Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե

Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի՝ 2024-ի երկրորդ եռամսյակային զեկույցը

Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն ներկայացրել է 2024-ի երկրորդ եռամսյակային զեկույցը: «2024 թ․ երկրորդ եռամսյակը հետհեղափոխական Հայաստանում աննախադեպ էր լրատվամիջոցների աշխատակիցների հանդեպ կիրառված ֆիզիկական բռնությունների առումով։ Դա պայմանավորված էր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացի հետ կապված հասարակական-քաղաքական մթնոլորտի լարվածությամբ, զանգվածային բողոքի ակցիաներով, ոստիկանության և ցուցարարների միջև բազմաթիվ բախումներով, որոնց ընթացքում հարձակման էին ենթարկվում նաև լրագրողները և օպերատորները։ Չնայած որ վերջին տարիներին ցույցերը, հանրահավաքներն ու երթերը հաճախ ուղեկցվել են նաև ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների իրավունքների խախտումներով, սակայն դիտարկվող ժամանակահատվածում դրանք հասել են պիկի։ Մասնավորապես՝ գրանցվել է ընդդեմ լրագրողների և օպերատորների ֆիզիկական բռնության 14 դեպք՝ 23 տուժողով։ Սա 2018 թվականից հետո արձանագրված ամենաբարձր ցուցանիշն է, իսկ տուժողների թվով հավասար է հեղափոխության օրերին գրանցվածին։ Ֆիզիկական բռնությունների մեծ մասը՝ 11-ը, ուժային կառույցների անհամաչափ գործողությունների արդյունք է։ Եռամսյակի ընթացքում արձանագրվել է լրագրողների նկատմամբ տարատեսակ այլ ճնշումների՝ վիրավորանքների, սպառնալիքների, մասնագիտական գործունեության խոչընդոտումների 9 դեպք։ Սրանցից 6-ը գրանցվել է բողոքի ակցիաների ժամանակ (4-ը՝ ընդդիմության ներկայացուցիչների, 2-ը՝ իրավապահների կողմից)։ Դիտարկվող շրջանում ավելացել է ընդդեմ լրագրողների ու լրատվամիջոցների դատական գործերի հոսքը․ ապրիլ-հունիս ամիսներին ներկայացվել է այդպիսի 17 նոր հայց՝ նախորդ եռամսյակի 12-ի դիմաց։ Դատական հայցերից 5-ը գործարարների կողմից են, 4-ը՝ իշխանության ներկայացուցիչների, 4-ը քաղաքացիների, 2-ը՝ փաստաբանների, 1-ը՝ ՀԿ-ի, 1-ը՝ ընդդիմադիր գործչի կողմից։ Պետական մարմիններից պաշտոնական տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումների քանակը եռամսյակի ընթացքում նվազել է․ ԽԱՊԿ-ը գրանցել է այդպիսի 19 դեպք՝ նախորդ եռամսյակի 41-ի դիմաց։ Այստեղ խնդրահարույց են մնում լրագրողների և լրատվամիջոցների կողմից հայցվող տեղեկությունների տրամադրման անհիմն մերժումները, ներկայացված գրավոր հարցումներին արձագանքելու չարդարացված ուշացումները կամ լղոզված, հարցերի էության հետ կապ չունեցող պատասխանները։ 2024 թ. խախտումների քանակական տվյալները Խախտումների տեսակները 1-ին եռամսյակ 2-րդ եռամսյակ Ընդամենը Ֆիզիկական բռնություններ` լրագրողների նկատմամբ 0 14(23 տուժող) 14 Ճնշումներ` ԶԼՄ-ների և դրանց աշխատակիցների նկատմամբ 17 26 43 Տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումներ 41 19 60 2024 թ. ԶԼՄ-ների և լրագրողների դեմ ներկայացված դատական գործ Դատական գործերի տեսակները 1-ին եռամսյակ 2-րդ եռամսյակ Ընդամենը Վիրավորանքի և զրպարտության հիմքով 12 17 29 Տնտեսական կամ այլ վեճեր 0 0 0 Միջազգային իրավապաշտպան ու լրագրողական կազմակերպությունները՝ Amnesty International, Freedom House, «Լրագրողներ առանց սահմանների», ինչպես նաև ԱՄՆ պետդեպարտամենտը եռամսյակի ընթացքում անդրադարձել են Հայաստանում լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների իրավունքների խախտումներին դեպքերին և խոսքի ազատության վիճակին ընդհանրապես՝ արձանագրելով, որ երկրում լրատվամիջոցները շարունակում են մնալ բևեռացված։ Ըստ այդ զեկույցների՝ կարևոր ձեռքբերումներից է ձևավորված բազմակարծության միջավայրը: Սրանով պայմանավորված՝ մամուլի ազատության վարկանիշում, ըստ «Լրագրողներ առանց սահմանների» կազմակերպության գնահատանի՝ Հայաստանը 6 կետով բարելավել է իր դիրքերը. նախորդ տարի 180 երկրի ցանկում ՀՀ-ն 49-րդն էր, այս տարի՝ 43-րդը։ Սակայն կազմակերպությունը նշել է, որ երկրում ոլորտը կարգավորող իրավական դաշտը բավարար չափով չի պաշտպանում մամուլի ազատությունը և չի հետևում եվրոպական չափանիշներին: Այս առումով առավել հրատապ են ԽԱՊԿ-ի և գործընկեր լրագրողական կազմակերպությունների, ԱԺ պրոֆիլային հանձնաժողովի և Արդարադատության նախարարության կողմից տարվող համատեղ աշխատանքները՝ Մեդիա օրնսդրության բարեփոխումների հայեցակարգի մշակման ուղղությամբ։ Այդ գործընթացի տրամաբանությունից է բխում նաև «Զանգվածային լրատվության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու նախագիծը, որը ապրիլին ներկայացվել է ՀՀ կառավարություն։ Ավելի ուշ՝ ապրիլի 29-ին, այդ օրինագծի քննարկման համար կայացել են նաև խորհրդարանական լսումներ»,- ասված է զեկույցում։

19:35 - 25 հուլիսի, 2024

Լրագրողական կազմակերպությունները դատապարտում են լրագրողների նկատմամբ բիրտ ուժի կիրառումը

Լրագրողական կազմակերպությունները հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ հունիսի 12-ին ՀՀ Ազգային ժողովի մոտ ոստիկանության կիրառած հատուկ միջոցների հետևանքով տուժած 10-ից ավելի լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների վերաբերյալ։ Հայտարարության տեքստն ամբողջությամբ՝ ստորև․ «Հունիսի 12-ին Ազգային ժողովի մոտ «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման կազմակերպած բողոքի ակցիայի դեմ ոստիկանության կիրառած հատուկ միջոցների արդյունքում ի թիվս բազմաթիվ ցուցարարների տուժել են նաև 10-ից ավելի լրագրողներ և օպերատորներ, որոնք իրադարձությունների կիզակետում կատարում էին իրենց մասնագիտական պարտականությունները։ Այսպես՝ լուսաձայնային նռնակների պայթյուններից և առաջացած հրմշտոցներից վնասվածքներ են ստացել «News.am» լրատվական կայքի օպերատոր Վազգեն Եթումյանը, «Armlur.am»-ի օպերատոր Հովսեփ Հովսեփյանը, «ՍիվիլՆեթ»-ի օպերատոր Նարեկ Հայրյանը, «ABC media»-ի լրագրողներ Նանե Հայրապետյանն ու Աղվան Ասոյանը, օպերատորներ Էդիկ Մալաքյանն ու Արման Ղարիբյանը, «Mediahub.am»-ի թղթակից Նարե Գևորգյանը, «AlphaNews»-ի լրագրող Արփինե Բաղդասարյանը և օպերատոր Հովհաննես Հակոբյանը։ Բախումների ընթացքում վնասվել կամ կորել է «Փաստինֆո» լրատվականի, PARA TV-ի, «Սպուտնիկ Արմենիա»-ի և այլ լրատվամիջոցների տեխնիկան՝ ուղիղ հեռարձակման սարքեր, տեսախցիկներ ու միկրոֆոններ։ Մենք՝ ներքոստորագրյալ լրագրողական կազմակերպություններս, խստորեն դատապարտում ենք ոստիկանության կողմից ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների նկատմամբ բիրտ ուժի կիրառումը, ոչ պրոֆեսիոնալ, չհաշվարկված գործողությունները, որոնք հանգեցրել են ծանր հետևանքների։ Մի շարք տեսագրություններում, ինչպես նաև «Ֆոտոլուր» լրատվական գործակալության լուսանկարում պարզորոշ երևում է, որ լուսաձայնային նռնակներ ուղղվել են նաև լրագրողների ու օպերատորների կողմ, որտեղ կուտակված էին լրատվամիջոցների տեսախցիկները։ Սա հիշեցնում է 2016 թվականի հուլիսին Երևանի Սարի թաղում տեղի ունեցած իրադարձությունները լուսաբանող լրագրողների թիրախավորումը և նրանց նկատմամբ չարդարացված ուժի կիրառումն ու հետապնդումները, ինչը վկայում է, որ ոստիկանության գործելաոճում գրեթե ոչինչ չի փոխվել, և լուրջ կասկածի տակ է դնում հռչակված բարեփոխումների մասին պնդումները։ Այս ֆոնին խորը մտահոգություն է առաջացնում այն փաստը, որ երկրի առաջին դեմքերն անվերապահորեն արդարացրել են ուժային կառույցների գործողությունները՝ նույնիսկ չսպասելով դրանց վերլուծությունների արդյունքներին, ինչը պարարտ հող է ստեղծում հետագայում նման գործողությունների կրկնման համար։ Վրդովմունք է առաջացնում նաև այն, որ նույն օրը, երբ Ազգային ժողովի նիստում՝ վարչապետի հետ հարցուպատասխանի ժամանակ, վիճաբանություն է սկսվել իշխանության և ընդդիմության ներկայացուցիչների միջև, անվտանգության ծառայության աշխատակիցները փորձել են ԱԺ-ի օթյակից բռնի ուժով դուրս հանել լրագրողներին՝ արգելելով նրանց կատարել մասնագիտական պարտականությունները՝ տեսանկարահանել ԱԺ նիստերի դահլիճում տեղի ունեցողը։ Այսպիսի անընդունելի գործելաոճ խորհրդարանում դրսևորվել է նաև նախորդ տարիներին, և սա դարձել է արատավոր ավանդույթ։ Ելնելով վերոգրյալից՝ մենք պահանջում ենք․ • իշխող քաղաքական ուժից՝ հանդես գալ հայտարարությամբ և հայցել ներողամտություն հունիսի 12-ի իրադարձությունների ընթացքում տուժած բոլոր լրագրողներից ու լրատվամիջոցներից, փոխհատուցել նրանց վնասները և միջոցներ ձեռնարկել ճգնաժամային իրավիճակներում նրանց անվտանգ գործունեությունն ապահովելու համար, • Ներքին գործերի նախարարությունից՝ ծառայողական քննություն իրականացնել և վերլուծել ոստիկանության գործողությունների օրինականությունն ու համաչափությունը, բացահայտել խախտումները, հրապարակայնորեն ընդունել դրանք և պատասխանատվության ենթարկել իրենց լիազորությունները չարաշահած ծառայողներին։ Մենք մեր համերաշխությունն ու սատարումն ենք հայտնում ցավալի իրադարձություններում տուժած բոլոր լրագրողներին ու օպերատորներին, մաղթում շուտափույթ ապաքինում և տոկունություն»։ Հայտարարության տակ ստորագրել են հետևյալ կազմակերպությունները․ – Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե – Երևանի մամուլի ակումբ – Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն – Լրագրողների «Ասպարեզ» ակումբ – Բազմակողմանի տեղեկատվության ինստիտուտ – Հայաստան – Հանրային լրագրության ակումբ – «Լրագրողներ հանուն ապագայի» – «Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» – Գորիսի մամուլի ակումբ

10:33 - 14 հունիսի, 2024

Հայաստանում լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնության դեպքերը նվազել են. ԽԱՊԿ-ի տարեկան զեկույցը |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստանի լրատվամիջոցների համար 2023 թվականը բարդ տարի է եղել՝ լի տարբեր իրադարձություններով։ Եղել են հասարակական-քաղաքական իրավիճակի սրացումներ, զանգվածային բողոքի ակցիաներ, Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակում և սեպտեմբերյան ռազմական ագրեսիա Ադրբեջանի կողմից, այնուհետև բռնի տեղահանված 100 հազարից ավելի արցախցիներ։ Տարին նաև ընտրական էր՝ անցկացվեցին Երևանի ավագանու ընտրություններ։ Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի հրապարակած տարեկան զեկույցի համաձայն՝ ստեղծված իրավիճակում գրանցվել են ֆիզիկական բռնություններ լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների նկատմամբ, տարատեսակ ճնշումներ՝ սպառնալիք, ատելության արտահայտում։ «Արմենպրես»-ի մամուլի սրահում հրավիրված ասուլիսում Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը նշեց, որ տարվա ընթացքում խնդիրներ են արձանագրել նաև տեղեկատվության ազատության սահմանափակումների առնչությամբ՝ պետական մարմիններից լրագրողների հարցումների անհիմն մերժում կամ դրանց ոչ ամբողջական, լղոզված պատասխանների տրամադրում։ «2023 թվականին տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտման 135 դեպք է եղել, 2022 թվականին՝ 115։ Այս 135 դեպքը վերաբերում է հանրային նշանակության բաց տեղեկություններին։ Դրանք չեն տրամադրվում պետական մարմինների կողմից։ Եթե տրամադրվել են, ապա կամ թերի են եղել, կամ՝ լղոզված»,-ասաց Աշոտ Մելիքյանը։ Նման դեպքերում Աշոտ Մելիքյանը խորհուրդ է տալիս լրատվամիջոցներին դիմել վարչական դատարան՝ ոչ միայն պետական մարմնին պարտավորեցնել տրամադրել տեղեկությունը, այլև պատասխանատվության ենթարկել։ Նա հիշեցրեց, որ օրենսդրական փոփոխությունների համաձայն՝ վարչական տույժի շեմը բարձրացվել է։ Չնայած երկրում ստեղծված դժվար իրավիճակին, 2023 թվականին նկատվել է լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնությունների թվի նկատելի նվազում։ 2023 թվականին գրանցվել է 6 դեպք, 2022 թվականին՝ 14։ Ի տարբերություն դրան, ավելացել են ԶԼՄ-ների ու դրանց աշխատակիցների նկատմամբ ճնշումների դեպքերը։ Մասնավորապես՝ 2023 թվականին գրանցվել է 60, իսկ 2022-ին՝ 55 դեպք։ Տարվա ընթացքում միջազգային կազմակերպությունները՝ «Freedom House»-ը, «Human Rights Watch»-ը, «Լրագրողներ առանց սահմանների»-ն, ինչպես նաև ԱՄՆ պետքարտուղարությունը հրապարակել են իրենց ամենամյա զեկույցները՝ անդրադառնալով նաև Հայաստանում խոսքի ազատությանն ու ԶԼՄ-ների գործունեությանը։ Ընդհանուր առմամբ՝ այս ոլորտում արձանագրվել է իրավիճակի բարելավում, սակայն մատնանշվել են նաև մի շարք խնդիրներ՝ կապված մեդիաոլորտը կարգավորող օրենսդրության հետ։

15:28 - 23 հունվարի, 2024

2022թ․-ին արձանագրվել է լրագրողների ու լրատվամիջոցների իրավունքների տարատեսակ խախտումների 184 դեպք

15:46 - 27 հունվարի, 2023

2022-ի 2-րդ եռամսյակում կտրուկ աճել են ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների հանդեպ ֆիզիկական բռնության դեպքերը. զեկույց

15:53 - 26 հուլիսի, 2022

Զրպարտության և վիրավորանքի հիմքով ԶԼՄ-ների դեմ դատական 60 գործ է գրանցվել. ԽԱՊԿ-ն ամփոփել է տարին |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստանում 2021 թվականը լրատվամիջոցների գործունեության համար լարված ժամանակաշրջան էր՝ պայմանավորված հետպատերազմյան, հասարակական-քաղաքական խոր ճգնաժամով ու արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների թեժ պայքարով։ Այս մասին նշեց Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը՝ ներկայացնելով կոմիտեի տարեկան զեկույցը: «Թե քաղաքական գործիչների ու պաշտոնյաների, թե քաղաքացիների կողմից լրագրողները և օպերատորները հաճախ թիրախավորվել են: Հատկանշական էր, որ զանգվածային ակցիաների ժամանակ քաղաքական ուժերի համախոհները նույնականացնում էին լրատվամիջոցներին այն քաղաքական ուժի հետ, որի աջակցությամբ կամ հովանու ներքո գործում էին: Այդ ամենի հետևանքով դրսևորվում էր անհանդուրժողականություն»,-ասաց Աշոտ Մելիքյանը: Այդ լարված իրավիճակով պայմանավորված՝ 2021 թվականին կոմիտեն արձանագրել է լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների նկատմամբ ֆիզիկական բռնության 18 դեպք, որոնց ընթացքում տուժել է 20 լրագրող ու օպերատոր: Թեպետ 2021 թվականի չորրորդ եռամսյակում ֆիզիկական բռնության դեպք չի գրանցվել ու մնացած բոլոր դեպքերն արձանագրվել են առաջին երեք եռամսյակում, միևնույն է Աշոտ Մելիքյանի կարծիքով, ընդհանուր ցուցանիշը մտահոգիչ է: Անդրադառնալով զրպարտության և վիրավորանքի հիմքով ընդդեմ լրագրողների ու լրատվամիջոցների դատական նոր հայցերին՝ Աշոտ Մելիքյանը նշեց, որ այդ առումով մեծ հոսք է նկատվում: 2020 թվականին նման 61 դատական հայց է եղել, 2021 թվականին՝ 60: Կոմիտեի նախագահը նկատեց, որ, ընդհանուր առմամբ, նույն միտումը պահպանվում է: «Դատական հայց ներկայացրածները, որպես ֆինանսական փոխհատուցում, հիմնականում առավելագույնն են պահանջում: Շատ քիչ է լինում, որ առհասարակ գումար չեն պահանջում ու ցանկանում են միայն հերքում ու պատասխանի իրավունք: Ինչ վերաբերում է դատարանների մոտեցումներին, ապա այդ առավելագույն պահանջները դեռ չեն բավարարվել»,-ասաց Աշոտ Մելիքյանը: Կոմիտեի նախագահը մտահոգիչ է համարում տեղեկություն ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումների հետ կապված արձանագրումները: 2021 թվականին այդպիսի 99 դեպք է գրանցվել : 2020 թվականին այդ ցուցանիշը 90 էր: Այս հարցում հիմնականում լրատվամիջոցները խնդիրներ են ունենում իրավական ոլորտի գերատեսչությունների հետ:

14:24 - 25 հունվարի, 2022

Ավելացել են տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումները. ԽԱՊԿ |armenpress.am|

armenpress.am: Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի զեկույցի համաձայն` 2021 թվականի երրորդ եռամսյակում նախորդ եռամսյակների համեմատ նվազել են լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնությունների դեպքերը: 2021 թվականի երրորդ եռամսյակի ընթացքում գրանցվել է լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնության 3 դեպք, 2021 թվականի 2-րդ եռամսյակում այդ ցուցանիշը եղել է 8: Նվազել են նաև ԶԼՄ-ների և դրանց աշխատակիցների նկատմամբ ճնշումների դեպքերը: Մասնավորապես, 3-րդ եռամսյակում գրանցվել է նման 20 դեպք: Այս ցուցանիշը երկրորդ եռամսյակում եղել է 43: Ի տարբերություն այս երկու ցուցանիշների, կտրուկ աճ է նկատվել տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումների պարագայում: Մասնավորապես, ընթացիկ տարվա 3-րդ եռամսյակում գրանցվել է նման 37 դեպք: Տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումների 15-ական դեպք եղել է ընթացիկ տարվա նախորդ եռամսյակներին: Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը նշեց, որ տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումների վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ պետական մարմինները վատ են աշխատում: «Լրագրողների հետ երկխոսությունը, համագործակցությունը, մեծ հաշվով չի կայացել: Այնինչ, հարցերը բազմաթիվ են՝ հետպատերազմյան շրջանի, տարածաշրջանային, սոցիալական խնդիրների հետ կապված: Հասկանալի է, որ լրագրողներն ակտիվորեն հարցումներ են ուղարկում պետական մարմիններին, այնինչ, կամ պատասխանները ուշացվում են, կամ արհամարհվում են, կամ լղոզված են գալիս: Այդ փաստերը մենք արձանագրել ենք»,-ասաց Աշոտ Մելիքյանը: 2021թվականի 3-րդ եռամսյակում վիրավորանքի և զրպարտության հիմքով ԶԼՄ-ների և լրագրողների դեմ ներկայացված դատական հայցերի թիվը կազմում է 15: Այս ցուցանիշը երկրորդ եռամսյակի համեմատ նվազել է: Երկրորդ եռամսյակում գրանցվել էր 23 հայց: Աշոտ Մելիքյանի խոսքով, 15 նոր հայցը նույնպես մտահոգիչ ցուցանիշ է: Դիտարկմանը, թե արդյոք սա վկայում է խնդիրներն իրավական դաշտում լուծելու նոր մշակույթի ձևավորման մասին, Աշոտ Մելիքյանը նշեց, որ այդպիսի միտում կարող ենք արձանագրել: «Ամեն դեպքում ֆիզիկական բռնությունների քանակն այն չէ, ինչ երկու, երեք տարի առաջ էր: Նշեմ, որ դատական հայցերի մեծ մասը ներկա և նախկին պաշտոնյաների, պետական մարմինների կողմից է: Այսինքն՝ մենք տեսնում ենք, որ բավական ակտիվ է այդ հոսքը հենց պաշտոնյաների ու քաղաքական գործիչների կողմից»,-ասաց Աշոտ Մելիքյանը: Աշոտ Մելիքյանի խոսքով, 2021թվականի երրորդ եռամսյակը լրատվամիջոցների ու լրագրողների համար խիստ մտահոգիչ էր նախ և առաջ նրանց նկատմամբ կիրառվող նոր սահմանափակումների առումով։ Ութերորդ գումարման Ազգային ժողովի ղեկավարությունը հուլիսի 30-ին ընդունեց երկրի օրենսդիր մարմնում նախադեպը չունեցող մի որոշում, որով սահմանափակեց խորհրդարանի շենքում ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների ազատ տեղաշարժն ու աշխատանքի հնարավորությունները՝ կապված պատգամավորներից մեկնաբանություններ և հարցազրույցներ վերցնելու, մշտական հանձնաժողովների նիստերը և այլ քննարկումները լուսաբանելու հետ։ Աշոտ Մելիքյանն անդրադարձավ նաև օգոստոսի 30-ին ուժի մեջ մտած Քրեական և Քրեական դատավարության օրենսգրքերում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթին, որով քրեականացվեց անձին հրապարակայնորեն ծանր վիրավորանք հասցնելը, ինչի համար սահմանվել են տարբեր չափերի տուգանքներ, իսկ որոշ դեպքերում մինչև 3 ամիս ազատազրկում։ Նա նկատեց, որ այս նախագծերի փաթեթը լրագրողական կազմակերպությունները գնահատել են հետընթաց:

16:47 - 22 հոկտեմբերի, 2021

ԶԼՄ-ների դեմ դատական հայցերի մեծ մասը եղել է հրապարակումներում վիրավորանքի և զրպարտության հիմքով |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստանում 2020 թվականին լրագրողների ու լրատվամիջոցների դեմ դատական հայցերի քանակը 2019 թվականին նվազել է: Եթե 2019 թվականին 94 հայցադիմում է եղել, ապա 2020 թվականին այդ ցուցանիշը կազմել է 82: Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե նախագահ Աշոտ Մելիքյանը նշեց, որ, թեպետ, ընդհանուր ցուցանիշի նվազում է նկատվում, սակայն, ամեն դեպքում կարելի է ասել, որ լրատվամիջոցների դեմ դատական գործընթացներ սկսելու 2019 թվականի միտումը շարունակվել է նաև 2020 թվականին: «Եթե հաշվի առնենք, որ 2020 թվականի սեպտեմբերից ի վեր մեր երկիրը զբաղված էր պատերազմական ու դրա հետ կապված խնդիրներով, ապա, կարծում ենք, որ դրանով էր պայմանավորված, որ լրատվամիջոցների դեմ դատական գործերի հոսքը նկատելի պակասեց: Ամեն դեպքում տարվա առաջին երեք եռամսյակի տվյալներով, տեսնում ենք, որ 2019-ի միտումը պահպանվել է»,- նշեց Աշոտ Մելիքյանը: Ինչպես նախորդ տարիներին, 2020 թվականին ևս լրագրողների ու լրատվամիջոցների դեմ ներկայացրած դատական հայցերի ճնշող մեծամասնությունը եղել է ԶԼՄ-ների հրապարակումներում վիրավորանքի և զրպարտության հիմքով: Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի զեկույցի համաձայն, 2013 և 2014 թվականների նմանատիպ հետազոտությունների հետ համեմատությունը ցույց է տալիս, որ վիրավորանքի և զրպարտության հիմքով գործերի քանակը գրեթե 3 անգամ ավելացել է։ Դա պայմանավորված է համացանցի և սոցիալական մեդիայի սրընթաց զարգացմամբ, ինչը Հայաստանում համընկավ հասարակական-քաղաքական բուռն իրադարձությունների հետ, որոնք զուգորդվեցին պայքարի մեջ մտած ուժերի և նրանց համակիրների կողմից լայնորեն կիրառվող ատելության խոսքով, մանիպուլյացիաներով, վիրավորանքով ու զրպարտությամբ։ Այս ամենը տեղափոխվեց նաև ավանդական լրատվամիջոցներ, ինչն էլ հանգեցրեց դատական գործերի հոսքի աննախադեպ ավելացմանը։ «Թեպետ այլ հիմքով հայցերը քիչ են, բայց դրանք էլ բավական հետաքրքիր են նախադեպերի առումով: Մենք գիտենք, որ հաճախ լրագրողների իրավունքները խախտվում են հենց խմբագրության ներսում: Դա կարող է լինել առանց պայմանագրի աշխատելը, ժամանակին վճարովի արձակուրդ չտրամադրելը, հիվանդության ժամանակ չվճարելը: Հիմա մենք տեսնում ենք, որ լրագրողները նաև այս հարցերով են դիմում դատարան իրենց իրավունքները պաշտպանելու: Այս տեսանկյունից դատական նախադեպեր ստեղծելը կարևոր է»,-ասաց Աշոտ Մելիքյանը: Իրավաբան Դավիթ Ասատրյանի խոսքով՝ 2019-2020 թվականի տվյալները 2012-2013 թվականներին կատարված հետազոտության հետ համեմատլով, կարող ենք արձանագրել, որ բարձրացել է դատական ակտերի որակը, պատճառաբանությունների, հիմնավորվածությունների մակարդակը: «Զանգվածային լրատվության միջոցներն ավելի լավ պաշտպանության միջոցներ են կիրառում, որոշ դեպքերում առկա է փաստաբանի մասնակցությունը: Ընդհանուր առմամբ, դրական միտում կա, բայց, ամեն դեպքում տեսնում ենք, որ կան հիմնավոր խնդիրներ: Բարելավումների համար մենք ներկայացնում ենք առաջարկներ»,-ասաց Դավիթ Ասատրյանը: Նշված խնդիրներից է այն, երբ դատարանները տարաբնույթ մեկնաբանություններ են տվել արատավորող արտահայտությունների հիմքում ընկած փաստերի և գնահատող դատողությունների վերաբերյալ։ Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանի նախադեպային որոշումները պահանջում են, որ նման դեպքերում կիրառվեն միատեսակ մոտեցումներ։ Այս պահանջին չհետևելը հանգեցնում է անձանց իրավունքների խախտման։ Վիրավորանքի և զրպարտության գործերով կայացված դատական ակտերը հաճախ թերի են պատճառաբանված։ Մինչդեռ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանն իր մի շարք որոշումներում ներպետական դատարանների ակտերի չպատճառաբանվածությունը կամ ոչ բավարար պատճառաբանվածությունը համարել է անձի արդար դատական քննության իրավունքի խախտում:

14:49 - 02 փետրվարի, 2021

2020-ը հայաստանյան ԶԼՄ-ների համար ամենալարված ժամանակաշրջանն էր. ԽԱՊԿ

14:42 - 26 հունվարի, 2021

ԶԼՄ-ների և դրանց աշխատակիցների նկատմամբ ճնշումների դեպքերը նվազել են. ԽԱՊԿ-ի զեկույցը |armenpress.am|

14:47 - 21 հուլիսի, 2020

«Էլեկտրիկ Երևանի» քրգործի նախաքննությունը կարող է վերսկսվել. դատախազությունը վերացրել է ՀՔԾ-ի որոշումը

Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է․ «Շատ կարևոր լուր. դատախազությունը վերացրել է ՀՔԾ-ի որոշումը՝ «Էլեկտրիկ Երևանի» քրեական գործով վարույթը կասեցնելու մասին և հանձնարարել է վերսկսել նախաքննությունը։ Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի և փաստաբան Կարեն Տոնոյանի աջակցությամբ երեք տուժած լրագրողներ՝ Հակոբ Կարապետյանը, Գևորգ Ղազարյանը և Թեհմինե Ենոքյանն ապրիլի 2-ին ՀՔԾ-ի որոշման դեմ բողոք էին ներկայացրել դատախազություն։ Մենք շարունակելու ենք ուշադիր հետևել այս գործի ընթացքին և սատարել լրագրողներին»:

14:04 - 30 ապրիլի, 2019