Հայոց ցեղասպանություն

Բայդենի քայլը հարյուր տոկոսով դրական է, նրա ուղերձը հաղորդագրություն էր, որ Թուրքիան հանցագործ պետություն է․ Վահրամ Այվազյան

Այս տարի ապրիլի 24-ին ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենն իր ուղերձում օգտագործեց «Հայոց ցեղասպանություն» եզրույթը։ Սա սպասված հայտարարություն էր, որը, կարելի է ասել, նաեւ միջազգային աղմուկ առաջացրեց։ «Ամեն տարի այս օրը մենք հիշում ենք այն բոլոր կյանքերը, որոն«Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքոք կորսվեցին Օսմանյան դարաշրջանի Հայոց ցեղասպանության ժամանակ եւ վերստին պարտավորվում ենք կանխել նման վայրագության կրկնությունը: Օսմանյան իշխանությունների կողմից Կոստանդնուպոլսում հայ մտավորականության եւ համայնքի ղեկավարների՝ 1915 թ.-ի ապրիլի 24-ի ձերբակալությունից հետո մեկուկես միլիոն հայեր տեղահանվեցին, կոտորվեցին կամ մահվան դատապարտվեցին: Մենք հարգում ենք Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակը, որ տեղի ունեցածի սարսափները երբեք չկորսվեն պատմության մեջ: Եվ մենք հիշում ենք, որ միշտ զգոն մնանք ատելության քայքայիչ ազդեցության դեմ»,- ասաց Բայդենն իր ուղերձում։ Այս հայտարարությունից հետո հայաստանյան տարբեր հարթակներում սկսվեցին քննարկումներ Բայդենի քայլի, ինչպես նաեւ դրանից բխող զարգացումների մասին։ Շատերը նշեցին, թե Բայդենն ԱՄՆ միակ նախագահը չէ, որ օգտագործել է ցեղասպանություն տերմինը, սակայն իրականում նա առաջինն է ԱՄՆ նախագահներից, որ այս եզրույթը կիրառել է հենց ապրիլի 24-ին եւ հենց Հայոց ցեղասպանության կոնտեքստում։ Հայերի կոտորածը ցեղասպանություն եզրույթով առաջին անգամ բնութագրել է ԱՄՆ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանը՝ 1981 թվականի ապրիլի 22-ին՝ սակայն Կամբոջական ցեղասպանության մասին իր ելույթի ժամանակ․ «Ինչպես դրան նախորդած հայերի Ցեղասպանությունը, այնպես էլ՝ կամբոջական Ցեղասպանությունը, եւ ինչպես շատ այլ նման հալածանքներ շատ այլ ժողովուրդների նկատմամբ, Հոլոքոստի դասերը երբեք չպետք է մոռացվեն»,- մասնավորապես նշել է նա: Ռեյգանից հետո Ջորջ Բուշը Ցեղասպանությունն անվանեց ջարդեր, 1994 թվականին Բիլ Քլինթոնը եւս տեղի ունեցածն անվանեց ջարդեր եւ «1915-ի բռնություն», իսկ 1995-2000 թվակաների իր ուղերձներում՝ կոտորած եւ տեղահանում։ Ջորջ Բուշ կրտսերը 2001-ին կիրառեց «հայերի բռնի աքսոր եւ ոչնչացում» ձեւակերպումը, 2002-ին՝ «հայերի կոտորած» արտահայտությունը, 2003-2008 թվականներին Բուշը հիմնականում օգտագործել է ՝«զանգվածային սպանություններ եւ բռնի աքսոր» արտահայտությունը։ 2009 թվականի ապրիլի 24-ին Բարակ Օբաման ԱՄՆ նախագահների մեջ առաջին անգամ օգտագործեց «Մեծ Եղեռն» տերմինը։ Դրան հաջորդող բոլոր տարիներին (մինչեւ 2016 թվականը) Օբաման իր ցավակցական ուղերձներում հենց այս կապակցությունը կիրառեց։ 2016-2020 թվականերին նախագահած Դոնալդ Թրամփը նույնպես կիրառեց միայն «Մեծ Եղեռն» տերմինը։ ԱՄՆ այժմյան նախագահ Բայդենի քայլը ամենատարբեր մեկնաբանությունների առիթ դարձավ նաեւ Հայաստանում։ Ապրիլի 24-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նամակ հղեց Ջո Բայդենին՝ նշելով, որ Միացյալ Նահանգների կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը միջազգային հանրությանն ուղղված պահանջված ուղերձ է, որը վերահաստատում է միջազգային հարաբերություններում մարդու իրավունքների եւ արժեքների առաջնայնությունը։ Իր հերթին փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանը Բայդենի ուղերձում Ցեղասպանություն եզրույթի օգտագործումն անկյունաքարային համարեց Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման եւ դատապարտման համար: Infocom.am-ն այս թեմայով հանրությանը հուզող հարցերի շուրջ զրուցել է «Ցանցային պետություն» նախաձեռնության հիմնադիր, ցեղասպանագետ, ԱՄՆ նախկին փոխնախագահ Ալբերտ Գոռի թիմակից Վահրամ Այվազյանի հետ։ Այվազյանը Բայդենի քայլն իսկապես պատմական է համարում՝ շեշտելով, որ նա ԱՄՆ առաջին նախագահն է, ով հենց ապրիլի 24-ին ասաց «Հայոց Ցեղասպանություն» տերմինը՝ այդպիսով ճանաչելով այն։ Ինչ վերաբերում է կարծիքներին, թե Բայդենն առաջինը չէ, քանզի Ռեյգանն ավելի վաղ կիրառել էր եզրույթը, մեր զրուցակիցը նկատեց՝ Ռեյգանի հայտրարությունը այլ կոնտեքստում է արվել՝ Հոլոքոստ, Հայոց Ցեղասպանություն եւ այլն։ «Կարեւորն այն է, որ Բայդենն առաջինն է, որը հենց ապրիլի 24-ին հստակ 2 անգամ օգտագործում է ցեղասպանություն բառը եւ աշխարհին ուղղված հաղորդագրություն է ուղարկում։ Սա քաղաքական գնահատական է՝ դեռ 2019 թվականին Կոնգրեսի եւ Սենատի ընդունած բանաձեւերից հետո։ Այո՛, Բայդենն առաջինն է։ Ամենակարեւորը ժամանակաշրջանն է, թե երբ է այն արտասանում, արտասանում է այն ժամանակ, երբ սրված են թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները, եւ սա իրենց մահակներից մեկն էր Թուրքիայի դեմ, որը Բայդենը օգտագործեց։ Նշանակում է, որ ստրատեգիական որոշում է կայացվել ԱՄՆ-ում, որ պետք է ոչ միայն քաղաքական գնահատական տալ, այլ դիմել նաեւ այլ գործողությունների»,- ասաց մեր զրուցակիցը։ Ցեղասպանագետի խոսքով՝ դեռ պարզ չէ, թե այդ գործողությունները որոնք կլինեն, բայց ինչքան Թուրքիան հոխորտա, այնքան օգուտ կլնի Հայաստանին։ Այվազյանն ընդգծեց, որ ինչքան էլ տարբեր շրջանակներում քննարկվի այն հարցը, թե՝ «սա ո՞ւմ էր պետք, անիմաստ էր, այժմ թուրքերը կկատաղեն, կհարձակվեն», միեւնույնն է՝ պետք է հասկանալ, որ թուրքերը, եթե որոշեն Հայաստանը ոտնատակ տալ, իրենք չեն նայելու՝ Բայդենը ասաց «ցեղասպանություն», թե ոչ։ «Ներողություն եմ խնդրում այսպես արտահայտվելու համար, բայց կարծում եմ՝ մենք քաղաքականապես տհաս ենք, նկատի ունեմ նաեւ ինձ։ Մեր քաղաքական տհասությունը բերել է նրան, որ մենք կարծում ենք, թե պետությունները ինչ-որ մի բառի կամ կամ ինչ-որ վարքագծի հետեւանքով սկսում են քաղաքականություն վարել։ Նրանք ունեն իրենց հստակ քաղաքական գիծը եւ նման քայլերը չեն կարող հանգեցնել լուրջ քաղաքան երկրաշարժերի։ Ի դեպ՝ Բայդենի վարչակազմը հստակ ասել էր, որ պատրաստվում են ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, նույնիսկ դա էին հաշվարկել, որպեսզի թուրքերի համար շոկային չլինի, եւ հիմար, տխմար քայլերի չգնան։ Իսկ նման տխմար քայլերից մեկն էլ Ալիեւի պուրակի բացումն էր, դա տխմարության գագաթնակետն էր»,- ասաց ցեղասպանագետը։ Նրա խոսքով՝ պետք է հասկանալ, որ ԱՄՆ-ն օգտագործել է իր ձեռքի մահակը եւ այն կարող է երկար պահել ձեռքում՝ Թուրքիայի վրա ճնշումներ գործադրելու համար։ Եթե Բայդենն արդեն օգատգործել է այդ բառը, նշանակում է, որ Թուրքիան սահմանն անցել է՝ ռուս-թուրքական մերձեցումը չափից ավելին է, քան թույլատրվում էր։ Անդրադառնալով պատմական իրադարձություններին՝ Այվազյանը նկատեց, որ 1923 թվականին՝ Քեմալական Թուրքիայի հաստատումից հետո, այն ակամայից հայտնվեց արեւմուտք-արեւելք շփման բուֆերի դերում, իսկ հիմա Էրդողանը որոշել է այդ դերից դուրս գալ եւ կայսերապաշտական նկրտումներ է ցուց տալիս՝ ցանկանալով բուֆերից վերածվել լուրջ խաղացողի։ Մեր զրուցակցի կարծիքով՝ որեւէ գերտերության, այդ թվում՝ Միացյալ Նահանգներին, դա չի կարող դուր գալ, որովհետեւ գերտերությունը երբեք չի կարող թույլ տալ, որ իր քթի տակ, իր շահերի գոտում ստեղծվի մի անկառավարելի պետություն։ «Մյուս խնդիրը, որն արհամարհվում է Հայաստանում, այն է, որ Թուրքիայում ռուսները ատոմակայան են կառուցում, կա նաեւ Ս-400-ների խնդիրը։ Նրանք հասան այն մակարադակին, որ ԱՄՆ-ն որոշում կայացրեց, որ Թուրքիայի նկատմամբ պետք է վճռական քայլեր սկսվեն, հակառակ դեպքում Թուրքիան անկառավարելի է դառնում։ Ես հիմա հույս ունեմ, որ Միացյալ Նահանգները բավական վճռական շարունակելու է այս հակաթուրքական գիծը»,- ասաց Այվազյանը։ Խոսելով Մեծ Եղեռն տերմինի կարեւորության մասին, Այվազյանն ընդգծեց, որ դա կարող է դառնալ հստակ բնութագրող ցուցիչ, իսկ ցեղասպանությունը քաղաքաիրավական տերմին է։ Նրա խոսքով՝ երբ ասում ենք Հոլոքոստ, միանգամից պատկերացնում ենք հրեաների Ցեղասպանությունը, երբ ասենք Մեծ Եղեռն, աշխարհը միանգամից պետք է պատկերացնի Հայոց ցեղասպանությունը։ Այս առումով, ինչպես նկատեց Այվազյանը, ասելով Ցեղասպանություն՝ Բայդենը քաղաքական գնահատական է տալիս՝ դրանից բխող հետեւանքներով։ «Օրերս Կալիֆորնիայում ընդունեցին օրենք, որով Կալիֆորնիայից չեն կարող ներդրումներ անել Թուրքիայում։ Հույս ունեմ, որ այժմ Միացյալ Նահանգներում դատարանները կսկսեն ակտիվանալ, դա շատ կարեւոր է։ Այս ամենը մեր հասարակության համար շատ ուտոպիստական է թվում, ցավոք սրտի, 700 տարի պետականություն չունենալով՝ մեր ազգը կարծում է, որ ուժն է ծնում իրավունք, եւ իրավունք գոյություն չունի, բայց քաղաքական տխմարությունը մենք փորձել ենք թաքցնել այդ արտահայտության մեջ․ այո՛, ուժը կարեւոր է, բայց եթե մենք չենք օգտագործում մեր ունեցած իրավական առավելությունները, դա նշանակում է, որ մենք շատ լուրջ խնդիր ունենք քաղաքական հասունության հետ։ Արցախյան պատերազմում մենք դիվանագիտական դաշտում խայտառակ, սարսափելի պարտություն կրեցինք, մենք պարտվեցինք նաեւ իրավական դաշտում, այն դեպքում, երբ անգամ Սովետական սահմանադրությամբ Արցախը միավորված էր Հայաստանին, քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանն ունի դասախաոսություն, թե ինչպես այդ իրավական չիմացությունը բերեց Արցախյան առաջին պատերազմին։ Այ սրանք է, որ մենք պետք է հասկանանք այս ամենը, իսկ ռուսական KKB-ի գործակալների վնգստոցը հասկանալի է, որովհետեւ Ռուսաստանը փափուկ ուժի տեսանկյունից սարսափելի պարտություն է կրել, որովհետեւ հայ ժողովուրդը հասկացավ ռուսական պետության եւ իշխանիկների լկտի պահվածքը Հայաստանի նկատմամբ, դրա համար իրենք փորձելու են վնգստալ, թե ինչ կատարվեց»,- ասաց Այվազյանն ու նկատեց՝ ապրիլի 24-ին Վլադիմիր Պուտինը նույնիսկ չցավակցեց հայ ժողովրդին, ինչը, ցեղասպանագետի բնորոշմամբ, աղետներից մեկն է։ Մեր զրուցակիցը հիշատակեց, որ Միացյալ Նահանգներում կա նախագահական կնիքով մի փաստաթուղթ՝ Վուդրո Վիլսունի կողմից, որն իրավարար վճիռ է, եւ պատահական չէ, որ այդ վճիռը պահվում է, ցանկացած պահի, եթե ԱՄՆ-ն ուզի մանիպուլացնել Թուրքիային, կարող է օգտագործել․ «Այս ուղղությամբ է, որ մենք կարող ենք աշխատանք տանել, բայց, ցավոք սրտի, հիմա ՀՀ կառավարությունը զբաղված է ոչ այլ ինչով, քան ռուսահպատակ վնգստոցով, ինչը շատ աղետալի եմ համարում, բայց շատ լավ է, որ, այնուամենայնիվ, նույն Միացյալ Նահանգներին չեն հետաքրքրում այստեղի ողորմելիների վնգստոցները»։ Այվազյանն ընդգծեց, որ ԱՄՆ-ն իր քաղաքականությունը վարում է նաեւ հաշվի առնելով Սփյուռքի մեր հայրենակիցների շահերը։ Այնուամենայնիվ, ցեղասպանագետը Միացյալ Նահանգների քայլը հարյուր տոկոսով դրական է համարում՝ նշելով, որ Բայդենի ուղերձը հաղորդագրություն էր, որ Թուրքիան հանցագործ պետություն է, եւ որ Հայաստանը դեռ պետք է իրենց, բայց մեզնից է կախված շարունակությունը։ «Մենք պետք է տաժանակիր աշխատանք տանենք, որպեսզի ապացուցենք մեր գոյություն ունենալու եւ ուժեղանալու իրավունքը այս տարածքի վրա։ Անհնար է առանց աշխատելու հասնել արդյունքի։ Երրորդն այն է, որ թուրք-ռուսական սիրավեպը պետք է հանգստանա, քանի որ անցնում է չափերը։ Այսինքն՝ Քեմալ-Լենին սիրավեպի երկրորդ տարբերակը՝ Պուտողանը, Միացյալ Նահանգները այս ճանաչմամբ կասկածի տակ դրեց, հիմա պետք է սպասենք հաջորդ քայլերին»։ Անդրադառնալով հարցին, թե արդյոք Բայդենի հայտարարությունը կարո՞ղ է ավելացնել թուրքական վտանգը եւ սպառնալիք լինել Հայաստանի համար, ցեղասպանագետը պատասխանեց, որ թուրքական վտանգը միշտ կա, եղել է եւ կլինի, եւ Ցեղասպանության ճանաչումով չէ, որ Թուրքիան պետք է հարձակվի Հայաստանի վրա։ Ըստ մեր զրուցակցի՝ մենք պետք է օգտագործենք այդ բարենպաստ իրավիճակը եւ աշխատենք տերությունների հետ հարաբերություններ ստեղծել․ «Ես նկատի ունեմ ոչ միայն ԱՄՆ, այլեւ Ֆրանսիա, Հնդկաստան, պետք է աշխատել այս պետությունների հետ, պետք է խոսել Չինաստանի հետ, հասկանալ, թե իրենք ինչ նպատակներ ունեն, այս շրջանի հետ կապված։ Պուտողանի դիրքորոշումը պարզ է եւ հստակ, ստեղծվում է պուտողանյան պետություն, ռուսները մոռանում են իրենց պատմությունը եւ իրենց այն հերոսներին, ովքեր կռվել են թուրքերի դեմ։ Հուսով եմ, որ դեռ մնացել են իրական ռուս մարդիկ, ովքեր գնահատական կտան իրենց ողորմելի կառավարության քայլերին՝ Պուտինի գլխավորությամբ։ Փաստն այն է, որ իրենք շեղվել են ռուսական շահից եւ սպասարկում են միայն թուրքական շահը, որովհետեւ բոլոր դեպքերում ռուսական շահից չէր բխում այն, որ Արցախում թուրք զինվորներ լինեն, դա բացառվում է»,- ասաց Այվազյանը։ Այս ամենն իմի բերելով, ըստ մեր զրուցակցի, կարող ենք ասել, որ աշխարհաքաղաքական տեղաշարժեր են տեղի ունենում, եւ դրա արդյունքում ու պատճառով Բայդենը փորձեց պատժել Թուրքիային եւ շարունակելու է հակաթուրքական գիծը։ Այվազյանն ընդգծեց, որ աշխարհում ինչ էլ կատարվի մենք մեզ պետք է զինենք, եւ հույսներս չդնենք, նրա խոսքով, պուտողանի ներողամտության վրա, թե՝ ռուսները մեզ կպաշտպանեն։ Ասպրամ Փարսադանյան

14:45 - 10 մայիսի, 2021

Ջո Բայդենը պատմական կարևորության որոշում ընդունեց. ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանի հարցազրույցը CNN-ին

ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Վարուժան Ներսեսյանը հարցազրույց է տվել CNN-ին` նշելով, որ ապրիլի 24-ին ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը պատմական կարևորության որոշում ընդունեց՝ ճանաչելով հայերի՝ Օսմանյան կայրությունում տեղի ունեցած ցեղասպանությունը։ Ներկայացնում ենք հարցազրույցի ոչ պաշտոնական թարգմանությունը։ Բեքի Անդերսոն․ Վարուժան Ներսեսյանը ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանն է: Նա միացել է մեր ուղիղ եթերին Բոստոնից: Նախագահ Ջո Բայդենը Օսմանյան կայսրության կողմից Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում հայերի զանգվածային ջարդերը որպես ցեղասպանություն ճանաչելով, իհարկե, խախտում է իր նախորդների ու ԱՄՆ տասնամյակների քաղաքականությունը: Կցանկանայի, որ Դուք բացատրեիք սրա կարևորությունը և այն ազդեցությունը, որ այն կունենա Հայաստանի և ամբողջ աշխարհի հայության վրա: Վարուժան Ներսեսյան․ Շնորհակալ եմ, Բեքի: Իհարկե, ապրիլի 24-ին նախագահ Ջո Բայդենը պատմական կարևորության որոշում ընդունեց՝ ճանաչելով Օսմանյան կայսրությունում տեղի ունեցած հայերի ցեղասպանությունը. սա եղավ ի հավելումն 2019թ. ԱՄՆ կոնգրեսի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը, որով այժմ Միացյալ Նահանգները պաշտոնապես ճանաչում է 1,5 մլն հայերի ցեղասպանությունը իրենց պատմական հայրենիքում և սա, որպես այդպիսին, պատմական կարևորություն ունի: Իհարկե, սա վերաբերում է ոչ միայն անցյալի դաժանություններին ու ցեղասպանություններին: Սա նաև շատ հստակ ուղերձ է արդի ժամանակներին և ապագային: Հայոց ցեղասպանությունը 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունն էր և, որպես այդպիսին, քանի որ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում այն չճանաչվեց ու չդատապարտվեց որպես ցեղասպանություն, շատ ողբերգական նախադեպ ստեղծեց մարդկության պատմության այլ ցեղասպանությունների համար: Հետո մենք ականատեսը եղանք մարդկության դեմ այլ հանցագործությունների, ինչպիսիք են Հոլոքոստը, Ռուանդայում, Դարֆուրում ու այլուր տեղի ունեցած ցեղասպանությունները և այլն: Ահա թե ինչու, ճանաչումը շատ կարևոր է և նաև Հայոց ցեղասպանության նախադեպի հիման վրա էր, որ Ռաֆայել Լեմկինը սահմանեց ցեղասպանություն տերմինը: Այսպիսով, իհարկե սա շատ մեծ կապ ունի նաև մեր ժամանակների հետ: Բեքի Անդերսոն․ Այսպիսով, այս հայտարարությունն արդյունավետ կերպով հավասարեցնում է իր ծավալներով Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում տեղի ունեցած հակահայկական բռնությունները այն ամենի հետ, ինչ տեղի է ունեցել նացիստական Գերմանիայում և Ռուանդայում, ինչպես որ Դուք ճշմարտացիորեն նկատեցիք: Օսմանյան Կայսրությանն էր, որ Ջո Բայդենը մեղադրեց այս զանգվածային սպանությունների համար և բնորոշեց դա որպես ցեղասպանություն, այլ ոչ թե՝ Թուրքիային: Սակայն Թուրքիան ասում է, որ ցեղասպանության վերաբերյալ պնդումները վիրավորական են և նրանք ասել են Միացյալ Նահանգներին, որ այս հայտարարությունը, թույլ տվեք մեջբերել Անկարային՝ երկու երկրների հարաբերություններում վերք բացեց և դա Ձեզ անակնկալի չի բերի ընդհանրապես: Ինձ հետաքրքիր է՝ Ձեր կարծիքով որոնք կլինեն Ամերիկայի կողմից այս հայտարարության հնչեցումից հետո ավելի լայն աշխարհաքաղաքական ազդեցությունները այն բանից հետո, ինչ Դուք և վստահաբար Ձեր նախորդները տարիներ շարունակ լոբինգ են արել Վաշինգտոնում՝ վստահ լինելու համար, որ ամերիկացիներն ի վերջո կանեն այդ հայտարարությունը: Վարուժան Ներսեսյան․ Շնորհակալ եմ, Բեքի: Իհարկե, այս հայտարարությունը հնարավորություն է հենց Թուրքիայի համար՝ հաշտվելու իր անցյալի հետ ու ճանաչելու: Եթե Թուրքիան ցանկանում է բուժել վերքերը, այլ ոչ թե բացել դրանք: Սակայն այս հայտարարությունը հնարավորություն է ընձեռում բուժել վերքերն ու հնարավորություն տալիս հենց Թուրքիային ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունն ու դրանից հետո բարելավել հարաբերությունները հարևան Հայաստանի հետ: Սակայն, Թուրքիան ոչ միայն չի ճանաչել Ցեղասպանությունը, այլև ամբողջովին հերքել է դա և այդ մերժողականությունը հենց այն է, ինչը պատճառ է հանդիսանում ճանաչման այս ալիքների համար: Եվ մենք խորապես շնորհակալ ենք նախագահ Բայդենին այս պատմական ճանաչման համար: Այսպիսով, այս ճանաչումն ավելի է ամրապնդելու մեր տարածաշրջանը և միտված է ապագային: Բեքի Անդերսոն․ Ես գիտեմ, թե ինչի էիք Դուք ուզում հասնել, բայց ինձ հետաքրքիր է, արդյոք դրան կհասնե՞ք, քանի որ Անկարան, նախագահ Էրդողանի գլխավորությամբ, վրդովված է այս կապակցությամբ: Տեսեք, Հայաստանի վարչապետը երեկ հրաժարական ներկայացրեց, որպեսզի խթանի հունիսին նախանշվող արտահերթ ընտրությունները, և նա անընդհատ է քննադատության՝ ենթարկվել կապված անցյալ տարի հրադադար հաստատելու իր որոշման հետ: Հայաստանը հակամարտության մեջ էր հարևան Ադրբեջանի հետ, որին նշանակալի կերպով աջակցում էր Թուրքիան: Հայաստանի, Թուրքիայի ու Ադրբեջանի շուրջ տարածաշրջանում նաև շատ քաղաքական անհանգստություն կա: Սարսափելի շատ բողոք կա: Ինձ պարզապես հետաքրքիր է, արդյոք Դուք կարծում եք, որ ընտրությունները կարգավորելու են այդ լարվածությունը Ձեր երկրում և արդյոք անկեղծորեն հավատում եք, որ ԱՄՆ կողմից այս հայտարարությունը, որը հրաշալի է ամբողջ աշխարհի հայության համար, կվերականգնի տարածաշրջանային ճեղքերը, թե իրականում ավելի կվատթարացնի դրանք: Վարուժան Ներսեսյան․ Ես անկեղծորեն հավատում եմ, որ այս հայտարարությունը նպաստելու է տարածաշրջանային խաղաղությանն ու անվտանգությանը: Սակայն, ցանկանում էի ասել, որ Թուրքիան ոչ միայն չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը և մերժողականություն է դրսևորել, այլև մեր օրերում շարունակում է սպառնալ Հայաստանին, ինչպես՝ անցյալ սեպտեմբերին, երբ Ադրբեջանը լայնածավալ ագրեսիա սկսեց Թուրքիայի ամբողջական մասնակցությամբ ու աջակցությամբ ընդդեմ Արցախի ժողովրդի: Թուրքիան մասնակցում էր դրան՝ տեղակայելով օտարերկրյա ահաբեկիչ զինյալների, ջիհադիստ-ահաբեկիչների և մահացու անօդաչու սարքեր, ինչպես նաև աջակցելով իր հրամանատարությամբ: Այսպիսով, Թուրքիան շարունակում է իր քաղաքականությունը: Ահա թե ինչու, Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը չափազանց կարևոր է, քանի որ Թուրքիան մինչ օրս շարունակում է նույն ցեղասպանական մտադրությունները ու քաղաքականությունն ընդդեմ արդի Հայաստանի Հանրապետության: Ահա թե ինչու հայտարարությունը ոչ միայն 106 տարի առաջ տեղի ունեցած ոճրագործության մասին է, այլ նաև արդի ժամանակների, որը փորձում է կարգի հրավիրել բոլոր նրանց, ովքեր հակված են իրականացնել ագրեսիայի քաղաքականություն և հարձակողական քաղաքականություն: Սա համաշխարհային անկարգության ժամանակ չէ, կարգուկանոնի ու միջազգային անվտանգության ժամանակաշրջան է: Ինչ վերաբերում է հայաստանյան ընտրություններին, կարող եմ ասել, որ, իհարկե, աժմ Հայաստանում կան ներքին քննարկումներ, սակայն Հայաստանը հաստատակամ է իր ընտրած ժողովրդավարական ճանապարհի հարցում, ի տարբերություն Ադրբեջանի ու Թուրքիայի՝ մեր տարածաշրջանի երկու ավտորիտար պետությունների: Հայաստանը կհաղթահարի այդ դժվարությունները և Ցեղասպանությունը վերապրած հայ ժողովուրդը հաստատակամություն ու քաղաքական կամք կունենա կառուցելու համար ժամանակակից ժողովրդավարական, ամուր ժողովրդավարական հասարակություն: Եվ քանի որ Հայաստանը շարժվում է դեպի հունիսի 20-ի ընտրություններ, մարդիկ հնարավորություն կունենան որոշելու և այնուհետև շարունակելու իրենց ճանապարհը: Բեքի Անդերսոն․ Եկեք ավարտենք զրույցը՝ խոսելով այն մասին թե ինչ է սա նշանակում հայերի, աշխարհասփյուռ հայերի համար, որոնցից շատերը իհարկե կոնկրետ սերնդից են, որոնք ապրում են այս ցեղասպանության ստվերների հետ և սա եղել է Ձեր ազգի ինքնության մեծ մասը: Գիտեմ, որ Դուք նաև կընդունեք, որ կլինեն ավելի երիտասարդ սերունդներ, որ պարզապես ցանկանում են առաջ շարժվել նրանից, ինչ տեղի է ունեցել անցյալում: Ինձ պարզապես հետաքրքիր է, ինչպիսի եզրահանգման է բերում Սպիտակ տան այս հայտարարությունը հայերին: Վարուժան Ներսեսյան․ Բեքի, այս հայտարարությունն ամերիկահայ համայնքին և աշխարհասփյուռ հայերին մեծ հույս է ներշնչում ապագայի հանդեպ, որ սա կնպաստի տարածաշրջանային անվտանգությանը մեր տարածաշրջանում, քանի որ իրերն իրենց անունով կոչելը, ճանաչելով իրականությունը, մենք հող ենք նախապատրաստում, ամուր հիմք ենք ստեղծում մեր տարածաշրջանի ապահով ապագայի համար: Ես հուսով եմ, ինչպես սկզբում ասացի, որ Թուրքիան կճանաչի և կհաշտվի իր պատմության հետ՝ հիմք դնելով մեր տարածաշրջանում ավելի լավ ապագայի համար: Ա ամենը ինչ ուզում է հայ ժողովուրդը խաղաղ ու ներդաշնակ ապրելն է իրենց հարևանների հետ, սակայն ճշմարտությունը, իրականությունը հնչեցնելը և ավելի լավ հիմքեր սահմանելն է տարածաշրջանային խաղաղության ու անվտանգության համար: Բեքի Անդերսոն․ Սրանով, պարոն դեսպան, մենք կավարտենք: Իսկապես շատ շնորհակալ ենք մեզ միանալու համար: Հանգստյան օրերին ԱՄՆ վարչակազմը իրապես պատմական հայտարարություն արեց:

19:07 - 28 ապրիլի, 2021