Գյումրի

Հայաստանի մեծությամբ երկրորդ քաղաքն է, որը գտնվում է հյուսիսարևմտյան մասում՝ Շիրակի մարզում, Ախուրյան գետի ձախ ափին, Երևանից 126 կմ հեռավորության վրա։ Տարածքը՝ 3626 հեկտար։ 2015 թ. դրությամբ ունեցել է 118,6 հազար բնակիչ, ծովի մակարդակից բարձր է ավելի քան 1500 մետր։ Քաղաքի կարգավիճակ ունի 1837 թ․-ից։ Գործող քաղաքապետը Սամվել Բալասանյանն է։

«Անկախ դիտորդ» դաշինքի նախնական գնահատականը Գյումրի և Փարաքար համայնքներում ավագանու ընտրությունների դիտարկման վերաբերյալ

«Անկախ դիտորդ» դաշինքը ներկայացրել է մարտի 30-ին Գյումրի և Փարաքար համայնքներում տեղի ունեցած ավագանու ընտրությունների դիտարկումների նախնական գնահատականը։ «Քվեարկության օրը Փարաքար համայնքում Դաշինքը դիտարկումն իրականացրել է 3 շրջիկ խմբերի միջոցով, իսկ Գյումրի համայնքում՝ 6 շրջիկ խմբերի և արագ արձագանքման 2 խմբերի միջոցով։ Դիտարկվել են Փարաքարի բոլոր 16 և Գյումրու 82 տեղամասերից 81-ը: Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի առավոտյան նիստերը (7:00-8:00) դիտարկվել են 13 տեղամասերում, իսկ քվեարկության ժամանակահատվածում դիտորդներն այցելել են 97 տեղամասեր, ընդ որում, ահազանգերով կամ իրավիճակի վերագնահատման նպատակով՝ 50 տեղամասերը դիտարկվել են 2 և ավել ավելի անգամ: Ձայների հաշվարկի և արդյունքների ամփոփման նիստը դիտարկվել է 9 տեղամասերում: Փարաքար համայնքի ընտրություններն սպասարկող թիվ 14 ԸԸՀ-ում դիտարկվել է բոլոր 16 տեղամասերի, իսկ թիվ 31 ԸԸՀ-ում՝ 40 տեղամասերի արդյունքների հանձնումը: Դիտարկման ժամանակահատվածում արձանագրվել է ընդհանուր առմամբ 61 խախտում 41 տեղամասերից։ Այս խախտումներում հիմնականում ներգրավված էին վստահված անձինք, հանձնաժողովի անդամները և ընտրողները: Առանձնահատուկ անհրաժեշտ է նշել Գյումրիի 31/45 և 31/70 տեղամասերը, որոնք, համապատասխանաբար, կապված են Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության և «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախընտրական ցուցակները գլխավորող Վարդան Ղուկասյանի և Սարիկ Մինասյանի հետ: Այս տեղամասերն առանձնանում են ընտրողների առավել բարձր մասնակցություն տոկոսով, ինչպես նաև շարունակական խախտումներով: Թեև ընդհանուր առմամբ Փարաքար համայնքում մասնակցությունն ավելի բարձր էր, էական ազդեցություն է ունեցել «Միասնություն» դաշինքի ցուցակը գլխավորող Վալոդյա Գրիգորյանի հաշվառման բնակավայրում՝ Մերձավանում մասնակցության բարձր տոկոսը։ Որպես օրինաչափություն՝ հարկ է արձանագրել տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների նախագահների ցածր պատրաստվածության և տեղամասում կատարվող խախտումների ուղիղ հարաբերակցությունը: Նկատելի էր Փարաքարի տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների պատրաստվածության ավելի բարձր մակարդակը: Առանձին դեպքերում հենց հանձնաժողովների նախագահների չիմացության պատճառով խոչընդոտվել էր ընտրողների քվեարկությունը, երբ, օրինակ, նախագահը չէր առարկում վստահված անձի կողմից իրականությանը չհամապատասխանող կարգավորման մեջբերման դեմ, խոչընդոտվում էր դիտորդների կողմից գրանցամատյանում գնահատականը գրանցելու իրավունքը, ֆիզիկական ներգործություն էր ցուցաբերվում «Անկախ դիտորդ» դաշինքի դիտորդի հանդեպ, որին չհիմնավորված կերպով հեռացնում էին տեղամասից: Նույն կերպ՝ ցածր պատրաստվածության հետևանք էր մեկ այլ խնդիր, որը, չնայած չունի որևէ ազդեցություն բուն ընտրական գործընթացի վրա, ուղիղ առնչվում է Դաշինքին․ արձանագրվել են դեպքեր, երբ առաքելության դիտորդ չհանդիսացող անձինք ներկայացել են որպես «անկախ դիտորդ» և այդ անվան տակ գրանցվել հանձնաժողովների գրանցամատյաններում: Այսինքն, փաստացի տեղամասային ընտրական հանձնաժողովը չի ստուգել դիտորդների իրական հավատարմագրումը։ Հարկ ենք համարում արձանագրել նաև, որ Գյումրու ընտրական տեղամասերում նկատվում էին առերևույթ քաղաքական հարում ունեցող դիտորդներ, որոնք ներկայանում էին որպես մասնակից կուսակցություններից կամ դաշինքներից մեկի վստահված անձ: Մասնավորապես, «Հայաքվեի» առանձին դիտորդներ հայտնում էին, որ «Մայր Հայաստան» կուսակցությունների դաշինքի, իսկ «Գյումրու առաջընթաց» ՀԿ-ի առանձին դիտորդներ՝ «Եվրադաշինք» կուսակցությունների դաշինքի վստահված անձինք են: Առհասարակ, այս ընտրություններում դիտորդական առաքելությունների կոմպետենտությունը, անաչառության և քաղաքական զսպվածության սկզբունքները կասկածի տակ էին դրվում հենց դիտորդական առաքելություն իրականացնողների կողմից, ինչի վերաբերյալ Դաշինքը նույնպես կներկայացնի իր դիրքորոշումը վերջնական զեկույցում: Բազմաթիվ դեպքերում լրատվական աղմուկի պատճառ դարձած միջադեպերը խախտում չեն պարունակել կամ ոչ ճշգրիտ են մեկնաբանվել։ Քվեարկության արդյունքների ամփոփման փուլում ամենաարտառոց դեպքն արձանագրվել է Գյումրու 31/77 տեղամասում, որտեղ քվեարկության մի քանի ծրարներից դուրս բերված քվեաթերթիկների վրա փակցված են եղել տեղամասային կենտրոնի համար չպարունակող, այսինքն՝ սահմանված նմուշի չհանդիսացող դրոշմանիշեր, որոնք համարվել են վավեր։ Նույն տեղամասում, անճշտությունները քողարկելու նպատակով, հանձնաժողովը փորձ է կատարել 2 ընտրողների փոխարեն կեղծ ստորագրել ընտրողների ցուցակում։ Այս հանգամանքներից ելնելով՝ կարծում ենք, որ արդյունքների վերահաշվարկ պետք է իրականացվի առնվազն 31/77 տեղամասում։ Այս համատեքստում հարկ է նաև նկատել, որ դրոշմանիշերի արտադրական խոտանի պատճառով 31/70 տեղամասին հատկացված դրոշմանիշերի քանակը ավել էր փաստաթղթավորված քանակից: Այս երկու դեպքերը վկայում են, որ դրոշմանիշերի արտադրության որակը և վստահելիությունը մտահոգիչ է (առաջին անգամ՝ 2017 թվականին դրանց ներդրումից հետո): Մոտակա օրերի ընթացքում սպասվող ենթադրյալ վերահաշվարկները կարող են նաև բացահայտել Գյումրիում ընտրողների ուղղորդման կամ ճնշման հետևանքները՝ հաշվի առնելով համամասնական ընտրակարգով իրականացվող ընտրությունների համար անվավեր քվեաթերթիկների քանակի չափազանց բարձր՝ 1․3% լինելու հանգամանքը (համեմատության համար` Փարաքարում 0․2% էր) և, օրինակ, 31/77 տեղամասում միանման պատռված, անվավեր ճանաչված քվեաթերթիկների առկայությունը, ինչն արձանագրվել էր Դաշինքի կողմից: Նշենք, որ նախընտրական փուլում Դաշինքը ներկայացրել է հանցագործության մասին երեք հաղորդում՝ պաշտոնական դիրքի չարաշահման (ՔՕ հոդված 441), ընտրությունների ժամանակ բարեգործության արգելքի խախտման (ՔՕ հոդված 221, երկու դեպք) ու քարոզարշավին մասնակցելուն պարտադրելու (ՔՕ հոդված 210, մաս 1) վերաբերյալ: Քվեարկության օրը ներկայացված հանցագործության մասին միակ հաղորդումը վերաբերել է դիտորդի գործունեության խոչընդոտմանը (ՔՕ հոդված 210, մաս 1, երկու դեպք) և քվեարկության գաղտնիության խախտմանը (ՔՕ հոդված 215, մաս 2): Նախընտրական քարոզչության փուլում Դաշինքը նաև ներկայացրել է վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ դիմումներ՝ կապված նման իրավունք չունեցող անձի կողմից քարոզարշավին մասնակցելու (ՎԻՎՕ հոդված 40.8, մաս 1), վարչական ռեսուրսի չարաշահման (ՎԻՎՕ հոդված 40.8, մաս 2), քվեարկության նախորդ օրն ու քվեարկության օրը մինչև ժամը 20:00-ն քարոզչություն իրականացնելու (ՎԻՎՕ հոդված 40.1), ինչպես նաև անձնական տվյալների մշակման կարգը խախտելու (ՎԻՎՕ հոդված 189.17, մաս 1) հետ: Այս համատեքստում հարկ ենք համարում նշել, որ իրավապահ մարմիններն ընտրակաշառքի ու բարեգործության արգելքի խախտման վերաբերյալ քննվող գործերի սահմաններում մարտի 27-ին և 30-ին իրականացրել են ընտրական սուբյեկտ հանդիսացող անձանց ձերբակալություններ: Դաշինքը համարում է, որ իրավապահները պետք է պայքարեն ընտրական հանցագործությունների դեմ և ձգտեն դա անել այնպես, որ նվազագույն միջամտություն լինի ընտրական պրոցեսին, ինչպես նաև ընտրողական մոտեցում չցուցաբերվի քաղաքական ուժերի հանդեպ: Անհրաժեշտ է ընդգծել, որ կարճաժամկետ դիտարկման արդյունքում «Անկախ դիտորդի» կողմից արձանագրված, ինչպես նաև ԶԼՄ-ների միջոցով հասանելի դարձած խախտումների բնույթն ու քանակը այնպիսին էին, որ «Անկախ դիտորդ» դաշինքը կարող է արձանագրել, որ քվեարկության արդյունքները Գյումրիում ընդհանուր առմամբ արտահայտում են ընտրողների կամքը: Այդուհանդերձ, Գյումրիում քվեարկության օրվան նախորդող փուլում ընտրողների կամքի վրա ապօրինի ազդեցության դեպքերը կրել են պարբերական բնույթ, և դրանց ազդեցության գնահատումն անհնարին է: Փարաքար համայնքում ընտրությունների արդյունքները կասկածի տակ դնող էական հանգամանքներ «Անկախ դիտորդը» չի արձանագրել: «Անկախ դիտորդ» դաշինքը շարունակելու է հետևել նախընտրական փուլի և քվեարկության օրվա ընթացքում ընտրությունների մասնակից քաղաքական ուժերի թիմակիցների հանդեպ հարուցված քրեական վարույթների, «Անկախ դիտորդի» կողմից ներկայացված և դեռևս ընթացք չստացած հաղորդումների ընթացքին, ինչպես նաև վերահաշվարկների ընթացքին և արդյունքներին: Նախատեսվում է նաև զննության ենթարկել քաղաքական ուժերի հայտարարագրված և այլ կերպ նույնականացված ֆինանսավորումը»,- նշված է հաղորդագրության մեջ։

17:37 - 01 ապրիլի, 2025

Նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում արձանագրվել են վարչական ռեսուրսի չարաշահման բազմաթիվ դեպքեր․«Ականատես» դիտորդական նախաձեռնություն

Գյումրի համայնքի ավագանու արտահերթ ընտրությունների նախընտրական քարոզարշավն ընթացել է մրցակցային պայմաններում։ Այս մասին հաղորդագրություն է տարածել «Ականատես» դիտորդական նախաձեռնություն՝ հիշեցնելով, որ ընտրություններին մասնակցել է 9 քաղաքական ուժ՝ 6 կուսակցություն և կուսակցությունների 3 դաշինք, որոնցում ընգրկված է եղել 7 կուսակցություն։ Առաքելությունը ներկայացրել է նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում կատարված մշտադիտարկման արդյունքները․ Քարոզչություն Քաղաքական ուժերն ընդհանուր առմամբ հնարավորություն ունեցել են իրականացնելու քարոզչություն և ներկայացնելու իրենց նախընտրական ծրագրերը։ Միաժամանակ՝ քարոզչական նյութերի տարածման հնարավորությունները եղել են անհամաչափ տարբեր կուսակցությունների համար, ինչը որոշ չափով խաթարել է մրցակցությունը։ Մասնավորապես, Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի (ԿԸՀ) կողմից գործարկվող՝ 5 քմ-ն գերազանցող վահանակների տեղաբաշխման համակարգի միջոցով մեկ քաղաքական ուժ՝ Հայաստանի աշխատավորական սոցիալիստական կուսակցությունը զրկվել է վահանակ ունենալու հնարավորությունից, ընդ որում տվյալ խնդրին պատշաճ և ժամանակին լուծում չի տրվել ԿԸՀ-ի կողմից, չնայած որ վերջինիս պարտավորությունն է հետևել հավասարության պայմանների պահպանմանը։ 5 քմ-ն չգերազանցող պաստառները հաճախ տարածվել են օրենքի պահանջների խախտմամբ․ փակցվել են չսահմանված կամ արգելված վայրերում (բազմաբնակարան շենքեր, լուսասյուներ, առևտրի կետեր, այլ հասարակական տարածքներ), չեն պարունակել օրենքով պահանջվող մակնշում (տեղեկատվություն տպաքանակի, տպարանի, պատվիրատուի վերաբերյալ), գերկենտրոնացած են եղել մեկ վայրում, ինչը խոչընդոտել է այլ ուժերի ներկայացվածությունը տվյալ տարածքում, ասոցացվող են եղել (պատրաստվել ու տարածվել են քաղաքական ուժերի հետ ասոցացվող երրորդ անձանց կողմից)՝ անհնարին դարձնելով քարոզչանյութերի համար կատարվող ծախսերի վերահսկողությունը: Որոշ քարոզչանյութեր վնասվել են «Սրբազան պայքար» շարժման կողմից՝ վերջինիս «Չեմ վստահում» նախաձեռնության՝ Գյումրի կատարած այցի ընթացքում։ Նաև եղել են անանուն քարոզչանյութեր, որոնք ատելության խոսք են պարունակել «Մայր Հայաստան» դաշինքի առաջին համար Կարեն Սիմոնյանի և եվրոպամետ քաղաքականության վերաբերյալ։ Նախընտրական քարոզարշավի ընթացում տարբեր քաղաքական ուժեր, մասնավորապես՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության, Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության, «Իմ հզոր համայնք» կուսակցության, «Մայր Հայաստան» դաշինքի, Դեմոկրատական այլընտրանք կուսակցության ներկայացուցիչները օգտագործել են ատելության խոսք՝ ակնհայտորեն միտում ունենալով նսեմացնել առանձին անհատների և խմբերի դիրքը հասարակության մեջ։ Ատելության խոսույթը տարածվել է նաև երրորդ անձանց՝ քաղաքական ուժերին փոխկապակցված լրատվամիջոցների և սոցիալական էջերի միջոցով, որոնցից որոշները ծախսել են բավականին մեծ գումար նման բովանդակությամբ քաղաքական գովազդների տարածման համար։ Նախընտրական ժամանակահատվածում տեղի են ունեցել նաև խախտումներ ընտրական գործընթացներում ներգրավված այլ անձանց՝ զանգվածային լրատվամիջոցի (ԶԼՄ), կրոնական կազմակերպության ներկայացուցչի, օտարերկրյա քաղաքացու կողմից։ Մասնավորապես՝ Civic.am լրատվական կայքը հրապարակել կամ վերահրապարակել է ընտրություններին մասնակցող թեկնածուների վարկանիշային արդյունքներ՝ հիմնված սոցիոլոգիական անհայտ հարցման արդյունքների վրա, չնայած, որ ընտրական օրենսդրության համաձայն հարցման արդյունքներ հրապարակելիս հարցումն իրականացնող կազմակերպությունը պարտավոր էր նշել հարցման ժամկետները, հարցվողների թիվը և ընտրանքի ձևը, հավաքման ձևը և վայրը, հարցի ճշգրիտ ձևակերպումը, հնարավոր սխալի վիճակագրական գնահատականը և պատվիրատուին։ Տվյալ դեպքում լրատվականը չի մասնավորեցրել, թե ով է հարցումն իրականացնող կազմակերպությունը, որին վերաբերելի են այս պահանջները։ Նախընտրական քարոզչության մեջ ապօրինի կերպով ներգրավվել է կրոնական առաջնորդ, մասնավորապես՝ Հայ առաքելական եկեղեցու Շիրակի թեմի առաջնորդ Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանը՝ ընդդեմ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության։ «Մայր Հայաստան» կուսակցությունների դաշինքի նախաձեռնությամբ տեղի է ունեցել հայ-ռուսական տնտեսական համաժողով, որին մասնակցել են Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի ներկայացուցիչներ, որոնք հայտարարել են, որ իրենք սատարելու են «Մայր Հայաստանին»։ Արձանագրվել են նաև դեպքեր, երբ դիտորդական առաքելությունները, դրանցում ներգրավված կազմակերպությունները և հավատարմագրված դիտորդները չեն պահպանել քաղաքական չեզոքության կանոնները և նախընտրական քարոզչության ժամանակատվածում իրականացրել են հակաքարոզչություն։ Գրանցվել է լռության օրվա խախտում մասնակիցների մեծ մասի և վերջիններիս հետ փոխկապակցված ԶԼՄ-ների կողմից, և անգամ Հանրային հեռուստաընկերության կողմից։ Վարչական ռեսուրսի օգտագործում Նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում արձանագրվել են վարչական ռեսուրսի չարաշահման բազմաթիվ դեպքեր, որոնք անարդար առավելություն են տվել իշխող կուսակցությանը և թեկնածուներին՝ խաթարելով մրցակցության հավասարության սկզբունքը։ Մասնավորապես, օգտագործվել են ՀՀ կառավարության և Գյումրի համայնքի տեղական ինքնակառավարման մարմինների մարդկային, ֆինանսական, նյութական, ոչ նյութական (այդ թվում՝ իրավական և տեղեկատվական) ռեսուրսները։ Հանրային միջոցներով կատարվել են աշխատանքներ, որոնք ենթադրաբար պետք է կատարվեին ավելի վաղ ժամանակահատվածում, սակայն դրանք արվել և լուսաբանվել են հենց ընտրությունների նախաշեմին՝ հատուկ շեշտադրելով ՀՀ կառավարության աջակցությունը և/կամ մատուցելով դրանք որպես «Քաղաքացիական պայմանագիր»-ի արժանիք։ Այսպես, ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունը «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության ցուցակի առաջին համար, Գյումրու համայնքի ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Սարիկ Մինասյանի խնդրանքով նախաձեռնել է Գյումրու Շիրակացու փողոցի հիմնանորոգումը, այն դեպքում, երբ դրա վերաբերյալ խնդրանք ներկայացվել էր ավելի վաղ Գյումրու ավագանու կողմից, ինչը մնացել էր անարձագանք։ ՀՀ առողջապահության նախարարությունը Հանրապետական շտապօգնության Գյումրու կայանին հատկացրել է 6 շտապօգնության մեքենա, որոնք ստացվել են Կորեայից՝ որպես նվիրատվություն։ Գյումրի համայնքի ղեկավարի պաշտոնակատար Սարիկ Մինասյանը 2025 թվականի փետրվարին գրավոր դիմել է Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանին և ստացել Երևանի քաղաքապետարանի աջակցությունը՝ Գյումրի համայնքի վարչական տարածքում թափառող շների ստերջացման գործընթացի կազմակերպման հարցում: Նախընտրական քարոզչության ժամանակահատվածում և ընտրական գործընթացների համատեքստում տեղ են գտել իրավապահ համակարգի ոչ համաչափ միջամտության փորձեր որոշ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչների նկատմամբ, քրեական վարույթների շրջանակում առկա փաստերի, ձայնագրությունների արտահոսք՝ այդ թվում իշխանության հետ փոխկապակցված ԶԼՄ-ների միջոցով։ Որոշ դեպքերում առկա չէ բավարար տեղեկություն և հստակություն իրականացվող իրավապահ մարմինների գործողությունների և դրանց հիմքերի վերաբերյալ։ Հանրային հեռուստատեսությունը կողմնակալությամբ է լուսաբանել Գյումրիում տեղի ունեցող նախընտրական զարգացումները։ Մասնավորապես մինչև նախընտրական քարոզարշավի պաշտոնական մեկնարկը «Լուրեր»-ի թողարկման և «Հարցազրույց Պետրոս Ղազարյանի հետ» հաղորդաշարի շրջանակներում հաճախակի լուսաբանվել են իշխանության ներկայացուցիչների ելույթները, մեջբերումներ սոցիալական ցանցերում նրանց կողմից կատարված գրառումներից, ընդդիմադիր ուժերի վերաբերյալ հակաքարոզչություն։ Ի լրումն, «Լուրեր»-ի պաշտոնական ֆեյսբուքյան էջում առկա են «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության ցուցակի առաջին համար Սարիկ Մինասյանի մասին բազմաթիվ լուսաբանումներ, մինչդեռ ընդդիմադիր թեկնածուների մասին՝ առկա չեն։ Քարոզարշավի ֆինանսավորման թափանցիկություն Գյումրի համայնքի ավագանու արտահերթ ընտրությունների մասնակից ուժերի նախընտրական հիմնադրամների նվիրատվություններում և թեկնածուների գույքի և եկամուտի հայտարագրերում առկա են խնդիրներ։ Մի քանի ուժերի նախընտրական հիմնադրամները ձևավորվել են բացառապես թեկնածուների նվիրատվությունների միջոցով, սակայն նրանց կողմից մուծված գումարները չեն համապատասխանում իրենց եկամուտներին, հատկապես որ նրանցից շատերը չունեն զբաղվածություն։ Այսպիսի խնդիր մասնավորապես արձանագրվել է հիմնականում «Մայր Հայաստան» դաշինքի և հատվածային՝ այլ ուժերի պարագայում։ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, Հայաստանի կոմունիստական կուսակցությունը, «Ապրելու երկիր» կուսակցությունը, «Մեր քաղաքը» դաշինքը օգտագործում են շտաբային տարածքներ, սակայն հիմնադրամների հայտարագրերում՝ կամ ամբողջովին, կամ մասամբ բացակայում են շտաբային տարածքների վերաբերյալ տեղեկատվությունը։ Հայտարարագրերում ներառված չեն նաև սոցիալական ցանցերում գովազդների վրա ծախսված գումարները, որոնք փոքր չեն։ «Եվրադաշինք» դաշինքի նախընտրական հիմնադրամի հայտարարագրում կարելի է տեսնել մի քանի նվիրատվություններ, որոնք նախատեսված չեն օրենքով, մասնավորապես իրավաբանական անձից են կամ՝ անանուն։ Հաշվի առնելով, որ այս ընտրությունների համար կուսակցության նվիրատուների տվյալները հանրայնացվելու են միայն հաջորդ տարի, ընտրողը հնարավորություն չունի պարզելու թե ինչ աղբյուրներից են ձևավորվել «Քաղաքացիական պայմանագիր» և «Ապրելու երկիր» կուսակցության նախընտրական հիմնադրամի միջոցները, որոնք գոյացել են բացառապես կուսակցությունների կողմից։

17:55 - 31 մարտի, 2025