ԵԱՀԿ - infocom.am

ԵԱՀԿ

ԵԱՀԿ-ն (Եվրոպայում Անվտանգության եւ Համագործակցության Կազմակերպություն) 1973-ին հիմնված տարածաշրջանի անվտանգության խոշորագույն կազմակերպություն է, որը ներառում է 57 պետություններ Եվրոպայից, Կենտրոնական Ասիայից եւ Հյուսիսային Ամերիկայից։ Կազմակերպության գլխամասը գտնվում է Վիեննայում, ունի 550 աշխատակից։ ԵԱՀԿ-ը կոչված է կանխելու ծագող հակամարտությունները տարածաշրջանում։

Հայաստանը ԵԱՀԿ անդամ պետություն է 1992 թվականի հունվարի 30-ից։

Ադրբեջանը տապալում է Մինսկի խմբի բանակցային գործընթացը |hhpress.am|

hhpress.am: Միջազգային հանրությունը հետեւողականորեն արձագանքում է հայ-ադրբեջանական սահմանին Ադրբեջանի կողմից հրադադարի ռեժիմի պարբերական խախտումների եւ կրակոցների առնչությամբ։ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը դատապարտում է հրադադարի ռեժիմի խախտումները եւ կողմերին կոչ անում ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ քայլերը՝ հետագա լարվածությունը կանխելու համար։Առարկայական բանակցությունների վերսկսման կոչ են անում եւ կարեւորում են ԵԱՀԿ դիտորդների վերադարձը տարածաշրջան Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն եւ Ֆրանսիան ներկայացնող համանախագահները։ Վերջիններս կապի մեջ են կողմերի հետ, հորդորում են կիրառել հաղորդակցության ուղիղ միջոցները։ Հարավային Կովկասում եւ Կենտրոնական Ասիայում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հատուկ ներկայացուցիչ Ջեյմս Ապատուրայը «Ֆեյսբուքյան» իր էջում հայտարարել է, որ ՆԱՏՕ-ն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին կոչ է անում կանխել Հայաստանի եւ Ադրբեջանի սահմանին հակամարտության հետագա սրացումը։ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության անդամ, ԵԽ Խորհրդարանական վեհաժողովի պատվիրակության անդամ Հովհաննես Իգիթյանը «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթի հետ զրույցում շեշտում է՝ միջազգային հանրությունը հնարավորինս շուտ հորդորում է Տավուշում՝ հայ-ադրբեջանական սահմանին իրադրությունը տանել զինադադարի։ Հարցին, թե ինչո՞ւ ԵԽԽՎ-ն չի արձագանքում ադրբեջանական ագրեսորների գործողություններին, նա ասաց, որ ԵԽԽՎ-ն այն մարմինը չէ, որը քաղաքական հրատապ հարցեր է լուծում։ Բայց համոզված է, որ Ադրբեջանի այսպիսի վարվելակերպը՝ իր ագրեսիայի դրսեւորման համար խաղաղ բնակչությանը թիրախավորելը, անպատասխան չի մնա. «Մենք մեր գործընկերներին հայտնել ենք, որ ներկա իրավիճակում Ադրբեջանը տապալում է համավարակի դեմ պայքարը։ Խոսքը վերաբերում է «Տավուշ տեքստիլի» ուղղությամբ արձակված կրակոցներին, այն զբաղվում է համավարակի պայքարի համար անհրաժեշտ իրերի արտադրությամբ, որտեղ աշխատում են հարյուրավոր կանայք»։Ինչպես գիտենք, որ Ադրբեջանը հուլիսի 14-ին ժամը 11։00-ին 120 մմ ականանետերից կրակել է Բերդի տարածաշրջանի Չորաթան համայնքում գտնվող «Տավուշ տեքստիլի» ուղղությամբ։ Գործարանը կորոնավիրուսի շրջանում արտադրում է նաեւ պաշտպանիչ դիմակներ. «Այսպիսի դեպքերը, հույս ունենք, տեղ կգտնեն Ադրբեջանի վարքագիծը գնահատող զեկույցներում։ Միջազգային հանրության արձագանքներից, ընդհանուր մտահոգություններից զատ կան նաեւ այլ հայտարարություններ, օրինակ՝ Թուրքիայինը, երբ վերջինս հայտարարում է, որ արդարացնում է Ադրբեջանի վարվելակերպը եւ պատրաստ է աջակցել։ Սա միանշանակ տանում է Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիայի շարունակմանը։ Շատ կարեւոր է Մինսկի խմբի հայտարարությունը, որը եւս ուղղված է ռազմական գործողությունների հնարավորինս շուտ, հրատապ դադարեցմանը»։Չնայած միջազգային հանրության՝ հրադադարի կոչերին, Ադրբեջանը շարունակում է լարված պահել հայ-ադրբեջանական սահմանը։ Հովհ. Իգիթյանը նկատում է՝ միջազգային հանրությունը նման իրավիճակները միշտ ուշացումով է դատապարտում կամ փորձում արձագանքել. «Ուստի Ադրբեջանի գործողություններին, ագրեսիային դիմակայելու միակ եւ արդյունավետ տարբերակը մեր բանակն է, մեր ժողովրդի պատրաստակամությունը։ Հայկական բանակը անում է իր գործը։Հույս ունեմ, որ Ադրբեջանի գործողությունների առնչությամբ հետագայում կունենանք համապատասխան գնահատականներ։ Ադրբեջանը տապալում է ոչ միայն Մինսկի խմբի բանակցային գործընթացը, այլեւ տարածաշրջանի խաղաղության ընդհանուր իրավիճակն ու պայմանավորվածությունները»։Չնայած Թուրքիան հայտարարում է ռազմական գործողություններում Ադրբեջանին ցուցաբերվող հնարավոր աջակցության մասին, բայց, ինչպես կարծում է պատգամավորը, նա ուղղակի ձեւով այդ քայլին դիմել չի համարձակվի։ Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի՝ տարբեր երկրներից ձեռք բերած զենքին, ապա, ըստ Իգիթյանի, իրավիճակը ցույց է տալիս, որ զենք ունենալը դեռեւս բավարար պայման չէ՝ ծնկի բերելու որեւէ երկրի, ժողովրդի. «Մենք այս օրերին ցույց ենք տվել, որ մեր ունեցած զինատեսակով հայկական զորքերը խոցում են տասնյակ միլիոնավոր դոլարների արժողությամբ զինտեխնիկա։ Մեր զինվորները կարողանում են հաջողությամբ լռեցնել այն կետերը, որտեղից Ադրբեջանը անհարմարություն եւ անհանգստություն է պատճառում հայկական բնակավայրերի բնակչությանը»։Պատգամավորն Ադրբեջանի գործողությունների մեջ աբսուրդային տրամաբանություն է տեսնում։ Իրավիճակի պատկերը դիտարկում է Իլհամ Ալիեւի՝ վերջին շրջանում արված հայտարարությունների համատեքստում։ «Ալիեւը հայտարարում էր, թե Հայաստանը գոյություն չի ունեցել, եւ հայերը ապրում են Ադրբեջանի պատմական հողերի վրա։ Երկրորդ հայտարարությունը՝ Ադրբեջանը հզոր երկիր է, ունի համապատասխան գումար եւ զենք՝ Հայաստանը ոչնչացնելու համար։Ալիեւը դժգոհ էր նաեւ Մինսկի խմբի գործունեությունից, եւ, ինչպես իրենք էին ասում, Ադրբեջանը պատրաստ է պատժել օկուպանտին։ Անհեթեթությունը հասել է այն մակարդակի, որ նրանք հայտարարում են, թե Հայաստանը օկուպացրել է Լեռնային Ղարաբաղը։ Այս հայտարարությունն աբսուրդ է։Միջազգային լուրջ կազմակերպությունների մոտ գոյություն չունի որեւէ փաստաթուղթ, որտեղ նշված լինի, թե Ադրբեջանի որեւէ տարածք օկուպացվել է Հայաստանի կողմից։ Լեռնային Ղարաբաղը ապացուցել է, որ ինքնուրույն հանրապետություն է, ունի իր տարածքը, գործում է իր Սահմանադրությամբ եւ օրենքների շրջանակներում,–շեշտեց պատգամավորը՝ ընդգծելով՝ Ալիեւի հիշյալ հայտարարությունները բերեցին հայ-ադրբեջանական սահմանի ագրեսային։–Պատահական չէ, որ դա արվում է Հայաստանի դեմ, ոչ թե Արցախի։ Սրանով Ադրբեջանը փորձում է միջազգային հանրությանը ցույց տալ, որ Հայաստանն է ագրեսորն ու գործողությունների հեղինակը»։

15:22 - 16 հուլիսի, 2020

Մեր ռազմաքաղաքական ու դիվանագիտական կարողությունը այս պահին բավարար է էսկալացիան ինքնուրույն հաղթահարելու համար․ Սոս Ավետիսյան

Հուլիսի 12-ից մինչեւ այս գիշեր Տավուշի մարզում հայ-ադրբեջանական սահմանային իրավիճակը խիստ լարված էր։ Նշյալ օրը՝ կեսօրից, ադրբեջանական կողմը ռազմական գործողություններ էր սկսել Հայաստանի ուղղությամբ։ Հավաքական անվտանգության մասին Պայմանագրի կազմակերպությունը, որի հիմնադիր անդամ է Հայաստանը, կրակը դադարեցնելու կոչ արեց միայն երեկ՝ հուլիսի 14-ին՝ հայտարարելով, որ կազմակերպության քարտուղարությունում լուրջ անհանգստություն են արտահայտում՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի սահմանին իրավիճակի լարվածության կապակցությամբ։ «Ստեղծված իրավիճակը չի նպաստում իրավիճակի կարգավորմանը երկու հարևան երկրների սահմաններում, որոնցից մեկը՝ ՀՀ-ն, ՀԱՊԿ անդամ պետություն է»,- ասված էր հայտարարության մեջ։ Թեմայի շուրջ զրուցել ենք խորհրդարանական «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Սոս Ավետիսյանի հետ։ - Պարո՛ն Ավետիսյան, քննադատություններ են հնչում, որ ՀԱՊԿ-ը չի արել այն, ինչ պարտավոր էր անել, ուշացրել է հայտարարությունը եւ կամ հայտարարությունն, ըստ էության, ոչինչ չասող էր։ Ընդ որում՝ Հարավային Կովկասում եւ Կենտրոնական Ասիայում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հատուկ ներկայացուցիչ Ջեյմս Ապատուրայի ու ՀԱՊԿ-ի հայտարարությունները գրեթե չէին տարբերվում, եւ սա այն պարագայում, երբ Հայաստանը ոչ թե ՆԱՏՕ-ի, այլ ՀԱՊԿ-ի անդամ է։ Խնդրում եմ Ձեր մեկնաբնությունը՝ ի՞նչ ասելիք ուներ վերջինիս արձագանքը, դրա մեսիջը տվե՞ց այն, ինչ պետք է տար։ - Նախեւառաջ՝ մենք մի կարեւոր բան պետք է արձանագրենք՝ ընդհանրապես հայոց պատմության, անկախության համար․ մենք մեր հիմնական հույսը պետք է դնենք բացառապես մեր Զինված ուժերի վրա՝ թե՛ Հայաստանի Հանրապետության, թե՛ Արցախի Հանրապետության անվտանգությունն ապահովելու համար։ Այսինքն՝ քեզնից դուրս փրկության փնտրտուքները սխալ են։ Իհարկե, ՀԱՊԿ-ը մեր անվտանգային համակարգում կարեւոր օղակ է, եւ օպերատիվ պատասխանի որոշակիությունը շատ կարեւոր է։ Դրա հետ մեկտեղ՝ մենք տեսանք, որ ՀԱՊԿ-ն, ի վերջո, հայտարարություն տարածեց, որտեղ հստակ նշվում է՝ Հայաստանը ՀԱՊԿ-ի դաշնակից երկիր է, եւ սա պետք է ընդունել որպես առաջնային զգուշացում կամ նախազգուշացում։ Մնացած ընթացակարգային առումով՝ ինչ կարելի է սպասել, մենք պետք է մի քիչ ավելի հաշվարկային լինենք՝ ի վերջո ի՞նչ ենք ուզում, ինչպե՞ս ենք պատկերացնում այդ օգնությունը կամ դատապարտումը։ Իհարկե, Ադրբեջանն ինչ-որ առումով փորձ է արել իր ունեցած կապերից օգտվել, բայց ՀԱՊԿ-ի հայտարարությունը, որպես այդպիսին, չի վիժեցրել։ Եւ սա կարելի է արձանագրել որպես որոշակիորեն դրական քայլ։ - Հավաքական անվտանգության մասին Պայմանագրի 4-րդ հոդվածում ասված է, որ «եթե անդամ պետություններից որևէ մեկը ենթարկվի ագրեսիայի որևէ պետության կամ պետությունների խմբի կողմից, ապա անդամ պետությունների կողմից դա կհամարվի որպես ագրեսիա՝ Պայմանագրի բոլոր մասնակից պետությունների դեմ: Մասնակից պետություններից որևէ մեկի դեմ ագրեսիայի ակտի ի հայտ գալու պարագայում, մնացած մասնակից պետությունները կցուցաբերեն անհրաժեշտ օժանդակություն` ներառյալ ռազմական օգնությունը, նաև կցուցաբերեն օժանդակություն իրենց տրամադրության տակ գտնվող միջոցներով` հավաքական պաշտպանության իրավունքի իրագործման կարգին համապատասխան` համաձայն ՄԱԿ-ի կանոնադրության 51-րդ հոդվածի»:Եթե չեմ սխալվում՝ այս օժանդակությունը ցուցաբերվելու է այն պարագայում, երբ ագրեսիայի ենթարկված պետությունն անձամբ դիմի։ - Այո, եւ մենք մեր ՀԱՊԿ-ի գործընկերներին դիմել ենք, բայց պահանջով, որ անպայմանորեն արձանագրվի, որ այսպիսի միջադեպ է տեղի ունենում արդեն հայ-ադրբեջանական սահմանին, որ ագրեսիայի դրսեւորում կա, եւ դա արձանագրվել է։ Մենք չենք դիմել, որ մեզ օգնեն․ ի փառս մեր զինվորականների՝ մենք բացարձակ տիրապետում ենք իրավիճակին եւ մենք ենք թելադրող դիրքում։ - Այսինքն՝ Հայաստանն այս պահին ամենեւին էլ կարիք չունի դիմել այդ օժանդակության՝ ներառյալ ռազմական օգնության համար։ - Բացառվում է։ Այս պահին մենք նման օժանդակության կարիք չունենք։ - Թուրքիայի ֆակտորին անդրադառնանք․ այս պետությունն ամեն ձեւ ձգտում է խառնվել իրավիճակին։ Թուրքիան, կարծես թե, տարածաշրջանում ՀԱՊԿ-ի շահերի ամենամեծ սպառնալիքն է՝ թե՛ որպես Թուրքիա, թե՛ որպես ՆԱՏՕ-ի անդամ։ Բայց ՀԱՊԿ-ն, ըստ էության, թուրքական կողմի հայտարարությունների մասին չխոսեց։ Ինչպե՞ս կարող ենք հասկանալ այս դիրքորոշումը։ - Եկեք տարանջատենք մի քանի բան․ Թուրքիան, որպես այդպիսին, այո, հանդիսանում է ՆԱՏՕ-ի անդամ, բայց վերջին տարիների զարգացումը եւ առանձին օպերացիաների իրականացումը ցուցադրում են, որ Թուրքիան բացառապես իր շահերն է հետապնդում եւ կաշկանդված չէ ՆԱՏՕ-ով։ Եւ թե՛ Ռուսաստանի հետ որոշակի մերձեցումները, թե՛ հետագա առճակատումները Սիրիայում՝ Ռուսաստանի հետ, Լիբիայում իրենց քաղաքականությունը, հստակ ցուցադրում են, որ այս պետությունը վաղուց կաշկանդված չէ, հանդես չի գալիս որպես ՆԱՏՕ-ի քաղաքականության վարող։ Ինքն իր քաղաքականությունն է վարում՝ ունենալով ՆԱՏՕ-ի պայմանագիրը։ Այս պարագայում՝ նաեւ շատ կարեւոր է Ռուսաստանի ԱԳՆ արձագանքը, որը իրապես թիրախավորված էր, չնայած երկիրը չէր նշում, բայց շեշտում էր, որ Մինսկի խմբի անդամ երկիրը իրավուք չունի ռազմական էսկալացիայի ժամանակ որեւէ կողմին ուղիղ աջակցություն խոստանալ, հատկապես, որ դա կվտանգի տարածաշրջանային անվտանգությունը։ Այս խոսքերը ուղղված էին բացառապես Թուրքիային։ Բայց, էլի եմ կրկնում, ամենակարեւորն այն է, որ մեր ռազմաքաղաքական ու դիվանագիտական կարողությունը այս պահին բավարար է էսկալացիան ինքնուրույն հաղթահարելու համար։ Եւ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի այս ընդհանուր ջղաձգումները, ի դեպ, որոշակիորեն պայմանավորված են իրենց ներքաղաքական օրակարգերով։ - Երեկ էլ Բաքվում բողոքի բազմահազարանոց ցույցեր էին, եւ սա կարծես վերջին տասնամյակներում առաջին նման ակցիան էր։ Չնայած տեղի ղեկավարությունը սկզբում բուռն չարձագանքեց կատարվողին, բայց հետո ջրցաններով ու մահակներով ցրեց ցուցարարներին։ Հնարավո՞ր է, որ Ադրբեջանում զարգացումներն ուղղակիորեն իրենց դեմ շրջվեն։ - Այո, եւ երկու կարեւոր եզրակացություն պետք է ունենանք․ նախ՝ այդ ցույցն արձանագրում է հայկական Զինված ուժերի եւ Հայաստանի հաղթանակը․ այստեղ մենք հստակ տեսնում ենք, որ այդ մարդիկ հասկացել են՝ իրավիճակը, մեղմ ասած, սփոփիչ չէ։ Երկրորդը՝ պետք է հասկանանք, որ այդ հասարակությունը ռազմատենչ է, հետեւաբար, մենք մեր անվտանգությանը պետք է ապավեն լինենք։ Երրորդիվ՝ իհարկե, մեծ ճնշում կա կառավարության վրա։ Եւ թեեւ դեռ ամբողջական վերլուծություներ չկան, բայց ենթադրաբար, այդ ամենը սկզբնական շրջանում ձեռնտու էր Բաքվի կառավարող կլանին, հետո իրենք հասկացան, որ սա կարող է վերաճել ավելի լուրջ պայքարի, եւ այդ մարդկանց ցրեցին։ - Պարոն Ավետիսյան, հիմա միջազգային կառույցների ներկայացուցիչների, մի քանի երկրների պաշտոնյաների հայտարարությունները թո՞ւյլ են տալիս եզրակացնել, որ միջազգային հանրության համար ակնհայտ է եւ հստակ, որ Ադրբեջանն է հրահրում այս իրադրությունը։ - Մենք կարող ենք այդպիսի ենթադրություն անել, այո։ Այս ընթացքում երկու տեսակի հայտարարություններ են եղել․ առաջինը՝ դիվանագիտական քողով․ երկու կողմերին են կոչ անում, սրանք հիմնականում միջազգային կառույցներից եկող արձագանքներն են, եւ այդ կառույցներից այս պահին այլ արձագանք սպասել հնարավոր չէ, դեռ փաստագրական տվյալներ պետք է ներկայացվեն նրանց։ Եւ երկրորդը՝ մենք նկատեցինք, որ նաեւ կարեւոր պետության ներկայացուցիչներ, ինչպիսին ԱՄՆ-ն է, Ադրբեջանին ուղիղ դատապարտող հայտարարություններ եղան, արդեն նաեւ Կիպրոսից, Շվեդիայից, Գվատեմալայից, Իսպանիայից։ Եւ սա շատ կարեւոր է խորհրդարանական դիվանագիտության ձեռքբերման տեսանկյունից։ Իհարկե, սրանք դեռ առաջին քայլերն են, բայց այս ուղղությամբ մենք դեռ պետք է շարժվենք։ - Այսինքն՝ մեր կոմունիկացիան այս առումով ստացվում է միջազգային հանրության հետ։ - Այո, այն աշխատանքը, որ արվել է այս մեկուկես տարվա ընթացքում մեր միջազգային գործընկերների հետ, հանդիպումները, քննարկումները, համատեղ քայլերը, բերում են այն պտուղները, որոնք այս պահին պետք են։ Եւ այս կարեւոր հաջողության վրա դեռ երկար անելիքներ կան։ Ինֆորմացիոն դաշտի առումով եւս էլ ավելի շատ ջանք է պետք ներդնել։ Հիշեցնենք՝ հուլիսի 12-ին, ժամը 12։30, Տավուշի մարզում գտնվող մեր դիրքերից մեկին մոտեցել է ադրբեջանական ՈՒԱԶ ավտոմեքենա, զինծառայողներն անհասկանալի պատճառներով դուրս են եկել մեքենայից, եւ շարժվել դեպի մեր դիրքը։ Հայկական կողմի նախազգուշացումից հետո, թողնելով մեքենան, վերադարձել են: Ժամը 13:45-ին Ադրբեջանի զինված ուժերի զինծառայողները կրկնել են հայկական զինված ուժերի սահմանային դիրքը գրավելու փորձը՝ կիրառելով հրետանային կրակ, սակայն ճնշվել են եւ, կորուստներ կրելով, հետ շպրտվել: Ադրբեջանական կողմը պարբերաբար նոր գործողությունների էր դիմում՝ մինչեւ հուլիսի 14-ի, լույս 15-ի գիշերը։ Հակառակորդն ունի տեխնիկայի զգալի եւ մարդկային տասնյակ կորուստներ՝ այդ թվում՝ բարձր սպայական կազմից․ պաշտոնապես հայտարարվել է 12 զոհի մասին։ Հայկական կողմն ունի 4 զոհ, 10 վիրավոր, որոնցից մեկի վիճակը հուլիսի 15-ի դրությամբ գնահատվում է ծայրահեղ ծանր։ Այս պահի դրությամբ սահմանին հիմնականում պահպանվում է հրադադար։ Հայարփի Բաղդասարյան

18:30 - 15 հուլիսի, 2020