Տավուշի մարզ

Տավուշի մարզը գտնվում է Հայաստանի հյուսիսարևելյան մասում, մարզկենտրոնը Իջևան քաղաքն է։

Ընդգրկում է Իջևանի, Տավուշի, Նոյեմբերյանի տարածաշրջանները և 4 քաղաքներ՝ Իջևանը, Նոյեմբերյանը, Բերդը և Դիլիջանը։ Մարզը սահմանակից է Վրաստանին, հյուսիսում և արևելքում՝ Ադրբեջանին։ Ներկայումս Տավուշի մարզպետն է Հայկ Չոբայանը։

Տավուշի մարզի դատախազությունը ապօրինի անտառահատումներին նպաստող կոռուպցիոն չարաշահումների կանխմանն ուղղված միջնորդագիր է ներկայացրել

Տավուշի մարզի դատախազի պաշտոնակատար Էդուարդ Հարությունյանը մարզի տարածքում ապօրինի ծառահատումների մի քանի խնդիրների կապակցությամբ միջնորդագրով դիմել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության անտառային կոմիտեի նախագահի պաշտոնակատարին և «Հայանտառ» ՊՈԱԿ տնօրենի պաշտոնակատարին: Մարզի դատախազությունում իրականացված՝ 2019թ. հուլիսի 1-ից նոյեմբերի 15-ն ընկած ժամանակահատվածում Տավուշի մարզում ապօրինի ծառահատումների դեպքերի ուսումնասիրությամբ պարզվել է, որ նշված ժամանակահատվածում կատարված ապօրինի ծառահատումների դեպքերից 54-ով ՀՀ քրեական օրենսգրքի 296-րդ հոդվածի հատկանիշներով հարուցվել է 54 քրեական գործ, որոնցից՝ 41-ը՝ «Հայանտառ» ՊՈԱԿ-ին ենթակա մասնաճյուղերի տարածքներում կատարված ապօրինի ծառահատումների դեպքերով՝ բուսական աշխարհին պատճառված ընդհանուր 263.6մլն ՀՀ դրամ վնասով: Հարուցված 41 քրեական գործերից 29-ի դեպքում անտառխախտման մասին արձանագրություններով ապօրինի ծառահատումներ կատարած անձանց ինքնությունը պարզված չէ: Ուշագրավ է, որ նշված 29 դեպքերով պետությանը հասցված վնասը կազմել է 258.6մլն ՀՀ դրամ, կամ ընդհանուր վնասի ավելի քան 98 տոկոսը: Մինչդեռ մնացած 12 դեպքերում, երբ արձանագրությունները կազմվել են ապօրինի ծառահատում կատարած անձանց ինքնության պարզմամբ, վնասի չափը կազմել է ընդամենը 5 մլն ՀՀ դրամ: Թեև 2019թ. հուլիսից արձանագրվել է ապօրինի ծառահատումների դեպքերի նվազում, սակայն դա առավելապես պայմանավորված է իրավապահ մարմինների ձեռնարկած միջոցառումներով և մարզի տարածքում ԲԸՏՄ-ի հետ համատեղ ոստիկանության հսկիչ անցագրային հենակետերի տեղակայմամբ: Սակայն այդ միջոցառումները բավարար արդյունավետ չեն կարող լինել առանց ապօրինի ծառահատումները կանխարգելող առաջնային օղակի՝ «Հայանտառ» ՊՈԱԿ-ի մասնաճյուղերի՝ անտառպահպանության համար պատասխանատու պաշտոններում (մասնաճյուղի տնօրեն, անտապապահ և անտառապետ) նշանակված անձանց կողմից ապօրինի ծառահատումների և բնափայտի ապօրինի մթերմանը նպաստող գործոնները վերացնելու: Մասնավորապես, եզակի չեն դեպքերը, երբ այդ պատասխանատու պաշտոններում նշանակվում են անձինք, որոնք ոչ միայն անտառահատումների առնչությամբ տարաբնույթ կոռուպցիոն չարաշահումներ կատարելու համար ենթարկվել են քրեական հետապնդումների, այլ նաև նրանց վերաբերյալ առկա են մեղադրական դատավճիռներ: Օրինակ «Հայանտառ» ՊՈԱԿ տնօրենի 2019թ. օգոստոսի 8-ի հրամանով որպես անտառապահ է նշանակվել անձ, ում դեռևս 2018թ. հունվարին մեղադրանք է առաջադրվել «Իջևանի անտառպետության» պահաբաժնի անտառապահի պաշտոնում պաշտոնեական դիրքի չարաշահում թույլ տալու համար և դատավճռով դատապարտվել 2 տարի ժամկետով պայմանական ազատազրկման: Կամ՝ այլ քրեական գործով մեկ այլ պահաբաժնի անտառապահի պաշտոնն զբաղեցնող անձին մեղադրանք է առաջադրվել իր ծառայողական պարտականությունների նկատմամբ ցուցաբերած անբարեխիղճ և անփույթ վերաբերմունքի համար, որի արդյունքում բնակիչը հնարավորություն է ունեցել տևական ժամանակ այդ պահաբաժնի տարածքում կատարել ապօրինի ծառահատումներ և առանձնապես խոշոր չափերի վնաս պատճառել պետությանը: Չնայած նշված գործով 2019թ. սեպտեմբերին կայացվել է մեղադրական դատավճիռ, սակայն նա մինչ օրս շարունակում է պաշտոնավարել՝ տեղափոխվելով Խաչարձանի անտառպետության պահաբաժին: Մեկ այլ դեպքում անտառապահը բնակիչներին անվճար թափուկ վառելափայտ տրամադրելու պատրվակով թույլ է տվել իր հետ բարեկամական հարաբերությունների մեջ գտնվող անձին իր պահաբաժնից ապօրինի պատրաստել և դուրս բերել վառելափայտ, ինչի համար 2018թ. ապրիլի 16-ի դատավճռով մեղավոր է ճանաչվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի 1-ին մասով և դատապարտվել տուգանքի: Նշված քրեական գործի քննության ընթացքում նա ազատվել է հիշյալ պաշտոնից, սակայն հետագայում նշանակվել է Այգեհովիտի անտառպետության պահաբաժնի անտառապահ: Մարզի դատախազի պաշտոնակատարը միջնորդագրով անհրաժեշտ է համարել քննարկման առարկա դարձնել հիշյալ անտառապահների հետագա պաշտոնավարման նպատակահարմարությունը, այդ պաշտոններում կատարվող նշանակումների ժամանակ ընտրություն կատարելիս դրսևորել բծախնդրություն: Ապօրինի անտառահատումների դեպքերի ուսումնասիրությունը վկայում է նաև, որ շարունակում են կոռուպցիոն սխեմաներ գործել նաև ոչ արտադրական նպատակներով օգտագործվող թափուկ վառելափայտի մթերման գործընթացում: Արձանագրվել են դեպքեր, երբ անտառապետերը, անտառապահները, հանցավոր համաձայնության գալով փայտանյութի առք ու վաճառքով զբաղվող անձանց հետ, տարբեր քաղաքացիների անվամբ լրացված անվճար տրամադրվող թափուկ փայտանյութի տոմսով անտառից մթերում և իրացում են իրականացնում՝ նպաստելով փայտանյութի ապօրինի շրջանառությանը: Մարզի դատախազի պաշտոնակատարը միջնորդագրով բարձրացրել է նաև «Հայանտառ» ՊՈԱԿ մասնաճյուղերի ղեկավարների կողմից նշված գործընթացն անմիջական և ամենօրյա հսկողության տակ վերցնելու, ՊՈԱԿ-ի աշխատակիցների աշխատանքային պարտականությունների կատարման նկատմամբ հսկողությունն ուժեղացնելու, կարգապահական ներգործության միջոցներ կիրառելու հարցերը:

12:38 - 03 դեկտեմբերի, 2019

Տավուշում կա 110 հազար հա գյուղատնտեսական տարածք, որից օգտագործվում է 30 տոկոսը. մարզպետ |lragir.am|

lragir.am: Տավուշի մարզպետ Հայկ Չոբյանյանը «Իմ քայլը հանուն Տավուշի մարզի» գործարար համաժողովում ներկայացրեց մարզի զարգացման ռազմավարությունը: Նա ասաց, որ իր ներկայացրածը ուղերձներ են, որոնք ուղղված են նեդրողներին:«Բնությունը մեզ շռայլորեն պարգևատրել է, մնացածը պատկանում է մարդուն, որպեսզի համարձակ երազանք ունենալու կարողության շնորհիվ կարողանանք իսկապես Տավուշը դարձնել լավագույն վայրը ապրելու համար»,- ասաց նա:Մարզի Նոյեմբերյանի տարածաշրջանը, ըստ Չոբանյանի, պետք է զարգացնել հատկապես պատմամշակութային տուրիզմի առումով, որովհետև հենց այդ տարածաշրջանում են գտնվում հիմնական պատմամշակութային հուշարձանները:«Երկրորդ առավելությունը, որն ունի Նոյեմբերյանը, այն է,որ գտնվում է ՀՀ դարպասի վրա, և կառավարության նպատակն է Վրաստանի 8 մլն-ոց տուրիստական շուկան ուղղորդել դեպի Հայաստան: Թբիլիսիից մինչև Իջևան նույն հեռավորությունն է, ինչ Երևանից դեպի Իջևան: Մենք պետք է մեր տուրիստական քաղաքականությունը տանենք երկու օդանավակայանների համակողմանի կիրառման ուղղությամբ: Մենք պետք է ունենանք մշտական երթուղի Թբիլիսիի օդանավակայանից մինչև Դիլիջան, որ տուրիստական շարժը մեծանա: Պետք է ամբողջ ճանապարհին ստեղծել նոր տուրիստական գողտրիկ հանգրվաններ: Դրանիցից մեկը Աճարկուտ գյուղն է, որն ունի 200 բնակիչ և որը աշխարհի ամենագողտրիկ գյուղերից մեկն է և որի շրջակայքում կա 30-ից ավելի պատմամշակութային հուշարձան»,- ասաց նա:Իջևանի տարածաշրջանը ՀՀ ամենամեղմ կլիմա ունեցող տարածաշարջանն է, հետևաբար, ըստ մարզպետի, այն պետք է առանձնացնել առողջարանային ու վերականգնողական տուրիզմի համար: Այդ ուղղությամբ արդեն կան ծրագրեր:Մարզի զբոսաշրջային թիվ մեկ բրենդ համարվող Դիլիջանում առաջիկայում պետք է զարգանա կրթական ու ինտելեկտուալ տուրիզմը, որտեղ արդեն կան լուրջ պայմաններ:«Դիլիջանում ունենք կրթական այնպիսի հագեցվածություն, որը չկա ՀՀ ոչ մի բնակավայրում: Մենք ունենք միջազգային դպրոց, որտեղ սովորում են նաև հայերեն, ունենք ՀՀ առաջավոր դպրոցներից մեկը՝ Այբը, ունենք Թումո տեխնոլոգիական կենտրոնը, մեկ տասնյակ տեխնոլոգիական կենտրոններ»,- ասաց Չոբանյանը: Դիլիջանում կրթական տուրիզմի զարգացումը, ըստ մարզպետի, քաղաք կբերի մեծ քանակությամբ զբոսաշրջիկներ: Եվ սա առաջին հերթին կոչ է Սփյուռքի հայրենակիցներին, որպեսզի նրանց երեխաները կրթվեն այստեղ, ասաց նա:«Տուրիզմը դա հյուրանոցը չէ, որ կառուցվում է, այն հանգրվաններն են, որոնք մենք ստեղծում ենք: Մենք մեծ զարկ ենք տալու հնագիտական տուրիզմին: Դիլիջանի հարևանությամբ ունենք դամբարանադաշտ, որն ունիկալ է նաև ամբողջ աշխարհում»,- ասաց նա:Հայկ Չոբանյանը խոսեց նաև մարզի գյուղատնտեսության զարգացումից:«Մեզ մոտ հապալաս է աճում 3000 մետր բարձրության վրա և զեյթուն է աճում 380 մետր բարձրության վրա: Այս բազմազանությունը հնարավորություն է տալիս գյուղատնտեսական ցանկացած ճաշակի ներդրող ունենալ Տավուշում: Այնպես որ, համեցեք և ներդրումներ կատարեք Տավուշի գյուղատնտեսությունում: Եվ ուզում եմ հայտարարել որ առաջիկա տարիներին գյուղատնտեսությունն ամենամեծ ներդրումները պետք է ներգրավի Տավուշում: Մենք ունենք 110 հազար հա գյուղատնտեսական տարածք, որից օգտագործվում է 30 տոկոսը: Եվ մենք ունենք շուրջ այդքան էլ անտառային տարածք, որ պակաս գյուղատնտեսական նշանակություն չունի»,- ասաց մարզպետը:Տավուշի ամենամեծ առանձնահատկությունն, ըստ Չոբանյանի, հասանելիությունն է արտաքին շուկաներին:Հայկ Չոբանյանը նշեց նաև այն կենտրոնները, որոնց զարգացումը ռազմավարական նշանակություն ունի մարզի համար: Դրանցից մեկը Ազատամուտ համայնք է, որը գտնվում է տարբեր տարծաշրջանների խաչմերուկում:«Ազատամուտը քաղաքային մշակույթ ունեցող բնակավայր է, պետք է լինի քաղաք, և մենք պետք է իրեն զարգացնենք այդ ուղղությամբ: Մենք կարծում ենք, որ Ազատամուտը հավակնում է դառնալ նաև հատուկ տնտեսական գոտի իր սահմանամերձ կարգավիճակով: Եվ Ազատամուտի հետագա տնտեսական զարգացումը իրականում կարող է խթան լինել ամբողջ մարզի տնտեսական զարգացման համար»,- ասաց նա:Հաջորդ կետը Բագրատաշենի միջազգային հատուկ տնտեսական գոտու ստեղծումն է, որի կարիքն, ըստ մարզպետի, կա, ներառյալ ազատ տնտեսական գոտու կարգավիճակը:«Եվ մենք նախնական դիտարկում ենք Բագրատաշենի օդանավակայանի տարածքը, որը 7.5 հա տարածք է: Եվ սա արդեն ոչ թե տարածաշրջանային, այլ համապետական նշանակության կարևոր կետ կարող է հանդիսանալ: Ինչպես գիտեք, այդտեղ հատվում են Տավուշի ու Լոռու մարզերը, և ըստ էության այսպիսի կենտրոն ունենալով՝ մենք հսկայական առավելություն ու առաջընթաց կարող ենք ապահովել հատկապես եվրասիական շուկայի հետ հարաբերություններին առումով»,- ասաց նա:Հայկ Չոբանյանը հավելեց, որ դեռ պաշտոնավարման սկզբից իրեն հռչակել է Տավուշի բիզնես օմբուդսմեն, իրենք գործարարների պաշտպանն ու գործընկերն են, ամեն ինչ պետք է անեն, որ ստեղծեն մեխանիզմներ՝ գործարարության զարգացման համար:

09:36 - 22 հունիսի, 2019