Գիտություն

DigiTec 2022-ը հետաձգվել է

DigiTec 2022-ը հետաձգվել է

Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միությունը հանդես է եկել հայտարարությամբ՝ նշելով, որ DigiTec 2022-ը հետաձգվել է․ «Հաշվի առնելով Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը, դրանով պայմանավորված առանձնահատկությունները, առաջիկա օրերին իրավիճակի կայունացման անկանխատեսելիությունը, ինչպես նաև մեր անդամներից և մասնակիցներից ստացված արձագանքները՝ ԱՏՁՄ-ն ստիպված է եղել որոշում ընդունել հետաձգելու ԴիջիԹեք վեհաժողովի և ցուցահանդեսի անցկացումը։ Բոլոր պայմանագրերն ու ծրագրերը մնում են ուժի մեջ՝ նոր ժամկետում, որի մասին լրացուցիչ կտեղեկացնենք միջոցառումից առնվազն 4 շաբաթ առաջ։ Գիտակցում ենք ստեղծված անհարմարությունը հատկապես մասնակից կազմակերպությունների համար, սակայն համոզված ենք, որ բոլորը կիսում են մեր մտահոգությունն ու այն համարում հիմնավորված։ Առանձնահատուկ կերպով ուզում ենք նշել, որ մեր երկրի առջև կանգնած մարտահրավերների հաղթահարման ճանապարհը ուժեղ արդյունաբերություն ունենալն է, ինչին էլ 2005 թ.-ից ի վեր ծառայում է ԴիջիԹեք ցուցահանդեսը։ Ուստի հաստատակամ ենք այն պարտադիր անցկացնելու որոշման մեջ՝ իրավիճակի կայունացումից և համապատասխան միջավայրի վերականգնումից անմիջապես հետո»։
13:16 - 19 սեպտեմբերի, 2022
Թե ինչպես Նոբելյան մրցանակակիրը սկսեց համագործակցել արվեստագետների հետ՝ գիտությամբ չզբաղվողներին տիեզերքի մասին պատմելու համար

Թե ինչպես Նոբելյան մրցանակակիրը սկսեց համագործակցել արվեստագետների հետ՝ գիտությամբ չզբաղվողներին տիեզերքի մասին պատմելու համար

Քրիստոֆեր Նոլանի Interstellar ֆիլմը դիտելիս գուցե շատերս ենք մտածել այն երկրորդ անգամ դիտելու մասին, քանի որ դժվար է միանգամից հասկանալ ֆիլմի բոլոր գիտական դրվագները։  Թերևս քչերին է հայտնի, որ Interstellar-ն ունեցել է գիտական խորհրդատու․ խոսքը ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակակիր Քիփ Թորնի մասին է, որն անգամ գիրք է գրել, որտեղ բացատրել է ֆիլմի հիմքում ընկած գիտությունը։  Պրոֆեսոր Թորնը թիմակիցների հետ 2017-ին Նոբելյան մրցանակ է ստացել գրավիտացիոն ալիքների ուսումնասիրության գործում վճռորոշ ներդրում ունենալու համար։ Լիա Հալլորանը և Քիփ Թորնը Այս օրերին անցկացվող «Սթարմուս» փառատոնի շրջանակում Քիփ Թորնը Հայաստանում է։ Վերջինիս հետ Հայաստան է եկել նաև նկարիչ, արվեստագիտության դոցենտ Լիա Հալլորանը, որի հետ Թորնը համագործակցում է արդեն 12 տարի։ Նրանք այսօր Ա. Ի. Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիայի հրապարակում (Ֆիզգորոդոկ) բաց դասախոսություն ունեցան, որի ընթացքում պատմեցին սև խոռոչների և իրենց համատեղ նախաձեռնության մասին։ Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիայի տնօրեն Անի Ապրահամյանը ողջունեց ներկաներին, որոնց թվում կային նաև դպրոցականներ, այնուհետև սկսվեց դասախոսությունը։ Անի Ապրահամյանը Պրոֆեսոր Քիփ Թորնը նշեց, որ ինքը մոտ կես դար կենտրոնացած է եղել տիեզերքի աղավաղված կողմի (the warped side of the universe) ուսումնասիրության վրա, մասնավորապես՝ այնպիսի առարկաների և երևույթների, ինչպիսիք են սև խոռոչները․ «70 տարեկանում սկսեցի աստիճանաբար անցում կատարել դեպի նոր կարիերա՝ համագործակցելով արվեստագետների հետ, որ գիտությամբ չզբաղվողներին պատմեմ տիեզերքի աղավաղված կողմի հրաշքների մասին: Այդ համագործակցությունները ներառում են Interstellar ֆիլմը, մի քանի բազմամիլիարդանոց համերգներ, նախորդ «Սթարմուս» փառատոնները»։ Պրոֆեսոր Հալլորանն էլ պատմեց, որ դեռ դպրոցական տարիքում մայրն իրեն նվիրել է Քիփ Թորնի գրքերից մեկը, որը փոխել է իր պատկերացումներն այն մասին, թե ինչպես է պետք նկարներում ներկայացնել տիեզերքի աղավաղված կողմը։ Տարիներ հետո նա ծանոթացել է Քիփ Թորնի հետ, և այդպես սկսվել է նրանց համագործակցությունը։  Երկու տարբեր ոլորտների պրոֆեսորները սկսել են միասին գիրք ստեղծել, որտեղ ամեն մեկն իր տեսանկյունից պատմել է տիեզերքի շատերիս անծանոթ կողմի մասին․ Քիփ Թորնը գրել է, Լիա Հալլորանը՝ նկարել։ Պրոֆեսոր Թորնը նաև որոշել է իր տեքստը չափածո դարձնել, և այդպես նրանց 12 տարվա համատեղ աշխատանքը՝ «Մեր տիեզերքի աղավաղված կողմը» (The Warped Side of Our Universe), դարձել է տիեզերքի մասին պոեզիայով ու նկարներով պատմող գիրք։ Գիրքը լույս կտեսնի հաջորդ տարի, իսկ մինչև այդ Հայաստանում դասախոսությանը ներկա գտնվող մարդիկ հնարավորություն ունեցան գրքից պատառիկներ վայելելու։ Հեղինակներն ընթերցեցին հատվածներ, ինչպես նաև ցուցադրեցին պրոֆեսոր Հալլորանի նկարներից մի քանիսը։ Պրոֆեսոր Թորնը նշեց, որ ներկաներն իրենց գրքի առաջին մեծ լսարանն են։ «Հեռու-հեռո՜ւ մի համաստեղությունումԵրկու պտտվող սև խոռոչ պարում էին իրար շուրջ՝Պատռելով տարածության և ժամանակի գործվածքը։ Գրավիտացիոն ալիքներըԷներգիա էին քաշում խոռոչի ուղեծրից,Այդպիսով, խոռոչները պտտվեցին դեպի ներս՝Մթագնելով մեկը մյուսին, Դեպի վճռական բախում»,- հենց այսպես էր հնչում գիտությունը պոեզիայի լեզվով։ Դասախոսության ավարտին ներկաները նաև հարցեր տվեցին պրոֆեսորներին, լսեցին նրանց պատասխանները, դե իսկ վերջում բոլորով միասին դիտեցին Նոլանի հանճարեղ Interstellar-ը։ Աննա Սահակյան
23:19 - 09 սեպտեմբերի, 2022
«Այդպիսին էր Ֆրեդին»․Մեյը պատմեց Queen-ի լեգենդի հետ գիտության շուրջ զրույցների, երկրաշարժից հետո Հայաստան այցելելու ծրագրերի ու առաջիկա համերգի մասին

 |armenpress.am|

«Այդպիսին էր Ֆրեդին»․Մեյը պատմեց Queen-ի լեգենդի հետ գիտության շուրջ զրույցների, երկրաշարժից հետո Հայաստան այցելելու ծրագրերի ու առաջիկա համերգի մասին |armenpress.am|

armenpress.am: Queen խմբի լեգենդար կիթառահար Բրայան Մեյն անհամբեր սպասում է սեպտեմբերի 7-ին Երևանի Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում կայանալիք համերգին, որի ժամանակ բեմում ելույթ կունենա Տավուշի թեմի մանկապատանեկան երգչախմբի հետ։ STARMUS VI փառատոնի շրջանակում «Another world» խորագիրն ունեցող համերգային ծրագրին մասնակցելու են նաև անգլիացի երգիչ Գրեհամ Գոլդմանը, երաժիշտ Դերեկ Շերինյանն ու «Sons of Apollo» խմբի մասնակիցները, Սերժ Թանկյանը, Օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի սիմֆոնիկ նվագախումբը։ «Այս համերգը լավ ժամանակ կլինի երաժշտական փորձարկումներ անելու համար։ Այս համերգի ընթացքում մեզնից յուրաքանչյուրը դուրս կգա «հարմարավետության գոտուց», ինչը լավ է, քանի որ համերգի ընթացքում կկարողանանք փորձարկել այն, ինչը այլ վայրում մեզ թույլ տալ չենք կարող»,- այս մասին Մեյն ասաց հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ։ Նա նշեց, որ իր համար մեծագույն պատիվ էր STARMUS VI-ի բեմում արժանանալ Սթիվեն Հոքինգի մեդալին։ «Ինձ համար մեծ առավելություն է նման մրցանակ ստանալ երկու հրաշալի կանանց հետ (խմբ․ - ամերիկացի բանաստեղծուհի Դայան Էքերմանի և անգլիացի պրիմատոլոգ ու մարդաբան Ջեյն Գուդոլի), ովքեր իսկապես փոխել են մարդկության աշխարհայացքը»,- ասաց նա։ Լեգենդար կիթառահար, աստղաֆիզիկոս Մեյին մրցանակը հանձնվել էր Queen-ի մենակատար Ֆրեդի Մերկուրիի ծննդյան օրը՝ սեպտեմբերի 5-ին։ Ի պատասխան «Արմենպրես»-ի հարցի՝ Մեյը պատմեց գիտության վերաբերյալ իր և Մերկուրիի զրույցների մասին։ «Ֆրեդին հետաքրքրված էր ամեն ինչով։ Նրան հիացնում էր փաստը, որ ես աստղագետ էի, և նա ինձ պարբերաբար հարցնում էր․ «Բրայան, եթե դու չլինեիր այստեղ, ինձ հետ, դու կդառնայի՞ր աստղագնաց»։ Այդ ժամանակ ես պետք է հեռանայի աստղագիտությունից և կենտրոնանայի իմ երաժշտության վրա։ Սակայն ես հաջողակ գտնվեցի՝ վերադառնալով դեպի աստղագիտություն, պաշտպանելով իմ թեկնածուականը»,- ասաց Բրայան Մեյը՝ նշելով, որ իր համար իսկապես մեծ առավելություն էր զբաղվել թե՛ գիտությամբ, թե՛ երաժշտությամբ՝ ի հեճուկս շատ կանխատեսումների, որ նա չի կարող հաջողության հասնել երկու ոլորտներում էլ։ Վերադառնալով Ֆրեդի Մերկուրիին՝ աստղաֆիզիկայի դոկտորը շարունակեց․ «Ֆրեդին շատ կենտրոնացած էր, նա կարող էր խոսել տարբեր թեմաներից, սիրում էր գիտությունը, ստերեոպատկերային իմ լուսանկարները, ամեն բան։ Բայց հետո նա նորից կենտրոնանում էր իր երաժշտության վրա և ասում ․ «Բոլորը կարող են անել դա, ես պետք է իմ գործով զբաղվեմ՝ երաժշտությամբ»։ Այդպիսին էր Ֆրեդին»։ Բրայան Մեյը նշեց, որ շատ ուրախ է գտնվել Հայաստանում՝ նշելով, որ կուզեր ավելի շատ ժամանակ անցկացնել և ճանաչել մեր երկիրը։ Երաժիշտը նկատեց, որ հատկապես մտահոգվել էր Հայաստանով 1988 թվականի երկրաշարժի ժամանակ։ Նա ցավով նշեց, որ այդ տարիների չկարողացավ մի խումբ անվանի երաժիշտների հետ այցելել Հայաստան, սակայն հիմա ուրախ է այդ հնարավորության համար։ Բրայան Մեյը խոսեց նաև երջանկահիշատակ դուդուկահար Ջիվան Գասպարյանի հետ համատեղ աշխատանքի մասին՝ նշելով, որ նրա շնորհիվ «փորձել է կլանել հայկական զգացողությունները և երաժշտությունը»։ STARMUS VI փառատոնի շրջանակում նա նույն բեմում հանդես կգա Ջիվան Գասպարյան կրտսերի հետ։
13:07 - 06 սեպտեմբերի, 2022
Երաժիշտը, բանաստեղծն ու մարդաբանը՝ գիտության հանրայնացման Սթիվեն Հոքինգի անվան մեդալի հաղթողներ

Երաժիշտը, բանաստեղծն ու մարդաբանը՝ գիտության հանրայնացման Սթիվեն Հոքինգի անվան մեդալի հաղթողներ

Այսօր՝ Գիտության և արվեստի Starmus VI փառատոնի շրջանակում անցկացվեց SONIC UNIVERSE համերգային ծրագիրը, որի ընթացքում էլ Գիտության հանրայնացման Սթիվեն Հոքինգի անվան մեդալին արժանացան Queen խմբի կիթառահար, փառատոնի համահիմնադիր Բրայան Մեյը, բանաստեղծ, էսսեիստ, նատուրալիստ Դայըն Աքերմանը, պրիմատոլոգ և մարդաբան Դեյմ Ջեյն Մորրիս Գուդալը։ Նրանք շնորհակալություն հայտնեցին փառատոնի կազմակերպիչներին մրցանակի համար։ Սթիվեն Հոքինգի անվան մրցանակի հաղթող դարձան նաև NASA-ի հեռուստատեսությունը, NASA-ի հաղորդակցության բաժինը։ Միջազգային այս փառատոնի ընթացքում Գիտության հանրայնացման Սթիվեն Հոքինգի անվան մեդալ է շնորհվում երաժշտության, արվեստի, կինոյի և այլ ոլորտներում գիտությունը և գիտական բացահայտումները ներկայացնելու և տարածելու գործում մեծ ներդրում ունենալու համար։ Մեդալի վրա պատկերված է Սթիվեն Հոքինգի նկարը, որի հեղինակն է խորհրդային տիեզերագնաց Ալեքսեյ Լեոնովը: Սթարմուս փառատոնի շրջանակում այս մրցանաբաշխությունը կազմակերպվում է 2016 թ․-ից՝ երրորդ Սթարմուս փառատոնից սկսած։ Առաջին անգամ այն ստացել են գերմանացի կոմպոզիտոր Հանս Զիմմերը, ֆիզիկոս Ջիմ Ալ Խալիլին, և ամերիկյան փաստագրական ֆիլմը՝ «Մասնիկների ջերմություն» անունով։ 2017 թ․-ին՝ 4-րդ Սթարմուս փառատոնին այս մեդալը ստացել են ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ժան Միշելը Ժարրեն, աստղաֆիզիկոս Նեյլ Դեգրաս Թիսոնը, ինչպես նաև «Մեծ պայթյունի տեսություն» անունով ֆիլմը։2019 թ․-ին 5-րդ Սթարմուս փառատոնին մրցանակ  է ստացել երաժիշտ, կոմպոզիտոր Բրայան Էնոն, միլիարդատեր, Space X-ի հիմնադիր Իլոն Մասկը, տիեզերագնաց Բուզ Ալդրինը, «Apolo 11»  փաստավավերագրական ֆիլմը։
21:34 - 05 սեպտեմբերի, 2022
STARMUS-ի հաջողության մի մասը Հայաստանի շնորհիվ է, երկրի ապագան գիտությունը և տեխնոլոգիաներն են. Գարիկ Իսրայելյան |armenpress.am|

STARMUS-ի հաջողության մի մասը Հայաստանի շնորհիվ է, երկրի ապագան գիտությունը և տեխնոլոգիաներն են. Գարիկ Իսրայելյան |armenpress.am|

armenpress.am: STARMUS  գիտության, արվեստի ու երաժշտության միջազգային փառատոնը Հայաստանում է՝ ոգեշնչելու երկրի գիտնականների և արվեստագետների նոր սերնդին, որովհետև Հայաստանի նման փոքր երկրի ապագան գիտությունն ու տեխնոլոգիաներն են: Նման համոզմունք հայտնեց STARMUS-ի համահիմնադիր Գարիկ Իսրայելյանը Երևանում STARMUS VI-ի բացմանն իր ելույթում: Գարիկ Իսրայելյանը նախ ընդգծեց, որ երկար ժամանակ է, ինչ սպասում էին STARMUS -ի անցկացմանը Հայաստանում: «Ես ոգեշնչվել եմ Հայաստանում: STARMUS-ի հաջողության մի մասը Հայաստանի շնորհիվ է: Ես ոգեշնչվել եմ մեծ գիտնական Վիկտոր Համբարձումյանից, հայ կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանից, Կոմիտասից, շատ-շատերից»,-ասաց Իսրայելյանը: Նա շնորհակալություն հայտնեց Հայաստանի նախորդ նախագահին, Հայաստանի կառավարությանը՝ STARMUS-ին աջակցելու համար: Իսկ, թե որն է STARMUS-ի՝ Հայաստանում անցկացման ամենակարևոր ուղերձը՝ Իսրայելանն ասաց. «STARMUS-ը Հայաստանում է, քանի որ ես հավատում եմ, հավատացած եմ, որ Հայաստանի նման փոքր երկրի ապագան գիտությունն ու տեխնոլոգիաներն են: Աշխարհում շատ երկրներ հարուստ են նավթով, գազով, Հայաստանն այդ առումով հարուստ չէ, Հայաստանը հարուստ է մարդկանցով: STARMUS-ն այստեղ է՝ ոգեշնչելու հայկական տեխնոլոգիական հսկաների, հայկական ստարտափերի նոր սերնդին: Սա Հայաստանի պատմության առանցքային պահն է՝ STARMUS-ի նման փառատոնը բերելու այս փոքրիկ երկիր և ոգեշնչելու այս երկրի գիտնականների և արվեստագետների նոր սերնդին»: Փառատոնի համահիմնադիրն ընդգծեց՝ հայերը շատ լավ ոգեշնչում են, շատ քիչ մարդիկ գիտեն, որ անձը, որը ոգեշնչել է Սթիվեն Հոքինգին՝ զբաղվելու գիտությամբ, եղել է հենց հայ: «Ավելի ուշ Սթիվեն Հոքինգը ոգշնչեց ինձ՝ հիմնելու STARMUS փառատոնը»,-նշեց Իսրայելյանը: Իսկ, թե STARMUS-ը ի՞նչ կփոխի Հայաստանում՝ նա պատասխանեց՝ ուզում է մոտ ապագայում՝ հինգ կամ տասը տարի հետո, երբ գիտնական հրավիրեն Հայաստան, դահլիճը լի լինի մարդկանցով:
19:50 - 05 սեպտեմբերի, 2022
 «Մենք քիչ ենք տոնում գիտությունը»․ Հայաստանում պաշտոնապես մեկնարկեց Starmus VI փառատոնը

«Մենք քիչ ենք տոնում գիտությունը»․ Հայաստանում պաշտոնապես մեկնարկեց Starmus VI փառատոնը

Այսօր Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում մեկնարկեց գիտության և արվեստի Starmus VI փառատոնը, որի պաշտոնական բացումն ազդարարվեց մամուլի ասուլիսով։ Ասուլիսի բանախոսները հայտնի գիտնականներ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ էին, որոնք խոսեցին փառատոնի կարևորության ու իրենց ակնկալիքների մասին։ Astronomy ամսագրի խմբագիր Դեյվիդ Ջ․ Այքերը բացման խոսքում ասաց, որ իրենց համար հուզիչ է այստեղ լինելը, քանի որ փառատոնը բացառիկ գիտական իրադարձություն է․ «Կարելի է ասել, որ  սա հոբելյանական ոսկե տարի է, և մենք լիահույս ենք, որ դուք նույն հուզմունքը կապրեք գիտնականների դասախոսություններից և միջոցառումներից, որոնք կանցկացվեն փառատոնի ընթացքում։  Նա ընդգծեց, որ տարբեր մասնագիտացված դասախոսություններ կլինեն, ինչպես նաև մարդիկ հնարավորություն կունենան աստղադիտարանից նայել տիեզերքին։  Դեյվիդ Ջ․ Այքերը Կլիմայական գիտության պրոֆեսոր Քրիս Ռեփլին էլ  ասաց՝ գիտությունը, արվեստը և երաժշտությունը կապված են իրար հետ․ «Դրանք մեր էմոցիոնալ արձագանքի, աշխարհում ու տիեզերքում ապրած փորձի մասին են, որը շատ ոգեշնչող է։ Գիտությունը այն պրոցեսն է, որի միջոցով մենք էմոցիոնալ մակարդակում չենք նայում աշխարհին, այլ փորձում ենք հասկանալ տիեզերքի իրական էությունը»։ Ռեփլին ընդգծեց կլիմայական գիտության կարևորությունն աշխարհի համար․ «Ես այս շաբաթվա դասախոսություններում կխոսեմ կլիմայական համակարգը հասկանալու գործում բնագիտության դերի մասին։ Տասնամյակներ շարունակ մենք հասկացել ենք խնդիրը։ Ես աշխատել եմ նեյրոգիտնականների, մարքեթոլոգների, սոցիալական գիտնականների հետ, որպեսզի կոտրեմ բնական գիտությունների ու սոցիալական գիտությունների միջև առկա պատնեշը, և որպեսզի մարդկանց տանք այն մեսիջը, որ անհրաժեշտ է գործել»։ Քրիս Ռեփլին Նոբելյան մրցանակիր, աստղաֆիզիկոս Միշել Մեյըրը, որ 51 Pegas b էկզոմոլորակի  հայտնաբերողներից մեկն է, ընդգծեց՝ փառատոնը  բացառիկ հնարավորություն է մարդկանց հետ խոսելու և բացատրելու, թե ինչպես են տիեզերքն ու մարմինը փոխկապակցված։ «Մենք հիմա ապրում ենք շատ կարևոր ժամանակում։ Վերջին դարաշրջանում աստղաֆիզիկայում լուրջ հաջողություններ են գրանցվել։ Պատճառներից մեկը, որ այսօր այստեղ եմ, այն է, որ ես 20-30 տարի աշխատում եմ Գարիկ Իսրայելյանի հետ և էկզոպլանետներ ենք ուսումնասիրում։ Դեռևս հույն փիլիսոփաները քննարկում էին տիեզերքի բազամազանությունը։ Այսօր մենք ապրում ենք շատ բացառիկ ժամանակաշրջանում, երբ տեխնոլոգիաները մեզ հնարավորություն են տալիս պատասխանել վաղուց հնչող հարցերին։  Ես շատ ուրախ եմ, որ Starmus-ը Հայաստանում  օգնում է բացատրել մարդկանց, թե ինչ է կատարվում գիտության տարբեր ճյուղերում»։ Մայորն ասաց՝ 4 տարի առաջ Նորվեգիայում Starmus-ին մասնակցելով տարբեր գիտնականներից շատ բան է իմացել, և հիմա ուրախ է, որ հանրության հետ հնարավորություն ունի կիսել փորձը։ Starmus-ը, ըստ նրա, լավ հնարավորություն է տալիս տեղեկանալու, թե ինչ է կատարվում գիտության ոլորտում։ Միշել Մեյըրը Նոբելյան մրցանակիր, մանրէաբան, կենսաքիմիկոս Էմանուել Չարպենտիեն էլ ասաց՝ շատ հաճելի է գտնվել Հայաստանում ու ընդգծեց, որ հայկական արմատներ ունի․ «Ինձ համար կարևոր է փառատոնի նպատակը և նշանակությունը։ Այն միավորում է երաժշտությունը և գիտությունը։ Երբ  երիտասարդ էի, զբաղվում էի դասական երաժշտությամբ, դաշնակահար էի և բալետի պարուհի։ Այդ պատճառով ես կապ եմ տեսնում գիտության և արվեստի մեջ։ Պատճառներից մեկն էլ, որ այստեղ եմ, այն է, որ մենք քիչ ենք տոնում գիտությունը և այստեղ երաժշտության հետ միավորելը շատ կարևոր է, հետաքրքիր է նաև գիտության համար»։ Էմանուել Չարպենտիեն Չարպենտիեն կարևորեց նաև, որ տարբեր ոլորտների գիտնականների հնարավորություն կունենան միավորվել մեկ հարթակում և գնահատել միմյանց աշխատանքը։ «Մենք հնարավորություն ենք ունենում մեր ներկայությամբ ցույց տալ մեր աշխատանքը, երիտասարդ գիտնականներին նույնպես ներգրավել գիտության ոլորտում»։ Նանե Ավետիսյան
19:40 - 05 սեպտեմբերի, 2022
Գիտարբուք Գարիկ Իսրաելյանի հետ․ «Սթարմուս» փառատոն և Արեգակից հեռու գտնվող մոլորակային համակարգեր

Գիտարբուք Գարիկ Իսրաելյանի հետ․ «Սթարմուս» փառատոն և Արեգակից հեռու գտնվող մոլորակային համակարգեր

Գիտարբուք ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, «Սթարմուս» փառատոնի հիմնադիր, Կանարյան կղզիների աստղաֆիզիկայի ինստիտուտի աշխատակից Գարիկ Իսրաելյանի հետ։ 00:01 - Անոնս 01:16 - «Starmus» փառատոնի գաղափարի առաջացման մասին 07:27 - Ռոք աստղերին չզիջող և համերգասրահներ հավաքող գիտնականների մասին 11:50 - Գիտությամբ հետաքրքրվող երաժիշտների մասին 15:50 - Ինչպե՞ս Սթիվեն Հոքինգը դարձավ «Starmus»-ի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ 17:42 - Փառատոնի չհայտարարված անակնկալների մասին 20:18 - Առաջին փառատոնի ու դրան Նիլ Արմսթրոնգի մասնակցության մասին 23:58 - Երկրից հեռու մոլորակների առկայության գաղափարի առաջին հիշատակումների մասին 24:46 - Արեգակնային համակակարգից բացի՝ այլ մոլորակային համակարգերի առկայության վերաբերյալ բանավեճի մասին 29:13 - Երկրի նման մոլորակների առկայության մասին 30:43 - Աստղագիտության՝ տեխնոլոգիաներից կախվածության մասին 34:58 - Երկրագունդը՝ թթվածնագունդ 35:44 - Մոլորակի ներքին ջերմային աղբյուր ունենալը՝ որպես կյանքի նախապայման 37:54 - Յուպիտերը՝ վահան Երկրի համար 41:15 - Գիտության սպասվածից արագ զարգանալու մասին 44:35 - Սոցիոլոգիայով զբաղվելու ցանկության մասին 47:10 - Ֆունդամենտալ հետազոտությունների, տիեզերական տեխնոլոգիաների ու Երկրի վրա դրանց կիրառության մասին 59:52 - Ինչպե՞ս կարելի է հասկանալ, որ այլ մոլորակի վրա գիտակից կյանք կա 1:04 - Տիեզերքի ընդարձակման մասին 1:07:35 - Աստղերի «բախման» մասին 1:11:29 - Գիտությունը մարդկանց մատչելի բացատրելու մասին 1:21:04 - Մեծ պայթյունի մասին 1:29:17 - Գիտության ֆինանսավորման մասին 2:03:44 - Ժամանակի մեջ ճամփորդության մասին
11:43 - 04 սեպտեմբերի, 2022
Որոնք են STARMUS VI փառատոնի հիմնական դասախոսությունների հարթակները․ աշխարհահռչակ բանախոսների ելույթները կոնֆերանսների ընթացքում

Որոնք են STARMUS VI փառատոնի հիմնական դասախոսությունների հարթակները․ աշխարհահռչակ բանախոսների ելույթները կոնֆերանսների ընթացքում

Սեպտեմբերի 5-10-ը կայանալիք STARMUS VI փառատոնի ծրագրի կարևոր բաղկացուցիչ մասն են կազմում սեպտեմբերի 6-9-ը «Բացահայտիր տիեզերքը և փոխիր աշխարհը» (Discover the Cosmos and Change the World)  սեպտեմբերի 8-9-ը  «Տիեզերական տեխնոլոգիաները երեկ և վաղը» (Space Technologies yesterday and tomorrow) կոնֆերանսները։  Կոնֆերանսների ընթացքում բանախոսները, ովքեր գիտության ոլորտում կարևոր ներդրում ունեցող անհատներ են` աստղագետներ, ֆիզիկոսներ, տիեզերագնացներ, քիմիկոսներ, այդ թվում նաև Նոբելյան մրցանակակիրներ, կխոսեն ամենատարբեր թեմաների շուրջ` անցյալի կարևոր բացահայտումներն ու նվաճումները կապելով տեխնոլոգիական ապագայի հետ։  «Բացահայտիր տիեզերքը և փոխիր աշխարհը» կոնֆերանսը տեղի կունենա սեպտեմբերի 6-9-ը՝ ժամը 15։00-19:00, Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրի Հիմնական սրահում, որի ընթացքում կքննարկվեն հետևյալ թեմաները.  Սեպտեմբերի 6  Թոնի Ֆադել (ipod-ի հեղինակ, iPhone-ի համահեղինակ և Nest-ի հիմնադիր) Տեխնոլոգիական սիներգիաները Երկրի և տիեզերքի միջև  Դոննա Սթրիքլենդ (Ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակակիր) Ինչպե՞ս կտրել ապակին լազերով  Էմմանուել Չարպենտիե (Մանրէաբան և կենսաքիմիկոս, Նոբելյան մրցանակակիր) Գենային թերապիա  Մոուրին Ռեյմո (Պալեո կլիմայագետ) Կլիմայական փոփոխություն. Արդյո՞ք շատ ուշ է  Ժան֊Ժակ Դորդեյն (Ավիատիեզերական ինժեներ և ESA նախկին գլխավոր տնօրեն) Ուղերձ Երկրից` Երկիր մոլորակի մարդկանց  Բերնհարդ Շոլքոֆ (Համակարգչային գիտնական) ֊ Արհեստական բանականությունը խելացի՞ է։  Քըրթ Վյութրիխ (Քիմիկոս, Նոբելյան մրցանակակիր) Ի֊ՌՆԹ և մեր մարմնի գործունեությանն աջակցող այլ կենսաբանական մակրոմոլեկուլներ Դեյվիդ Զամբուկա. Դու Մարսեցի՞ ես  Սեպտեմբերի 7  Լուիս Ֆրիդման (Աստղաֆիզիկոս) 50 տարի Մարսի վրա: Mars 3֊ից և Mariner 9֊ից մինչև Starship  Բեթանի Էլման (Մոլորակագետ) Գիտական հայտնագործություններ Մարսի վրա․ այսօր և վաղը  Սքոթ Հաբըրդ (Ֆիզիկոս ) Մարսի հետազոտությունները. Վերակառուցում Միշել Մայոր (Աստղաֆիզիկոս, Նոբելյան Մրցանակակիր) Միլիարդավոր մոլորակներ Տիեզերքում  Լիզա Կալտենեգգեր (Աստղաֆիզիկոս) Երկրագնդի նման մոլորակներ Դեյվիդ Գրինսփուն (Աստղակենսաբան) Կլիմայական աղետներ Վեներայի, Երկրի և Մարսի վրա  Սեպտեմբերի 8  Ջիմ Բաղյան (Տիեզերագնաց և ֆիզիկոս) Մարդը տիեզերքում- Բժշկական և ֆիզիոլոգիական մարտահրավերներ  Խավիեր Բարկոնս (Աստղաֆիզիկոս, ESO֊ի Գլխավոր տնօրեն) Ոտքերը` գետնին, աչքերը` դեպի երկինք. 60 տարի բացահայտելով տիեզերքի գաղտնիքները և նայելով առաջ  Վու Ջի (Օդատիեզերական ինժեներ և NSSC-ի նախկին գլխավոր տնօրեն) Չինական տիեզերական ծրագիր  Քամ Գաֆարիան (Գաղափարահեն ձեռներեց, X-energy, Axiom Space-ի հիմնադիր) Կառուցելով տնտեսություն Երկրից դուրս  Քիփ Թորն (Ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակակիր) և Լիա Հալլորան (Արտիստ) Պոեզիա, արվեստ և գիտություն. Տիեզերքի աղավաղված կողմը  Դիանա Էյքերման (Պոետ և Նատուրալիստ) ֊ Ի՞նչ է կյանքը ֊ Երկրի վրա և աստղերի ապարանքներում  Մարկ Բոսլոու (Մոլորակագետ) Աստերոիդները գործողության մեջ - Կրակ գետնի վրա  Պանելային քննարկում Անդրեյ Սախարով 100, Թեմա Գիտության և տեխնոլոգիաների պատասխանատվությունն ու էթիկան  Մոդերատոր Սոֆի Շեվարնաձե  Մասնակիցներ` Էմմանուել Չարպենտիե, Գարիկ Իսրաելյան, Ռիչարդ Մարկո, Թոնի Դոն  Սեպտեմբերի 9  Չառլի Դյուկ (Լուսնագնաց, Apollo 16 ծրագիր) Քայլելն ու վարելը Լուսնի վրա Ջորջ Նիլդ (Տիեզերագնաց և ինժեներ) Տիեզերական տուրիզմ՝ այսօր և վաղը Փոլ Ֆրենկլին (Տեսողական էֆեկտների ղեկավար) Տեսողական էֆեկտներ. Գիտությունից մինչև արվեստ  Թոնի Դոն (Ծրագրի ղեկավար և EUROfusion-ի գործադիր տնօրեն) Շղթայական ռեակցիաներ. աստղի ստեղծում Երկրի վրա  Քրիս Հեդֆիլդ (Տիեզերագնաց, ինժեներ, կործանիչների օդաչու և հեղինակ) Տիեզերագնացի ուղեցույց՝ Տիեզերքում քայլելու համար  Ջորջ Սմութ (Ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակակիր) Տիեզերքի ծագումը Լեոն Սթոք (Ինժեներ, IBM) Քվանտային համակարգիչների վերջին ձեռքբերումները Պանելային քննարկում Տիեզերական մրցավազք 2 Չառլի Բոլդենի, Ժան֊Ժակ Դորդեյնի և Վու Ջիի հետ  «Տիեզերական տեխնոլոգիաները երեկ և վաղը» կոնֆերանսը տեղի կունենա սեպտեմբերի 8֊9֊ը, ժամը` 11։00֊ 13։30, Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրի Փոքր համերգասրահում։ Կոնֆերանսի բանախոսների և նրանց ելույթների մանրամասները ներկայացված են ստորև.  Սեպտեմբերի 8  Ժան֊Ժակ Դորդեյն (Ավիատիեզերական ինժեներ և ESA նախկին գլխավոր տնօրեն) - Բացում  Ջորջ Նիլդ (Տիեզերագնաց և ինժեներ) - Կոմերցիոն տիեզերական դարաշրջան Նագին Կոքս (Համակարգային ինժեներ) ֊ Տիեզերքը և տեխնոլոգիաները. Մարսի մակերևույթի գործընթացները  Ջոել Փարքեր (Աստղաֆիզիկոս) - Մինչև Արեգակնային համակարգի եզրը և դրանից այն կողմ. Թռչելով NASA-ի Horizons առաքելության հետ միասին  Մայքլ Կեզիրիան (Հարավային Կառոլինայի համալսարանի հրավիրյալ դասախոս, Century Fathom-ի նախագահ և Միջազգային տիեզերական անվտանգության հիմնադրամի նախագահ) Տիեզերական կայունություն. Ուղեծրային տիեզերական միջավայր և ինտեգրում (օդային տարածքի հետ)  Խուան Թոմաս Հերնանի (Բնապահպան֊գիտնական) ֊ Արբանյակների թրենդներն ու տեխնոլոգիաներն այսօր  Սալեմ Հումեյդ Ալ Մարի (Մոհամմեդ Բին Ռաշիդ (Տիեզերքի Կենտրոնի Գլխավոր տնօրեն) - ԱՄԷ տիեզերական ծրագրը՝ Երկրից Մարս մոլորակ և դրանց միջև Երվանտ Զորյան (Synopsys Հայաստանի նախագահ) Խելացի չիպերի տեխնոլոգիաներ` տիեզերական տեխնոլոգիաների հիմնաքարը  Սեպտեմբերի 9  Հարոլդ «Սոննի» Ուայթ. Միջմոլորակային թռիչք, Լուսնի այլընտրանքային նկարը Գարետ Ռեյզման (Ինժեներ, NASA-ի նախկին տիեզերագնաց) -SpaceX - Հիանալի ճամփորդություն Falcon֊ից դեպի Starship  Ադամ Բարրոուս (Աստղաֆիզիկական գիտությունների պրոֆեսոր) ֊ Տիեզերական նոր տնտեսության հիմնախնդիրներ. տիեզերական մնացորդներ, տիեզերական երթևեկության կառավարում  Արմեն Քերլոփյան (Տվյալագետ, հետազոտող, ձեռնարկատեր, ներդրող և AI-ի փորձագետ) Տիեզերական առողջության հինգ վտանգները  Արբի Կարապետյան (NASA-ի ռեակտիվ շարժման լաբորատորիայում թռիչքի էլեկտրոնիկայի բաժնի ղեկավար) Տիեզերքից Երկիր - NASA/jpl օդափոխման համակարգը COViD - 19 հիվանդների համար  Ալֆրեդ ՄքԻվեն (Մոլորակային երկրաբան և Մոլորակային պատկերների հետազոտական լաբորատորիայի (PIRL) տնօրեն) ֊ Մոլորակների մակերևույթների բարձր որակի պատկերում։ STARMUS VI փառատոնի մասին  STARMUS փառատոնը մինչ այս անցկացվել է Թեներիֆեում (Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա), Նորվեգիայում, Շվեյցարիայում:  Հայաստանում STARMUS VI գիտության և արվեստի փառատոնը անց է կացվելու «STARMUS VI. 50 տարի Մարսի վրա» խորագրով և նվիրված է լինելու Մարսի վրա Մարս 3 տիեզերակայանի առաջին վայրէջքի 50-ամյակին: Հատկանշական է, որ Մարս 3-ը տեղափոխել է դեպի Կարմիր մոլորակ հայ մեծանուն ինժեներ Ալեքսանդր Քեմուրջյանի Prop-M (փրոփ-էմ) ռոբոտը։  STARMUS աշխարհահռչակ փառատոնը կապված է Ստիվեն Հոքինգի, Բրայան Մեյի, Ալեքսեյ Լեոնովի և աշխարհահռչակ այլ հայտնի անունների հետ, անցկացվում 2011 թվականից և միավորում է գիտությունը, կրթությունը, արվեստն ու տեխնոլոգիաները։  STARMUS փառատոնը հիմնադրվել է աստղաֆիզիկոս Գարիկ Իսրաելյանի և լեգենդար Queen խմբի կիթառահար, աստղաֆիզիկոս Բրայան Մեյի կողմից՝ դառնալով համաշխարհային ճանաչում ունեցող գիտնականների, Նոբելյան մրցանակակիրների, տիեզերագնացների մտածողների, գիտության մշակույթի ու արվեստի գործիչների միավորող հարթակ, որի շրջանակներում նրանք հանրության հետ կիսվում են իրենց գիտելիքներով, փորձով ու նորագույն հայտնագործություններով։ Նրանց միավորումը մեկ հարթակի շուրջ հնարավոր է դարձնում մեր ժամանակների խնդիրների վերհանումն ու լուծումների շուրջ քննարկումները։  
12:37 - 02 սեպտեմբերի, 2022
Երկար զրույց գիտության շուրջ [22] Լիլիթ Սահակյան | Արամ Ջիվանյան

Երկար զրույց գիտության շուրջ [22] Լիլիթ Սահակյան | Արամ Ջիվանյան

«Երկար զրույց գիտության շուրջ» շարքի «Աշխատանքային հանդիպումներ գիտության կառավարիչների հետ» ենթաշարքի առաջին թողարմանը «Գիտուժ» նախաձեռնության անդամ Արամ Ջիվանյանը զրուցում է ՀՀ ԳԱԱ «Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի» տնօրեն Լիլիթ Սահակյանի հետ։ 00:03 - Ինչո՞վ է զբաղվում ԳԱԱ էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնը 07:09 - Գիտական ի՞նչ խնդիրներ է լուծում կենտրոնը 08:49 - Երկրաքիմիական էքսպերտային քարտեզների կարևորության մասին 13:05 - Ռադիոէկոլոգիայի բաժնի և դրա կիրառական հետազոտությունների մասին 16:08 - Կերերի և հողահանդակների բաժնի և գյուղատնտեսության համար դրա նշանակության մասին 18:19 - ԱՏՀ և հեռազննման տեխնոլոգիաներով Սևանի ծաղկման խնդրի ուսումնասիրման մասին 20:29 - Սննդային շղթայի ռիսկերի գնահատման կենտրոնի ստեղծման ու պետության հետ համագործակցության մասին 23:44 - Պետական պատվերների ու ՍԱՊԾ հետ համագործակցության մասին 31:12 - Գիտական արդյունքի շնորհիվ պետական մոնիտորինգային ծրագրերի վրա ծախսվող գումարների կրճատման մասին 32:06 - Պետական համակարգում ինստիտուցիոնալ հիշողության բացակայության մասին 34:10 - Գիտական հաստատությունների գործառույթները կրկնող այլ կառույցների ստեղծման պրակտիկայի մասին 35:43 - Ասպիրանտական դպրոցի խնդիրների ու լուծման ուղիների մասին 42:04 - Ովքե՞ր պետք է մասնակցեն շրջակա միջավայրի ոլորտի ռազմավարության մշակմանը 48:18 - Անորոշության պայմաններում ռազմավարությունների մշակման ու որոշումների կայացման մասին
12:45 - 27 օգոստոսի, 2022
Երկար զրույց գիտության շուրջ [21] Լևոն Աբրահամյան | Գայանե Շագոյան

Երկար զրույց գիտության շուրջ [21] Լևոն Աբրահամյան | Գայանե Շագոյան

Մշակութային մարաբան, ազգագրագետ Գայանե Շագոյանի և Լևոն Աբրահամյանի երկար զրույցը գիտության շուրջ: 01:28 - Ազգագրության, մշակութային մարդաբանության ինքնության մասին 13:21 - Ազգագրության` գաղութատիրական ճանաչողության գործիք ու պատմական գիտության օժանդակ մաս համարվելու մասին 16:59 - Օտարին ուսումնասիրելիս հայելու մեջ քեզ տեսնելու մասին 23:55 - Մարդաբանության փոփոխությունների մասին 26:21 - Մարդաբանության էթիկայի կոդեքսի ու չվնասելու մասին 45:04 - Հետազոտողի հիերարխիկ դիրքի մասին 45:29 - Կիրառական ազգագրության մասին 1:11:43 - Գիտությանը՝ որպես միջազգային տեսանելիություն ապահովող գործիք վերաբերվելու մասին 1:16:43 - Հայերենով հասարակագիտական ոլորտին վերաբերող հոդված գրելու անհնարինության մասին 1:23:00 - Հայաստանում հայագիտական ուսումնասիրություններ անելու անհեթեթության մասին 1:35:34 - Կրթությունը, ի հաշիվ գիտության, բարելավելու փորձի մասին 1:44:26 – Հետազոտվողին սիրելու մասին
15:25 - 06 օգոստոսի, 2022