#FreeZone

Կորոնավիրուս․ իրական վտա՞նգ, թե՞ անհրաժեշտ խուճապ [Սուրեն Սահակյան] #FreeZone

13:04 - 20 մարտի, 2020

Ստորջրյա քարեր՝ առողջության համապարփակ ապահովագրության հայեցակարգում #FreeZone

13:29 - 02 մարտի, 2020

Իզմերը կամ «բեսեդկայում լռվելու» արժեհամակարգը #FreeZone

12:43 - 22 հունվարի, 2020

Սյունիքի Աճանան գյուղի տների պատերը ճաքում են, իսկ պատասխանատուներն անհայտ են #FreeZone

Սյունիքի մարզի Աճանան գյուղի բնակիչների տները գտնվում են վթարային վիճակում։ Պատճառը, տեղացիների համոզմամբ, Կապանի լեռնահարստացուցիչ կոմբինատի կողմից Շահումյանի ոսկու հանքավայրում իրականացված պայթեցումներն են: Աճանանցի Թագուհի Հայրապետյանը ցույց է տալիս տան, գոմի պատերի, սյան և բակի հատակի ճաքերը։ 30 տարվա Աճանանի բնակիչ Նաիրա Պողոսյանն էլ ցույց է տալիս իր տունը։ Պատմում է, որ ամեն օր քնում է մի սենյակում, որի առաստաղը վթարային է։ Կապանի խոշորացված համայնքի ղեկավար Գևորգ Փարսյանը բանակցությունների մեջ է նախկին «Կապանի ԼՀԿ»-ի, ներկայիս «Չաարատ Կապան» ՓԲԸ-ի հետ: Ընկերությունը չի ընդունում, որ առաջացած ճաքերը հանքում կատարված պայթեցումների հետևանք են։ Աճանանցիների տների ճաքերի վերաբերյալ 2019 թվականի նոյեմբերի 5-ի մեր հարցմանն ի պատասխան ընկերությունը նոյեմբերի 26-ին հայտնել է հետևյալը․«Տեղեկացնում ենք, որ յուրաքանչյուր աշխատանք, այդ թվում՝ ստորգետնյա հանքում պայթեցման և հանքավայրի հանքաքարի արդյունահանման և այլ աշխատանքները իրականացվում են ըստ շրջակա միջավայրի ազդեցության դրական եզրակացություն ստացած և հաստատված տեխնիկական նախագծի՝ պահպանելով լեռնահատկացման ակտով տրված սահմանները։ Լեռնահատկացման սահմաններից դուրս ընկերությունը հանքաարդյունահանման գործունեություն չի իրականացնում։ Նշված սահմաններում բնակելի շինություններ չկան, իսկ տարվող աշխատանքները, տվյալ դեպքում՝ պայթեցումները, իրականացվում են մակերևույթից բավականին խորը հորիզոններում, հետևաբար սահմանված թույլատրելի մեծություները գերազանցող որևէ ազդեցություն չեն կարող ունենալ որևէ բնակավայրի, այդ թվում՝ Աճանանի բնակելի շինությունների վրա»։ Հարցման երկրորդ կետի վերաբերյալ, այն է՝ ի՞նչ փորձաքննություն են կատարել, որպեսզի հավաստիանան, որ հանքավայրի պայթեցումների պատճառով չէ, որ ճաքերը են գոյացել, ընկերությունը ոչինչ չի պատասխանել։ Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն արված հարցման պատասխանից տեղեկացանք, որ նախարարությունն այդ խնդրով զբաղվելու համար ցուցումներ չունի։ Աճանանցիների տների ճաքերի վերաբերյալ փորձաքննություն չի իրականացվել, պատճառահետևանքային կապը բացահայտված չէ, հետևաբար գյուղացիների կրած վնասի փոխհատուցման հարցը մնում է անլուծելի։ Նրանք շարունակում են ապրել վթարային տներում։ Թաթուլ Նավասարդյանը մի քանի անգամ վերանորոգել է տունը, սակայն շատ ֆինանսական միջոցներ չունի, որ յուրաքանչյուր ճաքի դեպքում կրկին վերանորոգում կազմակերպի։ Նա համոզված է, որ պատերը ճաքում են պարբերաբար պայթեցումների հետևանքով։ Աճանանցիները բողոքել էին նաև գյուղում խմելու ջրի որակի վերաբերյալ։ Բնակիչներն անսովոր հոտ են զգացել ջրից։ Սակայն Առողջապահության նախարարության «Հիվանդությունների կանխարգելման ազգային կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի պատասխանում գրված է, որ 2019 թվականին իրականացվել է Աճանան գյուղի խմելու ջրի 22 նմուշի լաբորատոր հետազոտություններ, որոնք, ըստ հետազոտված ցուցանիշների, համապատասխանել են Առողջապահության նախարարի 2002 թվականի դեկտեմբերի 25-ի թիվ 876 հրամանի պահանջներին։ Փաստաթուղթը ստորագրված է գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Վահե Հակոբյանի կողմից։ Թեհմինե Ենոքյան

10:35 - 04 դեկտեմբերի, 2019

Առանձին պաշտոնյաներ կարող են ունենալ մասնավոր հետաքրքվածություն «ԱրմՕյլ»-ի հարցում․Արթուր Գրիգորյան #FreeZone

Եղվարդ քաղաքի Նատի թաղամասում կառուցված «ԱրմՕյլ» նավթամթերքի վերամշակման գործարանի ծավալած գործունեության վերաբերյալ զրուցել ենք ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի նախկին ղեկավար Արթուր Գրիգորյանի հետ։ - Պարո՛ն Գրիգորյան, երբ նշանակվեցիք Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավար, արդյո՞ք տեղյակ էիք «ԱրմՕյլ»-ի խնդրից, թե՞ ոչ։ Եթե այո, ապա ամփոփ ներկայացրեք իրավիճակը։ Իմ ղեկավարման առաջին իսկ օրից մինչ վերջին օրը «ԱրմՕյլ» ընկերության հարցը եղել է օրակարգում, ու հենց օրակարգում եղել է այն պատճառով , որովհետև վերջնական որոշում, վերջնական լուծում տալու համար անընդհատ կային խանգարող հանգամանքներ։ Նշանակվելուց մի քանի օր հետո ստացանք բնակիչներից դիմում՝ խնդրանքով, որ իրականացվի տեսչական ստուգում։ Փաստաթղթերի ուսումնասիրության արդյունքում պարզ դարձավ, որ այն ենթակա է ՇՄԱԳ-ի (Շրջակա միջավայրի ազդեցության գնահատում), սակայն չի անցել ՇՄԱԳ փորձաքննություն, ու մենք որոշեցինք պարտավորցնել «ԱրմՕյլ» ընկերությանը՝ տնօրեն Ալֆրեդ Աբեդիին, որպեսզի դադարեցնի ցանկացած գործողություն, որը վերաբերվում է գործարանի կառուցմանը։ Բնակիչների բողոքից հետո՝ երբ տեսչությունը սկսեց իր ստուգումը, պարզ դարձավ, որ արդեն իսկ ընկերությունը նախաձեռնել է հանրային քննարկումներ։ Եթե նա իրականացնում է հանրային քննարկում, նշանակում է, որ իրականացնելու է ՇՄԱԳ, որովհետև ՇՄԱԳ-ից զատ որևէ այլ գործողություն իրականացնելու համար հանրային քննարկում չի պահանջվում։ Բայց հետո իրենք գուցե հասկացան, որ ՇՄԱԳ պրոցեսով ինչ-որ խնդիրներ կարող է ունենան ու որոշեցին, որ այդ գործունեությունը ՇՄԱԳ-ի ենթակա չէ։ Արդյունքը մի բառախաղ էր՝ «Գիտեք, մենք նավթավերամշակում չենք իրականացնելու, այլ նավթամթերքի վերամշակում», ու փորձում էին համոզել, որ իրենց գործունեությունը ուղղված չէ շրջակա միջավայրին լուրջ վնասներ հասցնելուն։ Նյութը ուղարկեցի նախկինում Բնապահպանության նախարարությանը, որպեսզի որոշեն՝ սա ի վերջո ՇՄԱԳ ի ենթակա է, թե ոչ։ Նախարարությունից եկավ շատ տարօրինակ պատասխան, որ ընկերությունը ներկայացրել է նախնական գնահատման հայտը, բայց քանի որ հայտը լրակազմ չէր, Բնապահպանության նախարարությունը այն հետ է վերադարձրել ընկերությանը՝ լրակազմման, որից հետո կկարողանան պարզել՝ ՇՄԱԳ փորձաքննության ենթակա է, թե ոչ։ Հետո նույն նյութերը ուղարկեցի նախկինում Տնտեսական զարգացման նախարարությանը, որի նախարարը Արծվիկ Մինասյանն էր այդ ժամանակ։ Նույն հարցումն ուղարկեցի, որ ըստ ՏԳՏԴ-ի այն արդյո՞ք հանդիսանում է նավթավերամշակում, թե՞ ոչ։ Երկու ամիս Արծվիկ Մինասյանից ոչ մի պատասխան չստացա։ Իրեն աշխատանքից հանեցին, և օրեր անց ժամանակավոր պաշտոնակատարը ուղարկեց մի տեղեկատվություն, որում ասվում էր՝ «Դուք ինքներդ որոշեք, մենք չենք կարող գնահատել»։ -Վերջերս լրատվականներից մեկին տրված հարցազրույցի ժամանակ ՀՅԴ կուսակցության անդամ Արծվիկ Միանսյանն ասաց, որ «ԱրմՕյլ» նավթամթերքի վերամշակման գործարանը ՇՄԱԳ փորձաքննության ենթակա չէր։ Այս մասով կմեկնաբանե՞ք։ -Արծվիկ Մինասյանը, եթե որևէ բան ուներ ասելու, թող ասեր այն ժամանակ, երբ տեսչությունը իրեն հարցում էր ուղարկել, երբ նա երկու ամիս ոչինչ չասաց, և միայն իր հեռանալուց հետո ժամանակավոր պաշտոնակատարը ուղարկեց։ Հիմա Արծվիկ Մինասյանը թող ընդհանրապես լռի այդ հարցի վերաբերյալ։ Այդ գործունեությունը ենթակա էր ու ենթակա է ՇՄԱԳ-ի։ -Երբ պետք է ստուգում իրականացնեիք Արմօյլում , գործարանատերը որոշեց, որ չարաշահում եք Ձեր լիազորությունները և որոշակի գործընթաց ծավալվեց։ Կմանրամասնե՞ք։ - «ԱրմՕյլ» ընկերությունը թույլ չէր տալիս մտնել և ստուգում իրականացնել։ Ընկերությունը, չգիտես ինչու, որոշեց, որ տեսչական մարմի ղեկավարը՝ ես, իմ լիազորություններն անցնում եմ, երբ տեսչական խումբ եմ ուղարկում իր մոտ ստուգելու, և անգամ նյութերն ուղարկել էր իրավապահ մարմիններին, որպեսզի իմ նկատմամբ իրականացվի հետապնդում։ Մի քանի օղակ են փորձում գործարկել․ և՛ ճնշում գործադրել, և՛ փորձել վախեցնել, որ իրենց մոտ ստուգում չիրականացվի։ Շարունակությունը՝ տեսանյությում։ Ռոզա Կաճեթցի

13:06 - 29 նոյեմբերի, 2019

Անցումայի՞ն (Transitional), թե՞ փոխակերպող (Transformative) արդարադատություն #FreeZone

10:40 - 02 օգոստոսի, 2019

Մենաշնորհներն այսօր․ բենզին ներմուծողների թիվը պակասել է մեկով, շաքարավազինը, ալյուրինը, կարագինը՝ կրճատվել է մոտ երկու անգամ #FreeZone

08:37 - 17 հուլիսի, 2019

Սահմանադրությամբ վարչապետի հետ կապված անհաղթահարելի իրավիճակների կարգավորումները բացակայում են․ Նարեկ Ներսիսյան #FreeZone

09:36 - 05 հուլիսի, 2019

Պրոպագանդը ժամանակակից հայ կինոկատակերգություններում

Հայ ժամանակակից կինոկատակերգությունների մասին խոսելիս հարկ է ի սկզբանե նշել, որ դրանք ուշադրության են արժանի ոչ այնքան որպես արվեստ, որքան մերօրյա ողջախոհությունն ի ցույց դնող՝ զանգվածային մշակույթի արտադրանք։ Հետաքրքիր են հանգամանքները, որոնց ազդեցության ներքո ֆիլմերն ի հայտ են գալիս, ո՛չ թե առանձին վերցրած ֆիլմերը։ Գլխավորապես կծավալվեմ «Սուպեր մամա»-ի շուրջ՝ վերջում հպանցիկ անդրադառնալով մի քանի այլ ֆիլմի։ Այն էկրան է բարձրացել 2014 թվականի մարտի 8-ին և բնորոշվում է որպես «ռոմանտիկ կատակերգություն»։ Այս առումով ակնբախ է նմանությունը հայտնի ամերիկացի ռեժիսոր Սիդնի Փոլաքի «Թութսի» (1982) ֆիլմին, որում Դասթին Հոֆմանի մարմնավորած հերոսը նույնպես դերասան է և կին է ձևանում։ Որոշ դրվագներ և հնարներ ամերիկյան նախատիպի ուղիղ կրկնությունն են, և երկուսի դեպքում էլ ֆիլմը շարժման մեջ են դնում սեռի և սեռականության շուրջ ծագող լարումը, դրանից բխող բազմաթիվ անհարմար և, երբեմն էլ, հումորային իրավիճակները․ կին ձևացող տղամարդը սիրահարվում է կնոջ, որը կասկած անգամ չունի, որ դիմացինը կարող է տղամարդ լինել, և տղամարդիկ էլ, իրենց հերթին, սիրահարվում են տղամարդուն, որը կին է ձևանում։ Սա նշում եմ, որպեսզի շեշտեմ հայաստանցի հեղինակների՝ նոր բան մտածելու և ստեղծագործելու անունակությունը։ Բայց «Սուպեր մամա»-ն ունի մի շարք այլ հատկանիշներ, որոնք, իհարկե, տարբերվում են ամերիկյան նախատիպից։ Ֆիլմը հենված է հստակ պատմողական առանցքի վրա․ հիմա քննենք, թե ինչպես է կառուցվում այն: Խաբեբա Կարենը սիրահարվում է վերը նշված բարեգործական կազմակերպության աշխատակից Սոնային, որի հայրը մեծահարուստ է։ Սոնայի և նրա հոր՝ Դավիթի, միջև կոնֆլիկտ կա, քանի որ վերջինս տարիներ առաջ քանդել է մի դպրոց և տեղն առևտրի կենտրոն կառուցել։ Դուստրը չի կարողանում ներել աշակերտներից դպրոցը խլած հորը, իսկ հայրն էլ ջանք չի խնայում, որ վերադարձնի դստեր վստահությունն ու սերը։ Նա այս հարցում միջնորդ է դիտարկում իր աշխատակից Մենուային, որը նաև Սոնայի սիրեցյալն է։ Մենուան էլ, իր հերթին, փորձում է օգտագործել Սոնային, որպեսզի հարմար պահի գողանա նրա հոր ընկերության դրամական միջոցները։ Ինչպես տեսնում եք՝ փողը և դրա շուրջ հյուսվող խարդավանքը ֆիլմը պահող առանցքն է։ Բայց մեզ հետաքրքրում է ոչ թե ֆիլմի պատմությունը (ինչպես հիմա ընդունված է ասել՝ storytelling-ը), այլ դրա հետևում թաքնված գաղափարաբանությունը։ Ուշադրության առնենք իրար ագուցված մի քանի սյուժետային գիծ․ 1․ Մեծահարուստ Դավիթը գոլֆ խաղալիս Մենուայի հետ քննարկում է մի գործարք և իմիջիայլոց արտաբերում՝ «Մի միլիոնը բան չի փոխում»։ Ընթացքում Մենուան վազվզում է դեսուդեն և բերում գոլֆի գնդակները։ Այսպես ի հայտ է գալիս հեղինակություն վայելող հարուստ գործարարի կերպարը, որը ֆիլմի զարգացման մեջ աչքի է ընկնում բազմաթիվ դրական կողմերով։ Նա, ի վերջո, կառուցում է նոր դպրոց և հաշտվում դստեր հետ, դստերը օգնում հաշտվել նոր սիրեցյալ Կարենի և բնակարանային խարդախության մեջ վերջինիս շահակից՝ փողոցում մեքենաների ապակիները լվացող և մանր գողություններ անող դեռահաս Տիգրանի հետ։ 2․ Խարդախությամբ բնակարան ստանալու նպատակով Կարենն այցելում է “Happy mama” բարեգործական կազմակերպության գրասենյակ, որը ֆիլմի հեղինակները տեղակայել են Հանրապետության հրապարակի հարևանությամբ գտնվող իրական «Պիացցա գրանդե» համալիրում։ Ուշիմ դիտողի աչքից չի վրիպի, թե որչափ ծախսատար հարդարանք ունի շենքը։ Այժմ փորձենք հասկանալ, թե ինչ առնչություն ունի այս դրվագը սոցիալական իրականության հետ։ «Պիացցա գրանդե»-ի կայքում կարդում ենք․ Պիացցա Գրանդե բազմաֆունկցիոնալ համալիրը իր մեջ է ներառում Ա Դասի բարձրակարգ բիզնես կենտրոն` տեղակայված Երևանի սրտում, որն աչքի է ընկնում ժամանակակից ճարտարապետությամբ և նորարարական լուծումներով, զինված է ամենաարդիական տեխնիկական սարքավորումներով: Պիացցա Գրանդե համալիրը նախագծված է ապահովելու Ձեր բիզնեսի համար բացառիկ հարմարավետ աշխատանքային միջավայր: Լավ հիշողություն ունեցողները նաև գիտեն, որ համալիրը կառուցվել է ապօրինաբար քանդված Սպայի տան շենքի տեղում։ Ինչո՞ւ ապօրինաբար, որովհետև այն ընդգրկված էր պատմամշակութային ժառանգության հուշարձանների ցուցակում։ Դրա շինարարությունն սկսվել է 1839 թվականին․ նախագծված է եղել որպես գավառական ուսումնարան։ Ուսումնարանում 1843-48 թվականներին աշխատել է Խաչատուր Աբովյանը։ 1881-ին այդտեղ բացվել է Երևանի ուսուցչական սեմինարիան։ 1923-ին Հայաստանի Ժողկոմխորհի որոշմամբ շենքը դառնում է կարմիրբանակայինների ակումբ։ Իսկ ՀՀ պաշտպանության նախարարի 1993 թվականի հրամանով վերածվում ՊՆ Սպայի տան։ Ավելորդ չէ նշել, որ Սպայի տուն եղած ժամանակամիջոցում շենքում գործում էին տարբեր ուսումնական խմբակներ։ Միանգամից մի քանի հարց է ծագում․ ինչո՞ւ են ֆիլմի հեղինակները՝ անապահով մայրերին բնակարաններ տրամադրող կազմակերպությունը շքեղ բիզնես-կենտրոնում տեղավորել, ինչո՞ւ են նման կազմակերպության գաղափար հղացել առհասարակ, ինչո՞ւ են նրանք շոշափում այս թեման։ Եվ, ի վերջո, եթե փորձենք ֆիլմի պատումը հարաբերել իրականության հետ, ապա ստացվում է, որ ֆիլմի հեղինակները՝ հոր հետ դպրոցի շենքի քանդման պատճառով գժտված դստեր կազմակերպությունը զետեղել են իրակա՛ն բիզնես կենտրոնում, որը կառուցվել է իրակա՛ն կրթական հաստատության շենքի փոխարեն։ Ինչ խոսք, հեգնական է շատ։ 3․ Կարենն իր ընկեր վարսավիր Աշոտից կորզում է նրա տան բանալին, որպեսզի երեկույթ կազմակերպի այնտեղ։ Եվ հետագայում էլ բարեգործական կազմակերպության ներկայացուցիչների համար բեմադրություն է իրականացնում՝ ցույց տալով, թե Կարինեի եղբոր տանն ինչ ծանր պայմաններում են ապրում միայնակ մայրն ու նրա որդին։ Արդյունքում բավականին թանկարժեք հարադարանք և կահավորում ունեցող բնակարնն ավերակի է վերածվում։ Բայց մեզ այստեղ նորից մի կոնկրետ հարց է հետաքրքրում․ ինչո՞ւ են ֆիլմի հեղինակները սովորական վարսավիրանոցի աշխատողին նման բնակարանում բնակեցրել։ 4․ Սոնան առաջարկում է Կարեն/Կարինեին և նրա որդի ձևացող Տիգրանին ժամանակավոր բնակվել իր շքեղ ամառանոցում, որպեսզի նրանց փրկի Աշոտի տան դժոխային պայմաններից։ Ֆիլմում ոչ մի ակնարկ չկա, թե որտեղի՞ց Սոնային նման ամառանոց։ Եթե հաշվի առնենք, որ նա չի շփվում մեծահարուստ հոր հետ, սա այդքան էլ արդարացված չէ։ Բայց մեզ կրկին ավելի շատ հետաքրքրում է ֆիլմի հեղինակների միտումը․ ինչո՞ւ են նրանք պատմությունը կառուցում այնպես, որ հերոսները գործեն պատերից փող կաթացող միջավայրերում, որտեղ կա նաև ճոխաքանակ սնունդ։ 5․ Երբ Կարեն/Կարինեի, Տիգրանի և Մենաույի միջև վեճ է ծագում, Սոնան առաջարկում է գնալ շոփինգի՝ լարվածությունը թոթափելու համար։ Եթե երկուս ու կես րոպե տևողությամբ այս դրվագը համապատասխան տեղերից առանձնացնենք, առանց վարանելու այն կարելի է գործածել որպես տարբեր բրենդերի, մոլերի, դրանցում տեղակայված կինոթատրոնների, սննդի կետերի, ֆոտոկրպակի և այլ աշխարհազվարճ իրերի գովազդ։ Այս դրվագը, թերևս, վերը նկարագրված սյուժետային գծերը և ամբողջ ֆիլմի տրամաբանությունը հասկանալու բանալին է։ «Սուպեր մամա»-ն, ասես, մեկ ժամ քառասուն ինը րոպե տևողությամբ գովազդ լինի․ շինանյութի, դիզայնի, սննդի, հագուստի, ավտոմեքենաների, զանազան ծառայությունների գովազդ, որը վարագուրված է «ռոմանտիկ կատակերգության» հետևում։ Այս ամենը քիչ էր, ֆիլմի վերջում էլ անտուն բախտախնդիրների՝ Կարենի և Տիգրանի, մոտ կարեկցանքի մի խղճուկ շարժում է սկսվում․ նրանք հրաժարվում են բնակարանից, ինչպես նաև մեծահարուստ Դավիթի ընկերությունը փրկում Մենուայի ծրագրած խոշոր դրամաշորթությունից։ Ահա նրանց երկխոսությունից մի հատված․ Կարեն - Տունը ստացվել ա, վաղը պտի գնանք վկայականը վերցնենք։Տիգրան - Տա՞ն, թե՞ մեր ստորության։Կարեն - Ի՞նչ ես վրես տենց նայում։ Գիտես՝ ամենա ազնիվը դո՞ւ ես։ Կարո՞ղ ա չեմ հասկանում, որ արածներս արած չի։ Էդ աղջիկը մեր համար ամեն ինչ անում ա, իսկ մենք ոտից գլուխ սուտ ենք։ Գիտե՞ս քանի անգամ եմ ուզեցել էս ամեն ինչին վերջ տամ, էլ չեմ դիմանում էս խաղերին։Տիգրան - Ամեն դեպքում՝ էս խաղը, աչքիս, իմ համար էլ չի․ ես դուրս եմ գալիս։Կարեն - Քեզ թվում ա՝ դուրս գալով բան կլուծվի՞։ Չէ։ Էդ հլը մեծ հարց ա՝ մենք Սոնային ավելի շատ ցավ կպատճառենք մեր խաղը շարունակելո՞վ, թե՞ խոստովանությամբ։Տիգրան - Երկու դեպքում էլ ցավ ենք պատճառելու, բայց ինձ թվում ա՝ ավելի ճիշտ ա ընտրել ազնիվ ճանապարհը։Կարեն - Համաձայն եմ։ Ու հետո՝ հաստատ կա միայնակ մի մայր, ում էդ տունն ավելի ա պետք։ Ֆիլմի հեղինակները ազնվության պրոպագանդ են մղում և, ընդսմին, ունևորության գովքն անում՝ մոռանալով այդ երկուսի մեկտեղման ճանապարհը ցույց տալ։ Ամփոփելով այս ֆիլմին հատկացված հատվածը՝ մի հարց առաջ քաշենք․ որչա՞փ գիտակցված են հեղինակները գործում։ Առհասարակ ընդունված է ֆիլմերում զանազան ապրանքներ գովազդելն ու դրա դիմաց գումար ստանալը, և պարզ է, որ այստեղ էլ դրա որոշակի դրսևորման հետ գործ ունենք, սակայն «Սուպեր մամա»-ի անձնակազմն առանձնահատուկ կոպտությամբ և հորդ եռանդով է դա անում։ Վերն արդեն նշեցինք, որ ամբողջ ֆիլմնը կարծես մեծ գովազդ լինի․ ահա ա՛յս առումով, թերևս, հեղինակներն ամբողջությամբ չեն գիտակցում իրենց արածի ինչ լինելը, որովհետև հետսովետական հասարակությունում սպառողականությունն արդեն հասցրել է բույն դնել հասարակության ծալքերում և դառնալ ողջախոհության անբաժանելի մասը։ Սպառողականությունն այլևս նորմալ բան է, ավելին՝ նույնիսկ հաճելի։ Թերևս սա է պատճառներից մեկը, որ ֆիլմը յություբում ունի շուրջ 12 միլիոն դիտում՝ մոտ վեց անգամ ավելի, քան, օրինակ, մեկ այլ պրոպագանդիստական նախագիծ՝ «Կյանք ու կռիվ»-ը։ Այժմ հպանցիկ անդրադառնանք մի քանի այլ ֆիլմի․ սովետական շրջանից կինոյում և գրականության մեջ լայնորեն կիրառվող՝ ռուս կնոջ և հայ տղամարդու սիրավեպի մոտիվը դեռևս շարունակում է կենդանի մնալ։ Ակնհայտ են զուգահեռները «Սուպեր մամա»-ի հետ․ այստեղ նույնպես ամեն ինչ պտտվում է փողի շուրջ, բայց վերջում հերոսների խիղճը տեղի է տալիս և նրանք իրոք սիրահարվում են, իսկ Եկատերինայի քրոջ ամուսնու՝ կտակված փողերին տիրանալու դավադիր ծրագիրն էլ ձախողվում է։ Չմոռանանք արձանագրել, որ այս ֆիլմում նո՛ւյնպես որոշ դրվագներ գովազդի են նման և ջանասիրաբար ներկայացնում են, թե ինչ առավելություններ կունենա Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկը։ Խնդրո առարկա երրորդ ֆիլմը՝ վերջերս էկրան բարձրացած «Արև, սարեր ու սեր»-ը, բնորոշվում է որպես «կատակերգական մելոդրամա», և դրա մեջ նույնպես առկա է վերը նշված չարչրկված մոտիվը․ մոսկվայաբնակ աղջիկը թյուրիմացաբար ենթադրում է, որ իր հայրը գյուղում բնակվող մի հայ նկարիչ է և որոշում գնալ Հայաստան ու վրեժ լուծել նրանից՝ իրեն և մորը լքելու դիմաց։ Եվ, իհարկե, նրա և մի հայ երիտասարդի միջև սիրավեպ է ծագում։ Հայաստանը ֆիլմում ներկայանում է դհոլ-զուռնայով, ինձ անհայտ նշանակության ծիսակատարություններով և տուրիստական գրավչությամբ։ Ֆիլմը լիովին վերարտադրում է հայերի մասին ռուսական կարծարատիպերը․ մարդիկ ծայրահեղ հյուրասեր և բարեսիրտ են, բայց մի քիչ հիմար։ Եվ, իհարկե, այստեղից էլ որոշ դրվագներ հեշտությամբ կարելի է կտրել և որպես գովազդ գործածել։ Մի խոսքով՝ և՛ այս, և՛ նախորդ ֆիլմը առանց խղճի խայթի կարելի է բնորոշել որպես «տուրիստական կատակերգություն»։ Վերջին ֆիլմը, որին կանդրադառնամ, հայ-ամերիկյան «Կորած- մոլորվածը Հայաստանում» (2012) կատակերգությունն է։ Թուրքիայում հանգստացող ամերիկացի զբոսաշրջիկն անհեթեթ պատահարի արդյունքում պարաշյուտով վայր է գալիս Ադրբեջանի սահմանին կից գտնվող մի հայկական գյուղ, որտեղ նրան լրտեսի տեղ են ընդունում։ Բացի ամերիկացուց և արձակուրդներին տուն եկած և անգլերեն իմացող մի ուսանողուհուց, ֆիլմի մյուս կերպարները գրեթե խելապակասներ են, որոնք անգլերենը թուրքերենից չեն տարբերում և խիստ գավառական վարք են դրսևորում։ Ֆիլմի գագաթնակետն այն դրվագն է, որտեղ գյուղի ներսում տարաձայնություններ և վեճեր ունեցող հայերը ամերիկացու օգնությամբ և միահամուռ ուժերով ազատվում են ընդհանուր թշնամու՝ ադրբեջանցիների գերությունից։ Այստեղ տեղին է նշել, որ ֆիլմի ռեժիսորն ու սցենարի համահեղինակը, ինչպես նաև գլխավոր դերակատարուհին նախկին երևանաբնակներ են, որոնք մանկության օրերին տեղափողխվել են ԱՄՆ։ Միտքը, կարծում եմ, պարզ է։ Այս ֆիլմում, ի տարբերություն ռուսական կողմնորոշում ունեցողների, տեղերը փոխված են․ հայ աղջկա և ամերիկացի տղայի միջև է սեր ծագում, բայց հայուհին հրաժարվում է հեռանալ հայրենիքից (ի տարբերություն նրա դերը ստանձնած դերասանուհու)։ Սենատորի որդի հերոսն օդակայանում մտքափոխ է լինում և որոշում մնալ Հայաստանում։ Գուցե հարց ծագի, թե արդյոք ընդհանրապես արժե այս ֆիլմերի մասին խոսել։ Ես ինքս այդ հարցն ինձ տվել եմ և վերջնական պատասխանը չունեմ։ Բայց նաև ակնհայտ է, որ հայկական զանգվածային մշակույթը և, հատկապես, մեծ ժողովրդականություն վայելող «Սուպեր մամա»-ն, մեկնաբանության կարոտ են․ հետազոտողները պետք է կարողանան բացատրել, թե ինչ և ինչու է հետաքրքրում լայն զանգվածներին։ Եզրափակելով ասեմ, որ հայ ժամանակակից կինոկատակերգություններ դիտելը, ինչ խոսք, շատ տխրեցնող գործ է։ Դավիթ Ստեփանյան, վավերագրող ռեժիսոր, կինոյի տեսաբան

13:08 - 01 հուլիսի, 2019

Հայաստանի շրջափակումը, միջազգային փաստաթղթեր և ինքնապաշտպանության իրավունք #FreeZone

Պատերազմը քաղաքականության շարունակությունն է` ուրիշ միջոցներով... Կառլ Կլաուզեվից՝ պրուսական գեներալ, ռազմական տեսաբան Նախաբան՝ հիշողությունների և զգայական մաս Հերթական ամառային հանգստի տրամադրություն էր 1990 թվականին, մեկնում էինք Լենիգրադ քաղաքի մերձակա խորհրդային ճամբարը: Գնացքի ճանապարհը պետք է անցներ Ադրբեջանի ԽՍՀ-ի տարածքով: Առաջին անգամն էր, երբ երեխաներով լի գնացքի վրա Ադրբեջանի տարածքում քարերի տարափ էր թափվում, որին հաճույքով պատասխանում էինք գնացքում ունեցած սննդամթերքով, մինչև այն պահը, երբ կոտրվեցին պատուհանների զգալի մի մասը, սպառնալիքը մեկն էր՝ ոչնչացումը, իսկ գնացքում արդեն խորհրդային զինվորներն էին: Հետճանապարհը միայն ինքնաթիռով․ ասում էին, թե ճանապարհները փակ են անգամ Վրաստանի տարածքով: 1991թ.-ին Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի շրջափակումը պաշտոնապես հաստատվեց․ փակվեցին ճանապարհները, երկաթգիծը, գազամուղը և այլն: 1993թ.-ին սկսվեց Հայաստանի շրջափակումը Թուրքիայի կողմից: Այդ տարիներին Հայաստանում միայն մեկ բան կար՝ ոչինչ չկար: Առաջինն տպավորությունն այն էր, որ քեզ կամաց-կամաց ոչնչացնում են:Առանց պատերազմ հայտարելու, հարևանին ոչնչացնելու մաս «Ադրբեջանը օգտագործում է և կօգտագործի բոլոր միջոցները Հայաստանը մեկուսացնելու համար և դա կշարունակվի այնքան ժամանակ մինչև մերը տարածքները չեն ազատագրվի»: Իլհամ Ալիև «Մենք ապրում ենք պատերազմի պայմաններում: Պատերազմը դեռ չի ավարտվել: Ավարտվել է առաջին փուլը»։ Իլհամ Ալիև «Ովքեր գրավել են մեր եղբայրների տարածքների քսան տոկոսը, ով չի թողնում վերադառնան իրենց տները, իզուր հույսեր են կապում, թե մենք իրենց համար կբացենք մեր սահմանները: Այս իրավիճակում զավթիչները պետք է իրենք առաջին քայլը կատարեն»: Ռեջեփ Էրդողան «Ասելով, որ մենք ժողովուրդ ենք ապրող տարբեր երկրներում, մենք ընդգծում ենք, այն գիտակցումը, որ մենք ուղնուծուծով եղբայրներ ենք»։ Ռեջեփ Էրդողան Փաստացի մասԱդրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Հայաստանի շրջափակումը ոչ միայն նպատակ է հետապնդում ի ցույց դնել այդ երկու երկրների միասնությունը, այլ նաև հստակ մատնանշվում է դրա կապը Արցախի խնդրի լուծման հետ: Հայաստանի հանրապետության շրջափակմամբ խնդիր է դրվում. 1. Հայաստանի քաղաքացիներին հնարավորություն չտալ բարելավելու իր սոցիալ-տնտեսական վիճակը:2. Հայաստանին զրկել գործարար գրավչությունից:3. Էժան և դյուրին ճանապարհներով անհրաժեշտ ռեսուրսների ձեռք բերումը դժվարացնել կամ անհնարին դարձնել:4. Հայաստանի բնակչության արտագաղթի խթանումը:5. Ռազմատնտեսական մրցակցությունից զրկել:6. Տարածաշրջանային և համաշխարհային գործընթացներից դուրս թողնել:7. Վերը նշվածից ածանցվող այլ խնդիրներ: Նշվածի ապացույցներից են նաև Հայաստանը շրջանցող մի շարք տարածաշրջանային նշանակություններ ունեցող ծրագրերը, որոնցից են՝ Հարավկովկասյան գազատարը, Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթատարը, Բաքու-Նովորոսիյսկ նավթատարը, Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգիծը: Սակայն Ադրբեջանի գլոբալ տնտեսական ծրագիրը՝ Հարավային միջանցք կոչվող գազատարն է, որն անցնում է Բաքու-Թբիլիսի-Անկարա-Սան Ֆակա քաղաքների մոտակայքով (կառուցման ծախսերը կազմել են 31.8 մլդ. Ամերիկյան դոլար)։ Ապագայում նպատակ կա այն հասցնել մինչև կենտրոնական Եվրոպա, որի համար հավելյալ կծախսվի 10 մլդ․ ամերիկյան դոլար: Ծրագրով հետաքրքված են նաև այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Բուլղարիան, Հունաստանը և Ալբանիան: Ըստ ադրբեջանական մամուլի, «Թանափ» կոչվող գազատարը սկսել է կառուցվել Ռուսատանի գազային խողովակաշարերից Ադրբեջանի կախումը նվազեցնելու համար: Ասվածը տրամաբանական է հնչում, եթե Ռուսաստանը ընդհանրապես մաս չունենար: Այսպես, գազատարի մտահղացումը ադրբեջանաթուրքական է, բայց այն ոչ թե պատկանում է Ադրբեջանին, այլ՝ գործընկեր են հանդիսանում բրիտանական BP ( 28,8%), ադրբեջանական SOCAR (16,7%), նորվեգական Statoil (15,5%), իրանական NICO (10,0%), ֆրանսիականTotal (10,0%), ռուսական LUKoil (10,0%), թուրքական TPAO (9,0%) ընկերությունները։ Այս կազմակերպությունները տիրապետում են նաև գազատարը և ադրբեջանական Շախ-Դենիզ հանքը, իսկ Ադրբեջանը ստանալու է միայն վարձակալական գումարը: Միանգամայն պարզ է դառնում, որ սա ոչ այլ ինչ է, քան Ադրբեջանի միջազգային դերի բարձրացման և Հայաստանի միջազգային շրջափակման փորձ: Նմանատիպ աշխատանք է կատարվում նաև այլ ուղղություններով, որոնք թույլ են տալիս Ադրբեջանին ներկայանալ որպես միակ տարանցիք և տնտեսապես շահավետ երկիր, իսկ Հայաստանը՝ հակառակը: Վառ օրինակ է Ադրբեջանի բանակցությունները Չինաստանի հետ, որոնք ուղղված են Հայաստանը «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնությունից դուրս թողնելուն: Ադրբեջանը չի էլ թաքցնում, որ տարածաշրջանային խաղացողների բարդ քաղաքատնտեսական իրավիճակում որոշակի առավելություն ունի: Հատկանշական են նաև ադրբեջանական բանակի մեծածավալ զորավարժությունները, որոնք անցկացվում են տարածաշրջանում ցանկացած փոքր լարման կամ այնպիսի իրավիճակում, երբ որևէ բան Ադրբեջանի սրտով չէ: Թարմ օրինակ է ԱՄՆ-Իրան հակամարտության ստվերին սույն թվականի մայիսի 20-ին բազմահազարանոց զորավարժությունների անցկացման մասին լուրերը: Ընդ որում, նմանատիպ զորավարժությունները անցկացվում են Վիեննայի և Բուդապեշտի փաստաթղթերի կոպիտ խախտմամբ, ուղղորդված՝ Արցախի և Հայաստանի Հանրապետության դեմ ռազմական գործողություններ սկսելու իրական վտանգով: Այսպիսով, Հայաստանը պահելով տնտեսական շրջափակման մեջ, զրկելով երկիրը տնտեսական զարգացման հնարավորությունից, հանրագումարային վերցրած ստացվում է, որ Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Հայաստանի շրջափակման միակ նպատակը Հայաստանի Հանրապետության ոչնչացումն է: Միջազգային իրավունքի մաս 1. Թուրքիայի Հանրապետությունն իր կնքած Լոզանի պայմանագրով (24 հուլիսի, 1923թ.) հանձն է առել ազատ և ոչ խտրական տարանցիկ փոխադրումներն ապահովող Բարսելոնի կոնվենցիայի (միջազգայնագրին), կանոնակարգի և առդիր արձանագրությամբ դրույթների կատարումը (Convention, Statute and supplementary Protocol, Conference of Barcelona, April 1921): Լոզանի պայմանագրի 101-րդ հոդվածի համաձայն՝ «Թուրքիան պարտավորվում է հավատարիմ մնալ Տարանցիկ փոխադրումների ազատության վերաբերյալ կոնվենցիային և կանոնակարգին, որոնք ընդունվել են Բարսելոնում կայացած կոնֆերանսի կողմից 1921թ. ապրիլի 14-ին, ինչպես նաև միջազգային հետաքրքրություն ներկայացնող ջրուղիների աշխատակարգի վերաբերյալ նույն կոնֆերանսում 1921թ. ապրիլի 19-ին ընդունված կոնվենցիային, կանոնակարգին և առդիր արձանագրության»։ Լոզանի պայմանագրի 101-րդ հոդվածում հիշատակվող Տարանցիկ փոխադրումների ազատության վերաբերյալ Բարսելոնի կանոնակարգի (Statute on Freedom of Transit, Barcelona) 2-րդ հոդվածի համաձայն՝ հանձնառու կողմը պետք է «նպաստի իր ինքնիշխանության (sovereignty) կամ իշխանության (authority) տակ գտնվող տարածքով՝ երկաթուղով, ջրային ճանապարհով կամ ցամաքային ուղով, միջազգային փոխադրումների իրականացմանը: Ոչ մի խտրականություն չպիտի դրվի անձանց քաղաքացիության, նավերի պատկանելության (flag), ապրանքի ծագման, մեկնակետի, մուտքի, ելքի կամ վերջնահասցեի, կամ որևէ այլ հանգամանքի պատճառով, որը վերաբերում է ապրանքների կամ նավերի սեփականությանը, բեռների պահեստավորմանը կամ բեռնափոխադրման եղանակին»: Լոզանի պայմանագրի մեկ այլ՝ 104-րդ հոդվածով, Թուրքիան պարտավորվում է «հավատարիմ մնալ Բարսելոնի կոնֆերանսի կողմից միջազգային երկաթուղիների վերաբերյալ արված (20-ը ապրիլի, 1921թ.) հանձնարարականներին» (recommendations): Թուրքիան վերահաստատել է Բարսելոնի Տարանցիկ փոխադրումների ազատության կոնվենցիային և կանոնակարգին հավատարիմ մնալու իր պարտավորությունը 1933թ. հուլիսի 27-ին՝ միանալով վերոհիշյալ փաստաթղթերին: Կարևոր է մատնանշել՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր համաժողովի թիվ 656 լիագումար նիստն (20 փետրվարի, 1957թ.) իր 1028(11) բանաձևով առաջին անգամ անդրադարձել է Ծով ելք չունեցող երկրների խնդրին և միջազգային առևտրի ընդլայնմանը (Land-locked countries and the expansion of international trade): Բանաձևը, ճանաչելով միջազգային առևտրի զարգացման համար անծով երկրներին համապատասխան տարանցիկ հնարավորությունների տրամադրման անհրաժեշտությունը, «կոչ է անում ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կառավարություններին տարանցիկ առևտրի առումով լիակատար ընբռնում դրսևորել ծով ելք չունեցող անդամ երկրների կարիքներին, ուստի և տրամադրել համապատասխան տարանցիկ հնարավորություններ միջազգային իրավունքի և պրակտիկայի հիման վրա»: 3. Թուրքիայի Հանրապետությունը՝ 1969թ. մայիսի 25-ին միացել է Ծով ելք չունեցող երկրների տարանցիկ առևտրի կոնվենցիային (Նյու Յորք, 8 հուլիսի, 1965թ.) (Convention on Transit Trade of Land-locked States): Սույն կոնվենցիայի 1-ին սկզբունքը ճանաչում է, որ «ծով ելք չունեցող երկրներից յուրաքանչյուրի համար դեպի ծով ազատ ելքը վճռորոշ սկզբունք է միջազգային առևտրի ընդլայնման և տնտեսական զարգացման համար»: Նույն կոնվենցիայի 3-րդ սկզբունքը միանշանակորեն ճանաչում է անծով երկրների դեպի ծով ազատ ելքի իրավունքը. «Որպեսզի ծովեզերք չունեցող երկրները ծովեզերք ունեցող երկրների հետ հավասարապես օգտվեն ծովերի ազատությունից, նրանք պետք է ունենան ազատ ելք դեպի ծով»: Ավելին, նշյալ կոնվենցիայի 4-րդ սկզբունքը հաստատակամորեն պնդում է, որ «տարանցիկ ապրանքների համար չպիտի գանձվի որևէ մաքս»: Իսկ «տարանցիկ փոխադրումներ իրականացնող փոխադրամիջոցները չպիտի վճարեն հատուկ տուրքեր կամ ենթարկվեն գանձումների, որոնք ավելի բարձր են, քան վճարում են տարանցիկ երկրի տրանսպորտային միջոցները»: Հատկանշանական է նաև, որ Վրաստանը ևս միացել է Ծով ելք չունեցող երկրների տարանցիկ առևտրի կոնվենցիային (2 հունիսի, 1999թ.): Հետևաբար, վրացականի համեմատ հայկական բեռնափոխադրողներից կատարելով ավելի մեծ գանձումներ, Վրաստանը խախտում է միջազգայնորեն ստանձնած իր պարտավորությունները, որը սույն խնդրից ածանցվող հարց է և նույնպես քննարկման առարկա է: Միացյալ Ազգերի Կազմակերպության կանոնադրություն՝ հոդված 51-րդ հոդվածի համաձայն․ «Սույն կանոնադրությունը ոչնչով չի խաթարում անհատական կամ կոլեկտիվ ինքնապաշտպանության անքակտելի իրավունքը Միավորված ազգերիկազմակերպության որևէ անդամի հարձակման ենթարկվելու դեպքում, քանի դեռԱնվտանգության խորհուրդը չի ձեռնարկել միջազգային խաղաղության ու անվտանգության պահպանման միջոցառումներ: Անդամների կողմից իրենց ինքնապաշտպանության իրավունքն իրականացնելու միջոցառումների մասին անմիջապես հաղորդվում են»: Հայաստանի Հանրապետությունը, որպես ՄԱԿ-ի անդամ երկիր, ՄԱԿ-ի կանոնակարգի 35-րդ հոդվածի 1-ին կետի հիման վրա, լիովին իրավասու է «Անվտանգության խորհրդի կամ Գլխավոր համաժողովի ուշադրությանը բերել ցանկացած վեճ կամ իրավիճակ, որն իր բնույթով համապատասխանում է [սույն կանոնակարգի] 34-րդ հոդվածում վկայակոչվածին»: ՄԱԿ-ի կանոնակարգի 34-րդ հոդվածն արձանագրում է. «Անվտանգության խորհուրդը կարող է քննության առնել ցանկացած վեճ կամ իրավիճակ, որը կարող է հանգեցնել միջազգային դիմակայության կամ առաջ բերել վեճ՝ որոշելու համար, թե արդյոք տվյալ վեճի կամ իրավիճակի շարունակումը կարող է վտանգել միջազգային խաղաղության և անվտանգության պահպանումը»: Վերջաբան՝ ինքնապաշտպանության անհրաժեշտության մաս Այս պայմաններում, երբ Հայաստանի Հանրապետության գոյության պայմանը հարևան երկրները առկախել են միայն իրենց կողմից սահմանները բացելու հանգամանքից, ապա նշվածը ինչ է, եթե ոչ Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից Հայաստանին առանց պատերազմ հայտարարելու հարձակման ենթարկելու փաստ: Ուստի գտնում եմ, որ Հայաստանի Հանրապետությունը, բացի իրավական, տնտեսական և բանակցային միջոցներից, պետք է նաև հայտարարի Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից առանց պատերազմ հայտարարելու հարձակման ենթարկվելու մասին և ցանկացած պահի բոլոր նախատեսված միջոցներով ինքնապաշտպանության իրավունքի իրագործելու հնարավորության մասին: Այս իրավիճակում Հայաստանը ոչ միայն ցանկացած պահի իրավունքի ուժով կարդարացնի իր սահմաններին հարող հարևան երկրների կողմից մեզ շրջափակման աքցանի մեջ վերցնող տնտեսական նախագծերը ի չիք դարձնելը, այլ նաև բոլոր խաղացողներին հստակ ուղերձ կհղի, որ չարժի հայոց պետականության ոչնչացման գնով ագրեսորների հետ գնալ տնտեսական կասկածելի համատեղ ծրագրերի իրականացման, առավել ևս՝ բարիդրացիական հարաբերություններ կառուցել ագրեսոր այդ երկու երկրների հետ: Նարեկ Ներսիսյան

16:31 - 16 մայիսի, 2019

Անցումային արդարադատություն․ Ճշմարտություն որոնող հանձնաժողովներ։ (Մաս 3) #FreeZone

08:09 - 14 մայիսի, 2019

Արդյոք արժե միակողմանիորեն կատարել միջազգային պարտավորությունները, եթե հարևանները ցանկություն չունեն

ՀՀ Պաշտպանության նախարարության կայքից վերջերս տեղեկացանք, որ Ապրիլի 1-4-ը Թուրքիայի Հանրապետության բազմազգ տեսչական խումբը 2011թվականի Վիեննայի փաստաթղթի շրջանակներում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կիրականացնի «Նշված շրջանի» տեսչություն: Ընդ որում, նշվում է, որ նպատակը փաստաթուղթը ստորագրած կողմերի զինված ուժերի, սպառազինության քանակի ու տեղաբաշխման ստուգումներն են՝ թափանցիկությունն ապահովելու համար: Համաձայն պաշտոնական տեղեկատվության, արդեն երրորդ օրն է, ինչ տեսչական ստուգումներ են անցկացվում։ Հարցը քննարկումների առարկա է դարձել սոցիալական ցանցերում, առկա է հանրության լայն շրջանակների հետաքրրությունը, բայց բացի վերը նշված կարճ հաղորդագրությունից այլ տեղեկատվության հանրությանը չի ներկայացվում: Անգամ բացատրական կամ տեղեկատվական աշխատանք չկա առ այն, թե իրենից ինչ է ներկայացնում 2011թվականի Վիեննայի փաստաթուղթը: Հաշվի առնելով դա՝ կներկայացնենք հակիրճ տեղեկատվություն նշված միջազգային փաստաթղթի, դրա բովանդակության և տարածաշրջանում խաղաղության պահպանման գործում դրա դերի մասին: 2011թվականի Վիեննայի փաստաթուղթը ԵԱՀԿ կազմի մեջ մտնող երկրների, այդ թվում՝ Հայաստանի, Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից վավերացված միջազգային փաստաթուղթ է, որի նպատակն է վստահության և անվտանգության միջոցառումների ամրապնդումը¹: Փաստաթուղթը կարգավորում է այնպիսի հարցեր, ինչպիսիք են՝ հարևան պետությունների միջև ռազմական փոխադարձ տեղեկատվության տրամադրումը, պաշտպանական ոլորտի պլանավորումը, վտանգի նվազեցմանն ուղղված միջոցառումները, որոշակի ռազմական գործունեություն ծավալելու մասին ծանուցելը, փոխադարձ ստուգումները և այլն¹: Ինչպես տեսնում ենք, այս փաստաթուղթը կոչված է համալիր միջոցառումների շնորհիվ նվազեցնել սպառազինությունների մրցավազքը, նոր պատերազմական գործողություններ սկսման հավանականությունը, ռազմական հռետորաբանությունը և պահպանել խաղաղության կայունությունը։ Փաստորեն, այն ստուգումները, որոնք իրականացնում է թուրքական կողմը, ոչ այլ ինչ է, քան Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ԵԱՀԿ պարտավորությունների շրջանակում կատարվող գործողություն: Առաջին հայացքից ոչ մի տարօրինակ բան չկա, և մեր երկիրը պատշաճ կատարում է իր միջազգային պարտավորությունները: Բայց իրականացվող գործողությունների նպատակահարմարությունն առավել քան հարցականի տակ է՝ այնպիսի պայմաններում, երբ մեր կողմից Արցախի խնդիրը միայն խաղաղ ճանապարհով լուծելու այլընտրանքի բացակայության հռչակման պայմաններում՝1. Թուրքիան ակհայտ պաշտպանում է Ադրբեջանին, առանձին դեպքերում անգամ սպառնում է Հայաստանի Հանրապետությանը՝ ընդհուպ մինչև Ադրբեջանի հետ միասին ռազմական գործողություններ սկսելու մասին ակնարկելով:2. Թուրքիան, Ադրբեջանի հետ միասին, շրջափակման մեջ է պահում՝ սպառնալով ՀՀ գոյությանը,3. Ակնհայտ է նաև, որ այս ստուգումների արդյունքերը փոխանցվելու են Ադրբեջանական կողմին, իսկ Հայաստանին թույլ չի տրվելու երբևիցե նմանատիպ ստուգումներ անցկացնել Ադրբեջանի տարածքում:4. Ադրբեջանը և Թուրքիան բազմաթիվ անգամ խախտել են Վիեննայի փաստաթղթի 5-րդ գլխով նախատեսված պարտավորությունները և ընդհանրապես չեն ծանուցել իրականացվելիք զորավարժությունների մասին: Արդյոք այս պայմաններում արժե միակողմանիորեն կատարել մեր միջազգային պարտավորությունները, եթե հարևան 2 երկրները ցանկություն չունեն դրանք իրագործել, ավելին՝ ամբողջ գործողություններն ուղղված են Հայաստանի Հանրապետության ոչնչացմանը: Միգուցե մեր ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը հետագայում որոշակի պայմաններ կթելադրի և դուրս կգա դեկլարատիվ հայտարարությունների սահմաններից, որոնք վերաբերվում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից իրենց միջազգային պարտավորությունները կատարելուց խուսափելուն, և հետևանքներ պարտադրի: Ժամանակի հարց է, այս պահին հուսադրող է պաշտպանության նախարարի վերջին հայտարարությունը: 1․ https://www.osce.org/ru/fsc/86600?download=true Նարեկ Ներսիսյանիրավաբան

12:02 - 03 ապրիլի, 2019

Անցումային արդարադատություն․ Խաղաղությունն ընդդեմ արդարադատության (Մաս 2)

06:35 - 28 մարտի, 2019

Անցումային արդարադատություն․ Էությունը (Մաս 1)

11:12 - 26 մարտի, 2019

#kondgallery. պարտիզանական պայքար Ժամի քուչում |evnmag.com|

2018 թվականի օգոստոսին Սարյանի փոստի հետևում գտնվող բենզալցակայանի հարակից պատին, այնտեղ, ուր սկսվում է Երևանի ամենախորհրդավոր հատվածը՝ լեգենդար Կոնդը, մի գիշերվա ընթացքում ծնվեց տարօրինակ մի պատկեր՝ Արարատի գագաթները հիշեցնող եռանկյուններ, արմավենի, բոցավառ շիշ՝ «մոլոտովի կոկտեյլ»։Երևանի ստեղծագործական անցուդարձից տեղյակ մարդիկ ճանաչեցին yerevantropics-ի ձեռագիրը, բայց Կոնդում երևանյան արևադարձից տեղյակ չէին։ Ամբողջ աշխարհում գրաֆիտիները շատ բարդ ճակատագիր են ունենում, նույնիսկ եթե դրանք հեղինակել է Բենքսին, իսկ այստեղ առավել ևս չհիմնավորված նորամուծությունները չեն ողջունում. Կոնդն ունի իր կանոնները։ Վանդալիզմը մասամբ վանդալիզմի ենթարկվեց. Արարատին ձեռք չտվեցին, իսկ «մոլոտովը» ծածկվեց։ Գրաֆիտիի հեղինակ Սերգեյ Նավասարդյանը, նույն ինքը՝ yerevantropics-ը, որոշեց պարզապես գնալ ու շփվել տեղացիների հետ։ Շփումը ստացվեց, պատկերը մասամբ վերականգնվեց ու դեռ լրացվեց. այժմ վերևի անկյունում գրված է [սթրիթ արտ պատկերասրահ]։ Այդտեղից էլ մեկնարկեց վերջին շրջանի երևանյան արդի արվեստի ամենափախած նախագծերից մեկը։ Սարյանից սուրճ ֆռթացնելով հասնում ենք Ֆրիկ։ Հարցնում եմ Սերգեյին (որը մի քանի անգամ ԵՐԵՎԱՆի շապիկներ է նկարել և ընդհանրապես մեր ամսագրի ընկերն է), թե ինչու հենց այստեղ, հենց այս պատին։ «Ընդհանրապես, երբ փնտրում եմ նկարելու պատ, ու, երբ այն գտնում եմ, առաջնորդվում եմ զգացողություններով ու մտքերով, որոնք ներշնչված են միջավայրից: Ֆրիկի վրա երկար պատը միշտ ճանապարհիս էր, գնում-գալիս նայում էի, եփվում էր ինչ-որ բան:Նկարեցի: Մի որոշ ժամանակ անց տեսա նկարի էն հատվածը, որտեղ մոլոտովն էր՝ փակած սպիտակով: Հասկացա, որ շփում ա պետք։ Եկա, ծանոթացա, պատմեցի՝ ինչ եմ անում, ինչի եմ անում: Պատմեցի, որ ուզում եմ Կոնդը, որպես միջավայր, փոխի նշանակությունը: Ճիշտ ա, խոսակցությունները, որ Կոնդը սենց թե նենց քանդելու են, միշտ ակտուալ են: Ու մասամբ արդեն քանդված ա: Շատ տարբեր ա Կոնդը, ամեն դեպքում, թաղից թաղ՝ ուրիշ: Կոնդը մեծ ա, ու կարելի ա ձևավորել նոր միջավայր ու գոյության իմաստ: Օրինակ՝ դառնա բաց տարածք փողոցային արվեստի համար՝ արտ թաղամաս: Սրանով նպաստել ժամանակակից արվեստի և հասարակության մշակութային զարգացմանը: Տենց, Ժամի քուչի ժողովուրդը ջերմ ընդունեց: Մերսի»: Ավելին՝evnmag.com-ում

10:44 - 16 մարտի, 2019

ՀՔԾ-ն չի կարողանում «հայտնաբերել» Էլեկտրիկ Երևանի քաղաքացիական ոստիկաններին

14:39 - 12 մարտի, 2019