Ինֆոքոմ

150 դրամի հակառակ կողմը․ որքա՞ն կարժենա տեղափոխությունը նոր երթուղային ցանցի ներդրման դեպքում

150 դրամի հակառակ կողմը․ որքա՞ն կարժենա տեղափոխությունը նոր երթուղային ցանցի ներդրման դեպքում

Երեւանում հանրային տրանսպորտի տոմսային համակարգի փոփոխության դեմ վերջին շաբաթների բողոքի ակցիաների արդյունքում Երեւանի քաղաքապետարանը ներդրեց ուղեւորատոմսի նոր տեսակ՝ մեկ ուղեւորության արժեքը սահմանելով 150 դրամ։ Այս ֆոնին, սակայն, քննարկումների դաշտից դուրս մնաց այն հարցը, թե ինչպիսի փոփոխության է ենթարկվելու երթուղային ամբողջ ցանցը, եւ դա ինչ ազդեցություն է ունենալու երթեւեկության գնի վրա։  Այս տարվա հունվարի 28-ին, երբ Երեւանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը հայտարարեց մեկ ուղեւորության համար 150 դրամ արժողությամբ նոր ուղեւորատոմսի ներդրման մասին, նշեց, որ իրենց նպատակն է «ստեղծել տոմսային համակարգ, որը մի կողմից կլինի մատչելի եւ հարմարավետ բոլոր մարդկանց համար, բայց մյուս կողմից հնարավորություն կտա լուծելու կանգառներում երկար սպասելու խնդիրը, ավտոբուսների գերբեռնվածության խնդիրը [...] եւ այլն»։ Ի դեպ, Ավինյանը նաեւ ասաց, որ մեկ ուղեւորության համար 150 դրամ վճարը կգործի 2025 թվականին, իսկ հաջորդ տարիներին  կարող է բարձրանալ տարեկան առավելագույնը 10 դրամով։  Չնայած այս պնդմանը, արդեն հունվարի 31-ին Երեւանի ավագանու կայացրած որոշման մեջ չկա այս ուղեւորատոմսի գինը տարեկան առավելագույնը 10 դրամով թանկացնելու հայտարարված սահմանափակման վերաբերյալ կետ։ Երեւանի տրանսպորտային համակարգի բարեփոխման թեման գալիս է 2010-ականներից։ Արդեն 2017 թվականին Երեւանի քաղաքապետարանի պատվերով բրիտանական WYG ընկերությունը իրականացրել է լրացուցիչ ուսումնասիրություն, իսկ 2018 թվականին ներկայացրել է «Նոր ավտոբուսային երթուղային ցանցը, ինտեգրված սակագնի եւ տոմսային համակարգը» վերջնական ծրագիրը, որը բաղկացած է երկու հիմնական մասից՝ տրանսպորտային նոր ցանցի նախագծում եւ ինտեգրված սակագնի եւ տոմսային նոր համակարգի մշակում։ Տրանսպորտային համակարգի բարելավման համատեքստում քաղաքային իշխանությունները հիմնվում են հենց այս նախագծի վրա [ 1, 2, 3]։ Միասնական տոմսային համակարգի ներդրման եւ սակագների վերջին փոփոխությունների համատեքստում «Ինֆոքոմը» Երեւանի քաղաքապետարանից գրավոր հարցմամբ խնդրել է տրամադրել 2026 եւ 2027 թվականների համար նախատեսված երթուղիների մասին մանրամասն տվյալներ՝ հասկանալու, թե ինչ տեսք է ունենալու Երեւանի երթուղային ցանցն ապագայում։ Ի պատասխան՝ քաղաքապետարանից հայտնել են, որ «նոր շարժակազմերի ձեռքբերման պարագայում նախատեսվում է անցում կատարել նոր՝ բրիտանական խորհրդատվական WYG կազմակերպության կողմից մշակված երթուղային ցանցին»։ Քաղաքապետարանից, սակայն չեն նշել վերջնաժամկետ, թե երբ է ներդրվելու տրանսպորտային նոր ցանցը։ Ինչ է ենթադրում նոր ցանցի ներդրումը Ներկայումս Երեւանում գործում են ավտոբուսային, միկրոավտոբուսային եւ տրոլեյբուսային երթուղիների լայն ցանցեր: Համակարգը կառուցված է այնպես, որ ուղեւորները հիմնականում կարողանում են հասնել իրենց անհրաժեշտ վայրերը մեկ փոխադրամիջոցով՝ առանց տեղփոխերի: Տրոլեյբուսային երթուղիները հիմնականում սպասարկում են քաղաքի կենտրոնական եւ որոշ ծայրամասային հատվածներ, ավտոբուսային եւ միկրոավտոբուսային ցանցը ներառում է ավելի մեծ ծածկույթ՝ ընդգրկելով ինչպես հիմնական, այնպես էլ երկրորդային երթուղիներ: Գործող տրանսպորտային համակարգում շահագործվում է ավտոբուսային 64 երթուղի, միկրոավտոբուսային 11 երթուղի եւ տրոլեյբուսային 5 երթուղի, իսկ մետրոպոլիտենն ունի 10 կայարան։ Նոր երթուղային ցանցով արդեն նախատեսվում է փոխել երթուղիների կառուցվածքը՝ կրճատելով դրանց քանակը եւ կենտրոնացնելով դրանք հիմնական տրանսպորտային հանգույցների շուրջ: Սա նշանակում է, որ ուղեւորները ստիպված կլինեն ավելի հաճախ տեղափոխվել մեկ երթուղուց մյուսը՝ ավելի հեռու նպատակակետի հասնելու համար։ Այսինքն՝ եթե նոր ցանցի պայմաններում մեկ ուղեւորություն կատարելու համար հարկավոր լինի երկու եւ ավելի փոխադրամիջոց նստել, ապա ուղեւորությունը, որը տարեկան, եռամսյակային, ամսական, շաբաթական փաթեթներից չօգտվելու դեպքում հիմա արժե 150 դրամ, կարժենա 300 դրամ:  Նոր համակարգը հիմնված է լինելու տեղփոխի սկզբունքի վրա Առաջարկվող նոր միասնական ցանցը հիմնված է լինելու տեղփոխի եւ միասնական տոմասային համակարգի սկզբունքների վրա, ուստի ցանցի ներսում շատ ուղղություններ կպահանջեն տրանսպորտային միջոցի փոփոխություն: WYG-ի ներկայացրած առաջարկում նշված է, որ դրա համար հարկավոր է ապահովել տեղփոխի հարմար վայրեր/հանգույցներ։ Այդ կետերը սպասարկվելու են հիմնական ցանցի կողմից (ավտոբուս, տրոլեյբուս եւ/կամ մետրո), որը բաղկացած է լինելու գործող տրոլեյբուսային ցանցից, մետրոպոլիտենից եւ մի շարք երկար, հիմնականում քաղաքի կենտրոնով անցնող երթուղիներից: Սնուցող ավտոբուսային ցանցն էլ սպասարկելու է տեղփոխի հիմնական կետերը եւ տեղական ուղղությունների միջեւ ընկած հատվածները: WYG-ի հետազոտության մեջ նշված է նաեւ, թե նոր ցանցի ներդրման դեպքում քանի տոկոս է կազմելու տեղփոխների անհրաժեշտությունը։  Ըստ պատկերի՝ նոր ցանցի դեպքում ուղեւորների 44%-ը երթեւեկելու է առանց տեղփոխի, 36%-ը՝ առավելագույնը մեկ տեղփոխով, 16%-ը՝ մինչեւ երկու տեղփոխով, 4%-ը՝ երեք տեղփոխով: Համեմատության համար՝ գործող ցանցը ներառում է 94% ուղիղ եւ 6% մեկ տեղփոխով երթեր: Նոր ցանցի ներդրման համար նախանշվել են հիմնական տրանսպորտային 6 հանգույցներ, որոնք պետք է ապահովեն անարգել եւ դյուրին անցում տրանսպորտային ծառայությունների եւ տրանսպորտի տեսակների միջեւ։ Տեղփոխի հանգուցային կետերն են՝ Աջափնյակ վարչական շրջան (Չաուշի հրապարակ), Բարեկամություն մետրոյի կայարան, Սասունցի Դավիթ հրապարակ, Գարեգին Նժդեհի հրապարակ, Սեբաստիայի փողոց / Րաֆֆու փողոց,  Նոր Նորք վարչական շրջան։ Դեղին կետերով նշված են տեղփոխի հանգույցները Այս կետերն ընտրվել են մի շարք գործոնների հիման վրա, մասնավորապես հաշվի են առնվել մետրոպոլիտենի եւ տրոլեյբուսային ցանցերի հետ ինտերգրացիան, խիստ բնակեցված շրջանների կենտրոնական հատվածները, առանցքային ուղղությունները եւ կամ կապը մետրոպոլիտենի/տրոլեյբուսային ցանցի հետ եւ այլն։ Իսկ երթուղային ցանցը, ըստ առաջարկի, բաղկացած է լինելու 47 երթուղիներից`  - 11 հիմնական երթուղիներ, - 30 սնուցող երթուղիներ, - 5 տրոլեյբուսային երթուղիներ,  - 1 օդանավակայանի փոխադրման ծառայություն։ Նոր տրանսպորտային ցանցի կանգառների համակարգը, ըստ նախագծի, ներառում է մոտավորապես 1200 ավտոբուսի կանգառներ եւ վերջնակետեր: Կանգառների տեղերը հիմնականում նախագծված են այնպես, որ հնարավորինս շատ մարդիկ գտնվեն կանգառից մինչեւ 400մ հեռավորության տիրույթում, որը համարժեք է 5 րոպե քայլելուն:  Հիմնվելով նախագծում ներկայացված տվյալների վրա (երթուղու սկզբնակետ, ընթացք, վերջնակետ)՝ «Ինֆոքոմը» մոդելավորել է քարտեզ, որի վրա առանձին-առանձին պատկերված են առաջարկվող երթուղիները՝ ինչպես հիմնական, այնպես էլ սնուցող, ինչպես նաեւ էլեկտրատրանսպորտային (տրոլեյբուս, մետրո)։ Եթե այս քարտեզի վրա որպես սկզբնակետ եւ վերջնակետ նշեք այն երկու հիմնական կետերը, որոնց միջեւ հիմնականում տեղափոխվում եք քաղաքային տրանսպորտով, կտեսնեք՝ այս երկու կետերի միջեւ տեղաշարժվելու համար անհրաժեշտ լինելո՞ւ է տեղփոխ կատարել, թե՞ առկա է նպատակակետ հասնող մեկ երթուղի։ Այլ կերպ ասած՝ կարող եք հասկանալ՝ նոր տրանսպորտային ցանցի վերջնական ներդրումից հետո կկարողանա՞ք տեղափոխվել 150-դրամանոց «Մեկ ուղեւորություն» տեսակի 1 տոմսով, թե մեկ երթի համար պետք է ձեռք բերեք մի քանի այդպիսի տոմս կա՛մ 300-դրամանոց փաթեթ, որը թույլատրում է 3 ուղեւորություն 180 րոպեում, կա՛մ էլ օգտվեք առաջարկվող տարեկան, եռամսյակային, ամսական, շաբաթական փաթեթներից։ Նշենք, որ մեր մոդելավորած քարտեզում կարող են լինել որոշակի շեղումներ՝ հաշվի առնելով հանգամանքը, որ WYG-ի ներկայացրած նախագծում ընդգրկված փողոցներ ժամանակի ընթացքում անվանափոխվել են կամ որոշ փողոցներում փոխվել է երթեւեկության կազմակերպումը, երթուղիների սկզբնակետերը եւ վերջնակետերը երբեմն նկարագրված են խիստ մոտավոր, առանց կոորդինատների եւ այլն։ Այս շեղումները չէին լինի, եթե քաղաքապետարանը ունենար եւ տրամադրեր երթուղիների թվային քարտեզագրական շերտերը:  Տրանսպորտային ցանցի փոփոխության եւ տեղփոխով երթեւեկելու մասին խոսել են մի շարք պաշտոնյաներ, այդ թվում, օրինակ, Երեւանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը, փոխքաղաքապետ Սուրեն Գրիգորյանը, Երեւանի ավագանու «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության ղեկավար Արմեն Գալջյանը։  Տեղփոխով երթեւեկելու ձեւի մասին խոսելիս նրանք հիմնականում հիշատակել են ուղեւորատոմսերի փաթեթների մասին՝ նշելով, որ դրանք հնարավորություն են տալիս մեկ վճարումով, բայց մեկից ավելի տրանսպորտով ավելի արագ հասնել նախանշված կետ՝ առանց կանգառներում երկար սպասելու։  Այսպիսով, մեկ երթեւեկության համար նոր՝ 150-դրամանոց տոմսի ներդրումից հետո թեպետ տպավորություն է, որ այս՝ «Մեկ ուղեւորություն» տեսակի տոմսը մինչ փոփոխությունները գործած տոմսից թանկ է ընդամենը 50 դրամով եւ յուրաքանչյուր տարի թանկանալու է միայն 10 դրամով, այդուհանդերձ հաշվի չի առնվում եւ հանրությանն էլ ամբողջապես չի պարզաբանվում այն հանգամանքը, որ նոր տրանսպորտային համակարգի ամբողջական ներդրման եւ, հետեւաբար, տրանսպորտային ցանցի հիմնային փոփոխության պարագայում ուղեւորները մի կետից մյուսը գնալու համար ավելի հաճախ են տեղփոխ անելու կարիք ունենալու։ Արդյունքում Ա կետից Բ կետ տեղափոխվելը, եթե այդ կետերը հիմնական երթուղիների շրջակայքում կամ հարեւան թաղամասերում չեն, տարեկան, եռամսյակային, ամսական, շաբաթական փաթեթներից չօգտվողների համար հիմնականում արժենալու է 300 դրամ։  Տրանսպորտի ուղեվարձի գործող սակագները եւ փաթեթները Երեւանի ավագանին, ինչպես վերը նշեցինք, հունվարի 31-ի որոշմամբ մեկ ուղեւորության արժեք է սահմանել 150 դրամ։ Այս սակագինը պահպանվելու է 2025 թվականի ընթացքում՝ հետագայում յուրաքանչյուր տարի 10 դրամով բարձրանալու հավանականությամբ։ Այս «Մեկ ուղեւորություն» տոմսը վավեր են 3 օրվա ընթացքում։  Գործում են նաեւ ուղեւորավարձերի այլ փաթեթներ։ WYG խորհրդատվական ընկերության նախագծած Երեւանի տրանսպորտային ցանցի բարեփոխումների նախագիծը մեկնարկել է դեռեւս Տարոն Մարգարյանի օրոք, անցել Հայկ Մարությանի ձեռքի տակով եւ հասել Տիգրան Ավինյանին։  Հարկատուների հաշվին մի քանի հարյուր միլիոն դրամ արժեցած այս հետազոտությունն ու նախագիծը Երեւանի քաղաքապետարանում պահվում է միայն PDF տարբերակով՝ որպես կատարված աշխատանքի հաշվետվություն, սակայն բացակայում են այդ աշխատանքի քարտեզագրական տվյալների, թվային մոդելների վերաբերյալ էլեկտրոնային ֆայլերը, որոնք, ինչպես երեւում է հաշվետվության 3-րդ գլխից, բրիտանական ընկերությունն ունեցել է ամենայն մանրամասնությամբ։  Տեքստային բովանդակության համար PDF-ը հարմար ձեւաչափ է, սակայն հետազոտությունը ներառում է բարեփոխումների ամբողջական փաթեթը՝ այդ թվում նոր երթուղիների քարտեզագրական թվային շերտերը, երթուղային ցանցի մոդելները եւ այլն։ Չունենալով այդ պարտադիր տվյալները՝ քաղաքապետարանը զրկված է քաղաքում տեղի ունեցող դինամիկ փոփոխությունների դեպքում երթուղիների փոփոխությունները վերլուծելու, զարգացման նոր պլաններ կազմելու հնարավորությունից: Ստացվում է՝ Երեւանի քաղաքապետարանը բրիտանական ընկերությանը պատվիրել է կազմել տրանսպորտային նոր համակարգի քարտեզը, վճարել է դրա համար, բայց չի վերցրել՝ բավարարվելով միայն դրա սքրինշոթերով։ Պատկերավոր ասված՝ քաղաքապետարանը, ենթադրենք, պատվիրել է շենքի նախագիծ, վերցրել դրա ավարտուն տեսքի եռաչափ նկարները, բայց չի վերցրել չափերին, կոնստրուկցիային ու շինարարական կարեւոր գործողություններին առնչվող տվյալներ, առանց որոնց հնարավոր չէ կազմակերպել շենքի կառուցումն ու շահագործումը: Հարգելի ընթերցողներ, եթե ցանկանում եք առաջիկայում տեսնել նման հետազոտություններ և ինտերակտիվ գործիքներ, ապա բաժանորդագրվեք մեր Patreon-ին՝ https://www.patreon.com/Infocom։   Հեղինակ՝ Հայարփի Բաղդասարյան Ինտերակտիվ քարտեզը՝ Կատյա Մամյանի, Հայարփի Բաղդասարյանի Գլխավոր նկարը եւ վիզուալները՝ Լյուսի Մանվելյանի
20:44 - 18 փետրվարի, 2025
Դատարանը գնդապետ Նվեր Մարտիրոսյանին չթույլատրեց գործուղման մեկնել Հունաստան

Դատարանը գնդապետ Նվեր Մարտիրոսյանին չթույլատրեց գործուղման մեկնել Հունաստան

Երեւանի ընդհանուր իրավասության քրեական դատարանի Շենգավիթի նստավայրում դատավոր Արտուշ Գաբրիելյանի նախագահությամբ շարունակվում է 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Հադրութում 73-հոգանոց վաշտի անձնակազմի զոհվելու գործով դատաքննությունը։ Գործով մեղադրվում են պատերազմի ժամանակ ՊԲ Մարտունի 3 զորամասի հրամանատար Գոռ Իշխանյանը եւ ՊԲ օպերատիվ բաժնի պետ Նվեր Մարտիրոսյանը։ Մեղադրյալ սպաները դատարանի որոշմամբ չեն մասնակցում նիստերին, նրանց նկատմամբ կիրառված է երկրից բացակայելու արգելք խափանման միջոցը։  Դատարանը չբավարարեց Նվեր Մարտիրոսյանին երկրից դուրս գալ թույլատրելու միջնորդությունը Այսօրվա նիստում Նվեր Մարտիրոսյանի պաշտպան Աշոտ Թորոսյանը միջնորդեց ժամանակավորապես դադարեցնել Նվեր Մարտիրոսյանի խափանման միջոցը՝ հիմք ընդունելով ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետից դատարանին ուղղված դիմումը։ ԳՇ պետ, գեներալ-լեյտենանտ Էդվարդ Ասրյանը, մասնավորապես, գրություն է ուղարկել դատավոր Գաբրիելյանին՝ նշելով, որ անհրաժեշտություն կա փետրվարի 24-28-ը ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ օպերատիվ գլխավոր վարչության օպերատիվ վարչության պետ, գնդապետ Նվեր Մարտիրոսյանին ՀՀ ՊՆ հանձնախմբի կազմում գործուղել Հունաստանի Հանրապետություն։ ԳՇ պետը նշել է, որ գործուղումը ՀՀ ԶՈՒ կերպափոխման ծրագրերի իրագործման շրջանակում է, եւ այդ համատեքստում կարեւորել է Նվեր Մարտիրոսյանի հմտություններն ու գիտելիքները։ Մարտիրոսյանի պաշտպանն էլ իր միջնորդության մեջ նշեց, որ գնդապետը եզակի մասնագետ է, եւ նրա գործուղումը շատ կարեւոր է։  Նվեր Մարտիրոսյանի պաշտպան Աշոտ Թորոսյանը՝ ձախից, Գոռ Իշխանյանի պաշտպան Դավիթ Կարապետյանը՝ աջից Այս գործով հանրային մեղադրողներ Արշակ Մարտիրոսյանը եւ Վարդան Վարդանյանը, սակայն, միաձայն առարկեցին միջնորդությանը։ Վարդանյանը նշեց, որ եզակի կամ անփոխարինելի մասնագետ, որպես այդպիսին, չկա, ուստի անհրաժեշտության դեպքում այլ մասնագետ կարող է փոխարինել, իսկ Արշակ Մարտիրոսյանը հավելեց, որ իրենց դիրքորոշման հիմքում դրվում է նաեւ այս գործի հասարակական հնչեղությունը, ինչպես նաեւ մեղսագրվող արարքի փաստական եւ իրավական կողմը։  Հանրային մեղադրողներ Արշակ Մարտիրոսյանը՝ ձախից, Վարդան Վարդանյանը՝ աջից Թեեւ պաշտպանը պնդեց, որ նախարարությունը քաջատեղյակ է գործից, եւ եթե հնարավորություն լիներ մասնագետին փոխարինել, նման միջնորդության կարիք չէր առաջանա, այդուհանդերձ դատարանը չբավարարեց միջնորդությունը՝ լսելով նաեւ տուժողներին՝ զոհվածների ծնողներին, որոնք միաձայն հայտարարեցին, որ դեմ են խափանման միջոցը դադարեցնելուն։ Դատարանում ցուցմունք տվեցին տուժող ճանաչված 8 ծնողներ Դատարանն այսօր հարցաքննեց 8 տուժողի, որոնք զոհված զինծառայողների ծնողներն են։ Աննա Գասպարյանը՝ զոհված Արթուր Արմենի Գասպարյանի մայրը, դատարանին հայտնեց, որ իր որդին բանակ է զորակոչվել 2019թ․ հուլիսին «Ես եմ» ծրագրով, ծառայության է մեկնել Մարտունի 3 զորամասի 3-րդ հրաձգային գումարտակի 8-րդ վաշտ, հետո տեղափոխվել 7-րդ վաշտ։ Նա որդու հետ վերջին անգամ խոսել է հոկտեմբերի 11-ին՝ այն օրը, երբ վաշտն ուղարկվել է մարտական խնդիր կատարելու․ «Ասեց՝ մա՛մ, մեզ տեղափոխու են, ասեցի՝ ո՞ւր են տանում, ասեց՝ չգիտեմ։ Հետո արդեն որ շատ ման եկանք, տեղեկացանք, որ տարել են Հադրութ։ Արդեն զոհված են եղել, որ ես իմացել եմ»,- պատմեց զոհվածի մայրը։ Նա շատ մանրամասների չէր տիրապետում, չէր էլ հանդիպել զորամասի հրամանատարության որեւէ ներկայացուցչի հետ, տեղյակ չէր նաեւ մյուս ծնողների հանդիպումներից։ Աննա Գասպարյանը մյուս ծնողներից է որոշ հանգամանքների մասին տեղեկացել, օրինակ այն, որ Գոռ Իշխանյանն է վաշտն ուղարկել Հադրութ, որ զորքին դիմավորող չի եղել եւ որ հրամանատարը Իշխանյանը չէր կարող չիմանալ, որ Հադրութն այդ ժամանակ արդեն հակառակորդի վերահսկողության տակ էր․ «Իմ տղեն ասեց՝ մամ ջան, չգիտեմ ուր են տանում, կհասնեմ տեղ, կզանգեմ։ Ու չզանգեց․․․»։ Աննա Գասպարյանը Արմինե Ամիրյանի որդին՝ զոհված զինծառայող Նորիկ Վարդանյանը, Մարտունի 3 է զորակոչվել 2020թ․ օգոստոսի 4-ին։ Մայրը որդու հետ վերջին զրույցն ունեցել է հոկտեմբերի 10-ի առավոտյան, ասել է՝ գնում են դիրքեր՝ գործ անելու․ «Ասեց՝ ես կապի դուրս կգամ։ Ձենը դուր[ը]ս չէր գալիս, ինչ-որ բան թաքցնում էր»։  Արմինե Ամիրյանն ասաց, որ որդուն 14-րդ վաշտից մի խումբ այլ զինվորների հետ տեղափոխել են 7-րդ վաշտ, որի անձնակազմի հետ էլ նա զոհվել է Հադրութում։ Ամիրյանը եւս շատ մանրամասների չէր տիրապետում։ Պատասխանելով դատավարության կողմերի հարցերին՝ նա միայն այն ասաց, որ տղաներին տարել են հանձնված հող։ Հարցին՝ որտեղի՞ց գիտի, ասաց, որ բոլորն են խոսում, որ հոկտեմբերի 11-ին Հադրութն ընկած էր։ Որդու զոհվելու հանգամանքների մասին մայրը միայն այն գիտեր, որ դիվերսիոն խմբերի կողմից շրջափակման մեջ է ընկել վաշտի անձնակազմը։ Արմինե Ամիրյանը Սվետլանա Մարգարյանի որդին՝ Սարգիս Ասատուրի Հակոբյանը, հոկտեմբերի 9-ին՝ վերջին հեռախոսազրույցի ժամանակ, մորն ասել է՝ չզանգես, ինքս 3 օրից կզանգեմ։ Բայց այդ զանգն այդպես էլ չի հնչել։ Ծնողներն անհանգստացել են, գնացել են Գլխավոր շտաբ եւ ուր հնարավոր էր, բայց որեւէ լուր չեն իմացել։ Սվետլանան մյուս ծնողներից է իմացել, որ անձնակազմը կորած է, գուցե զինվորները գերի են կամ թաքնված։ Պատերազմի ավարտից հետո է նա իմացել, որ որդին զոհվել է։ Սվետլանա Մարգարյանը Սեյրան Խաչատրյանը՝ զոհված Խաչատրյանի հայրը, որը որդու հետ վերջին անգամ կապ է հաստատել հոկտեմբերի 10-ին, պատասխանելով հանրային մեղադրողների հարցին՝ ինչ միջոցներ է ձեռնարկել, երբ իմացել է, որ կորած են, արձագանքեց․ « Պատերազմական իրավիճակում ի՞նչ միջոցներ ձեռնարկեինք, երբ տվյալ պահին իրա կամանդիր պալկան բունկերում պախկված էր»,- ասաց տուժողը՝ նկատի ունենալով զորամասի հրամանատար Գոռ Իշխանյանին։ Խաչատրյանը, որդուց լուր չունենալով, հոկտեմբերի 17-ին գնացել է Արցախ, այնտեղ հոկտեմբերի 23-ին հանդիպել Գոռ Իշխանյանին։ Վերջինս, ըստ ծնողի, ասել է, թե զորքը շրջափակման մեջ է, այլ տեղեկություն չի հայտնել։ Խաչատրյանը տպավորություն է ստացել, որ հրամանատարը ինչ-որ բան գիտի, բայց չի ասում։ Իշխանյանն ասել է, որ միջոցներ են ձեռնարկում, որոնց մասին չի կարող հայտնել․ «Սպասեցինք, բերեցին երեխեքի դիակները տվեցին, նման լրբի թուլեքը»,- ասաց ծնողը՝ նշելով, որ մինչեւ հիմա չգիտի՝ ինչ է կատարվել, դառնությամբ լցված՝ ոչ էլ հետաքրքրվել է։ Սեյրան Խաչատրյանը Շահեն Ավետումյանի որդին՝ Մայիս Ավետումյանը, բանակ է զորակոչվել 2019թ․ հուլիսի 16-ին, ծառայել է 3-րդ վաշտում, հետո տեղափոխվել 7-րդ վաշտ։ Շահեն Ավետումյանը որդու հետ խոսել է հոկտեմբերի 11-ի առավոտյան, Մայիսը զանգել է ուրիշի հեռախոսով, ասել, որ դիրքեր են բարձրանում․ «Ասեց՝ զանգել եմ՝ ձենդ լսեմ, ու վերջ»։  Շահեն Ավետումյանը Արցախ չի գնացել, որոշ բաներ տեղեկացել է մյուս ծնողներից։ Իմացել է, որ տղաներն ընկել են շրջափակման մեջ, եւ որ նրանց դիմավորող չի եղել։ Շահեն Ավետումյանը Զոհված Յուրի Չիլինգարյանը հորը՝ Էդուարդ Չիլինգարյանին զանգել է հոկտեմբերի 10-ին, ասել՝ պոստի եմ, կիջնեմ, կզանգեմ, բայց այդպես էլ չի զանգել։ Հայրն անհանգստացել, մեկնել է Արցախ, այնտեղ ծանոթացել վաշտի զինվորների ծնողների հետ, միասին գնացել են զորամաս՝ Գոռ Իշխանյանի մոտ․ «Ասեց՝ երեխաները ոնց որ կան, պետք ա գտնենք, շրջափակման մեջ են։ Կոնկրետ տեղ չասեց, բայց մեր իմանալով՝ «9 կմ-ի» կողմ»։ Իշխանյանը ծնողներին ասել է, որ ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյանի հրամանով է զորքն ուղարկել Հադրութի կողմ։ Էդուարդ Չիլինգարյանը Անդրանիկ Մարտիրոսյանի որդին՝ զոհված Գեւորգ Մարտիրոսյանը, որ բանակ է զորակոչվել 2019-ի հուլիսին, Մարտունի 3-ի 3-րդ գումարտակի 3-րդ վաշտից է տեղափոխվել 7-րդ վաշտ։ Նա հորը զանգել է հոկտեմբերի 7-ի երեկոյան, նրանց զրույցը տեւել է մոտ մեկ րոպե․ «Յուրաքանչյուր անգամ, երբ զանգում էր, չէր ներկայացնում իրավիճակը, ասում էր՝ լավ եմ, ամեն ինչ լավ է, դուք ձեզ լավ նայեք, էդ օրն էլ ասեց ապահով տեղում ենք։ Էլ դրանից հետո չէր պատասխանում զանգերին»։ Նոյեմբերի սկզբին Անդրանիկը տարբեր աղբյուրներից իմացել է, որ վաշտը կորել է, անտառներում շրջափակման մեջ է ընկել։ Նոյեմբերի վերջին տեղեկացել է, որ ողջ անձնակազմը չկա։ Անդրանիկ Մարտիրոսյանը Սուսաննա Դավթյանի որդին՝ Ավետիք Հրաչյայի Դավթյանը, բանակ է զորակոչվել 2019թ․ հունվարի 29-ին։ Վերջին անգամ մորը զանգել է հոկտեմբերի 10-ին, ասել, որ թեժ պատերազմ է ընթանում․ «Ասեց՝ որոշել են մեզ տեղափոխեն Հադրութ, կարող ա էլ չկարանամ կապվեմ քո հետ»։ Երկար ժամանակ այլ ծնողների հետ միասին Դավթյանները փորձել են լուր իմանալ իրենց որդիներից, պատերազմի ավարտին իմացել են, որ տղաները ոչ թաքնված են, ոչ գերի, ոչ շրջափակման մեջ․ նրանք զոհվել են, իսկ Ադրբեջանը թույլ չի տալիս մարմինները դուրս բերել։ Սուսաննա Դավթյանը Ըստ էության, այսօր հարցաքննված բոլոր ծնողները միակարծիք են այն հարցում, որ իրենց որդիների զոհվելու մեջ մեղավոր է Գոռ Իշխանյանը։ Թեեւ նրանք հանգամանորեն չեն տիրապետում դեպքերի մանրամասներին, սակայն ընդհանուր տեղեկություններ ունեն այն մասին, որ զորամասի հրամանատար Գոռ Իշխանյանը ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյանից է ստացել վաշտը «9 կմ» ուղարկելու հրամանը, որ նրանց պետք է դիմավորեր 18-րդ հրաձգային դիվիզիայի հրամանատար Կարեն Առստամյանը, բայց չի դիմավորել, որ վաշտի անձնակազմն ուղարկվել է գրավված Հադրութ եւ այլն։ Այսօր ցուցմունք տված տուժողները Արցախի տարածքին ծանոթ չէին, ուստի պնդումներ չարեցին այն տեղանքի մասին, ուր, ըստ հրամանի․ պետք է գնար վաշտը եւ ուր իրականում հասել էր։ Նրանց հուզում էր միայն մի հարց՝ մեղավորը պետք է պատժվի, եւ լավ կլինի՝ ամենախիստ ձեւով։ Մեղադրող կողմն իր հարցադրումները կառուցում էր այնպես, որ տուժողներն ամենայն մանրամասնությամբ պատմեն այն, ինչ իրենց հայտնի է, այդ թվում՝ կոնկրետ անձնանց անուններ, որոնցից իրենք պատերազմի ընթացքում իրենց որդիների մասին տեղեկություններ են ստացել։ Պաշտպանական կողմը փորձում էր հասկանալ, թե ինչի հիման վրա է այն համոզմունքը, որ Գոռ Իշխանյանն իմացել է, որ Հադրութը գրավված է, ու անձամբ զորքն ուղարկել այնտեղ այն պարագայում, երբ հրամանն իջեցվել է ՊԲ հրամանատարից եւ Իշխանյանի միջոցով փոխանցվել վաշտին։ Պաշտպանական եւ մեղադրող կողմերը դատարանում հիշատակում են, որ գրավոր փաստաթղթերում առկա է նշում, որ զորքի շարժի վերջնակետ նշված է հենց «9կմ» հատվածը։ Իսկ թե ինչու եւ ինչպես է զորքն անցել այդ խաչմերուկը, ինչու է հայտնվել Հադրութի Այգեստան գյուղում, ինչ հանգամանքներում է ընկել շրջափակման մեջ, ինչից են զոհվել վաշտի տղաները, ինչ պետք է անեին մեղադրյալներ Գոռ Իշխանյանն ու Նվեր Մնացականյանը, որ չեն արել, այս դատական քննության առարկան են։ Հաջորդ նիստը նշանակվեց մարտի 4-ին։ Ինչում են մեղադրվում սպաները Ըստ մեղադրական եզրակացության՝ Մարտունի 3 զորամասի նախկին հրամանատար Գոռ Իշխանյանը եւ ՊԲ օպերատիվ բաժնի նախկին պետ Նվեր Մարտիրոսյանը պատերազմի ընթացքում իրենց ծառայողական պարտականությունների նկատմամբ անփույթ վերաբերմունք են դրսեւորել եւ չեն կատարել դրանք, ինչն անզգուշությամբ առաջացրել է ծանր հետեւանքներ։  Ըստ մեղադրանքի՝ ՊԲ հրամանատարի կողմից հոկտեմբերի 11-ին արձակած՝ մեկ վաշտ 18-րդ դիվիզիայի հրամանատարության ներքո ուղարկելու մարտական կարգադրության հիման վրա զորամասի հրամանատար Գոռ Իշխանյանը 7-րդ վաշտին նույն օրը տվել է մարտական կարգադրություն, որում չեն ներառվել եւ պահպանվել ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի համապատասխան դիրեկտիվով մարտական կարգադրության ներկայացվող եւ դրանում պարտադիր ներառվող դրույթները։ Ապա նույն օրը կեսօրին Իշխանյանը ՊԲ օպերատիվ շտաբ է զեկուցել անձնակազմի երթը սկսվելու մասին, որի մասին օպերատիվ բաժնի նախկին պետ Նվեր Մարտիրոսյանը զեկուցել է ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյանին։ Ջալալ Հարությունյանը հանձնարարել է վաշտի երթի մասին տեղեկացնել 18-րդ հրաձգային դիվիզիայի հրամանատար Կարեն Առստամյանին, մինչդեռ Նվեր Մարտիրոսյանն այդ ուղղությամբ միջոցներ չի ձեռնարկել՝ երթի սկսման մասին չի հայտնել հրաձգային դիվիզիայի հրամանատարին, չի կազմակերպել ու վերահսկել մեկնող անձնակազմի տեղաշարժը։ Այսպիսով, նրանց դիմավորող չի եղել եւ վաշտի անձնակազմը նախանշված տեղից ավելի է անցել ու հայտնվել շրջափակման մեջ։  Գլխավոր լուսանկարում՝ հանրային մեղադրող Վարդան Վարդանյանը եւ նախագահող դատավոր Արտուշ Գաբրիելյանը Հայարփի Բաղդասարյան
19:40 - 18 փետրվարի, 2025
Ամենից կոշտ բանակցողը Ղարաբաղի հարցում եղել է Նիկոլ Փաշինյանը․ Քոչարյան

Ամենից կոշտ բանակցողը Ղարաբաղի հարցում եղել է Նիկոլ Փաշինյանը․ Քոչարյան

Ամենից կոշտ բանակցողը Ղարաբաղի հարցում եղել է Նիկոլ Փաշինյանը 2018-20թթ․։ Կոշտությունն այնպիսին էր, որ բանակցություններն անիմաստ են։ Այս մասին այսօր՝ փետրվարի 17-ին տեղի ունեցած ասուլիսի ընթացքում ասաց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը։  «Ինքը ոչ թե մտնում էր բանակցությունների մեջ, ինքը ասում էր՝ էս ինչ եք բերել, էս ինչ եք քննարկում։ Ավելի կոշտ չի եղել։ Ես երբեք որեւէ բանակցային գործընթացից չեմ հրաժարվել, ես չեմ վախեցել, որ կարող է մի փաստաթուղթ բերեմ, որին ես էդ այկիդոն (ճապոնական մարտարվեստ, որտեղ կան կտրուկ հնարքներ,-խմբ․) չկարողանամ անել, այկիդո ասած՝ լավ իմաստով։ Բանակցությունները ենթադրում են դիվանագիտություն»։  Նա նշեց՝ օրինակ, «Ընդհանուր պետության» գաղափարն իսկապես հետաքրքիր գաղափար էր․ «Այդ գաղափարն ինքնորոշման եւ տարածքային ամբողջականության ամուսնություն էր, ինչից մենք անընդհատ ուզում էինք պոկվել, որովհետեւ համարում էինք, որ Ղարաբաղի Հանրապետությունն ունի անխոցելի իրավական հիմքեր»։  Քոչարյանի խոսքով՝ ՌԴ ԱԳ նախարար Պրիմակովը կապվել է, ասել՝ միտք կա՝ «Ընդհանուր պետության» գաղափարը․  «Այն ավելի մոտ է «Դեյտոնյան համաձայնագրին» (Բոսնիայում եւ Հերցեգովինայում պատերազմի ավարտի համաձայնագիրը,-հեղ․), նաեւ Ռուսաստանին դա ձեռք էր տալիս, որովհետեւ ուզում էին նման մոդել կիրառել Վրաստանում Աբխազիայի եւ Օսեթիայի հարցում, հիմա ես կարայի հետը մտնեի բանավեճերի մեջ, ասեի՝ պրինցիպիալ չեմ քննարկում, չեմ ուզում, փչացնեի հարաբերությունները։ Ես իրեն ծանոթանալուց հետո ասել եմ՝ պայմանավորվենք՝ ես քեզ ոչ այո եմ ասում, ոչ՝ ոչ, առաջարկը հետաքրքիր է, բայց ոչ այո եմ ասում, ոչ՝ ոչ, բայց ես քեզ 100 տոկոսով ասում եմ՝ Հ․ Ալիեւն այս մոդելը չի ընդունելու, որովհետեւ այդ մոդելը 7,5-միլիոնանոց Ադրբեջանի հետ ինքը չի ընդունելու։ Ինքն ասաց՝ ես լավ ծանոթ եմ, համոզված եմ, որ համոզելու եմ Հ․ Ալիեւին։ Ասացի՝ եկեք պայմանավորվենք, որ էս բանակցային գործընթացում ես ամենից դժվար կողմը չեմ լինելու քեզ համար, բայց հիմա չմտնենք վիճաբանության մեջ, եթե Ալիեւին համոզես, մենք կոնստրուկտիվ կքննարկենք, ոչ այո եմ ասել, ոչ՝ ոչ։ Գնացին Բաքու, Հ․ Ալիեւը կտրուկ էն գլխից մերժեք այդ տարբերակը, հետո խորհրդարանում ասաց՝ ամենից վատ տարբերակն է, որը երբեւիցե կարող էինք ստանալ։ Հետո Ադրբեջանից եկել է այստեղ, չենք քննարկել այդ հարցը, որովհետեւ հարցը փակված էր մի կողմից կտրուկ մերժումով։ Ես եղել եմ այն կողմը, որը բարիդրացիական վերաբերմունք էր դրսեւորել այդ հարցի վերաբերյալ։ Հիմա սա դիվանագիտություն է, թե ոչ»։ Քոչարյանն անդրադարձավ նաև Արցախի մասին հարցին․ «Ինչ կարելի է անել Ղարաբաղի հարցում․ չափազանց ծանր վիճակ է, այսօր անիմաստ է քննարկել Ղարաբաղի կարգավիճակի հարց, այսօր միայն կա փոքր հավանականություն՝ քննարկել ղարաբաղցիների վերադարձի հարց։ Ռեալիզմը սա է։ Հավանականությունը փոքր է, բայց պետք է փորձել, փորձելու համար հմտություններ եւ ցանկցություն է պետք։ Մեր (նկատի ունի ներկա կառավարող ուժին,-խմբ․) մոտ երկուսն էլ չկա»։ Նա նշեց՝ Արցախը բանակցային գործընթացից դուրս չի մնացել։  «Մեկ օրինակ բերեք իմ ժամանակաշրջանի, երբ համանախագահողները եկել են տարածաշրջան եւ չեն գնացել Ղարաբաղ, չեն հանդիպել Ղարաբաղի ղեկավարության հետ։ ՄԽ շրջանակներում բոլոր գործողությունները եղել են Ղարաբաղի ներգրավվածությամբ, Ղարաբաղը եղել է կոնֆլիկտի կողմ, իմ եւ Ալիեւի բանակցային գործընթացը եղել է այդ գործընթացին զուգահեռ մի պրոցես, որն ավարտվել է Քի Վեսթով։ Եթե չլիներ Քի Վեսթը, որտեղ Ադրբեջանը համաձայնում էր, չէր լինի Մադրիդյան սկզբունքները, որոնք ուղղակի ֆիքսում էին Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքը, եւ ֆիքսվում էր ոչ թե տարածքային ամբողջականության եւ ինքնորոշման ամուսնությամբ, այլ հնարավորություն կար ամբողջական ինքնորոշման ճանապարհով ունենալ Արցախի Հանրապետություն»։
14:32 - 17 փետրվարի, 2025
Ենթադրում եմ՝ ընտրությունների հետ կապված ամենից մեծ դրոշն է լինելու իշխանության համար․ Քոչարյանը՝ ԵՄ-ին ՀՀ անդամակցության մասին

Ենթադրում եմ՝ ընտրությունների հետ կապված ամենից մեծ դրոշն է լինելու իշխանության համար․ Քոչարյանը՝ ԵՄ-ին ՀՀ անդամակցության մասին

Այն հանգամանքը, որ Սյունիքում մենք ավելի մեծ պրոբլեմներ չենք ունեցել, կապված է Իրանի դիրքորոշման հետ։ Արտաքին քաղաքականությանն անդրադառնալով՝ այս մասին ասաց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը։ «Եթե Իրանի դիրքորոշումը չլիներ, Ալիեւը խանգարող բան չէր ունենա։ Եւ Հայաստանի իշխանությունը կասեն՝ դե ինչ անենք, հո չե՞նք կռվելու էն սարերի համար․․․։ Պատերազմի վախն իսկապես մեծ է։ Կարո՞ղ է այս վերաբերմունքն իսկապես փոխվել, այո, կարող է», - նշեց Քոչարյանը։  Նա անդրադարձավ նաև ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցելու գործընթացի մեկնարկի մասին օրենքի նածագծին, նա նշեց․ «ԵՄ-ի հետ կապված․ ակնհայտ է մեկ բան․ այսօր ԵՄ-ն լուրջ ճգնաժամի մեջ է, եւ այդ ճգնաժամն ունի մի քանի կոմպոնենտ․ առաջնորդության ճգնաժամ, սա ակնհայտ է երեւում, իմաստային ճգնաժամ եւ տնտեսական ճգնաժամ։ Ամենից լավ հասկանալու համար դա, լսեք Վիկտոր Օրբանի՝ Հունգարիայի վարչապետի ելույթը Մյունխենի կոնֆերանսում։ Մի հատ լսեք ԱՄՆ-ի փոխնախագահի ելույթը, փայլուն ելույթ էր։ Եւ դահլիճում այն սառած դեմքերը, որոնց թվում, թե՝ էս ինչ ա ասում։ Իսկապես կա ճգնաժամ ԵՄ-ում։ ԵՄ-ն, իմ կարծիքով, չի փլուզվելու, բայց ստիպված է լինելու բավականին լուրջ բարեփոխումների ենթարկել ինքն իրեն, եւ առաջին հերթին ինչ է անելու դրա համար, բոլոր գործընթացները ԵՄ-ին միանալու, սառեցնելու է, չեմ կասկածում, կարող է արդեն հասունացած մի երկու հարց որոշեն, բայց մնացածը սառեցնելու է։ Վենսը (ԱՄՆ փոխնախագահը,-խմբ․) հետաքրքիր թվեր բերեց, ես այլ թվեր բերեմ․ օրինակ Շվեդիայում 20 տարի առաջ բնակչության ընդամենը 2 տոկոսն էր ոչ Շվեդիայում ծնված, հիմա 20 տոկոսն է, Շվեդիան ամենից հաջողված երկրներից մեկն է ԵՄ-ի, պրոբլեմ է, իհարկե պրոբլեմ է, արդեն այն քանակն է, որ չես կարում մարսել քո արժեքային համակարգի մեջ, որովհետեւ քո արժեքային համակարգն է փոխվում»։ «Դու գնում ես մի տեղ, որտեղ քեզ չեն սպասում ընդհանրապես, դու գնում ես մի տեղ, որը բավական պրոբլեմային է արդեն ինքն իրենով, եւ այդ պրոբլեմային լինելն ընդունում է նաեւ Միացյալ Նահանգները, եւ դու դրանով շեշտակի փչացնում ես քո հարաբերություններն այն համակարգում, որտեղ կաս։ Ստեղից, ասում ես, ես գնում եմ՝ կորցնելով այն, ինչ ստեղ ունես, այնտեղ մտնելու հեռանկար ուղղակի չկա, զորայական։ Հիմա սա խելքին մոտ բան է՞։ Բայց անում ենք, եւ ինչի ենք անում»։ Քոչարյանի խոսքով՝ ԵՄ-ի ընկալումը Հայաստանում չափազանց դրական է․  «Նույնիսկ եվրոռեմոնտ բառ կա, չէ՞, ընկալվում է լավ ռեմոնտ։ Ընկալումն այդպիսին է, սենց մի բանբաներկա է սիրուն փաթաթած, եւ այդ մարդկանց, 600 հազար վարչապետներին ասելու են՝ սա է, վաղը մյուս օր ընդեղ ենք լինելու, այ դու այսպես ես ապրելու։ Ըստ էության մարդկանց հերթական անգամ խաբելու բանաձեւ է գտնվում, ենթադրում եմ նաեւ ընտրությունների հետ կապված սա ամենից մեծ դրոշն է լինելոի իշխանության համար, հիմա իրար հետ մրցելու են, թե ով է ավելի եվրոպամետ, ՔՊ-ն, թե՞ մյուս կուսակցույթունը՝ Վազգեն Սարգսյանի եղբոր, կարող ա իրար հետ այդ դրոշը բռնեն, չգիտեմ, բայց դա մի դրոշ է, որը տեղ չի տանում։ Ուրիշ նպատակ չեմ տեսնում, չեմ կարծում, որ այդ աստիճանի չեն հասկանում, թե ինչ է կատարվում աշխարհում։ Հետեւանքները շատ ծանր են լինելու անկասկած [մեր երկրի համար]։ Երկու աթոռի վրա չես կարող նստել, էդ երկու աթոռն իրարից շատ հեռու են, չես կարող նստել։ Շատ կներեք, կամ քամակդ պիտի 3-մետրանոց լինի, որ էդ երկու աթոռի վրա նստես, էդ էլ չունես»։
14:04 - 17 փետրվարի, 2025
Քոչարյանը հերքում է, որ Թուրքիան դերակատարում է ունեցել Մեղրիի շուրջ բանակցությունների հարցում

Քոչարյանը հերքում է, որ Թուրքիան դերակատարում է ունեցել Մեղրիի շուրջ բանակցությունների հարցում

ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հրավիրված ասուլիսի ժամանակ անդրադարձավ ԱՄՆ պետքարտուղարության գաղտնազերծած փաստաթղթերի այն դրվագին, որտեղ հիշատակվում է, որ Ռոբերտ Քոչարյանը բավականին ակտիվ քննարկումներ է ունեցել Հեյդար Ալիևի հետ տարածքների փոխանակման միջոցով ԼՂ հարցը լուծելու վերաբերյալ, մասնավորապես Մեղրի դիմաց Ղարաբաղը ստանալու։ «Դիվանագիտակա՞ն հնարք է եղել, այսինքն՝ ցույց եք տվել, որ իսկապես պատրաստ եք Մեղրին տալ և Արցախը պահել, թե՞ իսկապես սկզբունքային համաձայնություն տվել եք տարածքների փոխանակման միջոցով հարցը լուծել»։ Քոչարյանը մինչ հարցին պատասխանելը ինքը հարց ուղղեց «Ազատության» լրագրողին․ «Դուք իմ գրքի այդ հատվածը կարդացե՞լ եք, թե՞ ոչ, Դուք որևէ հակասություն գտե՞լ եք իմ գրածի և այդ հրապարակումների մեջ»։ Լրագրողը դրական պատասխանեց հարցին՝ ասելով, որ Քոչարյանի գրքում չկա գրված, որ բավականին ակտիվ քննարկվել է տարածքների փոխանակման հարց և դրանում ներգրավված են տարբեր երկրների դերակատարներ։ Քոչարյանն այսպես արձագանքեց․ «Համոզված եմ, որ ստեղ գիրք կա, ուզո՞ւմ եք բերեմ, ընթերցենք՝ դա կա՞, թե՞ չկա, ֆաքթ չեքինգ․․․։ Ամբողջ բանակցային գործընթացը մինչև 99թ․ հետևյալ բովանդակությունն ուներ․ համանախագահողները չէին կարողանում դուրս գալ տարածքային ամբողջականության սկզբունքից։ Ինչ առաջարկ բերում էին, փորձում էին ինքնորոշման իրավունքն ամուսնացնել տարածքային ամբողջականության հետ, բոլոր առաջարկները։ Լ․ Տեր-Պետրոսյանի ժամանակ 2 այդպիսի առաջարկ է եղել, «Ընդհանուր պետության» առաջարկն ի՞նչ էր՝ ինքնորոշված ԼՂ-ն և Ադրբեջանը համատեղ պետություն են ստեղծում՝ որոշակի ասիմետրիկ կոնֆեդերացիայի ձևով, բայց միշտ փորձել է եղել ամուսնացնել այս երկու սկզբունքը։ Հանկարծ Վաշինգտոնում Ալիևն ինձ ասում է՝ եկեք իրարից պոկվենք, իրարից անջատվենք, և այդ առաջարկի մեջ ես տեսել եմ այդ մասը, առաջին հերթին, որը հնարավորություն էր տալիս ջարդել կարծրատիպը համանախագահողների կողքին։ Մտածում էի, որ եթե այդ հարցը հենց Ալիևը բարձրացնի համանախագահողների առջև, ուրեմն այս կաղապարված վիճակից մենք դուրս ենք գալու, ճի՞շտ է, թե՞ ճիշտ չէ։  Այո, մենք իր հետ բանակցում էինք, ինքն առաջարկում էր դա, ես ասում էի՝ մենք չենք կարող կորցնել Իրանի հետ սահմանը»,- ասաց Քոչարյանը՝ նշելով, թե գործընթացը շահավետ էր մեզ համար, բայց ինքն առաջին օրից չի կասկածել, որ այդ քննարկումները հնարավոր է լինելու բերել մեզ համար ընդունելի տարբերակին։ Իսկ այդ համոզմունքը հիմնված է եղել նրա վրա, որ Ալիևն ամեն դեպքում ստանալու բան ուներ՝ վեց շրջան։ «Թալբոթը (ԱՄՆ այդ ժամանակվա փոխպետքարտուղարը՝ խմբ․) չի եկել որևէ առաջարկով, այդ հանդիպման ժամանակ որևէ առաջարկ Միացյալ Նահանգների կողմից չի եղել, ըդնահնարապես ամբողջ բանակցային գործընթացը հետևյալն էր․ առաջարկները տալիս էին ՄԽ անունից, և երբ բերում էին առաջարակ, սովորաբար գալիս էին եռահամանախագահողները։ Ինչ է կատարվել մինչ այդ․ Ալիևն ամերիկյան կողմին պատմել է մեր բանակցային գործընթացի մասին, և Թալբոթի պատվիրակությունը եկել է Հայաստան՝ հասկանալու համար իսկապես դա այդպես է, թե չէ, և Ալիևի ընկալումները, մեր ընկալումները այդ բանակցություններից նույնն են, թե նույնը չեն։ Չի եղել առաջարկ, մեր սեղանին առաջարկ չի դրվել, որ մենք ասենք՝ այո, սա ընդունում ենք, կամ չենք ընդունում, չի եղել»։ Ըստ Քոչարյանի՝ այդ ամբողջ գործընթացում, որ տևել է 2 տարի, ՄԽ համանախագահների կողմից միակ առաջարկը եղել է Քի Վեսթում․ «Եթե դուք ևս մեկ անգամ կարդաք մի գրքի այդ հատվածը, կտեսնեք, որ էդպես է եղել, այո, Ալիևն առաջարկում էր սա, ես առաջարկում էի այլ տարբերակներ, բայց ինձ համար շատ կարևոր է, որ Ալիևը իր այդ մոտեցման մասին մասին ինքը պատմի համանախագահողներին, որ թեման ինքը բացի։ Ես միշտ չէի հավատում, որ ինքը դա քննարկում էի, մտածում էի՝ վաղը հետ է քաշվելու։ Նույնիսկ այդ հանդիպման ժամանակ ես ոչ այո էի ասում, ոչ ոչ էի ասում, ես շատ զգուշավոր այնպես էի անում, որ թեման շարունակվի առանց պարտավորությունների»։ Քոչարյանը պնդեց, որ Թուրքիայի նախկին նախագահ Սուլեյման Դեմիրելի հետ հանդիպել է նաև Ստամբուլում, բայց այդ թեմայի շուրջ ընդհանրապես չեն խոսել։ Նա ասաց, որ ինքը ԱՄՆ պետքարտուղարության հրապարակած փաստաթղթերից է իմացել, որ Թուրքիան ինչ-որ դերակատարում է ունեցել այդ հարցում․ «Չի եղել, Թուրքիան որևէ կերպ չի երևացել, 2 անգամ հանդիպել եմ Դեմիրելի հետ, ընդհանրապես թեման չի քննարկվել»։ Քոչարյանը գաղտնազերծված փաստաթղթերից է իմացել, որ Թուրքիան դերակատարում է ունեցել Մեղրիի շուրջ բանակցությունների հարցում։ Անդրադառնալով փաստաթղթերում ներառված այն հատվածին, թե Վազգեն Սարգսյանը տեղյակ չէր մանրամասներին, թե ինչ է բանակցվում, Քոչարյանը ժխտեց՝ ասելով, որ Սարգսյանը տեղյակ էր ամեն ինչից․ «Վ․ Սարգսյանը ՀՀ վարչապետն էր, որն ուներ մեծամասնություն խորհրդարանում, որեւէ լուծում հնարավոր չէր այն ժամանակ իրականացնել առանց Վազգեն Սարգսյանի։ Հիմա Թալբոթը պատմում է Դեմիրելի․․․ Ես ձզե ասում եմ՝ Վ․ Սարգսյանը տեղյակ էր ամեն ինչից բոլոր մանրամասնություններով, եւ ինքը Թալբոթի հետ հանդիպմանը մասնակցել է առաջին վայրկայից մինչեւ վերջին վայրկյանը։ Հիմա ես չգիտեմ՝ ինքը Դեմիրելին ինչ է ասել, ինչ չի ասել, դա իր ընկալումն էր, թե չէր, որովհետեւ, կրկնում եմ, մենք Թալբոթի հետ տարբերակ չենք քննարկել»։
13:02 - 17 փետրվարի, 2025
«Ինչ հեղաշրջման մասին է խոսքը»․ Քոչարյանի խոսքով Փաշինյանը տեղյակ է եղել՝ ինչ է կատարվել Արցախում շրջափակման վերջին օրերին

«Ինչ հեղաշրջման մասին է խոսքը»․ Քոչարյանի խոսքով Փաշինյանը տեղյակ է եղել՝ ինչ է կատարվել Արցախում շրջափակման վերջին օրերին

ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հրավիրված ասուլիսի ժամանակ հայտնեց, որ Արցախի 7րջափակման օրերին մշտական կապի մեջ է եղել Արցախի նախկին նախագահներ Արկադի Ղուկասյանի և Բակո Սահակյանի հետ:  Քոչարյանի խոսքով Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականի հարցը ինքը Հարությունյանը սկսել է քննարկել մոտ 3 ամիս առաջ մինչև Ղարաբաղի անկումը:  «Այն, ինչ կատարվեց վերջին շաբաթը, դա երրորդ փորձն էր Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականի։ Եվ ամեն անգամ հավաքվում էին, քննարկում էին կազմակերպում, հիմնավորումը հետևյալն էր՝ այլևս ես այդ ազդեցությունը չունեմ, խոսքս տեղ չի հասնում, ես չեմ ձգում, պրոբլեմ կա, իմ հրաժարականը ճիշտ է»,- պատմեց Ռոբերտ Քոչարյանը։ Նա նշեց, որ ամեն անգամ Բակո Սահակյանը և այլք համոզում էին Հարությունյանին դա չանել․ «Վերջին անգամ ինքը արդեն հավաքել և հայտարարել էր, որ մեկ ա, ինքը դա անելու է, ու սա քննարկման հարց չի և առաջարկում էր ուղղակի ճիշտ կողմնորոշվել, թե ով կարող է իշխանություն ստանձնել Ղարաբաղում»։ Քոչարյանի խոսքով Արայիկ Հարությունյանն անձամբ փորձում էր համոզել մարդկանց, որ ստանձնեն այդ պաշտոնը, և Սամվել Շահրամանյանը միակը չէր․ «Առնվազն երեք հոգու հետ Արայիկ Հարությունյանն անձամբ էր խոսում, համոզում»։ Ռոբերտ Քոչարյանն իր խոսքում ընդգծեց՝ ինչ հեղաշրջման մասին կարող է խոսք լինել, երբ Ղարաբաղից իրեն ասել են, որ Արայիկ Հարությունյանն այս ամենի մասին ասել էր նաև Նիկոլ Փաշինյանին, և վերջինս շատ լավ գիտեր, թե ինչ էր կատարվում Արցախում:  «Ինձ ասում են՝ ինչու եմ շնորհավորել Սամվել Շահրամանյանին։ Ես Շահրամանյանին ընդհանրապես չէի ճանաչում, ինձ խնդրել էին, որ ես նրան շնորհավորեմ և աջակցություն ցուցաբերեմ, միգուցե դա օգնի ավելի ինքնավստահ այդ ֆունկցիան կատարել»,- ասաց Քոչարյանը՝ հավելելով, որ «այսօր շահարկել այդ ամենն ուղղակի անբարոյականություն է»։
12:18 - 17 փետրվարի, 2025
Մայոր Հայկազ Գրիգորյանը կշարունակի մնալ տնային կալանքի տակ

Մայոր Հայկազ Գրիգորյանը կշարունակի մնալ տնային կալանքի տակ

44-օրյա պատերազմի ժամանակ Ջրականի 5-րդ ուսումնական գումարտակի 13-րդ վաշտի հրամանատար, մայոր Հայկազ Գրիգորյանը կշարունակի մնալ տնային կալանքի տակ։ Այսօր նման որոշում կայացրեց Հակակոռուպցիոն դատարանը՝ 1 ամիս 15 օր ժամկետով երկարաձգելով տնային կալանքի ժամկետը՝ պահպանելով այլ խափանման միջոցների՝ երկրից բացակայելու արգելքի եւ գրավի համակցված կիրառումը։  Դատարանում, հիշեցնենք, քննության առարկա են 44-օրյա պատերազմի ժամանակ հոկտեմբերի 3-ին Ջրականի բնագծից Հայկազ Գրիգորյանի հրամանատարությամբ վաշտի նահանջի դեպքերը։  Մեղադրյալ սպան կալանավորվել էր անցած տարվա հունիսին, նրա խափանման միջոցը դատարանը փոխել էր երեք ամիս առաջ։ Այսօր Գրիգորյանի պաշտպան Նորայր Նորիկյանը միջնորդեց տնային կալանքը փոխարինել վարչական հսկողությամբ, սակայն դատախազն առարկեց՝ նշելով, որ կալանքը տնային կալանքով փոխարինելու դատարանի նախորդ որոշումը համարել է իրավաչափ եւ չի բողոքարկել, եւ կարծում է, որ այժմ այլ խափանման միջոց կիրառելը չի ապահովելու Հայկազ Գրիգորյանի պատշաճ վարքագիծը, ուստի նա պետք է շարունակի մնալ տնային կալանքի տակ։  Պաշտպանը միջնորդում է ռազմագիտական փորձաքննություն նշանակել Այս դատաքննությունը մոտենում է ավարտին․ նախորդ նիստում ցուցմունք է տվել մեղադրայլը, եւ դատարանն անցել է քննության հաջորդ փուլին։ Նախագահող դատավոր Վարդգես Ստեփանյանն այսօր կողմերից հետաքրքրվեց՝ արդյոք նրանք միջնորդո՞ւմ են լրացնել հետազոտման ենթակա ապացույցների ծավալը: Հանրային մեղադրող Գեւորգ Ավետիսյանը միջնորդություն չուներ, իսկ ահա պաշտպան Նորիկյանը միջնորդեց ռազմագիտական փորձաքննություն նշակակել՝ պարզելու մի շարք հարցեր, որոնք առաջ են եկել դատաքննության ընթացքում։ Մասնավորապես, ներկայացնելով գործի նախապատմությունը, այդ թվում ընթերցելով Հայկազ Գրիգորյանին առաջադրված մեղադրանքը, (Գրիգորյանը մեղադրվում է ՀՀ ՔՕ 549-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված արարք կատարելու համար՝ իշխանազանցության կամ իշխանությունը չարաշահելը, որն անզգուշությամբ առաջացրել է մարդու առողջությանը ծանր վնասի պատճառում), Նորայր Նորիկյանը նշեց, որ մեղադրանքի հիմքում քրեական հետապնդում հարուցող սուբյեկտի անձնական ընկալումն է, քանի որ մեղադրանքում առկա մի շարք պնդումների հիմքում չկա մասնագիտական կարծիք։ Մեղադրական եզրակացության մի շարք պնդումների իսկություն, ըստ պաշտպանի, պետք է փորձագետները հաստատեն Հայկազ Գրիգորյանի գործով մեղադրական եզրակացության մեջ նշված է, որ Գրիգորյանը, զբաղեցնելով 13-րդ վաշտի հրամանատարի պաշտոնը, հանդիսանալով վաշտի բոլոր զինծառայողների ուղղակի պետը, ինչպես նաև պաշտոնատար անձ, պարտավոր լինելով խստորեն պահպանել ՀՀ Սահմանադրությունն ու օրենքները, կատարել զինվորական կանոնադրությունների պահանջները, հավատարիմ մնալ զինվորական երդմանը, անձնուրաց կերպով ծառայել իր ժողովրդին, արիաբար պաշտպանել հայրենիքը, կատարել զինվորական պարտքը, անսասան տանել զինվորական ծառայության դժվարությունները, խիզախ լինել զինվորական պարտքի կատարման ժամանակ, հանկարծակի ծագած իրավիճակում անհրաժեշտ որոշումներ ընդունել և մարտական առաջադրանքների կատարման ժամանակ հմտորեն ղեկավարել վաշտը, պատերազմական ժամանակ պատասխանատու լինելով վաշտի մարտական պատրաստականության և մարտական առաջադրանքների հաջող կատարման, զինվորական կարգապահության և բարոյահոգեբանական վիճակի համար, պարտավոր լինելով իրեն վստահված պահպանության տեղամասում կազմակերպել կայուն, ակտիվ, հակառակորդի բոլոր զինատեսակների հարվածներին դիմակայելու ընդունակ պաշտպանություն, իր ստորաբաժանման հետ համառորեն պաշտպանել զբաղեցրած շրջանը, նույնիսկ շրջապատման և հարևանների հետ մարտավարական կապի բացակայության պայմաններում չթողնել դրանք առանց ավագ պետի հրամանի, 2020 թվականի հոկտեմբերի 3-ին, զբաղեցրած դիրքերի պաշտպանությունն առկա ուժերով ու միջոցներով շարունակելու, ինչպես նաև ենթակա անձնակազմի բարոյահոգեբանական վիճակը բարձրացնելու փոխարեն, հակառակորդի հետ անմիջական մարտով պայմանավորված հարկադրական զորաշարժ (նահանջ) կատարելու անհրաժեշտության բացակայության պարագայում, իր պահպանության տեղամասի մարտական դիրքերի ուղղությամբ հակառակորդի կողմից հնարավոր հարձակմանը չդիմակայելու, մարտական գործողությունների ժամանակ վերջինների հետ անմիջական մարտի չբռնվելու՝ այդպիսով իր, ինչպես նաև ենթակա ստորաբաժանման կյանքն ու առողջությունը չվտանգելու անձնական շահագրգռվածությունից ու խմբային շահից ելնելով, չի կատարել իր ծառայողական պարտականությունները, որևէ միջոց չի ձեռնարկել վերը նշված խնդրի կատարումը շարունակելու ուղղությամբ, այլ իր ծառայողական լիազորություններն օգտագործելով ի վնաս պետական և ծառայողական շահերին, չարաշահելով իշխանությունը, խախտել է վաշտին նահանջի հրաման տալու իրավասության, նահանջի կազմակերպման և կատարման կարգի վերաբերյալ Կանոնադրության մի շարք կետերի պահանջները և ավագ պետի կողմից նահանջ կատարելու հրաման կամ թույլտվություն չունենալու, անգամ նման արգելքի պայմաններում 13-րդ վաշտի անձնակազմին տվել է «նահանջ» հրաման՝ չսահմանելով նաև նահանջի ուղղություն և նոր բնագիծ, որպիսի պայմաններում վաշտը Կանոնադրությամբ չսահմանված զորաշարժ է կատարել դեպի խոր թիկունք և անզգուշությամբ առաջացրել մարտական առաջադրանքի խափանում և այլ ծանր հետևանքներ, այն է՝ կազմաքանդվել են ՊԲ N զորամասի և 5-րդ ուսումնական գումարտակի մարտակարգերը և զորաշարվածքը, դրանով պայմանավորված հակառակորդի ստորաբաժանումները 13-րդ վաշտի պաշտպանության հատվածով մխրճվել են պաշտպանության խորքը, թևանցման վտանգ ստեղծել նույն գումարտակի մյուս ստորաբաժանումների համար, իսկ 2020 թվականի հոկտեմբերի 5-ին մխրճված հատվածով հակառակորդին հաջողվել է գրավել նույն վաշտի ձախակողմյան հատվածում պաշտպանության անցած ՊԲ նույն զորամասի 1-ին հրաձգային գումարտակի հրամանատարական դիտակետը և հարակից մարտական դիրքերը [...]»։  Խոսելով Գրիգորյանին առաջադրված մեղադրանքի մասին՝ պաշտպան Նորիկյանն ասաց, որ համապատասխան հոդվածով նախատեսված հանցագործությունն օբյեկտիվ կողմից դրսեւորվում է հետեւյալ արարքների կատարման մեջ․ առաջին՝ իշխանությունը կամ պաշտոնական դիրքը չարաշահելը, երկրորդ՝ իշխանազանցությունը կամ պաշտոնական լիազորությունների սահմանը անցնելը  երրորդ՝ իշխանության անգործությունը։  Ըստ Նորիկյանի՝ նկարագրված են երեք ինքնուրույն հանցակազմեր, որոնցից  իշխանությունը կամ պաշտոնական դիրքը չարաշահելը արտահայտվում է պետի կամ պաշտոնատար անձի այնպիսի վարքագծում, որը թեեւ դուրս չի գալիս նրա լիազորությունների շրջանակից, սակայն իրականացվում է հակառակ ծառայության շահերի։ Իսկ եթե պետը կամ պաշտոնատար անձը կատարում են այնպիսի գործողություններ, որոնք դուրս են նրանց լիազորությունների շրջանակից, ապա այստեղ առկա է իշխանազանցությունը կամ պաշտոնական լիազորություններն անցնելը․ «Ծառայության շահերին հակառակ վարքագիծը խոչընդոտում է զորամասում իրականացվող աշխատանքների բնականոն ընթացքը եւ խանգարում է զինված ուժերի առջեւ դրված խնդիրների արդյունավետ լուծումը։ Իշխանության անգործությունը դրսեւորվում է նրանում, որ պետը կամ պաշտոնատար անձը չեն կատարում իրենց վրա օրենքով կամ այլ իրավական ակտերով դրված պարտականությունները, չեն խոչընդոտում զորամասում զանազան խախտումներ կատարող անձանց, չեն ձեռնարկում ծառայության բնականոն ընթացքն ապահովելուն ուղղված անհրաժեշտ միջոցներ։ Տվյալ հանցագործության սուբյեկտիվ կողմ է անձնական կամ այլ շահագրգռվածությունը կամ խմբային շահերի առկայությունը՝ շահադիտական նպատակով»,- մանրամասնեց պաշտպանը՝ նշելով, որ հանրային քրեական հետապնդում հարուցելու մասին որոշմամբ սոսկ արձանագրվել է այն, որ Հայկազ Գրիգորյանը իր, ինչպես նաեւ ենթակա ստորաբաժանման կյանքն ու առողջությունը չվտանգելու անձնական շահգրգռվածությունից ու խմբային շահից երելով չի կատարել իր ծառայողական պարտականությունները։ Նորիկյանի պնդմամբ՝ վերոգրյալը չունի որեւէ հիմնավորում, չի պատճառաբանվում, թե Հայկազ Գրիգորյանը, որպես պաշտոնատար անձ, ինչ անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով է կատարել իրեն մեղսագրվող արարքը։ Պաշտպանն առաջարկեց փորձագետներին առաջադրել 9 հարց․ 1․ տվյալ իրադրության պայմաններում արդյո՞ք իրավաչափ են եղել Հայկազ Գրիգորյանի ձեռնարկած քայլերը եւ տրված հրամանները նահանջի մասին, 2․ կոնկրետ ո՞ր հանգամանքներն են հանդիսացել Հայկազ Գրիգորյանի կողմից նշված հրամանի իրական նպատակներն ու պատճառները, 3․ արդյո՞ք Գրիգորյանը իր ենթակա անձնակազմով իր զորու էր կատարել իր առջեւ դրված մարտական խնդիրը կամ դիմագրավել հակառակորդին։  4․ արդյո՞ք տվյալ տարածքում գտնված ժամանակահատվածում զինծառայողները չեն եղել առավել վտանգավոր տեղանքում, եւ արդյո՞ք Գրիգորյանի գործողությունները միտված չեն եղել անձնակազմի անվտանգությունն ապահովելուն, 5․ Հայկազ Գրիգորյանի կողմից ՊԲ N զորամասի 5-րդ հրաձգային գումարտակի 13-րդ վաշտի անձնակազմին տրված նահանջ հրամանի արդյունքում արդյո՞ք խափանվել է որեւէ մարտական առաջադրանքի կատարում, եթե այո, ապա ի՞նչ մարտական առաջադրանք է խափանվել հատկապես այդ հրամանի հետեւանքով, 6․ եթե չլիներ այդպիսի հրաման, արդյո՞ք կկատարվեր վերը նշված մարտական առաջադրանքը, թե ոչ, 7․ արդյո՞ք Հայկազ Գրիգորյանի նահանջի հրամանով կազմաքանդվել են նշյալ զորամասի եւ 5-րդ ուսումնական գումարտակի մարտակարգերը եւ զորաշարվածքը, արդյո՞ք բացառապես դրանով պայմանավորված են հակառակորդի ստորաբաժանումները 13-րդ վաշտի պաշտպանության հատվածով մխրճվել պաշտպանության խորքը, 8․ արդյո՞ք բացառապես Հայկազ Գրիգորյանի նահանջի հրամանի պատճառով է հակառակորդին հաջողվել գրավել նույն վաշտի ձախակողմյան հատվածում պաշտպանության անցած առաջին հրաձգային գումարտակի հրամանատարական դիտակետը եւ հարակից մարտական դիրքերը, 9․ Հայկազ Գրիգորյանի գործողությունների արդյունքում ի՞նչ վնաս է հասցվել կամ առհասարակ դրանք ի՞նչ հետեւանք են թողել մարտական գործողությունների հետագա ընթացքի վրա։  Հանրային մեղադրողը փորձաքննության անհրաժեշտություն չի տեսնում Հանրային մեղադրող Գեւորգ Ավետիսյանը, սակայն, ռազմագիտական փորձաքննության անհրաժեշտություն չի տեսնում։ Այսօրվա դատական նիստում նա նշեց, որ դատարանը, որպես այդպիսին, փորձաքննություն նշանակում է քրեական վարույթի ընթացքում այն դեպքերում, երբ  անհրաժեշտ են գիտության, տեխնիկայի, արվեստի, արհեստի կամ այլ բնագավառում, այդ թվում` համապատասխան հետազոտությունների մեթոդիկայի բնագավառում հատուկ գիտելիքներ: Մեղադրողի խոսքով՝ հատուկ գիտելիքներ են համարվում այն գիտելիքները, որոնք հանրամատչելի չեն։ Ավետիսյանի խոսքով, սակայն, այն մեղադրանքը, որի շուրջ ընթանում է դատավարությունը, բավականին հանրամատչելի է․ «Շատ պարզ ձևով ներկայացված են այն իրավական ակտերը, որոնք խախտվել են Հայկազ Գրիգորյանի կողմից։ Պարզ է՝ ինչ պարտականություններ ունի Գրիգորյանը՝ որպես պաշտոնատար անձ, արդյոք անցե՞լ է կամ չարաշահե՞լ է իր պարտականությունները կամ որոշակի դեպքերում չի կատարել իր վրա դրված պարտականությունները»,- ասաց մեղադրողը՝ վկայակոչելով Ներքին ծառայության կանոնագրքի այն հոդվածները, որոնք ներկայացված են մեղադրական եզրակացության մեջ․ «Չեմ կարծում, թե մեզ անհրաժեշտ է հատուկ գիտելիքներ ունեցող անձի կարծիք, որպեսզի քրեական գործով առկա փաստական տվյալները գնահատելով հասկանանք՝ արդյո՞ք Հայկազ Գրիգորյան անձնուրաց կերպով ծառայել է իր ժողովրդին կամ արիաբար պաշտպանել է իր հայրենիքը, թե ոչ»։ Հանրային մեղադրողը նաեւ հիշատակեց մարտական կանոնադրության այն դրույթը, ըստ որի նույնիսկ շրջապատման, հարեւանների հետ մարտավարական կապի բացակայության պայմաններում վաշտի հրամանատարը չի կարող թողնել իր զբաղեցրած մարտական դիրքը առանց ավագ պետի հրամանի։  Դատախազն այս համատեքստում հիշեցրեց Ջրականի զորամասի 1-ին գումարտակի հրամանատարի եւ զորամասի հրամանատարի ցուցմունքները։ Վերջինս դատարանում հարցաքննվելիս ասել էր, որ նահանջի հրաման չի տվել Գրիգորյանին․ «Զորամասի հրամանատարը տեղում է եղել եւ այդ մարտական գործողություններին մասնակցել է, նրանից ավելի լավ որեւէ փորձագետ [կարո՞ղ է լինել], որը հատուկ գիտելիքների տիրապետի ու այդ իրավիճակներին գնահատական տա»։  Ավետիսյանը նաեւ պնդեց, որ գործի փաստական հանգամանքներից բխում է, որ Հայկազ Գրիգորյանը նաեւ չի գտնվել շրջափակման մեջ․ «Կարծում եմ բոլորիս պարզ եւ հանրամատչելի է՝ եթե շրջափակման մեջ լիներ, ո՞նց էր դուրս գալու այդ հատվածից։ Կամ արդյո՞ք կտրված է եղել մարտավարական կապը։ Այս դեպքում եւս կարծում եմ, որ ցուցմունքներով շատ հստակ փաստական հանգամանքներով պարզվեց, որ նման խնդիր չի եղել։ Բայց մարտական կանոնադրությունը ասում է՝ անգամ ա՛յդ պայմաններում դու մի թող քո մարտական դիրքը առանց ավագ պետի թույլտվության»։  Այդպիսով հանրային մեղադրողը հայտարարեց, որ պաշտպանի միջնորդությունն անհիմն է։ Պաշտպան Նորիկյանն էլ արձագանքեց, որ, փաստորեն, հանրային մեղադրողը խոստովանում է, որ Գրիգորյանի մեղադրանքը կառուցված է բացառապես գումարտակի հրամանատարի ցուցմունքի վրա։ «Նույնիսկ հանրային մեղադրողի կողմից վկայակոչված հանգամանքները հիմնավորելու համար այս քրեական մենք պետք է հասկանանք հետեւյալը․ նահանջի արդյունքում ի՞նչ մարտական խնդիր է խափանվել»։  Լսելով կողմերին՝ դատարանը նշեց, որ փորձաքննության նշանակում միջնորդող կողմը պարտավոր է դատարանին գրավոր ներկայացնել փորձագետին առաջադրվելիք հարցերը, փորձագիտական կազմակերպության կամ որպես փորձագետ ներգրավման ենթակա անձի տվյալները, ինչպես նաև փորձագիտական հետազոտության համար անհրաժեշտ առարկաները կամ փաստաթղթերը: Պաշտպանն ասաց, որ փորձաքննությունը կարելի է հանձնարարել ՀՀ ԳԱԱ փորձաքննությունների ազգային բյուրոյին եւ այլ փորձագիտական մարմինների, որոնք կարող են իրականացնել նման փորձաքննություն։ Դատարանը հարցրեց՝ է՞լ ինչ նման մարմիններ կան, ինչին ի պատասխան պաշտպանն ասաց, որ միայն իր նշած բյուրոյի մասին է տեղյակ։ Հանրային մեղադրողը հայտարարեց, որ այդ հիմնարկը նման փորձաքննություններ չի իրականացնում, իսկ պաշտպանը խնդրեց իրենց տրամադրել կամ հրապարակել այն կազմակերպությունների ցանկը, որոնք կատարում են ռազմագիտական փորձաքննություններ։ Իսկ փորձագետներին տրամադրվելիք նյութերի մասով պաշտպանն ասաց, որ կարծում է՝ փորձաքննության պետք է ենթարկվեն գործում առկա բոլոր նյութերը, այդ թվում ցուցմունքները։ Դատարանը պաշտպանական կողմին առաջարկեց լրացնել միջնորդության բացերը, որից հետո այն կքննարկվի։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց մարտի 3-ին։ Հայարփի Բաղդասարյան
16:54 - 14 փետրվարի, 2025
ԲԴԽ-ի անքննելի որոշումները․ բողոքարկման ընթացակարգերի վերաբերյալ նախագիծը դեռ լրամշակվում է

ԲԴԽ-ի անքննելի որոշումները․ բողոքարկման ընթացակարգերի վերաբերյալ նախագիծը դեռ լրամշակվում է

Պատկերացրեք՝ որեւէ պաշտոնատար անձ ձեր վերաբերյալ կայացրել է որոշում, որին դուք համաձայն չեք։ Սովորական պայմաններում դուք այդ որոշման դեմ բողոք կներկայացնեք նրա վերադասին, իսկ վերադասի կողմից էլ մերժում ստանալու դեպքում կդիմեք դատարան։ Այժմ պատկերացրեք, որ այդ պաշտոնատար անձը, որը ձեր վերաբերյալ որոշում է կայացրել, չունի վերադաս։ Ավելին՝ ձեր երկրում չկա դատարան, որը իրավասու կլինի քննելու այդ անձի կայացրած որոշումների օրինականությունը։ Հենց այսպիսի իրավիճակում են Հայաստանի այն դատավորները, որոնց Բարձրագույն դատական խորհուրդը ենթարկում է կարգապահական պատասխանատվության՝ ընդհուպ մինչեւ դադարեցնելով նրանց լիազորությունները։ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը դեռ 2015 թ․-ին է արձանագրել, որ կարգապահական որոշումը վերանայելու հնարավորության բացակայությունը հայաստանյան օրենսդրության մեջ խեղաթյուրում է անձի՝ «դատարան դիմելու իրավունք»-ի էությունը։ Արդյունքում, պետությունը պարտավորվել է 2004 թ․-ին պաշտոնից հեռացված դատավոր Անահիտ Սաղաթելյանին վճարել 4900 եվրո փոխհատուցում։ Այնուհանդերձ, վճռից 10 տարի անց էլ այս խնդիրը դեռ չի լուծվել։ Միայն 2020 թ․-ին ընդունվել, իսկ 2023 թ․-ին փոփոխության է ենթարկվել օրենսդրական մի կարգավորում, որը, սակայն, առ այսօր չի գործում։ Նյութում կարդացեք՝  Ինչպես ակտիվացան դատավորների կարգապահական վարույթները, եւ ինչ են դրանք ենթադրում․ վիճակագրություն Ինչում էր «մեղադրվում» դատավոր Վահե Միսակյանը․ ՀՀ-ի դեմ նոր գանգատ ՄԻԵԴ-ում Ինչու կարգապահական որոշումները չեն բողոքարկվում ՀՀ-ում․ միջազգային արձագանքը Ինչու Բարձրագույն դատական խորհուրդը չի ընդունում որոշումների բողոքարկումն ապահովելու համար անհրաժեշտ իրավական ակտը ԲԴԽ-ի տարբերակված մոտեցումը դատավորների նկատմամբ․ Դավիթ Հարությունյանի օրինակը Ինչպես ակտիվացան դատավորների կարգապահական վարույթները, եւ ինչ են դրանք ենթադրում 2018 թ․-ին տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո՝ 2019 թ․-ին, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ «եկել է դատական համակարգում վիրահատական միջամտություններ իրականացնելու ժամանակը»։ Այդպիսով, ըստ էության, հիմք դրվեց դատավորների նկատմամբ, այսպես ասած, վեթթինգի գործընթացին։ Ի թիվս այլնի, դատավորների նկատմամբ սկսեցին հարուցվել կարգապահական վարույթներ, եւ կիրառվեցին կարգապահական տույժի տարբեր տեսակներ՝ նախազգուշացում, նկատողություն, խիստ նկատողություն եւ լիազորությունների  դադարեցում։  Այս մեխանիզմը, իհարկե, նախկինում էլ կար, սակայն պաշտոնական վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ եթե մինչեւ 2015 թ․-ը դատավորների նկատմամբ կիրառվել է տարեկան միջինում 2 կարգապահական տույժ, իսկ 2016-2018 թթ․-ին ընդհանրապես տույժեր չեն կիրառվել, ապա դրանից հետո՝ 2019 թ․-ից սկսած, տարեկան վարույթների միջին թիվը ավելացել է 6 անգամ՝ դառնալով 12։ Ընդ որում, եթե 2018 թ․-ից առաջ կիրառվում էին կարգապահական պատասխանատվության ամենաթույլ եւ թույլ միջոցները, ապա 2019 թ․-ից կտրուկ աճեց նաեւ ծանր եւ ամենածանր տույժերի թիվը։ Վիճակագրությունը ցույց է տալիս նաեւ, որ 2010-2018 թթ․ համեմատ 2019-2024 թթ․ էականորեն ավելացել են կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջնորդությունները, իսկ բավարարված միջնորդությունների քանակը ավելացել է 5 անգամ։ Ավելացել են նաեւ մերժման դեպքերը, ինչպիսիք նախկինում չեն գրանցվել։ Հայաստանում դատավորներն ունեն անձեռնմխելիություն։ Սա նշանակում է, որ նրանք չեն կարող պատասխանատվության ենթարկվել արդարադատություն իրականացնելու, իրենց կարգավիճակից բխող իրավունքներ իրականացնելիս հայտնած կարծիքի կամ կայացրած դատական ակտի համար։ Բացառություն են միայն այն դեպքերը, երբ առկա են հանցագործության կամ կարգապահական խախտման հատկանիշներ։ Դատավորի կարգապահական խախտումը կարող է դրսեւորվել երկու ձեւով՝  նյութական կամ դատավարական իրավունքի նորմի՝ դիտավորությամբ կամ կոպիտ անփութությամբ կատարված խախտում (օրինակ՝ սխալ է մեկնաբանել օրենքը կամ գործը քննել է ոչ օրինական կազմով) կամ դատավորի վարքագծի կանոնների խախտում (օրինակ՝ չի դրսեւորել քաղաքական չեզոքություն)։ Կարգապահական վարույթ հարուցելու իրավասություն ունեն Արդարադատության նախարարությունը, Դատավորների՝ էթիկայի եւ կարգապահական հարցերի հանձնաժողովը, որոշ դեպքերում՝ նաեւ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը։ Վարույթի հարուցումից հետո համապատասխան միջնորդություն է ներկայացվում Բարձրագույն դատական խորհրդին․ վերջինս միակ մարմինն է Հայաստանում, որ իրավասու է կայացնել որոշում դատավորի, այսպես ասած, մեղավորության կամ անմեղության մասին։ Ինչում էր «մեղադրվում» դատավոր Վահե Միսակյանը Նախկին դատավոր, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Վահե Միսակյանը աշխատում էր Երեւանի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի քրեական դատարանում, երբ պաշտոնավարման 5-րդ տարում Բարձրագույն դատական խորհուրդը (այսուհետ՝ նաեւ ԲԴԽ կամ Խորհուրդ) դադարեցրեց նրա լիազորությունները էական կարգապահական խախտման հիմքով։ Որոշմանը համաձայն չինելով եւ ներպետական այլ ատյան չունենալով՝ Միսակյանը ստիպված եղավ դիմել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան։ «Ինֆոքոմ»-ի հետ զրույցում Միսակյանը մանրամասնեց՝ օրեր առաջ ուղարկված գանգատում նշել է՝ Հայաստանը խախտել է իր՝ Եվրոպական կոնվենցիայով երաշխավորված արդար դատաքննության, խտրականության արգելքի եւ մասնավոր կյանքի իրավունքները։ Նույն՝ Եվրոպական կոնվենցիայով է երաշխավորված, որ յուրաքանչյուր ոք ունի իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունք, ինչը նշանակում է, որ անձը, ում իրավունքներն առերեւույթ խախտվել են, պետք է կարողանա ներպետական մարմինների առջեւ վիճարկել այդ որոշումը։ Սա ամրագրված է նաեւ Սահմանադրությամբ։ Հայաստանում, սակայն, տարիներ շարունակ չի ապահովվում դատավորների՝ արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունքը, ինչի արդյունքում Եվրոպական դատարանի կողմից գանգատների բավարարումը բացասական հետեւանքներ է ունենում պետության համար թե՛ հեղինակության, թե՛ ֆինանսական տեսանկյունից։ Օրեր առաջ, օրինակ, հունվարի 23-ին, Եվրոպական դատարանը վճռել է, որ Հայաստանը խախտել է դատավոր Սուրեն Անտոնյանի արդար դատաքննության իրավունքը եւ պետությանը պարտավորեցրել նրան վճարել 5020 եվրո գումար։ Անտոնյանը դարձյալ 2023 թ․-ին պաշտոնից հեռացված այն դատավորներից է, որ մտահոգություն էր հայտնում Խորհրդի կազմի օրինականության առնչությամբ։ Բանն այն է, որ կարգապահական վարույթ հարուցող մարմնի ղեկավարը՝ Արդարադատության՝ այդ ժամանակվա նախարար Գրիգոր Մինասյանը, եւ վարույթը քննող մարմնի ղեկավարը՝ ԲԴԽ-ի՝ այդ ժամանակվա նախագահ Կարեն Անդրեասյանը, ունեն ընկերական սերտ հարաբերություններ, իսկ Անդրեասյանի կինը եւ Մինասյանը՝ նաեւ համատեղ բիզնես շահ, ինչը, ըստ դատավորների, կարող էր ազդել կայացվելիք որոշման վրա։ Եվրոպական դատարանը համաձայնել է ՀՀ դատավորների վերոնշյալ մտահոգությանը՝ Անտոնյանի իրավունքի խախտում արձանագրելով հենց այն պատճառաբանությամբ, որ Կարեն Անդրեասյանի եւ Գրիգոր Մինասյանի միջեւ մտերմությունը կարող էր կասկածներ առաջացնել Անդրեասյանի անաչառության վերաբերյալ։ Ճիշտ նույն մտահոգությունն իր գանգատում ներառել է նաեւ Վահե Միսակյանը։ Նա այն համոզմանն է, որ Անտոնյանի գործով ՄԻԵԴ-ի դիրքորոշումը վճռորոշ է լինելու նույն պայմաններում կարգապահական տույժի ենթարկված մյուս դատավորների համար։ Ինչու կարգապահական որոշումները չեն բողոքարկվում ՀՀ-ում․ միջազգային արձագանքը Դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ որոշումների բողոքարկման անհրաժեշտությունը ամրագրված է միջազգային մի շարք փաստաթղթերում, ինչպիսին, օրինակ, ԵԽ Նախարարների կոմիտեի CM/Rec(2010)12 հանձնարարականն է, ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ-ի «Դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթի միջազգային ստանդարտները և պատշաճ պրակտիկայի մասին»  նշումները, Եվրոպայի խորհրդի Կոռուպցիայի դեմ պայքարող պետությունների խմբի  (ԳՐԵԿՈ) զեկույցները կամ «Դատական իշխանության անկախության մասին» ՄԱԿ-ի սկզբունքները։  Բազմաթիվ զեկույցներում, այդ թվում՝ Հայաստանի վերաբերյալ, հարցին անդրադարձել է նաեւ Վենետիկի հանձնաժողովը՝ բողոքարկման հնարավորության բացակայությունը մտահոգիչ որակելով։ Դատաիրավական բարեփոխումների՝ դեռեւս 2019-2023 թթ ռազմավարությամբ ամրագրվել էր, որ Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովը պետք է մշակի սահմանադրական բարեփոխումների նախագիծ,  որը, ի թիվս այլնի, անդրադառնալու է ԲԴԽ որոշումների բողոքարկման հարցին։ Դրանից հետո՝ 2020 թ․-ի մարտին, Ազգային ժողովն ընդունեց օրենսդրական մի կարգավորում, ըստ որի՝ այդ որոշումները կարող են բողոքարկվել, եթե ի հայտ է եկել այնպիսի էական ապացույց կամ հանգամանք, որը բողոքարկողը նախկինում չի ներկայացրել իր կամքից անկախ հանգամանքներով, եւ որը ողջամտորեն կարող էր ազդել որոշման կայացման վրա  (Դատական օրենսգքրի 156․1–րդ հոդված)։ Այսինքն՝ բողոքարկման համար անհրաժեշտ պայման է, որ ի հայտ գա էական որեւէ հանգամանք կամ ապացույց, առանց որի անձը չի կարող իրացնել իր այդ իրավունքը, ինչը, բնականաբար, արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունքի խախտում է։ Ընդ որում, ըստ այս կարգավորման՝ բողոքը քննելու է ոչ թե վերադաս որեւէ ատյան, այլ ԲԴԽ այն նույն կազմը, որը քննել էր կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջնորդությունը։ Հարկ է նշել, սակայն, որ նույն՝ նոր երեւան եկած հանգամանքի առկայությունը մեկ այլ հոդվածով հիմք է գործի վերանայման համար (Դատական օրենսգքրի 157-րդ հոդված), իսկ որոշման բողոքարկումը եւ գործի վերանայումը իրարից լիովին տարբեր գործընթացներ են։ Չնայած նրան, որ նախագծի հեղինակները հիմնավորումներում նշել էին, որ դատավորը պետք է ունենա արդյունավետ բողոքարկման կառուցակարգ իրեն կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վարույթում, մի խումբ իրավաբաններ ոլորտի ուսումնասիրության արդյունքում քննադատեցին այս մոդելը՝ այն արդյունավետ չհամարելով: 2022 թ․ մայիսին Արդարադատության նախարարությունը հայտնեց, որ հասարակական կազմակերպությունների հետ քննարկվել է ԲԴԽ որոշումների բողոքարկման ընթացակարգի նախատեսման հարցը՝ դիտարկելով չորս հնարավոր տարբերակ։ Ուշագրավ է, որ Նախարարությունը կիրառել էր հենց «նախատեսել» բառը՝ կարծես անուղղակիորեն ընդունելով, որ գործուն մեխանիզմ, միեւնույն է, առկա չէ։ Արդեն 2023 թ․-ի հոկտեմբերին Կառավարությունը առաջարկեց փոփոխել հիշյալ կարգավորումը՝ «նոր երեւան եկած հանգամանք»-ի պայմանը օրենքի տեքստից հանելով։ Բացի այդ, սահմանվեց, որ ԲԴԽ 10-հոգանոց կազմը բաժանվելու է 2 մասի․ 4 անդամը քննելու է բուն միջնորդությունը, 6 անդամը՝ որոշման դեմ բողոքը։ Ընդ որում, այս կազմը կրելու է ռոտացիոն բնույթ, այսինքն՝ յուրաքանչյուր անգամ ձեւավորվելու է նորովի։ Նախկին դատավոր Վահե Միսակյանը մեր զրույցում ասում է՝ այս փուլում սա կարող է լինել գոնե միջանկյալ լուծում, բայց արդյունավետ միջոց, միեւնույն է, չի լինի․ «Եթե 4 հոգուն առանձնացնում ենք, հետո ասում ենք՝ 6 հոգին էլ թող բողոքը քննի, ամեն դեպքում, նրանք իրար հետ են աշխատում, եւ ես տեսականորեն, նաեւ գործնականում չեմ կարող բացառել, որ ինչ-որ հարցի հետ կապված քննարկում չեն ունենա, ուստի չեմ համարում, որ դա անաչառության կամ անկողմնակալության բարձր չափանիշ ապահովող վերանայող մարմին կլինի»,– ասում է Միսակյանն ու ընդգծում՝ Խորհդրի կազմի 5 անդամը դատավոր է, 5 անդամը՝ գիտնական, եւ կարգապահական վարույթներով անցնող դատավորները առանց այն էլ մշտապես բախվում են խնդրին, թե ինչպես Խորհրդի գիտնական անդամներին, որոնք կարող են պրոֆեսիոնալ իրավաբաններ լինել, ամբողջական պատկերացում տան դատավորի աշխատանքի պրակտիկ առանձնահատկությունների մասին։ Խնդրահարույցը, սակայն, միայն դա չէ․ 2023 թ․-ի օրենսդրական այդ փոփոխությունից գրեթե 1․5 տարի անց այդ կարգավորումը դեռեւս չի գործում։ Ազգային ժողովն անցումային դրույթներով սահմանել է, որ այն ուժի մեջ է մտնելու, երբ ԲԴԽ-ն ընդունի համապատասխան ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտը։ Դրա համար վերջնաժամկետ, սակայն, Խորհրդարանը չի նախատեսել, ԲԴԽ-ն էլ այն առ այսօր չի ընդունել։ «Ինֆոքոմ»-ի գրավոր հարցին, թե ինչու առ այսօր այդ ակտը չի ընդունվել, որպեսզի ապահովվի հիշյալ իրավունքի իրացումը, Դատական դեպարտամենտից պատասխանել են, որ այդ ուղղությամբ միջոցներ են ձեռնարկվում․ «Իրավական ակտի նախագիծը օտարերկրյա լավագույն փորձի հաշվառմամբ մշակելու նպատակով ներգրավվել են շահագրգիռ բոլոր կողմերը, այդ թվում՝ 2024 թ․ սեպտեմբերի 27-ին եւ նոյեմբերի 7-ին կազմակերպվել են քննարկումներ դատավորների, Եվրոպայի խորհրդի երեւանյան գրասենյակի ներկայացուցիչների, փորձագետների, ինչպես նաեւ քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների հետ: Նշված հանդիպումների ընթացքում քննարկման առարկա է դարձվել «Բարձրագույն դատական խորհրդի 2020 թվականի հոկտեմբերի 22-ի թիվ ԲԴԽ-68-Ն-15 որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» որոշման նախագիծը, որի արդյունքում այն լրամշակվել է Դատական դեպարտամենտի կողմից, ներկայացվել Եվրոպայի խորհրդին եւ գտնվում է լրամշակման վերջնական փուլում»,- ասված է պատասխանում։ Խորհրդին ուղղված գրավոր հարցմամբ խնդրել էինք նաեւ հայտնել՝ 2020 թ․-ին ընդունված կարգավորումը մինչ օրենքի՝ 2023 թ․-ի փոփոխությունը երբեւէ կիրառվե՞լ է, եթե այո, ապա ե՞րբ, եւ ինչպե՞ս է Խորհուրդը որոշել՝ նոր երեւան եկած հանգամանքը կոնկրետ դեպքում պետք է դիտել գործի վերանայմա՞ն թե՞ բողոքի քննության հիմք։ Ի պատասխան՝ ԲԴԽ-ն հայտնել է, որ հիշյալ հոդվածը կիրառվել է նախկին դատավոր Ալեքսեյ Սուքոյանի եւ ԲԴԽ նախկին նախագահ Ռուբեն Վարդազարյանի վերաբերյալ կարգապահական վարույթներում։ Նշենք, սակայն, որ Սուքոյանի վերաբերյալ որոշումը կայացվել է 157-րդ, այսինքն՝ վերանայման, այլ ոչ թե 156․1-րդ՝ բողոքարկման հոդվածի հիման վրա (թեեւ նախկին դատավորը երկու հոդվածն էլ վկայակոչել էր), իսկ Վարդազարյանի դեպքում Խորհուրդը նշել է, որ առկա չէ 156.1–րդ հոդվածի իմաստով ի հայտ եկած այնպիսի հանգամանք, որը բողոքարկողը նախկինում չի ներկայացրել իր կամքից անկախ հանգամանքներով, եւ որը ողջամտորեն կարող էր ազդել որոշման վրա, քանի որ գործով վերջնական դատական ակտի կայացման պահին այն գոյություն չի ունեցել օբյեկտիվ իրականությունում: Փաստացի, 156․1-րդ հոդվածը թեեւ ձեւականորեն կիրառվել է միայն Վարդազարյանի գործով, սակայն բովանդակային առումով չի ապահովել անձի՝ արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունքը, քանի որ վերջինս դարձյալ կախման մեջ է դիտարկվել որոշակի պայմաններից։ Ինչ վերաբերում է մեր այն հարցին, թե ինչպես է Խորհուրդը որոշել, թե որ դեպքում նոր ի հայտ եկած հանգամանքը որ հոդվածի ներքո դիտարկի, Խորհուրդը նշել է՝ այդ հարցի առնչությամբ պատճառաբանություններն ու դիրքորոշումը ներկայացված են 18.10.2024թ. թիվ ԲԴԽ-82-Ո-Կ-13 որոշման մեջ։ ԲԴԽ-ի տարբերակված մոտեցումը դատավորների նկատմամբ ԲԴԽ-ի հիշատակած որոշումը Երեւանի քրեական դատարանի նախկին դատավոր Դավիթ Հարությունյանի վերաբերյալ է։ 2023 թ․-ին ԲԴԽ-ն դադարեցրել էր նաեւ Հարությունյանի լիազորությունները, ինչից հետո վերջինս դիմել էր Սահմանադրական դատարան (ՍԴ-ն ստուգման է ենթարկում ոչ թե ԲԴԽ–ի որոշումը, այլ դրանում կիրառված այս կամ այն օրենքի համապատասխանությունը ՀՀ Սահմանադրությանը)։ ՍԴ-ն որոշել էր, որ հրապարակայնության սկզբունքին եւ դատական սանկցիա կիրառելուն վերաբերող նորմերը ԲԴԽ-ն Հարությունյանի նկատմամբ Սահմանադրությանը չհամապատասխանող մեկնաբանությամբ է կիրառել, ինչը գործի վերանայման հիմք է։ Դատավոր Դավիթ Հարությունյանը վերանայման դիմում էր ներկայացրել, սակայն Խորհուրդը մերժել էր վերանայումը՝ որոշման մեջ գրելով, որ օրենքի բացի առկայության պատճառաբանությամբ որոշվել է դիմումի քննության իրականացման նկատմամբ կիրառելի համարել ոչ թե 157-րդ հոդվածը, որը սահմանում է հենց ՍԴ որոշման հիման վրա գործի վերանայման իրավունքը, այլ 156.1-րդ հոդվածը, որը վերաբերում է կայացված որոշումը բողոքարկելուն։ Տվյալ օրենքի բացը ԲԴԽ-ն պարզաբանել է հետեւյալ կերպ․ «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 157-րդ հոդվածը կարգավորում է Խորհրդի կողմից դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցի մասին նոր երեւան եկած կամ նոր հանգամանքներով որոշումների վերանայման ընդհանուր հարցերը, սակայն չի բովանդակում Խորհրդում այդ վերանայման ընթացքը կարգավորող մանրամասն դրույթներ։ Խորհրդի «ՀՀ ԲԴԽ-ի աշխատակարգը հաստատելու մասին» թիվ ԲԴԽ-68-Ն-15 որոշմամբ եւս չի նախատեսվում՝ Օրենսգրքի նշված հոդվածով սահմանված վերանայման գործընթացի իրականացման կանոններ»,- նշել է խորհուրդը՝ որոշելով անալոգիայի հիման վրա (անալոգիան օրենքով չկարգավորված հարաբերության կարգավորումն է համանման մեկ այլ նորմով,–հեղ․)  կիրառել 156․1-րդ հոդվածը։ Փաստաբան Զորայր Հարությունյանը, որ այս գործով դատավորի ներկայացուցիչն է, օրենքի անալոգիայի կիրառումն այս դեպքում անօրինական է համարել՝ նշելով, որ այդպիսով սահմանափակվել են իր վստահորդի իրավունքները, քանի որ նիստը եղել է գրավոր ընթացակարգով, իսկ օրենքի կամ իրավունքի անալոգիա չի կարող կիրառվել, եթե դրանով սահմանափակվում են անձանց իրավունքներն ու ազատությունները։  Փաստաբանն ուշադրություն է հրավիրել Արայիկ Մելքումյանի վերաբերյալ կարգապահական վարույթին, որով դեռ 2020 թ․-ին 157-րդ հոդվածն առանց խոչընդոտի կիրառվել է․ «Առկա չէ ԲԴԽ որեւէ օբյեկտիվ եւ պատճառաբանված դիրքորոշում այն կապակցությամբ, թե ինչով է պայմանավորված սույն եւ դատավոր Արայիկ Մելքումյանի գործերով տարբերակված մոտեցումը, քանի որ երկու դեպքում խոսքը ՀՀ ՍԴ որոշման հիման վրա նոր հանգամանքի ուժով ՀՀ ԲԴԽ որոշման վերանայման մասին է, մասնավորապես՝ հիշատակված գործը վերանայվել է բանավոր ընթացակարգով, մինչդեռ Դավիթ Հարությունյանի գործի վերանայման նկատմամբ ՀՀ ԲԴԽ-ն կիրառելի է համարում գրավոր ընթացակարգի կիրառումը»,- նշել է փաստաբան Զորայր Հարությունյանը։ Մեր զրույցում Զորայր Հարությունյանը սա բացատրում է նրանով, որ ԲԴԽ-ն խուսափել է բանավոր ընթացակարգով դռնբաց քննություն իրականացնելուց, ինչի արդյունքում էլ կրկին խախտվել է դատավորի արդար դատաքննության իրավունքը, եւ չեն վերականգնվել Սահմանադրական դատարանի արձանագրած խախտումները․ «Իմ կարծիքով՝ պետք է ոչ թե օրենքի անալոգիա կատարվեր, այլ իրավունքի անալոգիա (օրենքով չկարգավորված հարաբերությունները իրավունքի ընդհանուր սկզբունքների հիման վրա կարգավորելն է,–հեղ․): Ի վերջո, Հայաստանում դատավարական երեք օրենսգրքերն էլ (քաղաքացիական, քրեական, վարչական) նախատեսում են վերանայման վարույթի ընթացակարգեր, եւ դրանց ընդհանուր տրամաբանությունը այն է, որ վերանայումն իրականացվում է այն ընթացակարգով, որը հիմնականում կիրառվում է այդ դատարանում։ Այսինքն՝ Բարձրագույն դատական խորհուրդը պետք է կիրառեր կարգապահական վարույթների քննության ընդհանուր ընթացակարգը, այն է՝ դռնբացությունը, հրապարակայնությունը, բանավոր քննությունը։ Այս կոմպոնենտներից խուսափելու միակ հնարավորությունը Խորհրդի համար բողոքարկման ճանապարհով գնալն էր՝ թեկուզեւ օրենքը սխալ մեկնաբանելով»։ Հարությունյանն ընդգծում է՝ ԲԴԽ որոշմամբ ընդունված աշխատակարգն է այն հիմնական ենթաօրենսդրական ակտը, որով կարգավորված են ընթացակարգային հարցերը, իսկ աշխատակարգի մեջ փոփոխություններ մտցնելը կամ լրացումներ իրականացնելը պարզ գործընթաց է․ «Կարգավորումները կարող են որոշակի առումով լինել թերի, որոշ իրավահարաբերություններ կարող են ընդհանրապես կարգավորված չլինել աշխատակարգով, իսկ դրանում լրացումներ կատարելը հնարավոր է ոչ միայն տարիների կամ ամիսների, այլ ցանկության դեպքում ամսվա ընթացքում։ Եվ դրա չկատարումը եւս խոսում է այն մասին, որ Խորհուրդը մեծապես օգտվում է ստեղծված իրավիճակից՝ կամայականություններ թույլ տալով, այլ ոչ թե փորձում է օրենսդրական բացերը լրացնել»։ Փաստաբանի փոխանցմամբ՝ Դավիթ Հարությունյանն այժմ պատրաստվում է երկրորդ գանգատը ուղարկել Եվրոպական դատարան՝ ՍԴ որոշման հիման վրա գործը չվերանայելու առնչությամբ (առաջին գանգատը կարգապահական վարույթի ընթացքում իրավունքների ենթադրյալ խախտման մասին է)․ «Կարծում եմ՝ բոլորի համար էլ ակնհայտ է, որ  Խորհրդի խնդիրը վերջին տարիների կարգապահական վարույթներում այն չէ, որ այսինչ դատավորը կատարել է այսինչ խախտումը, այլ ուզում եք՝ անունը վեթթինգ դրեք, ուզում եք՝ նախկիններին պատժելու գործընթաց, ոնց ուզում եք անվանեք, բայց այս խնդիրների լուծման համար Խորհուրդը կիրառում է կամայականություն, եւ  ելնելով կոնկրետ վարույթով կոնկրետ խնդրի լուծման իր տեսլականից՝ կիրառում է այս կամ այն իրավակարգավորումը»,– կարծում է փաստաբան Զորայր Հարությունյանը։ Այսպիսով, տարիներ շարունակ եւ առ այսօր պետությունը պատշաճ միջոցներ չի ձեռնարկում դատավորների՝ արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունքն ապահովելու համար։ Թեեւ գործադիրն ու օրենսդիրը փոփոխություններ են կատարել «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում՝ ՀՀ օրենսդրության պայմաններում բողոքարկման հնարավոր մեխանիզմ նախատեսելու համար, այնուհանդերձ, Բարձրագույն դատական խորհուրդը առ այսօր չի սահմանում ընթացակարգեր ոչ 2020 թ․-ին, ոչ 2023 թ․-ին ընդունված մեխանիզները գործարկելու համար, փոխարենը դրանց բացակայությանը հղում կատարելով՝ տարբերակված մոտեցում է ցուցաբերում դատավորների նկատմամբ։ Արդյունքում, Եվրոպական դատարանում շարունակում է ավելանալ Հայաստանի դեմ գանգատների թիվը՝ առկախված թողնելով հարցը, թե կոնկրետ երբ ի վերջո հնարավոր կլինի այդ որոշումները վիճարկել նախեւառաջ պետության ներսում։   *Մեր գրավոր հարցմանն ի պատասխան՝ Բարձրագույն դատական խորհուրդը հայտնել է, որ դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջնորդությունների վերաբերյալ հստակ քանակական տվյալներ 2010 թ․-ից սկսած առկա չեն, ուստի ԲԴԽ-ից տրամադրվել են միայն 09.04.2018-31.12.2024 թթ ընկած ժամանակահատվածի տվյալները: Դրան նախորդած տարիների տվյալները «Ինֆոքոմը» ստացել է Արդարադատության նախարարությունից։ Նշենք, սակայն, որ 2020 թ․-ի «խիստ նկատողություն» տույժի առնչությամբ պետական երկու մարմինների տվյալներում առկա էր քանակական անհամապատասխանություն․ ըստ Արդարադատության նախարարության՝ խիստ նկատողություն է հայտարարվել 2, ըստ ԲԴԽ-ի՝ 3 դատավորի։ ԲԴԽ-ից նշեցին՝ իրենց տվյալներում անճշտություն առկա չէ, իսկ Նախարարությունից դժվարացան հստակ պարզաբանել այս անհամապատասխանությունը՝ առաջարկելով հիմք ընդունել ԲԴԽ-ի տվյալները, քանի որ վերջինս է որոշում կայացնող վերջնական մարմինը։  *ՀՀ կառավարությունը ՄԻԵԴ ներկայացված գանգատների մասին տեղեկացվում է միայն գանգատի կոմունիկացիայի դեպքում (կոմունիկացվելը նշանակում է, որ ՄԻԵԴ-ը որոշում է տեղեկացնել համապատասխան երկրի կառավարությանը, որ գործը գրանցվել է դատարանում, եւ որ այդ գործի վերաբերյալ պետք է ներկայացվի տվյալ Կառավարության դիրքորոշումը), ուստի Միջազգային իրավական հարցերով ՀՀ ներկայացուցչի գրասենյակից ստացված վերոնշյալ տեղեկությունը ամբողջական չէ, ՀՀ-ի դեմ գանգատներ են ներկայացրել նաեւ 2019 թ․-ից կարգապահական պատասխանատվության ենթարկված մի շարք այլ դատավորներ։   Հեղինակ՝ Միլենա Խաչիկյան
19:00 - 12 փետրվարի, 2025
Առաջին ընթերցմամբ ընդունվեց մի շարք տեսահսկման համակարգերի ոստիկանությանը հասանելիություն տրամադրող նախագիծը

Առաջին ընթերցմամբ ընդունվեց մի շարք տեսահսկման համակարգերի ոստիկանությանը հասանելիություն տրամադրող նախագիծը

Ոստիկանությունը 24/7 ռեժիմով հասանելիություն կունենա պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, ավտոկայանատեղիների, օդանավակայաններ, պետական սահմանի անցման կետերի՝ դրսի կողմից տեղադրված տեսահսկման համակարգերին: Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ 61 կողմ, 29 ձեռնպահ և 7 դեմ ձայներով ընդունեց օրենքների նախագծերի փաթեթը: Օրենսդրական նախաձեռնությամբ ոստիկանությունն իրավասու կլինի ՀՀ պետական համակարգի մարմիններից, ՏԻՄ-երից, պետական և համայնքային կազմակերպության մարմիններից և հիմնարկներից, ավտոկայանատեղիներից, օդանավակայաններից և պետական սահմանի անցման կետերից պահանջելու և ստանալու տեսագրություններ, ունենալու հասանելիություն դրանց տարածքում շինության՝ դրսի կողմից տեղադրված տեսանկարահանման համակարգերին։  Վերոնշյալ հասանելիությունը պետք է ներառի. 1. տեսահսկման համակարգի օգտագործողի հնարավորություն,2. առցանց ռեժիմով տեսախցիկների կենդանի տեսանյութի դիտման հնարավորություն,3. տեսանյութի հոսքի ստացման և պահպանման հնարավորություն: ՆԳՆ-ն հնարավորություն կունենա տեսանկարահանման համակարգերի միջոցով իրականացնելու տվյալների մշակում՝ հետևյալ նպատակներով՝ 1. իրավախախտումների կանխարգելման, նախականխման, կանխման, հայտնաբերման ու բացահայտման,2. հանցանք կատարելու հիմնավոր կասկածի առկայությամն դեպքում արագ արձագանքման,3. քննությունից կամ պատժի կրելուց խուսափող անձանց և հանցավոր ճանապարհով ձեռք բերված գույքի հայտնաբերման,4. անհետ կորած քաղաքացիների և հետախուզվող տրանսպորտային միջոցների հայտնաբերման,5. հասարակական կարգի պահպանման և հասարակության անվտանգության ապահովման: Տեսանկարահանման համակարգերը կիրառվելու են նաև հետևյալ նպատակներով՝ 1. տրանսպորտային հոսքի կառավարման, ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման,2. ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության ոլորտում գործունեություն իրականացնող կամզակերպությունների հետ համագործակցության,3. օրենքով չարգելված նպատակներով պետական և ոչ պետական կազմակերպուըթյուններին վճարովի հիմունքներով անհրաժեշտ վերլուծական տվյալների տրամադրման, և այլն: Ոստիկանությունը տեսահսկման համակարգերին հասանելիություն կունենա «Տեսալուսանկարահանյող էլեկտոնային համակարգերի կառավարման» ՊՈԱԿ-ի միջոցով 24/7 ժամային ռեժիմով: Հիշեցնենք, որ 2024թ. նոյեմբերի 11-ին ՀՀ ներքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն  էր տարածել՝ նշելով, որ սառեցնում է հանրային վայրերում տեսախցիկների տեղադրման նախագծի հետագա ընթացքը, որը 2024թ. հունիսի 12-ին առաջին ընթերցմամբ ընդունվել էր ՀՀ ազգային ժողովի կողմից: ՆԳՆ-ն հայտնել էր, որ խնդրի փուլային լուծման տարբերակ է քննարկվում, մասնավորապես՝ պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների տեսահսկման համակարգերին ՀՀ ներքին գործերի նախարարությանը հասանելիություն տրամադրելու մոտեցումը։
13:16 - 12 փետրվարի, 2025
«Ինչ ասել եմ, շատ ճիշտ եմ ասել». Սիմոնյանը չի կարծում, որ արցախցիների մասին հայտարարությունը սխալ է եղել

«Ինչ ասել եմ, շատ ճիշտ եմ ասել». Սիմոնյանը չի կարծում, որ արցախցիների մասին հայտարարությունը սխալ է եղել

Միանշանակ է, որ խոսքը չի կարող որևիցե ժողովրդի մասին լինել: Երեկ էլ, 4 անգամ ասել եմ՝ շատ ու շատ մարդիկ կռվել են, իրենց կյանքերն են զոհել, և դրա մասին չի խոսքը: Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը՝ անդրադառնալով երեկվա իր արտահայտություններին: News.am-ի թղթակիցը ԱԺ-ից հայտնել է, որ Սիմոնյանը ընտրել է երեք լրատվամիջոցի, որոնց հետ զրույցում էլ պարզաբանել է իր հայտարարությունները: Ըստ Սիմոնյանի՝ բոլորը շատ լավ հասկացել են, թե ում մասին են իր արտահայտությունները: Անդրադառնալով Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանի հայտարարությանը՝ Սիմոնյանն ասաց. «Նախ մինչև նամակ գրելը, թող պատմի՝ ինքը ոնց է իր ախրանիկներով կարողացել Արցախից դուրս գալ, իսկ մնացած գործընկերները չեն կարողացել: Երկրորդը, եթե ինքը ինձ հարց ունի, նամակների բաժին կա Ազգային ժողովում, կարող է դիմել, և ես կքննարկեմ այդ նամակը և միգուցե կարող է պատասխանեմ, որևէ այլ ձև մեկնաբանելու կարիք չկա»: Նշենք, որ «Շահրամանյանը պահանջել էր Ալեն Սիմոնյանից՝ հրապարակային ներողություն խնդրել Արցախի տեղահանված ժողովրդից և զերծ մնալ արցախցիների պայքարն ու հայրենիքի պաշտպանությունը սակարկման ենթարկող որևէ գնահատականից՝ միաժամանակ մեկնաբանել սեփական հայտարարությունը, թե ով և ում էր զանգում Արցախից ու խնդրում բացել այսպես կոչված սահմանը»: Հարցին, թե չի՞ զղջում իր ասածների համար, Սիմոնյանը պատասխանեց. «Ես Արցախի ժողովրդի, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի մասին ընդհանրական որևիցե բան չեմ ասել, ես ասել եմ կոնկրետ մարդկանց մասին, որոնք ոչ թե վերադառնում էին Ղարաբաղից, այլ վերադառնում էին Հյուսիսային պողոտա՝ իրենց տները, որոնք ուզում էին վերադառնալ իրենց ասաբնյակները, որոնք վերադառնում էին և այդ բիզնեսները կառուցում էին ոչ թե Ղարաբաղում, որովհետև իրենք իրենց ապագան և Ղարաբաղի ապագան չէին տեսնում, այլ կապում էին իրենց՝ երկրից դուրս գալու հետ: Մարդիկ, ում մասին ես խոսել եմ, իրենք դա հասկացել են»: Խոսելով մարդկանց մասին, որոնք կռվել են, ԱԺ նախագահը հայտարարեց. «Փառք ու պատիվ մեր զինվորներին թե՛ Ղարաբաղից, թե՛ սփյուռքից, թե՛ Հայաստանից, բայց երկիրը դատարկելը, գյուղը, քաղաքը դատարկելը... ՀՀ-ից աշխատավարձ էին ստանում պաշտոնյաները, պատգամավորները էնժամանակյա, դուրս էին գալիս Հայաստանի մասին վատ հարցազրույցներ էին տալիս և Հայաստանի իշխանությունների մասին»: Սիմոնյանի խոսքով չէր կարելի երկիրը դատարկել, դա ցավալի բան է. «Իմ ասածը էմպատիա չի առաջացնում, բայց իմ ասածը ճիշտ է եղել»: Դիտարկմանը, որ անուններ հնչեցնի, թե ում մասին է խոսքը, Ալեն Սիմոնյանը արձագանքեց. «Ես քաղաքական հայտարարություններ անելու իրավունք ունեմ և նույնիսկ պարտականություն ունեմ, և երբ ժամանակը գալիս է, անուններն էլ կտամ, բայց անունների կարիք էլ չկա է, ասում եմ՝ էն մարդիկ, որոնք ուզում էին առաջին օրվանից դատարկել Ղարաբաղը, իսկ դատարկել Ղարաբաղը և զինվորին կանգնեցնել պոստի, ասել՝ դու պաշտպանի, մենք գնացինք...: Հարցին, թե չի՞ կարծում, որ իր ձևակերպմամբ բոլորի վաստակն է նվաստացնում, Սիմոնյանը բացասական արձագանքեց. «Շատ մարդիկ, նկատի ունեմ քաղաքական գործիչներին, կա՛մ հատուկ շահարկում են անում, կա՛մ չեն հասկանում: Իսկ ինչ ասել եմ, շատ ճիշտ եմ ասել»: «Ես չեմ ասում՝ կանայք և երեխաները պետք է մնային, յաթաղանը գար, մորթեր, սրա մասին չի խոսքը, այդ էմոցիոնալ լոլոն, որ փորձում են հանրությանը հրամցնել, չի անցնելու: Ես ասում եմ՝ ոնց ա ստացվում, որ որոշ մարդիկ իրենց ախրանիկներով, ավտոմատը, որը Հայաստանը տվել էր, փոխանակ վերցնեին, բարձրանային սարերը, փոխանակ քաղաքական որոշում կայացնեին, պահեին Ղարաբաղը հայկական, հայերով, մի օրվա մեջ քաղաքական որոշում են կայացնում և ... Ղարաբաղը պատերազմի առաջին օրվանից դատարկելու ցանկություն ունենալը Ղարաբաղը հայաթափեց՝ ի վերջո»,- ասաց Սիմոնյանը: Հիշեցնենք նաև, որ Ալեն Սիմոնյանը, պատասխանելով արցախցի լրագրողի հարցին, թե երբ կարող է վերադառնալ իր հայրենիք, ասել էր․ «Դուք դուրս եկաք այնտեղից, որովհետև անվտանգ չէր, չնայած կարելի էր մնալ և պայքարել մինչև վերջ, բայց դուք դուրս եկաք»։ Լրագրողի պատասխանին, թե «իր ընտանիքը զինվորական է, պատկերացնու՞մ է, որ զինվորականները մնային թշնամու հետ նույն հարկի տակ ապրելու», Սիմոնյանն արձագանքեց․ «Ինչի՞ էր մնում, պետք էր կռվել, պետք էր կռվել»։
12:28 - 12 փետրվարի, 2025
Ինչո՞ւ է գնդապետ Արարատ Մանուչարյանը հրաժարվել ուղեկցել քիմիկներին․ վկայի հարցաքննությունը՝ դատարանում

Ինչո՞ւ է գնդապետ Արարատ Մանուչարյանը հրաժարվել ուղեկցել քիմիկներին․ վկայի հարցաքննությունը՝ դատարանում

2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին Քիմիկների զորամասի անձնակազմին տրված մարտական առաջադրանքի շուրջ դատարանում երեկ հարցաքննվեց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Եղվարդի զինվորական կոմիսարիատի բաժնի պետ Արարատ Մանուչարյանը։ Նա այն գնդապետն է, որն ի սկզբանե հրաժարվել է քիմիկներին Կիրի հանք ուղեկցելու՝ իր ձեւակերպմամբ առաջարկից։ Հենց Կիրի հանքում, ըստ մարտական կարգադրության, քիմիկները պետք է Սանրում գործողության միջոցով հայտնաբերեին եւ ոչնչացնեին հակառակորդի ներթափանցած խմբերին։ Բայց քանի որ նրանք Էջմիածին քաղաքից էին, անհրաժեշտ էր, որ տեղանքին ծանոթ մեկը նրանց ուղեկցեր նշված հատված։ Մանուչարյանի հրաժարվելուց հետո ուղեկցման գործառույթը բաշխվել է կամավորականներ Արման Նուրիջանյանի եւ Համբարձում Փարամազյանի միջեւ։ Արդյունքում, սակայն, ստացվել է այնպես, որ Կերեն գյուղում տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն անձնակազմը հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաք (Զանգելան), որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ։ 5 զինծառայող գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի եւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Կատարվածի համար այժմ մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը եւ Քիմիկների զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը։ Նրանք մեղադրանքները չեն ընդունում։ Գնդապետի խոսքով՝ ինքը հրաժարվել է ուղեկցումից այլ առաջադրանք ունենալու պատճառով Վկա Արարատ Մանուչարյանը դատարանին հայտնեց, որ ՀՀ զինված ուժերում ծառայել է 1992-2018 թթ-ին, ծառայության բերումով ճանաչում է Անդրանիկ Մակարյանին, իսկ Արսեն Աբգարյանին առաջին անգամ Կապանում է տեսել։ Եղվարդից Կապան Մանուչարյանը մեկնել է հոկտեմբերի 19-ին, իր խոսքով՝ կամավոր․ «Նոր բրիգադ պիտի ստեղծվեր, ասացին՝ օգնության կարգով պահեստզորի նախկին ծառայողներն այնտեղ են, սահմանամերձ գյուղերի բնակիչների հետ, ես էլ համաձայնվեցի, գնացի, որ ընդգրկվեմ ինքնապաշտպանական բրիգադում»,– պատմեց նա։ Հաջորդ օրը՝ հոկտեմբերի 20-ին, խորհրդակցություն է հրավիրվել, որը ղեկավարել էր ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանը։ Ներկա են եղել մի շարք զինվորականներ, այդ թվում՝ ինքնապաշտպանական ջոկատի հրամանատար, գնդապետ Վարդան Ալեքսանյանը։ Հենց նրան է հանձնարարվել կազմակերպել ուղեկցման գործընթացը։ Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանի հարցին, թե ինչի վերաբերյալ էր խորհրդակցությունը, վկան պատասխանեց՝ Զանգելանի․ «Որոշվեց, որ երկու ուղղությամբ գնան, ուսումնասիրեն տեղանքը, թույլ չտան, որ հակառակորդը խորանա»,- ասաց նա։ Նավասարդյանի հարցին՝ կասկածներ կայի՞ն հակառակորդի գտնվելու վայրի հետ կապված, վկան պատասխանեց․ «Զանգելանի տարածքում, կոնկրետ որտեղ՝ չեմ կարող ասել, քաղաքը՝ իր արվարձաններով։ [Վարդան Ալեքսանյանը] ինձ առաջարկեց, որ ես քիմիկների հետ գնամ, որ ցույց տամ ճանապարհը, ես էլ ասացի, որ ագարակցիների հետ պայմանավորված եմ, Ագարակ պիտի գնամ, դրա համար հրաժարվեցի։ Դրանից հետո ինչ խնդիր է դրվել՝ չեմ կարող ասել, ես դուրս եմ եկել, գաղտնիություն պիտի պահվեր»,– նշեց վկան։ – Մինչ առաջարկ հնչեցնելը ի՞նչ է ասվել, ո՞ւր էր պետք գնալ, ո՞ւր ուղեկցել,– հարցրեց մեղադրողը։ – Պիտի գնային, Կիրի հանք չհասած՝ իջնեին, ուսումնասիրեին․․․ Զանգելանից մոտ 4 կմ հետ,– պատասխանեց վկան։ – Դա ո՞վ է ասել։ – Երեւի թե Մակարյանը։ – Ինչո՞վ է պայմանավորված Ձեր կասկածը։ – Խորհրդակցությունը նա էր վարում, նա պիտի ասած լինի։ – Քարտեզներ եղե՞լ են։ – Չեմ կարող ասել, գուցե իմ գնալուց հետո են տվել։ Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը ընդգծեց՝ ըստ համապատասխան կարգադրության՝ ուղեկցումը պետք է կազմակերպվեր տեղական ինքնապաշտպանական ուժերով, ապա դիմելով վկային՝ հարցրեց՝ արդյո՞ք ինքը հանդիսանում էր այդպիսին։ Վկան դժվարացավ հստակ պատասխանել, ասաց՝ ինքը տեղի բնակիչ չէր, իր խնդիրը նոր բրիգադն էր։ Դատավարության մասնակիցները հետաքրքրվեցին, թե վկան ինչ նպատակով եւ ում հրամանով պիտի գնար Ագարակ, ինչին ի պատասխան՝ նա ասաց․ «Հրաման չէր, ես ու Վարդան Ալեքսանյանն էինք որոշել Կապանի համայնքապետի հետ միասին․․․ Գյուղի դիրքերը առաջ տալու համար»։ Այս դեպքում անհասկանալի է՝ եթե Վարդան Ալեքսանյանը արդեն իսկ տեղյակ էր վկայի այդ որոշման մասին, ինչու էր նրան նոր՝ ուղեկցման առաջարկ անում։ Քիմիկների հրամանատար Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Դավիթ Դավիդյանը հարց հղեց՝ եթե վկան այլ առաջադրանք է ունեցել, ինչո՞ւ է մասնակցել այդ խորհրդակցությանը, չէ՞ որ այդտեղ, ինչպես ինքը նշեց իր ցուցմունքում, գաղտնիության ռեժիմ էր գործում։ Վկան պարզաբանեց՝ խորհրդակցությանը քննարկվելու էին այլ հարցեր եւս, այդ թվում՝ զենք–զինամթերքի հետ կապված։ Պաշտպանը, սակայն, չընդունեց այս պատասխանը։ Ձախից՝ մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Դավիթ Դավիդյանը – Ըստ մարտական կարգադրության՝ խորհրդակցությունը վերաբերում էր միայն «Մակարյան» օպերացիայի իրականացմանը։ Սա ոչ ինձ է թվում, ոչ Ձեզ, սա հաստատված փաստական հանգամանք է,– արձագանքեց Դավիդյանը՝ դարձյալ հարցնելով՝ վկան որպես ի՞նչ է ներկա եղել։ – Որպես Ալեքսանյանի տեղակալ,– պատասխանեց Մանուչարյանը։ –Տեղյա՞կ եք, որ դեպի Կիրի հանք ուղեկցող նշանակելու պարտականությունը դրված էր Ալեքսանյանի վրա։ –Ոչ․․․ Էնքանով էր դրված, որ երբ ինձ առաջարկվեց, ես հրաժարվեցի, ասաց՝ այդ հարցը մենք կլուծենք։ – Մենք խոսում ենք զինվորական ծառայության մասին, որտեղ առաջարկ տերմին չկա։ Կա կարգադրություն, կա հրաման եւ հրամանի կատարում։ Իմանալով, որ տեղանքին ծանոթ եք, Ձեզ է հրամայել, ճի՞շտ է։ – Ինձ առաջարկել են, չեն հրամայել,–պնդեց վկան։ – Դուք հրաժարվում եք, համայնքապետ Արթուր Մանուչարյանն ասում է՝ բենզին չունեմ, վարորդը ճանապարհի կեսն է ուղեկցում։ Ըստ Ձեզ՝ տարակուսելի չէ՞, ինչո՞վ է պայմանավորված այս խուսափումը, ի՞նչ է տեղի ունեցել, որ դուք գիտեիք,– հարցրեց Դավիդյանը։ – Ես տեղյակ չեմ,– պատասխանեց վկան։ Վկայի խոսքով՝ զորքը չի իջել այնտեղ, որտեղ պիտի իջներ Վկա Արարատ Մանուչարյանը պատմեց, որ հոկտեմբերի 20-ին, ինչպես եւ որոշած էր, պատրաստվում էր մեկնել Ագարակ, երբ Վարդան Ալեքսանյանը զանգահարել է իրեն եւ ասել, որ քիմիկների անձնակազմի հետ կապը կորել է։ Արդյունքում, վկան թողել է Ագարակի իր անելիքը եւ ուղեւորվել քիմիկների հետեւից։ Հասնելով ոստիկանական հենակետ, որտեղ, ըստ կարգադրության, զորքը պիտի իջներ, իմացել, որ զորքը եկել, անցել է․ – Համապատասխանո՞ւմ էր օպերացիային այդ գալ–անցնելը,- հարցրեց մեղադրողը։ – Ես չեմ կարող ասել՝ խնդիրը ոնց էր դրվել։ – Այնքան, որքան ներկա եք եղել խորհրդակցությանը, ասացիք՝ հանք չհասած պիտի իջնեին՝ ոստիկանակետից 2–3 կմ հետո։ – Հա, հանքի ու ոստիկանակետի արանքում։ – Իսկ իջե՞լ են այդտեղ։ – Չէ, մի վարորդը որ հետո հետ է եկել, ասել է՝ Զանգելան են հասել, Զանգելանի արվարձաններում հանդիպել են հակառակորդի։ Մենք էլ պիտի գնայինք, հասնեինք նրանց հետեւներից,– պատասխանեց Մանուչարյանը։ Նա պատմեց, որ այդ ոստիկանի եւ վարորդի հետ ուղեւորվել է դեպի Զանգելան, բայց այդպես էլ չկարողացավ հստակեցնել, թե շրջափակման մեջ ընկած զորքին 3-ով ինչպես պիտի օգնություն ցույց տային, այն էլ՝ առանց զենք-զինամթերքի․ – Տվյալներ ունեի՞ք, որ շրջափակման մեջ են։ – Չէ։ – Գիտեի՞ք, որ հնարավոր է փոխհրաձգություն է վայրում։ – Ոստիկան ասաց՝ կրակոցներ եղել են։ Փոխգնդապետ Արմեն Հովհաննիսյանի եւ վարորդի հետ ուղեւորվել են մինչեւ Զանգելանի արվարձաններ․ «Հասել ենք քանդված տների մոտ՝ չբնակվող տարածքներ, որտեղ հակառակորդը անկանոն կրակում էր մեր ուղղությամբ, մոտ 15 հոգի կլինեին՝ 400-500 մ հեռավորության վրա»։ Վկայի խոսքով՝ այդտեղից փոքր-ինչ հետ են եկել, որից հետո ինքը վարորդին ու ոստիկանին հետ է ուղարկել, ասել՝ ոչ մեկին չթողնի առաջանալ, իսկ ինքը բարձրացել է բլրի վրա եւ շարունակել դիտարկել հակառակորդին, իր խոսքով՝ մոտ 5-6 ժամ․ «Գնացել էի, որ հանդիպեմ զորքին, բայց ռացիա չունեի, բջջային կապն էլ գնում–գալիս էր, հասցրել եմ զանգել, ասել՝ մարդ ուղարկեն, որ դիրքավորվեն»,– նշեց վկան։ Դատավարության մասնակիցների համար այդպես էլ անհասկանալի մնաց, թե նա միայնակ այդքան երկար ինչ պետք է աներ այդտեղ։ Նրա անորոշ պատասխանները զայրացրին տուժողների իրավահաջորդներին։ Վերջիններս քանիցս հայտարարեցին, որ վկան սուտ ցուցմունք է տալիս․ Տուժողների իրավահաջորդները – Մի՞շտ եք փուռը տալիս տղերքին, լավ ծախեցի՞ք, համբա՛լ: Դատավոր Սարգիս Դադոյանը նկատողություն արեց անհետ կորած զինծառայողի մորը՝ հիշեցնելով, որ նա դատարանում է գտնվում։ – Բա իմ տղան որտե՞ղ է գտնվում,– վրդովվեց մայրը՝ հավելելով․ «Ավինյանի հորը կարելի՞ է ասել համբալ, ինձ չէ՞․․․ Տղերքը գան, կաշիդ են քերթելու»։ Տուժողի իրավահաջորդ Անահիտ Ադոյանը հիշեցրեց փրկված զինվորներից մեկի՝ դատարանում հնչեցրած այն խոսքերը, թե հարձակումից հետո, երբ ինքը պատսպարված է եղել, լսել է, որ ինչ–որ մեկը եկել, ասել է՝ «Կամո–Կամո, ոնց պայմանավորվել էինք, ապրանքը տեղ հասավ»։ Նա կասկած հայտնեց, որ իր խոսքով այդ «շպիոնը» հենց Արարատ Մանուչարյանն է եղել։ Վկայի հարցաքննությունը կշարունակվի հաջորդ նիստին։   Միլենա Խաչիկյան
11:11 - 12 փետրվարի, 2025
«Ես չեմ փախել իմ դիրքից, ես փրկել եմ անձնակազմիս կյանքը»․ մայոր Հայկազ Գրիգորյանի ցուցմունքը

«Ես չեմ փախել իմ դիրքից, ես փրկել եմ անձնակազմիս կյանքը»․ մայոր Հայկազ Գրիգորյանի ցուցմունքը

«Գումարտակի հրամանատարի հրամանը՝ «տեղներիցդ չշարժվեք», հնարավոր չէր կատարել տեւական ժամանակ, ես ինչքան կարողացել եմ, մնացել եմ տեղում, եւ երբ զգացել եմ, որ այլեւս հնարավոր չէ, իմ անձնակազմը դուրս եմ հանել»։ Այս մասին Հակակոռուպցիոն դատարանում օրերս կայացած դատական նիստի ժամանակ հայտարարել է 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Ջրականի 5-րդ ուսումնական գումարտակի 13-րդ վաշտի հրամանատար, մայոր Հայկազ Գրիգորյանը, որն այժմ մեղադրյալի աթոռին է։  Դատարանում քննության առարկա են 44-օրյա պատերազմի ժամանակ հոկտեմբերի 2-ին Ջրականի բնագծից Հայկազ Գրիգորյանի հրամանատարությամբ վաշտի նահանջի դեպքերը։ Մինչ Գրիգորյանի ցուցմունքը դատարանում հարցաքննվել են գործով վկա ներգրավված անձինք։ «Ես չեմ փախել իմ մարտական դիրքից»․ Հայկազ Գրիգորյան Մինչ ցուցմունք տալը Հայկազ Գրիգորյանը հայտարարել է, որ անկախ կայացվելիք դատավճռի էությունից եւ դրան իր համաձայն կամ անհամաձայն լինելուց՝ ցանկանում է ընդգծել, որ ողջ գիտակցական կյանքում եղել է զինվորական եւ ճակատագրի բերումով ծառայել է այնպիսի ժամանակահատվածներում ու վայրերում, որի ընթացքում մի քանի անգամ ներգրավվել է մարտական գործողությունների մեջ․ «Իմ ուժերի ներածին չափով մասնակցել եմ իմ հայրենիքի պաշտպանությանը, ինչքան որ կարողացել եմ։ Բնականաբար, ես չեմ կարող ասել, որ իմ գործողություններում սխալներ չեն եղել, թերություններ չեն եղել։ Պատերազմական իրավիճակն ու մարտական գործողությունների վայրն այնպիսին են, որ ժամանակ հնարավոր չէ անսխալ գործել կամ որեւէ բաց թողում չունենալ։ Ծառայել եմ այնքան, որքան կարողացել եմ, բայց ծառայել եմ նվիրումով, անմնացորդ, իմ ընտանիքի, իմ երեխաների, իմ ծնողների, իմ պետության անվտանգության համար»,- ասել է Գրիգորյանը։ Նա հայտարարել է, որ չի փախել իր մարտական դիրքից ու չի հեռացել մարտական գործողությունների շրջանից, ավելին՝ նման մտադրություն էլ չի ունեցել, հակառակ դեպքում չէր ծառայի։ «Ես ինքս եմ գնահատել տվյալ իրադրությունը եւ, խորհրդակցելով ինձ հետ գտնվող սպաների ու անձնակազմի հետ, նաեւ գնահատելով ընդհանուր բարոյահոգեբանական իրավիճակը, դուրս եմ բերել իմ անձնակազմը այդ հատվածից»,- մարտական դիրքից հեռանալու հանգամանքն այսպես է մեկնաբանել Գրիգորյանը՝ պնդելով, որ եթե անձնակազմին դուրս չհաներ, բոլորը կզոհվեին։ Ըստ մեղադրյալի գնահատականի՝ դուրս գալը ոչ միայն ողջ մնալու համար էր, այլեւ այդտեղ մնալը որեւէ ռազմավարական խնդիր չէր լուծելու․ «Մենք մեր հնարավորություններով որեւէ հակազդեցություն չէինք կարողանալու տալ, հետեւաբար՝ զոհվելու էինք՝ չկարողանալով կատարել այն խնդիրը, որի համար տեղակայվել էինք այդ տարածում»։ Վաշտի նորակոչիկները կրակային պատրաստություն անցել էին ընդամենը մեկ անգամ Հայկազ Գրիգորյանը դատարանում պատմել է, որ 2020 թվականի հուլիսին կորոնավիրուսով պայմանավորված 18-րդ հրաձգային դիվիզիյայի նորակոչիկներին ընդունել են Մարտունի 2 զորամասում, որտեղ վաշտի կազմով անցկացրել են շարային պատրաստություն, եւ ոչ մի մարտավարական պարապմունք, քանի որ 82 զինծառայողները վարակված են եղել կորոնավիրուսով ու գտնվել ստացիոնար բուժման մեջ։ Արդեն հաջորդ ամիս երդվել են ու տեղափոխվել Ջրականի 5-րդ ուսումնական գումարտակ։ Ըստ Հայկազ Գրիգորյանի՝ վաշտում կատարվել է անձնակազմի հաստիքավորում եւ զենքերի ամրակցում, 2 անգամ  անցկացվել է կրակային պատրաստության, տեսական պատրաստություն, կատարվել են մարտական բարձր պատրաստության բերելու աստիճանների պարապմունքները, ջոկի դասակի, վաշտի, գումարտակի, ներդաշնակման պարապունքներ։ Մեղադրյալ հայտնել է, որ անձնակազմը, բացի ջոկի հրամանատարներից, մարտական դիրքերի տեղաբախշման վայրերը չի իմացել։ Գրիգորյանի խոսքով՝ մարտավարական պատրաստություն արել են, բայց զրոյական մակարդակով, իսկ  կրակային պատրաստությամբ զբաղվել ընդամենը մեկ անգամ․ «Ծանոթացել են ԱԿ 74-ի մարտավարատեխնիկական բնութագրին, կատարել են 3 փամփուշտ կրակոց՝ զենքի ձայնը լսելու համար։ Ինչ վերաբերում է ՊԿ, ՌՊԿ, ՌՊԳ տեսակի զենքերին, այդ զենքերից ընդհանրապես ոչ ոք տեղյակ չէր»,- դատարանում նշել է մեղադրյալը՝ ասելով, որ ոչ ոք չգիտեր նշան բռնելու կարգը, քանի որ այդ դասաժամը դեռ չէին արել։  Հայկազ Գրիգորյանին անհայտ պատճառներով վաշտը պատերազմի սկսվելուց չի ցրվել մարտական հերթապահություն իրականացվող այլ գումարտակների միջեւ Հայկազ Գրիգորյանը 2020թ․ սեպտեմբերի 26-ին հանդիսացել է ուսումնական գումարտակի պատասխանատու։ Նրա խոսքով՝ պատերազմի սկսվելու առավոտյան 7։30-ի սահմաններում հակառակորդի կամիկաձե ԱԹՍ-ն հարվածել է ՀՀՍ (հրթիռահրետանային սպառազինության,-հեղ․) պահեստին, որից հետո հնչել է տագնապի ազդանշանը։ Հայկազ Գրիգորյանն է ուսումնական գումարտակին տագնապ տվել, հետո զբաղվել վաշտը մարտական պատրաստականության բարձր աստիճանի բերելու հարցերով․ «Անձնակազմը տեղավորեցի նկուղում, որից հետո անձնակազմը ջոկ-ջոկ սկսեց զենք-զինամթերք ստանալու գործնթացը»,- պատմել է Հայկազ Գրիգորյանը։ Նա նշել է, որ դրանից հետո վաշտը զորամասի վերադաս հրամանատրության հրամանով մեկնել է նստեցման շրջան, որտեղ մարտական հաշվարկի համաձայն անձնակազմը պետք է ցրվեր մարտական հերթապահություն իրականացնող 4 գումարտակների միջեւ, բայց այդ ամենը, Գրիգորյանի պնդմամբ, չի կատարվել՝ իր համար անհայտ պատճառներով։ Դրանից հետո վաշտը մեքենաներով տեղափոխվել է մարտական դիրքեր, մասնավորապես «Չռիկներ» կոչվող տեղանք, որը համարվել է 2-րդ բնագիծ։ Ընթացքում անձնակազմը մարդկային կորուստներ եւ վիրավորներ չի ունեցել։ Թեեւ վարորդները վաշտի ավտոմոբիլային տեխնիկան քողարկել էին «Չռիկներ» կոչվող անտառում, այնուհանդերձ հակառակորդի ԱԹՍ-ները կարողացել են խոցել ողջ ավտոտեխնիկան։ 2-րդ բնագծում խրամատներ չեն եղել, անձնակազմը բացազատվել է բլուրի վրա Հայկազ Գրիգորյանի ցուցմունքի համաձայն՝ անձնակազմը բացազատվել է բլուրի վրա, քանի որ խրամատներ չեն եղել, փոխարենը եղել է առու։ Չեն եղել ինժեներական կառույցներ, ջոկի թաքստոցներ, խրամաբջիջներ, ականապատ դաշտեր ու խրամուղիներ։ «Ինձ առաջադրված մեղադրանքում նշվել է, թե իբր նահանջը չի կատարվել մարտական կանոնադրության համաձայն։ Շատ լավ, այդ դեպքում այդ նույն մարտական կանոնադրության համաձայն էլ պետք է կահավորված լիներ, չէ՞, մարտական դիրքը, եթե դա դիրք էր կոչվում»։ Սեպտեմբերի 27-ին վաշտի անձնակազմը, օդային, հրետանային հարվածների ներքո սեփական ուժերով եւ միջոցներով պառկած դիրքով կահավորել է խրամատները։ Մեղադրյալի պնդմամբ՝ այդ աշխատանքների ընթացքը շատ բարդ է եղել, քանի որ դժվար էր սովորական հետեւակի բահով բարձունքում հող փորելը։ Հայկազ Գրիգորյանի ղեկավարած անձնակազմը մինչեւ հոկտեմբերի 2-ը կատարել է հակառակորդի տեղաշարժի դիտարկում եւ վերահսկում՝ միաժամանակ շարունակելով խրամատ փորելու աշխատանքները, բայց դրանք, ըստ մեղադրյալի, վտանգավոր էին, քանի որ վերեւից եւ դիմացից բաց էր։ Իր ցուցմունքում Հայկազ Գրիգորյանը նշել է նաեւ, որ անձնակազմը չի ունեցել գիշերային տեսանելիության սարքեր, ուստի մութն ընկնելուն պես 72 զինծառայող գտնվում էր անապահով վիճակում։ Ըստ Գրիգորյանի՝ հոկտեմբերի առաջին օրը ռադիոկայանի V82 տեսակի մարտկոցները նստել են, ինքը ստիպված է եղել սերժանտներից մարտկոցներ վերցնել, իր սեփական ռադիոկայանը մի կերպ միացրել է զինվորից վերցրած բջջային հեռախոսի մարտկոցից, ինչի մասին խոսել է վաշտի զինծառայող Արման Արմաղանյանը՝ որպես վկա հարցաքննության ժամանակ։ «Անտառում, մեր թիկունքում կային հակառակորդի հարյուրավոր զինծառայողներ, որոնք մարտի էին բռնվել նաեւ 14-րդ եւ 15-րդ վաշտերի հետ։ Առաջին մի քանի օրը թիկունքային ապահովումը բավարար էր, բայց հետո անձնակազմը հաց չուներ։ Մոբի անձնակազմը՝ մոտ 50-հոգանոց խումբ, եկան, ներկայացան, տեղաբաշխումը կատարեցի։ 2 օր հետո, պատճառաբանելով, թե մեզ բերել են մսաղացի բերան, թողին-հեռացան, 4 հոգի մոբ մնաց իմ կողքին»։ Ըստ Հայկազ Գրիգորյանի՝ հոկտեմբերի 1-ին վաշտի անձնակազմի  բարոյահոգեբանական վիճակը շատ լավ Է եղել, բայց երբ մոբի անձնակազմը լքել է մարտական դիրքը, տղաների վիճակը վատացել է․ «Բացի դա՝ սոված էին ու ծարավ»։ Ինչ հանգամանքներ են Հայկազ Գրիգորյանին դրդել թողնել մարտական դիրքը Հայկազ Գրիգորյանի ղեկավարած անձնակազմը գտնվել է 1-ին եւ 2-րդ գումարտակների միջտարածությունում։ Ըստ նրա՝ դա շատ վտանգավոր վայր է եղել, որը չպիտի պահեր եւ պաշտպաներ ուսումնական գումարտակը, այլ ուրիշ ստորաբաժանում, մասնավորապես՝ հետախուզական։ Մեղադրյալի պնդմամբ՝ արդեն հոկտեմբեր 3-ի դրությամբ իր 2-րդ գումարտակի թիկունքից իր թիկունք էին անցել հակառակորդի բազմաթիվ դիվերսիոն-հետախուզական ստորաբաժանումներ, որոնք մարտի էին բռնվել Նազարյանի դասակի հետ։ Հոկտեմբերի 4-ին, ըստ Գրիգորյանի, հակառակորդի հրետանակոծությունն ուժեղացել է իրենց ուղությամբ․ «Անձնակազմին մի կերպ  5-6 անգամ իջացրել եմ ձորակը, բարձրացրել եմ մարտական դիրք, որպեսզի կորուստներ չունենայի»,- իր ցուցմունքում ասել է մեղադրյալը՝ նշելով, որ գումարտակի հրամանատարին (այդ ժամանակ Գարիկ Վարդերեսյանն էր,-հեղ․) զեկուցել է իրավիճակի, անձնակազմի բարոյահոգեբանական վիճակի մասին, բայց միջոցներ չեն ձեռնարկվել․ «Այդ ժամանակ ռադիոկայանիս զարյադկեն հավերժ պրծավ»։ Նույն օրը երեկոյան, ըստ ցուցմունքի, 1-ին ՀԳՄ-ի ուղությամբ սկսվել են ավիացիոն հարվածներ, եւ, հաշվի առնելով նաեւ թիկունք ներթափանցած դիվերսիոն խմբերը, Հայկազ Գրիգորյանը որոշում է կայացրել անձնակազմին դուրս հանել ապահով վայր․ «Որպեսզի օդային հրետանու պատճառով անմեղ մարդկանց կորուստներ չունենամ, անձնակազմին դուրս եմ հանել ապահով վայր, ու նահանջ եմ կատարել 9-րդ կիլոմետր»։ Հայկազ Գրիգորյանը դատարանին պատմել է, որ այդ ժամանակ անձնակազմը խուճապի մեջ է եղել, այդ վիճակում չէր կարող հակառակորդի հետ մարտի բռնվել, իսկ իրենց մոտ չեն եղել հակառակորդի՝ իրենց դիմաց գտնվող տասնյակ զրհատեխնիկան խոցելու համար նախատեսված միջոցներ։ «Տարհանումն իրականացրել եմ միաշարասյուն՝ դասակի հրամանատար Գ․ Հարությունյանի, վաշտի ավագ Ղարիբ Ջավադյանի եւ մոբի ռազվետկի ստորաբաժանման Լեւոնի հետ միասին, տարհանման ժամանակ մինչեւ «9-րդ կիլոմետր» կոչվող տեղանք հասնելը ոչ մի սանիտարական կորուստ չեմ ունեցել»։ Զորքը նահանջել է մինչեւ «9-րդ կմ» կոչվող տեղանք Երբ Հայկազ Գրիգորյանի ղեկավարած անձնակազմը հասել է «9-րդ կմ» կոչվող տեղանք, այնտեղ իրենց դիմավորել է գնդի հրամանատարի բարոյահոգեբանական գծով տեղակալ Մկրտչյանը, զրուցել է անձնակազմի հետ, եւ, տեսնելով նրանց բարոյահոգեբանական վիճակը, 2 դասակ Հայկազ Գրիգորյանի հետ միասին տարել է Արա լեռ կոչվող տարածք, մեկ դասակ էլ ուղեկցել Առաքյուլ կոչվող գյուղի դպրոցի նկուղ։ Անձնակազմն իրեն կարգի է բերել, սնվել, ինչից հետո գնդի հրամանատարի հրամանով անձնակազմը մեկնել է Հադրութի զորամաս։ Այնտեղ մնացել են 2-օր, հետո զորամասը հրետանակոծվել է։ Զորքը տեղափոխվել է Հադրութի դպրոց, որտեղ էլ մնացել է մինչեւ հոկտեմբերի 8-ը։  Հադրութի դպրոցում ՊԲ հրամանատարի հրամանով գումարտակի հրամանատար Գարիկ Վարդերեսյանն ազատվել է պաշտոնից, նրա փոխարեն նշանակվել Իշխան Վահանյանը, իսկ Հայկազ Գրիգորյանը նշանակվել է գումարտակի հրամանատարի տեղակալ, շտաբի պետ։ Վաշտի հրամանատար, ըստ Գրիգորյանի, նշանակվել է Գ․ Հարությունյանը։ «Բացի այդ, ցանկանում եմ նշել, որ Խոռհատ սարից շրջափակումից դուրս եմ բերել անձնակազմը Վազգեն Վարդանյանի հետ, այդ գործողությունների ժամանակ նույնիսկ հրամանատարներից ոչ ոքի հետ կապ չկար, անձնակազմը գնդի հրամանատարի հրամանով տեղափոխել եմ Սարուշեն կոչվող վայր, որտեղ անձնակազմը հանգստանում էր»,- ասել է Հայկազ Գրիգորյանը՝ նշելով, որ այնտեղ գումարտակի հրամանատար է նշանակվել մայոր Տ․ Թովմասյանը։ Հոկտեմբերի 14-ից մինչեւ պատերազմի ավարտը, Հայկազ Գրիգորյանի խոսքով, ինքը գնդի հրամանատարի հրամանով մասնակցել է մարտական գործողություններին տարբեր ուղություններով՝ Կարմիր Շուկա, Ֆիզուլի, Դրախտիկ, Շեյխեր, Մարտունի 2 եւ այլ ուղղություններում, պահեստազորայինների հետ միասին։ Պատերազմից հետո Հայկազ Գրիգորյանը նշանակվել է գումարտակի հրամանատարի տեղակալ Տավուշում Արդեն պատերազմից հետո՝ 2021 թվականին, գումարտակը վերաբաշխվել է մարտական հերթապահություն իրականացնող ստորաբաժանումների միջեւ, Հայկազ Գրիգորյանը մնացել է կադրերի տրամադրության տակ։ Ըստ Գրիգորյանի՝ իրեն առաջարկել են գումարտակի հրամանատարի պաշտոն, սակայն հրաժարվել է՝ խնդրելով նշանակել հետագա ծառայության այլ զորամասում։ Եկել է Հայաստան եւ նշանակվել N զորամասի գումարտակի հրամանատարի տեղակալ․ «Լավ ծառայության համար Գլխավոր շտաբի պետի հրամանով տեղափոխվել եմ ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի օպերատիվ կառավարման կենտրոնի ՕԿԲ սպա պաշտոնին»։ Ավարտելով ցուցմունքը Հայկազ Գրիգորյանը հայտարարել է․ «Պատերազմի առաջին օրից մինչեւ ավարտը մեկ րոպե անգամ չեմ մտածել փախնելու մասին, իմ պարտականությունները չկատարելու մասին կամ անբարեխիղճ կատարելու մասին, նույնիսկ նման տրամադրություն չի եղել մեզ մոտ։ Ստեղծված իրադրությունն է ինձ ստիպել նման քայլի գնալ։ Իմ գործողության հետեւանքով ես փրկել եմ իմ անձնակազմի կյանքը։ Զորամասի հրամանատարն այստեղ ցուցմուքն տալիս նշեց, որ եթե ես մի քանի ժամ սպասեի, միասին էինք նահանջելու։ Սա նշանակում է, որ այդ հատվածում ընդհանուր տրամադրվածությունն այդպիսին է եղել»։ Հայկազ Գրիգորյանը իր մասին տվյալներ է ներկայացրել դատարանում Հայկազ Արթուրի Գրիգորյանը ծնվել է 1991 թվականի սեպտեմբերի 16-ին Երեւանում։ Ավարտել է Երեւանի թիվ 106 միջնակարգ դպրոցը, ընդունվել է Նորայր Աճեմյանի անվան առեւտրի եւ սպասարկման պետական քոլեջը՝ ստանալով աուդիտ եւ հաշվապահություն մասնագիտությունը։ 2009 թվականին զորակոչվել է Զինված ուժեր՝ որպես պարտադիր ժամկետային զինծառայող։ 2009թ «Արմավիր» ուսումնական կենտրոնում անցել է 6-ամսյա ուսումնական դասնըթացները եւ կրտսեր սերժանտ զինվորական կոչումով մեկնել Սիսիանում տեղակայված ՀՀ ՊՆ N զորամաս՝ որպես ջոկի հրամանատար, ծանր զենքի դասակի հրամանատարի տեղակալ։ Դատարանում Գրիգորյանը հայտնել է, որ Սիսիսանի ողջ սահմանագծում անընդմեջ կատարել է մարտական հերթապահություն․ «Սպայի մասնագիտությունը եւ հայրենիքի պաշտպան լինելը իմ երազանքն էր, եւ ես, 2011թ․ տալով համապատասխան քննությունները, ընդունվել եմ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտ՝ որպես կուրսանտ։ Այնտեղ սովորելով 4 տարի, ստանալով լետենանտ զինվորական կոչում եւ մոտոհրաձգային ստորաբարանումների ղեկավարում եւ կառավարում բակալավրի աստիճան լավ գնահատականներով, բազմիցս խրարուսանքներ եմ ստացել։ 2015 թվականին իմ կամքով մեկնել եմ Արցախի Հանրապետություն,  Ջրականում տեղակայված զորամաս՝ որպես դասակի հրամանատար, 4 ՀԳՄ 10 ՀՎ 2 ՀԴ։ Այնտեղ բազմիցս արժանացել եմ պարգեւների՝ լավագույն հենակետի պատասխանատու»։ Հայկազ Գրիգորյանը մասնակցել է 2016 թվականին 4-օրյա մարտական գործողություններին։ Նա դատարնում պատմել է, որ իրենց հենակետի ուժերով եւ միջոցներով խոցել են հակառակորդի ուղղաթիռը, որում եղել է հակառակորդի գեներալի որդին․ «2 ամիս եւ ավելի պահել եւ պաշտպանել ենք մարտական դիրքը հակառակորդի դիվերսիոն հետախուզական խմբերի ներթափանցումից, քանի որ կարեւոր դի կար մեզ մոտ ուղղաթիռում։ Այդ ամենից հետո եղել եմ գնդի լավագույն զինծառայողը եւ հենակետի ավագը, վաղաժամկետ ստացել եմ ավագ լետենանտ զինվորական կոչում»։ Այնուհետեւ 2019 թվականին Հայկազ Գրիգորյանը նշանակվել է ուսումնական գումարտակի 13-րդ վաշտի հրամանատար․ «2019 թվականին, վաշտիս հետ միասին հանձնելով Գլխավոր ռազմական տեսչության քննությունները լավ գնահատականներով, արժանացել եմ լավագույն վաշտի հրամանատար դիվիզիայի մասշտաբով, որի համար ունեմ պատվոգրեր։ Նույնիսկ գնդի պատվո տախտակին փակցված էր իմ լուսանկարը։ Բազմիցս խրախուսվել եմ պատվոգրերով եւ դրամական խրախուսանքներով, թանկարժեք նվերներով։ Ուսումնական գումարտակում լինելով լավագույն վաշտի հրամանատար՝ բազմիցս եղել եմ գումարտակի պատասխանատու, վերադասի կողմից նշանակված նույնիսկ բազմիցս եղել եմ Ջրականի զորամասի հերթապահ։ Դիվիզիայի մասշտաբով մասնակցել եմ ջոկի հրամանատարների պատրաստման գործնթացին»։ Ջրականի զորամասի 1-ին գումարտակի հրամանատարի ու նրա տեղակալի հարցաքննությունը կարող եք կարդալ այստեղ՝ Զորամասի հրամանատարի խոսքով՝ Հայկազ Գրիգորյանին նահանջի հրաման չի տրվել։ Հայկազ Գրիգորյանի վաշտի զինծառայող Արման Արմաղանյանի հարցաքննությունն՝ այստեղ՝ Եթե չնահանջեինք, այդտեղ էլ կզոհվեինք։ Ջրականի 5-րդ ուսումնական գումարտակի նախկին հրամանատար Գարիկ Վարդերեսյանի հարցաքննությունն՝ այստեղ՝ 4 սպաներով չեն կարողացել կանխել զորքի ցաքուցրիվ լինելը։ Հիշեցնենք, մայոր Հայկազ Գրիգորյանը կալանավորվել էր 2024թ․ հունիսին, նրա խափանման միջոցը տնային կալանքով եւ գրավով է փոխարինվել 2024-ի նոյեմբերին։  Ի հավելումն նշենք, որ «Ինֆոքոմը» հնարավորություն չի ունեցել ներկա գտնվել այն նիստին, որի ժամանակ ցուցմունք է տվել մեղադրյալ Հայկազ Գրիգորյանը։ Հաշվի առնելով, որ «Ինֆոքոմը» լուսաբանել է գործով որպես վկա ներգրավված անձանց ցուցմունքները եւ բազմակողմանի ու համաչափ լուսաբանման կարեւորությունը, դիմել էինք Հակակոռուպցիոն դատարանին՝ խնդրելով տրամադրել նշված օրվա նիստի ձայնագրությունը։ Դատարանը, սակայն, չի տրամադրել այն՝ նշելով, որ նյութերը դատավարության մասնակիցներին կարող են տրամադրվել դատաքննության ավարտից եւ դրանց արխիվացումից հետո։ «Ինֆոքոմը» Հայկազ Գրիգորյանի համաձայնությամբ նրա պաշտպան Նորայր Նորիկյանից ստացել է մեղադրյալի ցուցմունքը։ Դատարանում ցուցմունք տալուց հետո Հայկազ Գրիգորյանը համաձայնել է պատասխանել նաեւ կողմերի հարցերին, սակայն դրանք այս հրապարակման մեջ չենք կարող ներկայացնել նիստի ձայնագրությունը չունենալու պատճառով։ Հայարփի Բաղդասարյան
21:46 - 11 փետրվարի, 2025
Աժ-ն քննարկում է ավտոկայանատեղիների, օդանավակայանների, սահմանի անցակետերի տեսահսկման համակարգերը ոստիկանության համար հասանելի դարձնելու հարցը

Աժ-ն քննարկում է ավտոկայանատեղիների, օդանավակայանների, սահմանի անցակետերի տեսահսկման համակարգերը ոստիկանության համար հասանելի դարձնելու հարցը

Հաշվի առնելով ահաբեկչության սպառնալիքները, թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության և մի շարք այլ հանցագործությունների աճը՝ անհրաժեշտություն է առաջացել առավել լայն հնարավորություններ ստեղծել նախապատրաստվող, կատարվող կամ կատարված հանցագործություններին, իրավախախտումներին՝ հնարավորինս արագ արձագանքելու, այդ թվում՝ դրանք կանխարգելելու, հայտնաբերելու և բացահայտելու համար: Այդ մասին Ազգային ժողովի՝ փետրվարի 11-ի նիստին ասաց «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հայկ Սարգսյանը՝ ներկայացնելով ««Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» և կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթը: Պատգամավոր խոսքով մի շարք հետազոտությունների արդյունքներ փաստում են, որ մարդկանց համար տեսանելի վայրերում նկարահանող սարքերի առկայությունը հանցագործությունների միտումների վրա զգալի կանխարգելիչ ազդեցություն ունի: Հայկ Սարգսյանը նշեց, որ ներկայումս Երևանում տեղի ունեցած հանցագործությունների հայտնաբերման ու բացահայտման ընթացքում ոստիկանությունը հաճախ օգտվում է ավտոկայանատեղիները վերահսկող տեսախցիկներից, և ամեն անգամ համակարգը սպասարկող ընկերությունների թույլտվության ու ներկայության անհրաժեշտություն է լինում. «Սա բարդացնում է գործընթացը՝ հանգեցնելով ժամանակի անտեղի վատնման, գործընթացի օպերատիվության խաթարման՝ դրան ոչ իրավասու անձանց անհարկի մասնակցությամբ, ինչն իր հերթին անհնարին է դարձնում դեպքերի՝ տաք հետքերով հայտնաբերումն ու բացահայտումը»: «Օրենսդրական նախաձեռնության ընդունման արդյունքում ոստիկանությունն իրավասու կլինի ՀՀ պետական համակարգի մարմիններից, ՏԻՄ-երից, պետական և համայնքային կազմակերպության մարմիններից և հիմնարկներից, ավտոկայանատեղիներից, օդանավակայաններից և պետական սահմանի անցման կետերից պահանջելու և ստանալու տեսագրություններ, ունենալու հասանելիություն դրանց տարածքում շինության՝ դրսի կողմից տեղադրված տեսանկարահանման համակարգերին»,- ասաց նա: Վերոնշյալ հասանելիությունը պետք է ներառի. 1. տեսահսկման համակարգի օգտագործողի հնարավորություն,2. առցանց ռեժիմով տեսախցիկների կենդանի տեսանյութի դիտման հնարավորություն,3. տեսանյութի հոսքի ստացման և պահպանման հնարավորություն: ՆԳՆ-ն հնարավորություն կունենա տեսանկարահանման համակարգերի միջոցով իրականացնելու տվյալների մշակում՝ հետևյալ նպատակներով՝ 1. իրավախախտումների կանխարգելման, նախականխման, կանխման, հայտնաբերման ու բացահայտման,2. հանցանք կատարելու հիմնավոր կասկածի առկայությամն դեպքում արագ արձագանքման,3. քննությունից կամ պատժի կրելուց խուսափող անձանց և հանցավոր ճանապարհով ձեռք բերված գույքի հայտնաբերման,4. անհետ կորած քաղաքացիների և հետախուզվող տրանսպորտային միջոցների հայտնաբերման,5. հասարակական կարգի պահպանման և հասարակության անվտանգության ապահովման: Տեսանկարահանման համակարգերը կիրառվելու են նաև հետևյալ նպատակներով՝ 1. տրանսպորտային հոսքի կառավարման, ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման,2. ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության ոլորտում գործունեություն իրականացնող կամզակերպությունների հետ համագործակցության,3. օրենքով չարգելված նպատակներով պետական և ոչ պետական կազմակերպուըթյուններին վճարովի հիմունքներով անհրաժեշտ վերլուծական տվյալների տրամադրման, և այլն: Ոստիկանությունը տեսահսկման համակարգերին հասանելիություն կունենա «Տեսալուսանկարահանյող էլեկտոնային համակարգերի կառավարման» ՊՈԱԿ-ի միջոցով 24/7 ժամային ռեժիմով: Հիշեցնենք, որ 2024թ. նոյեմբերի 11-ին ՀՀ ներքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն  էր տարածել՝ նշելով, որ սառեցնում է հանրային վայրերում տեսախցիկների տեղադրման նախագծի հետագա ընթացքը, որը 2024թ. հունիսի 12-ին առաջին ընթերցմամբ ընդունվել էր ՀՀ ազգային ժողովի կողմից: ՆԳՆ-ն հայտնել էր, որ խնդրի փուլային լուծման տարբերակ է քննարկվում, մասնավորապես՝ պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների տեսահսկման համակարգերին ՀՀ ներքին գործերի նախարարությանը հասանելիություն տրամադրելու մոտեցումը։
12:26 - 11 փետրվարի, 2025
Փոխգնդապետ Հովիկ Գաբրիելյանի կալանքը փոխարինվեց տնային կալանքով

Փոխգնդապետ Հովիկ Գաբրիելյանի կալանքը փոխարինվեց տնային կալանքով

Գրեթե 1․5 տարվա կալանքից հետո փոխգնդապետ Հովիկ Գաբրիելյանն ազատ կարձակվի։ Հակակոռուպցիոն դատարանը, դատավոր Վարդգես Սարգսյանի նախագահությամբ, այսօր որոշեց նրա նկատմամբ կիրառել այլընտրանքային խափանման միջոց տնային կալանքը՝ երկրից բացակայելու արգելքի հետ համակցությամբ․ «Ես իրապես հավատում եմ, որ Դուք պատշաճ վարքագիծ կդրսեւորեք, եւ որ ես որեւէ օր չեմ մտնի այս դահլիճ այն գիտակցումով, որ ինձ խաբել եք»,– ասաց դատավորը։ – Չի լինի տենց բան, պարո՛ն դատավոր,– արձագանքեց Գաբրիելյանը՝ թաց աչքերով շնորհակալություն հայտնելով։ Դատավոր Վարդգես Սարգսյանը Հովիկ Գաբրիելյանը, որ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ զբաղեցրել է ՀՀ ՊՆ 1-ին բանակային կորպուսի 2-րդ առանձին զրահատանկային գումարտակի հրամանատարի պաշտոնը, մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում պաշտոնեական դիրքը չարաշահելու մեջ, ինչի հետեւանքով նրան վստահված բնագիծն անցել է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, եւ արձանագրվել են անձնակազմի եւ տեխնիկայի կորուստներ։ Օրերս՝ փետրվարի 16-ին, լրանալու է նրա կալանավորման ժամկետը, ինչով պայմանավորված էլ դատարանը քննության առարկա դարձրեց խափանման միջոցի հարցը։ Գաբրիելյանը կալանքի տակ է 2023 թ․ հոկտեմբեր ամսից եւ առաջադրված մեղադրանքը չի ընդունում։ Ըստ դատախազի՝ դեռեւս առկա է վկաների վրա ազդեցություն գործադրելու եւ թաքնվելու ռիսկը Հանրային մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը (փոխարինում է արդեն նախկին դատախազ Գրիգոր Մղդեսյանին,–հեղ․) դատարանին միջնորդեց եւս երեք ամսով երկարաձգել Գաբրիելյանի կալանավորումը՝ պատճառաբանությամբ, որ որեւէ այլ խափանման միջոց չի կարող ապահովել մեղադրյալի պատշաճ վարքագիծը։ Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը Դավիթ Նավասարդյանի համոզմամբ՝ շարունակում է առկա լինել Գաբրիելյանի կողմից վարույթի ընթացքին խոչընդոտելու, մասնավորապես, վկաների վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելու եւ թաքնվելու ռիսկը․ «Գաբրիելյանն իրեն մեղսագրված արարքը կատարել է ի պաշտոնե եւ ունի պաշտոնի բերումով պայմանավորված կապեր ու ազդեցություն, ինչը էապես բարձրացնում է ռիկսը առ այն, որ ազատության մեջ մնալով՝ մեղադրյալը չի կատարի օրենքով իր վրա դրած պարտավորությունները։ Մասնավորապես, կխոչընդոտի վարույթի ընթացքին, ապօրինի կմիջամտի ապացուցման գործընթացին, անօրինական ազդեցություն կգործադրի դատավարությանը մասնակցող անձանց, այդ թվում՝ իր հետ ծառայողական հարաբերություններ, այդ թվում՝ նախկինում ենթակա անձնակազմի վրա»,– նշեց նա։ Հանրային մեղադրողը ընդգծեց նաեւ, որ ենթադրյալ արարքը Գաբրիելյանը կատարել է հայտարարված ռազմական դրության պայմաններում՝ այն ժամանակ, երբ նրա մասնագիտական փորձն ու կարողությունները խիստ անհրաժեշտ են եղել ռազմական գործողությունների ընթացքում հայկական զինված ուժերի առջեւ ծառացած մարտական խնդիրները արդյունավետ եւ հաջողությամբ իրականացնելու համար․ «Սա Էլ ավելի է բարձրացնում արարքի հանրային վտանգավորությունը եւ հանրային պարսավանքը, հետեւաբար նաեւ՝ ոչ պատշաճ վարքագիծ դրսեւորելու ողջամիտ հավանականությունը»,– նշեց մեղադրողը։ Ըստ պաշտպանի՝ Գաբրիելյանը ոչ մի վկայի հետ ոչ կապ ունի, ոչ էլ ունեցել է  Պաշտպան Վրեժ Խաչիկյանը հակադարձեց՝ չկա եւ չէր էլ կարող լինել որեւէ փաստական հանգամանք, որ ազատության մեջ մնալով՝ Գաբրիելյանը անօրինական վարքագիծ է դրսեւորել։ Նա շեշտեց՝ դատակոչի ցուցակում ներառված է 37 վկա, որից 14-ն է ականատես։ Այդ 14-ից միայն 4-ն է Գաբրիելյանին ենթակա, որոնցից 2-ն արդեն հարցաքննվել են, մյուսների հետ էլ Գաբրիելյանը կապ չի ունեցել եւ առ այսօր չունի։ Ձախից՝ մեղադրյալ Հովիկ Գաբրիելյանը, պաշտպան Վրեժ Խաչիկյանը Պաշտպանը ուշադրություն հրավիրեց անձը բնութագրող հանգամանքների վրա․ «Մի անձնավորություն, որը պատերազմին է մասնակցել եւ իր զինվորների կյանքը փրկել, որը «T90» տանկը շահելու եւ ՀՀ բերելու մեջ մեծ դերակատարում է ունեցել, նախկինում որեւէ հանցանք չի կատարել, ունեցել է միայն պարգեւներ եւ խրախուսանքներ, կորպուսի հրամանատարի խնդրանքով թոշակի անցնելուց հետո վերադարձել է, ստանձնել զորամասի հրամանատարի պաշտոնը․․․ Այս ամենը գցենք ջուրը, ասենք՝ չէ, քանի որ մեղադրվում է, պետք է նստած մնա, մինչեւ գործը կվերջանա՞»,– ասաց պաշտպանը։ Վրեժ Խաչիկյանը հիշեցրեց այն հանգամանքը, որ որոշ զինծառայողների զոհվելու օրերը չեն համընկնում մեղադրանքում նկարագրված դեպքի հետ, թեեւ նրանց անունները առկա են գործի նյութերում․ «Ենթադրենք՝ եկավ մի պահ, ճշմարտությունը բացահայտվեց, ենթադրենք՝ արդարացվեց, ճիշտ է, պետությունն ասում է՝ անձը ռեաբիլիտացիայի (արդարացված մեղադրյալին տրվող հատուցում,–հեղ․) իրավունք ունի, բա այս մարդու ապրումնե՞րը որպես փախստական, որպես երկու զավակների հայր, որպես հիվանդ մոր որդի․․․ Ոչ տուն ունի, ոչ տեղ ունի, քոչվոր փախստական, էս մարդու վիճակը ո՞նց պիտի լինի․․․ Ինչքան երկար պահենք, էս անձը գնա, վատանա, հետագայում, Աստված չանի, մի բան պատահի, կարա՞նք ռեաբիլիտացիայի հնարվորություն տանք։ Ինչո՞ւ այլ խափանման միջոցներ, օրինակ, տնային կալանքը, չեն կարող հիմա ապահովել պատշաճ վարքագիծը, ինչո՞ւ վերջապես հնարավորություն չտալ Արցախից գաղթելուց հետո շփվել ընտանիքի անդամների հետ եւ տան մեջ գտնվելով՝ մի օգտակար բան անել»,– նշեց Խաչիկյանը՝ միջնորդելով կիրառել այլընտրանքային խափանման  միջոցներ։ Դատարանը հաշվի առավ, որ 1 տարվա ընթացքում հնարավոր է եղել հարցաքննել ընդամենը 6 վկայի Լսելով կողմերին՝ նախագահող դատավոր Վարդգես Սարգսյանը որոշեց մերժել մեղադրողի միջնորդությունն ու բավարարել պաշտպանի միջնորդությունը․ «Ես հաշվի եմ առնում այն հանգամանքը, որ այս մեկ տարվա ընթացքում հնարավոր ամենաարագ տեմպերով նիստեր ենք նշանակել, բայց 37 վկաներից հարցաքննել ենք ընդամենը 6-ին, հիմա եթե սա բազմապատկում ենք, ստացվում է՝ առնվազն 6 տարի պիտի ծախսենք, որ վկաների հարցաքննությունն ավարտենք․․․ Եթե իմանամ, որ Դուք ինձ չեք վստահում, իմ իրականացրած արդարադատությանը չեք վստահում, խնդրում եմ՝ ինքնաբացարկի միջնորդություն ներկայացրեք, քննարկենք։ Բայց եթե Դուք վստահում եք, կարծում եմ՝ ես այդ մթնոլորտը չեմ ստեղծել, որ մտածեք՝ ով գա, այստեղ ինչ խոսի, անվերապահորեն հավատամ, ընդհակառակը, ես ինտնենսիվորեն, քրեադատավարական ողջ գործիքակազմի կիրառմամբ քննություն եմ իրականացնում, որովհետեւ ի վերջո, 15 զինծառայողների մահվան մեջ Ձեր մեղավորությունը կամ անմեղությունը հաստատելու պատասխանատվությունն իմ ուսերին է։ Եթե պաշտպան Խաչիկյանն ու մեղադրող Նավասարդյանը սխալվելու հնարավորություն ունեն, ես դա չունեմ, դրա պատասխանը ես եմ տալու իմ կայացրած ակտով, հետեւաբար, ես իրապես ուզում եմ հավատալ, որ որեւէ օր ինձ խաբված չեմ զգա»,– դիմելով մեղադրյալին՝ ասաց դատավորը։ Նա միաժամանակ որոշեց Գաբրիելյանին արգելել ունենալ նամակագրություն, հեռախոսային խոսակցություններ, օգտվել հաղորդակցության այլ ձեւերից, այդ թվում՝  փոստային առաքանուց։ Արգելեց նաեւ  ընտանիքի անդամներից եւ պաշտպանից բացի այլ անձանց հետ շփում ունենալ։ Տնային կալանքը կիրառվելու է փետրվարի 16-ից եւ ուժի մեջ է լինելու 3 ամիս։  Վկա Արմենակ Վիրաբյանը Հովիկ Գաբրիելյանին չէր ճանաչում Այսօրվա նիստի ընթացքում հարցաքննվեց նաեւ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ հատուկ նշանակության բրիգադի 1-ին ջոկատի հրամանատարի տեղակալ Արմենակ Վիրաբյանը։ Հատուկ նշանակության բրիգադը այն ստորաբաժանումն է, որի ուղղությունը Գաբրիելյանի ենթադրյալ չթույլատրված նահանջի պատճառով մնացել է անպաշտպան, եւ հակառակորդը կարողացել է անարգել շրջանցել թիկունք։ Վիրաբյանը, սակայն, ներկաներից ոչ ոքի, այդ թվում՝ Գաբրիելյանին, չէր ճանաչում, նաեւ տեղյակ չէր, թե ինչ գործով է կանչվել դատարան, քանի որ նախկինում քննիչի մոտ տարբեր դեպքերի շուրջ է հարցաքննվել։ Վկա Արմենակ Վիրաբյանը Դատարանը նրան պարզաբանեց՝ սույն գործը վերաբերում է 2020 թ․ հոկտեմբերի 4-5-ի իրադարձություններին եւ  մասնավորապես Ջրականից դեպի Հադրութ իրականացրած նահանջին։ Պատասխանելով դատավարության մասնակիցների հարցերին՝ վկա Արմենակ Վիրաբյանը պատմեց, որ հոկտեմբերի 3-ին իր ջոկատը տեղակայվել է Ջրականի պաշտպանական բնագծում, ինքը նրանց է միացել հոկտեմբերի 4-ին։ Ասաց՝ խոսակցություններից գիտեին, որ իրենք են առաջնագիծը, հակառակորդի հնարավոր հարձակման դեպքում պետք է նրանց «դիմավորեին»։ Տեղանքում նախկինում թերի փորված, անմխիթար խրամատներ էին։ Ըստ վկայի՝ իրենից աջ տեղակայվել է իրենց բրիգադի երկրորդ ջոկատը, իսկ թե ովքեր են եղել իրենցից ձախ, չգիտեր, բայց ռադիոկապով լսել էր, որ այնտեղ եւս հայկական ստորաբաժանում է։ Նշենք, որ խոսքը հենց Գաբրիելյանի ստորաբաժանման մասին է։ Ըստ վկայի՝ հոկտեմբերի 5-ին ճակատային գրոհ չի եղել Առաջին հարձակումը եղել է հենց հոկտեմբերի 4-ին, որին հաջորդել է հարաբերական անդորր։ Գիշերը, ըստ վկայի, իրենց ուղղությամբ չի եղել, միայն՝ ձախ թեւի ուղղությամբ՝ մի քանի կմ հեռու։ Մարտերը վերսկսվել են հոկտեմբերի 5-ի կեսօրին․ «Ճակատային գրոհ չի եղել, ձախ կողմից շրջափակում է եղել, որը ընդհատվել է մեր կողմից․․․ Աջ հատվածում էլ մարտեր էին ընթանում, կրակոցի ձայներ կային․․․ Ընթացքում, երբ տեղեկություններ են ստացվել, որ շրջափակման մեջ ենք, վերադաս հրամանատարությունը որոշում է կայացրել՝ քաշվենք աջ, միանանք հարեւան ջոկին»։ Մեղադրողի հարցին՝ ձախակողմյան ստորաբաժանումից ի՞նչ տեղեկություն ունեին, չէ՞ որ այնտեղ էլ էր հայկական զինված ուժերը, վկան պատասխանեց, որ տեղեկություն չունեին, նրանց հետ անձամբ կապի մեջ չի եղել, իր ռադիոկապը միայն ջոկի ներսում եւ հրամանատարության հետ էր։ Իրենց ջոկատի հրամանատար Կարեն Բաբայանը եւս, ըստ ամենայնի, ձախ թեւի հետ կապ չի ունեցել։ Պաշտպան Վրեժ Խաչիկյանի հարցին՝ այդ դեպքում համագործակցությունը աջ կամ ձախ թեւի հետ ինչպե՞ս էր կազմակերպվում, վկան պատասխանեց․ «Վերադաս հրամանատարության միջոցով, ես չեմ ունեցել»։ Վերադաս հրամանատարությունը ունեցել է անմիջական կապ թե ոչ՝ վկան չգիտեր։ Հարցին՝ աջ կողմում տեսե՞լ են հակառակորդի, վկան պատասխանեց, որ անձամբ չէ, բայց խոսակցություններից է այդպես հասկացել, որ այնտեղ եւս շրջափակման վիճակ էր․ «Գնացինք աջ, որտեղ մեր երկրորդ ջոկատն էր, որը շրջափակումից դուրս էր, ժամը 3-5-ի հատվածում նրանց հետ դուրս եկանք, շարժվեցինք ձորակներով դեպի Ջրականի զորամասի մշտական տեղակայման վայր, որտեղ Մեղրիի զորամասն էլ էր։ Այդ ընթացքում հակառակորդի հետ հրաձգային, նաեւ հրետանային զենքերով ճնշում կար, նաեւ անձամբ մարտ ենք ունեցել»։ Մեղադրողը նկատեց՝ նախաքննության ժամանակ վկան նշել էր, որ շրջափակման վտանգը միայն ձախակողմյան հատվածից էր, իսկ այժմ նշեց նաեւ աջակողմյան հատվածը։ Վկան պարզաբանեց՝ դա իրադրության գնահատման արդյունքում իր անձնական եզրահանգումն է, նաեւ հետագա խոսակցություններից է այդպես հասկացել։ Հարցին, թե ինչու որոշվեց քաշվել աջ, այլ ոչ թե մարտ վարել, ինչպես նախորդ օրը, վկան դժվարացավ հստակ պատասխանել, ասաց՝ դա հրամանատարության ցուցումն է եղել․ « Նրանք ավելի լավ են տեղեկացված եղել ռազմաճակատի իրավիճակի, շրջանցող ուժերի խմբաքանակի ուժերի մասին, կարող եմ ենթադրել, որ շրջափակման մեջ չթողնելու համար որոշվել է աջ քաշվել, երկու ստորաբաժանման կազմով շրջափակումից դուրս գալ»։ Պաշտպան Վրեժ Խաչիկյանը հիշեցրեց՝ իրենցից ձախ գտնվում էր Գաբրիելյանի տանկային ստորաբաժանումը, որը, սակայն, տանկեր չի ունեցել։ Այդ պայմաններում այդ ստորաբաժանումը կարո՞ղ էր կանխարգելել, օգնություն ցուցաբերել իրենց։ Վկան, սակայն, ասաց՝ այդ հարցին պատասխանել չի կարող։  Նա դժվարացավ հստակ պատասխանել նաեւ այն հարցին՝ արդյո՞ք հրաձգության արդյունքում կոնկրետ տեխնիկա վնասվել է թե ոչ․ «Որ կոնկրետ փամփուշտ մտնի տեխնիկայի մեջ, դա չեմ կարող ասել, բայց մենք հրաձգային մարտի բռնվել ենք, եթե բռնված չլինեինք, նշանակում է՝ անիմաստ էինք այնտեղ»։ Արմեն Վիրաբյանի խոսքով՝ այն ժամանակ, երբ իրենք նահանջել են Ջրական, այնտեղ արդեն հակառակորդի 10-12-հոգանոց խումբ է եղել, որին ոչնչացրել են։ Թե ինչու են նահանջել հենց այդ ուղղությամբ, վկան տեղյակ չէր, ասաց՝ դա եւս վերադաս հրամանատարների ցուցումն էր։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց փետրվարի 24-ին։   Միլենա Խաչիկյան  
22:26 - 10 փետրվարի, 2025
Շուրջ 135 միլիոն դրամի գնում՝ համայնքապետի ընտանիքին պատկանող ընկերությունից․ Գավառ համայնքի գնումները

Շուրջ 135 միլիոն դրամի գնում՝ համայնքապետի ընտանիքին պատկանող ընկերությունից․ Գավառ համայնքի գնումները

Գավառի համայնքապետարանը և համայնքապետարանի ենթակայությամբ աշխատող «Գավառ համայնքի կոմունալ սպասարկում և բարեկարգում» համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունը  2020-2024 թվականներին շուրջ 135 միլիոն դրամի գնում են կատարել Գավառի համայնքապետի ընտանիքին պատկանող ընկերությունից։ Գնումներ են կատարվել նաև համայնքապետարանի այլ աշխատակիցների ընտանիքներին պատկանող ընկերություններից։    2024 թվականին Գավառի համայնքապետարանը «Գավառտրանս» ընկերությունից գնել է շուրջ 1.5 մլն դրամի սեղմված բնական գազ։ Մեկ այլ պայմանագրով ընկերությունը համայնքապետարանին մատուցել է ուղևորափոխադրման ծառայություններ։ Գնման ընթացակարգին մասնակցել է միայն «Գավառտրանսը»։ 2024 թվականին մատակարարված ապրանքների և մատուցված ծառայությունների համար ընկերությունը համայնքապետարանից ընդհանուր առմամբ ստացել է շուրջ 9 մլն դրամ։ Գուրգեն Մարտիրոսյանը Արա Զոլյանի հետ «Գավառտրանս» ընկերությունը համահիմնադրել է 2003 թվականին։ Մարտիրոսյանը 2005 թվականին առաջին անգամ ընտրվել է Գավառ համայնքի ղեկավար։ Համայնքապետի պաշտոնը ստանձնելուց երեք տարի անց նա դուրս է եկել ընկերությունից՝ իր 50% բաժնեմասը փոխանցելով հորը՝ Երվանդ Մարտիրոսյանին։ Այժմ ընկերության բաժնեմասերի մեծ մասի սեփականատերերն են Մարտիրոսյանի հարազատներն ու նրա հետ քաղաքական հարաբերություններ ունեցող մեկ անձ. հայրը՝ Երվանդ Մարտիրոսյանը (10% բաժնեմաս), անչափահաս որդին՝ Նարեկ Մարտիրոսյանը (10 % բաժնեմաս), որդին՝  Յուրի Մարտիրոսյանը (10 % բաժնեմաս), քույրը՝ Նարինե Մարտիրոսյանը (10% բաժնեմաս) և վերջինիս որդին՝ Գևորգ Հասասյանը (10% բաժնեմաս)։ Իսկ ամենամեծ՝ 31% բաժնեմասը պատկանում է Գավառ համայնքի կառավարող «Գուրգեն Մարտիրոսյան դաշինք» խմբակցության ավագանու անդամ Հրայր Գուլաբյանին, որը նաև ընկերության տնօրենն է։ Եվս 19% բաժնեմաս ունի ընկերության համահիմնադիր Արա Զոլյանը։ Այսպիսով՝ ընկերության բաժնեմասերի կեսը պատկանում է Մարտիրոսյանների ընտանիքին։ Համայնքի ղեկավարին փոխկապակցված ընկերությունը գնումների մրցույթներում հաղթել է նաև նախորդ տարիներին  Գավառի համայնքապետարանի՝ մեր հարցմանն ի պատասխան տրամադրած տվյալների համաձայն՝ համայնքապետարանը «Գավառտրանս» ընկերության հետ 2020-2024 թթ․ ընթացքում կնքել է ուղևորափոխադրող ավտոմեքենաների վարձակալության ծառայությունների մատուցման 5  և սեղմված բնական գազի  ձեռքբերման 3 պայմանագիր։ Եվս 15 պայմանագիր համայնքապետի ընտանիքին պատկանող ընկերության հետ կնքել է Գավառ համայնքին պատկանող «Գավառ համայնքի կոմունալ սպասարկում և բարեկարգում» ՀՈԱԿ-ը՝ սեղմված բնական գազ և աղբարկղեր մատակարարելու համար։ Այս պայմանագրերի շրջանակում կատարված գնումների ընդհանուր գինը կազմում է 135 մլն դրամ։ Թեև այս գնումների մրցույթներից որևէ մեկը «Մեկ անձից» գնման ընթացակարգով չի անցկացվել, կարևոր է նշել, որ 23 մրցույթներից 17-ում միակ մասնակիցը եղել է «Գավառտրանս» ընկերությունը։ Համայնքապետ Գուրգեն Մարտիրոսյանը շահերի բախում չի տեսնում Մեր հարցմանն ի պատասխան՝ Գուրգեն Մարտիրոսյանը նշեց, որ այս իրավիճակում շահերի բախում չկա, քանի որ իր մասնավոր շահը չի ազդել պաշտոնեական պարտականությունների անաչառ և օբյեկտիվ կատարման վրա։   «Պայմանագրերը կնքվել են գնահատող հանձնաժողովի որոշումների հիման վրա, այլ ոչ թե իմ պաշտոնեական պարտականությունների ոչ անաչառ կամ ոչ օբյեկտիվ կատարմամբ, իսկ պայմանագրի արդյունքն ընդունել է պատասխանատու ստորաբաժանումը՝ փաստացի մատակարարված ապրանքի կամ մատուցված ծառայությունների համար»,- նշել է համայնքապետը: Մարտիրոսյանը խնդրահարույց չի համարում նաև այն, որ համայնքային գնումներում ընդհանուր շուրջ 135 մլն դրամի պայմանագիր կնքած ընկերությունում բաժնեմաս ունի Գավառ համայնքի ավագանու անդամ Հրայր Գուլաբյանը։ Մարտիրոսյանի խոսքով ավագանու անդամին չի արգելվում զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ՝ այդ թվում մասնակցելով գնման գործընթացներին։  «Գավառտրանս» ընկերությունից կատարված գնումներից 20-ն իրականացվել է «Գնանշման հարցում» ընթացակարգով։ Թեպետ գնանշման բոլոր 20 հարցումներին էլ դիմող միակ մասնակիցը եղել է «Գավառտրանսը», Մարտիրոսյանը պնդում է, թե գնանշման հարցումը և բաց մրցույթը ձևականորեն չեն տարբերվում իրարից՝ բացառությամբ գնման առարկայի գնի և հայտերի բացման ժամկետների։ Նա կարծում է, որ գնման այս ձևը չի պարունակում որևէ կոռուպցիոն ռիսկ և ոչ թափանցիկություն։ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը շահերի բախման մասին նախկինում իր կայացրած որոշումներում արձանագրել է, որ որևէ ձևով դրսևորված փոխկապակցվածության դեպքում տվյալ պաշտոնյան մինչև որոշում ընդունելը կամ գործողություն կատարելը պարտավոր է շահերի բախմանը վերաբերող հանգամանքների մասին Հանձնաժողովին գրավոր հայտարարություն ներկայացնել:  Այս պարագայում Գավառի համայնքապետ Գուրգեն Մարտիրոսյանը պետք է համայնքային գնումներում իր ընտանիքն պատկանող ընկերության մասնակցության, այսինքն՝ համայնքային գնումներում իր ընտանիքն պատկանող ընկերության մասնակցության, այսինքն՝ շահերի բախման իրավիճակի վերաբերյալ 10-օրյա ժամկետում գրավոր ծանուցեր Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին, ինչը չի արել։ Ըստ Հանրային ծառայության մասին օրենքի՝ շահերի բախումն իրավիճակ է, երբ պաշտոն զբաղեցնող անձի մասնավոր շահերն ազդում են կամ կարող են ազդել վերջինիս պաշտոնեական պարտականությունների անաչառ և օբյեկտիվ կատարման վրա: Մասնավոր շահը ենթադրում է որևէ արտոնություն պաշտոնատար անձի կամ նրա հետ փոխկապակցված անձանց, կազմակերպություններին, որոնց հետ կան գործնական, անձնական, քաղաքական հարաբերություններ։  Պատասխանելով մեր հարցին, թե Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով ներկայացվե՞լ է արդյոք գրավոր հայտարարություն շահերի բախման իրավիճակի առաջացման վերաբերյալ, Մարտիրոսյանը նշել է․ «Քանի որ իմ լիազորությունների շրջանակներում գործողություն կատարելը գնման ընթացակարգի արդյունքում գնահատող հանձնաժողովի կողմից ընդունած որոշման հիման վրա է եղել, արդեն իսկ կնքվելիք պայմանագրի հաստատումը չեմ համարել շահերի բախման իրավիճակի առաջացում»։ Նշենք, որ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին շահերի բախմանը վերաբերող հանգամանքների մասին գրավոր հայտարարություն չներկայացնելն առաջացնում է 300 000 դրամ տուգանք։ «Ինֆոքոմի» մեկ այլ համանման հրապարակման հիման վրա, օրինակ, Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը վերջերս վարչական տույժի է ենթարկել Ստեփանավանի համայնքապետ Արմեն Գրիգորյանին։   Մարտիրոսյանի չի հայտարարագրել հոր և որդիների մասնակցությունն ընկերություններում  Եկամուտներից, ծախսերից ու գույքից բացի՝ պաշտոնատար անձը պետք է հայտարարագրի նաև իր և իր ընտանիքի անդամների մասնակցությունը առևտրային կազմակերպություններում և ներկայացվածությունը դրանց կառավարման մարմիններում։ Մարտիրոսյանի հայտարարագրում, սակայն, արտացոլված չէ հոր և որդիների մասնակցությունը «Գավառտրանս» ընկերությունում։ Ընդ որում՝ համայնքապետի հայրը՝ Երվանդ Մարտիրոսյանը, մասնաբաժիններ ունի այլ ընկերություններում ևս։ Երվանդ Մարտիրոսյանը 2010 թ․ հիմնադրել է «Երյունա» ՍՊԸ-ն, որն արդյունահանում է գեղազարդային և շինարարական քարեր։ Երվան Մարտիրոսյանը 2019-ին էլ  հիմնադրել է «Կարանտին» ընկերությունը։ Այս ընկերություններում Երվանդ Մարտիրոսյանի մասնակցությունը ևս Գուրգեն Մարտիրոսյանը չի հայտարարագրել։   Գավառի համայնքապետարանը գնումներ է կատարել նաև համայնքային այլ պաշտոնյաներին փոխկապակցված ընկերություններից Գավառի համայնքապետարանը 2022-2024 թվականներին ընդհանուր 218 մլն դրամ արժողությամբ շինարարական աշխատանքների իրականացման 7 պայմանագիր է կնքել «Ֆավորիտ-Մ» ընկերության հետ։ «Ֆավորիտ-Մ» ընկերությունը 2017 թ․ հիմնադրել է համայնքի ղեկավարի ներկայիս տեղակալ Մուրադ Մովսիսյանը։ Ընկերության սեփականատերն այժմ Մովսիսյանի հայրն է՝ Սամվել Մովսիսյանը։ Իրավաբանական անձնանց պետական ռեգիստրի տվյալների համաձայն՝ ընկերության գրանցման հասցեն համընկնում է Մուրադ Մովսիսյանի գրանցման հասցեի հետ։  Մուրադ Մովսիսյանը մեր զրույցում ասաց, որ բոլոր գնումներն իրականացվել են էլեկտրոնային եղանակով, և ինքը որևէ ազդեցություն ունենալ չէր կարող։ Հարցին՝ գնահատող հանձնաժողովի անդամների վրա չէ՞ր կարող ազդել արդյոք այն հանգամանքը, որ մրցույթին մասնակցության հայտ ներկայացրած ընկերություններից մեկը պատկանում է իրենց վերադասի հորը, Մուրադյանը պատասխանեց՝ որևէ ուղղորդում չի արել հօգուտ հոր ընկերության որոշումներ կայացնելու նպատակով։  «Ես նման իրավունք չունեմ և ինձ թույլ էլ չեմ տա։ Մասնակցող ընկերությունները մասնակցել են նաև մինչև 2022 թվականը, և ի վերջո, եթե որևէ անօրեն գործողություն նկատեին, կբողոքարկեին․ օրենքը դրա հնարավորությունը տալիս է։ Ես այստեղ որևէ խնդիր չեմ տեսնում»,- ասաց Մուրադյանը։  Կառավարող խմբացկությունից ավագանու անդամ Ալիկ Մարտիրոսյանի եղբոր՝ Ավետիք Մարտիրոսյանի ընկերությունը՝ «Արմավ-700»-ը, 2022 թ․ համայնքի հետ կնքել է 3 մլն դրամի պայմանագիր՝ մատուցելով շների ստերիլիզացման ծառայություններ։ Այսպիսով, 2020-2024 թվականներին Գավառ համայնքը ավելի քան 350 միլիոն դրամի գնում է կատարել համայնքային պաշտոնյաների ընտանիքների անդամների ընկերություններից։ Ավելին՝ համայնքապետը չի հայտարարագրել իր ընտանիքի անդամների մասնակցությունը գնումներին մասնակցած առևտրային կազմակերպությունում։ Լիլիթ Գրիգորյան 
19:38 - 07 փետրվարի, 2025
«Ինֆոքոմի» հրապարակման հիման վրա ԿԿՀ-ն Ստեփանավանի համայնքապետի նկատմամբ կիրառել է վարչական տույժ

«Ինֆոքոմի» հրապարակման հիման վրա ԿԿՀ-ն Ստեփանավանի համայնքապետի նկատմամբ կիրառել է վարչական տույժ

Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը վարչական տույժի է ենթարկել Ստեփանավանի համայնքապետ Արմեն Գրիգորյանին՝ հիմնվելով  «Ինֆոքոմի» հրապարակմամբ բացահայտված՝ համայնքային գնումներում շահերի բախման դեպքերի ուսումնասիրության վրա։  «Ինֆոքոմը» ուսումնասիրել էր 2022 և 2023 թվականներին Ստեփանավան համայնքի կատարած գնումները և արձանագրել, որ Ստեփանավանի համայնքապետարանի գնումների շուրջ 70%-ն իրականացվում է առանց մրցույթի՝ մեկ անձից գնման ընթացակարգով, իսկ համայնքային պաշտոնյաների և նրանց ընտանիքի անդամների ընկերությունները պարբերաբար հաղթում են համայնքային գնումներում։  Առավել ուշագրավ էր այն դեպքը, երբ համայնքապետարանը շուրջ 50 մլն դրամի պայմանագիր էր կնքել Քաղաքաշինության բաժնի նախկին պետ, այժմ համայնքապետի օգնական Լևոն Քալանթարյանի եղբոր ընկերության հետ՝ բազմաբնակարան շենքում էներգաարդյունավետ արդիականացման աշխատանքների իրականացման համար։ Այդ աշխատանքների տեխնիկական հսկողության իրականացումն էլ պատվիրակվել էր Լևոն Քալանթարյանի որդու ընկերությանը։  Նույն ժամանակահատվածում համայնքապետարանը պայմանագրեր էր կնքել նաև համայնքի ղեկավարի տեղակալի, ավագանու անդամներից մեկի կնոջ և ավագանու մեկ այլ անդամի ընկերությունների հետ։  Հանձնաժողովը, ուսումնասիրելով այս բոլոր դեպքերը, արձանագրել է, որ Ստեփանավանի համայնքապետ Արմեն Գրիգորյանը, որպես պատվիրատուի ղեկավար, համայնքային կարիքների համար գնման պայմանագրեր է կնքել օրենքի իմաստով իրեն փոխկապակցված անձանց հետ անձնական հարաբերություններ ունեցող անձանց հետ։  Միաժամանակ Հանձնաժողովը նշել է, որ համայնքապետն ուներ շահերի բախմանը վերաբերող հանգամանքի մասին Հանձնաժողով հայտարարություն ներկայացնելու պարտավորություն, որը չկատարելու համար սահմանված է վարչական պատասխանատվություն։ Այսպիսով, հաշվի առնելով, որ Ստեփանավան համայնքի ղեկավար Արմեն Գրիգորյանը կատարել է գործողություն, որն առերևույթ հանգեցրել է կամ կարող էր հանգեցնել շահերի բախման իրավիճակի առաջացման, միաժամանակ որպես քաղաքական պաշտոն զբաղեցնող անձ «Հանրային ծառայության մասին» օրենքով սահմանված կարգով 10-օրյա ժամկետում շահերի առկայության մասին գրավոր հայտարարություն չի ներկայացրել Հանձնաժողով՝ խախտելով օրենքով սահմանված շահերի բախմանը վերաբերելի իրավակարգավորումների պահանջ, Հանձնաժողովը նրա նկատմամբ կիրառել է տույժ 300 000 դրամի չափով։ «Ինֆոքոմը» համայնքային պաշտոնյաներին փոխկապակցված անձանցից գնումների մի շարք դեպքեր է հայտնաբերել նաև Սևան և Քաջարան համայնքներում։   Լիլիթ Գրիգորյան
13:24 - 07 փետրվարի, 2025