ԲՀԿ - infocom.am

ԲՀԿ

«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը հիմնադրվել է 2004 թվականի ապրիլի 30-ին տեղի ունեցած անդրանիկ համագումարով, նախագահն է Գագիկ Ծառուկյանը

ԲՀԿ-ն աջ-կենտրոնամետ, լիբերալ պահպանողական քաղաքական կուսակցություն է։ Մասնակցել է ԱԺ 2007-ի, 2012-ի, 2017-ի հերթական և 2018-ի արտահերթ ընտրություններին՝ այս բոլոր ընտրություններում հաղթահարելով անցողիկ շեմը։

«Բարգավաճ Հայաստան»-ը մասնակցում էր 2021 թ․ հունիսի 20-ի խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններին, կուսակցության նախընտրական ցուցակը գլխավորում էր Գագիկ Ծառուկյանը։

ԲՀԿ-ն չի հաղթհարել անցողիկ շեմը և չի անցել 8-րդ գումարման խորհրդարան՝ ստանալով 50 444 ձայն (3.95%)

Ավելի շատ ծախսելու հնարավորություն՝ հաշվետվողականություն չապահովող պատգամավորներին

Այս տարվա հուլիսին ՀՀ 7-րդ գումարման խորհրդարանն իր աշխատանքային շրջանի վերջում հասցրեց ընդունել մի նախագիծ, որը բազմաթիվ քննադատությունների առիթ դարձավ․ խոսքը «Պետական պաշտոններ եւ պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում մի փոփոխության մասին է, որով ԱԺ յուրաքանչյուր պատգամավորի պատգամավորական գործունեության հետ կապված ծախսերի համար նախատեսված գումարը 50․000 դրամից դարձավ 250.000 դրամ։ Նախագծի հիմնավորման մեջ ասված է, որ պատգամավորական գործունեության հետ կապված ծախսերի համար հատկացվող գումարի ավելացումը կապահովի պատգամավորների գործունեության լիարժեք իրականացումը եւ ըստ այդմ՝ կնպաստի Ազգային ժողովի եւ նրա մարմինների գործառույթների ու լիազորությունների պատշաճ իրականացմանը: Նախագծի հեղինակները ԱԺ 7-րդ գումարման «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորներ Վիկտոր Ենգիբարյանն ու Նիկոլայ Բաղդասարյանն են․ Ենգիբարյանի կարծիքով՝ սա հատկապես մեծ աջակցություն է այն պատգամավորներին, որոնք մարզերից են, եւ իրենց առօրյա գործունեության ընթացքում հաճախ պետք է ճամփորդեն, հանդիպեն ընտրողներին: Նա նշել էր, որ 2.5 տարիների փորձը ցույց է տվել, որ պատգամավորի նյութատեխնիկական ապահովման, տարբեր ծառայություններից օգտվելու, հիմնականում վառելիքի ծախսի համար 50 հազար դրամը բավարար չէ: Օրենքն ուժի մեջ է մտնելու 8-րդ գումարման Ազգային ժողովի երկրորդ նստաշրջանի բացման օրվանից: Իսկ այս գումարման ԱԺ-ն, ինչպես հայտնի է, օգոստոսի 2-ին արդեն սկսել է առաջին նստաշրջանի աշխատանքները։ Դեռ նախորդ տարվա մարտին եւ հուլիսին Infocom-ը հարցումներ էր ուղարկել 7-րդ գումարման խորհրդարանի պատգամավորներին՝ նրանց գործունեության մանրամասներին ծանոթանալու համար։ Ի թիվս մի շարք հարցերի՝ պատգամավորներին խնդրել էինք ներկայացնել, թե մարզային քանի այցեր են ունեցել, քաղաքացիների քանի ընդունելություն են անցկացրել, եւ այլն։ Ի դեպ՝ նախագծի համահեղինակներից միայն Վիկտոր Ենգիբարյանն է պատասխանել հարցմանը, իսկ Նիկոլայ Բաղդասարյանն առհասարկ չի արձագանքել։ Ստորեւ ներկայացնում ենք, թե 7-րդ գումարման խորհրդարանի՝ հարցմանը մասնակի կամ ամբողջությամբ պատասխանած որ պատգամավորներն ինչ այցեր են կատարել մանդատը ստանալուց մինչեւ 2020թ․ մարտ, ոմանք՝ հուլիս ամիսը, եւ թե ովքեր ընդհանրապես չեն պատասխանել հարցումներին։ 7-րդ գումարման խորհրդարանի «Իմ քայլը» խմբակցություն Infocom-ը հարցումներ էր ուղարկել «Իմ քայլը» խմբակցության 84 պատգամավորների, որոնցից 52-ը մեր հարցումներն ուղղակի անպատասխան էին թողել, իսկ 10-ը՝ հարցերին ըստ էության չէին պատասխանել՝ նշելով, որ մեր հայցած տեղեկությունները հրապարակված են բաց աղբյուրներում՝ ԱԺ պաշտոնական կայքում, Հայտարարագրերի ռեեստրում, parliamentmonitoring.am հարթակում, եւ որ աշխատավարձերի վերաբերյալ հարցերի պատասխանները կարող ենք ստանալ ԱԺ աշխատակազմից։ Բաց աղբյուրներից իրենց գործունեության վերաբերյալ տեղեկություններ հավաքելու առաջարկով արձագանքել են Նարեկ Զեյնալյանը, Բաբկեն Թունյանը, Վաղարշակ Հակոբյանը, Վլադիմիր Վարդանյանը, Անդրանիկ Քոչարյանը, որոնք պատգամավոր են նաեւ հիմա, Մխիթար Հայրապետյանը, Համազասպ Դանիելյանը, Արսեն Ջուլֆալակյանը, Վահագն Թեւոսյանը, Հովհաննես Իգիթյանը։ Այսպիսով, հարցում ենք ուղարկել «Իմ քայլը» խմբակցության 84 պատգամավորների, որոնցից 62-ը՝ մոտ 73%-ը նամակն անպատասխան են թողել, հարցերին չեն պատասխանել կամ առաջարկել են տեղեկություն հավաքել բաց աղբյուրներից։ Հարցմանը պատասխանել են 22-ը՝ մոտ 26%-ը։ 7-րդ գումարման խորհրդարանի «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցություն Infocom-ը նույնաբովանդակ հարցումներ էր ուղարկել նաեւ ԲՀԿ խմբակցության բոլոր 26 պատգամավորներին։ Նրանցից 18-ը հարցմանը չէր պատասխանել, այդ թվում՝ Գագիկ Ծառուկյանը, Վահե Էնֆիաջյանը, Իվետա Տոնոյանը եւ այլք։ Այս խմբակցությունից հարցմանը չպատասխանած Սերգեյ Բագրատյանը այսօր դարձյալ պատգամավոր է, սակայն «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունից։ Այսպես, ԲՀԿ խմբակցության 26 պատգամավորներից 69,2%-ը չեն պատասխանել հարցերին։ 7-րդ գումարման խորհրդարանի «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցություն Հարցումներ, իհարկե, ուղարկել էինք նաեւ խորհրդարանական երրորդ ուժին՝ ԼՀ խմբակցությանը, որում ընդգրկված էր 18 պարտգամավոր։ Նրանցից ոչ մեկը՝ այդ թվում Էդմոն Մարուքյանը, որ խմբակցության ղեկավարն էր, չեն պատասխանել հարցերին։ Այս քաղաքական ուժը, ինչպես ԲՀԿ-ն, ներկայացված չեն 8-րդ գումարման խորհրդարանում։ Հարցումներին չպատասխանածներից 34-ը այսօր եւս պատգամավոր են՝ Լենա Նազարյանը, Ալեն Սիմոնյանը, Մաթեւոս Ասատրյանը, Լուսինե Բադալյանը, Նազելի Բաղդասարյանը, Սիսակ Գաբրիելյանը, Մերի Գալստյանը, Տաթեւիկ Գասպարյանը, Հռիփսիմե Գրիգորյանը, Արթուր Դավթյանը, Արփինե Դավոյանը, Արման Եղոյանը (վրիպակի հետեւանքով պատգամավոր Ա․ Եղոյանի անունը հայտնվել է չպատասխանածների ցանկում, պատասխանի մանրամասները ներկայացված են ստորեւ,- խմբ․), Սեդրակ Թեւոնյանը, Սարգիս Խանդանյանը, Արմեն Խաչատրյանը, Մարիա Կարապետյանը, Հրաչյա Հակոբյանը, Կարեն Համբարձումյանը, Կնյազ Հասանովը, Վահագն Հովակիմյանը, Արթուր Հովհաննիսյանը, Սոնա Ղազարյանը, Վահե Ղալումյանը, Արսեն Միխայլովը, Արեն Մկրտչյանը, Սերգեյ Մովսիսյանը, Քրիստինե Պողոսյանը, Ալեքսեյ Սանդիկովը, Հայկ Սարգսյանը, Լիլիթ Ստեփանյանը։ Նրանցից հինգը, ինչպես նշեցինք վերեւում, առաջարկել էին տեղեկություն հավաքել բաց աղբյուրներց։ Այսպիսով, հարցում էինք ուղարկել 128 պատգամավորի։ Նրանցից ոչ բոլոր պատգամավորներն էին պատասխանել, իսկ ավելի կոնկրետ՝ 30 պատգամավոր պատասխանել էր, մնացյալ 98-ը կամ մոտ 76%-ը՝ ոչ։ Իսկ հարցումներին պատասխանած պատգամավորների պատասխանները ներկայացնում ենք ստորեւ։ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, հիշյալ նախագծի համահեղինակ Վիկտոր Ենգիբարյանը մեր հարցման պատասխանում նշել էր, որ կազմակերպել է ընդհանուր թվով 20 մարզային այց եւ քաղաքացիների ընդունելություն, վերջինը՝ պարբերանար նաեւ ԱԺ-ում։ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, այժմ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Արման Եղոյանից ստացած պատասխանի համաձայն՝ վերջինս ունեցել է մարզային մեկ այց՝ Վայոց Ձոր։ Քաղաքացիների ընդունելություն պատգամավորը կազմակերպել է քաղաքացիների դիմումների հիման վրա՝ անհատական սկզբունքով, իսկ ոլորտային խնդրի դեպքում՝ խմբով։ Ըստ պատասխանի՝ Եղոյանն ընդհանուր առմամբ ընդունել է մոտ 70 քաղաքացու, մասնակցել է մի շարք ոլորտային խնդիրներով մտահոգ քաղաքացիների խմբերի հետ հանդիպումներին։ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Ռուստամ Բաքոյանը, որը հիմա եւս ներկայացված է ԱԺ-ում, պատասխանել էր, որ կազմակերպել է քաղաքացիների 20 ընդունելություն՝ ԱԺ-ում նման քննարկումների համար նախատեսված սրահում։ Նա հայտնել էր, որ քաղաքացիների հետ անհատական կամ խմբային հանդիպումներ է ունեցել նաեւ Արարատում, Արմավիրում, Արագածոտնում եւ Կոտայքում։ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, նաեւ 8-րդ գումարման խորհրդարանում ներկայացված Հայկ Կոնջորյանը պատասխանել էր, որ կազմակերպել է քաղաքացիների վեց ընդունելություն՝ ԱԺ սրահում, Երեւանի Նոր Նորք վարչական շրջանի թաղապետարանում, որոնց ընթացքում հանդիպել է ավելի քան 300 քաղաքացու հետ, բացի դրանից՝ անհատական կամ խմբային հանդիպումներ է ունեցել նաեւ քաղաքացիների հետ Երեւանում եւ ՀՀ մարզերում։ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, 8-րդ գումարման խորհրդարանում ՔՊ ներկայացուցիչ Թագուհի Ղազարյանը, ի պատասխան մեր հարցման, հայտնել էր, որ կազմակերպել է բազմաթիվ ընդունելություններ՝ ե՛ւ անհատական, ե՛ւ խմբով, այցելություններ է ունեցել Արմավիրի, Գեղարքունիքի, Արագածոտնի, Տավուշի, Լոռու, Շիրակի, Արարատի մարզեր՝ ընդհանուր ամռմամբ 52 համայնք։ «Իմ քայլը» խմբակցության, այժմ՝ ՔՊ խմբակցության Ռուբեն Ռուբինյանի պատասխանի համաձայն՝ վերջինս մարզային այցեր չի ունեցել՝ հարցման պատասխանն ստանալու դրությամբ։ «Իմ քայլը» խմբակցության եւ այժմ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Ծովինար Վարդանյանից ստացած պատասխանի համաձայն՝ վերջինս հանդիպումներ է ունեցել բազմաթիվ քաղաքացիների, իրավաբանական անձանց ներկայացուցիչների հետ՝ հիմնականում տնտեսական ոլորտին վերաբերող հարցերով։ Վարդանյանը հայտնել էր օտարերկրյա պաշտոնական այցերի մասին, չէր նշել մարզային այցերի մասին։ 7-րդ գումարման խորհրդարանի «Իմ քայլը» խմբակցության, 8-րդ գումարման խորհրդարանի ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Արուսյակ Ջուլհակյանը, որը մանրամասնորեն պատասխանել էր մեր հարցերին, նշել է, որ 2019-ի հուլիսի 17-ին քաղաքացիների ընդունելություն է իրականացրել Նոր Նորքի վարչական շրջանի շենքում, աշխատանքային ծանրաբեռնվածության պատճառով չի կարողացել կազմակերպել մեծ թվով քաղաքացիների համաժամանակյա այլ ընդունելություն եւ հնարավորություն է ունեցել միայն անհատական հանդիպումներ կազմակերպել առանձին քաղաքացիների հետ՝ կոնկրետ խնդիրների առնչությամբ։ Վարդանյանը նշել է, որ այցեր է ունեցել Լոռու, Շիրակի, Վայոց ձորի մի շարք համայնքներում։ «Իմ քայլը» խմբակցության, այժմ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Անուշ Բեղլոյանը, որը նույնպես ամբողջական էր պատասխանել մեր հարցերին, տեղեկացրել էր, որ քաղաքացիների ընդունելություն կազմակերպում է ամեն օր՝ իր գլխավորած «Ջավախք» հայրենակցական-բարեգործական ՀԿ-ի գրասենյակում։ Նա նշել է, որ ամենօրյա ռեժիմով զբաղվել է Ջավախքի եւ ջավախահայության հիմնախնդիրներով, Ջավախքում մարզամշակութային միջոցառումների կազմակերպմամբ, ծագումով ջավախքցի մշակութային գործիչների գործունեության աջակցությամբ։ 7-րդ գումարման ԱԺ-ի «Իմ քայլը» խմբակցության եւ 8-րդ գումարման խորհրդարանի ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Շիրակ Թորոսյանը հարցման պատասխանում հայտնել էր, որ քաղաքացիների ընդունելություն կազմակերպում է ամեն օր՝ իր գլխավորած «Ջավախք» հայրենակցական-բարեգործական ՀԿ-ի գրասենյակում, ընդունել է հազարավոր քաղաքացիների, իսկ մարզային այցեր կազմակերպում է գրեթե ամեն շաբաթ, բայց ոչ պակաս, քան ամիսը երկու անգամ: Նախկինում՝ «Իմ քայլը» խմբակցությունից, այժմ՝ ՔՊ խմբակցությունից Գեւորգ Պապոյանից ստացած պատասխանի համաձայն՝ հինգ անգամ է կազմակերպել քաղաքացիների ընդունելություն, ունեցել է մարզային երկու այց՝ Արմավիր եւ Արագածոտն՝ քաղաքացիների խնդիրներին ծանոթանալու համար, ապա նաեւ Երեւանի Շենգավիթ եւ Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանների բակերում հանդիպումներ է ունեցել բնակիչների հետ։ «Իմ քայլը» խմբակցությունից Հերիքնազ Տիգրանյանը, որը հիմա դարձյալ ԱԺ պատգամավոր է, պատասխանել էր, որ անցկացրել է քաղաքացիների բազմաթիվ ընդունելություններ, ունեցել է մի շարք մարզային այցեր։ ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության արդեն նախկին ղեկավար Լիլիթ Մակունցը, պատգամավորներ Վահե Հովհաննիսյանը, Սոֆյա Հովսեփյանը, Արգիշտի Մեխակյանը, Սոս Ավետիսյանը, Կարեն Սարուխանյանը, Արմեն Փամբուխչյանը, Գայանե Աբրահամյանը, որը եւս այն քչերից էր, որ հարցերին պատասխանել էր ամենայն մանրամասնությամբ, Միքայել Զոլյանը եւ Գոռ Գեւորգյանը եւս ներկայացրել էին իրենց կատարած մարզային այցերի եւ քաղաքացիների ընդունելությունների մասին տեղեկություններ։ Ի դեպ՝ Սոֆյա Հովսեփյանը, Գոռ Գեւորգյանը եւ Գայանե Աբրահամյանը հետագայում դուրս եկան ֆրակցիայից։ Իսկ 7-րդ գումարման խորհրդարանի «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցությունից հարցմանը պատասխանել եւ իրենց այցերի, ընդունելությունների մասին տեղեկություններ էին ներկայացրել պատգամավորներ Էդուարդ Բաբայանը, Քաջիկ Գեւորգյանը, Վարդեւան Գրիգորյանը, Վարդան Վարդանյանը, Տիգրան Ուրիխանյանը, Գեւորգ Պետրոսյանը, որը եւս այն քիչ պատգամավորներից էր, որ ամբողջությամբ պատասխանել էր մեր բոլոր հարցերին, Նորա Առուստամյան, Շաքե Իսայանը։ Տիգրան Ուրիխանյանը հետագայում դուրս եկավ խմբակցությունից։ Հարցմանն արձագանքած մյուս պատգամավորներից ոմանք պատասխանել էին ոչ բոլոր հարցերին՝ նշելով, որ կան տեղեկություններ, որոնք բաց աղբյուրներում կան․ դրանք վերաբերում են նախագծերին, որոնք ներկայացրել են օրենսդիրները, նրանց այցերին, հանձնաժողովներին, որտեղ ներգրավված են եւ այլն։ Այս տեղեկությունները, այո, հնարավոր է հավաքագրել բաց աղբյուրներից, իսկ, օրինակ, մարզային այցերի կամ քաղաքացիների ընդունելությունների վերաբերյալ տեղեկություններն, ըստ էության, կարող են հայտնել պատգամավորները։ Որպես օրինակ՝ պատգամավոր Անդրանիկ Քոչարյանի ֆեյսբուքյան էջից եւ այլ աղբյուրներից դժվար է կռահել՝ վերջինս մարզային քանի այց է ունեցել։ Ամփոփելով՝ նշենք, որ ներկայացված տվյալները վերաբերում են պատգամավորների՝ մանդատը ստանձնելու պահից մինչեւ 2020-ի մարտ եւ հուլիս ամիսներն ընկած ժամանակահատվածին, ուստի այս պահին չենք կարող ասել՝ հարցերին պատասխանած պատգամավորները հետագայում՝ մինչեւ 7-րդ գումարման խորհրդարանի արձակումը այլ այցեր ունեցե՞լ են, թե՞ ոչ։ Եւ քանի որ մյուս պատգամավորներն իրենց ընդունելությունների ու մարզային այցերի մասին տեղեկություններ չեն տրամադրել, չենք կարող գնահատել նրանց՝ այդ մասով գործունեությունը։ Հարկ է նշել, որ հանրային հաշվետվողականության մասին օրենսդրական պահանջ, համենայն դեպս, չկար նախկինում եւ չկա հիմա։ Այսպիսով, պատգամավորական գործունեության հետ կապված ծախսերի համար հատկացվող գումարի ավելացմանը կողմ է քվեարկել մի խմբակցություն, որի անդմաներից 62-ը՝ մոտ 73%-ը, հարցումն անպատասխան են թողել, հարցերին չեն պատասխանել կամ առաջարկել են տեղեկություն հավաքել բաց աղբյուրներից։ Բաց աղբյուրներից տեղեկություն հավաքել առաջարկել էր «Իմ քայլը» խմբակցության 10 պատգամավոր՝ հարցում ստացած 84 պատգամավորների մոտ 11%-ը, սա այն դեպքում, երբ հայցված տեղեկությունների որոշ մասը հնարավոր չէ ստանալ բաց աղբյուրներից եւ հնարավոր է ստանալ բացառապես հենց պատգամավորից։ Իսկ հարցմանը պատասխանած պատգամավորներից 3-ը նշել են, որ պատգամավորական ծախսերի հիմնական մասը ներկայացնող մարզային այցեր չեն ունեցել։ Հայարփի Բաղդասարյան

16:46 - 18 օգոստոսի, 2021

Ինչպե՞ս խուսափել ծրագրային քննարկումներից․ անպատասխանատվության, ժամանակ չգտնելու ու միայն կառավարող ուժի հետ բանավիճելու քմահաճույքի միջեւ

Ասել, թե խորհրդարանական արտահերթ անցած ընտրություններին մասնակից ավելի քան երկու տասնյակ քաղաքական ուժերը պայքարում էին իրենց ծրագրային դրույթներով, կնշանակի կարողանալ ճշմարտության մասին չխոսել ավելի լավ, քան նրանք՝ քարոզարշավի ընթացքում։ Այդուհանդերձ, ընտրությունների նախաշեմին որոշեցինք հավաքագրել ու ներկայացնել բոլոր ուժերի պատկերացումներն ու առաջարկները՝ հինգ կարեւոր ոլորտներում առկա խնդիրների լուծման վերաբերյալ՝ հետպատերազմյան վերականգնում, ԼՂ հակամարտություն եւ արտաքին հարաբերություններ, սոցիալ-տնտեսական վերականգնում, ներքաղաքական կայունություն, գիտություն եւ կրթություն։ Ծրագրային դրույթների ներկայացման մեր վիդեո հարցազրույցներին մասնակցեցին 14 քաղաքական ուժեր՝ «Պատիվ ունեմ», «Ազատ հայրենիք», «Շիրինյան-Բաբաջանյան» դաշինքները, «Լուսավոր Հայաստան», «Բարգավաճ Հայաստան», «Արդար Հայաստան», «Ինքնիշխան Հայաստան», «Քաղաքացու որոշում», «Հայ ազգային կոնգրես», «Միասնական հայրենիք», «Ազգային-ժողովրդավարական բեւեռ», «5165 շարժում», «Հայաստանի Եվրոպական», «Հանրապետություն» կուսակցությունները։ Անարձագանք նամակներ, զանգեր ու մերժումներ Թեեւ բոլոր ուժերին մասնակցության պաշտոնական հրավերներ էինք ուղարկել ս․թ․ մայիսի 19-ին, հետո նաեւ հրավերի հիշեցումներ, որոշ ուժեր որեւէ կերպ չարձագանքեցին կամ ուղղակի մերժեցին մասնակցությունը։ «Հայաստան» դաշինքի ներկայացուցիչներն, օրինակ, շուրջ մեկ ամիս իրենց հարմար օր եւ ժամ չգտան՝ ներկայացնելու իրենց ծրագրային դրույթները՝ նշելով, որ ակտիվ քարոզչական աշխատանքներում են ներգրավված․ ի դեպ՝ «Հայաստան» դաշինքի պատգամավորության թեկնածուները 156-ն էին։ Մայիսի 19-ին հրավեր էինք ուղարկել նաեւ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությանը․ մի քանի օր, սակայն, որեւէ պատասխան չստացանք․ կուսակցության պաշտոնական էլ. փոստին ուղարկված հրավերը մնաց անպատասխան, Ֆեյսբուքի էջում նշված հեռախոսին պատասխանող անձը չկարողացավ ասել՝ ով է զբաղվում մամուլի հետ աշխատանքներով։ Ի վերջո պարզվեց՝ 7-րդ գումարման խորհրդարանի պատգամավոր, այս անգամ եւս ընտրված Վահագն Ալեքսանյանը։ Մայիսի 20, 21-ին պատասխան չստացանք, հաջորդ օրն Ալեքսանյանն ասաց՝ պետք է քննարկի թիմի հետ, հասկանա՝ ում հարմար կլինի մասնակցել։ Մինչեւ մայիսի 30-ը ՔՊ-ից որեւէ հստակ պատասխան չստացանք․ ո՛չ բանախոսների անուններ, ո՛չ կոնկրետ մասնակցության մերժում։ Մայիսի 31-ին Վահագն Ալեքսանյանն ասաց մեկ բանախոսի անուն՝ Գեւորգ Պապոյան։ Նկարահանումը, սակայն, մեր մեղավորությամբ չկայացավ։ Ներողություն խնդրեցինք, փորձեցինք բանախոսի հետ իրեն հարմար այլ օր, ժամ եւ տեղ պայմանավորվել, սակայն միայն արհամարհական պատասխաններ ստացանք։ Չստացված հարցազրույցի հարցը քննարկեցինք նաեւ Վահագն Ալեքսանյանի հետ, սակայն մեր բացատրություններից հետո եւս չկարողացանք հստակեցնել բանախոսի հետ նկարահանման իրեն հարմար այլ օր եւ ժամ։ Պատասխան չստանալուց հետո դարձյալ կապ հաստատեցինք ՔՊ Ֆեյսբուքի էջում նշված հեռախոսահամարով, խնդրեցինք փոխանցել Ալեքսանյանին, որ սպասում ենք իրենց պատասխանին։ Արձագանք չստացանք։ Զանգահարեցինք Սուրեն Պապիկյանին, զանգերը մնացին անպատասխան, գրեցինք Պապիկյանին՝ ներկայացնելով իրավիճակը․ նամակը մնաց անպատասխան։ Մեկ օր սպասելուց հետո հունիսի 9-ին նամակ ուղարկեցինք նաեւ ՔՊ երկու էլ․ փոստերին՝ ուղղված Սուրեն Պապիկյանին, որտեղ ներկայացրինք իրավիճակը եւ խնդրեցինք տալ այն անձի կոնտակտները, որը պատասխանատվություն կստանձնի զբաղվել այս հարցով՝ գոնե հստակ պատասխան տալու համար։ Ոչ մի արձագանք չստացանք։ Ծրագրային դրույթները ներկայացնող վիդեո հարցազրույցներին մասնակցելու հրավերին չարձագանքեցին մյուս քաղաքական ուժերը՝ անգամ հրավերի հիշեցումից եւ մեր զանգերից հետո, ուստի ծրագրային մեր տեսանյութերում չեք գտնի «Մեր տունը Հայաստանն է», «Հայաստանի դեմոկրատական», «Ազատություն», «Ազատական», «Վերելք», «Հայոց հայրենիք», «Զարթոնք», «Համահայկական ազգային պետականություն», «Ազգային օրակարգ» կուսակցությունների դիրքորոշումներն ու պատկերացումները։ «Բանավիճում ենք միայն իշխանության հետ» Ծրագրային դրույթները ներկայացնելու այս հարցազրույցներից անցանք երկկողմ բանավեճերի նկարահանմանը։ Բանավեճերի մասնակիցների ընտրության ամենաարդար սկզբունք համարեցինք պարզ վիճակահանությունը, որը հեռարձակեցինք ֆեյսբուքյան մեր էջի ուղիղ եթերով։ Վիճակահանության արդյունքում ստացվեց հետեւյալ պատկերը․ «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցություն - «Համահայկական ազգային պետականություն» կուսակցություն, «Միասնական հայրենիք» կուսակցություն - «Հայաստանի եվրոպական կուսակցություն», «Քաղաքացու որոշում» կուսակցություն - «Արդար Հայաստան» կուսակցություն, «Ազատ հայրենիք» դաշինք - «Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցություն, «Ազատական» կուսակցություն - «Հանրապետություն» կուսակցություն, «Զարթոնք» կուսակցություն - «Հայոց հայրենիք» կուսակցություն, «Մեր տունը Հայաստանն է» կուսակցություն - «Հայոց արծիվներ» կուսակցություն, «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցություն - «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն, «Ազգային օրակարգ» կուսակցություն - «Հայաստանի դեմոկրատական» կուսակցություն, «Ազգային ժողովրդավարական բեւեռ» կուսակցություն - «Ինքնիշխան Հայաստան» կուսակցություն, «Շիրինյան - Բաբաջանյան ժողովրդավարների դաշինք» - «Ազատություն» կուսակցություն, «Հայաստան» դաշինք - «5165 շարժում» կուսակցություն, «Պատիվ ունեմ» դաշինք - «Վերելք» կուսակցություն։ Բանավեճեր անցկացրինք «Միասնական հայրենիք» եւ Հայաստանի եվրոպական կուսակցությունների, «Ազգային ժողովրդավարական բեւեռ» եւ «Ինքնիշխան Հայաստան» կուսակցությունների, «Վերելք» եւ «Համահայկական ազգային պետականություն» կուսակցությունների միջեւ։ Բանն այն է, որ մյուս քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչները հրաժարվեցին մասնակցել բանավեճերին՝ պատճառաբանելով, որ կամ իրենք բանավիճում են միայն օրվա իշխանության հետ, կամ ուղղակի որեւէ հարմար ժամ չեն գտնում։ «Հայաստան» դաշինքն, ինչպես նախորդ՝ ծրագրային հարցազրույցների դեպքում, այնպես էլ այս անգամ, մերժեց մասնակցության հրավերը՝ պատճառաբանելով խիստ զբաղվածությունը։ «Պատիվ ունեմ» դաշինքն էլ նախընտրեց բանավիճել օրվա իշխանության ներկայացուցչի հետ՝ մյուների հանդեպ հետաքրքրություն չցուցաբերելով։ Իշխանության հետ բանավիճելու ցանկություն հայտնեցին նաեւ «Հանրապետություն», «Հայ ազգային կոնգրես», «Արդար Հայաստան», «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցությունները։ Այս պարագայում ստիպված եղանք քաղաքական ուժերի հետ իրենց ծրագրային դրույթների մասին հարցազրույցներ անցկացնել՝ բանավեճերի փոխարեն։ Բանավեճին մասնակցելու համար փորձեցինք կապ հաստատել նաեւ ՔՊ հանրային կապերի պատասխանատու Վահագն Ալեքսանյանի հետ։ Մի քանի անգամ տարբեր հեռախոսահամարներից զանգահարեցինք՝ չպատասխանեց, գրեցինք՝ չպատասխանեց։ Դիմեցինք 7-րդ գումարման խորհրդարանի պատգամավոր, այս անգամ եւս ընտրված Մարիա Կարապետյանին, խնդրեցինք տեղեկացնել հրավերի մասին։ Դարձյալ օրվա ընթացքում ոչ մի արձագանք չստատացանք։ Կապ հաստատել չստացվեց ՏԿԵ նախարարի պաշտոնակատար, նախընտրական շրջանում ՔՊԿ շտաբի պետ Սուրեն Պապիկյանի, պատգամավորներ Արփի Դավոյանի, Հակոբ Սիմիդյանի հետ, որպեսզի գոնե իրենց միջոցով փոխանցենք ասելիքը։ Հունիսի 15-ին, ի վերջո, Ալեքսանյանը պատասխանեց զանգին․ տեղեկացրինք բանավեճերի մասին։ Ասաց՝ կքննարկեն հրավերը։ Պայմանավորվեցինք, որ առավոտյան զանգելու ենք՝ պատասխան ստանալու համար։ Հաջորդ օրը զանգեցինք մի քանի անգամ՝ տարբեր ժամերի, տարբեր համարներից․ ոչ մի պատասխան։ Զանգեցինք ՔՊԿ անդամ, վարչապետի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էդուարդ Աղաջանյանին, խնդրեցինք՝ կապ հաստատել, ասաց՝ կզանգի Ալեքսանյանին։ Պայմանավորվեցինք՝ կսպասենք վերջինիս զանգին։ Դե, իհարկե, ոչ մի արձագանք։ Քաղաքական ուժերի պատկերացումները՝ ոլորտային խնդիրների մասին Մենք, իհարկե, կարող էինք կուսակցություններից ու դաշինքներից անհատների հրավիրել հարցազրույցների, բայց բոլոր քաղաքական ուժերին առաջարկել էինք հիշյալ 5 ոլորտների շուրջ անձամբ ընտրել բանախոսներին, որոնք լավագույնս կներկայացնեն իրենց ծրագրերը։ Մեր ընտրած հինգ թեմաներն ունեին կոնկրետ ենթահարցեր՝ բանակի բարեփոխումներ, հումանիտար ճգնաժամի հաղթահարում, անվտանգային խնդիրների լուծում, բանակցությունների ձեւաչափ, հակամարտության լուծում, հարեւանների ու գերտերությունների հետ հարաբերություններ, տնտեսական ճգնաժամի, աղքատության հաղթահարում, հանքարդյունաբերություն, արդարադատության հանդեպ վստահության վերականգնում, կառավարման մոդել, կրթություն ու հիմնարար եւ կիրառական գիտություններ։ 14 քաղաքական ուժերից մի մասի դեպքում բոլոր հարցերին պատասխանել է նույն գործիչը, ինչը, որոշ դեպքերում, անխուսափելիորեն ընգծել է, որ բանախոսը բոլոր խնդիրներին չէ, որ խորքային ծանոթ է։ Մեր բոլոր զրուցակիցներին նախապես խնդրել էինք իրենց ասելիքը տեղավորել 5 րոպեում՝ զգուշացնելով, որ ավելի երկար խոսելու դեպքում ստիպված ենք լինելու իրենց հետ համաձայնությամբ կրճատել նյութը։ Բանախոսներից շատերը մտահոգվում էին՝ պնդելով, որ, օրինակ, սոցիալ-տնտեսական կամ ԼՂ հակամարտության թեմայով իրենց ապագա անելիքները ներկայացնելու համար հինգ-վեց րոպեն բավարար չէ։ Սակայն անգամ դեպքեր եղան, երբ մոնտաժային աշխատանքների ժամանակ բովանդակ խոսքը մնաց երեք րոպե, ու ստիպված եղանք վերադարձնել զրուցակցի կրկնվող մտքերը։ Կուսակցական գործիչներ առավել շատ գնահատակններ էին հնչեցնում անցյալի մասին, քան ներկայացնում իրենց անելիքներն ու պլանները։ Սա հիմնականում այն պատճառով, որ կա՛մ չէին տիրապետում իրենց ծրագրերին, կա՛մ ծրագրում չունեին լուծումներ, քայլեր, գործիքակազմ։ Հետաքրքրական է, որ քաղաքական ուժերից շատերն իրենց ծրագրերում արտաքին հարաբերությունների բլոկում ընդգծել էին դիվերսիֆիկացված արտաքին քաղաքականություն վարելու անհրաժեշտության մասին, սակայն երբ խնդրում էինք հստակեցնել՝ հարաբերությունների վերանայման կամ խորացման ինչ եզրեր են տեսնում, օրինակ, հարեւանների կամ այս տարածաշրջանում որոշակի շահեր հետապնդող պետությունների հետ, բոլորի պատասխանները գրեթե նույնն էին՝ մոտավորապես այս բովանդակությամբ․ «մենք պետք է բալանասավորենք մեր արտաքին քաղաքականությունը, բոլոր պետությունների հետ էլ կարելի է հարաբերություններ կառուցել կամ խորացնել, մոտ ապագայում հարաբերությունների զարգացում չենք տեսնում Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ, Իրանի հետ հարաբերությունների խորացման լավ հնարավորություններ կան»․ իսկ ի՞նչ հնարավորություններ ու ի՞նչ ուղղություններով կան համագործակցության եզրեր հարցերը հիմնականում մնում էին անպատասխան։ ԼՂ հակամարտության վերաբերյալ մեր հարցերի առաջին ու միանշանակ պատասխանն այն էր, որ բանակցությունները պետք է շարունակվեն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձեւաչափում։ Թե բանակցություններում ինչ մարտավարություն պիտի որդեգրի հայկական կողմը, թե ինչ սկզբունքներ պիտի առաջ քաշի՝ ոչ բոլոր ուժերն էին պատասխանում։ Ընդ որում՝ բանախոսներ են եղել, որոնք հիշատակել են Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի մասին՝ չհստակեցնելով կամ չկարողանալով հստակեցնել՝ հայկական կողմն ինչ հարթակներում պիտի բարձրաձայնի Ադրբեջանի կողմից կոնկրետ դրույթների խախտման մասին։ Բանախոսները հայտարարել են՝ պետք է դեօկուպացվեն ԼՂԻՄ շրջանները, որ հիմա ադրբեջանական վերահսկողության տակ են, ինչպե՞ս՝ բանակցային ճանապարհով, նշել են՝ միջազգային հարթակներում ամեն ինչ պետք է անել՝ հաջողության հասնելու համար, բայց թե ինչ պետք է անել՝ չեն հստակեցրել։ Այս թեմայի վերաբերյալ գրեթե բոլոր «ինչպե՞ս» հարցերի պատասխանը մեծ մասամբ սկսվել է «պետք է»-ով եւ մեկնաբանությամբ, որ քանզի կառավարություն չեն եղել կամ չեն, չեն կարող տիրապետել բանակցային ողջ գործընթացի մանրամասներին կամ գործիքակազմին։ Դիվանագիտական դաշտում մեր դիրքերն ամրապնդելու խիստ անհրաժեշտության մասին խոսելուն զուգահեռ՝ մեր բանախոսներից շատերը շեշտել են բանակի վերակառուցման, բարեփոխումների, վերազինման՝ շուտափույթ լուծում պահանջող հարցերի մասին։ Բոլորը չէ, որ կարողացել են հստակ պատասխանել՝ որտեղի՞ց, ի՞նչ միջոցներով է վերազինվելու բանակը, արդյոք կա՞ն հաշվարկներ, ո՞ւմ հետ են տեսնում ռազմական համագործակցության իրատեսական եզրեր։ Քաղաքական ուժերի մեծ մասի ծրագրերում արձանագրված է, որ մեզ անհրաժեշտ է պրոֆեսիոնալ բանակ։ Թե ինչ ասել է պրոֆեսիոնալ բանակ եւ ինչ քայլեր են ձեռնարկելու՝ դրան հասնելու համար, միշտ չէ, որ կոնկրետ պատասխաններ են հնչել․ խոսվել է ժամկետային զինծառայության երկու տարին կրճատելու մասին, ազգ-բանակ կոնցեպտը կյանքի կոչելու մասին, անվտանգային համակարգն ամրապնդելու օրհասական խնդրի մասին։ Վերջինի լուծման համար բանախոսները կարեւորել են տեխնիկական վերազինումը՝ հատկապես սահմանամերձ բնակավայրերում։ Վերազինման համար շեշտել են՝ Հայաստանն ունի ռազմարդյունաբերությունը խթանելու պոտենցիալ, մնում է՝ պետությունը չխանգարի։ Այս կոնտեքստում քաղաքական ուժերը կարեւորել են գիտության դերը։ Թեպետ, քչերն են, որ «պետք է»-ների շարքից անցել են կոնկրետ դրույթների ներկայացմանը, կարողացել են ներկայացնել կրթության ու գիտության կապը, օրենսդիրում կամ գործադիրում լինելու դեպքում իրենց առաջնահերթ ու առարկայական անելիքները։ Հիմնականում հայտարարվել է, որ պետք է բարձրացվեն ուսուցիչների ու գիտնականների աշխատավարձերը, պետք է վերապատրաստվեն ուսուցիչները, պետք է փեխվեն դասագրքերը, եւ այլն։ Երբ սոցիալ-տնտեսական վերականգնման թեմայով բանախոսը եղել է ոլորտի մասնագետ, կարողացել է ներկայացնել խնդիրներն ու դրանց լուծման բանաձեւերը՝ խոսելով ներդրումային, հարկային քաղաքականության վերաբերյալ իրենց պատկերացումների, անհրաժեշտ փոփոխությունների մասին։ Սակայն եղել են զրուցակիցներ, որոնք այս թեմային անդրադարձել են շատ ընդհանրական՝ դարձյալ հայտարարելով, որ պետք են լուրջ բարեփոխումներ՝ առանց կոնկրետացնելու ինչպիսի եւ ինչպես հարցերի պատասխանները։ Նույն պատկերը՝ նաեւ արդարադատության հանդեպ վստահության վերականգնման, դատաիրավական բարեփոխումների անհրաժեշտության մասին։ Մի քանի բանախոսներ են հստակ քայլեր ներկայացրել՝ խոսելով այդ բարեփոխումների մեխանիզմների մասին՝ պնդելով, որ, այո, կան այդ ռեսուրսները, մնում է դրանք գործի դնել ու բարեփոխումներ անելու քաղաքական կամք ցուցաբերել։ Ամենահստակ պատասխանները հնչել են ներքաղաքական ճգնաժամի հաղթահարման ու կառավարման մոդելի մասին հարցերին․ քաղաքական ուժերի մեծ մասը չի հերքել, որ երկրում ներքաղաքական խոր ճգնաժամ է, եւ որ լարվածության թոթափման քայլերից մեկը արտահերթ ընտրություններն են։ Որոշները հայտարարել են, որ լարվածություն մտցնում է գործող կառավարող ուժը, որոշներն արձանագրել են, որ ընդդիմությունը եւս յուղ է լցնում կրակին, եւ անհրաժեշտ են համարել քաղաքական ու քաղաքացիական հասունություն ցուցաբերել՝ կրքերը զսպելու համար։ Քաղաքական որոշ գործիչներ պնդել են՝ լարվածությունը չի նվազի, եթե գործող կառավարությունն ու նախկինում կառավարություն եղած ուժերը ներկայացված լինեն նոր ձեւավորվող խորհրդարանում։ Քաղաքական ուժերի մեծ մասը կարծում է՝ խորհրդարանական կառավարման մոդելը Հայաստանում իրեն չի արդարացրել, ուստի պետք է անցնել կիսանախագահական համակարգի՝ բալանսի բերելու կառավարական լծակները։ Այս կարծիքին չէ, իհարկե, «Պատիվ ունեմ» դաշինքը, որի մաս կազմող «Հայաստանի հանրապետական» կուսակցությունը հենց այս մոդելը մեզ մոտ «բերողն» է։ Քաղաքական այս ուժի ներկայացոուցիչը վստահ է՝ խորհրդարանական կառավարման մոդելը Հայաստանի համար լավագույն լուծումն է։ Չնայած ավարտվել են ընտրությունները, սակայն այս ուժերն իրենց դերակատարումն են ունենալու նաեւ ապագայում, հետեւաբար դրանց ավելի լավ ճանաչելու, ծրագրային դրույթներին, պատկերացումներին ծանոթանալու համար հիմա էլ կարող եք դիտել իրականացված հարցազրույցները։ Հայարփի Բաղդասարյան

19:58 - 08 հուլիսի, 2021