Գիտություն

Երևակայական Մարս՝ Հայաստանում․ AMADEE-24 ծրագիրը կանցկացվի Հայաստանում

Երևակայական Մարս՝ Հայաստանում․ AMADEE-24 ծրագիրը կանցկացվի Հայաստանում

Երբ Երկրից առաքելություն ուղարկվի Մարս, ի՞նչ որոշումներ կկայացնեն տիեզերագնացները տեղում, ինչպե՞ս կապ կհաստատեն Երկրի հետ, և ինչպե՞ս ռոբոտները կուսումնասիրեն Կարմիր մոլորակը։ Այս ամենին տիեզերագնացները պիտի պատրաստ լինեն, քանի որ Մարս առաքելություն ուղարկելը սարերի հետևում չէ։ Ավստրիական տիեզերական ֆորումը 2 տարին մեկ իրականացնում է AMADEE Մարսի անալոգային գիտական առաքելությունը, որի նպատակը դեպի Մարս իրական առաքելությանը պատրաստվելն է։ Ծրագրի շրջանակում որևէ երկրում ընտրվում է տեղանք, այնտեղ տեղակայվում է բազա։ Բազայում տիեզերագնացներն իրականացնում են հետազոտություններ, որոնք հետագայում՝ իրական առաքելության ժամանակ, նրանց կօգնեն։ Նորամուծության և ձեռներեցության ազգային կենտրոնի տաղավարը՝ «Դիջիթեք-2022» ցուցահանդեսում Հաջորդ տարի անցկացվելու է AMADEE-24 ծրագիրը, որի շրջանակում բազա է տեղակայվելու Հայաստանում։ Ավստրիական տիեզերական ֆորումի հետ բանակցել և նման համաձայնություն է ձեռք բերել Հայաստանի Նորամուծության և ձեռներեցության ազգային կենտրոնը։ Կենտրոնն այս ծրագրով ներկայացված էր մարտի 10-12-ն անցկացված «Դիջիթեք-2022» ցուցահանդեսին։ Նորամուծության և ձեռներեցության ազգային կենտրոնի տնօրեն Հայկ Մարգարյանը պատմում է, որ ծրագրի մասին իմացել են Եվրոպական տիեզերական գործակալության գործընկերներից, կապ հաստատել Ավստրիական տիեզերական ֆորումի հետ և խնդրել, որ որպես 2024-ի անալոգային առաքելության վայր դիտարկվի նաև Հայաստանը։ Ֆորումից եկել են Հայաստան, նրանց այստեղ ներկայացվել են մեր գիտական ժառանգությունը, ինչպես նաև առաքելության համար մի քանի մարզեր, և որոշում է կայացվել 2024-ին ծրագիրն իրականացնել հենց Հայաստանում։ Հայկ Մարգարյանի խոսքով այս տարվա ապրիլին արդեն կստորագրվի պաշտոնական փաստաթուղթը, ինչպես նաև կհայտարարվի, թե որ մարզում է տեղակայվելու բազան։ Հայկ Մարգարյանը Հայ-ռուսական համալսարանի մաթեմատիկական մոդելավորման ամբիոնի ղեկավար Արման Դարբինյանը նշում է, որ AMADEE-24-ն ունի երկու բաղադրիչ՝ կրթական և հետազոտական։ Կրթական ծրագրի առաջին փուլում ներգրավված կլինեն Հայաստանի բոլոր բուհերից ուսանողներ․ նրանք այս տարի հեռավար դասընթացների կմասնակցեն։ Արդեն երկրորդ փուլում մինչև 15 ուսանող կմեկնի Ավստրիա։ Կրթական ծրագիրն, իհարկե, կվերաբերի դեպի Մարս առաքելությանը, և երբ 2024-ին Հայաստանում ստեղծվի բազան, ուսանողներն այնտեղ հետազոտություններ անելու համար համապատասխան գիտելիքներ կունենան։ Հետզոտական բաղադրիչում կներգրավվեն Հայաստանի համալսարաններն ու գիտական ինստիտուտները։ Արման Դարբինյանը նշում է, որ իրենք հրավերներ կուղարկեն համալսարաններին և ինստիտուտներին, որպեսզի այնտեղի գիտաշխատողները հետազոտական թեմաներ ներկայացնեն։ Թեմաները պիտի վերաբերեն Մարս կատարվելիք առաքելությանը։ Օրինակ, ուսումնասիրության թեմա կարող է դառնալ այն, թե ինչպես է հնարավոր Երկրից բույսեր տանել ու աճեցնել Մարսի պայմաններում։ Այստեղ՝ բազայում, կարող են ստեղծվել այնպիսի պայմաններ, ինչպիսիք, ենթադրվում է, որ կլինեն Մարսում, և բույսերը աճեցնել։ Կարևորն այն է, որ Հայաստանում տեղակայվող բազայում իրականացվելիք հետազոտություններն օգտակար լինեն դեպի Մարս իրական առաքելության ժամանակ։ Գաղափարների հավաքումից հետո ավստրիացի գործընկերների հետ համագործակցությամբ կընտրվեն դրանցից ամենաակտուալները։ Հայկ Մարգարյանի խոսքով իրենք նպատակ ունեն, որ ստեղծվելիք բազան նորարական լինի, և այնտեղ շինարարական նոր տեխնոլոգիաներ օգտագործվեն։ Իսկ ծրագրի ավարտից հետո բազան, ինչպես նաև այնտեղ տեղակայված սարքերի մի մասը մնալու են Հայաստանում։ Ծրագրի շրջանակում 5 տարբեր երկրներից 6 անալոգ տիեզերագնացներ են գալու Հայաստան։ Արման Դարբինյանի խոսքով հայ հետազոտողները, մասնակցելով ծրագրին, կարևոր առավելություններ կունենան․ կշփվեն միջազգային փորձառու մասնագետների հետ, ինչպես նաև իրենց հետազոտությունները կներդնեն ծրագրում։ Հայկ Մարգարյանն էլ  նշում է, որ հայկական կողմից առաջարկ է եղել նաև, որ ծրագրի շրջանակում գիտությանը, տիեզերքին վերաբերող փառատոներ անցկացվեն։   Աննա Սահակյան
16:47 - 13 մարտի, 2023
Մեկնարկեց «Դիջիթեք 2022»-ը

Մեկնարկեց «Դիջիթեք 2022»-ը

Մարզահամերգային համալիրում այսօր մեկնարկեցին «Դիջիթեք 2022» ցուցահանդեսը և համանուն վեհաժողովը։  Ցուցահանդեսը, որը կազմակերպում է Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միությունը (ԱՏՁՄ), այս տարի անցկացվում է արդեն է 17-րդ անգամ։  Վերջին «Դիջիթեք»-ը տեղի էր 2021-ին, իսկ 2022-ի ցուցահանդեսը հետաձգվել էր՝ սահմանային իրավիճակով պայմանավորված։ Այս օրերին անցկացվում է հետաձգված «Դիջիթեք 2022»-ը։ Իսկ սեպտեմբերին տեղի կունենա «Դիջիթեք 2023»-ը, որի սպասվող գլխավոր միջոցառումն է «Դիջիթեք վեհաժողովը» (Digitec Summit)։ «Դիջիթեք 2022»-ի բացմանը ներկաներին ողջունեց ԱՏՁՄ նախագահ Ալեքսանդր Եսայանը։ Նա կարևորեց ԱՏՁՄ-ի և կառավարության համագործակցությունը տեխնոլոգիական կրթության ուղղությամբ, ինչպես նաև կրթության մեջ կատարվող ներդրումները։ Ալեքսանդր Եսայանը «Գլոբալ տեխնոլոգիական կենտրոններից մեկը դառնալու առաքելությունն իրականացնելու համար մենք չպետք է կրթենք միայն ինժեներների․ մենք նաև կարիք ունենք բժիշկների, արվեստագետների, իրավաբանների, որոնք ունակ են զարգանալու և միասին աշխատելու»,- նշեց Ալեքսանդր Եսայանը։ Բացման արարողությանը ներկա էր նաև բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Ռոբերտ Խաչատրյանը, որը նշեց՝ կառավարությունը տեխնոլոգիական ոլորտի ներկայացուցիչների հետ համագործակցությամբ տարբեր ծրագրեր է մշակում, ինչպես նաև փորձում է ակտիվ շփումներ ունենալ՝ ոլորտի խնդիրները հասկանալու համար։  Ռոբերտ Խաչատրյանը Նախարարն ասաց, որ այս տարվա ցուցահանդեսին փորձել են նաև ստարտափների ներգրավել, Վրաստանի գործընկերների աջակցությամբ նաև այնտեղից են ստարտափների հրավիրել։ Հայաստանում Եվրամիության դեսպան Անդրեա Վիկտորինն էլ խոսեց այն մասին, թե ինչ խնդիրներ կարող են լուծել զարգացող տեխնոլոգիաները։ Նա նշեց, որ ԵՄ-ն աջակցում է կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարին, իսկ տեխնոլոգիաները կարևոր դեր ունեն կանաչ տնտեսությունների զարգացման գործում։  Անդրեա Վիկտորինը «Դիջիթեք» վեհաժողովի նախագահ Րաֆֆի Քասարջյանն իր ելույթում շեշտեց՝ տեխնոլոգիաների զարգացումն ազդեցություն ունի կյանքի բոլոր ոլորտների վրա՝ կրթություն, առողջապահություն, քաղաքականություն, պաշտպանություն։  Նրա խոսքով տեխնոլոգիական արդյունաբերությունը, որ հիմնված է կրթական ամուր համակարգի վրա, ինչպես նաև գիտության մեջ ներդրումները երիտասարդ կանանց և տղամադրկանց համար հնարավորություններ են ստեղծում դառնալու ավելի տեղեկացված և ներգրավված քաղաքացիներ։ Րաֆֆի Քասարջյանը Այս տարվա «Դիջիթեք» վեհաժողովի թեման է «Ամբիցիոզ թեք. բաց տնտեսությունների դիմակայունությունն աշխարհի աճող անկայունության պայմաններում»։ «Դիջիթեք 2022» ցուցահանդեսին կմասնակցի ավելի քան 120 ընկերություն, իսկ այս տարվա առանձնահատկությունն այն է, որ բացի տեխնոկոգիական ընկերություններից՝ ցուցահանդեսին ներկայացված են նաև Հայաստանի գիտական մի քանի ինստիտուտներ։ Այս նախաձեռնությունն իրականացվում է «Գիտուժի» հետ համագործակցությամբ։ «Դիջիթեք 2022»-ը կշարունակվի նաև մարտի 11-ին և 12-ին։   Աննա Սահակյան
12:26 - 10 մարտի, 2023