Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն

ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը գործադիր իշխանության հանրապետական մարմին է, որը մշակում ու իրականացնում է աշխատանքի և սոցիալական ապահովության բնագավառներում ՀՀ կառավարության քաղաքականությունը։

Նոր հետազոտություններ Հայաստանում՝ աղքատության եւ սոցիալական կարիքների վերաբերյալ․ Լոռու մարզն ամենախոցելին է առօրյա սննդի և հագուստի համար բավարար գումար չունենալու առումով

Դեկտեմբերի 14-ին կայացել է Հայաստանում բազմաչափ աղքատության և համայնքների սոցիալական կարիքների մասին ԵՄ-ի կողմից ֆինանսավորված երկու հետազոտությունների արդյունքների ներկայացումը։ Միջոցառման ընթացքում ներկայացված հետազոտությունները իրականացվել են Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոնի (ՀՌԿԿ-Հայաստան) և Հայաստանի սոցիալական աշխատողների ասոցիացիայի (ՀՍԱԱ) կողմից Շիրակի, Լոռու և Տավուշի, Արմավիրի և Սյունիքի մարզերում։ «Հայաստանում ցնցումներին դիմացկուն սոցիալական պաշտպանության համակարգի ամրապնդումը ազգային և տեղական մակարդակներում 2021 թվականի ԵՄ-Հայաստան տարեկան գործողությունների ծրագրի առաջնահերթություններից է»,- իր խոսքում ասել է Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության համագործակցության բաժնի ղեկավար Ֆրանկ Հեսը,- «Մենք կարծում ենք, որ քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունները կարևոր դեր ունեն աղքատության ու անհավասարության վերաբերյալ դիսկուրս առաջացնելու և ամենախոցելի խմբերի կարիքները բավարարող քաղաքականություններն ու հատկացումները խթանելու գործում»: ՀՌԿԿ-Հայաստանի «Համայնքային մակարդակում բազմաչափ աղքատությունը Հայաստանում» հետազոտությունը հայտնաբերել է մի շարք հիմնախնդիրներ․ Լոռու մարզն ամենախոցելին է (71.3%) առօրյա սննդի և հագուստի համար բավարար գումար չունենալու առումով, Սպիտակում ցուցանիշը 80.1% է: Սպիտակում տնային տնտեսությունների 83,7%-ը, Իջևանի՝ 74,3%-ը, չեն կարող իրենց միս կամ համարժեք բուսական սնունդ թույլ տալ ամեն երկրորդ օրը: Երեք մարզերում աշխատունակ տարիքի (15-75) անձանց կեսից ավելին աշխատաշուկայի մաս չի կազմում (55.9%), իսկ 39.6%-ը երկարաժամկետ գործազուրկ է: Բնակչության միայն 2,4%-ն է նշել, որ ի վիճակի է կոմունալ վճարումները կատարել «հեշտությամբ» և այլն։ Քովիդ-19-ի առումով խոցելի բնակչության տեսակարար կշիռը Լոռու, Շիրակի և Տավուշի մարզերում միասին կազմել է 19.7%: Շիրակում (18.8%) այս ցուցանիշն ավելի ցածր է, քան Լոռիում (20.1%) և Տավուշում (20.4%): Այս և մյուս ցուցանիշների վերաբերյալ ՀՌԿԿ-Հայաստանը խնդիրների վրա ուշադրություն դարձնելու և դրանք լուծելու առաջարկների նախնական փաթեթ է պատրաստել: Ստացված տվյալները փաստում են, որ ենթազգային մակարդակում բազմաչափ աղքատության վերհանումը էական քայլ է՝ երկրում համայնքային մակարդակում աղքատությունը հասկանալու և այն հասցեագրելու համար: Հանդիպմանը ներկա էին ոլորտի պատասխանատու տարբեր պետական կառույցների ներկայացուցիչներ և ոլորտի մասնագետներ։ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի փոխնախարար Աննա Ժամակոչյանն իր խոսքում նշել է,- «Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը գտնվում է սոցիալական պաշտպանության համակարգի բարեփախումների կարևոր հանգրվանում, որի ընթացքում շտկվում են կառավարության, համայնքի, քաղաքացիական հասարակության և բիզնես ոլորտի դերակատարումները։ Այս դերակատարումների լիարժեք տարորոշման համար խիստ օգտակար են անկախ հետազոտություններից ստացված տվյալները, որոնք նպաստում են կառավարության քաղաքականությունները ավելի փաստահենք և հասցեական դառնալուն»։ «Տարածքային սոցիալական պլանները այս պահին շատ պահանջարկված են և իսկապես ճիշտ ժամանակն է դրանք կյանքի կոչել։ Այս համատեքստում, որպես սոցիալական ոլորտի մասնագետներ, մենք կարևորում ենք ծրագրի գաղափարը՝ 10-ը համայնքներում մշակելու, ներդնելու և նպաստելու սոցիալական պլանների իրականացմանը»,- իր խոսքում նշել է Հայաստանի սոցիալական աշխատողների ասոցիացիայի նախագահ՝ Միրա Անտոնյանը։ ՀՍԱԱ «Ծրագրի թիրախ համայնքներում սոցիալական կարիքները և ծառայությունների արձագանքը» հետազոտությունը ցույց է տվել, որ Հայաստանի մի շարք մարզերի տարբեր համայնքներում (Մեծամոր, Արմավիր, Մրգաշատ, Իջևան, Նոյեմբերյան, Գյումրի, Մարմաշեն, Գորիս, Սիսիան, Տաթև) բնակիչների կողմից բարձրաձայնված կարիքներն ու խնդիրները գրեթե նույնն են։ Այսպես, օրինակ, երեխաների՝ հատկապես հատուկ խնամքի կարիք ունեցող երեխաների, համար զարգացման կենտրոնների բացակայությունը, տարեցների համար զբաղմունքի/ժամանցի վայրի բացակայությունը, սոցիալական աջակցության ծառայությունների մատուցման ցածր որակը, չափորոշիչների ոչ հստակ լինելը, սոցիալական աշխատողների և ինտեգրացված սոցիալական ծառայությունների մատուցման պատասխանատուների վերապատրաստման կարիքը, ենթակառուցվածքների՝ ճանապարհների, խմելու ու ոռոգման ջրագծերի անմխիթար վիճակը և այլն։ ՀՌԿԿ Հայաստանի հետազոտությունն իրականացվել է «Աղքատության նվազեցում համայնքներում. կիրառական մոտեցումներ» եռամյա ծրագրի շրջանակներում, իսկ ՀՍԱԱ հետազոտությունը՝ «Ամուր տեղական գործընկերություն և կարող ՔՀԿ-ներ՝ ի նպաստ Հայաստանում ներառական սոցիալական պաշտպանության և հաշվետու համայնքների» եռամյա ծրագրի շրջանակներում։ Ծրագրերը ֆինանսավորվում են Եվրոպական միության կողմից։

19:01 - 14 դեկտեմբերի, 2021

ՄԻՊ-ի կողմից հրապարակված լուսանկարները չեն արտացոլում Վարդենիսի տուն-ինտերնատի շենքային պայմանների ամբողջական պատկերը. աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն

ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը պարզաբանում է տարածել ՀՀ ՄԻՊ աշխատակազմի կողմից Վարդենիսի նյարդահոգեբանական տուն-ինտերնատ այցի ընթացքում հրապարակված խնդիրների վերաբերյալ, որը ամբողջությամբ ներկայացնում ենք ստորև. «Բարձր գնահատելով ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի կողմից ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ենթակայությամբ գործող ՊՈԱԿ-ներում տրամադրվող ծառայությունների որակի բարձրացմանն ուղղված մշտադիտարկման իրականացումն ու վստահեցնելով, որ կձեռնարկվեն անհրաժեշտ քայլեր եղած թերացումների շտկման համար՝ այդուհանդերձ, Վարդենիսի նյարդահոգեբանական տուն-ինտերնատ այցի ընթացքում ՄԻՊ-ի կողմից հրապարակված խնդիրների վերաբերյալ հարկ ենք համարում ներկայացնել որոշ պարզաբանումներ․ Նշենք, որ տուն-ինտերնատում, որը նախատեսված է 450 անձի համար, այժմ փաստացի խնամվում է 447 շահառու։ Ինչ վերաբերում է վերջիններիս կեցությանն, ապա ՄԻՊ-ի կողմից հրապարակված լուսանկարները, ցավոք, չեն արտացոլում հաստատության շենքային պայմանների ամբողջական պատկերը։ ՊՈԱԿ-ի բաժանմունքների մի մասը վերանորոգված է․ բարեկարգման մյուս աշխատանքներն իրականացվում են փուլ առ փուլ։ Բաժանմունքների մուտքերի հիմնական մասն ապահովված է թեքահարթակներով, ինչի արդյունքում տեղաշարժման խնդիրներ ունեցող խնամյալները կարող են անխոչընդոտ տեղաշարժվել։ Շահառուների սենյակներում վարդակների բացակայությունը պայմանավորված է նրանց անվտանգությամբ՝ հոգեբույժի ցուցումով: Ինչ վերաբերում է ՄԻՊ-ի կողմից ներկայացված ապաստարանի լուսանկարին, նշենք, որ այն նկուղային պահեստարան է, որտեղ պահեստավորվում է այս պահին չօգտագործվող գույքը։ Շենքային մյուս պայմանների վերաբերյալ՝ տեղեկացնում ենք, որ երեք տասնյակից ավելի սանհանգույցներն արդեն իսկ վերանորոգված են, մի քանիսը նախատեսվում է վերանորոգել։ Դրանցից միայն մեկն ունի շտապ վերանորոգման անհրաժեշտություն, գտնվում է շենքի չգործող հատվածում, որն էլ արտացոլվել է ՄԻՊ-ի կողմից հրապարակված լուսանկարում։ Հաստատության բաժանմունքների ճաշարաններն ապահովված են մշտական տաք և սառը ջրով, որը հասանելի է բոլոր խնամյալներին: Ճաշարանների 80%-ը վերանորոգված է, մնացածի վերանորոգումը նախատեսվում է։ 2022 թվականին նախատեսվում է նաև ձեռք բերել անհրաժեշտ գույք և տեխնիկա, այդ թվում՝ լվացքի մեքենա, հեռուստացույց, սառնարան և այլն։ Ինչ վերաբերում է ժամկետանց բժշկական պարագաներին և լաբորատոր հետազոտությունների համար նախատեսված ժամկետանց նյութերին, նշենք, որ փաստացի չօգտագործված ժամկետանց նյութերը խոտանվում են՝ օրենքով սահմանված կարգով՝ համապատասխան հանձնաժողովի կողմից։ Ուստի, անհրաժեշտ էր արձանագրել, որ նշվածները խոտանվելու են տարեվերջին՝ համապատասխան հանձնաժողովի կողմից։ ՊՈԱԿ-ում դեղորայքի, այդ թվում՝ հոգեմետ դեղերի տեսակի և քանակի պակաս չկա․ անհրաժեշտ դեղորայքը ձեռք է բերվում՝ հոգեբույժի կողմից սահմանված բուժման սխեմաների հիման վրա և «Գնումների մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն։ Բացի այդ, տուն-ինտերնատի շահառուն հանդիսանում է Վարդենիս համայնքի բնակիչ և լիարժեք օգտվում է ոչ միայն տեղի հիվանդանոցի և պոլիկլինիկայի, այլև հանրապետության բոլոր նեղ մասնագիտական բուժհիմնարկների պետպատվերի ծառայություններից։ Հարկ է նշել նաև, որ դեղորայքի պահպանումն իրականացվում է դեղատանը՝ համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից սահմանված չափորոշիչների։ Ինչ վերաբերում է ՊՈԱԿ-ի անձնակազմին, ապա աշխատակիցների՝ համավարակի և պատերազմի պատճառով հետաձգված վերապատրաստման դասընթացներն իրականացվում են ինչպես առկա, այնպես էլ հեռավար եղանակով։ Թափուր հաստիքների, այդ թվում՝ հոգեբույժների ներգրավման ուղղությամբ նախարարության կողմից պարբերաբար աշխատանքներ են տարվում։ Հրապարակման մեջ ներկայացվում է, որ անթույլատրելի սկզբունքով են վարվում բժշկական փաստաթղթերը, մինչդեռ, ՊՈԱԿ-ում բոլոր բժշկական փաստաթղթերը վարվում են համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից հաստատված ձևաչափերի։ Այն, որ արձանագրվել են զսպման միջոցների կիրառման կարգի խախտումներ, պետք է փաստել, որ տուն-ինտերնատը հոգեբուժարան չէ, այլ շուրջօրյա խնամքի հաստատություն, որտեղ անհրաժեշտ է գրեթե բացառել զսպման մեխանիկական մեխանիզմների կիրառումը։ Ինչ վերաբերում է ՊՈԱԿ-ում խնամարկյալների զբաղվածության ապահովմանն, ապա պետք է նշել, որ տուն-ինտերնատում գործում է զբաղվածության կենտրոն, որտեղ շահառուներն, ըստ նախընտրության, կարող են մասնակցել՝ նկարչության, գորգագործության և ձեռագործության այլ դասընթացների։ Հարկ է նշել, որ շահառուների՝ հարազատների կամ համապատասխան մարմինների հետ կապի հաստատումն իրականացվում է սոցիալական աշխատողի և ավագ բուժքրոջ միջոցով՝ ինչպես տեսակապի, այնպես էլ հեռահար կապի միջոցով։ Խնամարկյալների համար՝ նամակներ, դիմումներ և բողոքներ գրելու համար անհրաժեշտ գրենական պարագաների պակաս երբևէ չի եղել։ Այդ մասին կարող են փաստել նրանց կողմից գրված բազմաթիվ նամակները, ստեղծագործող շահառուների աշխատանքները, գնման պլանում նախատեսված և իրականացված գրենական պիտույքների վերաբերյալ գնումները։ Ամփոփելով վերոգրյալը՝ նշենք, որ նախարարությունն արժևորում է ՄԻՊ-ի կողմից մշտադիտարկման արդյունքում իրականացված աշխատանքների դերն ու վստահեցնում է, որ արձանագրված խնդիրների և բացթողումների վերացման ուղղությամբ կիրականացվեն անհրաժեշտ աշխատանքներ»։

20:25 - 26 նոյեմբերի, 2021