ՆԱՏՕ - infocom.am

ՆԱՏՕ

Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կազմակերպությունը Հյուսիսատլանտյան պայմանագիրը ստորագրած անդամ-երկրների ստեղծած ռազմաքաղաքական կազմակերպությունն է, որը նպատակ է հետապնդում հավաքական անվտանգության և պաշտպանություն պարտականությունների իրականացումը։ Հիմնադրվել է 1949 թ․ ապրիլի 4-ին։ Հաճախ անվանում են ՆԱՏՕ՝ անգլերեն բառերի հապավումից։

ՆԱՏՕ-ին անդամակցում են 29 երկիր, որոնցից 27-ը եվրոպական են, երկուսը՝ հյուսիս-ամերիկյան: Հյուսիսատլանտյան դաշինքի որոշում կայացնող գլխավոր մարմինը Հյուսիսատլանտյան դաշինքի խորհուրդն է, իսկ միջազգային բարձրագույն պաշտոնյան՝ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը։

Հայ-բելառուսական հարաբերությունները զարգանում են դինամիկ կերպով․Բելառուսի ԱԳ նախարարի բացառիկ հարցազրույցն «Արմենպրես»-ին |armenpress.am|

armenpress.am: Բելառուսի արտաքին գործերի նախարար Վլադիմիր Մակեյը շատ բարձր է գնահատում Հայաստանի հետ հարաբերությունները բոլոր ոլորտներում։ Բելառուսի արտաքին գործերի նախարարը նշեց, որ մասնավորապես քաղաքական և առևտրատնտեսական կապերը դինամիկ կերպով զարգանում են։ Նախարարի խոսքով՝ երկու երկրների միջև առևտրաշրջանառությունը աննախադեպ ցուցանիշներ է գրանցել։ Վլադիմիր Մակեյը նաև խոսեց Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության մասին, ընդգծելով, որ Բելառուսը կտրականապես դեմ է ռազմական ճանապարհով խնդրի լուծմանը և որ հակամարտությունը պետք է կարգավորվի բացառապես դիվանագիտական և քաղաքական ճանապարհով։ - Պարոն Մակեյ, ի՞նչ հարցեր են քննարկվել և որոշումներ են կայացվել ՀԱՊԿ արտգործնախարարների խորհրդի նիստին: - Գիտեք, որ այս տարի լրացավ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի ստորագրման 30 տարին և Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպություն հիմնելու վերաբերյալ որոշման 20 տարին։ Իհարկե, այս նշանավոր տարեթվերը հետք են թողնում նաև քննարկումների վրա՝ կապված մեր կազմակերպության գործունեության հետ։ Այսօր տեսնում եք, թե ինչպիսի վտանգների և մարտահրավերների առջև են կանգնած հետխորհրդային, այդ թվում՝ մեր կազմակերպության անդամ երկրները։ Դա գլոբալ մարտահրավերներ են՝ կլիմայի փոփոխություն, համավարակ, ինչպես նաև այնպիսի հանգամանքներ, որոնք ներկայացնում են իրական վտանգներ մեր կազմակերպության համար՝ Աֆղանստանում ստեղծված իրավիճակը, ՆԱՏՕ-ի ամրապնդումը կազմակերպության արևմտյան սահմանին և այլն։ Իհարկե, նշելով այդ հոբելյանական տարեթվերը, մենք որևէ կերպ չենք պատրաստվում եղած հաջողություններով բավարարվել, ընդհակառակը՝ ՀԱՊԿ արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի այս նիստին քննարկել ենք մեր կազմակերպության ամրապնդման, նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում կազմակերպության տեղը որոշելու հարցերը միջազգային հարաբերությունների համատեքստում։ Գտնում ենք, որ մեր կազմակերպությունը պետք է կարողանա համարժեք պատասխանել այն մարտահրավերներին և վտանգներին, որոնք առաջանում են գրեթե ամեն օր։ Հենց այդ հարցին ենք մենք մեծ ուշադրություն դարձրել խորհրդի նիստին՝ սկզբում նեղ կազմով, ապա՝ նաև ընդլայնված կազմով։ Մենք կարծիքներ ենք փոխանակել միջազգային իրադարձությունների զարգացման վերաբերյալ։ Ես տեղեկացրել եմ այն մասին, թե ինչպիսի միջոցներ է ձեռնարկում ՆԱՏՕ-ն մեր արևմտյան սահմաններին։ Ցավոք, տեսնում ենք լարվածության աճ, որն ուղղված է այդ թվում մեր կազմակերպության դեմ. մեր սահմաններին ՆԱՏՕ-ի զինծառայողների քանակը ավելանում է, աճում է զորավարժությունների քանակը, որոնք ՆԱՏՕ-ի կողմից անցկացվում են ամեն տարի և այլն։ Մտքեր են փոխանակվել նշված իրադրության վերաբերյալ, և պայմանավորվել ենք սերտ համագործակել կազմակերպության արտաքին քաղաքականության ոլորտում։ Մենք պայմանավորվել ենք ավելի սերտ խորհրդակցություններ անցկացնել թեմաներով, որոնք առնչվում են արտաքին քաղաքականությանը, ռազմական ոլորտին, անվտանգությանը։ Այս խորհրդի նիստի արդյունքներով ստորագրվել է համապատասխան խորհրդակցությունների 2021-24 թվականների ծրագիրը, ընդունվել է համապատասխան հայտարարություն մեր տարածաշրջանում իրադրության վերաբերյալ, որտեղ հստակ նշվում է անվտանգության անբաժանելիության սկզբունք ստեղծելու անհրաժեշտության մասին։ Չի կարող մի պետության անվտանգությունը կառուցվել մյուս պետության հաշվին։ Ընդհանուր առմամբ Երևանում անցկացված ՀԱՊԿ արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի նիստը եղել է հագեցած, արդյունավետ և բեղմնավոր։ Համոզված եմ, որ այն որոշումները, որոնք ընդունվել են այս խորհրդի նիստի շրջանակում, կարող են լավ հիմք ծառայել մեր կազմակերպությունը ամրապնդելու գործում։ - Արդյո՞ք նիստում քննարկվել են հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակը եւ 2021 թվականի մայիսին Հայաստանի ինքնիշխան տարածք ադրբեջանական զորքերի ներխուժման հարցը: Ինչպիսի՞ն է Բելառուսի դիրքորոշումը ՀԱՊԿ անդամ Հայաստանի ինքնիշխան տարածք ադրբեջանական զորքերի ներխուժման վերաբերյալ, ի՞նչ լուծումներ եք տեսնում: - Չէի ասի, որ այդ հարցը ուղղակի կերպով քննարկվել է ՀԱՊԿ արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի նիստին։ Հայկական կողմը տեղեկացրել է Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակի և զարգացումների մասին։ ՀԱՊԿ անդամ երկրների արտաքին գործերի նախարարների հետ հանդիպմանն այդ թեմային անդրադարձել է նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Բելառուսի դիրքորոշումը եղել է և մնում է միանշանակ՝ մենք կտրականապես դեմ ենք ռազմական ճանապարհով հարցի լուծմանը։ Գտնում ենք, որ բոլոր նման հարցերը, հակամարտությունները պետք է լուծվեն բանակցային սեղանի շուրջ՝ դիվանագիտական և քաղաքական կարգավորման ճանապարհով։ Պետք է գործարկվի դիվանագիտական և քաղաքական քայլերի ողջ գործիքակազմը, որպեսզի ցանկացած հակամարտություն, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը, կարգավորվի որքան հնարավոր է շուտ։ Գտնում ենք, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարների ձեռք բերած պայմանավորվածությունները լավ հիմք են ստեղծում խնդրահարույց այս իրավիճակի լուծման համար։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տեղեկացրել է, թե ինչպես է առաջ գնում սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը, որը շատ զգայուն է այս փուլում։ Մենք լիովին աջակցում ենք այն ջանքերին, որոնք ընդունվում են երեք երկրների կողմից հակամարտության արագ կարգավորման համար և, ինչպես տեսնում ենք (այդ մասին ևս ասել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը), այս առումով առաջացել են որոշակի հուսադրող պահեր։ Այս գործընթացին, իհարկե, ամբողջությամբ կաջակցենք՝ նկատի ունենալով, որ հարցը պետք է լուծվի որքան հնարավոր է արագ և այն պետք է լուծել դիվանագիտական և քաղաքական միջոցներով։Շարունակությունը՝ armenpress.am-ում

17:55 - 10 հունիսի, 2022

Լիբիան հետ է գլորվում դեպի բռնություն և քաոս․ The Associated Press

The Associated Press-ը գրում է Լիբիայում ստեղծված քաղաքական իրավիճակի, երկիշխանության և վերջին զարգացումների մասին։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով․ «Լիբիացիներից շատերին մայրաքաղաք Տրիպոլիում նախորդ ամիս տեղի ունեցած բախումները ծանոթ մի բան են հիշեցրել․ կրկին փողոցային բախումներ, կրակոցներ և իրենց տներում թաքնվող մարդիկ։ Այդ օրը համացանցում տեսանյութ էր տարածվել, որում մի տղամարդ մզկիթի բարձրախոսով բղավում է․ «Վերջ պատերազմին, մեզ պետք է մեր երիտասարդ սերունդը»։ Այս բախումները ցույց են տվել, թե որքան փխրուն է հարաբերական անդորրը Լիբիայում, որը հաստատվել էր վերջին մեկ տարում, և թվում է, թե պատմությունը կրկնվում է։ Այժմ մասնագետներն ասում են, որ երկրի վերամիավորման պահը բաց է թողնվել, և ապագան մռայլ է պատկերվում։ Եվ կրկին երկու հակադիր կառավարություններ պայքարում են Լիբիայի նկատմամբ վերահսկողություն սահմանելու համար, որն արդեն ավելի քան մեկ տասնամյակ քաղաքացիական պատերազմի ճիրաններում է։ Մայրաքաղաքում բախումները սկսվել են այն բանից հետո, երբ Լիբիայի երկու վարչապետներից մեկը մյուսին մարտահրավեր է նետել՝ ժամանելով Տրիպոլի՝ իր մրցակցի նստավայր։ Լիբիան տարիներ շարունակ պառակտված է եղել երկրի արևելքում և արևմուտքում միմյանց հետ մրցակցող վարչակազմների պատճառով, որոնցից յուրաքանչյուրին սատարում են ապօրինի զինված խմբավորումներ և օտարերկրյա կառավարություններ։ Երկիրը ցնցումների մեջ է այն ժամանակվանից, երբ ՆԱՏՕ-ի աջակցությամբ 2011 թ-ին տեղի ունեցած ապստամբության հետևանքով պաշտոնանկ արվեց և սպանվեց տարիներ շարունակ պաշտոնավարող բռնապետ Մուամար Քադաֆին։ Սակայն վերջին երկու տարում պլան մշակվեց, որը պետք է երկիը բերեր դեպի ընտրություններ։ 2021 թ-ին ՄԱԿ-ի միջնորդությամբ ժամանակավոր կառավարություն ձևավորվեց, որը պետք է լիբիացիներին նախապատրաստեր ընտրություններին։ Դրանք նախատեսվում էր անցկացնել անցյալ տարվա վերջին։ Վարչապետ Աբդել Համիդ Դբեյբայի գլխավորած այդ կառավարությունը միջազգային հանրության ճնշման ներքո կարճ ժամանակով միավորեց քաղաքական խմբավորումները։ Սակայն քվեարկությունն այդպես էլ չկայացավ, պլանը ձախողվեց, երկիրը ճգնաժամի մեջ հայտնվեց։ Լիբիայի արևելյան թևի օրենսդիրներն, ազդեցիկ խոսնակ Ագիլա Սալեհի գլխավորությամբ, հայտարարեցին, թե Դբեյբայի մանդատը սպառվել է, քանի որ ժամանակավոր կառավարությունը չի կարողացել ընտրություններ անցկացնել։ Ավելին, նրանք որպես նոր վարչապետ ընտրեցին ներքին գործերի ազդեցիկ նախկին նախարար Ֆաթհի Բաշագային։ Նրանց սատարեց ազդեցիկ հրամանատար Խալիֆա Հաֆթարը, որի գլխավորած զորքերը վերահսկում են երկրի արևելքն ու հարավի զգալի մասը՝ ներառյալ խոշոր նավթահանքերը։ Դբեյբան հրաժարվեց հեռանալ, նրան աջակցող խմբավորումները Լիբիայի արևմուտքում դեմ են Հաֆթարին։ Նրանց պնդմամբ՝ Դբեյբան աշխատում է ընտրությունների անցկացման ուղղությամբ։ Վերլուծաբանները թերահավատորեն են տրամադրված։ «Չեմ կարծում, թե նրանք այս տարի կարողանան ընտրություններ անցկացնել», - ասում է Միջազգային ճգնաժամային խմբի Լիբիայի հարցերով փորձագետ Կլաուդիա Գացինին՝ կասկած հայտնելով նաև, որ ընտրությունների շուրջ Լիբիայի քաղաքական ուժերի փոխզիջման գալուն ուղղված ՄԱԿ ջանքերը որևէ հաջողություն կգրանցեն։ Իշխանության համար պայքարն իր գագաթնակետին հասավ մայիսի 17-ին, երբ Բաշագան Տրիպոլի ժամանեց և փորձեց այնտեղ իր իշխանությունը հաստատել։ Սակայն նա բախվեց Դբեյբայի կողմնակիցների կոշտ դիմադրությանը, ինչը բախումներ առաջացրեց, որոնք ցնցեցին քաղաքը։ Բաշագան նահանջեց, այնուհետև իր շտաբ-բնակարանը տեղակայեց Սիրտ ծովափնյա քաղաքում։ Սակայն նրա նահանջից հետո ևս Տրիպոլիում լարվածությունը պահպանվում է։ Ոմանք կարծում են, որ Բաշագան կարող է ևս մեկ փորձ ձեռնարկել կամ կարող է գոնե փորձել Տրիպոլիում ավելի մեծ աջակցություն ձեռք բերել։ Մինչդեռ Լիբիայի արժեքավոր թեթև նավթը նույնպես օգտագործվում է՝ որպես իշխանության համար պայքարի միջոց։ Երկրի խոշորագույն նավթահանքերի աշխատանքը կասեցված է, դրանք վերահսկում են Հաֆթարին հավատարիմ զինյալները, որը սատարում է Բաշագային։ Նավթային արգելափակումը, որը տեղի է ունենում ուկրաինական պատերազմի հետևանքով նավթի գների կտրուկ աճի ֆոնին, ըստ ամենայնի, ուղղված էր Դբեյբայի կառավարությանը միջոցներից զրկելուն և նրա մրցակցի հնարավորություններն ընդլայնելուն։ Բաշագան ու Սալեհը հայտարարել են, որ նավթահորերը կվերագործարկվեն պայմանով, որ նավթից ստացվող եկամուտները ժամանակավոր կսառեցվեն, մինչև որ մրցակցող կողմերը պայմանավորվեն նավթային միջոցների բաշխման մեխանիզմի շուրջ։ Պատերազմն Ուկրաինայում շեղել է միջազգային հանրության ուշադրությունը, սակայն դրա ազդեցությունը զգացվում է նաև Լիբիայում, որտեղ Ռուսաստանը մեծ դեր է խաղում։ Ռուսաստանը ճանաչել է Բաշագայի կառավարությունը, ինչն, ըստ Գացինիի, արևմտյան երկրներին խանգարում է նույն բանն անել, որպեսզի չհամարվի, թե նրանք Ռուսաստանի հետ մի ճամբարում են։ Սովորական լիբիացիների համար նախորդ ամսվա արյունալի բռնությունը, որի ժամանակ մեկ մարդ է զոհվել, հիշեցում էր այն մասին, թե որքան փխրուն է հարաբերական անդորրը։ «Քաոսն ու կոնֆլիկտները մի բան են, որից նրանք սնվում են», - ասում է 30-ամյա քաղծառայող Մոհամեդ Աբու Սալիմը Տրիպոլիից՝ նկատի ունենալով մրցակցող քաղաքական գործիչներին։ «Եթե իրոք հավատում եք, թե այդ մարդիկ թույլ կտան ազատ ու արդար ընտրություններ անցկացնել, ապա չարաչար սխալվում եք», - հավելում է նա»։ Նորա Վանյան

15:28 - 03 հունիսի, 2022