Թուրքիա

Թուրքիայի Հանրապետությունը պետություն է Եվրասիայի հարավարեւմտյան հատվածում։ Սահմանակցում է Հունաստանին, Բուլղարիային, Վրաստանին, Իրաքին, Սիրիային, Հայաստանին, Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը եւ Ադրբեջանի էքսկլավ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետությանը։ Բնակչությունը 2015թ. մարդահամարի տվյալներով 82.003.882 մարդ։ Տարածքը 783.562 կմ²։ Երկիրը ղեկավարում է նախագահ Ռեջեբ Թայիփ Էրդողանը։

Թուրքական կապիտալը Լիդիանում․ ՀԲՃ |armecofront.net|

armecofront.net: «Հայկական բնապահպանական ճակատ»-ը հոդված է հրապարակել, ըստ որի՝ Լիդիանի նկատմամբ բաժնետիրական պահանջներ են ներկայացրել ոչ միայն Լիդիանի խոշոր պարտատերերը, այլև փոքր մասնաբաժին ունեցող բաժնետերեր, որոնց ծագման երկիրը Թուրքիան է։ Հոդվածն ամբողջությամբ ներկայացնում ենք ստորև․ Լիդիան Ինթերնեշընըլի սնանկության հարցով Կանադայում ընթացող վարույթի շրջանակներում հրապարակված փաստաթղթերից տեղեկանում ենք, որ Լիդիանի նկատմամբ գույքային (բաժնետիրական) պահանջներ են ներկայացրել ոչ միայն Լիդիանի խոշոր պարտատերերը, այլև փոքր մասնաբաժին ունեցող բաժնետերեր, որոնց ծագման երկիրը Թուրքիան է։ Դատարանի «Service List» կոչվող ցանկում ի մի են բերված բոլոր այն սուբյեկտները, որոնց Լիդիանը պարտք է և վերակազմակերպվելու արդյունքում պետք է ինչ-որ կերպ հատուցի (գույք, արժետոմսեր, բաժնեմաս կամ գումար)։ Այսպես, Լիդիանից պարտք ու պահանջ ունեն՝ Caterpillar Financial Services (UK) Limited-ը, Շվեդադիայի SEK արտահանումների խթանման հիմնադրամը և դրան սպասարկող հոլանդական ING բանկը, Orion Capital Management, Resource Capital Fund VI LP, Osisko Bermuda Limited ներդրումային հիմնադրամները, Maverix Metals Inc. ընկերությունը, Ամերիա բանկը և շուրջ քառասուն անհատներ, որոնց անուններն ու կոնտակտային տվյալները հուշում են, որ նրանք Թուրքիայից են։ Ի դեպ, սա հերթական անգամ ցույց է տալիս, որ բորսաներում ցուցակված լինելը դեռ չի նշանակում, որ բոլոր բաժնետերերը տեսանելի են ու հնարավոր է նրանց անձերը հաստատել, ինչը մեկ անգամ ևս վկայում է իրական սեփականատերերի մասին Հայաստանի նոր օրենսդրության թերի լինելու մասին։ Ինչ վերաբերում է Լիդիանի բաժնետերերին ու պարտատերերին, առավել շահեկան դիրքում են խոշոր պարտատերերը և ապահովագրված վարկեր տրամադրած ֆինանսական հաստատությունները՝ մասնավորապես շվեդական հիմնադրամը, որի տված 50 միլիոն դոլարին համարժեք վարկը ապահովագրված է մեկ այլ շվեդական հիմնադրամի՝ EKN-ի կողմից։ Սնանկության պատճառով վերակազմավորման արդյունքում Լիդիան Ինթերնեշընըլը ձուլվում է իր նորաստեղծ երկու ընկերություններին՝ Lydian Canada Ventures Corporation-ին և Lydian U.K. Corporation-ին, որոնք էլ անցնում են պարտատեր ներդրումային ֆոնդերի կառավարմանը։ Այսուհետ, Լիդիանը պատկանելու է Orion Capital Management, Resource Capital Fund VI LP, Osisko Bermuda Limited ներդրումային հիմնադրամներին։ Լիդիան Արմենիան ձուլվող Լիդիան Ինթերնեշընըլի դուստր ձեռնարկությունն է, այս առումով փոփոխություններն էական չեն։ Այս իրավիճակը նման է Թեղուտի դեպքերին, երբ դանիական ֆոնդերը պատժեցին Վալեքսին ու դուրս բերեցին իրենց կապիտալը, վերջինս սնանկացավ և իր ողջ գույքը՝ ներառյալ Ալավերդու պղնձաձուլարանը, Թեղուտի հաստացուցիչ ֆաբրիկան, մեքենա-սարքավորումներն ու շարժակազմը, ինչպես նաև արդյունահանման լիցենզիաները անցան պատրատեր՝ ՎՏԲ բանկին։ Թե ինչ եղավ հետո՝ հայտնի է․ ՎՏԲ-ն վերագործարկեց հանքը՝ առանց ժամկետանց ՇՄԱԳ թույլտվության երկարաձգման, պոչամբարի և բազմաթիվ այլ խնդիրներ լուծելու։ Վերադառնանք թուրքական կապիտալին Փաստորեն, Ամուլսարում հանքի շահագործմամբ շահագրգռված են Թուրքիայի մի քանի տասնյակ քաղաքացիներ, որոնք բացել են ֆեյսբուքյան խումբ, որպեսզի համատեղ ուժերով պայքարեն իրենց կորցրած արժետոմսերը հետ բերելու կամ հատուցում ստանալու համար։ Սա Լիդիանին բնորոշ սպեկուլյացիայի դեմ պայքարելու երևույթ կհամարեինք ու կարիք չէինք ունենա անդրադառնալու, եթե Լիդիանում թուրքական կապիտալ ներդրած մարդիկ մեզ՝ բնապահպաններիս չգրեին` վիրավորելով, հոգեբանորեն ճնշում գործադրելով ու մեր մասին հերյուրանքներ տարածելով․ այն նույն հերյուրանքները, ինչ Լիդիանն ու իրեն սպասարկող ֆեյք էջերն, օգտատերերն ու ԶԼՄ-ներն են տարածում։ Կա նաև հարցի ավելի լայն քաղաքական ու մշակութային համատեքստը։ Մինչ օրս Լիդիանն ու իրեն սպասարկող ֆեյսբուքյան ֆեյք օգտատերերն իրենց ֆեյսբուքյան էջերով, վճարովի հոդվածներով, մեծ տիրաժավորմամբ էթնիկ ատելության հիմքով մեզ՝ բնապահպաններիս նույնացրել են էթնիկ ատելության թիրախների հետ։ Լինելով գլոբալ կապիտալի ներկայացուցիչ՝ նրանք չեն վարանել շահագործել լոկալ ազգայնական սենտիմենտները, Հայաստան-Ադրբեջան պատերազմը, և բազմիցս բնապահպաններին ու Ամուլսարի պահպանության համար պայքարողներին նույնացրել են Ադրբեջանին կամ դրա նախագահ Ալիևին սպասարկողների հետ (ավելի մանրամասն այս մասին՝ տես «Ամուլսարի հանքի (չ)շահագործումը և հեղափոխությունը» զեկույց, էջ 17)։ Ավելին, Ամուլսարի համար պայքարի դեռ ամենասկզբում, 2012թ․ հունիսին, «գնացեք Թուրքիա» պաստառներ էին դեմ տալիս Ամուլսարում հանք բացելու վտանգների մասին խոսողների առջև։ Ստորև Լիդիանի պաշտոնական էջի ու իրեն սպասարկող ֆեյք էջերի ու օգտատերերի վերջին ժամանակների գրառումներից արտապատկերներն են։ Ստացվում է՝ մի կողմից Լիդիանն իրեն թույլ է տալիս Հայաստանում ապրողներին էթնիկ ատելության հիմքով տրամադրել մեր դեմ, ինչը բռնության անուղղակի հրահրում է, բայց մյուս կողմից հանգիստ ընդունում է թուրքական կապիտալը, գալիս Հայաստանի կառավարությանը ներկայանում իբրև խոշոր ներդրող, որի գործունեության արդյունքում, բնականաբար, թուրքական, անգլիական, կանադական, հայկական և գլոբալացված աշխարհի ցանկացած այլ կապիտալ պիտի հազարապատկվեր, իսկ մեր երկիրն ու սերունդների ապրելավայրը ավերվեր։ Լիդիանի թուրք բաժնետերերն, անշուշտ, նախանձելի վիճակում չեն. նրանք իրենց խաբված են համարում, ինչպես Լիդիանի բոլոր ոչ խոշոր բաժնետերերը։ Այնուամենայնիվ, ստացվում է, որ եթե ներկայիս կառավարությունը շարունակի «խոշոր ներդրողների» շահին չվնասելու նախորդների քաղաքականությունը, առավել ևս, եթե հանկարծ միջամտի ու փորձի բռնի ուժով բացել դեպի Ամուլսար տանող ճանապարհները, ապա այն ուղղակիորեն կնպաստի արժեզրկված բաժնեմասեր ունեցող բոլոր տերերի, ներառյալ՝ Թուրքիայի քաղաքացիների կապիտալի վերականգնմանը։

13:51 - 10 հուլիսի, 2020

Հայոց ցեղասպանության հարցում Թուրքիան մեկուսացման մեջ է․ Թաներ Աքչամ |civilnet.am|

civilnet.am: Վերջերս Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի նախագահությամբ տեղի ունեցած՝ Բարձրագույն խորհրդակցական մարմնի նիստի ժամանակ որոշվել էր, որ պետք է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման դեմ պայքարի համար նոր կառույց ստեղծել։ Թեմայի շուրջ խոսել է ԱՄՆ Մասաչուսեթսի Քլարք համալսարանի պրոֆեսոր, հայտնի թուրք ցեղասպանագետ Թաներ Աքչամը։ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Բարձրագույն խորհրդակցական մարմնի նիստի ժամանակ հանձնարարել է «Հայոց ցեղասպանության պնդումներին պատասխանելու և ռազմավարություն մշակելու համար ստեղծել քաղաքացիական նոր անկախ մարմին»։ Այդ կապակցությամբ Ֆեյսբուքում ձեր բարձրացրած հարցը Ձեզ եմ ուղղում՝ ինչո՞ւ և ինչո՞ւ հիմա։ Կարծես թե, երկու պատճառ է նշմարվում։ Առաջին՝ չկա հատուկ պատճառ, գործ ունենք պետության ավանդական գործելաոճի հետ։ Բացի այդ, 2000-ականների սկզբին Ազգային անվտանգության խորհրդին կից ստեղծվել էր «Հայկական անհիմն պնդումների դեմ պայքարի համակարգող մարմինը» (ASİMKK)։ Կառավարման նախագահական համակարգի անցման հետ մեկտեղ այս կառույցը վերացվեց։ Այդպիսով, մնում էր երկու բան անել․ կամ ասել, որ նման կառույցի կարիք չկա, և փաստորեն հավանություն տալ ASİMKK-ի փակմանը կամ էլ փոխարենը փորձել ավելի լավ կառույց ստեղծել։ Նախընտրեցին երկրորդ տարբերակը։ Երկրորդ պատճառը և ըստ իս ամենակարևորը՝ 2023 թվականն է։ 2023-ը թե՛ Թուրքիայի հիմնադրման 100-ամյակն է, թե՛ ընտրությունների տարի է։ «Արդարություն ու զարգացում» և «Ազգայնական շարժում» կուսակցություններից բաղկացած կոալիցիան (ԱԶԿ-ԱՇԿ կոալիցիա) ինչ գնով էլ լինի՝ ձգտելու է հաղթել ընտրություններում։ Դրան տանող ճանապարհներից մեկն էլ 2023-ի ընտրություններին հանրապետության հիմնական խնդիրներն ընդգրկող «համակողմանի» ծրագրով հանդես գալն է։ Հայկական հարցը hանրապետության կարևոր խնդիրներից մեկն է․ ԱԶԿ-ԱՇԿ կոալիցիան փորձում է հարցի վերաբերյալ հանդես գալ համակողմանի ծրագրով և ցույց տալ, թե ընդդիմությունից ավելի լավն է։ Այդ պատճառով սխալ չի լինի այս նոր քայլը համարել «հայկական նախաձեռնություն»։ Կարևորը հետևյալ հարցն է․ ընդդիմությունը չի կարողանալու որևէ բան ասել այս «նախաձեռնության» դեմ, որովհետև կառավարությունն այն ներկայացնելու է որպես համազգային գործ, ինչի հետևանքով ընդդիմությունը հակադրվելու փոխարեն ստիպված է լինելու աջակցել դրան։ Իսկ դա իշխանության համար մեծ առավելություն է։ Ըստ ձեզ՝ ի՞նչ կարող է անել այս նոր կառույցը, Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականության մեջ փոփոխություն սպասո՞ւմ եք։ Կախված է նրանից, թե ինչ եք հասկանում՝ փոփոխություն ասելով։ Կուզեի առանձնացնել երեք կետ։ Առաջին՝ նոր կառույց ստեղծելու որոշման հիմքում ընկած է հինգ համալսարանների պատրաստած համատեղ զեկույցը։ Չգիտենք, թե ինչ է այն պարունակում։ Սակայն կարող ենք ենթադրել, որ առնվազն մի շարք հարցերի շուրջ «մտածել են» ու որոշ «նոր նախաձեռնություններով» են հանդես գալու։ Երկրորդ՝ հենց նույն օրերին մամուլում տեղեկություն տարածվեց, որ Անիի ավերակների մոտ գտնվող հայտնի Մետաքսի ճանապարհի կամուրջը վերանորոգվելու է։ Անցած տարիներին հայ-թուրքական հաշտեցման փորձեր անող միջազգային մի շարք կառույցներ կամրջի վերանորոգման համար դիմել էին թուրքական կառավարությանը, սակայն այդ առաջարկները մերժվել էին։ Այժմ հենց Թուրքիան է որոշել նման նախաձեռնությամբ հանդես գալ, ինչը բազմանշանակ փաստ է։ Երրորդ՝ միջազգային հարթությունում Թուրքիայի փակուղային դրությունն է։ Ո՛չ ակադեմիական աշխարհում, ո՛չ քաղաքական հարթությունում չկա մեկը, որ Թուրքիայի թեզերը լուրջ ընդունի։ Սրանից 5-10 տարի առաջ ակադեմիական աշխարհում հետևյալ միտքը, թե «խնդիրը երկու կողմ ունի, և այս երկու կողմը տարբեր տեսակետներ ունեն, այդ պարագայում պետք է կողմերից հավասար հեռավորություն պահպանել ու հարգել նրանց տեսակետները», դեռ կողմնակիցներ ուներ։ Սակայն այսպես մտածող արդեն գրեթե չի մնացել։ Ակադեմիական հաստատություններում թուրքական կառավարության թեզերը համարում են հերթական ժխտողական տեսակետն ու լուրջ չեն ընդունում։ Քաղաքական հարթությունում համանման իրավիճակ է։ Թուրքիան կորցրեց իր ամենակարևոր ամրոցը՝ ամերիկյան Կոնգրեսը։ Արևմուտքում կարծես թե չի մնացել մի երկիր, որը չի ընդունում Հայոց ցեղասպանությունը։ Նույնիսկ իսլամական երկրներն են սկսել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը։ Կարող ենք ասել, որ Ցեղասպանության հարցում Թուրքիան բոլոր տեսակետներից մեկուսացման մեջ է։ Այս ամենը նշանակում է, որ Թուրքիան փակուղային դրության մեջ է, և այս նոր նախաձեռնությունը կարող ենք համարել փակուղային դրությունից փրկվելուն միտված քայլերից մեկը։ Ժխտողական քաղաքականության էությունը չի փոփվելու, բայց հնարավոր է՝ նոր արտահայտություններ ու համանման բաներ շրջանառության մեջ դրվեն։ Ըստ իս՝ մենք կարծես մի տեսակ հոգեբանական պատերազմի նախաշեմին ենք։ Սփյուռքի հայկական որոշ թեթեր գրեցին, թե Էրդողանը փորձում է ահաբեկել Հայ դատի գործիչներին։ Եվրոպայի Հայ դատի հանձնախումբն էլ հայտարարում է, թե Էրդողանը թիրախավորում է Հայ դատի ակտիվիստներին։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այս հայտարարությունները։ Չեմ կարծում, թե Էրդողանը կարող է միջազգային հարթությունում որևէ մեկին սպառնալ։ Բանն այն է, որ ոչ ոք այս տեսակ սպառնալիքները լուրջ չի ընդունում։ Ըստ իս՝ Թուրքիայի հիմնական խնդիրը իրեն նորից լուրջ վերաբերվելն է։ Թուրքիան փնտրելու է նոր ճանապարհներ ու մեթոդներ, որ իր առաջ քաշած թեզերին լուրջ վերաբերվեն։ Շարունակությունը՝ civilnet.am-ում

14:53 - 09 հուլիսի, 2020