Ինֆոքոմ

Նահանջի հրաման եղե՞լ է թե՞ ոչ․ հակասություններ Հովիկ Գաբրիելյանի գործով վկայի ցուցմունքներում

Հակակոռուպցիոն դատարանում, դատավոր Վարդգես Սարգսյանի նախագահությամբ, սկսվել է փոխգնդապետ Հովիկ Գաբրիելյանի գործով վկաների հարցաքննության փուլը։ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Գաբրիելյանը զբաղեցնում էր ՀՀ ՊՆ 1-ին բանակային կորպուսի 2-րդ առանձին զրահատանկային գումարտակի հրամանատարի պաշտոնը։ Այժմ Դատախազությունը նրան մեղադրում է առանց վերադաս հրամանատարների գիտության եւ թույլտվության Ջրականի շրջանում պաշտպանության անցած ենթակա անձնակազմին բնագիծը թողնել հրամայելու եւ այդ մասին իրենց աջ կողմում գտնվող յուրային ստորաբաժանումներին չտեղեկացնելով` Հադրութի ուղղությամբ նահանջելու մեջ։ Փոխգնդապետը, սակայն, առաջադրված մեղադրանքը չի ընդունում։ Երեկ դատարան էր ներկայացել պատերազմի ժամանակ նրա տեղակալ, շտաբի պետ Կոլյա Դավթյանը, որը մինչ Գաբրիելյանի ռազմաճակատ մեկնելը ժամանակավորապես իրականացրել է նաեւ գումարտակի հրամանատարի պարտականությունները։ Ի՞նչ ցուցում է տվել վերադաս հրամանատարությունը Կոլյա Դավթյանի ողջ հարցաքննությունն ընթացավ՝ պարզաբանումներ ստանալով․ վկան բազմաթիվ հանգամանքներ չէր հիշում, դատավարության մասնակիցների հարցերին տալիս էր իրարամերժ պատասխաններ։ Այդ հակասություններով պայմանավորված՝ հանրային մեղադրող Գրիգոր Մղդեսյանը միջնորդեց հրապարակել վկայի նախաքննական ցուցմունքը։ Դատարանը միջնորդությունը բավարարեց։ 2022 թ․ դեկտեմբերի ցուցմունքում վկան հայտնել էր, որ բնագիծը թողել են այն պատճառով, որ Հովիկ Գաբրիելյանը խոսել է կորպուսի շտաբի պետ Գեղամ Գաբրիելյանի հետ (զոհվել է,–հեղ․), խնդրել սնունդ, միջոցներ դիմակայելու համար, ինչը, սակայն, իր հասկանալով, այդ պահին հնարավոր չի եղել․ «Որքան հասկացա խոսակցությունից, շտաբի պետը միգուցե ասում էր՝ ամեն գնով պահեք, մինչեւ կհասնենք, բայց դրանից 4-5 ժամ հետո Գաբրիելյանի հրամանով դուրս եկանք բնագծից»,– ասել էր վկան՝ հավելելով, որ դուրս են եկել հոկտեմբերի 5-ին՝ կեսգիշերնանց՝ ժամը 1-2-ի մոտակայքում։ Ձախից՝ տուժողի իրավահաջորդ Հրաչիկ Բաղդասարյանը, հանրային մեղադրող Գրիգոր Մղդեսյանը – Ի՞նչ բնույթի խոսակցություն էր գնում, որ նման կերպ հասկացաք,– հարցրեց մեղադրողը։ – Որ զեկուցել է, դրանից հետո պարոն Գաբրիելյանը ասել է՝ առայժմ մնում ենք տեղում, ինձ թվում է՝ դրանից եմ եզրակացրել, որ նման խոսակցություն է եղել,– ասաց վկան։ Վկայի այս պատասխանը վրդովեցրեց նախագահող դատավորին․ – Խնդիրն էլ հենց այն է, որ նախաքննական ցուցմունքում չեք ասել, թե Հովիկ Գաբրիելյանի խոսքից եք դա հասկացել։ Ձեր գրածի երեսից մարդն այսօր կալանքի տակ է։ Ձեր ցուցմունքի հիման վրա կարող է դատապարտվել, հետո [գործը] գնա Վերաքննիչ դատարան, ասեք՝ Առաջին ատյանի դատարանում դա չէինք ասում։ Հո մանկապարտե՞զ չէ, հարգելի՛ Դավթյան, սուրճի շուրջ զրույց չէ։ Մի քանի նիստ է՝ Ձեզ բացատրում ենք, որ մարդկային ճակատագրեր են որոշվում։ Ո՞վ է Ձեզ ստիպել այդպես գրել, – ասաց դատավոր Վարդգես Սարգսյանը։ – Պարոն դատավոր, բաներ կան, որ զրուցում ենք, վերհիշում եմ։ – Հիմա քննիչի՞ մոտ ցուցմունք տալիս էր Ձեր հիշողությունը ավելի լավ թե՞ դատարանում ցուցմունք տալիս։ – Չեմ հիշում, պարոն դատավոր։ – Եղե՞լ է որեւէ հանգամանք, որ քննիչը ստիպի, ասի՝ այսպես գրի, որովհետեւ ես եմ այդպես ուզում, որովհետեւ Գաբրիելյանին պիտի կալանավորենք, Գաբրիելյանի գործը պիտի գնա դատարան։ – Չէ, ստիպողաբար չի եղել, բայց․․․ – Այս հանգամանքը, որ նշել եք, Ձեր կամքո՞վ եք նշել։ – Ճիշտն ասած՝ այդ հարցաքննությունն էլ չեմ հիշում։ Դատավորի ցուցումով վկային ցույց տվեցին հարցաքննության արձանագրությունը՝ ճշտելու՝ ի՞նքն է ստորագրել դրա տակ թե՞ ոչ։ Վկան, աչքի անցկացնելով, ասաց՝ իր ստորագրությունն է։ Կոլյա Դավթյանն ասում է՝ նահանջի հրաման անձամբ չի լսել Ստացվում է, որ նախաքննության ժամանակ վկան մեղադրյալի դեմ է խոսել՝ նշելով, թե վերադաս հրամանատարությունից ասել են՝ ամեն գնով [բնագիծը] պահեք, մինչեւ օգնություն հասնի, սակայն ժամեր անց Գաբրիելյանի հրամանով նահանջել են։ Մինչդեռ նախորդ դատական նիստին մեղադրյալի օգտին է խոսել, պաշտպանի հարցին ի պատասխան պնդել՝ երբ Գաբրիելյանը երկրորդ անգամ է զեկուցել, վերադաս հրամանատարությունից ասել են՝ ինչ ուզում եք, արեք․ այդտեղ եկող չկա։ Ի պատասխան մեղադրողի հարցին՝ ինչպե՞ս կբացատրի այս հակասությունը, վկան դարձյալ կրկնեց՝ բաներ կան, որ լավ չի հիշել, ընթացքում է մտաբերում։ Դատավորը դարձյալ միջամտեց․ Նախագահող դատավոր Վարդգես Սարգսյանը – Գաբրիելյանը մեղադրվում է հրաման չկատարելու մեջ, մեղադրական եզրակացության մեջ ներկայացված նյութերը առերեւույթ վկայում են այն մասին, որ նա զեկուցել է, որ ի վիճակի չեք, այնտեղից ասել են՝ չէ, պիտի պահեք, նա էլ պաշտոնեական դիրքը ենթադրաբար չարաշահել է։ Հիմա՝ Գաբրիելյանի՝ երկար ժամանակ կալանքի տակ գտնվելուց հետո, Կոլյա Դավթյանը լուսավորվել է, դատարանում հիշել է․․․ Հիմա ըստ Ձեզ՝ դա կարեւո՞ր հանգամանք է թե՞ ոչ, կարո՞ղ էր էական նշանակություն ունենալ մեղադրանքը հիմնավորելու կամ հերքելու, խափանման միջոց ընտրելու տեսանկյունից։ – Կարեւոր հանգամանք էր, պարոն դատավոր, ուղղակի ասում եմ էլի, խոսելով վերհիշում եմ,– պատասխանեց վկան։ Նա չկարողացավ մտաբերել՝ «ինչ ուզում եք, արեք» արտահայտությունը հնչել է ռադիոկապո՞վ թե՞ հեռախոսային խոսակցություն է եղել, սակայն դատախազի հարցին ի պատասխան՝ ասաց՝ անձամբ վերադասի ձայնը չի լսել։ Բազմաթիվ ճշտող հարցերից հետո ասաց նաեւ՝ նահանջի հրամանն էլ անձամբ չի լսել, սակայն պնդեց՝ Գաբրիելյանը զեկուցել է․ – Ըստ կանոնադրության՝ նահանջը կատարվում է բացառապես ավագ պետի հրամանով,– ընդգծեց մեղադրողը՝ կրկնելով հարցը,– անկախ զեկույցից՝ նահանջի հրաման եղել է ավագ պետից։ – Ես անձամբ չեմ լսել,– պատասխանեց վկան։ Բնագծի ուղղությամբ գրոհ եղե՞լ է թե՞ ոչ Նախաքննության ժամանակ վկան քննիչին հայտնել է, որ դիմացի գյուղում տեսել է հակառակորդի հետեւակ, բայց որ այն իրենց ուղղությամբ շարժվի, չի նկատել։ Մեղադրողը հարցրեց՝ կարո՞ղ է դատարանում հաստատել այս հանգամանքը։ Վկա Կոլյա Դավթյանը – Անմիջապես մեզ վրա չի եղել, կուտակումներ տեսել ենք՝ հետեւակ, ուրալ, տեխնիկա,– պատասխանեց վկան։ – Գյուղը բնագծից որքա՞ն հեռավորության վրա էր։ – Մոտավորապես 1–1․5 կմ։ – Այդ դեպքում եթե ձեր ուղղությամբ գրոհ չի եղել, ինչո՞ւ եք թողել բնագիծը։ – Պարոն դատախազ, բազմիցս նշել եմ՝ կուտակումներ եղել են․․․ Զորքի վիճակը, ընկճվածությունը, եղանակային պայմանները, աջակցություն չունենալը, նմանատիպ խնդիրներ,– պատասխանեց վկան։ – Դուք նշել եք, որ Կոռնետ օգնության է հասել եւ տանկեր խոցել։ Դա աջակցություն չէ՞։ – Այդ պահին է հասել, բայց հետո եղանակային պայմանները վատացել են, այդ ժամանակ ոչ ոք գիշերային տեսանելիության սարքեր եւ այլն, եւ այլն․․․ – Իսկ հակառակորդի համար նույն եղանակային պայմանները չէի՞ն։ – Նույնն էին, բայց անձնակազմի քանակ, տեխնիկայի քանակ անհամեմատելի էին։ Մեղադրողը հիշեցրեց վկայի խոսքերը, որ վերջին անգամ տանկային գրոհ եղել է երեկոյան 5-ի սահմաններում, իսկ մինչեւ նահանջը տանկեր այլեւս չեն եղել ոչ աջից, ոչ ձախից։ Դատարանում վկան պարզաբանեց՝ խոցվել էին ոչ բոլոր տանկերը, այլ 2-ը, թե մյուս 3-ը որ կողմ են գնացել, իրենք չեն նկատել։ Վկային հարցեր հղեց նաեւ մեղադրյալ Հովիկ Գաբրիելյանը Վկա Կոլյա Դավթյանին հարցեր հղեց նաեւ պաշտպանական կողմը։ Հիշեցնելով վկայի խոսքերը, որ հակառակորդը սեւ շորերով մտել է բնագիծ, եկել իրենց ուղղությամբ՝ Հովիկ Գաբրիելյանը հարցրեց․ Ձախից՝ մեղադրյալ Հովիկ Գաբրիելյանը, պաշտպան Վրեժ Խաչիկյանը – Քո բառերը չե՞ն։ –Հա, պարոն Գաբրիելյան, ես ասել եմ, որ կուտակումներ եղել են։ – Բա դատախազը հարց է տալիս, հարգարժան ծնողը իմ աչքերին է նայում, դու պիտի ասես դա․․․ Այսինքն՝ հակառակորդը ինչքա՞ն էր հեռու մեզնից։ – Մոտ 1 կմ։ – 500մ․․․ Լավ, 1 կմ, համաձայն եմ։ Մեզնից ներքեւ ինչքա՞ն զորք էինք նկատում։ – Շատ էր․․․ 500-ից ավելի հաստատ նկատել եմ,– պատասխանեց վկան։ – Կա՞ մի հոգի, որին կարող էինք ասել Ֆագոտի արկ բերեր մեզ։ – Չէ, հնարավորություն չի եղել։ – Դավթյան, Աստված վկա, ես որ զեկուցել եմ, ինձ մոտ ես եղել, այսքանի մոտ ճակատս բաց ասում եմ, վերջին բառերը ինչ են ինձ ասել, ես ուզում եմ ճիշտն ասես։ – Ես չեմ ուզում՝ լավ չհիշելով․․․ – Հիշո՞ւմ եք վերջին բառերը թե՞ ոչ, –միջամտեց դատավորը։ – Շտաբի պետի խոսքն է եղել՝ ինչ ուզում եք, արեք։ – Հերիք եղավ, կամ ճիշտը պատմեք, կամ գնացեք,– զայրացավ Գաբրիելյանը։ – Մի ճնշեք վկային,– նշեց դատավոր Սարգսյանը։ Հանրային մեղադրողը ճշգրտող հարց տվեց․ – Դուք քիչ առաջ չհիշեցիք՝ այդ խոսակցությունը եղել է ռադիոկապով թե հեռախոսով։ Եթե չեք լսել Գեղամ Գաբրիելյանի ձայնը, ո՞նց եք պնդում, որ ասել է՝ այդտեղ եկող չկա։ – Խոսակցությունից, իրավիճակից, պարոն դատախազ․․․– ասաց վկան։ – Ո՞նց կարելի է մի բան լսել ու չլսել ասողի ձայնը։ Մեղադրողի հարցը, սակայն, մնաց անպատասխան։ Զոհված զինծառայողի հայր Հրաչիկ Բաղդասարյանը հետաքրքրվեց՝ զորքի բարոյահոգեբանական վիճակը մինչ հոկտեմբերի 3-ն էլ է վատ եղել թե՞ դրանից հետո է վատացել։ Ի պատասխան՝ վկան ասաց՝ մինչ այդ էլ նորմալ չի եղել, օրեցօր ճնշումը մեծանում էր։ – Այդ մասին կամ զենքերի պակասի մասին վերադաս հրամանատարությանը զեկուզե՞լ են, – Զեկուցելը պարտադիր զեկուցել ենք, բայց․․․ – Հա կամ չէ։ – Զեկուցել ենք, բայց անմիջապես մեր ուղղությամբ գրոհ չի եղել․․․ – Ո՞ւմ եք զեկուցել։ – Կորպուսի հրամանատար Ժիրայր Պողոսյանին (նրա հարցաքննությունն իրականացվել է դռնփակ,–հեղ․) – Դուք զեկուցել եք կորպուսի հրամանատար Ժիրայր Պողոսյանի՞ն։ – Կներեք էլի, ինչի՞ վերաբերյալ եմ զեկուցել։ Վկայի ճշգրտող հարցերին դատավորը դարձյալ զայրացավ․ – Պրիմիտիվ հարց է, լավ, Դուք անհարմար չե՞ք զգում։ Սպա եք ի վերջո․․․ – Առօրյա զեկույցներ են եղել։ – Բաղդասարյանի հարցը առօրյա զեկույցների մասին չէր․․․ Գիտե՞ք՝ ինչի մասին է վկայում, որ ամեն հաջորդ հարցի պատասխանը հակասում է նախորդ պատասխանին, եւ դա արձանագրում են կողմերը․ որ այդ պատասխաններից առնվազն մեկը առերեւույթ, առաջին հայացքից իրականությանը չի համապատասխանում,– ընդգծեց դատավորը։ Վկան ցանկացավ պարզաբանել, սակայն դատարանն այլեւս թույլ չտվեց։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց սեպտեմբերի 19-ին։ Միլենա Խաչիկյան

16:16 - 03 սեպտեմբերի, 2024

Հերթեր «Զվարթնոց» օդանավակայանում․ ինչու են մարդիկ ժամերով սպասում անձնագրային անցակետում

ՀՀ քաղաքացի Միլենա Բարսեղյանը օգոստոսի 15-ին՝ ժամը 03։58-ին, Ստամբուլից ժամանել է Երեւան եւ մոտ 1 ժամ սպասել «Զվարթոց» օդանավակայանի անձնագրերի ստուգման անցակետում․ «Միաժամանակ մի քանի ինքնաթիռ էր վայրէջք կատարել, դրա համար էլ մարդկանց հոսքը շատ-շատ էր, առաջարկում էին հերթը շրջանցելու վճարովի տարբերակ, ինչն ինձ համար նորություն էր»,- պատմում է նա։ Միլենայի խոսքով՝ հերթի մեջ շատերը բողոքում էին, թե 2 պատուհան է սպասարկում, բայց երբ ինքն է մոտեցել, նկատել է, որ բոլոր պատուհաններն աշխատում են․ «Աշխատողներն էլ չէին ձգձգում, ես որ մոտեցա, արագ սպասարկեցին, պարզապես մի խնդիր կա․ այդ պահին այդ նույն հերթի մեջ սպասում էին տրանզիտ թռիչք ունեցող մարդիկ, այսինքն՝ պատուհանները առանձնացված չէին ըստ տրանզիտ թռիչք ունեցողների եւ չունեցողների։ Իմ վերջնակետը, օրինակ, Հայաստանն էր, բայց եթե Հայաստանը ինչ-որ մեկի համար տարանցիկ երկիր էր, եւ նրա սպասելաժամանակը 1 ժամ էր, նա հաստատ կուշանար մյուս թռիչքից»։ Լուսանկարը՝ Միլենա Բարսեղյանի Միլենան ասում է՝ այլ երկրներում տեսել է, որ անձնագրային պատուհանները բաշխվել են ըստ տրանզիտ թռիչքների կամ ըստ ԵՄ քաղաքացիների․ «Ես մեկնել էի Ստամբուլ, Ստամբուլից՝ Անկարա` ուսումնական նպատակով Նորվեգիայի դեսպանատան վիզա ստանալու համար, եւ այդ ընթացքում տեսա բաշխում նաեւ ըստ լոկալ թռիչքների, ինչը, իհարկե, Հայաստանի դեպքում ակտուալ չէ, մեզ մոտ ներքին թռիչքները ակտիվ չեն»։ Խնդրի մասին նախորդ ամսին բարձրաձայնել էր նաեւ Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը՝ հերթի միջից տեսանյութ հրապարակելով եւ պատմելով, որ առավոտյան ժամը 04։55-ի սահմաններում մոտ մեկ ժամ անձնագրային անցակետում սպասում են, եւ մարդկանց քանակը հաշվի առնելով՝ դեռ 3-4 ժամ էլ կսպասեն․ «Անձնագրային հսկիչ կետի մոտ արհեստական հերթեր են ստեղծում մարդկանցից գումար գանձելու համար։ Այս բարդակի հեղինակները առաջարկում են՝ 3-4 ժամ հերթ չկանգնելու եւ մուտքի կնիքը խփելու համար վճարել 9000-ական դրամ»,- տեսանյութում ասում էր Զոհրաբյանը՝ հավելելով, որ փաստորեն, «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանը պատրաստ չէ այս ծավալի մարդ ընդունելուն։ Տեսանյութում Զոհրաբյանը նշում էր նաեւ, որ անձնագրային հսկիչ ոչ բոլոր պատուհաններն են աշխատում։ «Ինֆոքոմ»-ը երկու շաբաթ շարունակ դիտարկել է «Զվարթնոց» օդանավակայանի թռիչքները՝ դուրս բերելով հուլիսի 23-ից մինչեւ օգոստոսի 5-ը «Զվարթնոց» ժամանած ինքնաթիռների տեսակները, դրանցում ուղեւորների հնարավոր միջին քանակը եւ վայրէջքի ժամերը։ Դիտարկման հիմք են հանդիսացել flightradar 24 կայքի թռիչքների ժամանակացույցը եւ օդանավերի վերաբերյալ բաց աղբյուրներում առկա տվյալները։ Համադրելով բոլոր տվյալները՝ ստացել ենք հետեւյալ ամփոփ պատկերը․ կեսգիշերնանց ժամերին կարճ միջակայքերով ժամանում են մի քանի, այդ թվում խոշոր եւ բազմամարդ օդանավեր, ինչն էլ հերթերի պատճառ է դառնում։ Որքան շատ են քարտերի միջի շրջանակները, այնքան շատ օդանավ է ժամանել տվյալ ժամին, եւ որքան մուգ են քարտերի գույները, այնքան շատ ուղեւորներ են եղել այդ օդանավերում Ինչ է ասում «Զվարթնոց» օդանավակայանը Վայրէջքի ժամերի ընտրության, ժամ-գին հարաբերակցության, ռեսուրսների հնարավոր անբավարարության եւ մի շարք այլ հարցերի վերաբերյալ փորձեցինք մեկնաբանություն ստանալ «Զվարթնոց» օդանավակայանից, որտեղից, սակայն, առաջարկը մերժեցին։ Օդանավակայանի հանրային կապերի պատասխանատու Լուսինե Մողրովյանը փոխանցեց, որ իրենց տարածած հաղորդագրությանն ավելացնելու այլ բան չունեն, անհրաժեշտության դեպքում կդիմեն։ Ըստ այդ հաղորդագրության՝ հերթերը պայմանավորված են ամառային սեզոնով եւ չվերթերի փոփոխություններով․ «Եղանակային պայմաններից ելնելով եւ ավիաընկերությունների չվացուցակում տեղի ունեցող փոփոխությունների արդյունքում չվերթերի կուտակումն առաջացնում է ոչ պլանավորված խցանում, քանի որ տարբեր օպերատիվ պայմաններից ելնելով չվերթերը ուշ կամ շուտ են ժամանում: Արդյունքում սահմանային անցակետում գոյանում են մեծ հերթեր: Ամառային ծանրաբեռնված սեզոնին ընդառաջ ավելացող չվերթերի և մեծ ուղևորահոսքի ֆոնին ուղևորներին հնարավորինս արագ սպասարկելու ուղղությամբ օդանավակայանը նախաձեռնում է բոլոր անհրաժեշտ միջոցները. հերթերը կառավարելու համար համալրվում է անհրաժեշտ քանակությամբ աշխատակիցներով, ինչպես նաև իրականացնում է համակարգված աշխատանք սահմանապահ ծառայության հետ, որն օդանավակայանի ծառայություն չի հանդիսանում»։ Օդանավակայանից նաեւ հայտնել էին, որ ուղեւորների ճանապարհորդությունը հարմարավետ եւ արագ դարձնելու համար օդանավակայանն ու ավիաընկերություններն առաջարկում են տարբեր ծառայություններ, ինչպես օրինակ` օդանավակայանում գործող «Fast Track», «VIP» ծառայությունները, ավիաընկերությունների կողմից առաջարկվող բիզնես դասի տոմսերը եւ այլ տարատեսակ վճարովի ծառայություններ․ «Այն ամբողջ աշխարհում ընդունված կարգ է և օդանավակայանը բացառություն չէ այս հարցում»,- ասված է հարորդագրության մեջ։ Ըստ մասնագետի՝ «Զվարթնոց»-ի նման օդանավակայանները չվացուցակներ կազմելու հարցում թելադրող չեն Ավիացիայի միջազգային կարգավորումների մասնագետ, օդաչու Հակոբ Ճաղարյանը մեր զրույցում ասում է՝ նախեւառաջ պետք է հիշել առաջարկ-պահանջարկ փոխհարաբերության մասին․ երբ առաջարկն է շատ, պահանջարկը՝ քիչ, գինն իջնում է, իսկ երբ պահանջարկը ավելի շատ է, քան առաջարկը, հերթեր են գոյանում, եւ այդ դեպքում անգամ լավ կահավորված օդանավակայանը, ինչպիսին «Զվարթնոց»-ն է (ըստ Ճաղարյանի՝ այն ունի անձնագրային 23-24 կետ, որը իր չափսերի համար բավականին լավ ցուցանիշ է), չեն հասցնում սպասարկել․ «Հիմա հերթեր են գոյանում, որովհետեւ ամառվա սեզոնի հետ կապված պահանջարկը ավելի շատ է, իսկ ինչո՞ւ է շատ հատկապես գիշերային ժամերին․ որովհետեւ Հայաստանը չունի տեղական փոխադրողներ՝ իրենց թռիչքուղիների ցանցով, որոնք կարող են իրենց հարմար ժամերի չվերթներ նախատեսել։ Հայ ուղեւորներին հիմնական փոխադրողները միջազգային ավիաընկերություններն են, որոնք գալիս են՝ իրենց բազային օդանավակայանների բազային թռիչքների համար իրենց հարմար ժամին Հայաստանից ուղեւորներ տանելու։ Ընդհանրապես, հաջող աշխատելու գրավականներից հիմնականը տրանզիտային թռիչքների իրականացումն է։ Տրանզիտ թռիչքներ կատարելու համար պետք է օրը 2 անգամ այդ թռիչքը կատարել՝ առավոտյան եւ երեկոյան, իրենք ունեն առավոտյան չվացուցակ եւ երեկոյան չվացուցակ, եւ քանի որ հայ ուղեւորներին տանում են առավոտվա չվացուցակին հասցնելու համար, գիշերներն են գալիս»։ Լուսանկարում՝ Հակոբ Ճաղարյանը Ըստ Ճաղարյանի՝ օդանավակայանների, այդ թվում՝ բուն օդանավերի սպասարկումը գիշերային ժամերին 8-10 տոկոսով ավելի թանկ է, քան ցերեկային ժամերին, որովհետեւ գիշերը օգտագործվում են լուսավորություն թռիչքուղու, շարժման ուղիների եւ այլնի համար․ «Բայց այդ մի քանի տոկոսի տարբերությունը ավիաընկերությունների համար արգելք չի հանդիսանում, որովհետեւ իրենք կարող են այդ ժամին շատ ուղեւոր տանել եւ իրենց այլ ուղղություններով թռչող օդանավերը լցնել»։ Ճաղարյանը պարզաբանում է, թե չվացուցակների հաստատման գործընթացն ընդհանրապես ինչպես է կատարվում։ Ըստ նրա՝ թե՛ ավիաընկերություններն են առաջարկում օդանավակայաններին, թե՛ օդանավակայանները՝ ավիաընկերություններին․ «Այսինքն՝ օդանավակայանը ունի սլոտներ (ժամանման եւ մեկնման ժամեր) եւ ավիաընկերությունը ունի ցանկություն․ եթե ավիաընկերության ցանկությունը համընկնում է օդանավակայանի հնարավորության հետ, օդանավակայանը տալիս է այդ ժամի թույլտվությունը, հակառակ դեպքում օդանավակայանը առաջարկում է այդ թռիչքն իրականացնել մեկ այլ ժամի»։ Բայց այնպիսի օդանավակայանները, ինչպիսին «Զվարթնոց»-ն է, որը 24 ժամվա ընթացքում 50-60 թռիչք է իրականացնում», ըստ նրա, թելադրող չէ։ Անդրադառնալով անձնագրային անցակետերը դասակարգելու հարցին՝ Ճաղարյանն ասում է, որ դա աշխարհում ընդունված մոտեցում է, բայց Հայաստանի դեպքում տրամաբանական չի լինի․ «Նախ, «Զվարթնոց»-ը տրանզիտ օդանավակայան չէ, միայն ռուսական ավիաընկերությունների թռիչքները փակելուց հետո ռուսների համար մասնակիորեն դարձավ տրանզիտ, հետեւաբար՝ տարանջատելը ըստ տրանզիտ թռիչքների եւ ոչ տրանզիտ թռիչքների, ազդեցիկ գործոն չի լինի։ Շատ երկրներում հանդիպել եմ նաեւ տարանջատման ըստ Շենգենյան գոտու երկրների կամ ըստ քաղաքացիության, բայց Հայաստանում դա էլ հնարավոր չէ այն հասարակ պատճառով, որ ՀՀ քաղաքացին եւ օտարերկրյա քաղաքացին ստուգվում են միեւնույն կանոնակարգով, այդ դեպքում խտրականություն դնելու իմաստը ո՞րն է, այլ հարց, եթե ՀՀ քաղաքացիները կամ ԵԱՏՄ քաղաքացիները ստուգվեին ավելի պարզեցված, արագացված ընթացակարգով»։ Ճաղարյանի խոսքով՝ շատ երկրներում իրենց քաղաքացիների անձնագրերն անգամ չեն ստուգում, տեղական ID քարտն են անցկացնում համակարգով եւ վերջ, որոշ տեղերում էլ պատուհաններ կան, որոնք աչքերով են ստուգում․ համակարագը մի անգամ նկարում է մարդու աչքերը, գրանցում, դրանից հետո նա գալիս, կանգնում է, աչքերը ֆիքսվում են, կտրոնը ստանում է եւ վերջ, նույնիսկ կնիք չի դրվում, համակարգն է ընդհանուր ծրագրի մեջ այդ տեղեկությունը փոխանցում։ Նման համակարգային փոփոխության համար, ըստ մասնագետի, միայն օդանավակայանաի ցանկությունը բավարար չէ, դա ՀՀ ԱԱԾ սահմանապահ ծառայության կամ պետական ավելի բարձր մակարդակով լուծելիք հարց է․ «Այսինքն՝ Ձեր բարձրացրած հարցերը շատ ակտուալ են, բայց Հայաստանի դեպքում դա երեւի հնարավոր չի լինի ներդնել, որովհետեւ ԵԱՏՄ-ում դա չի գործում, իսկ Հայաստանը միացած է ԵԱՏՄ-ի հետամնաց, միջնադարից եկող ծրագրերին եւ նոր բան անելու հնարավորություն չունի։ Դեռեւս 2019 թ․-ին, երբ ես վարչապետի խորհրդական էի, հանդիպում ունեցանք օդանավակայանի կառավարչի հետ, այն ժամանակ քննարկվում էր դասական «Զվարթնոց»-ի շենքի վերականգման հարցը, եւ ի վերջո համաձայնության եկանք 2 շենքերի մեջ միջանկյալ մի բան սարքելու համար։ Եթե այդ ծրագիրը իրականանար, իսկ դա լուրջ ծրագիր էր, այս բոլոր խնդիրները կլուծվեին»։ Մեր այն հարցին՝ արդյո՞ք հնարավոր չէ ծանրաբեռնված շրջանում փոխգործակցություն ապահովել «Զվարթնոց» եւ «Շիրակ» օդանավակայանների միջեւ եւ թռիչքների մի հատված տեղափոխել Շիրակ, Հակոբ Ճաղարյանը պատասխանում է․ «Երեւան եկողին, իհարկե, ձեռք չի տա «Շիրակ» օդանավակայանում իջնել․ եթե ես ծանրաբեռնված ժամին Երեւանի տոմս վերցնող ուղեւոր եմ, ինձ պետք է իջնեմ հենց Երեւանում, ոչ թե Գյումրիում, իսկ այն ուղեւորը, որը տրանզիտով է գալիս Երեւան, որպեսզի շարունակի իր թռիչքը, չունի այն Գյումրիից շարունակելու հնարավորություն, նա ստիպված պետք է տեղափոխվի Երեւան, Երեւանից գնա, այդ դեպքում ուղեւորը կգերադասի այլ օդանավականից օգտվել, կամ էլ Շիրակում պետք է ունենաս այնքան թռիչք, որ այդ տրանզիտով եկողներին նստեցնես, տանես Երեւան․․․ Իմ աշխատելու ժամանակ ես փորձ եմ արել «Շիրակ»-ը սարքել աշխատող օդանավակայան, ներկայացրել եմ ծրագիր, ըստ որի՝ այն կդառնար lowcost (էժան տոմսերով) օդանավակայան, այդ դեպքում այն կսկսեր գործել բավականին լավ, կյանքը կեռար, բիզնեսը կզարգանար, դա լուրջ թեմա կլիներ, բայց Հայաստանի կառավարությունը գերադասեց 5 միլիոն եվրոյի չափով սուբսիդավորել արտասահմանյան ավիաընկերությանը, որպեսզի Երեւան թռիչքներ իրականացնեն, քան թե 3-4 միլիոն ծախսել սեփական ավիաընկերությունը ստեղծելու համար»,- նշում է Հակոբ Ճաղարյանը։ Հեղինակ՝ Միլենա Խաչիկյան Ինֆոգրաֆիկան՝ Կատյա Մամյանի

16:39 - 30 օգոստոսի, 2024