Աֆղանստան

Սահմանակցում է արևմուտքից Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը, հարավից և հարավ-արևմուտքից` Պակիստանին, հյուսուսից` Թուրքմենստանին, Ուզբեկստանին և Տաջիկստանին, ծայր արևելքից` Չինաստանին և Հնդկաստանին։

Երկիրը գտնվում է մայրցամաքի կենտրոնում, ծովերից հազարավոր կիլոմետրեր հեռու, ինչով էլ պայմանավորված է երկրի խիստ ցամաքային կլիման: Երկրի արևելքում վեր են խոյանում Հինդուկուշի լեռները, որոնց լանջին է գտնվում Աֆղանաստանի մայրաքաղաք Քաբուլը։ Երկրի ամենախոշոր գետը` Փյանջը, հոսում է Տաջիկստանի սահմանով։ Աֆղանստանի խոշոր քաղաքներից են Կանդահարը, Հերաթը, Մազարի Շարիֆը և այլն։

Հայաստանի Հանրապետության և Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետության (ԱԻՀ) միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1996թ. սեպտեմբերի 5-ին:

ԵՄ-ի ԱԳ նախարարները կքննարկեն Աֆղանստանի շուրջը գործողություններն ուժերն այնտեղից դուրսբերելուց հետո |armenpress.am|

armenpress.am: Եվրամիության արտաքին գործերի նախարարները կքննարկեն Աֆղանստանի շուրջը միության գործողություններն այնտեղից օտարերկրյա զորակազմերի դուրսբերումից հետո: Հուլիսի 12-ին այդ մասին հայտարարել Է Եվրամիության արտաքին քաղաքական ծառայության ղեկավար Ժոզեպ Բորելը Բրյուսելում արտգործնախարարությունների ղեկավարներ մակարդակով ԵՄ-ի խորհրդի նիստին ժամանելուց հետո: «Մենք կքննարկենք այն գործողությունները, որոնք ԵՄ-ն պետք Է ձեռնարկի Աֆղանստանից արեւմտյան զորքերի դուրսբերումն ավարտվելուց հետո»,- հայտնել Է նա՝ չճշտելով մանրամասները: Նրա խոսքով՝ Բրյուսելի նախարարական հանդիպմանը նաեւ կքննարկվի իրադրությունը Մերձավոր Արեւելքում, Լիբանանում եւ Եթովպիայում: Նախարարները կքննարկեն նոր տեխնոլոգիաների ազդեցությունը միջազգային օրակարգի վրա եւ Եվրամիության արտաքին քաղաքական նոր հայեցակարգը՝ «ԵՄ-ի ռազմավարական կողմնացույցը»: ԱՄՆ-ը եւ ՆԱՏՕ-ն Աֆղանստանից իրենց զորքերի դուրսբերումն սկսել են այս տարվա մայիսի 29-ին՝ երկրում 20 տարվա ռազմական ներկայությունից հետո: Հուլիսի սկզբին «Թալիբան» շարժումը վերահսկողության տակ Է վերցրել շրջանները հինգ երկրների՝ Իրանի, Տաջիկստանի, Թուրքմենստանի, ՉԺՀ-ի եւ Պակիստանի հետ Աֆղանստանի սահմանների երկայնքով՝ արեւմտյան կոալիցիայի զորքերի դուրսբերման ֆոնին: Ինչպես հայտարարել Է Աֆղանստանի զինված ուժերի նոր հրամանատար Վալի Մոհամադ Ահմադզայը, բանակի համար առաջնահերթությունը երկրի հիմնական քաղաքների, սահմանային անցումների եւ խճուղիների պաշտպանությունն Է թալիբներից: Նրա խոսքով՝ «Թալիբանի» պարագլուխները մտադիր են նախ կտրել հիմնական ճանապարհները, որնցով կատարվում Է ապրանքների մատակարարումը, իսկ այնուհետեւ հարձակում ծավալել քաղաքների եւ շրջանների վրա, հաղորդել Է ՏԱՍՍ-ը:

14:14 - 12 հուլիսի, 2021

Թալիբները հարձակվել են Աֆղանստանի Քալայի Նաու քաղաքի վրա, ներխուժել բանտ ու ազատ արձակել բոլոր բանտարկյալներին․ մարտերի հետևանքով զոհվել է 4 խաղաղ բնակիչ |tert.am|

tert.am: Աֆղանստանի Բադղիս նահանգի Քալայի Նաու քաղաքում կառավարական զորքերի և թալիբների միջև բախումների հետևանքով վերջին երեք օրերին 4 խաղաղ բնակիչ է զոհվել, 77-ը՝ վիրավորվել, հայտնում է «ՌԻԱ Նովոստի» լրատվական գործակալությունը։ Հուլիսի 7-ին «Թալիբան» շարժման գրոհայինները երեք կողմից հարձակվել են Քալայի Նաու քաղաքի վրա, ներխուժել բանտ ու ազատ արձակել բոլոր բանտարկյալներին, որի հետևանքով քաղաքում փողոցային մարտեր են սկսվել: Ավելի մանրամասն՝ tert.am-ում

15:39 - 10 հուլիսի, 2021

«Մենք հասել ենք մեր նպատակին». Ջո Բայդենը հայտարարել է ԱՄՆ-ի մասնակցությամբ ամենաերկարատև պատերազմի ավարտի մասին |tert.am|

tert.am: Միացյալ Նահանգների նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ի մասնակցությամբ ամենաերկարատև պատերազմը կավարտվի օգոստոսի 31-ին, երբ Աֆղանստանը կլքի հայրենիք վերադարձող ամերիկացի զինվորականների վերջին խումբը, հայտնում է CBS News-ը՝ հղում տալով Սպիտակ տանը Բայդենի ելույթին։«Ես ևս մեկ ամերիկացի սերնդի չեմ ուղարկի Աֆղանստան պատերազմի՝ առանց ողջամիտ ակնկալիքի առ այն, որ կարելի է այլ արդյունքի հասնել։ Միացյալ Նահանգները չի կարող իրեն թույլ տալ կապված մնալ մի քաղաքականության հետ, որը ստեղծվել է մի աշխարհում, որ գոյություն ուներ 20 տարի առաջ», - ասել է Բայդենը։Նա նշել է, որ Աֆղանստանում անվտանգության հետ կապված ներկա իրավիճակը միայն հաստատում է այն, որ ԱՄՆ-ի ներկայությունն այնտեղ ևս մեկ տարի ոչ մի հարց չի լուծի, սակայն կհանգեցնի ամերիկյան զորքերի անվերջ ներկայությանը։ Բայդենը հավելել է, որ Միացյալ Նահանգները հասել է Աֆղանստանում իր առջև դրած նպատակին․ այն է՝ վերացնել «Ալ Քաիդա» ահաբեկչական կազմակերպությանը և դրա ղեկավար Ուսամա Բեն Լադենին։«Մենք հասել ենք այն նպատակներին, որոնք դրել էինք մեր առջև։ Մենք Աֆղանստան չենք եկել ազգ կառուցելու համար, դա միայն աֆղան ժողովրդի իրավունքն ու պատասխանատվությունն է՝ որոշել իր ապագան և թե ինչպես են ցանկանում կառավարել իրենց երկիրը», - եզրափակել է ԱՄՆ-ի նախագահը։

10:06 - 09 հուլիսի, 2021

Պենտագոնի ղեկավարը Թուրքիայի պաշտպանության նախարարի հետ քննարկել է Քաբուլի օդանավակայանի անվտանգությունն ապահովելու հարցը |tert.am|

tert.am: Պենտագոնի ղեկավար Լոյդ Օսթինը հեռախոսազրույց է ունեցել Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարի հետ և քննարկել Աֆղանստանից ամերիկյան զորքերի դուրս բերման պայմաններում մայրաքաղաք Քաբուլի օդանավակայանի անվտանգության ապահովման հարցը, ТАСС-ի փոխանցմամբ՝ հայտարարել է Պենտագոնի խոսնակ Ջոն Քիրբին: «Օսթինը և Աքարը մտքեր են փոխանակել անվտանգությանն առնչվող հարցերի վերաբերյալ, համաձայնել հետագայում համագործակցել Քաբուլի Համիդ Քարզայի անվան միջազգային օդանավակայանի անվտանգության ապահովման հարցով ձեռք բերված պայմանավորվածությունների շուրջ»,- ասել է Քիրբին: Հունիսի 14-ին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել էր, որ պաշտոնական Անկարան պատրաստ է պահպանել Աֆղանստանում իր զորախմբի ներկայությունը ԱՄՆ-ի կողմից ֆինանսական աջակցության տրամադրման պարագայում: Դրան հետևել էր Մոսկվայի արձագանքը. ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան հայտարարել էր, որ Քաբուլի օդանավակայանի անվտանգությունն ապահովելու՝ Թուրքիայի առաջարկը հակասում է Աֆղանստանից օտարերկրյա զորքերի դուրս բերման վերաբերյալ ԱՄՆ-ի և Աֆղանստանում գործող «Թալիբան» շարժման միջև 2020 թ. Քաթարում ստորագրված համաձայնագրին:

09:34 - 09 հուլիսի, 2021

ՀԱՊԿ-ը Տաջիկստանում կոլեկտիվ անվտանգության ուժեր ներգրավելու անհրաժեշտություն չի տեսնում |armenpress.am|

armenpress.am: Տաջիկստանին անհրաժեշտ է տեխնիկական աջակցություն, սակայն Աֆղանստանի հետ սահմանին պաշտպանություն իրականացնելու համար ՀԱՊԿ կոլեկտիվ ուժերի ներգրավման անհրաժեշտություն չկա: Այդ մասին RT-ին տված հարցազրույցում նշել է ՀԱՊԿ միասնական շտաբի ղեկավար Անատոլի Սիդորովը: «Այն բանից, ինչ մենք այստեղ տեսանք և շփվեցինք առաջին դեմքերի, ուժային կառույցների ղեկավարների հետ, եկանք եզրահանգման, որ ներկա դրությամբ ՀԱՊԿ այլ պետություններից ուժերի համալրման անհրաժեշտություն չկա»,- ասել է նա: Նրա խոսքով՝ կան որոշակի դժվարություններ, և ամենայն հավանականությամբ, անհրաժեշտ կլինի ցուցաբերել նյութատեխնիկական աջակցություն: «Թալիբան» շարժումը Աֆղանստանի և Տաջիկստանի պետական սահմանին տեղակայել է անցակետեր: Սիդորովը տեղեկացրել է, որ Աֆղանստանի հյուսիսային հատվածներից ներկայումս ագրեսիվ գործողություններ ընդհանրապես չեն նկատվում:

09:30 - 09 հուլիսի, 2021

«Թալիբան»-ի հարձակումը Աֆղանստանի հյուսիսում շարունակվում է |azatutyun.am|

azatutyun.am: style="box-sizing: inherit; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; color: #1f2124; font-family: Arian-AMU, 'Arial Unicode MS', Sylfaen, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 16px; background-color: #ffffff;">Ամերիկյան զորքերի դուրսբերմանը զուգահեռ Աֆղանստանի հյուսիսում շարունակվում է «Թալիբան» շարժման լայնածավալ հարձակումը։ Չորեքշաբթի երեկոյան հայտնի դարձավ, որ թալիբ զինյալներին հաջողվել է մուտք գործել միանգամից երկու նահանգների վարչական կենտրոններ։ Առաջինը Թուրքմենստանին սահմանակից Բադղիս երկրամասի վարչական կենտրոն Քալա-է Նաու քաղաքն է, որը, ըստ Reuters գործակալության, «Թալիբան»-ի զինյալները գրոհել են միանգամից երեք ուղղություններից։ Պաշտոնական Քաբուլի պնդմամբ՝ քաղաքում տեղակայված հատուկ նշանակության ուժերն ու կառավարական բանակի ստորաբաժանումները հետ են մղում հարձակումները, սակայն բնակչության շրջանում խուճապային տրամադրություններ են։ Երեկվանից ծանր մարտեր են նաև Կունդուզ քաղաքի փողոցներում։ Այստեղ ևս թալիբ զինյալներին հաջողվել է մուտք գործել համանուն երկրամասի վարչական կենտրոն՝ բախվելով կառավարական ուժերի կատաղի դիմադրությանը։

13:30 - 08 հուլիսի, 2021

Տաջիկստանը ՀԱՊԿ-ից օգնություն է խնդրել Աֆղանստանի հետ իրավիճակի պատճառով |armenpress.am|

armenpress.am: Տաջիկստանը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) անդամ երկրներից օգնություն է խնդրել Աֆղանստանից եկող մարտահրավերներին դիմագրավելու հարցում: Այս մասին հայտարարել է ՀԱՊԿ-ում Տաջիկստանի մշտական ներկայացուցիչ Հասան Սուլթանովը: «Տաջիկստանը, որպես Աֆղանստանի հետ ամենաերկար սահմանն ունեցող երկիր, ձեռնարկում է հնարավոր միջոցները իրադրությունը պահպանելու, այդ երկրից եկող սպառնալիքներին ու մարտահրավերներին դիմակայելու համար: Սակայն հաշվի առնելով իրավիճակը տարածաշրջանում, ինչպես նաև այն, որ Աֆղանստանի հետ սահմանի առանձին հատվածներ դժվար հասանելի լեռնային տեղանքներում, բարդ է դառնում միայնակ հաղթահարելն այս խնդիրը»,- ՀԱՊԿ մշտական խորհրդի նիստին ասել է Սուլթանովը: Նրա գնահատմամբ՝ ստեղծված պայմանները պահանջում են «ադեկվատ արձագանք ՀԱՊԿ շրջանակում, այդ թվում և հարավային սահմանները պաշտպանելու ներուժն ուժեղացնելու միջոցառումների ընդունում»: «Այս համատեքստում արդիական է մնում Հավաքական անվտանգության խորհրդի 2013 թ. սեպտեմբերի 23-ի «Տաջիկա-աֆղանական սահմանը ամրապնդելու գործում Տաջիկստանի Հանրապետությանն օգնություն ցուցաբերելու մասին» որոշման կատարման ապահովման անհրաժեշտությունը: Հետևաբար, ցանկանում ենք կոչ անել կազմակերպության անդամ պետություններին նպաստել տվյալ փաստաթղթի լիարժեք իրականացմանը»,- հայտարարել է Սուլթանովը:

09:39 - 08 հուլիսի, 2021

ՀԱՊԿ օպերատիվ խումբը մեկնել է Տաջիկստան՝ գնահատելու Աֆղանստանի հետ սահմանին տիրող իրավիճակը |tert.am|

tert.am: ՀԱՊԿ միացյալ շտաբի պետ, գեներալ-գնդապետ Անատոլի Սիդորովն օպերատիվ խմբի հետ միասին ժամանել է Տաջիկստանի Հանրապետություն՝ գնահատելու Աֆղանստանի հետ սահմանին տիրող իրավիճակը: «Իզվեստիա»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հայտնել են կամզակերպության մամուլի ծառայությունից:«Հուլիսի 6-ին օպերատիվ խումբը, որը գլխավորում է ՀԱՊԿ միացյալ շտաբի պետ գեներալ-գնդապետ Անատոլի Սիդորովը, ժամանել է Տաջիկստան: Մոսկվայից Դուշանբե սպայական խումբը տեղափոխվել է ՌԴ օդատիեզերական ուժերի ինքնաթիռով»,- ասվում է մամուլի հաղորդագրության մեջ: Մամուլի ծառայությունից հայտնել են նաև, որ նախատեսվում է շրջայցեր կատարել Տաջիկստանի հարավային շրջաններում, ինչպես նաև մի շարք աշխատանքային հանդիպումներ երկրի ՊՆ, Ազգային անվտանգության պետական կոմիտեի և սահմանապահ զորքերի ղեկավարության հետ: Շարունակությունը՝ tert.am-ում:

09:58 - 07 հուլիսի, 2021

Քաբուլում պայթյուն Է տեղի ունեցել ոստիկանական ուղեփակոցի մոտ |armenpress.am|

armenpress.am: Հուլիսի 6-ին հուժկու պայթյուն Է որոտացել Քաբուլում: Ինչպես հայտնել Է Աֆղանստանի Ariana հեռուստաալիքը՝ վկայակոչելով աղբյուրներ հատուկ ծառայություններում, միջադեպը տեղի Է ունեցել Քաբուլի յոթերորդ շրջանում՝ ոստիկանական ուղեփակոցի մոտ: Նախնական տվյալներով՝ խոսքը վերաբերում Է տրոտիլով լի ավտոմոբիլի պայթյունին: Այլ մանրամասնություններ առայժմ չեն հայտնում, հաղորդել Է ՏԱՍՍ-ը:

15:09 - 06 հուլիսի, 2021

Աֆղանստանի հազարից ավելի զինվորականներ թալիբների հետ մարտերից հետո նահանջել են Տաջիկստան |1lurer.am|

1lurer.am: Ավելի քան հազար աֆղան զինվորներ նահանջել են Տաջիկստանի տարածք՝ «Թալիբան» արմատական շարժման զինյալների հետ մարտերից հետո՝ հաղորդում է ТАСС-ը: Վերջին երկու շաբաթվա ընթացքում գրանցվել է Տաջիկստանի տարածք աֆղանական զորքերի հարկադիր անցման մի քանի դեպք: Երկու երկրի սահմանին իրավիճակի սրումը եղել է Տաջիկստանի և Աֆղանստանի նախագահներ Էմոմալի Ռահմոնի և Մուհամեդ Աշրաֆ Գանիի միջև կիրակի տեղի ունեցած հեռախոսազրույցի հիմնական թեման: Մամուլի ծառայության հաղորդմամբ՝ զրույցի ժամանակ նախագահ Ռահմոնն ընդգծել է «Աֆղանստանի խնդրի վերաբերյալ Տաջիկստանի անփոփոխ դիրքորոշումը՝ չխառնվել այդ երկրի ներքին գործերին և պաշտոնապես աջակցել երկրում խաղաղության, կայունության և անվտանգության ապահովմանն ուղղված Աֆղանստանի իշխանությունների ջանքերին»: Ավելի վաղ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը հայտարարել էր, որ իրավիճակը Աֆղանստանի հյուսիսային շրջաններում վատթարանում է, և անհրաժեշտ էր համարել աջակցություն ցուցաբերել Տաջիկստանին՝ հարավային սահմանի անվտանգությունն ապահովելու գործում:

12:31 - 05 հուլիսի, 2021

ԱՄՆ-ը ռազմաբազա կստեղծի Կատարում՝ Աֆղանստանի զինված ուժերին աջակցելու նպատակով |1lurer.am|

1lurer.am: ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությունը ծրագրել է ավիաբազա կառուցել Կատարում՝ Աֆղանստանի զինված ուժերին աջակցելու նպատակով: Այս մասին հայտնում է իրանական Mehr գործակալությունը: Պենտագոնից տեղեկացրել են, որ Կատարում կստեղծվի հրամանատարական կենտրոն Աֆղանստանի զինված ուժերին, մասնավորապես՝ օդուժին աջակցություն ցուցաբերելու համար նոր համաձայնագրի ներքո:

19:04 - 03 հուլիսի, 2021

ԱՄՆ-ը Տաջիկստանի և Ուզբեկստանի հետ քննարկում է ռազմական փոխգործակցության հնարավորություններն Աֆղանստանից ամերիկյան զորքերը դուրս բերելուց հետո. Պենտագոն |tert.am|

tert.am: ԱՄՆ-ը Ուզբեկստանի և Տաջիկստանի, ինչպես նաև տարածաշրջանային այլ երկրների հետ քննարկում է ռազմական ոլորտում փոխգործակցության հնարավորություններն Աֆղանստանից ամերիկյան զորքերի վերջնական դուրս բերումից հետո, ТАСС-ի փոխանցմամբ՝ հայտնել է Պենտագոնի մամուլի քարտուղար Ջոն Քիրբին: «Կարծում եմ՝ վստահաբար կարելի է ասել, որ մենք Պետդեպարտամենտի մեր գործընկերների հետ հարևան երկրների հետ բանակցություններ ենք վարում և փորձում ենք հասկանալ, թե ինչ հնարավորություններ կարող են գոյություն ունենալ այդտեղ, օրինակ, որ այդ երկրներն իրենց դեմքով հանդես գան, բայց, կարծում եմ, կարելի է համոզմունք հայտնել, որ բանակցություններ ենք վարկում մի շարք երկրների հետ այդ հնարավորությունների շուրջ»,- ասել է Պենտագոնի ներկայացուցիչը:

10:36 - 03 հուլիսի, 2021