Փաստերի ստուգում

Մարզպետները 2020 թվականին ստացել են նույնչափ պարգևավճարներ, որքան 2019 թվականին

Պաշտոնատար անձանց աշխատավարձը սահմանվում է «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» ՀՀ օրենքով, համաձայն որի՝ սահմանվել է պաշտոնատար անձանց աշխատավարձի հաշվարկման մեխանիզմ։ Ըստ այդ մեխանիզմի՝ պաշտոնյայի հիմնական աշխատավարձը օրենքով նախատեսված գործակցի և բազային աշխատավարձի արտադրյալն է։ Տարբեր պաշտոնների համար սահմանված գործակիցներին կարող եք ծանոթանալ ուսումնասիրելով օրենքի հավելվածները, իսկ բազային աշխատավարձն ամեն տարի սահմանվում է «Պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքով։ 2020 թվականին այն սահմանվել է 66,140 ՀՀ դրամ։ 2020 թվականը մեկնարկեց կորոնավիրուսային համավարակով, որին զուգորդեց 44-օրյա պատերազմը։ 2020 թվականի ընթացքում տարբեր գերատեսչություններ հրաժարվեցին իրենց հատկացվող պարգևավճարներից կամ այն փոխանցեցին պետական ֆոնդերի։ Պատգամավորները 2019 թվականի համեմատությամբ նվազեցրին իրենց հատկացվող պարգևավճարները։ Ինֆոքոմն ուսումնասիրել է մարզպետների հայտարարագրերը՝ պարզելու՝ արդյոք նրանք 2020 թվականի ընթացքում ստացել են նույնչափ պարգևավճարներ, թե ոչ։ Ինչպես արդեն նշեցինք, հիմնական աշխատավարձը բազային աշխատավարձի և գործակցի արտադրյալն է։ Համաձայն այս հաշվարկման մեխանիզմի՝ մարզպետների աշխատավարձը 661,400 դրամ է, որի մեջ ներառված են հարկերը։ Աշխատավարձի հաշվիչի համաձայն՝ մարզպետների մաքուր աշխատավարձը, որում ներառված չեն հարկերը, կազմում է շուրջ 474,000 դրամ։ Արագածոտնի մարզպետ Դավիթ Գևորգյանը մարզպետ է նշանակվել 2018 թվականի հոկտեմբերի 16-ին։ Վերջինիս ներկայացրած հայտարարագրից տեղեկանում ենք, որ նա 2019 թվականին ստացել է 12 մլն 79 հազար դրամ աշխատավարձ։ Եթե վերցնենք միջին ցուցանիշը, ապա Գևորգյանն ամսական ստացել է 1 մլն 6 հազար դրամ աշխատավարձ։ Նրա ստացած ամսական եկամուտը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 532 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Գևորգյանը 2019 թվականին ամսական ստացել է 532 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա ամսական հիմնական աշխատավարձի 112%-ն է։ 2020 թվականին մարզպետ Դավիթ Գևորգյանը ստացել է 10 մլն 522 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամիսների վերածած կազմում է ամսական 877 հազար դրամ։ 2020 թվականին նրա ստացած ամսական եկամուտը, որը ներառում է նաև պարգևավճարները, նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 403 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Գևորգյանը 2020 թվականին ամսական ստացել է 403 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա ամսական հիմնական աշխատավարձի 85%-ն է։ Երկու տարիների վիճակագրությունները համեմատելիս պարզ է դառնում, որ 2020 թվականին Արագածոտնի մարզպետը չի հրաժարվել իրեն պարգևատրելուց և 2019-ի համեմատությամբ գրեթե նույն չափ պարգևավճար է ստացել։ Արարատի մարզպետ Ռազմիկ Թևոնյանը պաշտոնը ստանձնել է 2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ին, հետևաբար կդիտարկենք նախկին մարզպետ Գարիկ Սարգսյանի ներկայացրած հայտարարագիրը։ Սարգսյանը մարզպետի պաշտոնը ստանձնել է 2018 թվականի հունիսի 1-ին։ 2018 թվականին 7 ամիսների ընթացքում Գարիկ Սարգսյանն ստացել է 3 մլն 530 հազար դրամ աշխատավարձ, որը ամիսների վերածած կազմում է 504 հազար դրամ։ 2019 թվականին Սարգսյանն ստացել է 11 մլն 614 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նաև ստացած պարգևավճարները։ Եթե վերցնենք միջին ցուցանիշը, ապա Սարգսյանի ամսական եկամուտը կազմել է 968 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 494 հազարով։ Այսինքն՝ 2019 թվականին Սարգսյանն ամսական կտրվածքով ստացել է 494 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 104,2%-ն է։ 2020 թվականին Սարգսյանն ստացել է 12 մլն 217 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նաև ստացած պարգևավճարները։ Եթե վերցնենք միջին ցուցանիշը, ապա Սարգսյանի ամսական եկամուտը կազմել է 1 մլն 18 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 544 հազարով։ Այսինքն՝ 2020 թվականին Սարգսյանն ամսական կտրվածքով ստացել է 544 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 114,7%-ն է։ Ստացվում է, որ Արարատի նախկին մարզպետ Գարիկ Սարգսյանը 2020-ին 2019-ի համեմատությամբ ավելի շատ պարգևավճար է ստացել։ Արմավիրի մարզպետ Համբարձում Մաթևոսյանը պաշտոնը ստանձնել է 2018 թվականի հոկտեմբերի 16-ին։ 2019 թվականին Մաթևոսյանը Արմավիրի մարզպետարանից ստացել է 10 մլն 754 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են պարգևավճարները։ Նրա ստացած աշխատավարձը ամսական միջին ցուցանիշով կազմում է 896 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատվարձից ավելի է 422 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Արմավիրի մարզպետը ամսական ստացել է 422 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 89%-ի չափով է։ 2020 թվականին Մաթևոսյանն ստացել է 10 մլն 324 հազար դրամ աշխատավարձ, որը գրեթե հավասար է 2019 թվականին ստացած աշխատավարձի չափին։ Ամսական միջին ցուցանիշով 2020 թվականին Մաթևոսյանի աշխատավարձը, որում ներառված են նաև պարգևավճարները, կազմել է 860 հազար դրամ։ Սա Մաթևոսյանի հիմնական աշխատավարձից ավելի է 408 հազար դրամով, այսինքն՝ հենց այսքան է կազմել մարզպետի ամսական ստացած պարգևավճարը։ Արմավիրի մարզպետի ստացած պարգևավճարը նրա հիմնական աշխատավարձի 86%-ն է։ 2019 և 2020 թվականների եկամուտները համեմատելիս ակնհայտ է, որ երկու տարիներին էլ դրանք միմյանց գրեթե հավասար են եղել։ Գեղարքունիքի մարզպետ Գնել Սանոսյանը պաշտոնը ստանձնել է 2018 թվականի հոկտեմբերի 10-ին։ 2019 թվականին Սանոսյանի աշխատավարձը կազմել է 10 մլն 801 հազար դրամ, որում ներառված են նաև ստացած պարգևավճարները։ Եթե վերցնենք ամսական միջին ցուցանիշը, ապա Սանոսյանի ամսական եկամուտը եղել է 900 հազար դրամ։ Սա նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 426 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Սանոսյանն ամսական կտրվածքով ստացել է 426 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 89,8%-ն ։ 2020 թվականին Սանոսյանը Գեղարքունիքի մարզպետարանից ստացել է 10 մլն 672 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամիսների վերածած կազմում է 889 հազար դրամ։ Սա Սանոսյանի հիմնական աշխատավարձից ավելի է 415 հազար դրամով, որը հենց ստացած պարգևավճարն է։ Սանոսյանի ստացած պարգևավճարները 2020 թվականին կազմել է նրա հիմնական աշխատավարձի 87,5%-ը։ Լոռու մարզպետ Արամ Խաչատրյանը մարզպետի պաշտոնը ստանձնել է 2020 թվականի դեկտեմբերի 17-ին, հետևաբար 2019 և 2020 թվականների աշխատավարձերի և պարգևավճարների համեմատությունն անելու համար կդիտարկենք Լոռու նախկին մարզպետ Անդրեյ Ղուկասյանի հայտարարագրերը։ Ղուկասյանը Լոռու մարզի մարզպետի պաշտոնը ստանձնել է 2018 թվականի հոկտեմբերի 10-ին։ 2019 թվականին Ղուկասյանի աշխատավարձը և ստացած պարգևավճարները միասին կազմում են 11 մլն 150 հազար։ Եթե վերցնենք ամսական միջին ցուցանիշը, ապա Ղուկասյանը 2019 թվականին ամսական ստացել է 929 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 455 հազար դրամով։ Այսինքն՝ ամսական կտրվածքով Ղուկասյանը ստացել է 455 հազար դրամ պարգևավճար։ Ղուկասյանը 2019 թվականին ստացել է հիմնական աշխատավարձի 95,9%-ի չափով պարգևավճար։ 2020 թվականին Անդրեյ Ղուկասյանը մարզպետի պաշտոնում ստացել է 11 մլն 302 հազար դրամ աշխատավարձ, որը ամսական կազմում է 942 հազար դրամ։ Սա նրա աշխատավարձից ավելի է 468 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Ղուկասյանը 2020 թվականին ամսական միջին ցուցանիշով ստացել է 468 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 98,7%-ն է։ Համեմատելով մարզպետի 2020 և 2019 թվականների աշխատավարձերը՝ տեսնում ենք, որ 2020 թվականին ստացած պարգևավճարները չեն զիջում 2019-ին ստացածին։ Կոտայքի մարզպետ Ահարոն Սահակյանը պաշտոնը ստանձնել է 2021 թվականի մայիսի 27-ին։ Նրանից առաջ Կոտայքի մարզպետը Մեսրոպ Առաքելյանն էր, որին նախորդել է Ռոմանոս Պետրոսյանը։ Հասկանալու համար, թե 2019 և 2020 թվականներին որքան աշխատավարձ և պարգևավճար են ստացել Կոտայքի մարզպետի պաշտոնը զբաղեցնող անձինք՝ դիտարկենք Ռոմանոս Պետրոսյանի և Մեսրոպ Առաքելյանի ներկայացրած հայտարարագրերը։ Այսպես՝ Ռոմանոս Պետրոսյանը Կոտայքի մարզպետի պաշտոնում նշանակվել է 2018 թվականի հունիսի 1-ին։ 2018 թվականի 7 ամիսների ընթացքում Պետրոսյանն ստացել է 3 մլն 396 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նաև նրա ստացած պարգևավճարները։ Այս գումարը ամիսների վերածած կազմում է 485 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձի չափով է։ 2019 թվականին Պետրոսյանն ստացել է 11 մլն 522 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նրա ստացած պարգևավճարները։ Ամիսների միջին ցուցանիշով Պետրոսյանն ստացել է 960 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 486 հազար դրամով։ Այսինքն՝ 2019 թվականին Պետրոսյանն ամսական միջինում ստացել է 486 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 102,5%-ն է։ 2020 թվականին Պետրոսյանը պաշտոնավարել է մինչև հուլիսի 30-ը։ Այս 7 ամիսների ընթացքում Պետրոսյանն ստացել է 8 մլն 308 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նաև ստացած պարգևավճարները։ Նրա ստացած աշխատավարձը ամսական կազմում է 1 մլն 187 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 713 հազար դրամով։ Մեսրոպ Առաքելյանը մարզպետի պաշտոնը ստանձնել է նոյեմբերի 26-ին և մինչև տարեվերջ՝ մեկ ամսվա համար ստացել է 985 հազար դրամ աշխատավարձ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 511 հազարով։ Ընդհանուր՝ երկու մարզպետները 2020 թվականի 8 ամիսների ընթացքում ստացել են 9 մլն 293 հազար դրամ, որը ամիսների վերածած կազմում է ամսական 1 մլն 161 հազար։ Սա նրանց հիմնական աշխատավարձից ավելի է 687 հազար դրամով։ Այսինքն՝ հենց այսքան ամսական միջին պարգևավճար են ստացել Կոտայքի մարզպետները, որը նրանց հիմնական աշխատավարձի 145%-ն է։ Շիրակի մարզպետ Հովհաննես Հարությունյանը 2018 թվականի հեղափոխությունից հետո երրորդ մարզպետն է։ Նրանից առաջ Շիրակի մարզպետը Տիգրան Պետրոսյանն էր։ Վերջինս մարզպետ է նշանակվել 2019 թվականի փետրվարի 12-ին։ Պետրոսյանը 2019 թվականի ընթացքում մարզպետարանից ստացել է 7 մլն 565 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նաև նրա ստացած պարգևավճարները։ Միջին ամսական կտրվածքով նրա աշխատավարձը կազմել է 720 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 246 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Պետրոսյանը 2019 թվականին ամսական միջինը ստացել է 246 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 51,9%-ն է։ 2020 թվականին Հարությունյանն ստացել է 9 մլն 984 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամիսների բաժանած կազմում է ամսական 832 հազար դրամ։ Սա նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 358 հազար դրամով։ Այսինքն 2020 թվականի ընթացքում Հարությունյանն ամսական միջինը ստացել է 358 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 75,5%-ն է։ Ինչպես տեսնում ենք երկու տարիների համեմատությունից, 2020 թվականին Շիրակի մարզպետի պաշտոնում ավելի շատ են պարգևավճար ստացել, քան 2019 թվականին։ Սյունիքի մարզպետ Մելիքսեթ Պողոսյանը մարզպետի պաշտոնը ստանձնել է 2020 թվականի դեկտեմբերի 9-ին։ Մինչ այդ մարզպետի պաշտոնում Հունան Պողոսյանն էր։ 2019 թվականին Պողոսյանը Սյունիքի մարզպետարանից ստացել է 10 մլն 166 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամիսների բաժանած կազմում է ամսական 847 հազար դրամ։ Սա նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 373 հազար դրամով, որը նրա աշխատավարձի 78,7%-ն է։ 2020 թվականին Պողոսյանն ստացել է 10 մլն 808 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամիսների բաժանած կազմում է 982 հազար դրամ։ Ամսական այս աշխատավարձը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 508 հազար դրամով։ Այսինքն՝ 2020 թվականի ընթացքում Պողոսյանն ամսական միջինը 508 հազար դրամ պարգևավճար է ստացել, որը նրա հիմնական աշխատավարձի 107%-ն է։ Ստացվում է, որ 2020 թվականին պարգևավճարի չափը ոչ միայն չի պակասել, այլ ավելացել է։ Վայոց ձորի մարզպետ Արարատ Գրիգորյանը պաշտոնն ստանձնել է 2019 թվականի հոկտեմբերի 30-ին։ 2019 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսների համար վերջինս ստացել է 1 մլն 800 հազար դրամ աշխատավարձ, այսինքն՝ ամսական 900 հազար դրամ։ Մինչև Գրիգորյանի պաշտոնավարումը Վայոց ձորի մարզպետը Տրդատ Սարգսյանն էր։ Վերջինս 2019 թվականի ընթացքում պաշտոնավարել է 9 ամիս 10 օր։ Այդ ընթացքում Սարգսյանն ստացել է 9 մլն 633 հազար դրամ աշխատավարձ, այսինքն՝ ամսական 1 մլն 36 հազար դրամ։ Ընդհանուր առմամբ 2019 թվականին Վայոց ձորի մարզպետի պաշտոնը զբաղեցնող երկու մարզպետերն ստացել են 11 մլն 433 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամսական կազմում է 1 մլն 12 հազար դրամ։ Այսինքն՝ ամսական միջին ցուցանիշով մարզպետները ստացել են 538 հազար դրամ պարգևավճար, որը նրանց հիմնական աշխատավարձի 113,5%-ն է։ 2020 թվականին Գրիգորյանը Վայոց ձերի մարզպետարանից ստացել է 11 մլն 334 հազար դրամ աշխատավարձ, որն ամսական կազմում է 944 հազար դրամ։ Սա նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 470 հազար դրամով, այսինքն՝ Գրիգորյանը 2020 թվականի ընթացքում ամսական ստացել է միջինը 470 հազար դրամ պարգևավճար, ինչը նրա հիմնական աշխատավարձի 99,1%-ն է։ Տավուշի մարզպետ Հայկ Ղալումյանը պաշտոնը ստանձնել է 2021 թվականի ապրիլի 8-ից, մինչ այդ Տավուշի մարզպետը Հայկ Չոբանյանն էր։ Վերջինս պաշտոնը ստանձնել է 2019 թվականի փետրվարի 6-ին։ 2019-ի թվականի պաշտոնավարման ընթացքում վերջինս ստացել է 9 մլն 236 հազար դրամ աշխատավարձ, որում ներառված են նաև պարգևավճարները։ Ամսական կտրվածքով Չոբանյանի ստացած աշխատավարձը կազմել է 840 հազար դրամ, որը նրա հիմնական աշխատավարձից ավելի է 366 հազար դրամով։ Այսինքն՝ Չոբանյանը 2019 թվականի ընթացքում ամսական կտրվածքով ստացել է 366 հազար դրամի պարգևավճար, ինչը նրա հիմնական աշխատավարձի 77,2%-ն է։ Չոբանյանը չի ներկայացրել 2020 թվականի տարեկան հայտարարագիրը, հետևաբար չենք կարող համեմատել և իմանալ, թե որքան աշխատավարձ և պարգևավճար է ստացել վերջինս 2020 թվականի ընթացքում։ Ընդհանուր առմամբ ուսումնասիրելով բոլոր մարզպետների 2019 և 2020 թվականների հայտարարագրերը՝ պարզ է դառնում, որ 2020 թվականի ընթացքում, թեև շատ գերատեսչություններ և պաշտոնյաներ հրաժարվում էին իրենց պարգևավճարներից, մարզպետները ամենևին չեն հրաժարվել և որոշ դեպքերում նույնիսկ չեն էլ պակասեցրել իրենց ստացած պարգևավճարները։ Բացի այդ՝ մարզպետները իրենց ստացած պարգևավճարները որևէ հիմնադրամների փոխանցելու մասին հայտարարություններ չեն արել։ Նարեկ մարտիրոսյան

14:46 - 22 հուլիսի, 2021

Նիկոլ Փաշինյանի հրապարակած ճանապարհային քարտեզի իրականացված և չիրականացված կետերը

2020-ի 44-օրյա պատերազմից հետո, երբ հանրության տարբեր շրջանակներ խոսում էին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականի անհրաժեշտության մասին, վերջինս ֆեյսբուքյան գրառմամբ հայտարարեց․ «Իրավիճակը հաղթահարելու և երկրում կայունություն ու անվտանգություն հաստատելու հիմնական պատասխանատուն ես եմ: Ընդգծում եմ, որ ոչ միայն մտադիր չեմ հրաժարվել այդ պատասխանատվությունից, այլև ամբողջությամբ լծված եմ այդ գործին»: Նիկոլ Փաշինյանն առաջիկա անելիքների ճանապարհային քարտեզ ներկայացրեց, որտեղ նշված 15 կետերի իրագործումը անշրջելի ինստիտուցիոնալ ռելսերի վրա դնելը, ըստ Փաշինյանի, կտևեր վեց ամիս: Նա հայտնեց, որ այս տարվա հունիսին ճանապարհային քարտեզի իրագործման հաշվետվություն կներկայացնի, ինչի արդյունքներով, հանրային կարծիքը ու արձագանքը հաշվի առնելով, որոշում կկայացվի հետագա անելիքների վերաբերյալ: Այս տարվա մարտին հայտնի դարձավ, որ հունիսի 20-ին կայանալու են խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններ, Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական տվեց։ Արդեն հունիսն է, բայց Փաշինյանը դեռ չի ներկայացրել ճանապարհային քարտեզի արդյունքների մասին հաշվետվություն։ Infocom-ը ներկայացնում է, թե Փաշինյանի ճանապարհային քարտեզի որ կետերն են իրականացվել, որոնք են մասամբ իրականացվել, որոնք չեն իրականացվել։ 1. Ղարաբաղի հարցի բանակցային գործընթացի վերականգնում ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահության ձևաչափով՝ Արցախի կարգավիճակի և իրենց բնակության վայրեր արցախցիների վերադարձի հարցի առաջնահերթության ընգծմամբ: 44-օրյա պատերազմից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ հանդիպումներ, ռազմագերիներին վերադարձնելու մասին հայտարարություններ եղել են, սակայն բանակցային գործընթացը չի վերականգնվել։ 2020-ի նոյեմբերի 12-ին ԱԳ նախկին նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը հեռախոսազրույցներ ունեցավ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների ներկայացուցիչների հետ։ ԱԳՆ տարածած պաշտոնական հաղորդագրության մեջ նշվում էր, որ կողմերն ընդգծել են ՄԽ համանախագահության գործունեության շարունակականության ապահովման կարևորությունը՝ որպես միջնորդության միջազգային մանդատ ունեցող միակ ձևաչափ: Դեկտեմբերի 3-ին համանախագահ երկրները հայտարարություն տարածեցին՝ Հայաստանին և Ադրբեջանին կոչ անելով օգտվել ներկայիս հրադադարից և բանակցել համանախագահների հովանու ներքո՝ երկարատև և կայուն խաղաղության համաձայնագրի հասնելու համար: Դեկտեմբերի 14-ին ՄԽ համանախագահները ժամանեցին Հայաստան։ ԱԳ նախկին նախարար Արա Այվազյանը և համանախագահներն իրենց հանդիման ընթացքում անդրադարձան ՄԽ համանախագահության շրջանակներում խաղաղ գործընթացի վերսկսման հարցերի շրջանակին: Համանախագահները հանդիպում ունեցան Նիկոլ Փաշինյանի հետ։ Փաշինյանը նշեց, որ անհրաժեշտ է համարում ՄԽ համանախագահության ձևաչափում բանակցությունների վերականգնումը՝ ԼՂ հիմնախնդրի համապարփակ կարգավորման նպատակով: Այս տարվա մայիսի 5-ին տարածած հայտարարությամբ համանախագահները Հայաստանին և Ադրբեջանին կոչ արեցին կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել՝ կայուն խաղաղության հաստատմանը նպաստող փոխվստահության մթնոլորտ ստեղծելու ուղղությամբ։ «Սա ներառում է առաջին իսկ հնարավորության դեպքում համանախագահների հովանու ներքո բարձր մակարդակի քաղաքական երկխոսության վերսկսումը»,- ասվում էր հայտարարության մեջ։ Մայիսի 5-ին՝ ԱԺ-կառավարություն հարցուպատասխանի ընթացքում, ԱԳ նախկին նախարար Արա Այվազյանը նշեց․ «Ուրախ եմ արձանագրել, որ Մինսկի խմբի համանախագահությունը, կարծես, ցույց է տալիս իր վերակենդանացման նշանները: Լիահույս ենք, որ կունենանք ուժեղ համանախագահություն, որը ոչ թե կհետևի, այլ կհամակարգի գործընթացները»։ Մինսկի խմբի համանախագահների հետագա հայտարարությունները վերաբերում են հիմնականում հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող լարված իրավիճակին։ Երեկ՝ «Քաղաքացիական պայամանագիր» կուսակցության նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում, Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց. «Ղարաբաղի հարցի լուծման առումով լիարժեքորեն ընդունում ենք այն տրամաբանությունը, որ իրենց հայտարարություններում առաջ են տանում ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները, այն է՝ ԼՂ հարցը կարգավորված չէ, և այն սպասում է համապարփակ և ամբողջական լուծման»։ Այսպիսով, Նիկոլ Փաշինյանի ճանապարհային քարտեզի առաջին և կարևոր կետերից մեկն իրականացված չէ․ Արցախյան հարցի բանակցային գործընթացը ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահության ձևաչափով չի վերականգնվել, չնայած այդ ուղղությամբ հայկական կողմը և համանախագահները հայտարարություններ արել են։ 2․ Ապահովել արցախցիների վերադարձը իրենց հայրենի օջախներ: Ամբողջությամբ վերականգնել Արցախի բնականոն կյանքը: ԼՂ իշխանությունների վերահսկողության տակ գտնվող տարածքների վնասված տների, բնակարանների և ենթակառուցվածքների վերականգնում: Արցախահայերը ՀՀ կառավարությունից ստանում են սոցիալական աջակցություն մի քանի միջոցառումնրի շրջանակում, նրանց համար զբաղվածության ծրագրեր են իրականացվում։ Հայտարարվել է ՀՀ և ԱՀ կառավարությունների միջև համաձայնագրի կնքման մասին, որով Հայաստանը 10 տարվա ընթացքում կհատկացնի տարեկան լրացուցիչ մինչև 10 մլրդ դրամ՝ պատերազմի հետևանքով նյութական վնաս կրած ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց պետական ֆինանսական աջակցության նպատակով։ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունից, մեր հարցմանն ի պատասխան, հայտնել են, որ Արցախից տեղահանված և ժամանակավորապես Հայաստանում բնակվող քաղաքացիների հաշվառում չի իրականացվում։ Հարցում ենք ուղարկել ԱՀ աշխատանքի, սոցիալական և միգրացիայի հարցերի նախարարություն՝ հասկանալու, թե ՀՀ-ում ժամանակավորապես ապաստանած քանի արցախցի է վերադարձել ԱՀ, և քանիսն է շարունակում մնալ Հայաստանում։ Քարտեզի՝ արցախահայերի աջակցման միջոցառումներին վերաբերող կետն իրականացված է, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ ոչ բոլոր տեղահանված արցախահայերն են վերադարձել ԱՀ։ 3․ Զոհված զինծառայողների և քաղաքացիների ընտանիքների սոցիալական երաշխիքների ապահովում: Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամը փոխհատուցում է տրամադրում զոհված զինծառայողների ընտանիքներին։ Աջակցություն են ստանում նաև զոհված քաղաքացիական անձանց ընտանիքները։ Քարտեզի այս կետն իրականացվել է։ 4․ Պատերազմական գործողությունների ընթացքում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում տուժած բնակելի և հանրային կառույցների և ենթակառուցվածքների վերականգնում։ Այս ուղղությամբ կառավարությունը միջոցառումներ է իրականացրել և շարունակում է իրականացնել։ Պատերազմի հետևանքով տուժած բնակավայրերի բնակիչները միանվագ դրամական աջակցություն են ստացել։ Շուռնուխում Հայաստանի վերահսկողությունից դուրս է մնացել 12 բնակելի տուն, Որոտանում՝ 1։ Շուռնուխում այս պահին իրականացվում են 12 բնակելի տների կառուցման աշխատանքներ։ Կառավարությունից, մեր հարցմանն ի պատասխան, հայտնել են, որ աշխատանքները կավարտվեն դեկտեմբերին։ Քարտեզի այս կետը ևս իրականացված է։ 5․ Հաշմանդամություն ստացած զինծառայողների սոցիալական երաշխիքների, պրոթեզավորման գործընթացի և մասնագիտական վերապատրաստման ապահովում: ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական նախարարությունից, մեր հարցմանն ի պատասխան, հայտնել են, որ նոյեմբեի 25-ից հունիսի 10-ը պատերազմի ընթացքում վիրավորում, վնասվածք ստացած 1283 քաղաքացու հաշմանդամություն է սահմանվել, 80 հոգու տրամադրվել են պրոթեզներ, և այս գործընթացը շարունակվում է։ Հաշմանդամություն ստացած քաղաքացիների համար գործադիրը միջոցառումների ծրագիր է հաստատել, նրանք դրամական աջակցություն են ստանում։ ԱՍՀ Նախարարությունից մեզ հայտնել են, որ հաշմանդամություն ձեռք բերած զինծառայողների համար մասնագիտական վերապատրաստման դասընթացների ընթացակարգերը մշակման փուլում են։ Քարտեզի այս կետը, փաստորեն, միայն մասամբ է կատարվել, քանի որ պրոթեզավորման գործընթացը դեռ չի ավարտվել, հաշմանդամություն ձեռք բերած զինծառայողներն էլ մասնագիտական վերապատրաստմամբ դեռևս ապահովված չեն։ 6․ Գերեվարված զինվորականների և քաղաքացիական անձանց շուտափույթ վերադարձ: Նրանց ընտանիքների սոցիալական երաշխիքների ապահովում: Անհետ կորածների ճակատագրերի շուտափույթ պարզաբանում: Նրանց ընտանիքների սոցիալական երաշխիքների ապահովում: Գերեվարված և անհետ կորած անձանց ընտանիքներին ամսական դրամական աջակցություն տրամադրվում է։ Գերիների հարցը, սակայն, շարունակում է մնալ չլուծված։ Դեկտեմբերից մինչ այս պահը, ըստ Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացրած վերջին տվյալների, Հայաստան է վերադարձել 89 գերի։ Փաշինյանը հայտնել է, որ կա 60 գերի, ինչպես նաև կա վարկած 110 գերու մասին: Անհետ կորած զինծառայողների թիվը, ըստ Փաշինյանի, 268 է։ Այսպիսով, գերիներին և անհետ կորածներին վերաբերող կետը ևս լիարժեք չի իրականացվել։ 7․ Պատերազմին մասնակցած անձանց և ընդհանուր առմամբ հանրության հոգեբանական ռեաբիլիտացիայի համակարգի ձևավորում։ Կառավարության որոշմամբ պատերազմին մասնակցած անձանց հոգեբանական ծառայություններ են տրամադրվում։ Այս կետը իրականացվել է։ 8․ Զինված ուժերի բարեփոխումների ծրագրի հաստատում և բարեփոխումների մեկնարկ: Կառավարության՝ փետրվարի 25-ի նիստի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց․ «Այսօր ես մտադիր եմ ստորագրել որոշում աշխատանքային խումբ ձևավորելու վերաբերյալ Պաշտպանության նախարարի գլխավորությամբ, որն արդեն կիրականացնի Զինված ուժերի բարեփոխումների հայեցակարգի ճանապարհային քարտեզի ժամանակացույցի ձևավորումը: Ես ուզում եմ առանձնահատուկ ընդգծել, որ մենք այս գործընթացում մտադիր ենք էլ ավելի սերտ համագործակցություն հաստատել մեր անվտանգային թիվ մեկ գործընկերոջ՝ Ռուսաստանի Դաշնության հետ: Եվ համոզված ենք, որ այս գործընթացի արդյունքում, այդ համագործակցությունը կդառնա առավել, ավելի արդյունավետ անվտանգային ոլորտում, ռազմական համագործակցության ոլորտում և ռազմատեխնիկական համագործակցության ոլորտում: Եվ հույս ունեմ, որ մինչև «Ճանապարհային քարտեզի» ամփոփման ամսաթիվը, մենք այս հայեցակարգային աշխատանքի առնվազն, եթե ոչ ամբողջությամբ, այլ առնվազն մեծ մասն իրականություն կդարձնենք և գործնականում արդեն կսկսենք ձեռք բերված պայմանավորվածությունների ի կատար ածումը, որոշումների իրագործումը»։ Փաշինյանն ապրիլին հայտնեց ԶՈՒ բարեոխումների մեկնարկի մասին։ Մայիսի 5-ին՝ ԱԺ-կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ, ՀՀ պաշտպանության նախարար Վաղարշակ Հարությունյանը հայտարարեց, որ ԶՈՒ բարեփոխումները վերաբերում են բոլոր ոլորտներին՝ օրենսդրական, կառուցվածքային, բուհական։ «Քանի որ մենք նաև նոր զենքի, սպառազինության ձեռքբերման ծրագիր ունենք, մենք պետք է նաև այդ զինատեսակները ներդնենք բուհերի համակարգում»- ասաց Հարությունյանն իր ելույթում։ Նախարարը նաև նշեց՝ ձեռք է բերվել պայմանավորվածություն, որ մեր հրամկազմը պրակտիկա անցնի տարբեր պետությունների զորամասերում։ Այս հարցերի մասին մանրամասներ ստանալու նպատակով ՊՆ հարցում էինք ուղարկել Հարությունյանի ելույթից հետո, սակայն տեղեկության տրամադրումը պաշտպանական գերատեսչությունը մերժել է։ Այսպիսով, չնայած կառավարությունը հայտարարել է ԶՈՒ բարեփոխումների մեկնարկի մաիսն, դեռևս հայտնի չէ, թե կոնկրետ ինչ բարեփոխումների մասին է խոսքը, և դրանք ինչ արդյունքներ են տալիս/տալու։ 9․ Կորոնավիրուսի համավարակի հաղթահարում և դրա հետևանքների վերացում։ 10․ Տնտեսական ակտիվության միջավայրի վերականգնում: Ճանապարհային քարտեզի հրապարակումից հետո փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանը հոդված գրեց՝ անդրադառնալով այն քայլերին, որոնք անհրաժեշտ էր իրականացնել քարտեզի առնվազն երկու կետերը (կորոնավիրուսի համավարակի հաղթահարում և դրա հետևանքների վերացում, տնտեսական ակտիվության միջավայրի վերականգնում) կյանքի կոչելու համար։ Ըստ Ավինյանի՝ այս կետերի իրանականացումն ապահովվելու էր հետևյալ փոփոխություններով․ նոր տեսակի մշակաբույսերի, մասնավորապես՝ արտադրական կանեփի մշակում, պետական գնումների ընթացակարգերում հակաճգնաժամային միջանկյալ ժամանակավոր գործիքի ներդրում, կորոնավիրուսի համավարակի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման միջոցառումների շարունակում և վերափոխում, խոշոր քաղաքաշինական ծրագրերի մեկնարկ՝ Երևանում և Հայաստանի համայնքներում։ Կառավարության՝ փետրվարի 4-ի նիստի ընթացքում գործադիրն ընդունեց ճանապարհային քարտեզի այս երկու կետերի իրականացումն ապահովող Տնտեսական արձագանքման ծրագիրը և գործողությունների պլանը։ Հունիսի 3-ին խորհրդարանն ընդունեց օրինագիծ, որով թույլատրվեց արտադրական կանեփի արտադրությունը, վաճառքը։ Հունիսի 11-ին հաստատվեց «ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման, արդիական տեխնոլոգիաների ներդրման և ոչ ավանդական բարձրարժեք մշակաբույսերի արտադրության խթանման պետական աջակցության 2022-2023 թվականների ծրագիրը»։ Ապրիլի 1-ին գործադիրը սահմանեց պետական գնումների ընթացակարգերում հակաճգնաժամային միջանկյալ մեխանիզմի կիրառման պայմանները: Նպատակը տեղական արտադրությունը խթանելն է։ Կառավարության որոշմամբ սահմանվում է, որ եթե գնման ընթացակարգի հրավերով նախատեսվում է նաև, որ գնման մասնակիցը կնքվելիք պայմանագրով պարտավորվում է պայմանագիրը կատարելու ժամանակ գնային առաջարկով ներկայացվող արժեքի ավելի քան 50%-ն ուղղել հայաստանյան ծագում ունեցող աշխատանքային և (կամ) արտադրական ռեսուրսների օգտագործման միջոցով պայմանագրի կատարմանը, ապա վերջինիս փոխհատուցվում է պայմանագրի գնի 1%-ը: Կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման միջոցառումները շարունակվում են (1, 2, 3)։ Հայաստանը նաև ձեռք է բերել մի քանի տեսակի պատվաստանյութեր, կամավոր պատվաստման գործընթաց է իրականացվում։ Համավարակը, սակայն, հաղթահարված չէ․ այսօր գրանցվել է կորոնավիրուսային վարակի 86 նոր դեպք։ Կառավարության՝ ապրիլի 8-ի որոշմամբ ընդունվեց քաղաքաշինական բնագավառի զարգացման ռազմավարական ծրագիրը։ Մինչ այդ՝ մարտի 30-ին, Տիգրան Ավինյանը հայտնել էր, որ հայտարարվել է «Կոնդ» թաղամասի վերակենդանացման հայեցակարգի երկփուլ մրցույթը: Ապրիլի 7-ին էլ փոխվարչապետն ասել էր, որ 33-րդ թաղամասի կառուցապատման գործընթացն առաջ է գնում։ Թե որքանով են կառավարության ձեռնարկած քայլերը նպաստել կորոնավիրուսի հաղթահարմանը և տնտեսության կայունացմանը, դժվար է ասել, ամեն դեպքում ճանապարհային քարտեզում նշված երկու կետերի ուղղությամբ խոստացված քայլերը հիմնականում արվել են, և այդ կետերը կատարված են։ Իհարկե, պետք է հաշվի առնել, որ Նիկոլ Փաշինյանն իր քարտեզում խոսել էր համավարակի հաղթահարման մասին, ինչը չի իրականացվել։ 11․ Ժողովրդագրական խնդիրների լուծման ծրագրերի ակտիվացում: Այս կետի իրականացման մասին տեղեկությունների բացակայության պատճառով հարցում ենք արել վարչապետի պաշտոնակատարի աշխատակազմ և պատասխանը դեռ չենք ստացել։ 12․ Ընտրական օրենսգրքի փոփոխությունների և «Կուսակցությունների մասին» նոր օրենքի ընդունում: «Կուսակցությունների մասին» օրենքում փոոխություններ իրականացել են, Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարվել են, սակայն մասամբ են ուժի մեջ մտել, և որոշ փոփոխություններ չեն վերաբերում սպասվող արտահերթ ընտրություններին։ Ճանապարհային քարտեզի այս կետը ևս կատարված է։ 13․ Մասնագիտացված դատավորների ինստիտուտի ներդրում՝ որպես հակակոռուպցիոն դատարանի ստեղծման առաջին քայլ: «Ապօրինի գույքի բռնագանձման» օրենքի կիրարկման մեկնարկ: Ենթամասնագիտացմամբ դատավորների ինստիտուտ ներդնելու նախագիծը ԱԺ-ն երկրորդ ընթերցմամբ ընդունել էր փետրվարի 3-ին։ Նախագահ Արմեն Սարգսյանն օրենքը չէր ստորագրել և ուղարկել էր Սահմանադրական դատարան։ ՍԴ-ն հունիսի 15-ին օրենքը ճանաչեց Սահմանադրությանը համապատասխանող։ Հակակոռուպիցոն դատարան ստեղծելու օրինագծը ևս ընդունվել է։ ՀՀ գլխավոր դատախազության փոխնցմամբ՝ «Ապօրինի գույքի բռնագանձման մասին» օրենքն արդեն կիրառվում է։ Ճանապարհային քարտեզի այս կետն իրականացված է։ 14․ Հայաստանյան քաղաքական և քաղաքացիական համայնքի ներկայացուցիչների հետ մշտական թեմատիկ կոնսուլտացիաների անցկացում: Խորհրդարանական և արտախորհրդարանական ուժերի հետ հանդիպումներ Նիկոլ Փաշինյանն ունեցել է, վերջինը ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանի հետ հանդիպումն էր, որին հաջորդեց արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու մասին հայտարարությունը։ Քաղաքացիական համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպումների մասին վարչապետի պաշտոնական կայքում հրապարակումներ չկան։ Քարտեզի այս կետը մասամբ է իրականացվել։ 15․ Սփյուռքի հայկական կառույցների և առանձին անհատների հետ մշտական թեմատիկ կոնսուլտացիաների անցկացում: Հայաստանյան և սփյուռքի առանձին անհատների և կառույցների ներգրավում վերոնշյալ գործընթացների մեջ: Վարչապետի կայքում միակ հրապարակումը սփյուռքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպումների մասին Ջորկաեֆ եղբայրների հետ հանդիպման մաիսն լուրն է։ Այս հանդիպման արդյունքների վերաբերյալ տեղեկություններ չկան։ Ճանապարհային քարտեզի այս կետի մասին մասնրամասներ ստանալու համար ևս հարցում ենք ուղարկել վարչապետի պաշտոնակատարի աշխատակազմ։ Ամփոփելով նշենք, որ Նիկոլ Փաշինյանի հրապարակած ճանապարհային քարտեզից լիարժեք իրականացվել են միայն այն կետերը, որոնք ենթադրում էին օրենսդրական փոփոխությունների, աջակցության միջոցառումների իրականացում և զարգացման ծրագրերի ընդունում։ Իսկ ճանապարհային քարտեզի կարևորագույն կետերը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության հովանո ներքո բանակցությունների վերսկսումը, ռազմագերիների վերադարձը և անհետ կորածների ճակատագրերի հստակեցումը, շարունակում են չիրականացված կամ մասամբ իրականացված մնալ։ Նիկոլ Փաշինյանը նաև խոստացել էր հունիսին հաշվետվություն ներկայացնել ճանապարհային քարտեզի իրագործման վերաբերյալ։ Երկու օրից խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններ են, իսկ հաշվետվությունը դեռ չի ներկայացվել։ Աննա Սահակյան

21:38 - 18 հունիսի, 2021