Մարտի 1

Մարտի 1-ի լույս 2-ի իրադարձություններ, զանգվածային բողոքի գործողություններ, անկարգություններ, ոստիկանության հետ բախումներ, որոնք տեղի են ունեցել 2008 թվականի մարտի 1-ի լույս 2-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երեւանի կենտրոնում: Իրադարձությունների հետեւանքով զոհվեց 10 (2 ոստիկան, 8 քաղաքացիական անձ) եւ վիրավորվեցին հարյուրավոր մարդիկ: Մայրաքաղաքում հաստատվեց արտակարգ դրություն 1 ամիս ժամկետով: Իրադարձությունները սկսել էին ակտիվորեն զարգանալ փետրվարի 20-ից, երբ Հայաստանի Հանրապետության առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի կողմնակիցները Ազատության հրապարակում հիմնեցին շուրջրյա ճամբար եւ սկսեցին կազմակերպել հանրահավաքներ, բողոքի այլ գործողություններ:

Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն ու նրա կողմնակիցները չէին ընդունում ընտրությունների արդյունքները եւ պնդում էին, որ նախագահ է ընտրվել Լ.Տեր-Պետրոսյանը: Մարտի 1-ի իրադարձությունների առանձին դեպքերով կայացվել են դատավճիռներ, սակայն մինչեւ օրս ամբողջական դեպքերի վերաբերյալ չի եղել դատական գործընթաց: Տարբեր քաղաքական ուժեր, հասարակական շրջանակներ այս իրադարձությունների վերաբերյալ ունեն ոչ միանշանակ դիրքորոշում: Որոշները մեղադրում են այն ժամանակվա գործող իշխանություններին, իսկ ոմանք էլ ցույցերը կազմակերպողներին՝ ի դեմս Լեւոն Տեր Պետրոսյանին ու նրա նախընտրական շտաբի ներկայացուցիչներին:

Արթուր Դավթյանը 2008թ իրադարձություններին վերաբերող դատավճիռը բեկանելու միջնորդություն է ներկայացրել |armenpress.am|

armenpress.am: ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանը վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Վարդան Ջհանգիրյանի վերաբերյալ 2009թ. կայացված մեղադրական դատավճիռների դեմ: Այս մասին հայտնեցին ՀՀ գլխավոր դատախազության հանրային կապերի բաժնից։ 2009թ. մարտի 31-ի դատավճռով վերջինս մեղավոր է ճանաչվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 316-րդ հոդվածի 1-ին մասով: Դատարանը հաստատված է համարել, որ 2008թ. փետրվարի 23-ին` ժամը 23-ի սահմաններում, ՀՀ ոստիկանության աշխատակիցների կողմից Էջմիածին-Երևան մայրուղու Արգավանդ գյուղի խաչմերուկում, «BMW X-5» մակնիշի ավտոմեքենայում գտնվող զինված անձանց զինաթափելու և բերման ենթարկելու ժամանակ նա չի ենթարկվել չշարժվելու մասին իր ծառայողական պարտականությունները կատարող ոստիկանության ծառայողի օրինական պահանջին, ավտոմեքենան վարել է նրանց ուղղությամբ և բախվել ոստիկանության ավտոմեքենային, չի ենթարկվել մոտը պահվող հրազենը ներկայացնելու պահանջներին, վնասել է ոստիկանի համազգեստը, բռունցքով հարվածել վերջինիս դեմքին` պատճառելով առողջության թեթև վնասի հատկանիշներ չպարունակող մարմնական վնասվածքներ: Դատավճռով Վ.Ջհանգիրյանը դատապարտվել է երեք տարի ժամկետով ազատազրկման, նշանակված պատիժը պայամանականորեն չի կիրառվել՝ սահմանվելով երեք տարի ժամկետով փորձաշրջան։ Պաշտպանական կողմը դատավճիռը 2009թ. բողոքարկել է ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարան, որը բողոքը մերժել է, ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավճիռը թողել անփոփոխ, Վ.Ջհանգիրյանը համաներման որոշմամբ նշանակված պատժից ազատվել է։ Իսկ ՀՀ վերաքննիչ դատարանի այս որոշման դեմ պաշտպանության կողմից բերված բողոքը ՀՀ վճռաբեկ դատարանը 2009թ. սեպտեմբերին վերադարձրել է՝ վարույթ ընդունելու հիմքերի բացակայության պատճառաբանությամբ։ ՀՀ գլխավոր դատախազությունը «Մուշեղ Սաղաթելյանն ընդդեմ Հայաստանի» գործով և այլ երկրներին վերաբերող գործերով ՄԻԵԴ որոշումների, ներպետական նախադեպային իրավունքի և ՀՀ վճռաբեկ դատարանի՝ Գագիկ Ջհանգիրյանի վերաբերյալ 2019թ. սեպտեմբերի 18-ի ԵԿԴ/0134/01/08 որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո ուսումնասիրել է Վ. Ջհանգիրյանին առնչվող դատավճիռը, քրեական գործի նյութերը: Պարզվել է, որ նշված գործերով դատական քննությունների ընթացքում թույլ են տրվել դատավարական իրավունքի հիմնարար խախտումներ, դատական սխալ, ինչի պատճառով ընդունված դատական ակտերը անօրինական և չհիմնավորված են և խաթարում են արդարադատության բուն էությունը: Մասնավորապես՝ ստորադաս դատարանները Վ․Ջհանգիրյանի մեղադրանքը հիմնավորելիս ապացուցողական զամբյուղում ծանրակշիռ դեր են հատկացրել ոստիկանության աշխատակիցների ցուցմունքներին և պատշաճ գնահատման չեն ենթարկել այն, որ վերջիններս ակտիվորեն ներգրավված են եղել այդ իրադարձություններում, ինչը ողջամիտ կասկածի տակ է դնում նրանց ցուցմունքների արժանահավատությունը։ Պաշտպանական կողմին լիարժեք հնարավորություն չի ընձեռնվել մրցակցային դատավարության պայմաններում արդյունավետ վիճարկելու իր դեմ տրված ցուցմունքների արժանահավատությունը, ինչը հանգեցրել է Եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածով երաշխավորված՝ արդար դատաքննության իրավունքի խախտման: Պատշաճ ստուգման և գնահատման չեն ենթարկել գործի փաստական հանգամանքները, իսկ քրեական գործում առկա չէ արժանահավատ ապացույցների բավարար այնպիսի համակցություն, որը թույլ կտար ապացուցված համարել Վ.Ջհանգիրյանի կողմից իրեն մեղասգրված արարքները կատարած լինելու հանգամանքը: Ելնելով վերոգրյալ հանգամանքներից՝ ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանը դիմել է ՀՀ Վճռաբեկ դատարան՝ Վարդան Ջհանգիրյանի վերաբերյալ 2009թ. կայացված դատական ակտերը բեկանելու և փոփոխելու, մեղսագրված արարքում նրա անմեղությունը ճանաչելու պահանջով: Հիշեցնենք՝ Եվրոպական դատարանը «Մուշեղ Սաղաթելյանն ընդդեմ Հայաստանի» գործով դիրքորոշում է հայտնել առ այն, որ «...իրադարձությունների վերաբերյալ ոստիկանության կողմից ներկայացված տարբերակն անվերապահորեն հաստատելը, դիմումատուի փաստարկներից որևէ մեկին պատշաճ կերպով չանդրադառնալը և պաշտպանության կողմի վկաներին քննելու հարցում մերժելը՝ առանց պատշաճ կերպով ուսումնասիրելու նրանց ցուցմունքների վերաբերելիությունը, հանգեցրել են պաշտպանության կողմի իրավունքների սահմանափակման, ինչը հակասում է արդար դատաքննության երաշխիքներին...»: 2008թ. նախագահական ընտրությունների շրջանում տեղի ունեցած իրադարձությունների կապակցությամբ 2008-2009թ. կայացված դատավճիռների, դրանց առնչվող գործերի ուսումնասիրությունը ՀՀ գլխավոր դատախազությունում շարունակվում է:

11:35 - 16 մարտի, 2020

Ինչպես էլ փորձեն մկրատը դնել ու կտրել Ռոբերտ Քոչարյանին այդ գործողություններից, չի լինի |lragir.am|

lragir.am: Հարցազրույց փաստաբան, Մարտի 1-ի գործով Փաստահավաք խմբի անդամ Սեդա Սաֆարյանի հետ։ Քոչարյանի պաշտպան Հայկ Ալումյանը «Մարտի 1»-ի գործի վերաբերյալ տեղեկատվական կոնֆերանսի ժամանակ հայտարարել է, որ 2008-ի մարտի 1-ի դեպքերի նկարագրությունը կառուցված է միֆերի վրա։ Որ միֆ է, թե Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հաղթել է այդ ընտրություններում, «0038» գաղտնի հրամանն էլ այդ միֆերից մեկն է։ Ինչպե՞ս եք գնահատում նրա մեկնաբանությունները և ինչ ազդեցություն կարող են ունենալ դրանք գործի ընթացքի վրա։ Դրանք ոչնչով չեն կարող ազդել գործի ընթացքի վրա։ Իմ կարծիքով, դրանք ավելի շատ ուղղված են հանրության մեջ խուճապ գցելուն։ Հանրությունը շատ լավ գիտի, որ «Մարտի 1»-ի գործով ոչ մի բան միֆ չէ, միֆն այն է, որ հանրապետության երկրորդ նախագահը նմանատիպ մեծածավալ, մեծամասշտաբ, համակարգային խառնաշփոթ ստեղծելով, ողբերգություն է սարքել մեր ժողովրդի համար։ Բացի այն, որ «0038» հրաման կա, կան նաև ենթահրամաններ։ Այդ հրամաններով ու ենթահրամաններով փետրվարի 23-ից սկսած սահմաններից անգամ զորք է բերվել քաղաք, որը մասնակցել է կոնկրետ գործողությունների և ամենատարբեր ուղղություններով կրակել է։ Սա արդեն բավարար է արձանագրելու, որ «0038» հրամանը և կատարված գործողությունները միմյանց լրացնող են, և որևէ մեկը չունի դրան որևէ բան հակադրելու իրավական ու փաստական հիմք։ Ինչ ասեմ, ամեն մարդ ինքն է իր պաշտպանությունը կազմակերպում։ Գուցե իրենք միֆ են համարում Հայաստանի պատմության մեջ ՀՀ երկրորդ նախագահի դատվելու հանգամանքը՝ հաշվի առնելով, որ նախկինում երբեք որևէ նախագահ քրեական պատասխանատվության չի ենթարկվել իր կատարած ու չկատարած արարքների համար։ Բայց նաև մենք գիտենք, որ որևէ նախագահ այդպես ռիսկով սեփական ժողովրդի դեմ զորք չի հանել։ Մենք նաև գիտենք, որ այդպիսի արյունոտ կիրակի մեր կյանքում չենք ունեցել։ Հետևաբար ոչ մի միֆ էլ չկա, սա փաստերի վրա հիմնված քրեական գործ է։ Կհրապարակվի, ու դուք առիթ կունենանք տեսնելու, որ այն, ինչ այսօր նրանց կողմից ասվում է, ոչ մի կապ չունի «Մարտի 1»-ի գործի ապացույցների հետ։ Տիկին Սաֆարյան, դատարանում օրեր առաջ Ռոբերտ Քոչարյանը կարծես փորձեց պատասխանատվությունը գցել այդ ժամանակվա վարչապետ Սերժ Սարգսյանի վրա՝ նշելով, որ ոստիկանությունը ենթակա է եղել վարչապետին, ոչ թե նախագահին։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այդ փորձը։ Ամբողջ խնդիրն այն է, որ Ռոբերտ Քոչարյանը մինչև հիմա էլ համարում է, որ ինչ արել է, լավ է արել, ճիշտ է արել։ Այնպես չէ, որ Ռոբերտ Քոչարյանի պատկերացումները փոխվել են, կամ մենք լսեցինք որևէ բան, որը հակառակի մասին վկայի։ Նիկոլ Փաշինյանի խոսքը շահարկելը բացառապես ուրիշ նպատակ ունի։ Եթե նկատել ենք, անընդհատ փորձում են դատավարությունը դիտարկել վրեժի ֆոնի վրա կատարված քննություն և այլն։ Այնպես չի, որ իրենք չգիտեն, որ Նիկոլ Փաշինյանը չէր կարող դատապարտվել, որովհետև իրականում դատապարտելի արարք չէր արել։Իրենք գիտեն, որ Նիկոլ Փաշինյանը զուտ քաղաքական հետապնդման է ենթարկվել, բայց քանի որ Եվրոպական դատարան դիմելու նպատակներ են որդեգրել և այդպիսի շրջանառվող լուրեր կան, ես հասկանում եմ, որ դատարանում դա հրապարակում են, որպեսզի հետագայում օգտագործեն։ Բայց ի՞նչ կապ ունի Նիկոլ Փաշինյանը, որը ոչ զորք է ունեցել, ոչ զենք է ունեցել, ոչ զենք է կիրառել։ Եթե Նիկոլ Փաշինյանի լեզուն ու խոսքը հանրահավաքի ժամանակ կարող էին փոխարինել Ռոբերտ Քոչարյանի արածին, ապա խնդրեմ, թող բերեն, համադրեն ու միֆային եզրահանգումների գան։ Ալումյանը նաև հայտարարեց, որ մի բարձրաստիճան սպա Ազատության հրապարակում գտնվող ցուցարարներին նախազգուշացրել է, որ ոստիկանությունը պետք է ստուգում անցկացնի։ Նա նշել է, որ ցուցարարները ոչ միայն մոլոտովի կոկտեյլներ, մահակներ, «ոզնիներ» են ունեցել, այլև մարտական նռնակներ։ Նորից շեշտադրումն անում են ցուցարարների վրա։ Դե արդեն ուրիշ ելք չունեն, քանի որ Եվրոպական դատարանը Մուշեղ Սաղաթելյանի և մյուսների գործերով արձանագրել է, որ մարտի 1-ի առավոտյան գործողությունները, հետագայում նաև ոստիկանության կողմից ուժի գործադրումը եղել է ոչ համաչափ, որ կառավարությունը չի կարողացել իր տեսակետը հիմնավորող ապացույցներ ներկայացնել: Ժամանակին անվտանգության այսպես կոչված ենթադրվող օպերատիվ տվյալները ոստիկանությունը չի էլ ունեցել։ Դրանք բոլորը հորինվել ու կեղծվել են, որոնց կապակցությամբ քրեական գործով կան ապացույցներ։ Դրանց մասնակցել են շատ պաշտոնյաներ, այդ թվում Ռոբերտ Քոչարյանի նախագահության տարիներին նախագահականում աշխատող պաշտոնյաներ։ Հետևաբար, ինչպես էլ փորձեն մկրատը դնել ու կտրել Ռոբերտ Քոչարյանին այդ գործողություններից, չի լինի։ Շարունակությունը՝ lragir.am-ում

12:09 - 02 մարտի, 2020