ԱԳՆ - infocom.am

ԱԳՆ

ԱԳՆ-ն ՀՀ արտաքին քաղաքական գերատեսչությունն է։ Հիմնադրվել է 1918թ.-ին։ Նախարարությունը մշակում եւ իրականացնում է ՀՀ կառավարության արտաքին քաղաքականությունը: Նախարարության ստեղծումը, վերակազմակերպումը եւ գործունեության դադարեցումը կարգավորվում է օրենքով: Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունը գործում է ՀՀ Սահմանադրության, «Կառավարության կառուցվածքի եւ գործունեության մասին», «Դիվանագիտական ծառայության մասին» եւ այլ օրենքների հիման վրա: Արտաքին գործերի նախարարության աշխատանքներն ուղղված են Հայաստանի Հանրապետության արտաքին անվտանգության ամրապնդմանը, զարգացման արտաքին բարենպաստ պայմանների ապահովմանը, միջազգային կազմակերպություններում եւ միջազգային գործընթացներում ներգրավվածության խորացմանը, բարեկամ եւ գործընկեր երկրների հետ համագործակցության առավել ամրապնդմանը:

Արտաքին գործերի նախարարը Արա Այվազյանն է։ Տեղակալներն են Արմեն Ղեւոնդյանը, Արտակ Ապիտոնյանը, Գագիկ Ղալաչյանը, Ավետ Ադոնցը

ԱԳ նախարարը հարցազրույց է տվել Le monde օրաթերթին

ԱԳ նախարար Արա Այվազյանը հարցազրույց է տվել Le monde օրաթերթին: Հարց. Դուք ստանձնեցիք Ձեր պաշտոնը պարտության՝ հետպատերազմյան պայմաններում: Որո՞նք են Ձեր առաջնահերթությունները: Պատասխան. Մենք ներկայումս աշխատում ենք ճգնաժամային դիվանագիտության պայմաններում. կանգնած ենք բազմաթիվ հրատապ մարտահրավերների առջև: Դրանց թվում են՝ իրավիճակի կայունացումը, հետագա սրացումներից խուսափելը, բայց նաև տեղահանվածների կարիքները հասցեագրելը (Արցախի բնակչության 70% -ը ստիպված է եղել լքել իր բնակավայրը, ներկայումս արձանագրվել է 30%-ի վերադարձ), ռազմագերիների, պատանդի կարգավիճակում հայտնված քաղաքացիական անձանց և անհայտ կորածների մարմինների փոխանակման ուղղությամբ աշխատանքների շարունակումը։ Այս բոլոր հարցերը լուծումներ են պահանջում: Հարց. Ո՞ր փուլում է գտնվում Ադրբեջանի հետ ռազմագերիների փոխանակման գործընթացը։ Պատասխան. Կազմվել են նախնական ցուցակներ: Երկու երկրների միջև սկզբունքային համաձայնություն է ձեռք բերվել՝ «բոլորը բոլորի դիմաց» դրույթով փոխանակման վերաբերյալ: Չէի ցանկանա ճշգրիտ թվեր նշել, քանի որ կասկածներ կան, որ Ադրբեջանը չի տրամադրում հայ ռազմագերիների իրական թիվը, և որ նրանք կարող են շատ ավելին լինել։ Այնուամենայնիվ, անհրաժեշտ է այս խնդրին հրատապ լուծում գտնել, քանի որ ապացուցված է, որ հայ ռազմագերիները և պատանդի կարգավիճակում հայտնված քաղաքացիական անձինք անմարդկային վերաբերմունքի են ենթարկվում: Մենք աշխատում ենք մեր գործընկերների, մասնավորապես՝ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի հետ, որպեսզի ապահովենք նրանց անհապաղ վերադարձը: Հայտնի է, որ նոյեմբերի 9-ի զինադադարի հայտարարությունը վերջնաժամկետ չի սահմանում, և Բաքուն օգտագործում է տվյալ հանգամանքը՝ խնդիրը շահարկելու, ռազմագերիների և պատանդի կարգավիճակում հայտնված քաղաքացիական անձանց հանդեպ անմարդկային վերաբերմունք ցուցաբերելու, ինչպես նաև Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակի վրա ազդելու համար։ Հարց. Հայաստանը մտադի՞ր է մեղադրանքներ առաջադրել ռազմական հանցագործությունների կասկածների առնչությամբ: Պատասխան. Պատմության ցավալի դասերը մեզ սովորեցրել են, որ Հայոց ցեղասպանությունն իրականացվել է անպատժելիության պատճառով: Արցախի դեմ պատերազմի ընթացքում ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատար Միշել Բաչելետը մտահոգություն է հայտնել Ադրբեջանի կողմից իրականացված ռազմական հանցագործությունների առնչությամբ: Հայաստանը ցուցակագրում է փաստագրված բոլոր դեպքերը և դրանք փոխանցելու է իրավասու միջազգային կազմակերպություններին՝ մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու համար: Հարց. 20 տարիների ընթացքում, Մինսկի խումը, որը պատասխանատու էր Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը լուծում գտնելու համար, ձախողել է, այնուհետև դուրս մնացել հրադադարի ստորագրման փաստաթղթից: Արդյո՞ք նրանք դեռ որևէ դեր կարող են ունենալ։ Պատասխան. Մենք քանիցս ականատես ենք եղել Ադրբեջանի և նրա աջակիցների կողմից Մինսկի խմբի համանախագահների հասցեին բազմաթիվ քննադատությունների։ Իսկ մենք մշտապես համոզված ենք եղել և շարունակում ենք հավատալ, որ Մինսկի խմբի համանախագահները որոշիչ դերակատարում են ունեցել, որը թույլ է տվել վերջին քսան տարիների ընթացքում համեմատաբար կայուն խաղաղություն ապահովել տարածաշրջանում։ Հարկ է ընդգծել նաև, որ մինչ ներկայիս իրավիճակը մարտնչող կողմերի միջև խաղաղապահ որևէ ուժ չի եղել։ Շուտով նախատեսված է երեք համանախագահների այցը, և հույս ունենք, որ նրանք մեզ կօգնեն լուծել առկախված բոլոր խնդիրները։ Հարց. Լեռնային Ղարաբաղի անկլավի անկախությունը ճանաչված չէ միջազգային հանրության կողմից։ Արդյո՞ք Հայաստանը նախատեսում է դա անել։ Պատասխան. Ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը հանդիսանում է խաղաղության տանող բանակցությունների հիմնաքարը։ Հայաստանը չի ճանաչել Արցախի անկախությունը զուտ այն պատճառով, որպեսզի հնարավորություն, շանս ընձեռի բանակցությունների միջոցով հասնելու ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորմանը։ Ոմանք այսօր սխալվում են՝ կարծելով, թե ռազմական ուժի կիրառմամբ Արցախի կարգավիճակի հարցը դուրս է բերվել օրակարգից։ Այդ առնչությամբ Մինսկի խմբի համանախագահները վերահաստատել են, որ Արցախի կարգավիճակի հարցը շարունակելու է մնալ բանակցությունների օրակարգում, որը գոհացնող է։ Տվյալ հարցում Ադրբեջանի անհամաձայնության դեպքում Հայաստանը կդիտարկի Արցախի Հանրապետության ճանաչման գործընթացը։ Հարց. Նախագահ Էրդողանը չորեքշաբթի և հինգշաբթի Բաքվում էր։ Ինչպիսի՞ հարաբերություններ եք պատկերացնում Թուրքիայի հետ ապագայում։ Պատասխան. Ներկա պահին դիվանագիտական հարաբերություններ չունենք, թեև Հայաստանը որևէ նախապայման, ներառյալ՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցը, չի դրել հարաբերությունների կարգավորման համար։ Բոլորն ականատես եղան Թուրքիայի ներգրավվածությանը՝ Արցախի դեմ Ադրբեջանի վերջին ագրեսիայի ընթացքում։ Վերջին շրջանում Թուրքիան տարբեր տարածաշրջաններ վարձկաններ է փոխադրում՝ ապակայունացնելու նպատակով։ Վերջին տարիներին մեզ ասում էին «նոր Թուրքիայի» մասին, սակայն միջազգային հանրությունն ականատես եղավ, որ Թուրքիան վերջին 100 տարվա ընթացքում չի փոխվել։ Օսմանյան կայսրությունում հայերի հանդեպ իշխող ատելությունը չի վերացել, ավելին․ այն նոր պարարտ հող է գտել՝ ի դեմս Թուրքիայի եղբայրական Ադրբեջանի։ Հարց. Ի՞նչ եք կարծում հակամարտության ընթացքում Ռուսաստանի գործողությունների վերաբերյալ։ Պատասխան. Սա բավական համապարփակ հարց է։ Դուք ծանոթ եք Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հայտարարություններին այն մասին, որ Հայաստանը Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակիցն է, Ադրբեջանը՝ ռազմավարական գործընկեր: Վլադիմիր Պուտինը և Սերգեյ Լավրովն ահռելի ջանքեր են գործադրել մարտերը կանգնեցնելու համար: 44 օրերի ընթացքում հրադադարի հաստատման 3 փորձ է եղել։ Հայ ժողովուրդը գնահատում է այդ ուղղությամբ ջանքերը, որոնց շնորհիվ հազարավոր կյանքեր են փրկվել։ Արցախում ռուսական խաղաղապահների (1960 զինվոր) ներկայության նպատակը նոր հակամարտությունից խուսափելն է։ Հարց. Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը բնակչության որոշ հատվածի աչքերում վարկաբեկված է պարտությունից հետո։ Ինչպե՞ս կառավարությունը կարող է հաղթահարել քաղաքական այս ճգնաժամը։ Պատասխան. Նմանատիպ ծանր ցնցում ապրած ցանկացած երկիր կհայտնվեր նույն իրավիճակում։ Հայաստանը անթերի ժողովրդավարություն չէ, սակայն մենք կարևոր առաջընթաց ենք գրանցել այդ բնագավառում։ Հասարակության միավորումը Հայաստանի և Արցախի շահերի գերակա պահպանման գաղափարի շուրջ մեզ կարող է օգնել հաղթահարել ճգնաժամը։ 600 տարվա ընթացքում մեր նախնիները ձգտել են ստեղծել հայկական պետություն, որից մենք դարեր ի վեր զրկված ենք եղել։ Մեր սերնդին հնարավորություն է ընձեռվել մասնակցել այդ անկախ պետության կերտմանը: Մենք իրավունք չունենք վտանգել վերջինիս գոյությունը և անվտանգությունը։

18:17 - 16 դեկտեմբերի, 2020

ՀՀ ԱԳ նախարարի ելույթը Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումի 4-րդ նախարարական հանդիպմանը

ՀՀ ԱԳ նախարար Արա Այվազյանն այսօր ելույթ է ունեցել Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումի 4-րդ նախարարական հանդիպմանը: «Ձերդ գերազանցություններ, Տիկնայք և պարոնայք, Հարգելի ընկերներ,Ցանկանում եմ իմ երախտագիտությունը հայտնել Պերուի կառավարությանը նախարարական 4-րդ հանդիպումն անցկացնելու համար։ Ցանկանում եմ նաև ողջունել Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգների մասնակցությունը Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումին նոր անդամի կարգավիճակով։ Մեզ այսօր միավորում է այստեղ գտնվող յուրաքանչյուր ժողովրդի դարավոր պատմությունն ու մշակութային հարուստ ժառանգությունը։ Այս ֆորումը դարձել է մի յուրօրինակ հարթակ՝ արժևորելու անցած հազարամյակների ընթացքում մեր քաղաքակրթությունների կուտակած պատմություններն ու արժեքները։ Հայաստանը, հանդիսանալով դարավոր ավանդույթների և քաղաքակրթական ժառանգության բնօրրան, բարձր է գնահատում Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումի կարևոր դերը՝ որպես մշակութային երկխոսության և համագործակցության հարթակ անդամ պետությունների միջև և անդին: Ահագնալից և մարտահրավերներով լի այս տարին, որին մենք առերեսվեցինք, ապացուցեց, որ կառուցողական երկխոսությունն ու միասնական ջանքերն առավել քան կարևոր են: Այն մեզ հիշեցրեց նաև, որ հնագույն քաղաքակրթությունների ժառանգության ու իմաստության խորհուրդը շարունակում է լինել կենսունակ և պահանջված այս գլոբալացված աշխարհում։ Այսպիսով, այսօր մենք հնարավորություն ունենք դասեր քաղելու և ներշնչվելու մեր ժառանգությունից և միասին շարժվելու առաջ: Հնագույն քաղաքակրթությունների այս ֆորումը մեզ հնարավորություն է ընձեռում առաջնահերթություն տալ մշակութային բազմազանության և խաղաղության առաջմղմանը։ Այն մեզ հնարավորություն է ընձեռնում վերահաստատելու մեր հանձնառությունը հանդուրժողականության և բազմազանության նպատակներին՝ որպես խաղաղության մշակույթի խթանման նախապայմանների: Մեծարգո գործընկերներ, Նման կարևոր հարթակի շրջանակներում մենք չենք կարող աչք փակել մեր տարածաշրջանում տեղի ունեցող տագնապալի իրադարձությունների վրա: Մինչ միջազգային հանրությունը կենտրոնացած էր COVID-19-ի հետևանքով ստեղծված ճգնաժամի հասցեագրման և հետևանքների հաղթահարման վրա, Ադրբեջանը սեպտեմբերի 27-ին սանձազերծեց նախապես ծրագրած լայնամասշտաբ ագրեսիա Արցախի Հանրապետության դեմ։ Այս պատերազմում Ադրբեջանին անմիջական աջակցություն էր ցուցաբերում Թուրքիան, որն Ադրբեջան էր տեղափոխել օտարերկրյա զինյալ ահաբեկիչների և վարձկանների՝ Արցախի ժողովրդի դեմ մարտերում ներգրավելու նպատակով։ Այս ագրեսիայի հետևանքով հայկական մշակութային ժառանգության հազարավոր կոթողներ հայտնվեցին Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության տակ։ Արցախն ունի չափազանց հարուստ մշակութային և կրոնական ժառանգություն, մի քանի հազար հուշարձաններ, որոնք տարածաշրջանում հայերի ունեցած երկարատև պատմության իրեղեն ապացույցն են։ 4-րդ դարի վաղ քրիստոնեական եկեղեցիները և հնագիտական վայրերն իրապես ճարտարապետական կոթողներ են՝ հնագույն արձանագրություններով, որմնանկարներով և քանդակներով, որոնք Հայաստանի պատմության և համաշխարհային մշակութային ժառանգության մեջ ունեցած մեծագույն ներդրումի անբաժան մասն են կազմում: Հայաստանը բազում պատճառներ ունի հավատալու, որ Ադրբեջանը թիրախավորելու է այս հողի հետ մեր հազարամյա բնիկ կապի մասին վկայությունները՝ միտումնավոր ոչնչացնելով հայկական հուշարձաններն ու մշակութային վայրերը: Այս սպառնալիքը լավագույնս փաստագրված է՝ հաշվի առնելով Ադրբեջանի կողմից հայկական մշակութային ժառանգության կանխամտածված ոչնչացման բազմաթիվ նախադեպերը: Պատերազմի ժամանակ ադրբեջանական զինված ուժերը մի քանի ժամ տարբերությամբ երկու անգամ հռթիռակոծել են Շուշի քաղաքի պատմական և կրոնական խորհրդանիշը հանդիսացող 19-րդ դարի Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց տաճարը: Ճշգրիտ հարվածներ հասցնող անօդաչու թռչող սարքերի կիրառումը հաստատում են հարձակման դիտավորյալ բնույթը: Նույն տաճարը և Շուշիի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին (Կանաչ ժամ) ենթարկվել են վանդալիզմի և մասնակի ոչնչացման հրադադարի հաստատումից ընդամենը մի քանի օր անց, ինչը հայկական մշակութային ժառանգության նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքի և սպառնալիքի վառ օրինակ է։ Տասնամյակներ շարունակ Ադրբեջանը պատասխանատու է եղել նաև մշակութային ճառանգության համակարգված ոչնչացման համար: Թերևս ամենատխրահռչակ արարքը Նախիջևանի Հին Ջուղայի միջնադարյան հայկական գերեզմանատան մի քանի հազար փորագրված հսկայական խաչքարերի և գերեզմանաքարերի ոչնչացումն էր, որոնք հողին են հավասարեցվել ադրբեջանական բանակի կողմից՝ խաղաղ ժամանակաշրջանում և հակամարտության գոտուց հեռու: 15 տարի առաջ այս ամսվա ընթացքում ավարտին է հասցվել միջնադարյան 89 եկեղեցիների, 5840 նախշազարդ խաչքարերի և 22,000 պատմական տապանաքարերի ոչնչացումը: Կան բավարար ապացույցներ, այդ թվում լուսանկարների և տեսանյութերի տեսքով, որոնք փաստում են այս բարբարոսական արարքը: Մշակութային ժառանգության օբյեկտների թիրախավորումը, հատկապես պատերազմական իրավիճակներում, խստիվ արգելված է մի շարք միջազգային կոնվենցիաներով, այդ թվում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Զինված ընդհարման դեպքում մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին Հաագայի կոնվենցիայով և վերջինիս երկու արձանագրություններով: Հայաստանը ողջունում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի` Արցախ տեխնիկական աջակցման առաքելություն ուղարկելու մասին որոշումը: Մենք գիտակցում ենք մշակութային ժառանգության արժեքը՝ համարելով, որ որևիցե նմուշի կորուստը հանգեցնում է աշխարհի բոլոր ազգերի ժառանգության վնասարար աղքատացման, և ոչ միայն այն ազգի է, որին պատկանում է մշակութային տվյալ արժեքը: Ադրբեջանի կողմից մշակութային ժառանգության վայրերի նմանօրինակ չարամիտ դիտավորությամբ ոչնչացումը մարտահրավեր է ոչ միայն Հայաստանի, այլև ողջ քաղաքակիրթ մարդկության համար, և դա պետք է խստորեն դատապարտվի: Հարգելի գործընկերներ, Այսօր շատ կարևոր է խաղաղության մշակույթի առաջմղումը` դիմակայելու համար աճող ագրեսիային և բռնությանը, որին ականատես ենք լինում ամբողջ աշխարհում: Խաղաղության մշակույթը կարող է խարսխված լինել միայն միջազգային ամուր համագործակցության վրա, և, այս առումով, Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումը կարևոր հարթակ է, քանի որ այն միավորում է հնավուրց մշակութային արժեքներ կրող ու հսկայական նյութական և ոչ նյութական ժառանգություն ունեցող երկրների։ Խաղաղության մշակույթն անփոխարինելի է նաև կայուն զարգացման համար: Մշակույթն ունի վերափոխիչ ուժ, քանի որ այն մարդկային զարգացման կարևոր բաղադրիչ է, ինքնության, նորարարության և ստեղծարարության աղբյուր բոլորի համար։ Զարգացմանն մշակութահեն մոտեցումն առանցքային նշանակություն ունի 2030թ. Կայուն զարգացման օրակարգի իրականացման, և, մասնավորապես, ներկայիս կորոնավիրուսային համավարակի առաջացրած ճգնաժամի հետևանքների հաղթահարման համար: Ավելին, դրական լուրերի շարքից, մենք ներկայումս ականատես ենք լինում միջազգային խաղաղության պահպանման և տնտեսական աճի խթանման գործում մշակութային ժառանգության պաշտպանության կարևորության ճանաչման հանդեպ միջազգային աննախադեպ ուշադրությանը: Այս փորձերը պետք է ամրապնդվեն և փոխլրացվեն: Այս համատեքստում մենք առաջարկում ենք ստեղծել մշակութային կառույցների ցանց՝ բաղկացած թանգարաններից, պատմամշակութային արգելոցներից, ինչպես նաև զբոսաշրջային կազմակերպություններից, ինչը թույլ կտա մեզ ավելի կարևորել նյութական և ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունը և այդպիսով նպաստել կայուն զբոսաշրջություն զարգացմանը և տնտեսության վերականգնման խթանմանը: Ֆորումի մասնակից պետությունների միջև սերտ համագործակցությունը միջազգային կազմակերպությունների, մասնավորապես՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի շրջանակներում, մշակութային ժառանգության պահպանությանն առնչվող հարցերի շուրջ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում մեր մշտական ներկայացուցիչների միջև պարբերական խորհրդակցությունների անցկացումը և հնարավոր համատեղ նախաձեռնությունները նույնպես կարող են ծառայել այդ նպատակին: Հայաստանը պատրաստակամ է իր ներդրումն ունենալ այս գլոբալ ջանքերում՝ առաջնահերթություն տալով մշակութային ժառանգության պաշտպանությանը, մարդասիրական վարքագծի խթանմանը և մշակութային բազմազանության նկատմամբ հարգանքի ձևավորմանը։ Այս ջանքերը պետք է զուգակցվեն անդամ երկրների մշակութային արդյունաբերության աճի խթանմանն ուղղված միջոցառումների հետ, ինչպես երկկողմ մակարդակով, այնպես էլ բազմակողմ կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ, ինչպիսին է, օրինակ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն։ Եզրափակելով խոսքս՝ մենք ողջունում ենք այս հանդիպման արդյունքում Նախարարների եզրափակիչ հռչակագրի ընդունումը, որը նոր խթան կհաղորդի մեր հետագա համատեղ նախաձեռնություններին և կզարգացնի այս ձևաչափում մեր արդյունավետ համագործակցությունը: Հայաստանը շարունակում է հանձնառու մնալ Ֆորումի գաղափարներին ու սկզբունքներին և շարունակելու է ակտիվորեն ներգրավվել այդ ուղղությամբ տարվող բոլոր համատեղ ջանքերում»,- ասված է նախարարի ելույթում։

20:39 - 15 դեկտեմբերի, 2020