հայտարարել էր, թե Արցախը պետք է դրվի Ռուսաստանի մանդատի ներքո: Նա մասնավորապես նշել էր. «...Աշխարհում սուր խնդիրները լուծվում են մանդատային ճանապարհով: Ասենք, եթե Կովկասը համարում ենք Ռուսաստանի տիրույթի տակ, ինքն ա ստեղ իշխողը, մանդատը վերցնում ա Ռուսաստանը, գծագրում մի հատ քարտեզ, որտեղ որ էդ մարդիկ կամաց-կամաց զարգանում են...Ես կարծում եմ, որ պետք է լինի մանդատային տարածք, հակառակ դեպքում Ադրբեջան-Հայաստան կամ Ադրբեջան-Ղարաբաղ բանակցությամբ այդ խնդրի լուծումը չկա»: Infocom-ի հարցին ի պատասխան՝ այս հայտարարությանը անդրադարձել են մի շարք գործիչներ, քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներ: Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը նշեց, որ Արցախն ինքնիշխան, անկախ երկիր է, դա ամրագրված է Սահմանադրության մեջ, և, առհասարակ, դա որևէ սակարկությունների չի կարող ենթարկվել․ «Իսկ իմ անձնական կարծիքն է՝ Արցախի կարգավիճակի հարցում միակ փոփոխությունը, որ կարող է տեղի ունենալ, այն է, որ Արցախը Հայաստանի Հանրապետության հետ ապագայում կազմի մեկ միացյալ Հայաստան, հայոց պետություն: Թե երբ դա կլինի, ցույց կտա ժամանակը: Այս պահին ունենք մեկ հայրենիք և երկու անկախ պետություն: Մեր անկախ պետականությունը գերագույն արժեք է բոլորիս համար»: Բաբայանն ավելացրեց, որ միանշանակ պետք է լավ հարաբերություններ ունենալ Ռուսաստանի հետ. «Ռուսաստանի հետ մենք ունենք բազմաթիվ պատմական, քաղաքական, մշակութային կապեր, այնտեղ է մեր ամենամեծ սփյուռքը: Իսկ մենք պարտավոր ենք լավ հարաբերություններ ունենալ այն բոլոր պետությունների հետ, որտեղ կա հայկական սփյուռք»: Հարցին, թե արդյոք սա նշանակում է, որ բացառում է Արցախյան հարցի մանդատային սկզբունքով լուծումը, Բաբայանը պատասխանեց. «Տարբեր քաղաքական գործիչներ կարող են տարբեր տեսակետներ ունենալ, ես ասում եմ այն, ինչ մեր օրենքներով է և վստահ եմ՝ ինչպես մտածում է մեր հանրության գերակշիռ մեծամասնությունը»: ՀՀ Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի անդամ Սոս Ավետիսյանը խիստ բացասաբար է վերաբերվում Սամվել Բաբայանի հայտարարությանը: Ըստ նրա՝ սա կնշանակի հետ գնալ Ազգերի լիգայի տրամաբանությանը, երբ մանդատներ էին տրվում ինչ-որ երկրների, ինչն էլ շատ գաղութային ընկալում է: «Արցախի ինքնորոշման իրավունքը պետք է ճանաչվի և որևէ կողմ՝ լինի Ռուսաստանը, Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ը կամ որևէ մեկը, մանդատ կրելու որևէ իրավունք չունի: Դա աբսուրդ է, որովհետև մոտավորապես վերադարձ է 20-րդ դարի սկիզբ, երբ մենք խնդրում էինք, որ Հայաստանի մանդատը ինչ-որ երկիր վերցնի: Սա սուվերենության, ինքնորոշման դեմ լուրջ, պրոբլեմատիկ քայլ է, ու չեմ հասկանում այն հետագիծը, որ Արցախի հերոսը, ով անցել է այդ ամբողջ պատերազմով, կարող է այսպես մտածել: Կուզեի իմ խոսքում տարանջատած լինել Արցախի հերոս Սամվել Բաբայանին և այն Սամվել Բաբայանին, որ հիմա է խոսում»,-նշեց Ավետիսյանը։ ԱԺ-ի երկրորդ քաղաքական ուժի ներկայացուցիչ, կրկին արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի անդամ Արման Աբովյանը մեր հարցին ի պատասխան ասաց, որ դեռ չի դիտել տեսանյութը, սակայն, ամեն դեպքում, Արցախյան հարցի կարգավորման հարցում ընդունելի է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափը «Գոյություն ունի Մինսկի խմբի համանախագահների ընդունված ֆորմատ, որի շրջանակներում էլ բանակցություններ են վարվում, իսկ մնացածն ուղղակի կարծիքներ են, տեսակետներ են և այլն»,-նշեց «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության պատգամավորը: «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գևորգ Գորգիսյանն էլ ասաց, որ Սամվել Բաբայանի անցած ուղու և գործունեության նկատմամբ ունեցած ողջ հարգանքով հանդերձ՝ կարծում է՝ հիմա տեղին չէ նրա առաջարկը. «Կա Մինսկի խումբ, որը զբաղվում է հիմնահարցի կարգավորմամբ, և նրան է այս փուլում վերապահված հարցին լուծում տալու լիազորությունները: Իսկ թե ինչ սկզբունքներ են քննարկվում և քննարկվելու, կախված է միայն բանակցող կողմերից և նրանց դիրքորոշումից բանակցությունների ընթացքում: Իմ անձնական կարծիքով՝ պարոն Բաբայանի առաջարկած տարբերակն այս փուլում բացարձակ կիրառելի չէ»: Արցախի հերոսի հայտարարությանն անդրադարձավ նաև «Քաղաքացու որոշում» ՍԴԿ-ի մամուլի խոսնակ Միքայել Նահապետյանը՝ նշելով, որ դրան առանձնապես լուրջ չի վերաբերվում. «Այդ հայտարարությունը, ամենայն հարգանքով Սամվել Բաբայանի անցած ռազմական ուղու նկատմամբ, քաղաքական տրամաբանությունից դուրս հայտարարություն է: Ռուսական մանդատի հարցը դեռ 90-ականներին միջազգային հանրությունը, այդ թվում՝ Արցախը, Ադրբեջանը, փակել են: Այստեղ կա միջազգային կոնսենսուս, որ ռուսական զորքերն Արցախում չեն լինելու, և միակ ընդունելի ձևաչափը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափն է, դա որևէ մեկը չի վիճարկում: Սամվել Բաբայանը քաղաքական գործունեություն սկսելու հայտ է ներկայացրել, դա իր տեսանկյունն է, և ինչքան էլ ես բացասական վերաբերվեմ, դրա վերաբերյալ վերջնական գնահատականը կտա Արցախի ժողովուրդը նախագահական ընտրություններում: Հասկանալի է, որ Արցախում քաղաքական գործընթացներում ամենակարևոր հարցը Արցախյան խնդրի վերաբերյալ դիրքորոշումն է»:«Սասնա ծռեր» կուսակցության մամուլի խոսնակ Վահագն Ավագյանն էլ նշեց՝ իրենք այսօր Ստեփանակերտ-Երևան համատեղ մամուլի ասուլիսի ընթացքում հայտարարել են, որ «Սասնա Ծռեր Արցախյան կուսակցությունը» սկսում է ստորագրահավաք՝ Արցախում հաշվառված քաղաքացիների ընտրական իրավունքները վերականգնելու համար. «Մենք Արցախում միակ օրակարգ ենք տեսնումъ Հայաստանին դե յուրե միանալը և աշխատելու ենք այդ օրակարգը սպասարկելու համար»: «Հայաստանի կառուցողական կուսակցության» ղեկավոր Անդրեաս Ղուկասյանը ևս բացասաբար է վերաբերվում Սամվել Բաբայանի առաջարկած տարբերակին: «Նման հայտարարությունները, կարծում եմ, որևէ օգուտ չեն կարող բերել հայ ժողովրդին: Ես գտնում եմ, որ քաղաքական դաշտում նման միտք արտահայտելը շեղում է հարցի խաղաղ կարգավորման այն ուղղություններից, որոնք պայամանավորված և թելադրված են մեր ազգային շահերով: Առհասարակ, երբ մի ժողովուրդ, թողնելով իր շահը, այլ ազգի շահն է գերադասում, դա չի կարող որևէ դրական ավարտ ունենալ»,- նշեց նա:Աստղիկ Քեշիշյան

18:36 - 18 մարտի, 2019

Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման հարցում առանցքային նշանակություն ունի Արցախի ներգրավվածությունը․Նիկոլ Փաշինյան

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Արցախի Հանրապետության նախագահ Բակո Սահակյանի համանախագահությամբ Ստեփանակերտում կայացել է Հայաստանի և Արցախի Անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստ: Օրակարգի հիմնական թեման վերաբերում էր Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի խաղաղ կարգավորման գործընթացում ներկա իրավիճակի համատեղ գնահատմանը և համակարգված գործողությունների ուրվագծմանը: Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես եկավ հայտարարությամբ․ «Թույլ տվեք ողջունել Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի Հանրապետության անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստը, որն աննախադեպ իրադարձություն է մեր հանրապետությունների գոյության ողջ ընթացքում: Այս իրադարձությունն ունի շատ խորհրդանշական և մյուս կողմից՝ շատ կոնկրետ իմաստ: Սա նշանակում է, որ Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի Հանրապետության հարաբերությունները թևակոխում են որակապես մի նոր փուլ: Թե առաջիկայում ուրիշ ինչպիսի դրսևորումներ կարող է ունենալ այդ փուլը, թերևս մեր այսօրվա քննարկման կարևորագույն թեմաներից է: 2018 թ. դեկտեմբերի 9-ին Հայաստանում տեղի ունեցած խորհրդարանական ընտրություններից հետո սա իմ առաջին այցն է Արցախի Հանրապետություն, և ուզում եմ ընդգծել, որ խորհրդարանական ընտրություններում «Իմ քայլը» դաշինքը Հայաստանի ժողովրդից ուժեղ մանդատ է ստացել՝ Արցախի Հանրապետության սուբյեկտության մակարդակը բարձրացնելու և արցախյան հիմնահարցի կարգավորման բանակցային գործընթացում Արցախի՝ որպես հակամարտության հիմնական կողմի ներգրավվածությանն ուղղված քայլեր անելու համար: Սրանք կետեր են, որոնք առանցքային նշանակություն են ունեցել «Իմ քայլը» դաշինքի նախընտրական ծրագրում: Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը և ես՝ որպես ժողովրդի վստահության քվեն ստացած վարչապետ, ըստ այդմ հետևողական քայլեր ենք ձեռնարկելու այս ուղղությամբ, և այս հարցը եղել և շարունակելու է մնալ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ մեր քննարկումների կարևորագույն կետերից մեկը: Հարկ եմ համարում ընդգծել, որ Արցախի ներգրավվածությունը բանակցային գործընթացում մեզ համար քմահաճույք չէ, ոչ էլ առավել ևս նախապայման, այլ պարզ արձանագրումն այն բանի, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման հարցում առանցքային նշանակություն ունի Արցախի ներգրավվածությունը: Այս դիրքորոշումն արտահայտում է մեր հարգանքը ոչ միայն Արցախի ժողովրդի և նրա իրավունքների, այլև բանակցային գործընթացի մասնակից մեր բոլոր գործընկերների նկատմամբ, որովհետև մենք իրապես շահագրգիռ ենք և ուզում ենք հասնել հարցի բացառապես խաղաղ կարգավորմանը և հավատում ենք բանակցային գործընթացին, որի արդյունավետությունը մեզ համար կարևորագույն առաջնահերթություն է, իսկ բանակցային գործընթացի արդյունավետության առումով այս հարցը, ինչպես նշեցի, առանցքային նշանակություն ունի: Բանակցությունների մինչև այժմ հայտնի շրջանակը, ըստ էության, ներառում են շահագրգիռ բոլոր կողմերին, բացի մեկից: Այդ բանակցություններում ներկայացված է Ադրբեջանը՝ ի դեմս նախագահ Ալիևի: Վերջինս, ի դեպ, ներկայացնում է նաև, ինչպես ինքն է սիրում ասել, Լեռնային Ղարաբաղի ադրբեջանական համայնքը, որովհետև այդ համայնքի ներկայացուցիչները, հանդիսանալով Ադրբեջանի քաղաքացի, մասնակցել են Ադրբեջանի նախագահական ընտրություններին և, հետևաբար, Ադրբեջանի նախագահին տվել են նաև իրենց ներկայացնելու լիազորություն, հետևաբար բանակցային սեղանի շուրջ Ադրբեջանի նախագահի ներկայությունն ապահովում է նաև ժամանակին Ղարաբաղում ապրած ադրբեջանցիների ներկայությունը: Այդ բանակցություններում ներկայացված է նաև Հայաստանի Հանրապետությունըս՝ ի դեմս երկրի վարչապետի, որը տվյալ դեպքում հանդես է գալիս որպես Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդի կողմից ընտրված ներկայացուցիչ: Հետևաբար, Հայաստանի ժողովուրդը նույնպես ներկայացված է բանակցային գործընթացում: Ի դեմս ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության՝ բանակցային գործընթացում ներկայացված է նաև միջազգային հանրությունը: Այս ամենը, իհարկե, լավ է ու չափազանց կարևոր, և մենք բարձր ենք գնահատում այն ջանքերը, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրները ներդրել են և ներդնում են կարգավորման գործընթացում: Բայց գլխավոր հարցը հետևյալն է՝ իսկ բանակցային գործընթացում ո՞վ է ներկայացնում Արցախի ժողովրդին կամ, ինչպես որոշ դեպքերում ասվում է, Ղարաբաղի հայությանը: Խնդիրն այն է, որ բանակցային գործընթացում այսօր Արցախի ժողովրդին ներկայացնելու լիազորություն, լեգիտիմություն ունեցող որևէ ներկայացուցիչ չկա, որովհետև բանակցային սեղանի շուրջ ներկա չէ Արցախի ժողովրդի կամ, ինչպես մեր որոշ գործընկերներ գերադասում են ասել, Ղարաբաղի հայության քվեն, լիազորությունն ստացած որևէ սուբյեկտ: Ի դեպ, անհեթեթ են բոլոր այն մեկնաբանությունները, թե Հայաստանի Հանրապետությունը կամ վարչապետը այս դիրքորոշմամբ իրենց ուսերից թոթափում են պատասխանատվությունը և այն դնում են Արցախի իշխանության կամ ժողովրդի վրա: Որևէ շահարկման տեղ չթողնելու համար հարկ եմ համարում ընդգծել՝ Հայաստանի Հանրապետությունը եղել է, կա և կմնա Արցախի անվտանգության թիվ մեկ երաշխավորը և կշարունակի իր ներգրավվածությունը խաղաղության գործընթացում»: ՀՀ և ԱՀ Անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստ

11:05 - 12 մարտի, 2019