ԿԳՄՍՆ

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարությունը գործադիր իշխանության հանրապետական մարմին է, որը մշակում եւ իրականացնում է կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի բնագավառներում ՀՀ կառավարության քաղաքականությունը:

Նախարարն է Վահրամ Դումանյանը։

Եթե նախազգուշական դասադուլով որևէ արդյունքի չհասնեն, «Բարձրագույն կրթության մասին» օրենքի փոփոխությունների դեմ ցույցերը կշարունակվեն ԱԺ բակում ավելի մեծ մասշտաբով

Այսօր առավոտվանից Երևանի պետական համալսարանի hայ բանասիրության ֆակուլտետի ուսանողները դասադուլ են իրականացնում։ Դասադուլի պատճառը ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանի հայտարարությունն է այն մասին, որ «Հայոց լեզու և գրականություն» և «Հայոց պատմություն» առարկաները դառնալու են ոչ պարտադիր։ Ինչպես պարզ է դառնում վերոնշյալ նկարից, դասադուլի կազմակերպիչն է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրության ֆակուլտետի ուսանող Գևորգ Գյուլումյանը։ Գևորգ Գյուլումյանը մեկ օր առաջ իր ֆեսբուքյան էջում գրառում է կատարել՝ տեղեկացնելով, որ լինելու է դասադուլ, և ցանկացողները կարող են միանալ։ Ուսանողական խորհուրդի ներկայացուցիչ Սոնան մեզ հետ զրույցում ասաց․ «Մենք սովորում ենք հայ բանասիրության ֆակուլտետում և հասկանում ենք մեզ մոտալուտ սպասվող վտանգը, այդ իսկ պատճառով այսօրվա պայքարը հենց մեզ համար է, քանի որ եթե այսօր որոշել են հանել այդ առարկաները, ապա վաղը կորոշվի, որ այդպիսի մասնագիտություն մեր երկրին պետք չէ, իսկ այդպես մեր հասարակությունը կգնա դեպի տգիտություն»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Ուսանողական խորհուրդի ներկայացուցիչ Սոնան ։ Բանասիրական ֆակուլտետի ուսանողուհի Տաթև Պողոսյանը նշեց, որ կարևորագույն առարկաներ են, որոնք հանելու փոխարեն կարելի է հանել այլ առարկաներ, որոնց անհրաժեշտությունը չկա, սակայն իրենք անցնում ենք, իսկ ինչ վերաբերում է դպրոցի գիտելիքներին, դպրոցում հիմքը շատ թույլ է, և կարիք կա ամրապնդելու, քանի որ ամեն մարդ պետք է որոշ չափով իմանա իր պատմությունը, լեզուն ու գրականությունը։ Իսկ բանասիրության ֆակուլտետի առաջին կուրսի ուսանողուհի Ինեսա Ոսկանյանն ասաց․ «Մենք գիտենք, որ այս ամենի հետևանքով կկրճատվեն շատ աշխատատեղեր, բացի դրանից՝ մեր հաջորդ սերունդներին հարկավոր է ունենալ կրթված ուսուցիչներ։ Խնդիրն այն է, որ դպրոցները չեն ապահովում գիտելիքի հիմքային պաշարը։ Մենք դպրոցից եկել ենք բուհ և հասկացել, որ չունենք բավարար չափով գիտելիք, հասկացել ենք, թե ինչքան բաներ կան, որ չեն ասվել։ Վտանգի տակ են դրված նաև Հայոց եկեղեցու պատմություն և Ռազմագիտություն առարկաները։ Զինվորը նախ կրթվում է դպրոցում, եթե այդ մինիմալ կրթությունը չլինի, նա ինչպե՞ս պիտի բանակ գնա՝ առանց իմանալու, թե զենքը ինչ է, կամ ինչպես են բռնում»։ Այն հարցին, թե ովքեր են հավաքի հեղինակները, արդյո՞ք որևէ կառույց կա, որը կազմակերպել է, ուսանողների մի մասը պնդեց, որ հավաքի հեղինակները և՛ ուսանողներն են, և՛ դասախոսները, միահամուռ ուժերով որոշել են և պատրաստ են մինչև վերջ գնալ։ Որոշ ուսանողներ էլ ասացին, որ նրանց ասվել է, թե ներկա-բացակա է արվելու, և պարտադիր բոլորը պետք է ներկա լինեն դասադուլին։ Բանասիրության ֆակուլտետի դասախոս, դոցենտ Արշալույս Գալստյանի կարծիքով` օրենքի ընդունումից հետո մայրենին կորցնելու է իր դերն ու նշանակությունը. «Մայրենիի կորուստը, կարծում եմ, մեզանից յուրաքանչյուրը հասկանում է, թե ինչ է նշանակում մեր նման փոքր ազգի համար, ինչու են երեխաներին առաջին դասարանից պատրաստում, եթե այսօր չի կիրառվելու»: ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի դոցենտ Նարինե Դիլբարյանը նույնպես միացավ ուսանողներին։ Նա ասաց, որ դեռևս վեց տարի առաջ գիտխորհրդի որոշմամբ, «Հայոց լեզու և հայ գրականություն», իր կարծիքով, շատ ընդհանրական և մի քիչ էլ անորոշ բովանդակություն ունեցող ձևակերպման դեմ հանդես են եկել, և հայ բանասիրության ֆակուլտետի գիտխորհուրդն առաջարկել է նոր առարկա, որը կոչվում է՝ «Խոսքի մշակույթ»։ Այդ ժամանակից վեց տարի է անցել, դասագիրք է գրվել, և հիմա այստեղ ոչ ոք չի անցնում «Հայոց լեզու և գրականություն» անվամբ ընդհանրական առարկա։ Ավելի ուշ բանասերներին միացան պատմության ֆակուլտետի ուսանողները։ Ֆակուլտետի առաջ հավաքված ուսանողները նախարար Արայիկ Հարությունյանին կոչ արեցին՝ «Պատվո՛վ հեռացիր»: Նախարարությունը հաղորդագրություն տարածեց` հիշեցնելով, որ «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» ՀՀ օրենքի աշխատանքային նախագծով յուրաքանչյուր բուհ իրավասու է «Հայոց լեզու», «Հայ գրականություն» և «Հայոց պատմություն» առարկաները դարձնել պարտադիր: Դասախոսներին անհանգստացնում է այն փաստը, որ մեր համալսարանները համեմատում են Օքսֆորդի և Հարվարդի համալսարանների հետ` հաշվի չառնելով, որ Հայաստանում չկա այդ կրթական մակարդակը։ Ասվեց, որ եթե այս նախազգուշական դասադուլով որևէ արդյունքի չհասնեն, ցույցերը կշարունակվեն ԱԺ բակում՝ ավելի մեծ մասշտաբով։ Օֆելյա Նահապետյան

18:00 - 06 նոյեմբերի, 2019

Երիտասարդներին գիտության ոլորտ ներգրավելու ծրագիր է ներկայացվել գիտական ինստիտուտներին |hetq.am|

hetq.am: Այս օրերին շարունակվում է «Բարձրագույն կրթության եւ գիտության» մասին օրինագծի աշխատանքային տարբերակի քննարկումը: Սրան զուգահեռ Գիտությունների ազգային ակադեմիան իր համակարգում գործող ինստիտուտներին է ուղարկել երիտասարդներին գիտության ոլորտ ներգրավելու ծրագիր, որտեղ, սակայն, նշված չէ նախաձեռնող կառույցի անունը: ԳԱԱ-ից «Հետքին» հայտնել են, որ ծրագիրն ակադեմիա է ուղարկել ՀՀ գիտության կոմիտեն (ԳԿ): 14 էջից կազմված ծրագրում ներկայացվել են գիտության ներկա խնդիրներն ու դրանց լուծման ճանապարհները: Նշվել է, որ ծրագրի նպատակն է ապահովել ՀՀ գիտության ոլորտի կադրային ներուժի արդյունավետ վերարտադրությունը, նպաստել գիտության ոլորտը բարձր որակավորում ունեցող երիտասարդ մասնագետներով համալրելուն: Գիտության ներկա վիճակին, առկա խնդիրներին անդրադառnալիս նշվել է, որ անկախության տարիներին երկրի գիտական ոլորտը ենթարկվեց կառուցվածքային եւ կադրային փոփոխությունների, որոնց պատճառը գիտական մի շարք ուղղությունների նկատմամբ պահանջարկի բացակայությունն էր ու մինչ օրս շարունակվող թերֆինանսավորումը: Սրա հետեւանքով գիտական կադրերի եւ առաջին հերթին երիտասարդների արտահոսք եղավ գիտության ոլորտից, ինչն էլ հանգեցրեց գիտության ոլորտի «ծերացմանը»՝ խախտելով սերնդափոխության ընթացքը: Առանձնացված խնդիրներից են պետպատվերի մեխանիզմի բացակայությունը գիտական կադրեր պատրաստելիս, գիտական ատենախոսությունների ցածր մասնագիտական մակարդակը, մեծամասամբ դրանց թեմաների անհամապատասխանությունը Հայաստանի գիտության եւ տնտեսության պահանջներին, ասպիրանտների ու երիտասարդ գիտաշխատողների սոցիալական եւ աշխատանքային պայմանները, գիտաշխատողի աշխատանքային կարիերայի ոչ գրավիչ լինելը: Այս հարցերի լուծման համար ԳԿ-ի ծրագիրն առաջարկում է լուծումներ: Գիտկոմիտեն գտնում է, որ գիտական կադրեր պատրաստելիս անհրաժեշտ է ձեւավորել պետպատվերի մեխանիզմ, մշակել ու ներդնել նման կադրերի պահանջարկի եւ առաջարկի գնահատման չափորոշիչներ: Այս քայլերն, ըստ ԳԿ-ի, պետք է ուղղված լինեն արդեն իսկ կայացած գիտական դպրոցների պահպանմանն ու զարգացմանը, բխեն Հայաստանի տնտեսության կարիքներից, ինչպես նաեւ գիտական եւ գիտամանկավարժական կադրերի արդյունավետ վերարտադրությանը: Ծրագրի համաձայն՝ անհրաժեշտ է մշակել ասպիրանտական տեղերի հատկացման չափանիշներ ու չափորոշիչներ, որի նպատակն է ասպիրնատուրայում ընդգրկել գիտությունը որպես ապագա մասնագիտություն ընտրած երիտասարդներին: Այս դեպքում առաջնահերթությունը պիտի տրվի այն բնագավառներին, որոնցում մեր երկիրն ունի կամ կարող է ունենալ իր առանձնահատուկ տեղը համաշխարհային շուկայում: Ընդ որում՝ ծրագիրը նշում է, որ ասպիրանտական ուսուցումը կարելի է կազմակերպել մասնավոր հատվածի հետ համատեղ՝ սահմանելով պետական նպատակային եւ մասնավոր հատվածի պատվերով ձեւավորվող ասպիրանտական տեղեր: Առաջարկվում է բարձրացնել ատենախոսությունների մասնագիտական մակարդակը, դրանց թեմաները համապատասխանեցնել Հայաստանի գիտության եւ տեխնիկայի զարգացման գերակայություններին ու տնտեսության պահանջներին: Ծրագրով նախատեսվում է ներդնել գիտության վրա հիմնված կրթություն եւ ստեղծել հետազոտական համալսարաններ: «Համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ նմանատիպ համալսարաններում հնարավոր է անհամեմատ ավելի բարձր արդյունավետությամբ զուգակցել ուսուցման գիտական եւ կրթական բաղադրիչները,- ասվում է ծրագրում,- միայն ակտիվ գիտական միջավայրում է հնարավոր պատրաստել բարձր որակավորում ունեցող եւ գիտության ժամանակակից պահանջներին համապատասխանող ստեղծարար մասնագետներ»: Բացի նշվածից, ըստ ծրագրի, պետք է մշակել ու ներդնել օտարերկրյա պետությունների կամ միջազգային առաջատար գիտական կամ գիտակրթական կենտրոններում նպատակային ասպիրանտական կրթության եւ հետդոկտորանտուրայի կազմակերպման մեխանիզմներ: Ասպիրանտների եւ երիտասարդ գիտաշխատողների սոցիալական ու աշխատանքային պայմանները բարելավելու ուղղությամբ առաջարկվում է ասպիրատուրայում սովորողների կրթաթոշակը հավասարեցնել ՀՀ ամսական նվազագույն աշխատավարձին, իսկ հետազոտական եւ այլ ծախսերի համար ամեն ամիս հատկացնել ֆինանսական միջոցներ նվազագույն ամսական աշխատավարձի կեսի չափով: Նախատեսվում է հետդոկտորանտների (գիտական ատենախոսությունը նոր պաշտպանած գիտաշխատողների) աշխատավարձը սահմանել նվազագույն ամսական աշխատավարձի 1,5-ի չափով, հետազոտական եւ այլ ծախսերի համար էլ յուրաքանչյուր ամիս հատկացնել նվազագույն ամսական աշխատավարձի 0,75-ի չափով ֆինանսական միջոցներ: Առաջարկվում է նաեւ շարունակական դաձնել «Մատչելի բնակարան՝ երիտասարդ գիտնականներին եւ ստեղծագործական միությունների անդամներին» սոցիալական բնակարանային ապահովության ծրագիրը: Որպես գիտաշխատողների սոցիալական եւ աշխատանքային պայմանները բարելավելուն ուղղված քայլ դիտարկվում է նրանց աշխատավարձի բարձրացումը. ըստ ծրագրի՝ գիտաշխատողի նվազագույն աշխատավարձը պետք է լինի հանրապետության նվազագույն աշխատավարձի կրկնակին: Բացի սոցիալական գործոնից՝ ծրագրով առաջարկվում է արդիականացնել գիտական կազմակերպությունների եւ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների գիտական ենթակառուցվածքները, ստեղծել եզակի գիտական սարքավորումների կոլեկտիվ օգտագործման կենտրոններ: Ծրագիրն անդրադառնում է նաեւ հասարակության մեջ գիտության վարկի, գիտնականի հեղինակության բարձրացմանը: Օրինակ՝ առաջարկվում է Հանրային հեռուստատեսության եւ ռադիոյի ծրագրերում հատուկ եթերաժամ տրամադրել Հայաստանի, ինչպես նաեւ համաշխարհային գիտության եւ տեխնոլոգիաների ձեռքբերումներին՝ նման կերպ ցույց տալով նաեւ այն շահը, որ տնտեսությունն ու հասարակությունը կարող են ստանալ գիտական հետազոտությունների արդյունքների օգտագործումից:

15:39 - 31 հոկտեմբերի, 2019