Սահմանադրական դատարան - ՍԴ

ՀՀ Սահմանադրական դատարան - Սահմանադրական արդարադատության բարձրագույն մարմինն է, որն ապահովում է Սահմանադրության գերակայությունը: Արդարադատություն իրականացնելիս Սահմանադրական դատարանն անկախ է և ենթարկվում է միայն Սահմանադրությանը:

ՀՀ Սահմանադրական դատարանը հիմնադրվել է 1996թ-ին և առաջին իսկ տարվանից անդամակցել Եվրախորհրդի «Ժողովրդավարություն` իրավունքի միջոցով» եվրոպական հանձնաժողովին։

2022 թվականը Սահմանադրական դատարանի համար նշանավորվեց խորքային ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների գործընթացի մեկնարկով

2022 թվականը Սահմանադրական դատարանի համար նշանավորվեց խորքային ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների գործընթացի մեկնարկով

Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Ամանորի և Սուրբ ծննդյան տոների առթիվ, որտեղ, մասնավորապես, ասված է. «Հայաստանի Հանրապետության հարգելի՛ քաղաքացիներ, 2022 թվականը հայ մարդու ու մեր երկրի համար լի էր տարաբնույթ փորձություններով և մարտահրավերներով։ Թեև անցնող տարվա ընթացքում ունեցանք կորուստներ ու դժվարություններ, այդուհանդերձ տարեմուտը հենց այն կարևոր ժամանակահատվածն է, երբ պարտավոր ենք հետադարձ հայացք նետել հեռացող տարվան այն հավատով, որ մեր պետության ու յուրաքանչյուրիս համար ավելի պայծառ և լուսավոր օրերը դեռ առջևում են։ Տարեմուտն անցյալը վերարժևորելու, հեռացող տարին ամփոփելու և նոր հնարավորություններ դիտարկելու ժամանակաշրջան է։ Ցավոք, այսօր մեր տարածաշրջանը բարդ իրավիճակում է: Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ սեպտեմբերյան ագրեսիայի հետևանքները և վերջին շաբաթներին Արցախը Հայաստանի ու աշխարհի հետ կապող միակ «կյանքի ճանապարհի» փակումը փաստացիորեն ստեղծել են հումանիտար ճգնաժամ: Ադրբեջանի իշխանությունների նմանօրինակ գործողությունները հարված են նաև «ազատ աշխարհին», ժողովրդավարությանը, իրավունքի գերակայությանն ու մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների այն առաջադեմ համակարգին, որը դավանում է մեր պետությունը։ Նման պայմաններում մեր հաջողության գրավականը մեծապես կախված է լինելու ոչ միայն սահմանադրական մարմինների ու պետական համակարգի անխափան աշխատանքից, այլ նաև Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացու՝ սեփական ուժերի ու ջանքերի հանդեպ խորը հավատից ու առկա հնարավորությունների ճիշտ արժևորումից: Վստահ եմ, որ մեզանից յուրաքանչյուրը հիմա, առավել քան երբևէ, չհանձնվելու, պայքարելու ու արարելու անկոտրում կամք, ցանկություն և հանձնառություն ունի։   Սիրելի՛ հայրենակիցներ, 2022 թվականը Սահմանադրական դատարանի համար նշանավորվեց խորքային ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների գործընթացի մեկնարկով։ Անցնող տարում Բարձր դատարանը նախաձեռնել և իրականացնում է մի շարք ծրագրեր, որոնք միտված են սահմանադրական արդարադատության իրականացման գործընթացը ժամանակակից և թվային լուծումներով հագեցնելուն, այն ավելի ներառական, թափանցիկ ու հաշվետու դարձնելուն: Այս գործընթացին մեծ աջակցություն են ցուցաբերում մեր միջազգային գործընկերները, ինչպես նաև Բարձր դատարանի դատավորներն ու ամենօրյա աշխատանքում ներգրավված աշխատակազմը:   Սիրելի՛ հայրենակիցներ, Տարեմուտի իմ լավագույն մաղթանքներն ու շնորհակալության անկեղծ խոսքերն այսօր նախևառաջ ուղղում եմ Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմաններին, առաջնագծում և իրենց զորամասերում հենց այս պահին մարտական հերթապահություն իրականացնող բոլոր զինվորներին ու սպաներին. շնորհակալություն եմ հայտնում ձեզ խիզախ ծառայության ու խաղաղության դիրքերում ամուր կանգնած լինելու համար: Շնորհավորանքի առանձնահատուկ խոսքեր եմ հղում նաև Հայաստանի Հանրապետության ուժային կառույցների և առողջապահության ոլորտի այն աշխատողներին ու ընդհանրապես բոլոր այն մարդկանց, որոնք Ամանորը դիմավորում են ոչ թե իրենց ընտանիքի անդամների ու սիրելիների հետ, այլ աշխատանքի վայրում: Սահմանադրական դատարանի անունից մեր հայրենիքին մաղթում եմ խաղաղություն, իսկ մեր ընտանիքներին՝ առողջություն, բարօրություն ու երջանկություն։ Թող միշտ սիրո, հոգատարության ու փոխըմբռնման մթնոլորտ տիրի յուրաքանչյուրիս տանը»: Շնորհավոր Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ:
14:30 - 31 դեկտեմբերի, 2022
ՀՀ-ն կվավերացնի Միջազգային քրեական դատարանի կանոնադրությունը. դա թույլ կտա Ադրբեջանի ագրեսիայի փաստով քրգործ հարուցել |news.am|

ՀՀ-ն կվավերացնի Միջազգային քրեական դատարանի կանոնադրությունը. դա թույլ կտա Ադրբեջանի ագրեսիայի փաստով քրգործ հարուցել |news.am|

news.am: Կառավարությունն իր այսօրվա՝ դեկտեմբերի 29-ի նիստում հավանություն տվեց «1998 թվականի հուլիսի 17-ին ստորագրված՝ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունը վավերացնելու և կանոնադրության 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն միջազգային քրեական դատարանի իրավազորությունը հետադարձորեն ճանաչելու մասին հայտարարություն ընդունելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին: Հարցը ներկայացրեց արդարադատության նախարար Գրիգոր Մինասյանը, ով նշեց, որ թեև Հայաստանը կանոնադրությունը ստորագրել է 1999 թվականին, սակայն այն չի վավերացվել, քանի որ Կանոնադրությամբ ստանձնվող որոշ պարտավորություններ ճանաչել էր 1995 թվականի Սահմանադրությանը հակասող։ Այժմ, ըստ նախարարի անհրաժեշտություն է առաջացել կանոնադրության վավերացման գործընթացը վերսկսելու համար ևս մեկ անգամ դիմել ՍԴ: Նախարարը նկատեց, որ դրանից հետո Սահմանադրությունը երկու անգամ փոփոխության է ենթարկվել: «Կանոնադրության նպատակն է Միջազգային քրեական դատարանի հիմնադրումը, որը պետք է քննի կանոնադրությամբ նշված առավել ծանր հանցագործությունները՝ բացառելու համար դրանք կատարած անձանց անպատժելիությունը և նպաստելու այդպիսի հանցագործությունների կանխմանը: Կանոնադրության 5-րդ հոդվածը սահմանում է դատարանին ընդհատյա հանցագործությունների շրջանակը: Դրանք են ցեղասպանության հանցագործությունը, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունները, պատերազմական հանցագործությունը: Կանոնադրության վավերացման և իրավազորության ճանաչման անհրաժեշտությունը և հրատապությունը պայմանավորված է հետևյալ հանգամանքներով. 2021թ. մայիսից սկսած Ադրբեջանի զինված ուժերը ռազմական ագրեսիա իրականացնելով ՀՀ-ի դեմ ներխուժեցին ՀՀ ինքնիշխան տարածք և շարունակում են մնալ ՀՀ ինքնիշխան տարածքի տարբեր հատվածներում։ Այնուհետև, 2022թ. սեպտեմբերի 13-14-ին Ադրբեջանի զինված ուժերի կողմից ՀՀ ինքնիշխան տարածքի տարբեր հատվածների ուղղությամբ իրականացվեց նոր լայնածավալ ռազմական ագրեսիա, որը հանգեցրեց հարյուրավոր զոհերի զինված ուժերի և քաղաքացիական բնակչության շրջանում, և որի ընթացքում կատարվեցին ծանրագույն պատերազմական հանցագործություններ։ Ավելին՝ դատելով Ադրբեջանի կողմից դրսևորած պահվածքից և կատարած ռազմատենչ հայտարարություններից՝ Ադրբեջանի կողմից ՀՀ-ի նկատմամբ նոր ռազմական ագրեսիայի իրականացման ռիսկը շարունակում է մնալ բարձր։ Այս պայմաններում, ՀՀ-ի կողմից ՄՔԴ կանոնադրության շուտափույթ վավերացումը շատ կարևոր է, քանի որ ՀՀ կողմից Կանոնադրությունը վավերացնելուց հետո Ադրբեջանի զինված ուժերի կողմից ՀՀ տարածքում կատարված և Կանոնադրությամբ նախատեսված հանցագործություն, այդ թվում նաև պատերազմական հանցագործություններ, ենթակա են լինելու ՄՔԴ իրավազորությանը, ինչը միանշանակ կհանդիսանա կանխարգելիչ և զսպող միջոց Ադրբեջանի համար։ Միաժամանակ, որպեսզի Հայաստանն ի վիճակի լինի տարածել ՄՔԴ իրավազորությունը 2021 թվականի մայիսի 12-ից ՀՀ ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ իրականացված ագրեսիայի ժամանակ գործած պատերազմական հանցագործությունների վրա, Հայաստանը վավերացման հետ մեկտեղ կատարում է ՄՔԴ կանոնադրության 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված հայտարարություն՝ հետադարձորեն ճանաչելով ՄՔԴ իրավազորությունը 2021 թվականի մայիսի 12-ի ժամը 00։00-ից ի վեր։ Ասվածը վերաբերում է միայն ցեղասպանության, մարդկայնության դեմ և պատերազմական հանցագործություններին և չի վերաբերում ագրեսիվ պատերազմի հանցագործությանը: ՄՔԴ իրավազորության հետադարձորեն ճանաչումը նույնպես կարևոր է, ինչը հնարավորություն կտա ՄՔԴ իրավազորությունը տարածել Ադրբեջանի կողմից արդեն իրականացրած Կանոնադրությամբ նախատեսված հանցագործությունների վրա։ Սակայն այս գործիքի կիրառումը առավել արդյունավետ կլինի, երբ զուգորդվի ՀՀ կողմից Կանոնադրության վավերացմամբ»,- ասաց նախարարը: Իր հերթին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ասաց, որ այս որոշմանը հանգել են երկար քննարկումների արդյունքում: Նա հույս հայտնեց, որ ՍԴ-ն Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը կորոշի: Փաշինյանը հարց ուղղեց Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանին, թե արդյոք եթե այս կանոնադրությունը վավերացվի, ՀՀ ինքնիշխան տարածքների ագրեսիայի մասով միջազգային քրեական գործ հարուցելու հնարավորություն ենք ստանում: Կիրակոսյանը դրական պատասխան տվեց՝ նշելով. «Այո, Հայաստանի տարածքում, դատարանի իրավազորությանը ենթակա պատերազմական հանցագործությունների, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների, ցեղասպանության կատարման հետ կապված քրեական պատասխանատվության հարցն է բարձրացվելու միջազգային քրեական դատարանի առաջ»:  Նա հավելեց, որ կապ չունի, որ Ադրբեջանը չի վավերացրել այդ կանոնադրությունը, քանի որ խոսքը ՀՀ տարածքում տեղի ունեցած հանցագործությունների մասին է: Գրիգոր Մինասյանը նաև նշեց․ «ՍԴ-ի կողմից դրական որոշման առկայության դեպքում մենք Միջազգային քրեական դատարանի իրավապահ համակարգի գործիքակազմը ներգրավելու ենք, որ ՀՀ ինքնիշխան տարածքում տեղի ունեցած քրեական հանցագործությունները միջազգային ատյանները կարողանան քննել, և անկախ նրանից, թե հակառակ կողմն այդ պայմանագրի անդամ է, թե ոչ, որպես քրեական հանցագործի կկարողանան պատասխանատվության ենթարկել»։
12:13 - 29 դեկտեմբերի, 2022
Սահմանադրական դատարանում սպասում են ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հարցով Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքին
 |hetq.am|

Սահմանադրական դատարանում սպասում են ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հարցով Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքին |hetq.am|

hetq.am: Սահմանադրական դատարանի աշխատակազմի ղեկավար Սամվել Առաքելյանը փոխանցեց, որ պաշտոնապես դեռ չի ստացվել Վենետիկի հանձնաժողովի («Ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով եվրոպական հանձնաժողով») կարծիքը՝ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» ՀՀ օրենքի հետ կապված: «Սպասվում է, որ մոտ օրերս կարծիքը կստանանք, կփոխանցենք դատավորներին: Այս պահին պաշտոնապես դեռ չի ստացվել»,- ասաց Ս. Առաքելյանը: Հիշեցնենք, որ Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) 2022թ. հուլիսի 8-ին աշխատակարգային որոշում է կայացրել՝ դիմել Վենետիկի հանձնաժողով՝ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» ՀՀ օրենքի հետ կապված խորհրդատվական կարծիք ստանալու նպատակով: Նշենք, որ Ազգային ժողովի ընդդիմադիր պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ հինգերորդի դիմումի հիման վրա «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը քննվում է ՍԴ-ում: Նշված գործի շրջանակներում ՍԴ-ն որոշել է, որ բարձրացված հնարավոր սահմանադրական վեճը վերաբերում է իրավական խնդիրների, որոնց շրջանակն առնչվում է Հայաստանի Հանրապետության կողմից վավերացված՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային պայմանագրերի հիման վրա ձևավորված իրավունքին: Հետևաբար առկա է ՀՀ-ի կողմից վավերացված՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային պայմանագրերով ամրագրված իրավունքների և ազատությունների մեկնաբանման կամ կիրառման հարցերի, ինչպես նաև ՍԴ-ի լուծմանն առաջադրված որոշ հարցադրումներում նկարագրված խնդիրների լուծման կապակցությամբ լավագույն փորձի վերաբերյալ խորհրդատվական կարծիք ստանալու անհրաժեշտություն: Տեղեկացնենք, որ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքն ընդունվել է 2020թ. ապրիլի 16-ին և ուժի մեջ մտել նույն տարվա մայիսի 23-ին:
11:31 - 22 դեկտեմբերի, 2022
ՍԴ դատավորի պաշտոնը ստանձնած Սեդա Սաֆարյանը և Հովակիմ Հովակիմյանը ներկայացվել են Բարձր դատարանի դատավորներին

ՍԴ դատավորի պաշտոնը ստանձնած Սեդա Սաֆարյանը և Հովակիմ Հովակիմյանը ներկայացվել են Բարձր դատարանի դատավորներին

Դեկտեմբերի 16-ին տեղի է ունեցել Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնը ստանձնած նորընտիր դատավորներ Սեդա Սաֆարյանի և Հովակիմ Հովակիմյանի ներկայացումը Բարձր դատարանի դատավորներին և աշխատակազմին:   Արարողակարգային միջոցառման մեկնարկին Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանը հանդես է եկել ողջույնի խոսքով և շնորհակալություն հայտնել պաշտոնաթող դատավորներ Աշոտ Խաչատրյանին և Արևիկ Պետրոսյանին իրենց պաշտոնավարման ընթացքում կատարած աշխատանքի համար: Ներկայացնելով նորընտիր դատավորներին՝ Արման Դիլանյանը մաղթել է նրանց արդյունավետ պաշտոնավորում, ինչպես նաև հույս հայտնել, որ նրանք իրենց ամենօրյա գործունեությամբ կնպաստեն մեր երկրում սահմանադրական արդարադատության, իրավունքի գերակայության և սահմանադրականության ամրապնդմանը: Իր ելույթում Սահմանադրական դատարանի նախագահն անդրադարձել է նաև դատարանում մեկնարկած ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների ընթացքին և այդ նպատակով իրականացվող ծրագրերին ու, որպես դրանց հաջողության գրավական՝ կարևորել թե՛ դատավորների, թե՛ աշխատակազմի գործուն մասնակցությունը նախանշված ծրագրերում:   Միջոցառման ընթացքում Սահմանադրական դատարանի նորընտիր դատավորներ Սեդա Սաֆարյանին և Հովակիմ Հովակիմյանին են հանձնվել Սահմանադրական դատարանի դատավորի հատուկ համազգեստները՝ պատմուճանները, ինչպես նաև Սահմանադրական դատարանի դատավորի ձևաթղթերը:
16:26 - 19 դեկտեմբերի, 2022
Արման Դիլանյանը Պատրիկ Սվենսոնին է ներկայացրել ՍԴ բարեփոխումների ընթացքը

Արման Դիլանյանը Պատրիկ Սվենսոնին է ներկայացրել ՍԴ բարեփոխումների ընթացքը

Հոկտեմբերի 21-ին Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանն ընդունել է Հայաստանի Հանրապետությունում Շվեդիայի Թագավորության արտակարգ և լիազոր դեսպան Պատրիկ Սվենսոնին:   Ողջունելով դեսպանի այցը Սահմանադրական դատարան՝ Արման Դիլանյանը նշել է, որ Բարձր դատարանը շահագրգիռ է ակտիվացնելու և արդյունավետ դարձնելու երկկողմ փոխգործակցությունը Շվեդիայի Թագավորության գերագույն դատարանի, ինչպես նաև իրավունքի գերակայության ոլորտում գործող շվեդական զարգացման գործակալությունների և կազմակերպությունների հետ:   Սահմանադրական դատարանի նախագահն ընդգծել է, որ իրավունքի գերակայության ու մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում Շվեդիայի հետ սերտ գործակցությունն ու լավագույն փորձի փոխանակումը անչափ արժեքավոր են դատաիրավական ոլորտում բարեփոխումների շարունակական իրականացման և լավագույն եվրոպական փորձի ներդրման համար:   Դեսպան Սվենսոնը շնորհակալություն է հայտնել ցուցաբերված ջերմ ընդունելության համար և շեշտել է իր երկրի պատրաստակամությունն ու հանձնառությունը՝ էլ ավելի ընդլայնելու Հայաստանի հետ հարաբերությունները տարբեր բնագավառներում, մասնավորապես՝ դատաիրավական բարեփոխումների իրականացումը և մեր երկրում ընթացող ժողովրդավարական բարեփոխումների արդյունավետությունն ապահովելու համար:   Շվեդական կողմի խնդրանքով Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանը ներկայացրել է Սահմանադրական դատարանի ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների ընթացքը:   Հանդիպման ընթացքում կողմերը քննարկել են նաև հայ-շվեդական իրավական գործակցությանն ու միջդատարանական կապերի ամրապնդման հեռանկարները և երկուստեք հետաքրքրություն ներկայացնող այլ հարցեր:  
20:07 - 21 հոկտեմբերի, 2022
Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի նախագահը շնորհավորել է ՄԻԵԴ-ի նորընտիր նախագահին

Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի նախագահը շնորհավորել է ՄԻԵԴ-ի նորընտիր նախագահին

Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանը շնորհավորական ուղերձ էհղել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի նորընտիր նախագահ ՍայոֆրաՕ՛Լիրիին, որն այս պաշտոնում ընտրվել էր սեպտեմբերի 19-ին: Շնորհավորականուղերձում մասնավորապես ասված է.«Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի և անձամբ իմ անունիցջերմորեն շնորհավորում եմ Ձեզ՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանինախագահի պաշտոնում ընտրվելու առթիվ: Վերահաստատում եմ մեր հանձնառությունը՝ շարունակելու Մարդու իրավունքներիեվրոպական դատարանի հետ գործակցությունն իրավունքի գերակայության,ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատություններիպաշտպանության ասպարեզում: Վստահ եմ, որ մեր փոխգործակցության ամրապնդումըկարող է մեծապես նպաստել նաև Հայաստանում արդարադատության որակիբարձրացմանը, իրավակիրառ պրակտիկայի կատարելագործմանը և Եվրոպականկոնվենցիայի ոգուն ու չափանիշներին համահունչ՝ մարդու հիմնարարիրավունքների երաշխավորման ապահովմանը»:Սայոֆրա Օ՛Լիրին 2015 թվականի հուլիսի 2-ից Մարդու իրավունքների եվրոպականդատարանի դատավոր է Իռլանդիայի Հանրապետության անունից: 2020-2022թվականներին դատավոր Օ՛Լիրին եղել է ՄԻԵԴ սեկցիայի նախագահ և ՄԻԵԴփոխնախագահ: Դատավոր Օ՛Լիրին կստանձնի Մարդու իրավունքների եվրոպականդատարանի նախագահի պաշտոնը ս.թ. նոյեմբերի 1-ից:
18:06 - 20 սեպտեմբերի, 2022
ՍԴ նախագահը կարևորել է Եվրոպայի խորհրդի կողմից Ադրբեջանի ագրեսիայի հասցեական դատապարտումը

ՍԴ նախագահը կարևորել է Եվրոպայի խորհրդի կողմից Ադրբեջանի ագրեսիայի հասցեական դատապարտումը

2022 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանն ընդունել է Երևանում Եվրոպայի խորհրդի գրասենյակի ղեկավար Մարտինա Շմիդտին և Եվրոպայի խորհրդի իրավական բարեփոխումների և մարդու իրավունքների հարցերով համագործակցության ծրագրերի վարչության փոխտնօրեն Լիլիթ Դանեղյանին: Այդ մասին հայտնում են ՍԴ-ից:   Ողջունելով հյուրերին՝ Արման Դիլանյանը կարևորել է Հայաստան-Եվրոպայի խորհուրդ 2019-2022 թվականների «Գործողությունների ծրագիրը»՝ շնորհակալություն հայտնելով դրա շրջանակներում Հայաստանի արդարադատական համակարգին Եվրոպայի խորհրդի կողմից ցուցաբերված նշանակալի աջակցության համար: Իրենց հերթին Եվրոպայի խորհրդի ներկայացուցիչները վերահաստատել են կազմակերպության պատրաստակամությունը՝ շարունակելու համագործակցությունը Բարձր դատարանի հետ իրավունքի գերակայության, ժողովրդավարական արժեքների ու հիմնարար ազատությունների պաշտպանության ոլորտներում: Անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից սեպտեմբերի 13-ին Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ սանձազերծված լայնածավալ ագրեսիային՝ Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանը շեշտել է կողմերի միջև հավասարության նշան դնող հայտարարությունների անընդունելիությունը և կարևորել է միջազգային հանրության, այդ թվում՝ Եվրոպայի խորհրդի ու դրա մասնագիտացված հաստատությունների կողմից Ադրբեջանի ագրեսիայի հստակ, միանշանակ ու հասցեական դատապարտումը:   Հանդիպման ընթացքում նաև երկուստեք կարևորվել է Սահմանադրական դատարանի և Եվրոպայի խորհրդի միջև ռազմավարական երկխոսության շարունակական զարգացումը փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող բոլոր ուղղություններով:  
18:21 - 19 սեպտեմբերի, 2022
Մեր ընդդիմադիր ընկերները իմ մասնագիտական փորձառության, քաղաքական կողմնորոշումների հետ կապված մեղադրանքներ են բարդում ինձ վրա․ այսօր կարող էին այդ հարցերն ուղղել ինձ

Մեր ընդդիմադիր ընկերները իմ մասնագիտական փորձառության, քաղաքական կողմնորոշումների հետ կապված մեղադրանքներ են բարդում ինձ վրա․ այսօր կարող էին այդ հարցերն ուղղել ինձ

Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածու Սեդա Սաֆարյանը Ազգային ժողովում ունեցած եզրափակիչ ելույթի ժամանակ անդրադարձավ ընդդիմադիր խմբակցությունների պատգամավորների բացակայությանը․ «Ես այս մարդկանց, մեր ընդդիմադիր գործընկերների հետ տարիներով առնչվել եմ և երևի ամենալավը գիտեմ, թե իրենք որ քրեական գործերով և ինչ են արել, ինչպես են արել, ուր են հասցրել մարդկանց, և քանի որ ես ՍԴ գնում եմ օրենքի գերակայություն ապահովելու համար, ես մի բանի վրա ուզում եմ կանգ առնել։ Մեր ընդդիմադիր ընկերները ամեն տեղ, ամեն ինչից խոսում են, հատկապես իմ մասնագիտական փորձառությունից, քաղաքական կողմնորոշումների հետ կապված մեղադրանքներ են բարդում իմ վրա։ Կարող էին այսօր լինել դահլիճում ու ինձ այդ հարցերն ուղղել, բայց ոչ։ Շատ ավելի հարմար  է պատերի տակ բամբասել, պատասխաններ չստանալ, իրավունքը այլաձևել։ Դու իրավունքից խոսես իրենք քաղաքականությունից խոսեն ու քեզ վերագրեն քաղաքական մոտեցումները»։Սաֆարյանն ասաց՝ այն մարդիկ, ովքեր իր հետ Սահմանադրությունից պետք է խոսեին, դատարանի դահլիճում չէին կարող 1 տարի 8 ամիս Սահմանադրության 3-4 հոդվածի վերլուծությամբ զբաղվել ու առաջ չգնալ․ «Այն մարդիկ, ովքեր անմեղության կանխավարկածի մասին պիտի հարցնեին, չէին կարող իրենց մեդիաներով անձիք, ովքեր դատապարատված չեն, նրանց վերաբերյալ գեղարվեստական ֆիլմեր նկարեն, ու ամեն ինչ անեն, որ դատավորները նրանց դատեն»։Սաֆարյանն ասաց՝ ընդդիմադիրները փորձել են ՍԴ արժանապատվությունը կապել այսօրվա իրավիճակների հետ, բայց ՍԴ-ին իրենք են վիրավորել տարիներ շարունակ։ ՍԴ դատավորի թեկնածուն նշեց, որ ՍԴ-ն իրականացնում է իրավունքի քաղաքականության կամ դատական քաղաքականություն, լուծում սոցիալական վեճեր և իրավապարտադիր մեկնաբանման ենթարկում գործող օրենսդրությունը․ «ՍԴ-ն ապահովում է իր բացառիկ իրավասությանը վերաապահված այլ հարցերով պետական քաղաքականության իրականացումը։Դատական իշխանությունը խստիվ արգելում է զբաղվել կուսակացական գործունեությամբ,  իր գործունեությունը պայմանավորվեոլվ անհատական և խմբային շահերով։ Հետևաբար պետք է  տարանջատել քաղաքականությունը որպես պետության գործառույթ և կուսակցական և խմբակային գործունեությունը՝ որպես անձի վարք, որը հակոտնյա է դատավորի կոչմանը»։  Նա ընդգծեց՝ հարցին անդրադառնալը կարևոր է  համարում, որովհետև դատավորները հաճախ անհարկի կաշկանդվում են հանրային նշանակությամբ դատական գործերը քննելիս և խուսափում են արտադատարանական հարթակում կարծիք հայտնելուց որևէ էական հարցի վերաբերյալ։ «Պահպանելով դատավորների էթիկայի կանոնները՝ դատական իշխանության ներկայացուցիչները  պարտավոր են դրսևորել մասնագիտական  սկզբունքայնություն և քաղաքացիական խիզախություն՝ պահպանելով  անգամ պաշտոնական սահմանափակումները, նրանք պետք է բարձրացնեն մասնագիտական կարծիքը հասարակությանը հուզող իրավական խնդիրների վերաբերյալ»։ Սաֆարյանն ասաց՝ մասնագիտական գործունեության ընթացքում եկել է մի շարք հիմնարար հետևությունների․ «Չի կարելի հետապնդել արդարությանը, այն զսպանակի նման կարող է սեղմվել, բայց մի օր ընդարձակվել ու շառաչուն ապտակ հասցնել ոչ միայն հետապնդողին, այլ բոլորիս։ Պետությունը ուժեղ է, երբ ուժեղ է, երբ ուժեղ ու իրավատեր է իր քաղաքացին, ուժը առանց իրավունքի մերկ է ու բիրտ, ուժն իրավունքով անկասելի է, հետևապես պետք չէ ընկնել մի ծայրահեղությունից մյուս, ուժն է ծնում իրավունք, թե իրավունքը՝ ուժ։ Իրավունքը բերում է ուժ անհատին, պետությանը, իսկ այդ ուժը կայուն ու երաշխավարոված իրավունք ազգից մինչև ոցիալական խմբեր ու քաղաքացիներ, Սահմանադրությունը խոսք չէ, այն պետութթյան կայուն զարգացման գավականն է»։ Սեդա Սաֆարյանը նաև շնորհակալություն հայտնեց բոլորին իրեն աջակցելու համար, նաև կառավարությանը ու Նիկոլ Փաշինյանին՝ այդ պաշտոնում նրան նշանակելու համար։
15:22 - 15 սեպտեմբերի, 2022
Խորհրդարանը քննարկում է ՍԴ դատավորի պաշտոնում Սեդա Սաֆարյանի թեկնածության հարցը

 |armenpress.am|

Խորհրդարանը քննարկում է ՍԴ դատավորի պաշտոնում Սեդա Սաֆարյանի թեկնածության հարցը |armenpress.am|

armenpress.am: ՀՀ ազգային ժողովը քննարկում է Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնում Սեդա Սաֆարյանի թեկնածության հարցը: Խորհրդարանի սեպտեմբերի 15-ի նիստում ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը հայտնեց, որ ՀՀ կառավարությունը ՍԴ դատավորի պաշտոնում առաջադրել է Սեդա Սաֆարյանի թեկնածությունը: Թեկնածուին ներկայացրեց ՀՀ արդարադատության նախարարի տեղակալ Գրիգոր Մինասյանը: «ՀՀ կառավարությունը հունիսի 30-ին համապատասխան որոշմամբ որոշում է կայացրել ՍԴ դատավորի պաշտոնում առաջադրել Սեդա Սաֆարյանի թեկնածությունը՝ հաշվի առնելով նույն դատարանի դատավոր Արևիկ Պետրոսյանի պաշտոնավարման ժամկետը 2022 թվականի դեկտեմբերի 10-ին լրանալու հանգամանքը»,-նշեց փոխնախարարը: Սաֆարյանն իր ելույթի սկզբում նախ ընդգծեց. «Ինձ համար այսօր մի փոքր տխուր օր է՝ կապված սահմանային իրավիճակի հետ: Եվ շատ հարցեր այնպիսի շեշտադրմամբ չեմ անի, ինչպես կցանկանայի»: Ապա Սաֆարյանը ներկայացրեց իր գործունեությունը, տեսակետը, պատկերացումները դատական համակարգի վերաբերյալ:
10:51 - 15 սեպտեմբերի, 2022
ՄԻՊ-ը դիմել է ՍԴ՝ վիճարկելով հանրային ծառայության առանձին տեսակների համար սահմանված արգելքի սահմանադրականությունը

ՄԻՊ-ը դիմել է ՍԴ՝ վիճարկելով հանրային ծառայության առանձին տեսակների համար սահմանված արգելքի սահմանադրականությունը

ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Քրիստիննե Գրիգորյանն այսօր դիմել է Սահմանադրական դատարան՝ վիճարկելով հանրային ծառայության առանձին տեսակների համար սահմանված՝ արհեստակցական միություններին և կրոնական կազմակերպություններին անդամակցության արգելքի սահմանադրականությունը։ Խոսքը վերաբերում է «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքի 39-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետին, «Արհեստակցական միությունների մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասին, «Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքի 43-րդ 1-ին մասի 8-րդ, «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետերին, որոնցով ՀՀ ոստիկանության, ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայողների, զինծառայողների, դատախազների, դատավորների և Սահմանադրական դատարանի դատավորների համար նախատեսվում է արհեստակցական միություններին անդամակցելու, ազգայինանվտանգության մարմիններում ծառայողների համար նաև՝ կրոնական կազմակերպություններին անդամակցելու, իսկ զինծառայողների համար՝ կրոնական միավորում ստեղծելու բացարձակ արգելք։ Դիմումով, մասնավորապես, նշվում է, որ արհեստակցական միություններին անդամակցելու արգելքը չի բխում նշված ծառայության տեսակների բնույթից և զրկում է աշխատողներին իրենց իրավունքների կոլեկտիվ պաշտպանության կարևորագույն միջոցից՝ հակադրվելով միավորումների ազատության բուն էությանը։ Նմանապես, Պաշտպանը վիճարկել է, որ ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայությունը և զինվորական ծառայությունն ինքնին անհամատեղելի չեն կրոնական կազմակերպությանն անդամակցելու կամ այն ստեղծելու իրավունքի հետ։ Հարկ է նկատել, որ Սահմանադրական դատարանը դեռևս 2020 թվականի փետրվարի 18-ի ՍԴՈ-1506 որոշմամբ «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքի 39-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետը ոստիկանության ծառայողի համար կրոնական կազմակերպությանն անդամակցելու արգելք սահմանելու մասով ճանաչել է Սահմանադրությանը հակասող և անվավեր: Հիմնելով վերոնշյալ որոշման, ինչպես նաև միջազգային իրավական փաստաթղթերի դրույթների և միջազգային ատյանների արտահայտած դիրքորոշումների վերլուծության վրա՝ դիմումով արձանագրվել է, որ վկայակոչված նորմերի նախատեսումը հանգեցրել է վերոնշյալ անձանց կրոնի ազատության և միավորումների ազատության անհամաչափ սահմանափակման։ Դիմումով Պաշտպանը վիճարկում է վկայակոչված նորմերի համապատասխանությունը ՀՀ Սահմանադրության 41-րդ, 45-րդ, 78-րդ, 79-րդ հոդվածներին։  
12:15 - 23 օգոստոսի, 2022
Օգոստոսի 23-ին պետք է մեկնարկի անկախության շարժումը և սեպտեմբերի 21-ին Նիկոլ Փաշինյանն այլևս վարչապետ չպետք է լինի․ Էդգար Ղազարյան |pastinfo.am|

Օգոստոսի 23-ին պետք է մեկնարկի անկախության շարժումը և սեպտեմբերի 21-ին Նիկոլ Փաշինյանն այլևս վարչապետ չպետք է լինի․ Էդգար Ղազարյան |pastinfo.am|

pastinfo.am: Պետք է սկսվի նոր շարժում՝ անկախության շարժում, այն պետք է մեկնարկի 2022թ․ օգոստոսի 23-ին՝ Հայաստանի Անկախության հռչակագրի ընդունման օրը և ավարտվի սեպտեմբերի 21-ին՝ ՀՀ անկախության հռչակման օրը։ Այսինքն՝ ամենաուշը սեպտեմբերի 21-ին Նիկոլ Փաշինյանը պետք է ՀՀ վարչապետ չլինի։ Այդ մասին այսօր Հանրապետության հրապարակում լրագրողների հետ զրույցում հայտարարեց քաղաքական գործիչ, ՍԴ աշխատակազմի նախկին ղեկավար, դեսպան Էդգար Ղազարյանը։ «Իմ ձեռքի տակ է մի փաստաթուղթ, որը կոչվում է Հռչակագիր Հայաստանի անկախության մասին։ Այս փաստաթուղթն ընդունվել է 1990թ․ օգոստոսի 23-ին և այն անփոփոխելի փաստաթուղթ է։ Սա մեր պետության հիմնադիր փաստաթուղթն է և մեր օերնսդրության իրավական հիմքը։ Կարող են լինել մարդիկ՝ օրինակ Նիկոլ Փաշինյանը, ԱՆդրանիկ Քոչարյանը, Խաչատուր Սուքիասյանը և այլն, ովքեր կարող են մտածել, թե Արցախը կարող է լինել Ադրբեջանի կազմում, բայց նման մարդիկ ոչ հիմա, ոչ հետագայում որևէ պարագայում հանրային պաշտոն զբաղեցնելու իրավունք չունեն, քանի որ ՀՀ-ն ստեղծվել է , որպեսզի Արցախը միավորվի ՀՀ-ի հետ։ Այս փաստաթուղթը՝ մեր անկախության հռչակագիրն իր հերթին հղում է անում ՀՀ Գերագույն խորհրդի և ԼՂ Ազգային խորհրդի 1989թ․ համատեղ որոշմանը, որով նախատեսվում է Արցախի միավորումը Հայաստանի հանրապետության հետ»,-շեշտեց Էդգար Ղազարյանը։ Ընդգծելով, որ նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթով ամրագրված է, որ գոյություն ունի Լաչինի միջանցք, որի անվտանգություն ապահովելու պարտավորություն է ստանձնել Ադրբեջանը, իսկ ռուսական խաղաղապահներն էլ պետք է երաշխավորեն այդ անվտանգությունը՝ Ղազարյանը նշեց, որ խաղաղ պայմաններում Աղավնոն, Բերձորը, Սուսը տարհանելու ծրագիրն անթույլատրելի է և զուրկ իրավական հիմքից։ «Երկիրը հայտնվել է աղետալի վիճակում և դա ենթադրում է, որ պետք է կատարենք հրատապ գործողություններ՝ պետության վերջնական կործանումը թույլ չտալու համար։ Մեր երկրի մի շարք բնակավայրերի բնակիչներ կանգնած են տեղահանման վտանգի առաջ։ Փաստացի, խաղաղ պայմաններում ՀՀ իշխանությունների կողմից բնակիչները տեղահանվում են իրենց բնօրրանից։ Սպասել, թե երբ են մեզ հանելու ՀՀ մյուս բնակավայրերից ևս, ուղղակի, անթույլատրելի է»,-ասաց Ղազարյանը։
14:52 - 10 օգոստոսի, 2022
Սահմանադրական դատարանը «ապօրինի գույքի մասով» խորհրդատվական կարծիք է խնդրում Վենետիկի հանձնաժողովից
 |hetq.am|

Սահմանադրական դատարանը «ապօրինի գույքի մասով» խորհրդատվական կարծիք է խնդրում Վենետիկի հանձնաժողովից |hetq.am|

hetq.am: Սահմանադրական դատարանն (ՍԴ) աշխատակարգային որոշում է կայացրել դիմել` Վենետիկի հանձնաժողով («Ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով եվրոպական հանձնաժողով»)՝ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» ՀՀ օրենքի հետ կապված խորհրդատվական կարծիք ստանալու նպատակով: Նշենք, որ Ազգային ժողովի ընդդիմադիր պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ հինգերորդի դիմումի հիման վրա «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը քննվում է ՍԴ-ում:  Նշված գործի շրջանակներում 2022թ. հուլիսի 8-ին ՍԴ-ն որոշել է, որ բարձրացված հնարավոր սահմանադրական վեճը վերաբերում է իրավական խնդիրների, որոնց շրջանակն առնչվում է Հայաստանի Հանրապետության կողմից վավերացված՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային պայմանագրերի հիման վրա ձևավորված իրավունքին: Հետևաբար առկա է ՀՀ-ի կողմից վավերացված՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային պայմանագրերով ամրագրված իրավունքների և ազատությունների մեկնաբանման կամ կիրառման հարցերի, ինչպես նաև ՍԴ-ի լուծմանն առաջադրված որոշ հարցադրումներում նկարագրված խնդիրների լուծման կապակցությամբ լավագույն փորձի վերաբերյալ խորհրդատվական կարծիք ստանալու անհրաժեշտություն:  Տեղեկացնենք, որ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքն ընդունվել է 2020թ. ապրիլի 16-ին և ուժի մեջ մտել նույն տարվա մայիսի 23-ին: Մինչ օրենքի սահմանադրականության հարցը վիճարկվում է դատարանում` օրեր առաջ Գլխավոր դատախազությունը Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարան ներկայացրել է ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վերաբերյալ 12-րդ հայցադիմումը: ՍԴ-ն աշխատակարգային որոշմամբ առաջ է քաշել 4 հարց, որոնց վերաբերյալ էլ ակնկալում է Վենետիկի հանձնաժողովից ստանալ դրանց պատասխանները: Մասնավորապես, ՍԴ-ին հետաքրքրում է՝ արդյոք «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված գույքի ապօրինի ծագում ունենալու կանխավարկածը համատեղելի՞ է առանց մեղադրական դատավճռի գույքի բռնագանձման ինստիտուտին առաջադրվող՝ իր գույքից անարգել օգտվելու իրավունքի պաշտպանության եվրոպական կիրառելի ստանդարտներին,  արդար դատաքննության իրավունքի և իր գույքից անարգել օգտվելու իրավունքի պաշտպանության նպատակով ո՞րն է առանց մեղադրական դատավճռի գույքի բռնագանձման վարույթում կողմերի միջեւ ապացուցման բեռի արդարացի բաշխման և ապացուցման ստանդարտների հարցում համեմատական սահմանադրական իրավունքի դիտանկյունից «Ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով եվրոպական հանձնաժողովին» անդամակցող պետություններում լավագույն փորձը,   հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքն ուժի մեջ է մտել 2020 թվականի մայիսի 23-ին, արդյո՞ք մինչև այդ ձեռքբերված գույքի ծագման օրինականությունն ապացուցելու դատավարական պարտականությունը համատեղելի է օրենքի հետադարձ կիրառության արգելքի վերաբերյալ եվրոպական հնարավոր ստանդարտների հետ,  արդյոք մեղադրական դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման ընթացակարգերի հարուցման և իրականացման համար «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով ամրագրված առավելագույն ժամկետի սահմանված չլինելը համատեղելի՞ է իր գույքից օգտվելու իրավունքի պաշտպանության եվրոպական ստանդարտի հետ: ՍԴ-ն գործով վարույթը կասեցրել է մինչև Վենետիկի հանձնաժողովի՝ վերը նշված հարցերի կապակցությամբ խորհրդատվական կարծիքն ստանալը: Միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանը, «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցում անդարդառնալով Վետենիկի հանձնաժողով դիմելու ՍԴ որոշմանը, նշել է, որ դրանք այն դրույթներն են, որոնց մասին շատ է բարձրաձայնվել սկսած այն պահից, երբ օրենքի նախագիծն ընդունվեց։ «Խնդիրն ընդհանուր առմամբ բարդանում է ու խճճվում՝ այն ինչ բազմիցս կանխատեսվել էր բազմաթիվ մասնագետների կողմից»,-նշել է Ա. Ղազարյանը: «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հարաբերություններում գործում է գույքի՝ ապօրինի ծագում ունենալու կանխավարկածը, քանի դեռ չի ապացուցվել գույքի ձեռքբերման օրինականությունը: Դատարանը կարող է կայացնել վճիռ՝ հիմք ընդունելով գույքի՝ ապօրինի ծագում ունենալու կանխավարկածը, եթե գործի քննության արդյունքում գլխավոր դատախազությունն ապացուցում է, որ պատասխանողին պատկանող գույքը չի հիմնավորվում օրինական եկամտի աղբյուրների վերաբերյալ տվյալներով։ Պատասխանողը կարող է հերքել գույքի՝ ապօրինի ծագում ունենալու կանխավարկածը՝ ներկայացնելով օրինական եկամուտներով գույքի ձեռքբերումը հիմնավորող ապացույցներ: Ապօրինի ծագում ունեցող գույքը ենթակա է բռնագանձման, եթե ներկայացված ապացույցների գնահատմամբ դատարանը հանգում է հետևության, որ այդպիսի գույքի շուկայական արժեքը հայցի ներկայացման պահին գերազանցում է 50 միլիոն Հայաստանի Հանրապետության դրամը։ Շուկայական արժեքում հաշվարկվում են նաև ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բարելավումները, եթե դրանք անհնար է առանձնացնել գույքից՝ անկախ այդպիսի բարելավումներ կատարելու համար օգտագործված եկամտի օրինականությունից։ Գույքի բռնագանձումից հետո անձն իրավունք ունի հետ պահանջելու բարելավումների իրականացման համար իր այն ծախսերը, որոնք կատարվել են օրինական եկամուտների օգտագործմամբ: Ապօրինի ծագում ունեցող գույքը բռնագանձվում է հօգուտ Հայաստանի Հանրապետության։
17:03 - 28 հուլիսի, 2022