Գեղամ Ստեփանյան

Գեղամ Ստեփանյանն Արցախի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպան է (ՄԻՊ), այդ պաշտոնում ընտրվել է 2021 թ․ մարտին։

2014թ-ին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը։

2014-2016թթ. սովորել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի «Միջազգային հարաբերություններ և քաղաքագիտություն» մագիստրոսական ծրագրում:

2016 թ. դեկտեմբերից մինչև 2020 թ. մայիս աշխատել է Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովում՝ որպես ԱԺ նախագահի օգնական:

2016-2019 թթ. դասավանդել է Արցախի պետական համալսարանի Պատմության և քաղաքագիտության ամբիոնում:

2020 սեպտեմբերից 2021թ մարտ աշխատել է Արցախի Հանրապետության ՄԻՊ աշխատակազմում:

Անպատժելիությունը ծնում ու կատարելագործում է էթնիկ ատելության հիմքով կատարվող նոր հանցանքներ․ ՀՀ և ԱՀ ՄԻՊ-երի հայտարարությունը՝ Սումգայիթի ջարդերի 34-րդ տարելիցի կապակցությամբ

Հայաստանի և Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանները համատեղ հայտարարություն են տարածել՝ Սումգայիթի ջարդերի 34-րդ տարելիցի կապակցությամբ։ Հայտարարությունն ամբողջությամբ՝ ստորև․ «1988թ. փետրվարի 20-ին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի ժողովրդական պատգամավորների խորհրդի որոշումը` խաղաղ միջոցներով պայքարելու արցախահայության կյանքի իրավունքի, սեփական հայրենիքում ազատ, արժանապատիվ և անվտանգ ապրելու համար, հաշված օրեր անց իր «արձագանքը» գտավ Բաքվից 27 կմ հեռավորության վրա՝ Սումգայիթ քաղաքում: Փետրվարի 27-29-ին ադրբեջանական իշխանությունների կազմակերպմամբ և ուղիղ հրահրմամբ քաղաքի հայ բնակչությունը ենթարկվեց խոշտանգումների, խեղումների, ողջ ու սպանված մարդկանց հրկիզման, խմբակային բռնաբարումների, իսկ նրանց ունեցվածքը ենթարկվեց ավերման ու թալանի։ Բացառապես ազգային պատկանելիության հողի վրա իրականացված ջարդերի արդյունքում ուղիղ և անառարկելի սպառնալիքի տակ հայտվեցին Սումգայիթի 20 հազարանոց հայ բնակչության կյանքի, խոշտանգումներից ու խտրականությունից զերծ լինելու, ազատության ու անվտանգության, սեփականության, արդար դատաքննության և մի շարք այլ իրավունքները: Թեև Սումգայիթյան ջարդերը փաստագրված են եղել խորհրդային համապատասխան մարմինների կողմից, այնուամենայնիվ այդ ոճրագործության հեղինակները և կազմակերպիչները այդպես էլ արդարադատության առջև չեն կանգնել: Սումգայիթի հակահայկական ջարդերով սկիզբ դրվեց Ադրբեջանի կողմից մարդկության դեմ հանցագործությունների շարքին, որը շարունակվում է մինչ օրս: Այդ հետևողական քաղաքականության շրջանակներում 1988-1991թթ. Ընկած ժամանակահատվածում Ադրբեջանի Գանձակ (Կիրովաբադ), Բաքու և մի շարք այլ քաղաքներում ու Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում սպանվեցին հազարավոր և բռնագաղթեցին շուրջ 500,000 հայեր: Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի իրացումը բռնությամբ ճնշելու և հայ բնակչությանը բնաջնջելու նպատակով՝ Ադրբեջանը 1991-1994թթ. սանձազերծեց պատերազմ հայ ժողովրդի դեմ, որի ընթացքում ադրբեջանական իշխանությունների ցեղասպան գործողությունների ամենավառ վկայությունը 1992 թվականի ապրիլին Մարտակերտի շրջանի Մարաղա գյուղի հայ բնակչության կոտորածն է, որին զոհ են գնացել գյուղի 50-ից ավել խաղաղ բնակիչներ, իսկ գյուղն ամբողջությամբ հայաթափվել է։ Ադրբեջանի Հանրապետությունը լիարժեքորեն ժառանգեց և առավել կատարելագործեց Խորհրդային Ադրբեջանի հայատյաց քաղաքականությունը՝ ուղղված Արցախի հայաթափմանը և իր բնօրրանում հայ ժողովրդի ոչնչացմանը: Բացառապես էթնիկ հողի վրա իրականացվող սպանությունների հերոսացման պրակտիկան, որի հիմքը դրվեց սումգայիթյան ջարդերով, դարձավ ադրբեջանական իշխանությունների ձեռագիրը: Արդյունքում տարածաշրջանը «հարստացվեց» այնպիսի «հերոսներով», ինչպիսիք են Ռամիլ Սաֆարովը, Մուբարիզ Իբրահիմովը և բոլոր նրանք, ովքեր 2016 թ. ապրիլյան պատերազմի ժամանակ հաշվեհարդար էին տեսնում քաղաքացիական բնակչության նկատմամբ և ահաբեկչական կազմակերպությունների ոճով գլխատում ու անդամահատում հայ զինվորների և արդյունքում՝ պետության կողմից ամենաբարձր մակարդակով արժանանում խրախուսման: Տարիներ շարունակ ադրբեջանական իշխանությունների կողմից իր հասարակությունում սերմանված հայատյացությունն իր վատագույն դրսևորումը ստացավ Ադրբեջանի կողմից Արցախի դեմ 2020թ. սեպտեմբերին սանձազերծված ագրեսիայի ժամանակ, երբ ադրբեջանական զինվորականության թիրախը, նախևառաջ, դարձան խաղաղ բնակչությունը, մանկապարտեզները, դպրոցներն ու հիվանդանոցները: Ադրբեջանի կողմից 44-օրյա ագրեսիայի ժամանակ իրականացված պատերազմական հանցագործությունները և միջազգային մարդասիրական իրավունքի ու մարդու իրավունքների կոպտագույն խախտումները փաստագրված են Հայաստանի և Արցախի Մարդու իրավունքների պաշտպանների զեկույցներում, բազմաթիվ իրավապաշտպան կազմակերպությունների հաշվետվություններում, բարձրաձայնվել են տարբեր միջազգային կառույցների ներկայացուցիչների կողմից: Անպատժելիությունը ծնում ու կատարելագործում է էթնիկ ատելության հիմքով կատարվող նոր հանցանքներ։ Ադրբեջանի իշխանությունների հայատյացությունը չի շրջանցում նաև հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանությանը. փորձ է արվում Նախիջևանի հայկական միջնադարյան ժառանգության ոչնչացման և շրջանի լիարժեք հայաթափման ձեռագիրը տարածել Արցախի՝ Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո հայտնված տարածքներում: Հայկական կրոնական և պատմամշակութային կոթողներն ավերելու և ինքնությունը նենգափոխելու անթաքույց նպատակով անգամ պաշտոնապես ստեղծվել է աշխատանքային խումբ: Հայատյացությունը, որի վկայությունների շարքը օրեցօր համալրվում է, Բաքվի իշխանությունների կողմից կիրառվում է որպես Ադրբեջանի ժողովրդի կոլեկտիվ ինքնության ձևավորման միջոց: Սակայն պատմությունը բազմիցս ապացուցել է, որ էթնիկ ու ազգային պատկանելիության հիմքով ատելության վրա ձևավորված կոլեկտիվ ինքնությունը քայքայում է հենց դրա կրողին, այն սպառնում է տարածաշրջանում մարդկանց խաղաղ, անվտանգ ու բնականոն կյանքին և խաթարում հասարակությունների զարգացումն ու առաջընթացը: Որպես այդ քաղաքականությունից հրաժարվելու առաջին քայլ՝ մենք կոչ ենք անում Ադրբեջանի իշխանություններին դրսևորել քաղաքական կամք և արժանահավատորեն գնահատել Սումգայիթում, Գանձակում (Կիրովաբադ), Բաքվում և այլ վայրերում իրականացված հայատյաց ջարդերը և զերծ մնալ ժխտողականության քաղաքականությունից, պատասխանատվության ենթարկել 44-օրյա պատերազմի և հաջորդող ժամանակ քաղաքացիական անձանց նկատմամբ բռնարարքներ, ռազմագերիների և զոհված զինծառայողների խոշտանգումներ կազմակերպած ու իրականացրած անձանց, անվերապահորեն ազատ արձակել մինչ օրս ադրբեջանական գերության մեջ գտնվող հայ ռազմագերիներին ու պահվող այլ անձանց և դադարեցնել Արցախի հայկական պատմամշակութային ժառանգության նկատմամբ վանդալիզմի գործողությունները: Կոչ ենք անում միջազգային հանրությանը պատշաճ իրավական գնահատական տալ 1988թ. փետրվարին Սումգայիթում կատարված բռնություններին՝ համաձայն միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքների և նորմերի, ինչպես նաև գործուն միջոցներ ձեռնարկել ներկայումս Ադրբեջանում շարունակվող հայատյացության քաղաքականության գնահատման ու դադարեցման ուղղությամբ: Մեր խոնարհումն ենք բերում Սումգայիթի ու մյուս բնակավայրերի հայկական ջարդերի անմեղ զոհերի հիշատակին և ի գիտություն բոլորի շեշտում, որ իրավունքների խախտումների ու հանցագործությունների համար անպատժելիությունն առաջ է բերում նոր ու ավելի դաժան հանցանքներ»,- ասված է համատեղ հայտարարությունում։

21:14 - 26 փետրվարի, 2022

Հայաստանի և Արցախի ՄԻՊ-երը հայտարարություն են տարածել Արայիկ Հարությունյանի դեմ ադրբեջանական իշխանությունների հայտարարած հետապնդման մասին

Ադրբեջանական իշխանությունների հայտարարությունը` կապված Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի նկատմամբ հայտարարված քրեական հետապնդման հետ, սեփական պատերազմական հանցանքները քողարկելուն, միջազգային հանրությանը մոլորեցնելուն և Արցախի խաղաղ բնակչությանն ահաբեկելուն ուղղված հերթական քայլն է: Այս մասին միասնական հայտարարություն են տարածել ՀՀ ՄԻՊ Արման Թաթոյանն ու Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը: «Ադրբեջանական իշխանությունները միշտ են վարել Արցախն արտաքին աշխարհից մեկուսացնելու, մարդու իրավունքները խախտող, խաղաղության դեմ ուղղված պատերազմական հանցանքները թաքցնելու քաղաքականություն` կեղծելով փաստերը: Սրանով շարունակաբար կոպիտ կերպով խախտել են մարդու իրավունքների և մարդասիրական իրավունքի միջազգային բացարձակ պահանջները: Հայաստանի և Արցախի, ինչպես նաև՝ միջազգային հանրային գործիչների, փորձագետների ու լրագրողների թիրախավորելու, նրանց, այսպես կոչված, սև ցուցակներով շանտաժի ու հետապնդման ենթարկելու գործելաոճը լավագույնն է փաստում, որ ադրբեջանական իշխանությունների խաղաղության կոչերն ու հայտարարություններն իրականում կեղծ են, շղարշ են արտաքին աշխարհի համար և ունեն իսկական մտադրությունները քողարկելու նպատակ: Իրականում, տարիներով է վարվել հայատյացության հովանավորության և թշնամանքի քարոզի քաղաքականություն էթնիկ ու կրոնական հիմնական հենասյուներով` խորքային անհանդուրժողականությամբ: Փաստացի, վարվել է ցեղասպան քաղաքականություն, որը շարունակվում է նաև ներկայում: Անգամ կրթական համակարգում է դրված հայատյացության և թշնամանքի քաղաքականությունը` ապահովելով նույնական վերարտադրություն հետագայում և ատելության տարածում հասարակությունում (հիմնավորվում է փաստերով): Այս քաղաքականությունն է այն աղբյուրը, որ սնուցել ու խրախուսել է Հայաստանի ու Արցախի խաղաղ բնակչության նկատմամբ ադրբեջանական զինված ծառայողների վայրագություններն ու խոշտանգումները, խաղաղ բնակչության էթնիկ զտումները արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում` այդ պատերազմից առաջ ու հետո տարբեր զինված հարձակումներով ու հանցավոր արարքներով: Հենց ադրբեջանական իշխանությունն է ուղիղ պատասխանատու պատերազմական և մարդկության դեմ ուղղված հանցանքների, այդ թվում` Արցախի գրեթե բոլոր քաղաքացիական բնակավայրերը, ահաբեկիչների ու վարձկանների օգտագործմամբ, դիտավորյալ և նպատակային հարձակման ենթարկելու, 80 քաղաքացիական անձանց սպանելու, 165 քաղաքացիական անձանց տարբեր աստիճանի վիրավորումներ հասցնելու, հայ գերիներին խոշտանգելու և զոհված զինծառայողների մարմինները անարգելու, Արցախի մոտ 40 000 քաղաքացիական բնակչությանը հայրենի տներից ունեզրկելու և բռնի տեղահանելու, Արցախում հայկական պատմամշակութային հուշարձանները պղծելու, վանդալիզմի ենթարկելու և ոչնչացնելու համար։ Ադրբեջանական իշխանությունները պատասխանատվություն են կրում COVID-19 համավարակի պայմաններում միջազգայնորեն անթույլատրելի զինված հարձակումների համար, որոնցով կաթվածահար արեցին Հայաստանի ու Արցախի առողջապահության համակարգերը և դրանով ապահովեցին մահվան թվերի շեշտակի աճ: Նույն կերպ էլ նրանք տարբեր գործիչների, իրավապաշտպանների ու լրագրողների (այդ թվում` միջազգային) նկատմամբ թշնամանքի մղումով քրեական գործեր հարուցելով փորձել են ուղղակի քողարկել իրենց կատարած ու կատարելիք վայրագությունները Արցախի խաղաղ հայ բնակչության նկատմամբ: 44-օրյա պատերազմից հետո ադրբեջանական իշխանությունների այս քաղաքականությունն ավելի է սաստկացել, ստացել է նոր դրսևորումներ. թույլ չեն տալիս մարդկանց վերականգնել կյանքը պատերազմից հետո, անընդհատ խաղաղ բնակչության համար փորձում են ստեղծել հուսահատության մթնոլորտ` մարդկանց անվտանգության, կյանքի ու մյուս կենսական իրավունքների դեմ ամենօրյա հանցավոր ոտնձգություններով ու այլ ահաբեկչական արարքներով: Հայաստանի և Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանների վերը շարադրված գնահատականները հիմնված են հավաստի, կոնկրետ փաստերի վրա և տեղ են գտել մեր բազմաթիվ զեկույցներում: Ուստի, Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի դեմ ադրբեջանական իշխանությունների հայտարարած հետապնդման նպատակը ոչ այլ ինչ է, քան Արցախում ապրող յուրաքանչյուր մարդու ահաբեկելը և խաղաղ բնակչության մոտ խուճապ առաջացնելը: Անգամ ադրբեջանական իրավապահ մարմինների բառապաշարն է բացահայտ վկայում այդ նպատակի մասին: Սա իր հերթին նշանակում է, որ այդ հետապնդումն ունի քաղաքական շարժառիթներ և հիմնված է փաստերի բացահայտ մանիպուլացիայի վրա: Մենք միջազգային հանրությանը համոզված իրազեկում ենք, որ ադրբեջանական իշխանությունները շարունակելու են փաստերի կեղծումը և մոլորեցումը նորանոր մեթոդներով, ինչպես նաև խաղաղ բնակչության նկատմամբ իրենց հանցավոր արարքները խաղաղության կոչերի ներքո թաքցնելով, քանի դեռ իրենց ցեղասպան քաղաքականության համար հասցեական արձագանքի և պատասխանատվության չեն արժանացել ու չեն պատժվել իրենց հանցավոր արարքների համար»,- նշված է Մարդու իրավունքների պաշտպանների հայտարարության մեջ: Պաշտպանները տեղեկացնում են, որ այս համատեղ հայտարարությունը կուղարկվի միջազգային կառույցներին նաև առանձին նամակներով:

10:23 - 18 փետրվարի, 2022