Ինֆոքոմ

Անհայտ նկուղ, պատմության եւ մշակույթի հուշարձան, բարձրահարկի շինարարություն ու քրեական գործ․ «Ֆիզգոռոդոկի» պատմությունը

Լուսանկարը՝ ՖիզԳորոդոկ Երեւան ֆեյսբուքյան էջից Ֆիզիկայի ինստիտուտի բանավանի բնակիչների հաղորդման հիման վրա ՀՀ գլխավոր դատախազությունում հարցուվել է քրեական գործ՝ Քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հատկանիշներով, այն է՝ պաշտոնեական լիազորությունների չարաշահումը, որն առաջացրել է ծանր հետեւանքներ։ Երեւանի Ալիխանյան եղբայրներ փողոցի 6/1 հասցեում, որ հանրությանն առավել հայտնի «Ֆիզգոռոդոկի» տարածքում է, այս տարվա օգոստոսի 19-ին սկսվել են 12-հարկանի շենքի կառուցման աշխատանքները։ Այստեղ բարձրահարկ կառուցելու նպատակ ունի «Ռատկո» ընկերությունը։ Ֆիզիկայի ինստիտուտի բանավանի բնակիչները, սակայն, դեմ են շենքի կառուցմանը, նրանք պնդում են, որ շինաշխատանքներն ապօրինի են, եւ որ նման շինություն այդտեղ կառուցելու պարագայում խաթարվելու են թաղամասի պատմական դիմագիծն ու կենսամիջավայրը, ճարտարապետությունը, քանի որ տեղանքում շենքերը ցածրահարկ են։ Բացի դրանից՝ բնակիչները որոշ ժամանակ առաջ հանցագործության մասին հաղորդում էին ներկայացրել ՀՀ գլխավոր դատախազություն՝ ներկայացնելով տվյալներ, ըստ որոնց՝ տարածքը, որտեղ կառուցվելու է շենքը, ապօրինաբար է օտարվել։ Հողամասի նկատմամբ՝ վարձակալության ու նկուղի նկատմամբ՝ սեփականության իրավունքը 2003թ. օգոստոս ամսին Տիգրան Աղաջանյանը հայցադիմում է ներկայացրել ընդդեմ Երեւանի քաղաքապետարանի՝ Ալիխանյան փողոցին հարող տարածքում գտնվող շուրջ 2000քմ հողամասի նկատմամբ իր օգտագործման իրավունքը ճանաչելու պահանջի մասին՝ նշելով որ «Ինքնակամ կառուցված շենքերի, շինությունների եւ ինքնակամ զբաղեցված հողամասերի իրավական կարգավիճակի մասին» ՀՀ օրենքի շրջանակներում դիմել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կաղաստրի կոմիտեի Դավթաշենի ստորաբաժանում՝ նշված հողամասի նկատմամբ իր իրավունքը ճանաչելու խնդրանքով, սակայն Կմոիտեից ստացել է մերժում։ Դատարանը հայցը չի քննել՝ Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 103-րդ հոդվածի առաջին մասի համաձայն, այն է՝ նիստի ժամանակի եւ վայրի մասին պատշաճ ձեւով տեղեկացված հայցվորը չի ներկայացել դատական նիստին եւ չի խնդրել գործն իր բացակայությամբ քննելու մասին։ Հաջորդ տարի Աղաջանյանը դարձյալ դիմել է դատարան՝ խնդրելով պարտավորեցնել Կադաստրի կոմիտեի Դավթաշենի ստորաբաժանմանը չափագրել հողամասն ու դրանում գտնվող նկուղը եւ հատակագիծն ուղարկել Երեւան քաղաքապետարան՝ «Ինքնակամ կառուցված շենքերի, շինությունների եւ ինքնակամ զբաղեցված հողամասերի իրավական կարգավիճակի մասին» ՀՀ օրենքի շրջանակներում քննարկելու համար: 2004 թվականի ապրիլի 16-ին Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն համայնքների առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանը բավարարել է Տիգրան Աղաջանյանի հայցն ընդդեմ ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի Դավթաշենի ստորաբաժանման՝ պետական մարմնի անգործությունը վիճարկելու պահանջի մասին եւ Կադաստրի կոմիտեին պարտավորեցրել չափագրել բնակելի կառուցապատման գոտում գտնվող՝ Երեւան քաղաքի Ալիխանյան եղբայրների փողոցին հարող տարածքում, ենթակայանի հարեւանությամբ Աղաջանյանի կառուցած բնակելի տան նկուղն ու դրա հարեւանությամբ գտնվող պարսպապատված հողամասն ու ուղարկել Երեւանի քաղաքապեարան։ Այդպիսով, Կադաստրի կոմիտեն 2004 թվականի մայիսի 5-ին Երեւանի քաղաքապետարան է ուղարկել Ալիխանյան եղբայրների փողոցին հարող տարածքում ինքնակամ կառուցված բնակելի տան հատակագիծը՝ օրինականացման նպատակով։ Օրենքի համաձայն՝ Երեւանի քաղաքապետարանի կողմից մեկամսյա ժամկետում որոշում չկայացնելու դեպքում շինությունը համարվում է օրինական եւ ենթակա է պետական գրանցման։ Այդպես, նույն տարվա հուլիսին, Աղաջանյանը դիմել է Դատարան՝ նշելով, որ քաղաքապետարանը որոշում չի կայացրել, ուստի խնդրել է Կադաստրի կոմիտեին գրանցել իր վարձակալության իրավունքը՝ հողամասի եւ սեփականության իրավունքը՝ նկուղի նկատմամբ։ 2004-ի հոկտեմբերին Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն համայնքների առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանը ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի Դավթաշենի ստորաբաժանմանը պարտավորեցրել է գրանցել Տ․ Աղաջանյանի՝ 2004 թվականի մայիսի 04-ի Ն-2294 գրությամբ Երեւանի քաղաքապտարան ուղարկված հատակագծում նշված՝ Երեւան քաղաքի Ալիխանյան փողոցին հարող տարածքում գտնվող 50.8քմ չափերի նկուղի նկատմամբ Աղաջանյանի սեփականության իրավունքը եւ 1976.1քմ չափերի հողամասի նկատմամբ վերջինիս վարձակալության իրավունքը: Այս վճռի դեմ վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել Կադաստրի կոմիտեն՝ նշելով, որ վճիռը կայացնելիս դատարանն անտեսել է ինքնակամ շինությունները ՀՀ Հողային օրենսգրքի 60-րդ հոդվածով (Արգելվում է քաղաքացիներին եւ իրավաբանական անձանց սեփականության իրավունքով փոխանցել պետական եւ համայնքային սեփականություն հանդիսացող այն հողամասերը, որոնք բնակավայրերում ընդհանուր օգտագործման հողեր են (հրապարակներ, փողոցներ, ճանապարհներ, գետափեր, զբոսայգիներ, պուրակներ, այգիներ, լողափեր եւ ընդհանուր օգտագործման այլ տարածքներ)) սահմանված հողամասերի վրա, ինչպես նաեւ ինժեներատրանսպորտային օբյեկտների օտարման կամ անվտանգության գոտիներում կառուցված լինելու, այլ անձանց իրավունքները սահմանափակելու, սերվիտուտ առաջացնելու, քաղաքաշինական նորմերին չհակասելու հանգամանքը, իսկ օրենքով նշված իրավունքի ճանաչմանն առնչվող սահմանափակումների առկայության դեպքում պետական կամ համայնքային սեփականություն համարվող հողամասերի վրա ինքնակամ կառուցված բնակելի նշանակության շենքերի, շինությունների նկատմամբ չի կարող ճանաչվել սեփականության իրավունք։ Կադաստրի կոմիտեն նշել է, որ ոչ թե Կոմիտեի տարածքային ստորաբաժանման անգործության հետեւանքով է մերժվել հայցվորի՝ սեփականություն ձեռք բերելու իրավունքը, այլ Երեւանի քաղաքապետարանի անգործության հետեւանքով։ Վերաքննիչ բողոքն ընդունվել է վարույթ, սակայն թողնվել է առանց քննության, քանի որ դատական նիստին չեն ներկայացել հայցվորն ու երրորդ կողմը՝ Երեւանի քաղաքապետարանը։ Այդպիսով դատարանի որոշումը՝ Աղաջանյանի սեփականության իրավունքը գրանցել պարտավորեցնելու վերաբերյալ, չի փոփոխվել։ Կադաստրի կոմիտեն արդեն 2005թ.-ի փետրվարին գրանցել է Տիգրան Աղաջանյանի սեփականության իրավունքը՝ նկուղի եւ վարձակալության իրավունքը՝ հողամասի նկատմամբ: Բնակիչները պնդում են՝ նկուղ երբեւէ չի եղել Ֆիզիկայի ինստիտուտի բանավանի բնակիչները կարծում են, որ Տիգրան Աղաջանյանի անվամբ հիշյալ տարածքում անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի ճանաչման եւ անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցումն իրականացվել է ՀՀ օրենսդրության պահանջների խախտմամբ, որի արդյունքում խախտվել են ՀՀ եւ տեղի բնակիչների իրավունքներն ու օրինական շահերը: Քաղաքացիները պնդում են, որ Ալիխանյան փողոցին հարող տարածքում երբեւէ նկուղ կառուցված չի եղել եւ չկա նաեւ հիմա, ուստի Կադաստրի կոմիտեի աշխատակիցն ուղղակի չէր կարող չափագրել եւ օրինականացման նպատակով Երեւանի քաղաքապետարան ներկայացնել 50.8քմ մակերեսով ինքնակամ շինություն: Այդ հասցեում ինքնակամ կառուցված նկուղի բացակայությունը քաղաքացիները հաստատում են տվյալ տարածքի բնակիչների հայտարարությամբ, որոնք, տասնամյակներ շարունակ բնակվելով այդ թաղամասում, վկայում են, որ ինքնակամ նկուղ կառուցված չի եղել: Բայց, բացի բնակիչների հաստատումներից, հանգամանքը, որ այդ հասցեում առկա չի եղել ինքնակամ կառուցված նկուղ, հաստատվում է նաեւ Երեւանի քաղաքապետարանից Տիգրան Աղաջանյանի անվամբ 18.04.2005թ.-ին տրամադրված հողամասի թիվ 1897-2005 գլխավոր հատակագծով, որտեղ որեւէ շինություն պատկերված չէ: Ավելին, թիվ 1897-2005 գլխավոր հատակագծում նշված է, որ այդ հողամասում առկա է սպորտային հրապարակ: Այն, որ Քաղաքապետարանը նշել է սպորտհրապարակի առկայության մասին, վկայում է, որ այդ տարածքը հանդիսանում է ընդհանուր օգտագործման տարածք։ Դա նշանակում է, որ, առաջնորդվելով ՀՀ հողային օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 6-րդ կետով, տարածքը չէր կարող սեփականության իրավունքով փոխանցվել որեւէ անձի: Բնակիչներն էլ պնդում են, որ այդ տարածքը տարիներ շարունակ ծառայել է որպես ընդհանուր սպորտհրապարակ, երեխաների համար՝ խաղահրապարակ, երբեմն՝ մեքենաների կայանման վայր։ Ընդ որում՝ նրանք վստահեցնում են, որ շարունակաբար խնամել են տեղանքի ծառերն ու կանաչապատ տարածքը։ Քաղաքացիները համոզված են, որ 2004-ի հոկտեմբերին Դատարանը վճիռը կայացրել է «Ինքնակամ կառուցված շենքերի, շինությունների եւ ինքնակամ զբաղեցված հողամասերի իրավական կարգավիճակի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջների խախտմամբ։ Օրենքով սահմանված ընթացակարգերի համաձայն՝ օրինականացման ենթակա են եղել ինքնակամ կառուցված շենքերը եւ շինությունները եւ դրանցով ծանրաբեռնված հողամասերը, որոնք պետք է բավարարեին Օրենքով սահմանված պահանջներին։ Օրենքի 3-րդ հոդվածով սահմանվում են օգտագործվող հիմնական հասկացությունները, որոնց համաձայն շենք է համարվում մարդկանց բնակվելու կամ ժամանակավոր գտնվելու, հասարակական, արտադրական գործառույթներ իրականացնելու համար նախատեսված` կրող եւ պարփակող կոնստրուկցիաներից կազմված, փակ ծավալ համարվող կառույցը։ Միաժամանակ, Օրենքի 2-րդ հոդվածի համաձայն օրենքի գործողությունը տարածվում էր մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելն ինքնակամ կառուցված եւ անշարժ գույքի կադաստր վարող պետական մարմնի կողմից մինչեւ 2001 թվականի մայիսի 15-ը հաշվառված շենքերի, շինությունների, այդ թվում` 50 եւ ավելի տոկոս ավարտվածության աստիճան ունեցող կիսակառույցների, ինչպես նաեւ ինքնակամ զբաղեցված, առանց օրենսդրության պահանջների պահպանման օտարված (տրամադրված) պետական կամ համայնքային սեփականություն համարվող հողամասերի վրա: Տվյալ պարագայում, սակայն, ինչպես պնդում են բնակիչները, Դատարանը չի պարզել, թե արդյոք Կադաստրի պետական կոմիտեի կողմից մինչեւ 2001 թվականի մայիսի 15-ը հաշվառված է եղել Տիգրան Աղաջանյանի կողմից ինքնակամ կառուցված նկուղը եւ արդյոք ենթադրյալ նկուղը հանդիսանում էր 50 եւ ավելի տոկոս ավարտվածության աստիճան ունեցող կիսակառույց եւ կարո՞ղ էր օրինականացվել այդ հիմքով, եւ չի գնահատվել նաեւ իրավական ակտի նպատակը, որի շրջանակներում եւ որը հիմք ընդունելով հնարավոր կլիներ կիրառել վերը նշված իրավական ակտը, այսինքն չի գնահատվել թե արդյոք հիշյալ իրավական ակտի հիմքով թույլատրելի եւ իրավաչա՞փ է նկուղի կառուցման փաստով հողամասի սեփականաշնորհումը։ Այս դրվագների հետ միասին՝ բնակիչները Դատախազություն ուղարկած իրենց դիմում ներկայացրել են նաեւ, որ գործի քննության ընթացքում Դատարանը, բավարարելով դիմողի պահանջը, պարտավոր էր պարզել թե արդյոք առկա են Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված պահանջները, որոնց համաձայն՝ պետական կամ համայնքային սեփականություն համարվող հողամասերի վրա ինքնակամ կառուցված բնակելի նշանակության շենքերի, շինությունների նկատմամբ կարող է ճանաչվել կառուցապատողի սեփականության իրավունքը, եթե դրանք գտնվում են բնակավայրի սահմաններում, կառուցված չեն Հողային օրենսգրքի 60-րդ հոդվածով սահմանված հողամասերի, ինչպես նաեւ ինժեներատրանսպորտային օբյեկտների օտարման կամ անվտանգության գոտիներում, չեն սահմանափակում այլ անձանց իրավունքները, չեն առաջացնում սերվիտուտ եւ չեն հակասում քաղաքաշինական նորմերին: Իսկ Դատարանը պահանջի բավարարման համար հիմք է ընդունել Օրենքի 8-րդ հոդվածի դրույթները, որոնց համաձայն՝ Երեւանի քաղաքապետարանը ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի կողմից հայտը ստանալուց հետո սահմանված 30-օրյա ժամկետում որեւէ որոշում չի կայացրել: Այս հանգամանքները քաղաքացիներին հիմք են տալիս ենթադրելու, որ Կադաստրի պետական կոմիտեի աշխատակիցների եւ Տիգրան Աղաջանյանի միջեւ եղել է հանցավոր համաձայնություն՝ չափագրել գոյություն չունեցող ինքնակամ կառուց եւ Օրենքի պահանջների համապատասխանությունն ապահովելու նպատակով օրինականացման նպատակով ներկայացնել այն Երեւանի քաղաքապետարան: Իսկ հետագայում, ինչպես նշեցինք, Ալիխանյան եղբայրների փողոցին հարող տարածքում գտնվող 1976.1քմ մակերեսով հողամասի նկատմամբ ճանաչվել է Տիգրան Աղաջանյանի սեփականության իրավունքը: Այսպիսով, բնակիչները դիմել են Դատախազություն եւ, այս հանգամանքներն առավել մանրամասն ներկայացնելովով, խնդրել հարուցել քրեական գործ եւ բազմակողմանի, լրիվ, օբյեկտիվ քննությամբ պարզել ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի աշխատակիցների կողմից Երեւան քաղաքի Ալիխանյան եղբայրներ փողոցին հարող տարածքում գոյություն չունեցող շինության (նկուղ) վերաբերյալ հատակագծի կազմման եւ օրինականացման նպատակով Երեւանի քաղաքապետարան ներկայացնելու գործողությունների, ինչպես նաեւ Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի՝ 16.04.2004թ. թիվ 2-2096 եւ 25.10.2004թ.-ի թիվ 2-4207 քաղաքացիական գործերով կայացրած վճիռների օրինականությունը, ապա նաեւ բողոքարկել այդ վճիռները՝ ՀՀ օրենսդրության պահանջների խախտմամբ կայացված լինելու հիմքով: Քրեական գործ, ինչպես նշեցինք, արդեն հարուցվել է․ բնակիչներն ակնկալում են, որ Դատախազությունը կկասեցնի շինաշխատանքները՝ մինչեւ գործի քննության ավարտը՝ քրեական գործի համար կարեւոր ապացույցները անվնաս պահպանելու նպատակով։ Սակայն, ինչպես հայտնել է ՀՀ գլխավոր դատախազի խորհրդական Գոռ Աբրահամյանը, քրեական գործի հարուցման հիմքով շինարարության կասեցում չի նախատեսվում։ Շենք կառուցելու նպատակ ունի տարածքի երրորդ սեփականատերը Մոտ մեկ տարի անց՝ 2006-ի ապրիլի 25-ին, Տիգրան Աղաջանյանը հողամասը եւ ենթադրյալ նկուղը վաճառել է Անդրանիկ Բալասանյանին: Նա էլ նույն թվականի հոկտեմբերին վաճառել է հիշատակված «Ռատկո» ընկերությանը։ Հետքի հրապարակման համաձայն՝ «Ռատկո» ՍՊԸ-ն հիմնադրվել է 2005 թվականին: Մինչեւ 2012 թվականը ընկերության 100% բաժնեմասի սեփականատերը եղել է Բահամյան կղզիներում գրանցված «Պրո-Շուգառ Միլլենիում ինկ.» օֆշորային ընկերությունը, որի սեփականատերերը եղել են ռուսաստանաբնակ գործարարներ Վլադիմիր Մկրտումյանն ու Ստեփան Մալխասյանը: 2020 թվականի հունիսի 12-ին Երեւանի քաղաքապետարանի Քաղաքաշինական խորհուրդը հավանության է արժանացել բազմաբնակարան բնակելի այդ շենքի ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքը, իսկ այս տարվա հուլիսի 20-ին Երեւանի քաղաքապետարանը նախագծման թույլտվություն է տվել։ Իսկ հուլիսի 29-ին՝ շինթույլտվություն։ Շինաշխատանքները մեկնարկել են այս տարվա օգոստոսին․ դրանք հանրության վրդովմունքն են շարժել։ Նախագծման թույլտվություն 15-րդ օրն է՝ Ֆիզիկայի գիտավանի երկու բնակիչներ՝ իրավաբան Հայկ Հարությունյանն ու ինժեներ Կարեն Ամիրխանյանը, հացադուլ են հայտարարել՝ որպես բողոք պետական կառույցների հանցավոր անգործության, ոստիկանների կիրառած բռնության, ֆիզիկայի թաղամասում կատարվող ապօրինությունների դեմ։ Նրանք պահանջում են կասեցնել Ալիխանյան 6/1 հասցեում սկսված շինաշխատանքները, հետաքննել տարածքի օտարման հետ կապված կեղծիքները՝ ընթացք տալով բնակիչների դիմումներին, անմիջապես տրամադրել բնակիչների պահանջած փաստաթղթերը, որոնց տրամադրման ժամկետները, նրանց պնդմամբ, Քաղաքապետարանը խախտել է, չի տրամադրել եզրակացություն այն մասին, թե արդյոք հիշյալ տարածքը Հողային օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի սահմանափակումներին ենթակա եղե՞լ է 2004-2005 թվականներին։ Բնակիչները պնդում են՝ այս ընթացքում որեւէ պատասխանատու պաշտոնյա չի այցելել հացադուլ իրականացնող քաղաքացիներին, չի հետաքրքրվել նրանց առողջությամբ եւ չի քննարկել ներկայացված պահանջները։ Օգոստոսի 26-ին Երեւանի քաղաքապետի մամուլի խոսնակ Հակոբ Կարապետյանը հակիրճ անդրադարձել էր խնդրին՝ ֆեյսբուքյան իր էջում գրառմամբ նշելով, որ քաղաքապետարանը տվել է շինթույլտվություն, քանի որ պարտավոր է տալ, եթե նախագիծը համապատասխանում է բոլոր նորմերին եւ տարածքը ընդգրկված չէ հուշարձանների ցանկում: Նա ընդգծել էր, որ միակ մարմինը, որը կարող է կասեցնել շինարարությունը, դատարանն է, եւ որ քաղաքապետարանը տվյալ պայմաններում այդպիսի լիազորություն չունի: Երբ հայտնի դարձավ հարուցված քրգործի մասին, Կարապետյանը շեշտեց, որ Երեւանի քաղաքապետարանը գործում է իր լիազորությունների շրջանակում, եւ ոչինչ չի անի իր լիազորությունների շրջանակներից դուրս, եւ որ քաղաքային իշխանությունն իր բոլոր գործառույթները կիրականացնի, եթե ունենա համապատասխան ցուցումներ․ «Քաղաքապետարանն իր մնացած գործառույթները կիրականացնի, այսինքն` շինթույլտվության ենթադրյալ կասեցում կամ այլ եւ այլ գործողություններ, եթե կունենա դրա լիազորությունը, կամ եթե իրավապահ մարմիններից կունենա համապատասխան ցուցում, խնդրանք կամ առաջարկ»,- լրատվամիջոցի հետ զրույցում ասել էր Կարապետյանը: Ավելի վաղ շինաշխատանքներ իրականացնող ըներության տնօրեն Արթուր Մնացականյանն Infocom-ի հետ զրույցում վստահեցրել էր, որ շինարարությունն ապօրինի չի իրականացվում։ Նրա հայտնած մանրամասների համաձայն՝ Ընկերությունը պատրաաստվում է 200-ից ավելի ծառեր տնկել եւ բարեկարգել դիմացի այգին, նորաձեւ այգի կառուցել։ Կառուցապատման տոկոսը, նրա վստահեցմամբ, 40% է կազմելու։ Արթուր Մնացականյանի խոսքով՝ շենքի գտնվելու վայրը, նրա հարկերը չեն փոխելու այս թաղամասի ճարտարապետությունը․ «Երեւանում բազմաթիվ տեղեր կան, որտեղ ցածրահարկ շենքերի կողքին բարձրահարկեր կան, դա ընդունված պրակտիկա է, երբ պահում ես շինարարության եւ ճարտարապետության կանոնները։ Իսկ մարդիկ իրավունք ունենք դիմել համապատասխան մարմիններին՝ իրենց իրավունքների ենթադրյալ ոտնահարման համար»,- ասել էր Մնացականյանը։ 2021-ի փետրվարին՝ պատմության եւ մշակույթի նորահայտ հուշարձան, մայիսին՝ այլեւս ոչ Քաղաքացիները, որ տեւական ժամանակ է՝ պայքարում են շինարարության կասեցման եւ ենթադրյալ ապօրինությունների բացահայտման համար, ուշադրություն են հրավիրում հանգամանքի վրա, որ տարածքը, որտեղ նախատեսվում է շենքի կառուցումը, սկզբում եղել է հուշարձանի կարգավիճակ ունեցող տարածք։ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի, սպորտի նախարարության փորձագիտական հանձնաժողովը 2021 թվականի փետրվարի 1-ի նիստում որոշել է Երեւան քաղաքի ֆիզիկայի ինստիտուտի (Ա. Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիա հիմնադրամ) բանավանում գտնվող շինություններին տալ տեղական նշանակության նորահայտ հուշարձանի կարգավիճակ: Ֆիզիկայի ինստիտուտի բանավանում գտնվող շինություններին հուշարձանի կարգավիճակ տալուն կողմ է քվեարկել հանձնաժողովի տասը անդամ, դեմ՝ երկուսը։ Այս կապակցությամբ, ի պատասխան քաղաքացի Վահրամ Ասատրյանի գրության, ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Արայիկ Խզմալյանը, նշելով, որ հիշատակված շինությունները գրանցվել են հուշարձանների ցուցակում, խնդրանքով դիմել է բնակիչներին՝ չաղճատել եւ չձեւափոխել պամամշակութային ժառանգության տեսքը, եւ եթե շինարարության կամ վերանորոգման կարիք առաջանա՝ անհրաժեշտ է իրականացվող աշխատանքների նախագիծը համաձայնեցնել ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի, սպորտի նախարարության հետ: Նույն թվականի մայիսին, սակայն «Ֆիզգոռոդոկի» տարածքի Ալիխանյան 6/1 հասցեի հողակտորը հանվել է Պատմության եւ մշակույթի նորահայտ հուշարձանների ցանկից։ Նախարարությունից պարզաբանել են, որ իրենց է դիմել Ներդրումների աջակցման կենտրոնը՝ ներկայացնելով տեղեկատվություն առ այն, որ Ալիխանյան եղբայրներ 6/1 հասցեում գտնվեղ 1976 քմ հողամասը «ՌԱՏԿՈ» ՍՊ ընկերությունը ձեռք է բերել 2018թ.-ին՝ սեփականության իրավունքով եւ ունի 12 հարկանի բնակելի շենքի կառուցման համար անհրաժեշտ քաղաքաշինական փաստաթղթեր: Նախարարությունից նշել են, որ հողամասի կառուցապատման համար փորձաքննություն անցած եւ Երեւանի քաղաքապետարանի կողմից համաձայնեցված նախագծային փաստաթղթերը նույնպես առկա են, որոնց հիման վրա, դեռեւս 2006թ.-ից, տրամադրված է եղել ճարտարապետահատակագծային առաջադրանք, իսկ 2007-ից՝ շինարարական թույլտվություն, որը երկարաձգվել է մինչեւ 2015թ: 2018-ի դեկտեմբերին Ընկերությունը դիմել է Երեւանի քաղաքապետարան՝ նոր նախագծման թույլտվություն ստանալու նպատակով: 2020թ. հուլիսի 20-ին արդեն Երեւանի քաղաքապետարանը տրամադրվել է վերոնշյալ հողատարածքի վրա 12 հարկանի վերգետնյա եւ 3 ստորգետնյա բազմաբնակարան, բազմաֆունկցիոնալ բնակելի շենք կառուցելու նախագծման թույլտվություն, Ընկերությունը պատվիրել է աշխատանքային նախագիծ: Ըստ նախարարության պատասխանի՝ նախագիծը քննարկվել է Երեւանի քաղաքապետին կից քաղաքաշինական խորհրդում, որտեղ արժանացել է դրական եզրակացության, ինչպես նաեւ անց են կացվել հանրային լսումներ, եւ հարցը քննարկվել է ՀՀ հանրային խորհրդում, ուստի՝ խնդրել են հնարավորության դեպքում վերանայել որոշումը, կատարել սահմանների ճշգրտումներ, հաշվի առնելով, որ նշված թույլտվությունները սահմանափակվում են Փորձագիտական հանձնաժողովի որոշմամբ: ԿԳՄՍՆ փոխնախարար Խզմալյանը հայտնել է, որ նախարարությունը վերոնշյալ տեղեկությունները ներկայացրել է «Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ին՝ ուսումնասիրելու Ներդրումների աջակցման կենտրոնի տրամադրած փաստաթղթերի փաթեթը եւ առաջարկություն ներկայացնելու՝ առանց նորահայտ հուշարձանը վնասելու՝ դիտարկելով «ՌԱՏԿՈ» Ընկերությանը սեփականության իրավունքով պատկանող խնդրո առարկա 1976 մ հողատարածքը նորահայտ հուշարձանի սահմաններից հանելու հնարավորությունը: ՊՈԱԿ-ը, պահանջվող ուսումնասիրությունից հետո ներկայացրել է համապատասխան առաջարկություն, որը քննարկվել է Փորձագիտական հանձնաժողովի նիստում եւ ներկայացված հիմնավորումներով կատարվել է հուշարձանի տարածքի ճշգրտում՝ հանելով նորահայտ հուշարձանի 42.41 հա ընդհանուր տարածքից «Ռատկո» ՍՊ ընկերությանը պատկանող 1976 քմ տարածքը: Այս պատմության ընթացքն առավել հեշտ պատկերացնելու համար ստորեւ ներկայացնում ենք զարգացումների ժամանակագրությունը։ Այսպես, 2003թ. - Տիգրան Աղաջանյանը հայցադիմում է ներկայացրել ընդդեմ Երեւանի քաղաքապետարանի՝ հողամասի նկատմամբ իր օգտագործման իրավունքը ճանաչելու մասին։ Դատարանը հայցը չի քննել։ 2004թ․ - Աղաջանյանը դարձյալ դիմել է դատարան՝ խնդրելով պարտավորեցնել Կադաստրի կոմիտեի Դավթաշենի ստորաբաժանմանը չափագրել հողամասն ու դրանում գտնվող նկուղը եւ հատակագիծն ուղարկել Երեւան քաղաքապետարան։ Դատարանը հայցը բավարարել է։ 2004թ․ մայիսի 5 - Կադաստրի կոմիտեն Երեւանի քաղաքապետարան է ուղարկել ինքնակամ կառույցի հատակագիծը՝ օրինականացման նպատակով։ 2004թ․ հոկտեմբեր - Դատարանը Կադաստրի կոմիտեի Դավթաշենի ստորաբաժանմանը պարտավորեցրել է գրանցել Տ․ Աղաջանյանի սեփականության իրավունքը՝ նկուղի եւ հողամասի նկատմամբ՝ վարձակալության իրավունքը: Կադաստրի կոմիտեն վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել այս վճռի դեմ․ բողոքն ընդունվել է վարույթ, սակայն չի քննվել։ 2005թ․ փետրվար - Կադաստրի կոմիտեն գրանցել է Տիգրան Աղաջանյանի սեփականության եւ վարձակալության իրավունքը։ 2006թ․ ապրիլի - Տիգրան Աղաջանյանը հողամասը եւ ենթադրյալ նկուղը վաճառել է Անդրանիկ Բալասանյանին: 2006թ․ հոկտեմբեր - Անդրանիկ Բալասանյանը հողամասն ու նկուղը վաճառել է «Ռատկո» ընկերությանը։ 2020թ․ հունիսի - Երեւանի քաղաքապետարանի Քաղաքաշինական խորհուրդը հավանության է արժանացել բազմաբնակարան բնակելի շենքի ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքը։ 2020թ․ հուլիս - Երեւանի քաղաքապետարանը նախագծման թույլտվություն է տվել։ 2021թ․ փետրվար - Բանավանում գտնվող շինություններին տրվել է տեղական նշանակության նորահայտ հուշարձանի կարգավիճակ։ 2021թ․ մայիս - Ալիխանյան 6/1 հասցեի հողակտորը հանվել է Պատմության եւ մշակույթի նորահայտ հուշարձանների ցանկից։ 2021թ․ հուլիս - Երեւանի քաղաքապետարանը «Ռատկո» ընկերությանը շինթույլտվություն է տվել։ 2021թ․ օգոստոս - «Ռատկո» ընկերությունը սկսել է շինաշխատանքները։ Բնակիչները հարուցված քրգործը համարում են իրենց առաջին միջանկյալ հաղթանակը։ Քաղաքացիներից երկուսը շարունակում են հացադուլը՝ պահանջելով տրամադրել հողի կարգավիճակի (ՀՕ 60-րդ հոդված) վերաբերյալ փաստաթղթերը։ Հացադուլ իրականացնող քաղաքացիները պատկան մարմիններին 20 օր ժամանակ են տվել, պահանջը մինչ օրս անարձագանք է։ Հայարփի Բաղդասարյան

14:21 - 10 սեպտեմբերի, 2021

Ոչ պատերազմական պայմաններում հայ զինծառայողների մահվան դեպքերը՝ 1998-ից մինչեւ 2021 թվականը

Լուսանկարը՝ hetq.am կայքից Հայաստանի խորհրդարանում անցյալ ամիս՝ օգոստոսի 5-ի եւ 6-ի նիստերի ընթացքում քննարկման առարկա էր դարձել ոչ մարտական պայմաններում հայ զինծառայողների մահերի թեման։ Պատգամավորներն իրար մեղադրում էին, թե խաղաղ պայմաններում ում օրոք է ավելի շատ զոհ եղել։ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Վահագն Ալեքսանյանը, մասնավորապես, օգոստոսի 5-ի իր ելույթում հիշեցրեց, որ Ռոբերտ Քոչարյանի նախագահության օրոք խաղաղ պայմաններում 700-ից ավելի զինծառայող է զոհվել։ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Ռուստամյանն, արձագանքելով Ալեքսանյանի այս հայտարարությանը, պնդեց, թե վերջինս սխալ թվեր է ասել, եւ թե Քոչարյանի պաշտոնավարման տասը տարվա ընթացքում ոչ թե 700, այլ 92 զոհ է եղել։ Ռուստամյանը պնդեց, որ իր ասած թիվը պաշտոնական տվյալ է։ Արդեն հաջորդ օրը՝ օգոստոսի 6-ի նիստի ժամանակ, Վահագն Ալեքսանյանը, ի պատասխան Ռուստամյանի հնչեցրած այս հայտարարության, ընթերցեց Հայկական ուսումնասիրությունների Անի կենտրոնի հավաքագրած տվյալներն այն մասին, թե 1998-2008 թվականներին հայկական կողմը քանի զոհ է ունեցել. զոհերի թվերը, որոնք հավաքագրված են ՊՆ-ի, Դատախազության, ԱՄՆ պետքարտուղարության ներկայացրած տվյալներից, ակնհայտորեն ավելին են, քան 92-ը։ ԱԺ-ում այս քննարկումից հետո Infocom-ը ՀՀ դատախազությունից, Արդարադատության նախարարությունից, Պաշտպանության նախարարությունից եւ Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակից խնդրեց տրամադրել հայ զինծառայողների մահվան դեպքերի թիվը՝ 1992-ից 2021 թվականի օգոստոսը՝ յուրաքանչյուր տարվա համար առանձին նշելով պատճառը՝ մարտական գործողություններ կամ հրադադարի ռեժիմի խախտում, դժբախտ պատահար, սպանություն կամ ինքնասպանություն եւ այլն։ Պաշտպանության նախարարությունն, ինչպես գրեթե միշտ, այս անգամ եւս մերժեց տեղեկություն տրամադրել, Արդարադատության նախարարությունից հայտնեցին, որ նման վիճակագրություն չեն վարում, իսկ Դատախազությունն ու ՀՔԱՎ գրասենյակը տրամադրեցին 2010 թվականից սկսած իրենց հավաքագրած տեղեկությունները՝ զինծառայողների մահվան դեպքերի վերաբերյալ։ Դատախազությունից նշել են, որ ՀՀ զինված ուժերում եւ ԱՀ ՊԲ-ում 1992 թվականից մինչեւ 2010 թվականը գրանցված մահացության դեպքերի վերաբերյալ ՀՀ զինվորական դատախազությունում տեղեկություն առկա չէ։ Ուստի ստորեւ նախ կներկայացնենք Անի կենտրոնի ներկայացրած տվյալները՝ 1990-ականներից մինչեւ 2010 թվականը, ապա Զինդատախազությունից եւ ՀՔԱՎԳ-ից հարցմամբ ստացած տեղեկությունները՝ 2010-2021 թվականների վերաբերյալ։ 1995-2010թթ․ ընթացքում հայ զինծառայողների մահվան դեպքերի թիվն անցնում է 1600-ը Այսպես, Անի կենտրոնի այս տվյալների համաձայն (աղբյուրը՝ Թաթուլ Հակոբյան, «Մահվան հովիտ», էջ 250-251)` 1995-ին գոհերի թիվը կազմել է 324 հոգի, 1996-ին` 260 հոգի, 1997-ին՝ 217 հոգի, 1998-ին՝ 196 հոգի: Հակոբյանը գրել է, որ իր պահոցում պահպանվել է 1998-ի գոհերի վիճակագրության վերաբերյալ երկու այլ տվյալ եւս՝ 151 եւ 171, ընդ որում, ինչպես շեշտել է հեղինակը, վերջին թիվը 1999-ին հրապարակավ նշել է Սերժ Սարգսյանը: 1999-ին Հակոբյանի պահոցում հանդիպում է 86 զոհ թիվը, ըստ Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի՝ զոհերի թիվը եղել է 93: 2000 թվականին հանդիպում է զոհերի երեք տարբեր թիվ՝ 72, մեկ այլ տեղ՝ 111, Սերժ Սարգսյանը հրապարակավ խոսել է ավելի քան 100 զոհի մասին։ 2001-ին, ըստ Թաթուլ Հակոբյանի հավաքագրած տվյալների, եւս հանդիպում է երկու՝ ակնհայտորեն տարբեր թիվ՝ 56 եւ 92։ 2002-ին նախ գրվել է 50, ապա 62 զոհի մասին, 2003-ին՝ 40, 2004-ին՝ 38 զոհ։ 2005-ին Պն-ն, ինչպես նշված է գրքում, հայտնել է 47 զոհի մասին, 2006-ին պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանը ներկայացրել է 33, Զինդատախազությունը՝ 36 թիվը։ 2007-ին (դարձյալ առաջնորդվում ենք «Մահվան հովիտ» գրքում զետեղված տվյալներով), ՀՀ ՊՆ-ն հայտնել է 31 զոհի մասին, Զինդատախազությունը՝ 50։ 2008-ին, ըստ Զինդատախազության, զոհերի թիվը կազմել է 71, ԱՄՆ պետքարտուղարության զեկույցի համաձայն՝ 69: 2009-ին ՀՀ զինդատախազությունը ներկայացրել է 43 թիվը, ԱՄՆ պետքարտուղարությունը՝ 42։ 2010-ի վերաբերյալ Թաթուլ Հակոբյանը նշել է, որ սա միակ տարին է, երբ չորս տարբեր կառույցներ նշել են միեւնույն` 54 թիվը՝ ՀՀ ՊՆ-ն, Զինդատախազությունը, ՀՔԱՎԳ-ը, ԱՄՆ պետքարտուղարությունը, միայն Խաղաղության երկխոսություն ՀԿ-ի տվյալների համաձայն՝ զոհերի թիվը եղել է 61-ը։ Իսկ ստորեւ ներկայացնում ենք 2010 թվականից մինչեւ 2021-ի օգոստոսը հայ զինծառայողների մահվան դեպքերը՝ ըստ Դատախազության եւ ՀՔԱՎ գրասնեյակի տվյալների եւ ըստ մահվան պատճառների։ Քանի որ Դատախազության եւ ՀՔԱՎ գրասենյակի տրամադրած տվյալները թվային անհամապատասխանություն ունեն, դրանք նախ կներկայացնենք առանձին ինֆոգրաֆիկաներով՝ նախ Դատախազության վիճակագրությունը, ապա Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակինը։ Դատախազույթունն առանձնացված տրամադրել է հակառակորդի կողմից կատարված սպանությունների, ինքնասպանությունների եւ ինքնասպանության հասցնելու դեպքերի, ծառայության հետ կապված ավտովթարների, զենքի օգտագործման կանոնների խախտման հետեւանքով տեղի ունեցած դեպքերի, հիվանդություններից մահվան դեպքերի, ականի, նռնակի պայթյունի հետեւանքով մահվան դեպքերի, դժբախտ պատահարների, բռնարարքների, մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտումների, թռիչքի կանոնների խախտման պատճառներով մահվան դեպքերի տվյալները, որոնք ինֆոգրաֆիկայում ներկայացված են տարբեր գույներով։ Ինֆոգրաֆիկայում՝ զինծառայողների մահվան պատճառներն՝ ըստ Դատախազության* (*Վերոբերյալ ինֆոգրաֆիկայում 2016 թվականի տվյալներում ներառված չէ Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի զոհերի թիվը) Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը տվյալները ներկայացրել է փոքր ինչ այլ բաժանումով․ մասնավորապես, ստորեւ բերվող ինֆոգրաֆիկայում ցուցադրել ենք հրադադարի ռեժիմի խախտման, ինքնասպանության, սպանության, բռնարարքի, հիվանդության, դժբախտ պատահարների, ավտովթարների, ականի, նռնակի պայթյունի, զենքի հետ վարվելու կանոնների խախտման եւ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի, մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտման, թռիչքի կանոնների խախտման, եւ, ի վերջո, անհայտ պատճառներով մահվան դեպքերի թվերը։ Պատճառները դարձյալ ներկայացված են առանձին գույներով։ Ինֆոգրաֆիկայում՝ զինծառայողների մահվան պատճառներն՝ ըստ ՀՔԱՎ գրասենյակի* (*Վերոբերյալ ինֆոգրաֆիկայում 2016 թվականի տվյալներում ներառված չէ Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի զոհերի թիվը) Դատախազության եւ ՀՔԱՎ գրասենյակի տրամադրած թվերի տարբերությունը կարող եք տեսնել ստորեւ ներկայացվող ինֆոգրաֆիկայում, որտեղ դարձյալ չենք ներառել Ապրիլյան 4-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների թիվը*։ 2020 թվական՝ մինչեւ պատերազմը․ զինծառայողների մահվան 60, թե՞ 100 դեպք 2020 թվականի ընթացքում, Դատախազությունից ստացած տվյալների համաձայն, արձանագրվել է 60 զինծառայողների՝ ծառայության հետ կապված մահվան դեպք, որոնցից 22-ը՝ հակառակորդի կողմից կատարված սպանություններ (ընդ որում՝ 5-ը վիրավորումը ստացել են 44-օրյա պատերազմի ժամանակ), 4-ը՝ սպանություն, 13-ը՝ ինքնասպանություններ եւ ինքնասպանության հասցնելու դեպքեր, 7-ը՝ ծառայության հետ կապված ավտովթար, 3-ը՝ զենքի օգտագործման կանոնների խախտման հետեւանքով տեղի ունեցած դեպքեր, 5-ը՝ հիվանդության հետեւանքով մահվան դեպքեր, 1-ը՝ մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտման դեպք, 1-ը՝ ականի պայթյուն, 4-ը՝ դժբախտ պատահարներ: Դատախազությունից ընդգծել են, որ 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ից նոյեմբերի 9-ն ընկած ժամանակահատվածում Ադրբեջանի կումից սանձազերծված ագրեսիվ պատերազմի ընթացքում թշնամու գործողությունների հետեւանքով զոհված զինծառայողների վերաբերյալ ներկայումս ստույգ տեղեկատվություն տրամադրել հնարավոր չէ, քանի որ նրանց տվյալները պարբերաբար լրացվում են եւ այդ կապակցությամբ հարուցված քրեական գործի նախաքննությունը շարունակվում է: Ուստի 2020 թվականի ընթացքում արձանագրված մահվան դեպքերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը ներկայացվել է բացառությամբ նշված ժամանակահատվածում զոհված զինծառայողների տվյալների: (27.09.2020թ.-09.11.2020թ.) ՀՔԱՎԳ-ը 2020-ի ընթացքում մահվան դեպքերի վերաբերյալ ներկայացրել է 100 թիվը, որը ներառում է ԶԼՄ-ների տարածած տեղեկության, ՀՀ գլխավոր դատախազության եւ ՀՀ պաշտպանության նախարարության (միայն 2020 թ. 1-ին կիսամյակի տվյալները)։ Ըստ այդմ՝ հրադադարի ռեժիմի խախտման պատճառով զոհվել է 17 զինծառայող, ինքնասպանության պատճառով՝ 18 զինծառայող, մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտման պատճառով՝ 1 զինծառայող, զենքի հետ վարվելու կանոնների խախտման պատճառով՝ 3 զինծառայող, սպանության պատճառով՝ 4 զինծառայող, ավտովթարի պատճառով՝ 22 զինծառայող, առողջական խնդիրների պատճառով՝ 25 զինծառայող, ականի պայթյունից՝ 1 զինծառայող, դժբախտ պատահարի հետեւանքով՝ 9 զինծառայող։ 2021 թվական Դատախազությունից ստացած տվյալների համաձայն՝ 2021 թվականի հունվարի 1-ից օգոստոսի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում արձանագրվել է 21 զինծառայողների՝ ծառայության հետ կապված մահվան դեպք, որոնցից 7-ը՝ հակառակորդի կողմից կատարված սպանություններ (ընդ որում 2-ը վիրավորումը ստացել են 44-օրյա պատերազմի ժամանակ), 4-ը՝ ինքնասպանություններ եւ ինքնասպանության հասցնելու դեպքեր, 4-ը՝ ծառայության հետ կապված ավտովթարներ, 1-ը՝ զենքի օգտագործման կանոնների խախտման հետեւանքով տեղի ունեցած դեպք, 2-ը՝ հիվանդության հետեւանքով մահվան դեպքեր, 1-ը՝ մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտման դեպք, 2-ը՝ դժբախտ պատահարներ: Իսկ ՀՔԱՎԳ-ը դարձյալ այլ թիվ է արձանագրել՝ 44 դեպք․ այս թիվը ներառում է ԶԼՄ-ների տարածած տեղեկատվության, ՀՀ գլխավոր դատախազության (2021 թ. 1-ին կիսամյակի դրությամբ տվյալների համադրությունը)։ Այդպիսով, արձանագրվել է հրադադարի ռեժիմի խախտման պատճառով զինծառայողի մահվան 9 դեպք, ինքնասպանության պատճառով մահվան՝ 6, սպանության պատճառով մահվան՝ 6, ավտովթարից մահվան՝ 11, առողջական խնդիրների պատճառով մահվան՝ 8, դժբախտ պատահարի հետեւանքով մահվան 4 դեպք։ Քանի որ 2020 թվականի պատերազմի զոհերի թիվը դեռեւս հստակ չէ, իսկ 2021-ն ընթացիկ տարի է, այդ պատճառով այս թվականների տվյալներն ինֆոգրաֆիկաներում ներառված չեն՝ ցուցանիշները չխեղաթյուրելու համար։ Այսպիսով, 2010-2019 թվականներին, ըստ Դատախազության, արձանագրվել է 447 զինծառայողի մահվան դեպք, բացի դրանից՝ եւս 55 մահվան դեպք 2020-ի ընթացքում՝՝ մինչեւ պատերազմը, եւ 2021 թվականի հունվարի 1-ից օգոստոսի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում՝ 21 դեպք։ Իսկ Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակից ստացած տեղեկության համաձայն՝ 2010-2019 թվականներին արձանագրվել է 573 զինծառայողի մահվան դեպք, բացի դրանից՝ 2020-ի առաջին կիսամյակում արձանագրվել է մահվան 100 դեպք, 2021 թվականի առաջին կիսամյակում՝ 44 դեպք։ * Վերոբերյալ ինֆոգրաֆիկաներում տվյալների ակնհայտ տարբերություն կա հատկապես 2016 թվականի սյունակում։ Բանն այն է, որ 2016 թվականի ընթացքում, Դատախազությունից ստացած տվյալների համաձայն, արձանագրվել է 140 զինծառայողների՝ ծառայության հետ կապված մահվան դեպք, 85-ը՝ հակառակորդի կողմից կատարված սպանություններ, 7-ը՝ սպանություն, 14-ը՝ ինքնասպանություններ եւ ինքնասպանության հասցնելու դեպքեր, 7-ը՝ ծառայության հետ կապված ավտովթարներ, 6-ը՝ զենքի օգտագործման կանոնների խախտման հետեւանքով տեղի ունեցած դեպքեր, 5-ը՝ հիվանդությունների հետեւանքով մահվան դեպքեր, 7-ը՝ մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտումներ, 2-ը՝ ականի պայթյուններ, 7-ը՝ դժբախտ պատահարներ: 2016-ին, ՀՔԱՎ-ի տվյալների համաձայն, որոնք ներառում են ԶԼՄ-ների տարածած տեղեկությունները, ՀՀ գլխավոր դատախազության եւ ՀՀ պաշտպանության նախարարության տվյալների համադրությունը, զինծառայողների մահվան դեպքերի թիվը 175 է: Ընդ որում, ինչպես նշել են Գրասենյակից, ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը հայտնել է միայն 2016թ. հրադադարի ռեժիմի խախտման հետեւանքով՝ այդ թվում՝ ապրիլի 2-11-ն ընկած ժամանակահատվածում մահացության դեպքերի թիվը՝ 83։ Այսպես, ՀՔԱՎԳ-ի տվյալների համաձայն՝ 2016-ին արձանագրվել է հրադադարի ռեժիմի խախտման պատճառով 111 զինծառայողի եւ կամավորականի մահվան դեմք, որից Ապրիլյան պատերազամի ժամանակ զոհվել է 77 զինծառայող։ Նույն թվականին արձանագրվել է ինքնասպանության 15 դեպք, դիտավորյալ սպանության՝ 3, երկու եւ ավելի անձանց սպանության՝ 2, մարտական ծառայություն կրելու կանոնների խախտման պատճառով մահվան՝ 4, անհայտ պայմաններում սպանության՝ 1, զենքի հետ վարվելու կանոնների խախտման պատճառով սպանության՝ 5 դեպք։ 2016-ին ավտովթարի պատճառով մահացել է 11 զինծառայող, առողջական խնդիրների պատճառով՝ 2 զինծառայող, ականի պայթյունից՝ 1 զինծառայող, դժբախտ պատահարի հետեւանքով՝ 7 զինծառայող, անհայտ պատճառով՝ 13 զինծառայող։ Նշենք, որ ՀՀ ՊՆ պաշտոնական հաղորդագրության համաձայն՝ ապրիլի 2-ից 5-ն ընկած ժամանակահատվածում հակառակորդի հետ անմիջական շփման գծում տեղի ունեցած մարտական գործողությունների ժամանակ զոհվել են 64 զինծառայողներ և 13 աշխարհազորայիններ ու պահեստազորայիններ։ Ուստի ներկայացված ինֆոգրաֆիկաներում 2016 թվականի զոհերի թվից հանել ենք Ապրիլյան պատերազմի զոհերի՝ ՊՆ-ի ներկայացրած թիվը՝ 64-ը։ Հայարփի Բաղդասարյան

16:34 - 08 սեպտեմբերի, 2021