hetq.am: Արարատյան դաշտի մի շարք գյուղերում բնադրող արագիլների աղտոտման պատճառը Մասիս քաղաքի աղբավայրն է։ Այս մասին ասել է «BirdsLink Armenia» կազմակերպության նախագահ, թռչնաբան, շրջակա միջավայրի նախարարի իրավախորհրդատու Կարեն Աղաբաբյանը, ով Արարատի ու Արմավիրի մարզերի մի շարք բնակավայրերում արագիլների աղտոտման հետազոտության էր կատարել։

Թռչնաբանի գլխավորած խումբն այս տարվա հուլիս-օգոստոս ամիսներին 11 գյուղերում կատարել է արագիլների հաշվառում։ Արդյունքում պարզվել է, որ թռչունների 60 տոկոսը պատված է յուղային նյութով։ Խումբը հետեւել է նաեւ արագիլների վարքագծին՝ որտեղի՞ց են գալիս, ո՞ւր են գնում։ Հետքերը հետազոտողներին տարել են Մասիսի աղբավայր։

Կարեն Աղաբաբյանն ասում է, որ իրենք աշխատում էին բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնի հետ ու համատեղ հայտնաբերել են, որ արագիլների աղտոտման վայրը Մասիսի աղբավայրն է։ Աշխատանքների համակարգմամբ զբաղվել է շրջակա միջավայրի նախարարությունը։

Արմավիրի մարզ, գ․ Երասխահուն

«Նյութը, որով պատվում են արագիլները, հիմնականում ձկնաբուծարաններից դուրս եկած ձկների ներքին օրգաններն են՝ փորոտիքը։ Երբ զանգվածային մորթ է տեղի ունենում ձկնաբուծարաններում, այդ փորոտիքը լցնում են տոպրակների մեջ, տանում Մասիսի աղբավայր»,- ասում է թռչնաբանը։ Աղբավայրում, սակայն, թափոնները հողային շերտով չեն ծածկվում, ինչի հետեւանքով թափառող կենդանիներն սկսում են սնվել դրանցով՝ ձկան մնացորդները տարածելով շրջակայքում։ Արագիլներն էլ, իրենց վարքագծում լեշակերություն ունենալով, գալիս-սնվում են այդ մնացորդներով՝ փետուրները պատելով թափոնների յուղային շերտով։ Աղտոտման շղթան հասնում է ձագերին, քանի որ յուղային շերտով պատված ծնողները հենց ձկան թափոններից են կեր բերում ձագերին։

Կարեն Աղաբաբյանն ասում է, որ այս տարի, բարեբախտաբար, աղտոտված արագիլների դեպքերի վերաբերյալ ահազանգը շուտ են ստացել եւ ավելի շատ ժամանակ են ունեցել հետազոտության համար։ Խումբը հավաքել է վատ թռչող կամ չթռչող 12 առանձնյակ՝ դրանց տեղավորելով «Zoo Fauna Art» կազմակերպության տարածքում։ Այստեղ է իրականացվում թռչունների մաքրումն ու խնամքը։ Ի տարբերություն նախորդ փորձերի՝ այս անգամ արագիլների մաքրումը միանգամից չեն իրականացնում։ Ըստ Աղաբաբյանի՝ թռչունների կազդուրվելուց հետո են սկսում մաքրումը, որպեսզի արագիլները քիչ սթրեսի ենթարկվեն։

«Հետքի» զրուցակցի տեղեկացմամբ՝ Հայաստանում հաշվառված 736 զույգ արագիլներից 101-ը գտնվում են իրենց հետազոտության տարածքում՝ Հովտաշենից մինչեւ Երասխահուն։

«Քրգործն օբյեկտիվորեն փակվեց»

Արարատյան դաշտի գյուղերի արագիլների աղտոտման դեպքեր գրանցվել էին նաեւ նախորդ տարի, ինչի առնչությամբ քրեական գործ էր հարուցվել։ Բնապահպաններն ու թռչնաբանները Արարատի ու Արմավիրի մարզերի 10-ից ավելի համայնքներում հայտնաբերել էին կեղտոտված, յուղային շերտով պատված արագիլների առանձնյակներ։ Բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնի աշխատակիցները դրանցից մեկին տարել էին ԳԱԱ Կենդանաբանության եւ հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոն։ Թռչունն ամբողջությամբ պատված է եղել կեղտի եւ ճենճի հաստ շերտով, ինչի պատճառով անընդունակ էր թռչել։ Փետուրների արտաքին զննման արդյունքում պարզվել էր, որ դրանց վրա սննդամթերքի արտադրության մեջ օգտագործվող բուսական կամ կենդանական ծագում ունեցող յուղ է։

Արարատի մարզ, գ․ Հովտաշեն

Սակայն հետագայում տեսչական մարմինն այդպես էլ չէր կարողացել պարզել, թե կոնկրետ ինչ յուղանյութ է՝ պատճառաբանելով համապատասխան սարքավորում չունենալը։ Շրջակա միջավայրի նախարարության տվյալներով՝ աղտոտված արագիլներ կային Արարատի մարզի 11 գյուղերում, իսկ ըստ ԳԱԱ Կենդանաբանության ինստիտուտի աշխատակիցների՝ այդպիսի 20 գյուղ կար Արարատում եւ Արմավիրում։

Շարունակությունը՝ hetq.am-ում