Իրան - infocom.am

Իրան

Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն ինքնիշխան պետություն է Արևմտյան Ասիայում: Ավելի քան 83 միլիոն բնակչությամբ։ Իրանը աշխարհում բնակչության թվով 18-րդն է: 1.648.195 կմ քառակուսի տարածքով այն երկրորդ ամենախոշոր երկիրն է Մերձավոր Արևելքում և 17-րդը` աշխարհում: Իրանը հյուսիս արևմուտքում սահմանակից է Հայաստանին, Արցախին, Ադրբեջանին և Ադրբեջանի մաս կազմող Նախիջևանին, հյուսիսում Կասպից ծովին, հյուսիս արևելքում Թուրքմենստանին, արևելքում Աֆղանստանին և Պակիստանին, հարավում Պարսից ծոցին և Օմանի ծոցին, արևմուտքում Թուրքիային և Իրաքին :

Երկրի մայրաքաղաքը և խոշորագույն քաղաքը Թեհրանն է, որը համարվում է նաև երկրի մշակութային և տնտեսական կենտրոնը: Երկրի նախագահը Հասան Ռոհանին է, հոգևոր առաջնորդը Այաթոլլա Ալի Խամենեին է։

Հայկական ինքնաթիռի արկածներն ու անպատասխան հարցերը |hetq.am|

hetq.am: Իրանում հայտնված հայկական ինքնաթիռի արկածները շարունակվում են: Սա բազմաշերտ պատմություն է, որում ներգրավված են մի քանի գործող անձինք՝ օդանավի սեփականատերը, շահագործող ընկերությունը՝ «Fly Armenia Airways»-ը, ՀՀ քաղավիացիայի կոմիտեն, Իրանն ու իրանական ընկերությունը, որն, ըստ ամենայնի, փորձել է ձեռք բերել այս օդանավը, ԱՄՆ-ն, որի արտադրանքն է «խաղասեղանին»: Եվ այդ «խաղասեղանի» մոտ հայտնվել է ամերիկյան պատժամիջոցների տակ գտնվող մեր հարավային հարեւանը, ինչը չի կարող չմտահոգել ու, ճիշտ կլինի ասել, չզայրացնել ԱՄՆ-ին: Կծիկը քանդելու համար մի փոքր հետ կգնանք ու տեղի ունեցած առանցքային իրադարձությունները կներկայացնենք հերթականությամբ: 2020 թ. հուլիսին ՀՀ քաղավիացիայի կոմիտեի կողմից օդանավ շահագործողի վկայական (ՕՇՎ) ստացած «Fly Armenia Airways» ավիաընկերության անունով (որպես շահագործող) անցյալ տարեվերջին օդանավերի ռեգիստրում գրանցվել է ամերիկյան արտադրության 2 ինքնաթիռ՝ «Boeing 737-400» եւ «Boeing 737-300»: Սրանցից առաջինը Ուկրաինայից Հայաստան էր տեղափոխվել նոյեմբերի 26-ին ու դեկտեմբերի 28-ին ՔԱԿ-ի կողմից գրանցվել ռեգիստրում որպես EK-FAB (ուկրաինական նախկին գրանցումը՝ UR-CNP): 1989 թ. արտադրված ինքնաթիռը նախկինում շահագործվել է բազմաթիվ երկրներում, այդ թվում՝ Հրվ. Կորեայում, Բելգիայում, Ավստրալիայում, Մեծ Բրիտանիայում, Ինդոնեզիայում, Ղրղըզստանում, Իրաքում, Ուկրաինայում, Հորդանանում, Էրիթրեայում: Օդանավի սեփականատերը ԱՄԷ-ում գրանցված «Eastok Avia (FZC)» ընկերությունն է: Հայաստան բերվելուց եւ մեկ ամիս անց հայկական գրանցում ստանալուց հետո մինչ օրս EK-FAB-ը կայանված է «Զվարթնոցում» (լուսանկարում): Ըստ «Fly Armenia Airways»-ի կայքի՝ այն նախատեսված է 152 ուղեւորի համար: Օդանավի գրանցումը Հայաստանում վավեր է մինչեւ 2022 թ. հոկտեմբերի 12-ը, ինչն, ըստ էության, պայմանավորված է արաբական սեփականատիրոջ եւ հայկական շահագործողի միջեւ կնքված վարձակալության պայմանագրի ժամկետով: EK-FAB-ի գրանցումից 2 օր անց՝ դեկտեմբերի 30-ին, ՔԱԿ-ը գրանցել է «Fly Armenia Airways»-ի երկրորդ օդանավը որպես EK-FAA: Սա էլ արտադրվել է 1997 թ., նախկինում շահագործվել է Նոր Զելանդիայում, Էստոնիայում, Ուկրաինայում, Վրաստանում, Աֆղանստանում, Հունաստանում, Ջիբութիում, Սլովենիայում, Ռումինիայում, Լիտվայում, Գերմանիայում, Թունիսում, Իռլանդիայում: 2020 թ. ապրիլի 6-ին այս «Boeing 737-300»-ի շահագործող լիտվական «GetJet Airlines»-ը Կաունասից օդանավը տեղափոխել է Էստոնիայի մայրաքաղաք Տալլին, որտեղ ինքնաթիռը մնացել է մի քանի ամիս: Planespotters.net-ն ինքնաթիռի սեփականատեր է նշում ամերիկյան «World Star Aviation»-ին, ինչը մի փոքր դժվար է պատկերացնել՝ հաշվի առնելով, որ օդանավը հայտնվել է ամերիկյան պատժամիջոցների տակ գտնվող Իրանում, ու այդ ամենից սեփականատերը դժվար թե անտեղյակ լիներ: Դեկտեմբերի 30-ին հայկական EK-FAA գրանցումը ստացած օդանավը մինչ օրս Հայաստան չի բերվել: «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքը չի արգելում մեր երկրում գրանցել օդանավ, եթե նույնիսկ գրանցման պահին այն Հայաստանում չի գտնվում: Այդպես էլ արվել է: ՔԱԿ-ը մարտի 4-ին հայտարարեց, որ չնայած գրանցվելուն՝ «Fly Armenia Airways»-ի ինքնաթիռին չի տրվել թռիչքային պիտանիության սերտիֆիկատ (չնայած այս հայտարարությանը՝ հունվարի 8-ին կոմիտեի հրապարակած ցուցակում նշում չկա այն մասին, որ EK-FAA-ն չունի նման սերտիֆիկատ. սա գուցե վրիպակ է, որովհետեւ փետրվարի 1-ի ու 22-ի ցուցակներում նման նշում կա): Թռիչքային պիտանիության սերտիֆիկատն այն կարեւորագույն փաստաթուղթն է, որը թույլ է տալիս օդանավը երկինք բարձրացնել: Էստոնիայի մայրաքաղաքում գտնվող հայկական EK-FAA-ն ՀՀ քաղավիացիայի կոմիտեի կողմից չի ստացել նման սերտիֆիկատ, քանի որ Տալլինի օդանավակայանում տեխսպասարկում անցնելիս է եղել: «Fly Armenia Airways»-ը եւ ՔԱԿ-ը հայտարարել են, որ տեխսպասարկման աշխատանքների մի մասը պետք է կատարվեին Ուկրաինայի մայրաքաղաք Կիեւից ոչ հեռու գտնվող Գոստոմել (Հոստոմել) քաղաքի օդանավակայանում: Տալլին-Գոստոմելի փոխարեն՝ Տալլին-Վառնա. ինչպե՞ս Տալլին-Գոստոմել տեխնիկական թռիչքի համար «Fly Armenia Airways»-ը, բնականաբար, պետք է թույլտվություն ստանար: ՔԱԿ-ը մարտի 4-ին հայտարարեց, որ ինքը «հիմք ընդունելով ավիաընկերության կողմից «օդանավի թռիչքի թույլտվություն» ստանալու նպատակով ներկայացված հայտը, 2021 թ. փետրվարի 11-ին, չհակասելով միջազգային ավիացիոն ստանդարտներին, տվել է համապատասխան թույլտվություն՝ Տալլինից Կիեւ ուղղությամբ մեկանգամյա թռիչք իրականացնելու համար՝ 2021 թ. փետրվարի 12-22-ը վավերության ժամկետով»։ Թռիչքային պիտանիության սերտիֆիկատ չունեցող օդանավին թռիչքի թույլտվություն տալը նորմալ պրակտիկա է, եւ այն չի հակասում գործող նորմերին: ՀՀ կառավարության 2015 թ. որոշումը սահմանում է. «Այն դեպքերում, երբ օդանավը կարող է կատարել անվտանգ թռիչք, սակայն չունի օդանավի թռիչքային պիտանիության սերտիֆիկատ, կոմիտեի կողմից ICAO-ի «Թռիչքային պիտանիության ձեռնարկի» (DOC 9760) դրույթներին համապատասխան տրվում է օդանավի թռիչքի թույլտվություն»: Կոմիտեն առաջնորդվել է հենց այս նորմերով: Ավիատոր Հակոբ Ճաղարյանն ասում է, որ թռիչքի իրավունք ստանալու կարգն այսպես է. շահագործողը թույլտվության համար դիմում է իր գրանցման երկրի ավիացիոն իշխանություններին (այս դեպքում՝ ՀՀ ՔԱԿ-ին)՝ նշելով թռիչքի նպատակը, ուղղությունը: Թույլտվությունից հետո (ինչպես վերեւում ասվեց, կոմիտեն այն տվել է փետրվարի 11-ին)՝ թռիչքից 2-3 օր առաջ, կազմվում է թռիչքի նախնական պլան, որի հիման վրա ստացվում են տարանցիկ չվերթի թույլտվություններ այն երկրներից, որոնց երկնքով անցնելու է օդանավը: Տալլին-Գոստոմել թռիչքի ժամանակ EK-FAA-ն, բացի Էստոնիայից ու Ուկրաինայից, պետք է օգտագործեր Լատվիայի ու Բելառուսի օդային տարածքները: Բնականաբար, ստացվում են նաեւ մեկնակետից ու վերջնակետից, այս դեպքում՝ Էստոնիայից եւ Ուկրաինայից, թռիչք ու վայրէջք կատարելու թույլտվություններ: Նախնական պլանի հիման վրա բուն թռիչքից 1-1,5 ժամ առաջ արդեն պետք է պատրաստ լինի թռիչքի պլանը (flight plan)՝ բոլոր մանրամասներով: Ինչպես արդեն գրել ենք, փետրվարի 19-ին EK-FAA-ն Տալլինից ուղղություն է վեցրել դեպի բուլղարական Վառնա՝ անցնելով Լատվիայի, Բելառուսի, Ուկրաինայի, Ռումինիայի ու Բուլղարիայի վրայով (տես նկարում): Ինչպե՞ս է օդանավն իրավունք ստացել Ուկրաինայում վայրէջքի փոխարեն տարանցիկ (տրանզիտ) չվերթ կատարել դրա վրայով, ապա նույնկերպ անցնել Ռումինիայի երկնքով ու վայրէջք կատարել Բուլղարիայում, եթե նախնական պլանում եւ «flight plan»-ում պետք է լիներ Տալլին-Գոստոմել թռիչք Էստոնիա-Լատվիա-Բելառուս-Ուկրաինա ուղեգծով: Հարց է ծագում. արդյո՞ք «Fly Armenia Airways»-ը կեղծ փաստաթղթեր է կազմել ու այդպես օդանավը հասցրել Բուլղարիա: Մարտի 4-ին ՔԱԿ-ի տարածած հայտարարությունից հետեւում է, որ ամբողջ մեղավորությունը Տաջիկստանի քաղաքացի օդաչուներինն է: Տաջիկական անձնակազմը «Ավիացիայի մասին» օրենքը սահմանում է. «ՀՀ-ում գրանցված օդանավերի անձնակազմի անդամներ կարող են հանդիսանալ ՀՀ քաղաքացիները, եթե կոմիտեն բացառության կարգով այլ որոշում չի կայացնում»: Կոմիտեն հայտարարել է, որ «Fly Armenia Airways»-ը դիմել էր իրեն՝ «ճանաչելու Տաջիկստանի Հանրապետության քաղաքացիներ հանդիսացող օդաչուական անձնակազմի վկայականները եւ թույլատրել այդ անձնակազմով իրականացնել «մեկ թռիչք» դեպի Գոստոմելի օդանավակայան։ Սահմանված ընթացակարգերի համապատասխան՝ կոմիտեն իր լիազորությունների շրջանակում կատարել է անհրաժեշտ հարցումներ, որոնց վերաբերյալ հաստատումները ստանալուց հետո վավերացրել է անձնակազմի վկայականները՝ 2021 թ. փետրվարի 12-20-ն ընկած ժամանակահատվածում կատարել թռիչք Տալլին-Կիեւ երթուղիով»: Կառավարության 2015 թ. մեկ այլ որոշմամբ հաստատվել է թռիչքային անձնակազմի անդամների՝ այլ պետությունների կողմից տրված վկայականների ճանաչման կարգը: Ըստ այդ կարգի՝ հայկական օդանավ շահագործողը (այս դեպքում՝ «Fly Armenia Airways»-ը) սահմանված հայտ է ներկայացնում կոմիտեին՝ կցելով օդաչուներին վերաբերող մի շարք փաստաթղթեր, այդ թվում օտարերկրյա պետության կողմից տրված վկայականի պատճենը: Եթե դրանցում կոմիտեն խնդիր չի հայտնաբերում, էլեկտրոնային փոստի միջոցով հարցում է կատարում վկայականը տրամադրած պետության լիազոր մարմնին՝ վկայականի իսկությունը հավաստելու համար: Այս դեպքում էլ խնդիրներ չծագելու դեպքում կոմիտեն հայտատու ավիաընկերությանը տեղեկացնում է օդաչուների մասնագիտական համապատասխանության գործընթացի մասին, որը ներառում է անգլերենի իմացության չորրորդ մակարդակի թեստավորում: Թեստավորման դրական արդյունքի դեպքում ավիաընկերությանը տրամադրվում են օդաչուների վկայականների վավերագրերը, այսինքն՝ այդ ձեւով վկայականները ճանաչվում են ՔԱԿ-ի կողմից: Մարտի 4-ի իր հայտարարության մեջ կոմիտեն միայն հայտնել է, որ «իր լիազորությունների շրջանակում կատարել է անհրաժեշտ հարցումներ, որոնց վերաբերյալ հաստատումները ստանալուց հետո վավերացրել է անձնակազմի վկայականները»: Այսինքն՝ ՔԱԿ-ի կողմից Տաջիկստանի քաղաքացիների անգլերենի թեստավորման մասին խոսք չկա: Նկատենք, որ ՀՀ կառավարության կողմից հաստատված վերոնշյալ կարգը չի տարբերակում՝ այլ պետության կողմից տրված եւ ՀՀ-ում վավերացման ենթակա վկայական ունեցող օդաչուները հայկական օդանավով մե՞կ թռիչք պետք է կատարեն, թե՞ մեկից ավելի, կամ նրանք Հայաստանի՞ քաղաքացի են, թե՞ այլ երկրի: Կարգի առանցքում այլ պետության կողմից տրված վկայականի ճանաչում-վավերացումն է՝ վալիդացիան: Շարունակությունը՝ hetq.am-ում

14:02 - 06 մարտի, 2021

Քաղավիացիայի կոմիտեի պարզաբանումը՝ Իրանում վայրէջք կատարած «Բոինգ» օդանավի վերաբերյալ

ՀՀ քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեն պարզաբանում է ներկայացրել Իրանում վայրէջք կատարած «Ֆլայ Արմենիա Էյրվեյզ» ՍՊԸ-ի «Բոինգ» օդանավի վերաբերյալ՝ տեղեկացնելով, որ ՀՀ ԱԱԾ-ում կատարվածի առթիվ հարուցվել է քրեական գործ: «Հարգելի քաղաքացիներ, Ի լրումն Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեի կողմից 2021 թվականի փետրվարի 23-ին տրված պարզաբանման՝ կապված «Ֆլայ Արմենիա Էյրվեյզ» ՍՊ ընկերության (այսուհետ՝ Ավիաընկերություն) Boeing 737-300 տիպի (գրանցման համարը EK-FAA) օդանավի վերաբերյալ, տեղեկացնում ենք, որ ավիաընկերությունը օտարերկրյա կազմակերպությունից վարձակալության պայմանագրով ձեռք է բերել Բոինգ 737-300 գ/հ 28873 օդանավ: Համաձայն վարձակալության պայմանագրի՝ ավիաընկերությունը հանդիսանում է օդանավ շահագործողը, հետևաբար՝ օդանավի շահագործման, թռիչքային անվտանգության, տեխնիկական սպասարկման, ավիացիոն անվտանգության, անձնակազմի և օդանավի հետ կապված այլ հարցերով պատասխանատուն հանդիսանում է Ավիաընկերությունը: Ավիաընկերությունը Կոմիտեին ներկայացրել է օդանավի գրանցման հայտ, որի արդյունքում, ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, օդանավը գրանցվել է Կոմիտեի կողմից վարվող ՀՀ քաղաքացիական օդանավերի պետական ռեգիստրում և օդանավին տրվել է ազգային և գրանցման նիշ: Հարկ ենք համարում նշել, որ օդանավին չի տրվել թռիչքային պիտանիության վկայական։ Այդ ժամանակահատվածում օդանավը գտնվել է Էստոնիայի Տալլին քաղաքի օդանավակայանում տեղակայված տեխսպասարկման կայանում՝ օդանավի թռիչքային պիտանիության ապահովման համար նախատեսված տեխսպասարկման աշխատանքներն ապահովելու նպատակով: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ վերոհիշյալ տեխսպասարկման կայանում ոչ բոլոր աշխատանքներն են իրականացվել և անհրաժեշտություն է առաջացել չիրականացված աշխատանքներն ավարտին հասցնել Գոստոմել քաղաքում (Ուկրաինա) տեղակայված տեխսպասարկման կայանում՝ Կոմիտեն, հիմք ընդունելով ավիաընկերության կողմից «ՕԴԱՆԱՎԻ ԹՌԻՉՔԻ ԹՈՒՅԼՏՎՈՒԹՅՈՒՆ» ստանալու նպատակով ներկայացված հայտը, 2021 թվականի փետրվարի 11-ին, չհակասելով միջազգային ավիացիոն ստանդարտներին, տվել է համապատասխան թույլտվություն՝ Տալլինից Կիև ուղղությամբ մեկանգամյա թռիչք իրականացնելու համար՝ 2021 թվականի փետրվարի 12-ից 22-ը վավերության ժամկետով։ Միաժամանակ, Ավիաընկերությունը դիմել է Կոմիտեին՝ ճանաչելու Տաջիկստանի Հանրապետության քաղաքացիներ հանդիսացող օդաչուական անձնակազմի վկայականները և թույլատրել այդ անձնակազմով իրականացնել «մեկ թռիչք» դեպի Գոստոմել օդանավակայան։ Սահմանված ընթացակարգերի համապատասխան՝ Կոմիտեն իր լիազորությունների շրջանակում կատարել է անհրաժեշտ հարցումներ, որոնց վերաբերյալ հաստատումները ստանալուց հետո վավերացրել է անձնակազմի վկայականները՝ 2021 թվականի փետրվարի 12-ից մինչև 2021 թվականի փետրվարի 20-ն ընկած ժամանակահատվածում կատարել թռիչք Տալլին-Կիև երթուղիով։ Այդուհանդերձ, օդանավի անձնակազմը, ի հակառակ իրեն նախապես տրված թույլտվության և չպահպանելով Կոմիտեի կողմից տրամադրված թույլտվության վերջնակետը, թռիչքն իրականացվել է դեպի Վառնայի (Բուլղարիա) օդանավակայան, այնուհետև ուղղություն է վերցրել դեպի Շարժա (ԱՄԷ), սակայն վայրէջք է կատարել Իրանի Մեհրաբադ օդանավակայանում: Նշենք նաև, որ Ավիաընկերությունը նույնպես Կոմիտեին տեղեկացրել է, որ նախատեսված թռիչքուղղու փոփոխությունը տեղի է ունեցել առանց վերջիններիս համաձայնության և գիտության։ Հարկ ենք համարում նշել, որ օդանավը շահագործող ավիաընկերությունն է պատասխանատու թռիչքի կազմակերպման ու թույլտվությունների ստացման գործընթացի, ինչպես նաև թռիչքի վերգետնյա սպասարկման համար: Կոմիտեի կողմից ձեռնարկվել են համապատասխան միջոցներ ստեղծված իրավիճակի հանգամանքները, պատճառները պարզելու համար, մասնավորապես՝ կապ է հաստավել Բուլղարիայի Հանրապետության, Էստոնիայի Հանրապետության, Տաջիկստանի Հանրապետության, Միացյալ Արաբական Էմիրությունների, Իրանի Իսլամական Հանրապետության ավիացիոն իշխանությունների, ինչպես նաև Եվրոկոնտրոլ կազմակերպության հետ: Ըստ թռիչքային անձնակազմի և Իրանի Իսլամական Հանրապետության ավիացիոն իշխանությունների հավաստիացման՝ Թեհրանի Մեհրաբադ Միջազգային օդանավակայանում օդանավի վայրէջքը կատարելու պատճառը կրել է տեխնիկական բնույթ, մասնավորապես՝ առաջացել են օդանավի վառելիքի հետ կապված խնդիրներ։ Համաձայն Քաղաքացիական ավիացիայի մասին Կոնվենցիայի 13–րդ Հավելվածի (ավիացիոն պատահարների և միջադեպերի քննություն), ինչպես նաև «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջների՝ Կոմիտեում իրականացվում է քննություն վերը նշված հանգամանքների ուսումնասիրության նպատակով: Դեպքի առթիվ ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայության քննչական դեպարտամենտում հարուցվել է քրեական գործ և իրականացվում է նախաքննություն: Կոմիտեի կողմից իրականացվող քննության արդյունքում համապատասխան փաստաթղթերը տրամադրամադրվել են իրավապահ մարմիններին: Ներկայումս Կոմիտեի համապատասխան ներկայացուցիչները գտնվում են Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում՝ օդանավը Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխելու հետ կապված հարցերը քննարկելու և հետագա գործողությունները կազմակերպելու նպատակով: Օդանավի տեխնիկական վիճակը ուսումնասիրելու և հետագա թռիչքի հնարավորությունը գնահատելու նպատակով Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում են գտնվում նաև Ավիաընկերության օդաչուական և տեխնիկական անձնակազմը։ Հայկական և իրանական կողմի ավիացիոն մասնագետների հետ տեղի ունեցող սերտ համագործակցության և քննարկումների արդյունքում ձեռք են բերվել նախնական համաձայնություն օդանավը Թեհրանից Երևան տեղափոխելու համար։ Միևնույն ժամանակ տեղեկացնում ենք, որ Թեհրանում Ավիաընկերության համապատասխան տեխնիկական մասնագետների կողմից արձանագրվել են օդանավի տեխնիկական թերություններ և համապատասխան ռիսկերի գնահատում իրականացնելուց հետո մասնագետները պետք է ներկայացնեն իրենց դիրքորոշումը օդանավի թռիչք իրանակացնելու նպատակով թույլտվություն տալու վերաբերյալ։ Խնդրի լուծման նպատակով ակտիվորեն օգտագործվում են դիվանագիտական խողովակները, մասնավորապես՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում ՀՀ դեսպանության աշխատակիցները գործուն աջակցություն են ցուցաբերել անհրաժեշտ հանդիպումների և քննարկումների կազմակերպման և իրականացման հարցում։ Նախաքննության շահերից ելնելով՝ խնդրում ենք հետևել միայն պաշտոնական հաղորդագրություններին և զերծ մնալ ապատեղեկատվության տարածումից»,- ասված է Քաղավիացիայի տարածած հայտարարության մեջ:

17:05 - 04 մարտի, 2021