Հայկ Խանումյան

Հայկ Ռուբենի Խանումյանը քաղաքական և հասարակական գործիչ է Արցախի Հանրապետությունում, Արցախի տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարն է։

Ծնվել է 1984 թ․ սեպտեմբերի 12-ին Տավուշի մարզի Խաշթառակ գյուղում։ Ազգային վերածնունդ կուսակցության նախագահն է 2013 թ. փետրվարից։ 2015 թ. մայիսի 3-ի ԼՂՀ ԱԺ ընտրությունների արդյունքում Ազգային վերածնունդ կուսակցության համամասնական ցուցակով ընտրվել է Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավոր։ Ամուսնացած է։

2009 թ.-ից սկսած Հայկ Խանումյանն ակտիվորեն հանդես է գալիս մամուլում, հեղինակային սյունակներ վարելով Մեդիամաքսում (mediamax.am), ապա՝ Սիվիլնեթում (civilnet.am)։ Հրապարակախոսական հոդվածներում Հ. Խանումյանը հիմնականում անդրադառնում է Արցախին վերաբերող հարցերին՝ հաճախ քննադատության ենթարկելով Արցախի իշխանություններին և նրանց վարած քաղաքականությունը։

2020 դեկտեմբերին նշանակվել է Արցախի Հանրապետության տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարար։

Նոր միջանցքի գործարկմամբ Աղանուս համայնքի տարածքը դուրս կգա Ադրբեջանի վերահսկողությունից. Հայկ Խանումյան |armenpress.am|

armenpress.am: Արցախի Բերձոր, Աղավնո և Ներքին Սուս համայնքների բնակչությանը տարհանելու նպատակով ներկայում ցուցակագրման գործընթաց է իրականացվում՝ պարզելու, թե ովքեր են ցանկանում հաստատվել Արցախում, ովքեր՝ Հայաստանի Հանրապետությունում: Այս մասին ասաց Արցախի Հանրապետության տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Հայկ Խանումյանը՝ նշելով, որ երեք համայնքներում, ընդհանուր առմամբ, մոտ 100 ընտանիք է բնակվում: «Մոտ օրերս համայնքապետերը կներկայացնեն համապատասխան ցուցակները և ըստ այդմ՝ կլուծվի Արցախ տեղափոխվող ընտանիքների բնակապահովման խնդիրը։ Այն ընտանիքները, որոնք կտեղափոխվեն Հայաստանի Հանրապետություն, կստանան բնակարան գնելու սերտիֆիկատ, իսկ մինչ այդ՝ բնակարանի վարձավճարի փոխհատուցում։ Նախնական տվյալներով Արցախում հաստատվելու ցանկություն է հայտնել նշված համայնքների բնակչության մոտ 25-30 տոկոսը»,-մանրամասնեց նախարարը: Գերատեսչության ղեկավարն ընդգծեց, որ արդեն հստակ է, որտեղ կտեղավորվեն Բերձորից, Աղավնոյից և Ներքին Սուսից տարհանվող ընտանիքներից Արցախում բնակվելու ցանկություն հայտնողները, որոնց պետությունն ապահովվելու է բնակարանով: Խոսելով տարհանման գործընթացում առկա խնդիրներից՝ Հայկ Խանումյանը հայտնեց, որ տեղափոխման հարցերը կլուծվեն միջազգային տարբեր կազմակերպությունների, անհրաժեշտության դեպքում՝ նաև պետության օգնությամբ։ «Այս պահին մեր գործընկերների հետ բանակցում ենք, որպեսզի օգնեն գործընթացի կազմակերպման հարցում: Քննարկվում են տեխնիկական մանրամասները՝ ի՞նչ ձևով փոխանցվի գումարը և այլն»,-ասաց մեր զրուցակիցը՝ հավաստիացնելով, որ տեղափոխման հետ կապված խնդիրներ չկան։ Նրա հավաստմամբ՝ մինչև օգոստոսի 25-ը հնարավոր է արագ և ժամանակին կազմակերպել տարհանման գործընթացը: Այս ընթացքում Արցախի Հանրապետության ԿԳՄՍ նախարարությունն էլ իրականացնում է պատմամշակութային ժառանգության դուրսբերումը: Անդրադառնալով սոցցանցերում առկա որոշ քննարկումներին, ըստ որոնց Բերձորի, Աղավնոյի և Ներքին Սուսի բնակչությանն արգելվել է հրդեհել տները, նախարար Խանումյանը նախ հիշեցրեց Շահումյանի շրջանի Չարեքտար համայնքի օրինակը, երբ բնակիչները հրդեհել էին տները, ինչից հետո պարզվել էր, որ բնակավայրը մնալու է Արցախի վերահսկողության ներքո: «Ես դեմ եմ տները վառելուն: Արդեն մի անգամ Չարեքտարը վառել են, թյուրիմացաբար ասեմ, թե միտումնավոր, և այսօր 100 միլիոնավոր դրամներ ենք ծախսում այդ գյուղը վերականգնելու համար։ Ընդամենը մեկուկես տարի է անցել, ինչ Աղանուս համայնքի տարածքը հանձնվեց, բայց այսօր այդ համայնքի տարածքը վերադառնում է միջանցք. դուրս է գալու Ադրբեջանի վերահսկողությունից, բայց այնտեղ ամեն ինչ թալանված ու այրված է՝ սկսած առաջին պատերազմի տարիներից մինչև 2020 թվական: Մեղվաձոր, Հունանավան, Մելիքաշեն, Մարաթուկ բնակավայրերի մասին է խոսքը: Եթե բնակֆոնդը թողնեինք այդ միջանցքում, այսօր այդտեղ հանգիստ կարող էինք բնակեցում անել, բայց այսօր այնտեղ միայն պատեր են վառված ու ավերակներ: Եթե բնակֆոնդը պահպանված լիներ, ապա այդ միջանցքն այսօր հանգիստ կարող էինք բնակեցնել: Ներկայում այնտեղ միայն վառված պատեր են ու ավերակներ»,-ասաց Խանումյանը՝ նշելով, որ Աղավնոն շատ մոտ է գտնվում Արցախը ՀՀ-ին կապող նոր երթուղով նախատեսված միջանցքին և հայտնի չէ, թե մեկուկես, երկու տարի հետո ինչպես կփոխվի իրավիճակը: «Չէի ցանկանա, որ ամեն ինչ մեր օգտին ընթանալու դեպքում Աղավնո վերադառնալուց հետո, նույն կերպ այրված ու սևացած պատեր տեսնեինք։ Հետևաբար, կտրուկ դեմ եմ որևէ բան այրելուն, թալանելուն, քանդելուն»,-շեշտեց Արցախի ՏԿԵ նախարարը: Պատասխանելով Արցախ-Հայաստան այլընտրանքային ճանապարհով երթևեկությունը կազմակերպելու առանձնահատկությունների և հարևանությամբ կառուցվող նոր ենթակառուցվածքների վերաբերյալ հարցին՝ նախարարը մանրամասնեց, որ նոր երթուղին սկսվում է Տասը Վերստ բնակավայրից, ապա անցնում՝ Մեծ Շեն, Հին Շեն և Քաշաթաղի շրջանի Աղանուս համայնքի վարչական տարածքով և հասնում մինչև ՀՀ սահման: «Դեռևս կառուցված չէ դեպի Կոռնիձոր 11 կիլոմետրանոց ճանապարհահատվածը։ Մինչև այդ, ժամանակավորապես կանցնենք 4 կիլոմետրանոց գրունտային փոքր հատվածով, որը միանում է գործող մայրուղուն՝ Աղավնոյի հենց վերևում»,-ասաց Հայկ Խանումյանը՝ հավելելով, որ այլընտրանքային ճանապարհը կգործի միջանցքի տրամաբանությամբ: Նախարարի հաղորդմամբ՝ ՀՀ սահմանից Կոռնիձոր ընկած ճանապարհահատվածը նախատեսվում է կառուցել մոտ 250 օրում: Այլընտրանքային ճանապարհի անվտանգությունը գործելու է ներկայում Բերձոր-Աղավնոյով անցնող միջանցքի սկզբունքով. նոր երթուղու 5 կիլոմետրանոց հատվածում կտեղակայվի ռուսական խաղաղապահ զորախումբը։ Ինչ վերաբերում է այլընտրանքային ճանապարհի երկայնքով Արցախը սնուցող նոր ենթակառուցվածքների, մասնավորապես, կապի և էլեկտրամատակարարման բարձրավոլտ գծերի անցկացմանը, Հայկ Խանումյանը նշել է, որ աշխատանքներն արդեն ընթացքում են, որը նախատեսում են ավարտել սեղմ ժամկետներում:

17:20 - 09 օգոստոսի, 2022

Լիբանան պատերազմին տունը քանդեցինք, եկանք էստեղ շենացրեցինք, հիմա նորից դուրս պիտ գանք․ Աղավնոյի բնակիչ

Յոթ տարի առաջ Թամար Դումբալյանի ընտանիքը Լիբանանից տեղափոխվեց Արցախ՝ Աղավնո գյուղ։ Յոթ տարի է՝ նա ապրում է Աղավնոյում։ Իսկ երկու օր առաջ Թամարն ու Աղավնոյի մյուս բնակիչներն իմացան, որ օգոստոսի 25-ին պիտի լքեն գյուղը։ «Եկավ Խանումյանը (Հայկ Խանումյանը- խմբ․), ասեց, որ ամսի 25-ին ռուսը հելնում ա էս պոստերից, գալու ա ազերին։ Ժողովուրդը, անշուշտ է, որ չի կարա ազերի հետ ապրի, ոնց կարաս վստահես դու ազերիին»,- պատմում է նա: Մի քանի օր է, ինչ Արցախում լարված իրավիճակ է։ Ադրբեջանը սադրանքի է դիմել՝ խախտելով հրադադարը և պահանջելով ազատել Լաչինի միջանցքը։ Երկու օր առաջ պարզ դարձավ, որ Արցախի երեք բնակավայրերի՝ Աղավնոյի, Բերձորի ու Ներքին Սուսի բնակիչները պետք է լքեն իրենց տները, իսկ Արցախի ու Հայաստանի միջև կապը պիտի ապահովվի նոր ճանապարհով, որը դեռ պատրաստ չէ։ Ժամանակին Լիբանանից ևս երկու ընտանիք է եկել Աղավնո․ նրանցից մեկն էլ գյուղապետի՝ Անդրանիկ Չավուշյանի ընտանիքն է։ «Էնտեղ Լիբանան պատերազմին տունը քանդեցինք, եկանք էստեղ, զրոյից սկսեցինք, էստեղ շենացրեցինք, հիմա նորից դուրս պիտ գանք։ Գժվելու վիճակ ա, չես իմանում՝ ինչ անես, որին մեղադրես»,- ասում է Թամարը։ Աղավնոյում հիմա ամեն մեկն իր հոգսով է․ մարդիկ փորձում են հասկանալ՝ ինչպես են իրենց իրերը տեղափոխելու, ուր են գնալու, բնակություն հաստատելու։ Գյուղապետ Անդրանիկ Չավուշյանն ասում է՝ ցուցակներ են կազմում, որ ներկայացնեն Արցախի կառավարություն, մարդկանց տարհանման պլանը կատարվի։ Ժամանակավոր բնակություն հաստատելու համար մարդիկ որոշակի աջակցություն կստանան, հետո հավասագրեր, որոնց հիման վրա կառավարության աջակցությամբ կկարողնան տուն գնել։ Գյուղում 50 ընտանիք է ապրում։ Նրանց մի մասը ցանկություն է հայտնել բնակություն հաստատելու Արցախի Հանրապետությունում։ Մյուսները կտեղափոխվեն Հայաստանի Հանրապետություն։ Դեռ անորոշ է, թե մարդիկ որտեղ են ժամանակավոր բնակություն հաստատելու, ինչպես են աշխատանք գտնելու։ Անդրանիկ Չավուշյանի խոսքով՝ իրենք այս օրերին տարբեր զանգեր են ստանում․ «Սյունիքի մարզպետի կողմից քիչ առաջ ստացանք, որ ով որ Սյունիք գա, կփորձեն տան հարց լուծել, բեռնափոխադրամիջոցների, նաև աշխատատեղեր։ Ասում է՝ Սյունիքը ձեր հետ է»։ Թամարն ասում է, որ ինքը երկու օր առաջ ներկա էր Արցախի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Հայկ Խանումյանի հետ հանդիպմանը։ Նա պատմում է՝ բնակիչներ են եղել, որ հադիպման ժամանակ ասել են՝ ես տան եղածս կվառեմ, թուրքին չեմ տա։ «Խանումյանը ասում ա՝ ով որ տունը քանդի, 10 միլիոնից զրկվում ա»,- նշում է Թամարը։ Խոսքը հավաստագրի մասին է, որով պիտի տեղահանված բնակիչներն իրենց համար նոր բնակարաններ ձեռք բերեն։ Երեկ Արցախի հանրային հեռուստաընկերությունն էլ հաստատեց, որ բնակարան ձեռ բերելու համար հավաստագրեր կտրամադրվեն այն պայմանով, որ բնակիչներն իրենց տները թողնեն անվնաս։ Անդրանիկ Չավուշյանը նշում է՝ Աղավնոյում կան մարդիկ, որոնք այս որոշմանը համաձայն են, մարդիկ էլ կան, որ համաձայն չեն, քանի որ այս իրավիճակն անընդունելի է նրանց համար։ «Ամեն մեկս էստեղ ապրել ենք, շենացրել ենք, աշխատել ենք, տունը սարքել ենք, բայց էս տունը մենք չենք սարքած, չէ՞, պետությունն ա տվել։ Ոչ մի տան վրա քարի քարին չենք դրած էստեղ, մեզի պետությունը տված է, դուռը բացել, նստել ենք, խի՞ պիտի քանդեմ։ Ազերին թող չմտնե, բայց կարող ա մի տարի հետո ետ ազատագրված եմ, ու էս հողերը ետ եկանք։ Էդ էլ պիտի մտածվի։ Խի՞ ծառերը կտրեմ»,- ասում է Թամարը։ Նա նշում է՝ կան բնակիչներ, որոնք Երևանում հարզատներ ունեն, կարող են գնալ, բայց շատերն էլ չունեն և չգիտեն ինչ անել․ «Հիմա, օրինակ, ես հաշմանդամ ամուսին ունեմ, ո՞ւր գնամ, ի՞նչ անեմ։ Աումսինս չի կարա շենքի մեջ ապրի, չի կարա քայլի, ես չեմ կարա շենքին մեջ առնեմ իրեն ամեն անգամին հանեմ, իջացնեմ ներքևից վերև։ ․․․ Շատ դժվար ա հողից ջրից զրկվիլ։ Երկրորդ անգամն է՝ էս ցավն եմ զգում, իմ տեսածս զավակներս թող չտեսնեն»։ Անդրանիկ Չավուշյանն էլ նշում է՝ գյուղի բնակիչներն արդեն սկսել են տեղափոխվելու հարցերը լուծել, բայց դեռ հույս ունեն, որ հրաշք կլինի։ Գլխավոր լուսանկարը՝ «Մեդիամաքսի» Աննա Սահակյան

17:42 - 07 օգոստոսի, 2022