Մեզ համար սա ո´չ հաղթողի, ո´չ պարտվողի հարց է, սա շատ ավելի զգայուն է, մենք առնչվում ենք մարդկանց կյանքերին. Զոհրաբ Մնացականյան |tert.am|
tert.am: -Շնորհավորում եմ եռատոնի կապակցությամբ: Խոսենք այն թեզի մասին, թե արդյոք Հայաստանի ժողովո՞ւրդը պետք է թելադրի, թե ինչ բանակցեն կողմերը, բայց դեռ հստակ չի սահմանել՝ ինչպես է պատկերացնում հակամարտության կարգավորումը, որ իշխանությունները կարողանան դրա հիման վրա բանակցել: Կարծես Արցախյան շարժումը, պատերազմը, Արցախի անկախության հռչակումը տվել էին այդ հարցերի պատասխանը: Ի՞նչն է այսօր պակասում, ի՞նչը չի բավարարում բանակցությունների համար:
-Գիտեք, երբ մենք խոսում ենք ժողովրդի կամքի մասին և ժողովրդի որոշիչ ձայնի մասին, լինի Հայաստանում, լինի Լեռնային Ղարաբաղում, խոսքը վերաբերում է շատ պարզ ժողովրդավարական մեխանիզմներին: Մենք ունենք ժողովուրդ, որն ընտրել է իշխանություն, տվել է մանդատ, որի հիման վրա իշխանությունները վերցնում են պատասխանատվություն և ներգրավում են այդ գործընթացում, մասնավորապես, Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ կարգավորման գործընթացում:
Դա արտահայտված է կառավարության ծրագրում, այն ստացել է հավանություն՝ ժողովրդի կողմից մանդատ ստացած ԱԺ-ում, և դրա հիման վրա իշխանությունը, կառավարությունն իրականացնում է այդ գործառույթը: Սա պարզ ժողովրդավարական համակարգի գործիքների կիրառում է: Այսինքն` երբ որ ենթադրում են, և ինձ նման հարցեր են տվել, թե արդյոք հիմա ժողովո՞ւրդը պիտի նստի և բանակցի, դա ուղղակի տրիվիալիզացնում է ամբողջ գործընթացը: Խոսքն այն մասին է, որ գոյություն ունի ժողովրդավարական համակարգ, որը գործում է ըստ ժողովրդավարական կանոնների:
Եվ այսօր հարցն այն է, որ կառավարությունը, ներգրավվելով գործընթացում, և գիտեք թե որքան նրբազգաց գործընթաց է, որքան զգայուն գործընթաց է, որքան ծանր գործընթաց է, արդեն քանի տարի շարունակվող, այո´, 27 տարի շարունակվող գործընթաց է, որը դեռևս չի գտել իր հանգուցալուծումը: Այս տարիների ընթացքում ձևավորվել են բազմաթիվ գաղափարներ, պարամետրեր, մտքեր, մոտեցումներ, արտահայտվել են տարբեր ձևերով, բայց դեռևս չի եկել այդ պահը, որ մենք կարող ենք ասել, որ հասել ենք ինչ-որ հանգուցալուծման, ինչ-որ հանգրվանի, որ կարող ենք համադրել այդ պարամետրերը և ստանալ այն, ինչ կոչվում է փոխզիջում, որովհետև հաճախ գալիս է հարցը, թե արդյոք Հայաստանը ի՞նչ պետք է զիջի: Արդյոք Հայաստանը պե՞տք է խոսի դրա մասին, եթե խոսքը փոխզիջման մասին չէ:
-Պարո´ն նախարար, այսինքն` ժողովուրդը սկզբունքը, ինչին ուզում ենք հասնել, սահմանել է, և հիմա խնդիրն այդ փոխզիջումը սահմանե՞լն է: Երբ վարչապետն ասում է՝ ինձ միանշանակ չի ասվել` ես ինչ բանակցեմ, խոսքը վերաբերում է փոխզիջմա՞նը:
-Ո´չ, գիտեք, ավելի շուտ այստեղ, ինձ թվում է, բարձրաձայն մտորում է բոլորիս համար, թե որքանով ենք մենք ներգրավված լինելու: Բավական զգայուն է հարցն այն առումով, որ կա փակ գործընթաց, և դա զուտ բանակցային տեխնիկա է, որովհետև նման գործառույթները, նման իրավիճակներն ունեն ձևավորված իրենց կանոնները, այդ առումով յուրաքանչյուրը, բանակցային գործընթացի մեջ ներգրավվելով, բնական է, որ գնում է հաշվարկը, թե որքանով ես կարող եմ ապահովել այս բանակցություններում առաջընթաց, որը համապատասխանում է մեր ազգային շահին, որը համապատասխանում է նրան, որ դա կարող է ընդունելի լինել մեր հասարակության համար, որովհետև ի վերջո չի լինելու իրավիճակ, որ բանակցած կառավարությունը գա և փորձի պարտադրել ժողովրդին մի բան այն դեպքում, երբ չի ստանալու ժողովրդի աջակցությունը: Նման բան հնարավոր չէ: Սա է համադրելը: Որքանով ես դու համադրում այդ բանակցային գործընթացն այստեղ և որքանով ես դու վստահ, որ ապահովում ես այն, ինչ որ կարող է ընդունելի լինել մեր ժողովրդի համար:
Սա շարունակական գործընթաց է: Եվ, ի դեպ, երբ խոսքն այն մասին է, թե ինչպես ենք մենք ստուգում մեր դիրքորոշումները, դա նորից շարունակական գործընթաց է: Այն, ինչ որ մենք հիմա անում ենք, դա այդ գործընթացի մասն է, այն տարբեր մեկնաբանությունները, հայտարարությունները, երկխոսությունը, շփումները, հարցազրույցները և այլն:
Երբ մենք արտահայտեցինք այն մոտեցումները, որոնք, մեր գնահատմամբ, արտահայտում են այն, ինչն առաջնային է Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի համար, այն, ինչ վերաբերում է անվտանգությանը, այն, ինչ վերաբերում է ստատուսին, այն, ինչ վերաբերում է բացառապես խաղաղ ճանապարհով կարգավորմանը, այն, ինչ վերաբերում է Մինսկի խմբի համանախագահության ձևաչափի պահպանմանը, այն, ինչ վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի որոշիչ ձայնին՝ այս գործընթացում, այն, ինչ վերաբերում է ռիսկերի նվազեցմանը, այն, ինչ վերաբերում է խաղաղությանը նպաստող միջավայրին: Այս պարամետրերը մենք առնվազն այս տարվա ընթացքում պահպանել ենք:
-Պարո´ն նախարար, պարզաբանեցիք հարցի մի կողմը: Երբ վարչապետը, թեկուզ մայիսի 8-ի ասուլիսի ժամանակ, ասաց երբ որ ես ունենամ այնպիսի տարբերակ, որ համարեմ, որ ընդունելի է, կգամ կհայտարարեմ և կստանամ ժողովրդի պատասխանը, այս հայտարարությունը 2 հարցի տեղիք տվեց. ինչպե՞ս է վարչապետը պատրաստվում հասկանալ, թե արդյոք համաձա՞յն է ժողովուրդը, թե ոչ: Այս մասով որոշ չափով պատասխանեցիք, որ այս բոլոր քննարկումները օգնում են իշխանություններին հասկանալ իրավիճակը: Կուզեի երկրորդ մասին անդրադառնայինք. վարչապետի խոսքում նշվում էր, որ ինքը կգա, կհարցնի` կարո՞ղ է արդյոք որևէ հարցի շրջանակներում բանակցել: Կուզեի պարզաբանեինք, թե ի՞նչն է համաձայնեցվելու ժողովրդի հետ, այսինքն` մի փաստաթուղթ, որ բանակցված-համաձայնեցված է և վերջնական համաձայնեցման պիտի դրվի՞, թե բանակցային փաթեթ, որ դեռ պետք է բանակցվի:
-Ես չեմ կարծում, որ մենք շահում ենք, եթե ավելի պարզունակ ենք դարձնում այդարտահայտությունը: Վարչապետի ասածը վերաբերում է ավելի պատկերավոր ձևակերպմանը, թե ինչ գործընթացի մեջ ենք, որ ես փորձեցի միասին ձեզ հետ գնահատել և վերլուծել: Ինչ վերաբերում է փաստաթղթին, մենք այն փուլում չենք, որ բանակցենք, կոնկրետ փաստաթուղթ՝ կոնկրետ այս փուլում: Սա մեր գործընթացն է, մենք պատասխանատվությունը վերցրել ենք, մենք շատ հստակ գիտակցում ենք, որ այս տարիների ընթացքում եղել է գործընթաց, բավական մեծ ներդրում՝ պարամետրերը գնահատելու և համադրելու, փորձելով գտնել այն ճանապարհը, որը կարող է բոլոր կողմերին տանել դեպի հանգուցալուծում:
Որպես նոր իշխանություն, բնականաբար, մեզ անհրաժեշտ էր առաջին հերթին սկսել աշխատանքը, ծանոթանալ գործընթացին, ի դեպ, ստեղծել միջավայր, որ նոր իշխանությունը կարող է, ունակ է ներգրավվել, ողջամիտ աշխատել, հստակ հասկանում է իր շահերն ու իր գերակա խնդիրներն այս գործընթացում: Մենք բավական ներդրում ունեցանք ռիսկերի նվազեցման գործընթացում, որոշ միջավայրի ձևավորմանը և այնպես չէ, որ ես ասում ու ենթադրում եմ, որ այս ամենը բավարար մակարդակի է:
-Կպարզաբանե՞ք ինչ ռիսկերի նվազեցման մասին է խոսքը:
-Ռիսկերի նվազեցումը վերաբերում է էսկալացիայի ռիսկերի նվազեցմանը:
-Պարո´ն նախարար, մեկ այլ հարցադրման եմ ուզում անդրադառնանք: Երբ վարչապետի, գործող իշխանությունների կողմից շեշտվում է, որ մեր կողմից արված նորամուծություններից մեկն այն է, որ հայտարարում ենք, որ ցանկացած կարգավորում պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի, Արցախի և Ադրբեջանի ժողովուրդների համար, ի՞նչ մեխանիզմով ենք պատկերացնում այդ ընդունելիությունը հասկանալը: Այսինքն` ինչպե՞ս է լինելու, որ համոզվենք, որ 3 ժողովուրդների համար ընդունելի է:
-Ինչ վերաբերում է Հայաստանի և Արցախի ժողովուրդներին, կրկնեմ, որ մեր հասարակությունում, ժողովրդավարական համակարգում ունենք մեր մեխանիզմները՝ հանրային քննարկումների տարբեր ձևաչափեր, տարբեր մեթոդներ: Վստահ եմ, որ իրենց մոդելի մեջ նրանք ևս իրենց պատկերացումն ունեն:
-Իսկ այս մոտեցման մեջ որոշակի ռիսկ չե՞ք տեսնում, որ կարող է շահարկվել դեպի հանրաքվե, այդ թվում՝ նաև Ադրբեջանի տարածքում:՛
-Այս հայտարարության կարևորագույն կիզակետն այն է, որ մեր կողմից մենք ի ցույց դրեցինք կարողությունը, ինքնավստահությունը՝ ձևավորել բառապաշար, ձևավորել լեզու, որը մեզ հնարավորություն է տալիս խոսել ինքնավստահ, բայց ձևակերպումներով, որոնք անդրադառնում են այդ հռետորաբանության նվազեցմանը: Հիշում եք՝ վարչապետն իր հայտարարություններից, ելույթներից մեկում շատ լավ անդրադարձել էր այդ հարցին, որ մեր խնդիրը լեզվակռիվը չէ:
-Փոխվե՞լ է արդյոք այսօր Ադրբեջանի հռետորաբանությունը:-Սա մեզ համար առօրյա գնահատման խնդիր է:
-Երեկ եղավ հայտարարությունն այն մասին, որ վերնախավի այցելությունը Արցախ՝ պրովոկացիա էր, և Հայաստանն է կրելու պատասխանատվությունը հետագա հնարավոր զարգացումների: Սա կրկին պատերազմի սպառնալի՞ք է:
-Սպառնալիքի լեզվով Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի հետ խոսելը որևէ արդյունքի չի բերելու, որովհետև վստահ ենք մեր կարողություններում՝ պաշտպանելու, պաշտպանվելու: Վստահ ենք այդ ամենի մեջ բավարար, և ես իմ անունից չեմ խոսում, ես վստահ եմ, որ սա մեր հասարակության, մեր ժողովրդի ինքնավստահությունն է: Մենք շարունակում ենք խոսել շատ ինքնավստահ: Մենք ունենք մեր մոտեցումները:
Ավելին՝ tert.am-ում
07:35 - 11 մայիսի, 2019
