Գիտություն

Ջուրը՝ որպես կյանքի հոմանիշ․ «լաբորատորիայից ներս» ջրօգտագործման մշակույթի ուսումնասիրություն է

Ջուրը՝ որպես կյանքի հոմանիշ․ «լաբորատորիայից ներս» ջրօգտագործման մշակույթի ուսումնասիրություն է

Ջուրը կյանք է՝ կյանքում հաճախ ենք լսում, բայց թերեւս, այնքան էլ հաճախ չենք մտածում այդ արտահայտության խորքային իմաստների, ընդհանրապես, ջրի բազմաֆունկցիոնալ դերի եւ մեզանում ձեւավորված ջրային մշակույթի նրբերանգների մասին։ ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի (ՀԱԻ) մի խումբ գիտաշխատողներ որոշել են մտածել այս եւ բազում այլ հարցերի շուրջ` փորձելով հասնել «ջրի ակունքներին»։ Այլ կերպ ասած՝ ուսումնասիրել ջրօգտագործման անցյալի փորձը, ջրային ռեսուրսների օգտագործման եւ կառավարման առանձնահատկությունները, ջրային պաշարների ներկային եւ ապագային վերաբերող խնդիրները՝ զուգակցելով դրանք նյութական եւ ոչ նյութական մշակութային ժառանգությանը՝ ջրամերձ հուշարձաններից մինչեւ ջրի պաշտամունքին հարող հավատալիքներ ու ծեսեր։ Եվ այս ամենը՝ ոչ թե մեկ, այլ մի քանի մասնագիտական դիտանկյունով։ «Ջրօգտագործման մշակույթը Հայկական լեռնաշխարհում հնագույն ժամանակներից մինչեւ մեր օրերը» ծրագրում ներառված են հնագիտությամբ, ազգագրությամբ եւ բանագիտությամբ զբաղվող 7 գիտաշխատողներ, որոնց ուսումնասիրության շրջանակում են Սեւանա լճի արեւելյան ավազանը, Շիրակի ջրանցքի, Բերքաբերի ջրամբարի պատմությունը, անձրեւաբեր ու անձրեւախափան մի շարք ծեսեր եւ ոչ միայն։ Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ այստեղ՝  Հետգրություն․ հոդվածի ձեւաչափը հաշվի առնելով՝ խորհուրդ ենք տալիս այն կարդալ համակարգչով։ Հեղինակ՝ Միլենա Խաչիկյան Տեսանյութերը՝ Սարգիս Խարազյանի եւ Սվետլանա Մովսիսյանի Լուսանկարները՝ Ռոման Աբովյանի եւ Ջուլիետտա Հովհաննիսյանի Մոնտաժը՝ Ռոման Աբովյանի
21:15 - 22 հուլիսի, 2023
Երկար զրույց գիտության շուրջ [47] Սյուզաննա Շամախյան | Վերոնիկա Աղաջանյան

Երկար զրույց գիտության շուրջ [47] Սյուզաննա Շամախյան | Վերոնիկա Աղաջանյան

«Երկար զրույց գիտության շուրջ» շարքի 47-րդ թողարկմանը Հայաստանի գիտության և տեխնոլոգիաների հիմնադրամի (FAST)՝ ռազմավարական ծրագրերի գծով փոխնախագահ Սյուզաննա Շամախյանը և հետազոտությունների առաջխաղացման ծրագրերի ղեկավար Վերոնիկա Աղաջանյանը զրուցում են - գիտության ու նորարարության զարգացման տեսլականի և դրա շուրջ ռեսուրսների կոնսոլիդացիայի անհրաժեշտության, - գիտության թիրախային կամ հորիզոնական զարգացման երկընտրանքի, - երկրի վերափոխման ու աշխարհին ասելիք ունենալու, - բացասական ինդիվիդուալիզմի (շուստրիության), - համագործակցության մշակույթի բացակայության, - հասարակության դրական հատկանիշների՝ գիտելիքահեն տնտեսության կառուցմանը նպաստելու, - գիտության միջազգայնացման տենդենցների, - գիտության ու կրթության խնդիրների կապի, - կրթության բարձր որակի ուղղությամբ հանրային պահանջի բացակայության,  - հետազոտական աշխատանքի կազմակերպման գիտելիքի բացակայության,  - կրթության ապագայի և կրթական համակարգի վերափոխման մասին։
17:48 - 19 հուլիսի, 2023
Ճանապարհորդություն դեպի քարաքոսերի աշխարհ․ Քարաքոսերի հետազոտման և պահպանության գիտական խմբից ներս

Ճանապարհորդություն դեպի քարաքոսերի աշխարհ․ Քարաքոսերի հետազոտման և պահպանության գիտական խմբից ներս

Պատահե՞լ է, որ քարի վրա բարակ, գունավոր շերտ տեսնեք, ու առաջին հայացքից ձեզ թվա, թե դա մամուռ է… Իրականում ձեր առջև քարաքոս է՝ մի հետաքրքիր «օրգանիզմ», որն այնքան էլ օրգանիզմ չէ։ Կային ժամանակներ, երբ քարաքոսերը համարվում էին բույսեր։ Բայց երբ գիտնականները խորությամբ ուսումնասիրեցին դրանք, պարզեցին, որ քարաքոսերն ամենևին էլ բույսեր չեն, այլ բարդ համակարգեր՝ համակեցություններ, որտեղ կան սնկեր և ջրիմուռներ։ Մինչև վերջերս Հայաստանի քարաքոսերի մասին գիտական հետազոտությունների հաճախ չէիք հանդիպի։ Իրավիճակը փոխվեց 2020-ին, երբ Ա. Թախտաջյանի անվան բուսաբանության ինստիտուտում գիտական նոր խումբ ձևավորվեց, որը սկսեց զբաղվել Հայաստանի քարաքոսերի ուսումնասիրությամբ։ Իսկ ինչպե՞ս ձևավորվեց Քարաքոսերի հետազոտման և պահպանության գիտական խումբը, ովքե՞ր են աշխատում այնտեղ, ինչպե՞ս են հետազոտում քարաքոսերը․․․ Հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ՝ Հեղինակ՝ Աննա Սահակյան,Տեսանյութերը և լուսանկարները՝ Սարգիս Խարազյանի ու Ռոման Աբովյանի  
21:56 - 10 հուլիսի, 2023
Միջգիտակարգային երկխոսություն. Լևոն Աբրահամյան | Հրանտ Խաչատրյան

Միջգիտակարգային երկխոսություն. Լևոն Աբրահամյան | Հրանտ Խաչատրյան

Հունիսի 26-28-ը Դիլիջանում անցկացվում է «Հայ Մշակութային և Գիտական ​​Ընկերակցության» (ASOF) երկրորդ տարեկան համաժողովը։ Համաժողովի շրջանակում Infocom-ը որոշել է զրուցել տարբեր գիտակարգեր ներկայացնող երկու գիտնականների հետ։ Մաթեմատիկոս Հրանտ Խաչատրյանը և ազգագրագետ Լևոն Աբրահամյանը պատմում են միջգիտակարգային համագործակցության իրենց փորձի, բնագիտական հետազոտություններում հումանիտար և հասարակագիտական հետազոտողների ներգրավման, բոլոր գիտակարգերի համար միևնույն գիտաչափության սահմանման ռիսկերի, միջազգային լսարանին հետաքրքրող թեմաներով հետազոտություններին զուգահեռ տեղական, հայագիտական հետազոտությունների կարևորության և ֆինանսավորման, գիտության պետական ֆինանսավորման և գիտական արտադրանքը պետությանը ծառայեցնելու կարևորության մասին
20:16 - 27 հունիսի, 2023
Գիտարբուք Սուրեն Մանուկյանի հետ. Ցեղասպանագիտություն. ինչպես նկարագրել աննկարագրելին

Գիտարբուք Սուրեն Մանուկյանի հետ. Ցեղասպանագիտություն. ինչպես նկարագրել աննկարագրելին

Գիտարբուք Սուրեն Մանուկյանի հետ. Ցեղասպանագիտություն. ինչպես նկարագրել աննկարագրելի․ - Ներածություն - Ի՞նչ է ցեղասպանությունը, և ինչպես ստեղծվեց ցեղասպանագիտությունը - Ինչու՞ ուսումնասիրել ցեղասպանությունները - Ցեղասպանության սահմանման խութերը - Արդյո՞ք այն, ինչ կատարվում է Արցախում, ցեղասպանություն է - Հայոց ցեղասպանությունը՝ որպես առաջին մեծ ինդուստրիալ ցեղասպանություն - Հայոց ցեղասպանության հետևանքները - Ով էր պատասխանատու Հայոց ցեղասպանության համար - Երիտթուրքերի ծագումնաբանությունը - Ո՞ր պարագայում Թուրքիան կճանաչի Ցեղասպանությունը, և ի՞նչ հետևանքներ դա կունենա - Արդյոք Իսրայելը Պաղեստինի նկատմամբ ցեղասպան քաղաքականություն է վարում  - Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության միտումները - Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ջանքերը. Նեմեսիս, Ասալա
13:14 - 08 հունիսի, 2023
Ճանապարհորդություն դեպի նանոաշխարհ․ Նանոգիտության և տեխնոլոգիաների նորարարական կենտրոնից ներս

Ճանապարհորդություն դեպի նանոաշխարհ․ Նանոգիտության և տեխնոլոգիաների նորարարական կենտրոնից ներս

2020-ի վերջին և 2021-ին Նալբանդյանի անվան քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտը միավորեց մի քանի ֆիզիկոսների ու քիմիկոսների, որոնք մինչ այդ իրար չէին ճանաչում․ նրանցից մեկը որոշել էր թողնել գիտությունը, մյուսը նոր էր պաշտպանել ասպիրանտական թեզն ու գիտական հաստատություններ էր փնտրում, որտեղ կարող էր աշխատել․․․ Նրանց բոլորին Քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտ էր բերել այն, որ այստեղ գիտական նոր կենտրոն էր ստեղծվում։  Բայց այս պատմությունը սկսվել էր շատ վաղուց․ դեռ 2013-ին էր տեսական ֆիզիկոս Մկրտիչ Երանոսյանը որոշել, որ պիտի թողնի տեսական ֆիզիկան ու նանոգիտությամբ զբաղվի։ Նրա այդ որոշումն էր պատճառը, որ տարիներ անց ստեղծվեց Նանոգիտության և տեխնոլոգիաների նորարարական կենտրոնը։ Հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ՝ Հեղինակ՝ Աննա Սահակյան,Տեսանյութերը և լուսանկարները՝ Սարգիս Խարազյանի ու Ռոման Աբովյանի
22:35 - 03 հունիսի, 2023