ՀՀ կառավարություն

Կառավարությունը գործադիր իշխանության բարձրագույն մարմինն է: Կառավարությունն իր ծրագրի հիման վրա մշակում եւ իրականացնում է պետության ներքին եւ արտաքին քաղաքականությունը, իրականացնում է պետական կառավարման համակարգի մարմինների ընդհանուր ղեկավարումը: Կառավարության լիազորությունները սահմանվում են Սահմանադրությամբ եւ օրենքներով: Կառավարության իրավասությանն են ենթակա գործադիր իշխանությանը վերաբերող բոլոր այն հարցերը, որոնք վերապահված չեն պետական կառավարման կամ տեղական ինքնակառավարման այլ մարմինների: Կառավարությունը կազմված է վարչապետից, փոխվարչապետներից եւ նախարարներից:

Հանրապետության նախագահը վարչապետ է նշանակում խորհրդարանական մեծամասնության ընտրած թեկնածուին, իսկ փոխվարչապետները եւ նախարարները նշանակվում են Հանրապետության նախագահի կողմից՝ վարչապետի առաջարկությամբ: Այժմ գործում է Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած կառավարությունը։

Պատմական միջավայրի պահպանության բնագավառը ԿԳՄՍՆ-ում շարունակում է վտանգված մնալ․ պատմության եւ մշակույթի հուշարձանների պահպանության վարչության պետ

Շուրջ մեկ ամիս առաջ՝ այս տարվա ապրիլի 30-ին, ՀՀ կառավարության որոշմամբ ուժը կորցրած են ճանաչվել կառավարության 2002թ․ օգոստոսի 22-ի «ՀՀ մշակույթի նախարարության աշխատակազմի մշակութային արժեքների պահպանության գործակալության կանոնադրությունը և կառուցվածքը հաստատելու մասին» և «ՀՀ մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալության կանոնադրությունը և կառուցվածքը հաստատելու մասին» որոշումները: Կառավարությունը, պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալության պետի պնդմամբ, չի հաստատել նոր կանոնադրություն, ու կառույցը, որն, ըստ էության, կոչված է նպաստել ՀՀ մշակութային ժառանգության պահպանմանը, կանխել ու կանխարգելել մշակութային արժեքների ապօրինի արտահանումը, ապօրինի ներմուծումն ու մշակութային արժեքների նկատմամբ սեփականության իրավունքի ապօրինի փոխանցումն ու նպաստել միջազգային մշակութային համագործակցության և փոխանակությունների զարգացմանը, մեկ ամիս է՝ իր լիազորություններն ու գործառույթներն իրացնելու համար չունի կանոնադրություն։ Բացի այս՝ օրեր անց՝ մայիսի 6-ին, ՀՀ վարչապետը ստորագրել է համապատասխան որոշում, որի համաձայն էլ այս մարմինը պետք է վերակազմավորել որպես պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության վարչություն․ որոշումն ուժի մեջ է մտել այս տարվա մայիսի 16-ին, պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանությամբ զբաղվող մարմինն այժմ արդեն վարչություն է։ Այս որոշումների շուրջ զրուցեցինք վարչության պետ Արմեն Աբրոյանի հետ՝ փորձելով հասկանալ՝ որն է դրանց նպատակն ու ինչ խնդիրներ են ծառացել ոլորտում ու գործակալության առաջ։ Աբրոյանը մեր զրույցում ասաց, որ վերոգրյալ որոշումներն ընդունվել են ոչ բացահայտ՝ գաղտնի կերպով․ «Փաստորեն, հիմա գործակալություն չկա, եւ գործառույթներ չկան, գործակալությունը վերաձեւակերպվել է որպես վարչություն։ Ստացվում է՝ մենք աշխատակիցներ ենք՝ ուղղակի որպես ընդունված աշխատող, բայց թե ինչ պաշտոնով կամ ինչ իրավասություններով ենք աշխատում, կամ ով լիազորություն ունի հանձնարարականան տալու, ում, չգիտենք, եւ որեւէ գործի համար պատասխանատվություն չունենք»։ Վարչության պետը կարծում է՝ այս քայլերն ուղղված են բնագավառի ակնհայտ, ուղղորդված քայքայմանը՝ փորձ անելով հապճեպությամբ եւ գուցե նաեւ սխալներով «ազատվել իրենից»։ «Հիմա մենք՝ որպես վարչություն, եւս վերկազմակերպված չենք, մեր պաշտոնների անձնագրերը չունենք եւ գործակալության կամ վարչության կամ գրասենյակի կամ որեւէ կոմիտեի կարգավիճակ, ստացվում է, չունենք։ Այսօր զրկված եմ հանձնարարական կատարելու իրավասություններից, որի համար վերադարձնում եմ մեր բոլոր հանձնարակակնները, որոնք ինձ տալիս են ընթացք ստանալու համար»։ Թե որն է այս գործելաոճի պատճառը՝ մեր զրուցակիցն արձանագրեց, որ ոլորտում վաղուց օրենսդրական բացեր կան․ տասից ավելի ենթաօրենսդրական ակտեր մշակված չեն, եւ հեղափոխությունից հետո էլ այդ բացը չի լրացվում։ Եւ դեռ ավելին՝ որոշ օրենսդրական կարգավորումներ, որոնք ինքը ներկայացրել է, իր խոսով՝ որեւէ կերպ ընթացք չեն ստացել․ «Առաջարկներ ներկայացվել են, բայց դրանց հետագա ընթացքը մեղմ ասած չեղարկվել է որոշ պաշտոնյաների՝ հատկապես նախարարի տեղակալի եւ նախարարի խորհրդականի ոչ կոմպետենտ լինելու պատճառով։ Մասնավորապես, ոլորտի լիցենզավորման մասին օրենքով նախատեսվում է, որ պատմության եւ մշակույթի հուշարձանների պատմական միջավայրի պահպանության բնագավառն ունենա լիցենզավորված գործունեություն, այսինքն՝ մասնագիտական գործունեության կանոնակարգում, կառավարում եւ այլն։ Սակայն, ցավոք, սա ընթացք չի ստանում»։ Սա, ըստ Աբրոյանի, «օբյեկտիվ» պատճառ ունի․ իրավասու անձինք չեն կարողանում օրենսդրական ակտեր մշակել, նրա համոզմամբ՝ կա նաեւ գիտելիքների ու կամքի բացակայություն․ «Մարդիկ չեն կարողանում, տեղում չեն, եւ ավելին՝ դա թողած՝ գործակալության գործառույթներով են զբաղվում՝ ցույց տալով, թե իրենք որեւէ աշխատանք են կատարում։ Եւ սա անում են օրենսդրության, մասնագիտական, սահմանված ռեժիմների, պահանջների խախտման պայմաննեորով»,- ասաց մեր զրուցակիցը՝ օրինակ բերելով «Հին Երեւան» նախագիծը, որի մասին Աբրոյանը բարձրաձայնել էր դեռ 2019 թվականի հունվարին՝ Երեւանի քաղաքապետարանին եւ Քաղաքաշինության պետական կոմիտեին մեղադրելով նախագծի հեղինակ Լեւոն Վարդանյանի եւ մայրաքաղաքի պատմական տարածքում կառուցապատում իրականացնող գործարար Վարդան Սրմաքեշի «հանցախմբի» հետ համագործակցելու մեջ․ «Օրինակ, «Հին Երեւան» ծրագրում ապօրինի շինարարությունները, որոնք իրականացվեցին տարիներ շարունակ, մենք չենք համաձայնել, որովհետեւ ռեժիմի խախտումներ կային, եւ ներկայացնելով գիտամեթոդական խորհրդի որոշ քանակով քվեարկության, այն էլ՝ հարցումով, դրական եզրակացություն տրվեց։ Դրական եզրակացություն տրվեց քաղաքի կենտրոնում՝ Տեյրան 5 հասցեում կառուցապատմանը, որին գործակալությունը դարձյալ դեմ է եղել, «Մոսկվա» կինոթատրոնի մոտ բարձրահարկի կառուցմանը՝ եթե չեմ սխալվում՝ մոտ 70 մետր, որին գործակալությունը կրկին համաձայնություն չի տվել։ Ես այդ ամենում տեսնում եմ որեւէ ռիսկ»,- ասաց Աբրոյանը՝ նկատելով, որ եթե սա առաջ էլի գործակալության անհամաձայնությամբ էր արվում եւ քաղաքապետարանից նույնիսկ նախարարություն չէր գալիս՝ համաձայնեցման, ապա այսօր նախարարություն գալիս է, եւ փորձում են ստիպել, որպեսզի գործակալությունը եւ ինքը եւս համաձայնվեմ․ «Իսկ դա չի եղել անգամ նախկինում, երբ իրենք չկային»,- շեշտեց Աբրոյանը։ Մեր ճշտող հարցին՝ այսինքն՝ բիզնես գործունեություն ծավալող անձինք փորձում են նախարարության միջոցով գործակալությանը համոզել որեւէ տեղում շինարարություն անելու հարցո՞ւմ, որը գուցե դուրս է օրենքի սահմանների՞ց, գործակալության պետը պատասխանեց՝ ոչ միայն բիզնեսմենները, այլ նաեւ պաշտոնյաներն են փորձում ազդել, որպեսզի ստանան այդ համաձայնությունները․ «Շարունակում է խաթարվել մայրաքաղաքի պատմական միջուկը։ Եւ ավելին՝ նախարարությունը նման կանոնադրական գործառույթ չունի․ այդ գործառույթը կառավարության որոշմամբ եղել է գործակալությանը։ Մշտապես փորձել են գործակալությանը խոչընդոտել եւ իրենց կամքը կամ ցանկությունները, «լավություն» անելու գործառույթը իրականացնել, ցավոք սրտի»։ Թե ինչու է որդեգրվել այս քաղաքականությունը, ըստ Աբրոյանի, բազմաթիվ պատճառներ կան, որոնցից մեկ-երկուսը նա ներկայացրեց մեր զրույցում։ Դրանց թվում են ներդրումային քաղաքականությունը, հուշարձանների տարածքների սահմանման դրույթների խնդիրները, որոնք, մեր զրուցակցի խոսքով, հիմնականում շահեր սպասարկելու, իրար ծանոթ-ընկեր-բարեկամ պահելու նկատառում ունեն․ «Օրինակ, տարիներ շարունակ հուշարձանների տարածքները չեն սահմանվել, բայց դրանց անձնագրերում պետք է սահմանվեն տարածքներ։ Դա իրավական այն փաստաթուղթն է, որով նշագծվում է՝ դա է հուշարձանի տարածքը, եւ որեւէ մեկն իրավունք չունի այն վնասել։ Սակայն երկար տարիներ դրանք չեն մշակվել, տարիներ շարունակել բարձաձայնել ենք խնդիրը, բայց գոտիները մշակվել են հուշարձանների տարածքների չափով՝ փոխանակ տարածքների շուրջ լինեն ու ապահովեն պատմական միջավայրը։ Բազմաթիվ են նման դեպքերը։ Այդպիսին է նաեւ պեղումների բնագավառը․ պեղումներից հետո ամրակայումները պարտադիր են, քանի որ երբ հուշարձանը պեղման միջամտության է ենթարկվում, դրանից հետո ավելի է արագանում հուշարձանի քայքայումը։ Սակայն հնագետները, արշավախմբերը, որոնք ձեռնարկողի պարտականություն են ստանձնում, չեն ամրակայում, չեն կոնսերվացնում տվյալ հուշարձանը։ Կա այդպիսի հստակ պահանջ, բայց նախկինում եղած ընկերական աջակցությունը պահելու համար տվյալ գործառույթների ոչ օրենսդրական լինելը թաքցնելու փորձ է արվում․ չեմ ասում բոլոր դեպքերում, բայց մեծամասամբ։ Մեր աչքի առաջ քայքայվում են այդ հուշարձանները, բայց թվարկածներս թաքցնելու փորձ է արվում»,- մեր զրույցում շեշտեց Աբրոյանը։ Ինչ վերաբերում է ներդրումային քաղաքականությանը՝ վերջինս փորձեց ենթադրյալ օրինակով ներկայացնել իրավիճակը։ «Օրինակ՝ մայրաքաղաքի կենտրոնում՝ Օպերայի բակում, մեկն ուզում է 50 հարկանի հյուրանոց կառուցել, ներդրում է, չէ՞»,- հարց հնչեցրեց մեր զրուցակիցը՝ շարունակելով,- «Բայց չի կարելի իբրեւ ներդրումները խթանելու համար ենթադրյալ ապօրինի շինություն կառուցելու գործընթացը շարունակել։ Բայց մարդիկ գտնում են միջոցներ։ Մասնավորապես, գործակալության Երեւանի տարածքային պետ Կարո Այվազյանը, գիտամեթոդական խորհրդի միջոցով փորձում են սահմված գոտիների նախագիծը համարել ոչ իրավաչափ եւ այլն, որեւէ ինտրիգով, որեւէ կերպ, մի քանի ոչ պրոֆեսիոնալ մարդկանցից կարծիքներ հավաքելով, եզրակացություն ստանալով, շրջանցելով գործակալության կարծիքը, եզրակացությունը՝ նախարարությունը փորձում է ցույց տալ, թե աշխատանք է կատարում, ու այդպիսով նախագծերին պատմական միջավայրի անթույլատրելի միջամտություններին համաձայնություն է տալիս»։ Մեր ճշտող հարցին՝ այսինքն՝ որպեսզի ցույց տան՝ բիզնեսին զարկ են տալիս, խթանում են ներդրումային միջավայրը, միջամտում են գործակալության գործառույթներին, կամ առանց կառույցի կարծիքը հաշվի առնելու՝ թույլտվություննե՞ր են տալիս, Աբրոյանը դրական արձագանքեց․ «Գործակալությունն ասում է՝ չի կարելի, իրենք, մի դեպքում ցույց տալու համար, որ ներդրում է, մյուս դեպքում՝ գուցե ծանոթ-ընկեր-բարեկամ հարաբերություններով առաջանորդվելով՝ փորձում են տալ համաձայնություն»։ Վարչության պետից հետաքրքրվեցինք նաեւ՝ նախարարության հետ այս հարցերը բաց եւ մանրամասն քննարկե՞լ են։ Աբրոյանը պատասխանեց, որ ոչ միայն քննարկել է, այլ դիմել է վերադաս կազմին, նաեւ ՀՀ գլխավոր դատախազության պետական շահերի պաշտպանության վարչությանը՝ հայտնելով, որ պատմության և մշակույթի հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության և օգտագործման բնագավառը ԿԳՄՍ նախարարությունում շարունակվում է վտանգված մնալ: Պաշտոնյան դիմումում ներկայացրել է մեր զրույցում հիշատակված խնդիրները՝ նշելով, որ իրականացվել և իրականացվում են բնագավառի քայքայմանն ուղղված գործողություններ, լիազորությունների խախտմամբ գործառույթներ և անօրինականություններ, որոնք վնասել և շարունակում են վնասել բնագավառը, հուշարձաններն ու պատմական միջավայրը։ Դիմումը, սակայն, ըստ էության ընթացք չի ստացել։ Դատախազության պատասխանում նշված է եղել միայն, որ ձեռնարկված ուսումնասիրությունների արդյունքներով միջնորդագիր է ներկայացվել նախարարություն, որում ի թիվս այլ հարցերի նշվել է նաև հնագիտական հետախուզական աշխատանքների և պեղումների թույլտվությունների տրամադրման, ինչպես նաև դրանց իրականացման ուսումնասիրության ընթացքի և արդյունքների նկատմամբ պատշաճ, արդյունավետ հսկողությունը ՀՀ կառավարության 2002 թվականի ապրիլի 20-ի թիվ 438 որոշման պահանջներին համապատասխան ապահովելու և այդ գործընթացում պաշտոնատար անձանց լիազորություններըհստակեցնելուանհրաժեշտության վերաբերյալ: Լուսանկարում՝ Արմեն Աբրոյանը, լուսանկարը՝ Hetq.am-ի։ Հայարփի Բաղդասարյան

23:04 - 01 հունիսի, 2020

Ունենք քաղաքական կամք՝ ֆիզիկական անձանց եկամուտների համատարած հայտարարագրում ներդնելու համար. վարչապետ

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ կառավարությունում այսօր տեղի է ունեցել խորհրդակցություն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի ներդրման վերաբերյալ: Քննարկմանը մասնակցել են համապատասխան պետական գերատեսչությունների ղեկավարները, Ազգային ժողովի շահագրգիռ հանձնաժողովների ներկայացուցիչ պատգամավորներ: Թեմայի առնչությամբ վարչապետ Փաշինյանը նշել է. «Հարգելի գործընկերներ, մենք հավաքվել ենք քննարկելու Հայաստանում ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի ներդրման մեր օրակարգը և ժամանակացույցը: Ընթացքի մեջ են նաև մի շարք կարևոր օրենսդրական նախաձեռնություններ, որոնք էական փոփոխություններ են բերելու մեր հարկային համակարգում և ընդհանրապես եկամուտների հայտարարագրման ոլորտում: Ես ուզում եմ՝ մենք արձանագրենք, թե ինչի համար են այս փոփոխություններն արվում և ինչ նպատակի են ծառայելու: Ըստ էության՝ այս փոփոխություններն արվում են մեր պետության՝ Հայաստանի Հանրապետության պոտենցիալը մեծացնելու համար, և այս համակարգերով էականորեն փոփոխության պետք է ենթարկվեն քաղաքացի-պետություն հարաբերությունները: Եվ ես կարծում եմ, որ այս նախաձեռնություններով ընդհանուր առմամբ պետք է փոփոխության ենթարկվեն, կրկին ուզում եմ ընդգծել, Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի վերաբերյալ մեր ընկալումները և պատկերացումները: Ըստ էության՝ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեն այն համախառն գումարն է, մեր ազգային պետական այն գրպանն է, որտեղ կուտակվում են և որից ծախսվում են միջոցներ: Եվ երբ ամեն առիթով, հասկանալիորեն և արդարացի կերպով բարձրացվում են տարաբնույթ տնտեսական, սոցիալական, ենթակառուցվածքային հարցեր, մենք բոլորս պետք է արձանագրենք, որ այդ հարցերի լուծման ժամանակը, արագությունը, որակը կախված են նրանից, թե մեր հանրապետությունը և պետությունն ինչպիսի պոտենցիալ ունի, ինչպիսի հարաբերությունների մեջ են գտնվում քաղաքացիները և կառավարությունը, և ինչպիսի թափանցիկությամբ են աշխատում կառավարությունը և քաղաքացիները: Մենք գիտենք, որ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներն արդարացի կերպով երկար տարիներ Հայաստանի կառավարությունից պահանջել են և շարունակում են պահանջել թափանցիկություն: Ես կարծում եմ, որ մեր կառավարությունն այս առումով շատ թափանցիկ է, առավել թափանցիկ է, քան Հայաստանի որևէ կառավարություն եղել է, բայց մենք կառավարության գործունեության այս թափանցիկության պրոցեսում շարունակելու ենք առաջ գնալ: Մյուս կողմից՝ կարծում եմ, որ, ի վերջո, թափանցիկությունը պետք է դառնա ազգային մտածելակերպ և մենթալիտետ, որովհետև, ի վերջո, կառավարության անդամներն այդ կարգավիճակում հայտնվում են ոչ ի ծնե: Նրանք քաղաքացի են և քաղաքացիական կյանքում արդեն թափանցիկության կանոնների որդեգրումը պետք է մեզ բոլորիս օգնի, որ հետագա կյանքում, անկախ նրանից՝ ինչ կարգավիճակ կունենանք և ինչ կարգավիճակում կաշխատենք, այդ թափանցիկությունը դառնա ուղղակի սովորական: Այնպես որ, կարծում եմ՝ շատ կարևոր է, որ մենք ունենանք քաղաքական կամք՝ այս բոլոր փոփոխությունները հետևողականորեն կյանքի կոչելու համար: Տվյալ ժամանակաշրջանում 2 սկզբունքային փոփոխություն կա. դրանցից մեկը գույքահարկի համակարգում մեր առաջարկած նոր համակարգն է, և երկրորդը՝ ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի ներդրումը: Ընդ որում՝ այս համակարգի կարևորությունն ու անհրաժեշտությունը մենք արձանագրեցինք մեր հակաճգնաժամային ծրագրերի իրականացման համատեքստում, երբ բախվեցինք այն իրավիճակին, որ երբեմն հնարավոր չի լինում որոշել, ի վերջո՝ ով է սոցիալապես անապահով, և ով է սոցիալապես ապահով, ով է, որ ունի ռեալ՝ պետական 60000 դրամ կամ 100000 դրամ աջակցության կարիքը, ով է, որ չունի այդ կարիքը: Եվ մենք ակնհայտորեն բախվել ենք իրավիճակների, երբ մարդիկ, ովքեր ակնհայտորեն չունեին այդ աջակցության կարիքը, ստացել են դա, և մարդիկ, ովքեր ունեին այդ աջակցության կարիքը, չեն ստացել: Եվ մենք արձանագրեցինք՝ եթե ունենայինք եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման մեխանիզմ, ըստ էության, շատ չէինք տանջվի այս թեմայի վրա, և մեզ համար աջակցություն ունեցող մեր քաղաքացիների պատկերը պարզ կլիներ ընդամենը 1-2 համակարգչային գործողություն կատարելու արդյունքում: Ընդ որում՝ այդ պատկերը կունենայինք անուն-ազգանուն, հեռախոսի համար, հասցեով, ինչը կհեշտացներ նաև այդ օգնությունը տեղ հասցնելը, որովհետև եկեք արձանագրենք, որ մենք նույնիսկ մի քանի ծրագրերով ուղղակի շաբաթներ ենք ծախսել, որպեսզի գտնենք այն մարդկանց, ում այդ գումարը պետք է տանք։Սա, իր հերթին, բերել է լրացուցիչ բարդությունների, առավել ևս որ մենք, ինչպես ասացի, համոզված չենք, որ գտել ենք հենց այն մարդկանց, ում պետք է գտնեինք, մի շարք դեպքերում չենք գտել այն մարդկանց, ում լավ կլիներ, որ գտնեինք: Այնպես որ, իսկապես եկել է ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի ներդրման ժամանակը: Այսպիսի բարեփոխումներ անելու համար շատ լուրջ քաղաքական կամք է պետք, և մենք ունենք այդ քաղաքական կամքը»: Հաջորդիվ ներկայացվել է Հայաստանում ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի ընդհանուր նկարագիրը: Անդրադարձ է եղել հայեցակարգի ներդրման նպատակներին, առաջարկվող ժամանակացույցին, հաշվետվողականության ու վերահսկողության մեթոդաբանությանը, հարկաբյուջետային ազդեցությանը: Ծավալվել է մտքերի շահագրգիռ փոխանակություն, որի շրջանակում քննարկվել են ֆիզիկական անձանց եկամուտների համատարած հայտարարագրման գործընթացի կազմակերպման մեխանիզմներին, անհրաժեշտ օրենսդրական գործիքակազմին, շահառուների տարբեր խմբերի հայտարարագրման առանձնահատկություններին, անհատական հայտարարագրման մշակույթի ձևավորմանը, համատարած հայտարարագրման ազդեցության գնահատմանը, համակարգի ներդրման շուրջ քննարկումների անցկացմանը վերաբերող և այլ հարցեր: Ներկայացվել են մի շարք դիտարկումներ և առաջարկություններ: Վարչապետը ևս մեկ անգամ նկատել է՝ ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրման համակարգի ներդրումը պետականամետ մտածելակերպ և դրան համարժեք հանրային վարքագիծ ձևավորելուն միտված բարեփոխում է: Նիկոլ Փաշինյանը հանձնարարել է պատասխանատու գերատեսչությունների ղեկավարներին՝ շարունակել համատեղ քննարկումները, ինտենսիվ աշխատել խորհրդարանական գործընկերների հետ՝ համակարգի արդյունավետ ներդրման և գործարկման փոխհամաձայնեցված մոտեցումներ ձևավորելու ուղղությամբ:

17:59 - 30 մայիսի, 2020