Relection նախագծի շրջանակներում  «Կուսակցությունների մասին» օրենքի բարեփոխումների վերաբերյալ զրուցել ենք Ազգային ժողովի «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Սարգիս Ալեքսանյանի հետ:

-Ըստ Ձեզ` կուսակցությունների ֆինանսավորման, ո՞ր մոդելն է ավելի արդունավետ հայաստանյան պայմաններում: Քննարկվում է նաև պետական միջոցներով կուսակցությունների ֆինանսավորման մոդելը, որքանով է սա ըստ Ձեզ արդյունավետ միջոց:

- Շնորհակալություն հարցի համար: Նախ կուսակցությունների մասին օրենքի վերաբերյալ քննարկումները սկսվեցին ճիշտ ժամանակին, նույնիսկ մի փոքր ուշացումով, մենք օր առաջ պետք է լուծենք այս հարցը: Կուսակցությունների ֆինանասավորման գործում ես կարծում եմ, որ պետական մասնակցությունը և հասարակության մասնակցությունը անհրաժեշտ է: Մենք արդեն չորս տարի է գործունեություն ենք ծավալում քաղաքական դաշտում և նոր մշակույթ ենք ուզում ձևավորել․ ներգրավել հասարակությանը կուսակցությունների ֆինանսավորման գործում, այսինքն՝ կազմակերպում ենք դրամահայթայթումներ՝ տարին մի քանի անգամ, քիչ քանակով, բայց այդ գումարով որոշակի հարցեր կարողանում ենք լուծել:

Պետական միջամտությունը նույնպես անհրաժեշտ է և այստեղ պետք է որոշակի շեմ դրվի․ այն կուսակցությունները, որոնք իսկապես ցանկանում են դերակատարություն ունենալ քաղաքական դաշտում և ակտիվ են  ընտրություններին իրենց մասնակցությամբ՝ սկսած ՏԻՄ ընտրություններից մինչև խորհրդարանական ընտրություններ, կարողանան խթանել քաղաքական դաշտի բազմազանությանը: Հասկանալի է, որ կուսակցությունները ունենում են ֆինանսական խնդիրներ և շատ դեպքերում չեն կարողանում այդ ֆինանսական խնդիրների պատճառով մասնակցություն ունենալ:

- Խոսեցիք ֆինանսավորման շեմի մասին։ Ըստ Ձեզ՝ պե՞տք է պետական ֆինանասավորում ստանան այն կուսակցությունները, որոնք արդեն անցել են խորհրդարան, թե այն կուսակցությունները, որոնք ուղղակի մասնակցել են ընտրական գործընթացին:

-Այն կուսակցությունները, որոնք արդեն անցել են Ազգային ժողով, իրենց կարծում եմ անհրաժեշտ է ֆինանսավորումը՝ հենց այն համամասնությամբ, որքանով իրենք ներգրավված են: Իսկ այն կուսակցությունները, որոնք չեն անցել պետք չէ անտեսել նրանց և կարելի է մեխանիզմներ մշակել, թե ինչ ձևաչափով լինի այդ ֆինանսավորումը: Սա ուղղակի կառողջացնի ընդհանուր հասարակական-քաղաքական իրավիճակը:

- Խոսք է գնում նաև  Ազգային ժողով անցնելու տոկոսային շեմը իջեցնելու մասին: Ձեր կարծիքով ճի՞շտ է, այն հնարավորություն կտա՞ ավելի փոքր կուսակցությունների Ազգային ժողով ներգրավվելուն, թե այդ բազմակուսակցական համակարգը կխանգարի Ազգային ժողովի լիակատար աշխատանքին:

- Ընդհանրապես պառլամետարիզմը հասարակության լայն շերտերի ներգրավվումն է Ազգային ժողովում։ Անցողիկ շեմի նվազեցումը կնպաստի ավելի լայն բազմազնություն ապահովելուն: Պարզ է, որ պետք չէ լրիվ շեմը իջեցնել։ Խելամիտ շեմը, գոնե 2-3 տոկոս շեմը անհրաժեշտություն է: Այսօր կան ուժեր, որոնք կցանկանային իրենց խոսքը արտահայտել․ փողոցից մենք կտեղափոխվենք Ազգային ժողով և այդ բոլոր խմորումները տեղի կունենան քաղաքակիրթ միջավայրում:

- Նախկինում Հայաստանի այն քաղաքացիները, ովքեր ապրում էին արտերկրում հնարավորություն ունեին մասնակցել հայաստանյան ընտրություններին: Հնարավո՞ր է, որ այս ինստիտուտը վերականգնվի և արդյո՞ք ճիշտ կլինի, եթե բարեփոխումների ընթացքում վերականգնվի նաև այս մոդելը:

- Ես կարծում եմ, որ այն իր մեջ վտանգներ է պարունակում, քանի որ մենք վերահսկողություն չունենք այն հայերի նկատմամբ, որոնք ապրում են դրսում և թե ինչ ազդեցություններ կարող են լինել, հնարավոր, պոտենցիալ վտանգներ կարող են լինել: Ես դեմ եմ, որ Հայաստանից դուրս ապրող հայերը հնարավորություն ունենան քվեարկելու:

- Եթե նորից վերադառնանաք կուսակցությունների ֆինանսավորման հարցին․շատ հաճախ Հայաստանում գործող կուսակցությունները ֆինանսական միջոցներ են ստանում արտերկրից: Ինչպե՞ս եք վերաբերում այդ տեսակ ֆինանսավորմանը:

- Նախորդ հարցի համատեքստում պետք է պատասխանեմ։ Ես կարծում եմ, որ այդ ֆինանասավորումներն էլ իրենց մեջ վտանգ են պարունակում և մենք պետք է արգելքներ դնենք դրսի ֆինանսավորման համար: Կարծում եմ նմանօրինակ ֆինանսավորման անհրաժեշտությունը չկա:

- Գաղտնիք չէ, որ Հայաստանում ոչ բոլոր ընտրություններն են թափանցիկ անցել։ Ձեր կարծիքով ի՞նչ գործիքակազմ է պետք կիրառել, որպեսզի մենք բացառենք անարդար կամ ոչ արդար ընտրություններ ունենալը:

- Որպեսզի մենք ունենանք արդար, թափանցիկ և ժողովրդի ձայնը իսկապես արտահայտվի այդ ընտրությունների արդյունքում, մենք նախ պետք է ռեֆորմների գնանք։ Վերջինս և՛ «Կուսակցությունների մասին» օրենքն է, և՛ Ընտրական օրենսգիրքն է, որոնք թույլ կտան ինստիտուցիոնալ լուծումներ առաջարկել:

Ազգային ժողովի վերջին ընտրություններին ժողովրդի ձայնն արտահայտվել է, բայց այն արտահայտվել է էմոցիոնալ մակարդակում․ այստեղ մենք կասկած չունենք: Հուսով եմ, որ մյուս ընտրություններին ամեն ինչ կլինի ռացիոնալ դաշտում և ժողովուրդը կտեսնի այս հինգ տարվա ընթացքում իր ձայնը տեղ է հասել, թե ոչ: Ես բացառում եմ հետագայում կաշառքի կամ մանիպուլյացիաների միջոցով ընտրություններ կեղծելը․ ժողովուրդն այլևս չի հավատում այդ մեթոդներին:

- Ըստ Relection նախագծի ձևաչափի, յուրաքանչյուր նախորդ զրուցակից հնարավորություն ունի հարց ուղղել մեր նախորդ զրուցակցին։ Մեր նախորդ զրուցակիցը Ազգային ժողովի «Իմ քայը» խմբակցության պատգամավոր Սոնա Ղազարյանն էր, ում հարցը հետևյալն է՝

«Արդյոք ձեր զրուցակիցը նկատել է, թե ինչպես է կնոջ ու տղամարդու խոսքը մեկնաբանվում տարբեր քաղաքական գործիչների կողմից: Օրինակ, եթե կինը քննադատում է իր ընդդիմախոսին, կնոջը հակադարձում են․մատնանշում են նրա տարիքը, արտաքին տեսքը, սեռը, իսկ տղամարդկանց պատասխանում են ավելի բովանդակային»:

- Իսկապես կա նման խնդիր։ Երբ կին քաղաքական գործիչը կարծիք, դիրքորոշում է արտահայտում մեր քաղաքացիների մեծ մասը առաջին հայացքից նայում է նրա արտաքին տեսքին, կին լինելու հանգամանքին։ Սա կարելի է ասել սեքսիզմի որոշակի դրսևորում է, որ պիտի հաղթահարենք: Եվրոպական շատ երկրներում դրանք արդեն հաղթահարված են:  Վերջինս պետք է լինի առողջ հասարակական-քաղաքական մթնոլորտում։ Պետք է ուղղակի լսեն կարծիք արտահայտողի խոսքի բովանդակությունը և ոչ թե ուշադրություն դարձնեն տարիքին կամ տեսքին կամ այլ հանգամանքներ: Մենք՝ «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցությունը, մեր կին պատգամավորներով և առհասարակ մեր կին գործիչներով, որոնք ակտիվ են, ցույց են տալիս, որ իրենք հաղթահարում են այդ դժվարությունները և իրենց կամքի շնորհիվ կարողանում են կարծիք արտահայտել և այդ կարծիքը հաշվի է առնվում: Հուսով եմ, որ որոշակի ժամանակ հետո ամբողջովին կհասնենք այդ մակարդակին:

Սարգիս Ալեքսանյանի հարցը հաջորդ բանախոսին՝

«Ի՞նչպես եք տեսնում համամասնական, մեծամասնական ընտրակարգերի փոփոխությունները։ Համամի՞տ եք լրիվ բաց համամասնական ընտրակարգին, թե նաև ներառվի մեծամասնական ընտրակարգը»: