Պաղեստին

Դե յուրե ինքնիշխան պետություն Միջին Արեւելքում՝ Հորդանան գետի արեւմտյան ափին (սահմանակցում է Իսրայելին եւ Հորդանանին) եւ Գազայի հատվածին (սահմանակցում է Իսրայելին եւ Եգիպտոսին), որի մայրաքաղաքն է համարվում Արեւելյան Երուսաղեմը՝ չնայած վարչական կենտրոնը Ռամալլահում է: Պաղեստին պետության մեծ հատվածն, ըստ համացանցի աղբյուրների, օկուպացված է Իսրայելի կողմից՝ 1967 թվականի Վեցօրյա պատերազմից հետո:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, 1947 թվականին ՄԱԿ-ը հաստատեց Բաժանման նախագիծը Պաղեստինի համար, որը հորդորում էր ստեղծել անկախ արաբական եւ հրեական պետություններ` առանձնացնելով Երուսաղեմը, որը պետք է ղեկավարվեր ՄԱԿ-ի հատուկ միջազգային կառավարման ռեժիմով: Հրեական պետության հիմնադրումից հետո, որը 1948 թվականի մայիսի 14-ին ստացավ Իսրայել անվանում, ներքաշվեց պատերազմների մեջ արաբական բանակների հետ: Ավելի ուշ Արաբական լիգայի կողմից ստեղծվեց Համապաղեստինյան կառավարությունը, որը կառավարեց Եգիպտոսի կողմից վերահսկվող Գազայի հատվածը: Այն շուտով ճանաչվեց Արաբական լիգայի անդամ բոլոր պետությունների կողմից՝ բացառությամբ Հորդանանի: Չնայած Համապաղեստինյան կառավարությունը իրեն հռչակեց ոչ միայն Գազայի հատվածի, այլ ամբողջ նախկին Բրիտանական Պաղեստինի կառավարիչ, այն միայն սահմանափակվում էր Գազայի հատվածով: Իսրայելը ավելի ուշ նվաճեց Գազայի հատվածը եւ Սինայի թերակղզին Եգիպտոսից, Հորդանանի գետի արեւմտյան ափը Հորդանանից եւ Գոլանի բարձունքները՝ Սիրայից՝ Վեցօրյա պատերազմի ընթացքում:

Սպիտակ տունը պարզաբանում է Գազայի հատվածի վերաբերյալ Թրամփի հայտարարությունը |amerikayidzayn.com|

amerikayidzayn.com:Սպիտակ տունը հայտարարել է, որ նախագահ Դոնալդ Թրամփը մտադիր չէ օգտագործել ամերիկյան ռազմուժը՝ Գազայի հատվածը «Մերձավոր Արևելքի Ռիվիերա» դարձնելու իր ծրագիրն իրականացնելու համար, և պաղեստինցիների տեղափոխումը ժամանակավոր է լինելու: Թրամփի հայտարարությունը աշխարհում հակազդեցության է արժանացել։ Ավելի քան հինգ հարյուր հազար պաղեստինցիներ՝ Գազայի հատվածի բնակչության գրեթե մեկ քառորդը, վերադարձել են շրջանի հյուսիս: Այս օրերին Գազայում բուռն քննարկման առարկա է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հայտարարությանը, թե Վաշինգտոնը մտադիր է իր վերահսկողության ներքո վերցնել պաղեստինյան այդ շրջանը: Պաղեստինցի Սամիհա Զահերն ասում է․ «Թրամփը կարող է երազել։ Նա կարծում է, թե կարող է մեզ տեղահանել կամ վտարել»։ Երեքշաբթի Թրամփին հարցրել էին՝ արդյո՞ք ամերիկյան զորքեր կուղարկի Գազայի հատվածը գրավելու համար։ «Ինչ վերաբերում է Գազային, մենք կանենք այն, ինչ անհրաժեշտ է: Եթե անհրաժեշտ լինի, մենք այդ կանենք։ Պատրաստվում ենք վերցնել այդ կտորը»,- պատասխանել է ԱՄՆ նախագահը։ Սպիտակ տան մամուլի քարտուղար Քերոլայն Լևիթը չորեքշաբթի պարզաբանել է Թրամփի հայտարարությունը. «[Ասվածը] չի նշանակում, որ ամերիկացի հարկատուները կֆինանսավորեն այդ ջանքերը: Այն նշանակում է, որ Դոնալդ Թրամփը, որը մոլորակի լավագույն գործարք կնքողն է, պատրաստվում է գործարք կնքել տարածաշրջանում մեր գործընկերների հետ»։ Սակայն ԱՄՆ մերձավորարևելյան գործընկերները դատապարտել են գաղափարը, ներառյալ՝ Հորդանանը և Եգիպտոսը, երկու հարևան երկրներ, որոնց Թրամփը հորդորել է ընդունել պաղեստինցիներին: Հորդանանի թագավոր Աբդալլահը չորեքշաբթի Ամմանում հանդիպել է Պաղեստինի նախագահ Մահմուդ Աբասին։ Նույն օրը Պաղեստինի բարձրաստիճան պաշտոնյաները հանդիպել են Եգիպտոսի արտգործնախարարին՝ Կահիրեում: Բոլորը ընդգծել են, որ հակամարտությանը վերջ տալու համար անհրաժեշտ է և՛ հրեական, և՛ պաղեստինյան պետությունների գոյությունը։ Նույն տրամաբանության մեջ էր ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշի հայտարարությունը: «Կենսական է հավատարիմ մնալ միջազգային իրավունքի հիմքերին: Էական է խուսափել էթնիկ զտումների ցանկացած ձևից»,- հայտարարել է նա։ Սաուդյան Արաբիան՝ արաբական աշխարհի առաջատար երկիրը, հայտարարել է, որ իր աջակցությունը Պաղեստինի պետականության ստեղծմանը «հաստատուն և անսասան է»: Փաստորեն, Ռիյադի նշված հայտարարությունը հակասում է երեքշաբթի Թրամփի հնչեցրած խոսքերին, թե սաուդցիները չեն պահանջում պաղեստինյան պետականության հիմնում: «Սաուդյան Արաբիան շատ օգտակար է լինելու, և նրանք շատ օգտակար են եղել: Նրանք խաղաղություն են ուզում Մերձավոր Արևելքում»,- ասել է Թրամփը: Մերձավորարևելյան հակամարտության հանգուցալուծման հարցով սաուդցիները բանակցում էին Բայդենի վարչակազմի հետ, սակայն այդ բանակցությունները դադարեցվեցին՝ 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Իսրայելի դեմ «Համասի» հարձակման պատճառով։ Լոնդոնի տնտեսագիտության դպրոցի պրոֆեսոր Մադավի ալ-Ռաշիդն ասում է. «[Սաուդյան Արաբիայի գահաժառանգ արքայազն] Մուհամեդ բեն Սալմանը այս պահին ոչ մի անմիջական օգուտ չի տեսնում իր համար՝ իրականացնելու նախագահ Թրամփի ծրագիրը, որն, ի դեպ, վրդովեցուցիչ է, և ամբողջ աշխարհը, կարծես, դեմ է դրան»: «Նրանց պետք է թույլ տան տուն վերադառնալ: Նրանց պետք է թույլ տալ վերակառուցել, և մենք պետք է նրանց հետ լինենք այդ գործում՝ երկու պետությունների լուծման ճանապարհին»,- իր հերթին ասել է Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիր Սթարմերը։ Սպիտակ տունն ընդգծում է՝ Թրամփի ծրագրի համաձայն՝ նախատեսվում է միայն ժամանակավորապես տեղափոխել պաղեստինցիներին: «[Այդ տարածքը] որևէ մեկի համար բնակելի վայր չէ: Կարծում եմ, իրականում, դաժան բան է առաջարկել, թե մարդիկ պետք է ապրեն նման ծանր պայմաններում»,- ասել է Սպիտակ տան մամուլի քարտուղարը: Լևիթը հավելել է, որ Թրամփը առաջիկա օրերին կխոսի տարածաշրջանի առաջնորդների հետ: Այս ամենի ֆոնին՝ Միացյալ Նահանգների տարբեր քաղաքներում բողոքի ակցիաներ են ծագել Գազայի վերաբերյալ Թրամփի հայտարարությունների պատճառով։

09:50 - 07 փետրվարի, 2025