Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպություն

Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպությունը (ԱՀԿ) Միավորված Ազգերի Կազմակերպությանը պատկանող միջկառավարական կազմակերպություն է։ Կենտրոնական գրասենյակը Ժնեւում է։

Հիմնվել է 1948 թվականի ապրիլի 7-ին, երբ ՄԱԿ-ի անդամ 26 երկրի կողմից ընդունվեց եւ հաստատվեց ԱՀԿ կանոնադրությունը։ Ամեն տարի ապրիլի 7-ը աշխարհում նշվում է որպես «Առողջության համաշխարհային օր»։ ԱՀԿ-ն, հաշվելով 193 անդամ պետություններ, նպատակ ունի բոլոր ժողովուրդներին բարձրացնել առողջապահության ամենաբարձր մակարդակի։

Ըստ իր սահմանադրության ԱՀԿ-ն ունի երկու գլխավոր ֆունկցիա՝

գործել որպես ղեկավար մարմին առողջապահության բնագավառում
նպաստել տեխնիկական համագործակցությանը անդամ պետությունների ներսում՝ ի հօգուտ առողջապահության համակարգի զարգացման։

ԱՀԿ-ն իր ֆունկցիաներն իրականացնում է երեք հիմնական մարմինների միջոցով՝ Առողջապահության համաշխարհային ժողով, Գործադիր խորհուրդ եւ Քարտուղարություն։

Հայաստանի Հանրապետությունը ԱՀԿ անդամ է 1994 թվականի օգոստոսից, եւ այդ ժամանակից էլ Հայաստանում ստեղծվել է ԱՀԿ-յան ներկայացուցչություն։

Կորոնավիրուսային պատվաստանյութը մշակվում է արագացված ռեժիմով. աշխատում է 150 հետազոտական խումբ |civilnet.am|

civilnet.am: Գիտնականների ավելի քան 150 հետազոտական խմբեր ամբողջ աշխարհում փորձում են կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութ մշակել: Ինչո՞ւ է այս գործընթացն այսքան երկար տևում, և ե՞րբ կլինի երկար սպասված արդյունքը: Deutsche Welle-ի անդրադարձը՝ թարգմանաբար։ SARS-CoV-2 նոր կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութ մշակելու փորձերն ամբողջ աշխարհում ընթանում են ամբողջ թափով: Ներկայում ավելի քան 150 հետազոտական խումբ է աշխատում այդ ուղղությամբ, բայց բոլոր նախագծերից միայն մեկ տասներորդն է գտնվում կլինիկական փորձարկումների փուլում: Վերջերս Բրազիլիայում և Հարավային Աֆրիկայում սկսվեցին ChAdOx1 nCoV-19 (AZD1222) թեկնածու պատվաստանյութի կլինիկական փորձարկումները: Բրազիլիայում, որը ծանր հարված է կրել COVID-19-ի համաճարակից, պատվաստանյութը փորձարկում են հազարավոր բուժաշխատողների շրջանում: Թեկնածու-պատվաստանյութերի մասին ընդհանուր ակնարկը առկա է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) կայքում, և ցանկը անընդհատ թարմացվում է: Պատվաստանյութերի ինչ տեսակներ են մշակվում Անկախ նրանից, թե որքանով են միմյանցից տարբերվում պատվաստանյութերի մշակման ծրագրերը, հիմնականում ուսումնասիրվում են դրանց երեք տեսակներ՝ վիրուսային սպիտակուցներով ինակտիվացված պատվաստանյութեր, կենդանի ռեկոմբինանտ (վեկտորային) պատվաստանյութեր և գենային պատվաստանյութեր (mRNA պատվաստանյութեր): Առաջին դեպքում մենք խոսում ենք «մահացած» վիրուսների սպիտակուցներ պարունակող պատվաստանյութերի մասին, որոնք այդ նպատակով ենթարկվում են բարձր ջերմաստիճանի կամ մշակվում իոնացնող ճառագայթմամբ կամ ախտահանիչ միջոցներով: Օրգանիզմը ճանաչում է «մեռած» վիրուսները և արձագանքում է դրանց ՝ ստեղծելով հակամարմիններ, բայց չի հիվանդանում: Այս տեխնոլոգիայի կիրառմամբ, օրինակ, պատվաստանյութեր են ստեղծվել պոլիոմիելիտի, հեպատիտ B-ի, դիֆթերիայի, փայտացման կամ գրիպի դեմ: Կենդանի վեկտորային պատվաստանյութերը ստեղծվում են անվնաս, թուլացած վիրուսների (վեկտորների) հիման վրա, որոնք պարունակում են գեն ՝ SARS-CoV-2 գենոմի մի փոքր մասնիկ: Վեկտորները ծառայում են որպես պաթոգեն օրգանիզմներին դեպի բջիջ տեղափոխող փոխադրամիջոց: Հայտնվելով այնտեղ՝ գենետիկորեն ձևափոխված վիրուսները բազմանում են բջիջների ներսում և առաջ բերում են SARS-CoV-2 սպիտակուցների նկատմամբ օրգանիզմի իմունային պատասխան: Այս կերպ ստեղծվել են կարմրուկի, ջրծաղիկի, խոզուկի և կարմրախտի պատվաստանյութերը: Եթե պաթոգենները ի վիճակի են արագ գենետիկական փոփոխությունների ենթարկվել կամ ստեղծում են նոր վարակիչ հիվանդությունների սպառնալիք, ինչպես դա եղավ Զիկա վիրուսի կամ SARS ատիպիկ թոքաբորբի դեպքում, դասական հակավիրուսային պատվաստանյութերը առանձնապես արդյունավետ չեն: Հետևաբար, մեծ հույսեր են դրվում այսպես կոչված mRNA պատվաստանյութերի վրա: Այս պատվաստանյութերի գործողության սկզբունքը կայանում է հետևյալում. դրանք պարունակում են վիրուսային մոլեկուլ՝ մատրիցային (ձևանմուշային) RNA (mRNA), որը գտնվում է լիպիդային նանոմասնիկի մեջ: Հայտնվելով օրգանիզմում՝ mRNA-ն մտնում է բջիջ և սկսում է սինթեզել պաթոգենի հակածինները, որոնք հարուցում են իմունային պատասխան: Տեխնոլոգիան լավ է նրանով, որ mRNA-ն բավականին պարզ մոլեկուլ է, ուստի այն կարող է արտադրվել համեմատաբար արագ և շատ մեծ քանակությամբ: Այնուամենայնիվ, հենց այս մեթոդն էլ ամենամեծ անհանգստություններն է առաջացնում։ Խնդիրն այն է, որ նմանատիպ հին, ժամանակի հետ փորձարկված պատվաստանյութերը պարզապես գոյություն չունեն, ուստի հայտնի չէ, թե ինչպես այն իրեն կպահի մարդու օրգանիզմում: Ինչու է պատվաստանյութի ստեղծումը այդքան երկար տևում Նախկինում անվտանգ և արդյունավետ պատվաստանյութ մշակելը տևում էր մինչև 20 տարի, գործընթացի արժեքը չէր գերազանցում մեկ միլիարդ եվրոն: Բարեբախտաբար, ընդհանուր նպատակի համար բազմաթիվ ընկերություններ և հետազոտական ինստիտուտներ են համախմբում իրենց ջանքերը։ Միջգերատեսչական համագործակցությունը խնայում է ոչ միայն պատվաստանյութի ստեղծման ծախսերը, այլև շատ ավելի արժեքավոր ռեսուրս՝ ժամանակը: Նոր պատվաստանյութ մշակելու հիմնական գերակայությունները դրա անվտանգությունն ու արդյունավետությունն են: Բացի այդ, պատվաստանյութը պետք է լինի բոլորին հասանելի և մատչելի: Սովորաբար պատվաստանյութերի զարգացումը տեղի է ունենում մի քանի փուլով, ինչը նորմալ պայմաններում կարող էր տևել 15-20 տարի, նույնիսկ եթե գործընթացի որոշ փուլեր մասնակիորեն զուգահեռ անցկացվեն: Բայց կորոնավիրուսային համաճարակի պատճառով SARS-CoV-2- ի դեմ նոր պատվաստանյութի ստեղծումը իրականացվում է արագացված ռեժիմով: Դա հնարավոր դարձավ շնորհիվ կորոնավիրուսների մասին արդեն գոյություն ունեցող գիտելիքների, որոնց «ազգականը» SARS-CoV-2 է: Այսպիսով, զարգացման գործընթացի որոշ փուլեր հնարավոր եղավ բաց թողնել, իսկ թեկնածու պատվաստանյութի փորձարկումը սկսվեց կամավորների շրջանում՝ համաճարակից ընդամենը վեց ամիս անց: Շարունակությունը՝ civilnet.am-ում

16:51 - 07 հուլիսի, 2020