ԿԱՐԴԱԼԻՔ

Ըստ վկայի՝ սպաներն առանց ռադիոկապի են մեկնել Խուռհատ սարը՝ մարտական առաջադրանքի

#Կարճ_ասած Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի Կենտրոն եւ Նորք Մարաշ նստավայրում երեկ շարունակվեց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ իշխանության անգործության եւ մարտի դաշտը լքելու մեջ մեղադրվող հրամանատար Իշխան Վահանյանի գործի քննությունը, որի ժամանակ դատարան ներկայացան եւ հարցաքննվեցին շարքային Ռոման Դոլինյանը եւ սպա Արսեն Ղարիբյանը։ Վերջինիս հարցաքննությունն անցավ լարված մթնոլորտում։ Ղարիբյանը հայտարարեց, որ 2020 թ․ հոկտեմբերի 10-ին՝ Հադրութի հարակից Խուռհատ սարը բարձրանալիս, Ջրականի 5-րդ ուսումնական գումարտակի վաշտերի եւ դասակների հրամանատարներն իրենց մոտ ռադիոկապ չեն ունեցել․ մինչեւ սարը բարձրանալը տվել են՝ լիցքավորման դնելու եւ այլեւս հետ չեն ստացել, քանի որ այն հատվածը, որտեղ գտնվել են մարտկոցները, հրետակոծության է ենթարկվել։ Նա նաեւ պատմեց, թե ըստ իր տեղեկությունների՝ ինչպես է ստացվել, որ նահանջի ժամանակ մի խումբ զինծառայողներ կապի դասակի հրամանատար Հովհաննես Մուրադյանի հետ բաժանվել են անձնակազմից, ինչի հետեւանքով սխալ ուղղությամբ են գնացել եւ զոհվել։ Այնուհանդերձ, նրա ցուցմունքներում որոշ հակասություններ եղան, եւ հանրային մեղադրողը միջնորդեց հրապարակել նրա նախաքննական ցուցմունքը։ #Մանրամասն 2020 թ․ հոկտեմբերի 10-ին՝ Հադրութի հարակից Խուռհատ սարը բարձրանալիս, Ջրականի 5-րդ ուսումնական գումարտակի վաշտերի եւ դասակների հրամանատարներն իրենց մոտ ռադիոկապ չեն ունեցել, կապի միակ միջոցը եղել է գումարտակի հրամանատար Իշխան Վահանյանի մոտ, որը, հիշեցնենք, ըստ մեղադրանքի, մարտի դաշտը ինքնակամ լքելիս այն իր հետ տարել է։ Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանում նման ցուցմունք երեկ տվեց պատերազմի ժամանակ հիշյալ գումարտակի ականանետային մարտկոցի հրամանատար, ավագ լեյտենանտ, ներկայում կապիտան Արսեն Ղարիբյանը։ Վերջինս հայտնեց, որ Վահանյանի հետ ունի միայն ծառայողական փոխհարաբերություններ։ Ղարիբյանի հարցաքննությունն անցավ լարված մթնոլորտում, ինչի պատճառով նիստը պարբերաբար ընդմիջվեց՝ ձգվելով մինչեւ ուշ երեկո։ Վկա Արսեն Ղարիբյանի նախաքննական եւ դատաքննական ցուցմունքներում էական հակասություններ կային Նախքան Խուռհատ սարի իրադարձություններից խոսելը վկա Արսեն Ղարիբյանը անդրադարձավ Նյուզգար կոչվող տեղամասում տեղի ունեցած դեպքերին։ Ըստ նրա՝ պատերազմը սկսելուց օրեր անց՝ հոկտեմբերի 30-ին, իր ականանետային մարտկոցի միջոցները ոչնչացվել են, ինչի մասին ինքը զեկուցել է, բայց օգնություն այդպես էլ չի ստացել, այդ իսկ պատճառով իր անձնակազմով մեկնել է հրամանատարական դիտակետ՝ գումարտակի՝ այդ ժամանակվա հրամանատար Գարիկ Վարդերեսյանի տված խնդիրները կատարելու։ Լուսանկարում՝ վկա Արսեն Ղարիբյանը Մեկնելուց օրեր անց՝ հոկտեմբերի 2-ին, Նյուզգարում հարձակում է եղել, հայկական ստորաբաժանումները զոհեր եւ վիրավորներ են ունեցել։ Լուրն իմանալուց հետո, ըստ վկայի, գումարտակի հրամանատարը կապվել է գնդի հրամանատարի հետ, մեքենա է ուզել զոհերին եւ վիրավորներին տեղափոխելու համար, իսկ երբ մարտերը որոշ չափով թուլացել էին, ինքը, Վարդերեսյանը, նրա վարոդը եւ վարորդի հայրը միասին գնացել են այն վայրը, որտեղ արդեն հավաքված են եղել վիրավորները։ Հանրային մեղադրող Գեւորգ Ավետիսյանը տեղեկացրեց՝ քրեական գործում տվյալներ կան, որ գումարտակի հրամանատարի հրամանով շտապօգնության մեքենայով վիրավորներին օգնություն ցուցաբերելու է մեկնել այդ պահին շտաբի պետ Իշխան Վահանյանը, եւ խնդրեց հայտնել՝ հրամանատարական կետում գտնվելով՝ վկան իմացե՞լ է այդ մասին։ Վերջինս բացասական պատասխան տվեց՝ նշելով, որ մշտապես այնտեղ չի եղել, գնացել–եկել է, վաշտերին սնունդ բաժանել։ Հարցին՝ հետագայո՞ւմ էլ իրեն չեն հասել տեղեկություններ այդ մասին, վկան բացասական պատասխան տվեց։ Մեղադրող դատախազը հայտարարեց, որ վկայի ցուցմունքում էական հակասություններ կան, եւ դատավոր Ջոն Հայրապետյանի թույլտվությամբ հրապարակեց նույն դրվագի վերաբերյալ նրա՝ նախաքննության փուլում՝ 2021 թ․ հուլիսի 8-ին տված ցուցմունքը։ Ըստ այդ ցուցմունքի՝ վկան տեղեկացել է, որ Վահանյանը շտապօգնության մեքենայով իբրեւ վիրավորներ հանելու պատճառաբանությամբ լքել է մարտադաշտը։ Սա լսելով՝ վկան ասաց, որ այդ ժամանակ ավելի լավ է հիշել, եթե ասել է, ուրեմն՝ դա համապատասխանում է իրականությանը։ Շարունակելով ընթերցել նախաքննական ցուցմունքը՝ մեղադրող Գեւորգ Ավետիսյանն ասաց, որ վկան հայտնել է նաեւ, որ հետագայում դասակի հրամատարներից Արթուր Դանիելյանից (որը վիրավոր գտնվել է Նյուզգարում) տեղեկացել է, որ Վահանյանը մոտեցել է գյուղին, սակայն չի մտել գյուղ, այլ մոտակայքից ձեւականորեն վերցրել է 2-3 վիրավոր եւ հեռացել։ Այդ ժամանակ Ղարիբյանը ասել է նաեւ, որ Վահանյանը տեղյակ է եղել Դանիելյանի վիրավորումից, սակայն նրան օգնություն չի ցուցաբերել։ Այս ցուցմունքը եւս վկան դատարանում պնդեց։ Վկայի խոսքով՝ կապի խնդիր դեռ հոկտեմբերի 6-ից է եղել Այդ դեպքերից հետո, ըստ վկայի, հոկտեմբերի 4-ին գումարտակի հրամանատար Գարիկ Վարդերեսյանի հրամանով ավելի նպաստավոր շրջան են զբաղեցրել Թոզարանի ուղղությամբ։ Հարցին՝ Վարդերեսյանը վերադաս հրամանատարությանը զեկուցե՞լ է կամ թույլտվություն ունեցե՞լ է, վկան դժվարացավ հստակ պատասխանել՝ ասելով, որ իր կարծիքով՝ ինքնուրույն նման որոշում չէր կայացնի։ Նշենք, որ ըստ դիվիզիայի հրամանատար Կարեն Առստամյանի ցուցմունքի՝ Վարդերեսյանը գումարտակի հրամանատարի պաշտոնից օրեր անց ազատվել է առանց թույլտվության, անփույթ նահանջների պատճառով։ Մինչդեռ փոխգնդապետ Ռյուրիկ Սեմյոնովը ցուցմունք է տվել այն մասին, որ Վարդերեսյանի այդ որոշումը գուցե ճիշտ է եղել, որովհետեւ նորակոչիկների անձնակազմն անպատրաստ էր, զինվոր կար՝ մի անգամ կրակած չկար։ Նահանջելուց հետո զբաղեցրած նոր բնագծում մնացել են 2 օր՝ մինչ հոկտեմբերի 6-ը, երբ նորից հարձակում է եղել եւ չեն կարողացել դիրքը պահել։ Այդ ժամանակ, ըստ վկայի, նահանջի կոնկրետ հրաման չի եղել․ երբ վիրավորները շատացել են, սպա Հովհաննես Նազարյանը եւս վիրավորվել է, հարկադրված են եղել նահանջել․ – Երբ նահանջեցիք, պարտավոր չէի՞ք զեկուցել վերադաս հրամանատարությանը,– հարցրեց դատախազը։ – Պարտավոր էինք, բայց միջոց չկար զեկուցելու, զարյադկաները նստած են եղել, հեռախոսով էլ կապ չէր բռնում։ – Վիրավորում ստացած սպան կապի միջոց չունե՞ր։ – Կապ տվեց, որ շտապօգնության մեքենան գա, դրանից հետո էլ կապի միջոց չմնաց,– պատասխանեց վկան։ Տուժողների իրավահաջորդ Գուրգեն Գրիգորյանը հետաքրքրվեց՝ եթե իրենք հստակ իմացել են, որ շտապօգնությունը գալիս է, եւ սպան տեղափոխվելու է հոսպիտալ, ինչո՞ւ նրա ռադիոկապը չի վերցրել՝ հաշվի առնելով, որ ինքն է միակ սպան, որ մնում է այդ անձնակազմի հետ։ Վկան դժվարացավ հստակ պատասխանել, ասաց՝ գուցե սխալվել է, լավ կլիներ, որ վերցներ, բայց իրավիճակն այնպիսին է եղել, որ չի արել։ Կարեւորը, ըստ նրա, այն էր, որ դրանից մեկ–մեկ ու կես ժամ անց այդտեղից դուրս են եկել։ Քիչ անց, երբ Գրիգորյանը հարցրեց՝ արդյո՞ք նման պարտավորություն չուներ, վկան պատասխանեց, որ պարտավոր չէր ուրիշ վաշտի ունեցվածքը վերցնել, իր անձնակազմը նրանց էր միացել օգնություն ցուցաբերելու համար․ Լուսանկարում՝ տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ, փաստաբան Գուրգեն Գրիգորյանը – Կանոնակարգով սահմանված է, որ եթե սպան դուրս եկավ, Դուք հրամանատարությունը ընդունեցիք, անհրաժեշտ միջոցները պետք է լինեն Ձեզ մոտ, ինչո՞ւ չեք արել,– հարցրեց փաստաբան Գուրգեն Գրիգորյանը։ – Ես հրամանատարությունը ոչ մեկից չեմ ընդունել, Նազարյանը իմ հրամանատարը չի եղել, իր ռացիան էլ, չգիտեմ, երեւի հետը տարել է։ – Հրամանատար չկա, բարձր սպան տեղում Դուք եք։ – Ես իմ ստորաբաժանումն եմ պարտավոր ղեկավարել։ – Մնացածին պարտավոր չե՞ք։ – Ուրիշ ստորաբաժանումներին ղեկավարել պարտավոր չեմ։ Վկայի այս պատասխանը վրդովեցրեց փաստաբանին, որը դատարանից եւ դատախազից պահանջեց այս հայտարարությունների հիման վրա նրա նկատմամբ եւս քրեական հետապնդում սկսել՝ չսպասելով իր կողմից հաղորդում ներկայացնելու։ Հիշեցնենք՝ մի քանի սպաների հարցաքննությունից հետո զոհված զինծառայողների ծնողները հանցագործության մասին հաղորդում են ներկայացրել, ինչի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել պատերազմի ժամանակ իշխանազանցության կամ իշխանությունը չարաշահելուն եւ զինվորական պաշտոնեական անփութության հատկանիշներով։ Արսեն Ղարիբյանի խոսքով՝ սպաների ռադիոկապերի մարտկոցները ուղարկել են լիցքավորման եւ այդպես էլ հետ չեն ստացել Հոկտեմբերի 6-ի հիշյալ նահանջից հետո անձնակազմը տեղափոխվել է Հադրութի զորամաս, ապա՝ դպրոց, որտեղ էլ սպայակազմի փոփոխություն է եղել․ Գարիկ Վարդերեսյանը ազատվել է գումարտակի հրամանատարի պաշտոնից, եւ նրա փոխարեն Իշխան Վահանյանն է նշանակվել։ Հոկտեմբերի 8-ին արդեն գումարտակի հրամանատար Իշխան Վահանյանից խնդիր են ստացել՝ բարձրանալու Խուռհատ սարը։ Ըստ վկայի՝ բարձրացողների մեջ եղել են 15 վաշտ, ականանետային մարտկոցը եւ առանձին դասակներ, ընդհանուր առմամբ՝ մոտ 150 հոգի։ Բացազատվել են ողջ անձնակազմով, զբաղեցրել մոտ 1 կմ երկարությամբ բնագիծը։ Մինչեւ հոկտեմբերի 10-ը որեւէ գործողություն չի եղել։ Տուժողների ներկայացուցիչ Գուրգեն Գրիգորյանը հետաքրքրվեց՝ այդ 2 օրվա ընացքում ինժեներական ի՞նչ աշխատանքներ են կատարել պաշտպանության անցնելու համար, ինչին ի պատասխան վկան ասաց՝ ինժեներական աշխատանք, որպես այդպիսին, չի կատարվել, չէր կարող կատարվել, որովհետեւ գործիքներ չկային․ ամեն զինվոր մի հարմար քար է գտել, որ հետեւը թաքնվի, կրակի։ Լուսանկարում՝ հանրային մեղադրող Գեւորգ Ավետիսյանը, տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ Գայանե Հովակիմյանը Հոկտեմբերի 10-ին՝ հարձակման օրը, գումարտակի հրամանատար Իշխան Վահանյանը, ըստ վկայի, բնագծի հակառակ ծայրում էր՝ իրեն ոչ տեսանելի․ – Բա եթե հարձակում լիներ, ի՞նչ ձեւով նա պիտի ձեր գործողությունները ղեկավարեր,– հարցրեց հանրային մեղադրողը։ – Չեմ կարող ասել, կապի միջոց չի եղել, որ ասեմ՝ դրանով։ – Բա ձեր կապի միջոցները ի՞նչ եղան։ – Մեր կապի միջոցները դպրոցում տվեցինք՝ զարյադկի, տենց էլ հետ չեկան։ – Այսի՞նքն։ – Ես լիցքավորիչ չունեի, քանի որ կամազս, որի մեջ այն գտնվում էր, կրակային կետ հասնելու ժամանակ խփել էին։ Դպրոցում ռացիաները տվել ենք կապի պետ Հովհաննես Մուրադյանին, նա է տարել՝ դիվիզիայի կապի հանգույցով լիցքավորելու, որովհետեւ դիվիզիայում դվիժոկ կար, իսկ դպրոցում հոսանք չկար։ Խնդիրը որ ստացանք, գնացինք սարը, այդ ժամանակ էլ չհասցրինք․․․ – Բա Դուք սպա եք, հարց չբարձրացրի՞ք, թե ոնց եք ղեկավարելու կամ ղեկավարվելու առանց կապի միջոցի։ – Այդ պահին հրետակոծություն է եղել դպրոցի շրջանում, ասել են, որ էնտեղ, որտեղ զարյադկի են դրել, էլ գնալ հնարավոր չէր, չեն կարող վերցնել։ – Դուք, որպես ենթակա անձնակազմ ունեցող սպա, հարց չբարձրացրի՞ք, ի վերջո մարտի պայմաններում էիք գտնվում։ – Ոչ մի վաշտի մոտ էլ չկար, սաղ էլ գիտեին, ո՞ւմից ուզեի։ Գումարտակի հրամանատարի մոտ մի հատ կար, էն էլ՝ վերադասի հետ կապվելու համար։ Նշենք, որ վկայի այս պատասխանները անակնկալի բերեցին դահլիճում գտնվող անձանց․ մինչ այս հարցաքննված մյուս սպաները, թեեւ նշել էին, որ Վահանյանի հեռանալուց հետո ռադիոկապ չեն ունեցել եւ հեռախոսով են փորձել ինչ–որ բան անել, սակայն չէին պարզաբանել, թե ինչով է պայմանավորված եղել անձամբ իրենց ռադիոկապերի բացակայությունը։ Լուսանկարում՝ մեղադրյալ Իշխան Վահանյանը, հանրային պաշտպան Սիրանուշ Հարությունյանը Հաջորդիվ հանրային մեղադրող Գեւորգ Ավետիսյանը առաջարկեց պատմել, թե ինչպես է սկսվել հարձակումը։ Ըստ վկայի՝ հարձակումից մոտ 2-3 ժամ առաջ 800 մ հեռավորության վրա հայկական համազգեստով անձանց է նկատել, գնացել է Վահանյանի մոտ, զեկուցել այդ մասին, ասել՝ հնարավորության դեպքում ճշտեն, թե ովքեր են։ Այդտեղ է գտնվել նաեւ զորամասի հրամանատարի տեղակալ Նելսոն Հակոբջանյանը, որը հայտնել է, թե նրանք Ցորի զորամասից են․ «Իր պատասխանից հասկացա, որ տենց էլ պիտի լիներ, որ ինչ–որ զորամասից մարդիկ պիտի գային»,– ասաց վկան՝ հավելելով, որ հանձրարարություն են ստացել նրանց մոտ չգնալ, այլ շարունակել հեռվից դիտարկել հակառակորդի մեքենաները։ 3 ժամ անց՝ ժ․ 12-ի մոտակայքում, հարձակումը սկսվել է։ Հակառակորդը եղել է մոտ 100 հոգով։ Հարցին, թե Վահանյանն ինչ հրաման է տվել այդ ժամանակ, վկան ասաց, որ կոնկրետ բան չի ասել, նա էլ իր ավտոմատ կռիվ էր անում, մի պահ է եկել իրենց կողմ, դրանից հետո նրան այլեւս չի տեսել։ Թե երբ եւ ուր է գնացել նա, վկան չգիտեր։ Ի վերջո, հարկադրված նահանջ են իրականացրել, ըստ վկայի՝ առանց կոնկրետ հրամանի․ յուրաքանչյուրը, կողքինին նայելով, հասկանալով, հետ է քաշվել, իսկ սպաներով կրակելով պահել են, որպեսզի զորքը սարից դուրս գա, բարձրանա անտառ, թաքնվի․ – Լավ, հնարավորություն չունեիք պաշտպանվելու, բա նահանջի հրաման չպիտի՞ տայիք, տեղյակ էիք՝ ո՞ւր պիտի նահանջեիք,– հարցրեց մեղադրողը։ – Հադրութ քաղաքը երեւում էր մեր հետեւում, տեսնում էինք վառվող տներ, հրետանային կրակոցներ, զգացվում էր, որ թուրքը մտել է, տները պաժառ տված էին, ահավոր վիճակ էր, ո՛չ կարող էինք քաղաքի կողմ գնալ, ո՛չ ձոր, միակ փրկությունը անտառն էր։ – Տեղյա՞կ եք, որ նահանջ կատարելիս պիտի ունենալ վերադաս հրամանատարության թույլտվությունը։ – Պետք է ունենամ, բայց այդ պահին չէի կարող։ Ըստ վկայի՝ երբ բոլորով հավաքվել են ու քայլել անտառով, հասել են մի կետի, երբ կրակոցների ձայներ են լսել, այդ ժամանակ մի քանի պատրաստված սերժանտի հետ սպաներով բարձրացել են կրակոցների ուղղությամբ՝ մոտ 50-60 մետր հեռու, որպեսզի հասկանան՝ ովքեր են, եւ որ ուղղությամբ պետք է գնան։ Զորքի հետ մնացել է կապի դասակի հրամանատար Հովհաննես Մուրադյանը եւ նորանշանակ սպա Տիգրան Աբազյանը։ Նրանց հորդորել են սպասել, մինչեւ տեսնեն՝ ինչ է կատարվում․ – Սպասեցի՞ն։ –Սպասեցին էնքան ժամանակ, մինչեւ հակառակորդը սկսեց սնարյադ կրակել էդ ուղղությամբ, իմ կարծիքով՝ ուզում էին կրակել 3–րդ գումարտակի վրա, շեղումների պատճառով արկերը անտառի մեջ ընկան,– պատասխանեց վկան՝ բացատրելով, որ այն կետից, որտեղ արկերը ընկել են, սպասող անձնակազմը 2 մասի է բաժանվել․ նրանք, որոնք մնացել են արկերից վերեւ, քիչ անց միացել են իրենց, իսկ նրանք, որոնք մնացել են արկերից ներքեւ՝ սպա Հովհաննես Մուրադյանի հետ, գնացել են դեպի Հադրութ տանող սխալ ճանապարհով։ Նշենք, որ մինչ այս որեւէ սպա դատարանում չէր պարզաբանել, թե ինչպես է ստացվել, որ մի խումբ զինծառայողներ Մուրադյանի հետ բաժանվել են անձնակազմից։ – Բա դուք ի՞նչ արեցիք։ –Մեր բարձրացած հատվածում թուրքն էր, բայց մյուս կողմից լսվում էին հայերի ձայները, կոնկրետ 3-րդ գումարտակի հրամանատարի ձայնը լսել ենք, չենք կարողացել մոտենալ, իջել ենք, միացել արկից վերեւ մնացած անձնակազմին։ –Բա ի՞նչ գիտեք, որ մյուսները այդ ուղղությամբ են գնացել։ – Հովոյի հետ մի սերժանտ կար՝ Գասպարյան Գեւորգ, հեռախոսով նրա հետ եմ կապվել, իմացել։ – Ըստ Ձեզ՝ Հովհաննես Մուրադյանի հետ այդ ուղղությամբ գնացած անձնակազմը տեղյա՞կ էր, որ հակառակորդը Հադրութում է։ –Իմ կարծիքով՝ հա, սաղիս էլ պարզ էր, Հադրութը վառվում էր․․․ – Իսկ ըստ Ձեզ՝ տրամաբանակա՞ն է՝ իմանան եւ գնան այդ ուղղությամբ։ – Տրամաբանական չէ, բայց արկերի պայթյուններից փրկվելու համար առանց հասկանալու էլ կարող են գնալ։ – Ենթադրո՞ւմ եք, թե՞ Գասպարյանն է ասել, երբ զանգել եք։ – Գասպարյանի հետ որ խոսել եմ, դեռ այդ ճանապարհ չէին մտել, ասում էր՝ նկատել ենք, որ թուրքերը ռուսերեն խոսում են, ասում են՝ իջեք, մենք ձեզ վնաս չենք տա, բայց չեն արել թուրքերի ասածով, սպասում էին՝ մեկը գա, օգնի՝ դուրս գան։ – Իսկ դուք ի՞նչ միջոցներ ձեռնարկեցինք, որ միանաք նրանց։ – Միայն Գասպարյանի մոտ է հեռախոս եղել, իր հետ եմ խոսել, ասել եմ՝ որ ուղղությամբ գան, մեզ միանան, որոշենք՝ ինչ ենք անում։ – Բա ինչո՞ւ չեկան։ – Սպասել ենք ահագին, կապը կտրվել է, անհասանելի են դարձել, էդ պահին առաջ ենք շարժվել։ – Տեղեկացե՞լ եք՝ հետագայում ինչ ճակատագրի են արժանացել։ – Զոհվել են,– պատասխանեց վկան՝ թվարկելով այդ անձնակազմի մեջ եղած իր դասակի 4 զոհերի անունները՝ Շիրակ Գասպարյան, Արմեն Մելքոնյան, Տիգրան Աբազյան, Դավիթ Ադոյան։ Լուսանկարում՝ Դավիթ Ադոյանի մայրը՝ Լիլյա Սարգսյանը Դահլիճում գտնվող ծնողների մեջ էր զոհված Դավիթ Ադոյանի մայրը՝ Լիլյա Սարգսյանը, որը հարցրեց հղեց Ղարիբյանին այն մասին, թե իր որդին երբ, ինչ պայմաններում է վիրավորվել եւ զոհվել։ Սպան պատմեց, որ Ադոյանը ՄՈԲ–ից մի տարեց մարդու օգնելիս է եղել, վերջից քայլելիս է եւ մնացել է արկի հարվածից ներքեւ գտնվող անձնակազմի հետ, բայց այդ օրը չի զոհվել, Հարութ Կարախանյանի գլխավորությամբ մի խմբի հետ կարողացել են մի տուն, մտնել այնտեղ, թուրքերից պաշտպանվել․ «Կապվել ենք Հարութի հետ, նա է ասել, որ մոտ մեկ շաբաթ եղել են տան մեջ, դրանից հետո տանից դուրս են եկել, այդ ժամանակ է դեպքը տեղի ունեցել»։ Հարցին, թե իմանալով, որ իր զինվորը իրենից հեռու է, ինչո՞ւ միջոցներ չի ձեռնարկել՝ անձամբ գնացել կամ այլ ուժեր ուղարկել՝ նրանց փրկելու համար, վկան պատասխանեց․ «Զեկուցվել է, որ անձնակազմը մնացել է ու այս վիճակում է, իսկ հետ չեմ գնացել, որովհետեւ թուրքը չորս կողմը վերցրած է եղել, հնարավոր չի եղել, իմ ուժերը չեն ներել, որ ես հակառակորդին ճեղքեմ, գնամ նրանց հետեւից»։ –Էդ էրեխեքը օրեր շարունակ կարողացան ապրել, որ թուրքը նրանց չտեսնի, դու չկարողացա՞ր գնալ, հանել,– լսվեց դահլիճից։ Ի վերջո, Վանք գյուղով գնացել, դուրս են եկել դեպի Ստեփանակերտ տանող ճանապարհ։ Վկա Ռոման Դոլինյանի խոսքով՝ Վահանյանը խոստացել է գալ վիրավորների հետեւից, սակայն այդպես էլ չի եկել Հարցաքննված մյուս վկան Ռոման Դոլինյանն էր, որը պատերազմի ժամանակ եղել է 2 ամսվա զինծառայող։ Հոկտեմբերի 10-ին Խուռհատ սարում տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին նա ոչինչ չգիտեր, քանի որ 2-ի լույս 3-ի գիշերը վիրավորվել է, տեղափոխվել հոսպիտալ։ Լուսանկարում՝ վկա Ռոման Դոլինյանը Դոլինյանի վիրավորումը հիշյալ օրը Նյուզգար կոչվող տեղամասում է եղել, որտեղ էլ ուղեւորվել էր Վահանյանը՝ օգնություն ցուցաբերելու։ Նրա խոսքով՝ երբ շտապօգնության մեքենան եկել է, Վահանյանը վարորդի կողքին նստած է եղել, առանց իջնելու ասել է՝ ով թեթեւ վիրավոր է, թող իջնի մեքենայից, որպեսզի ավելի ծանր վիրավորներին տանեն, հետո գան մյուսների հետեւից։ Դոլինյանն էլ, համարելով, որ մյուսներից թեթեւ վիրավոր է, իջել է։ Իր հետ միասին սպասելիս են եղել այլ զինծառայողներ, որոնք, իր տպավորությամբ, ունեցել են միջին ծանրության վնասներ բերանի, մեջքի հատվածում։ Մեքենան գնացել է եւ այլեւս չի վերադարձել․ «Ամբողջ գիշեր սպասել ենք, չեն վերադարձել, առավոտյան մեր վաշտի վարորդն է մեզ իջեցրել»,– ասաց նա։ Դատախազ Գեւորգ Ավետիսյանի հարցին՝ քանի՞ վիրավոր վերցրեց Վահանյանը, վկան պատասխանեց՝ 4-5, որոնք նստատեղերն են զբաղեցրել, եւ եթե ուրիշ վիրավոր էլ տեղափոխեին, գետնին կնստեցնեին։ Նա նաեւ նշեց, որ Վահանյանը միայնակ է եղել վարորդի կողքին գտնվող երկտեղանոց նստարանին։ Հարցին՝ հնարավո՞ր է՝ նա եւս վիրավոր լիներ, վկան բացասական պատասխան տվեց, ապա դատավորի հարցերին ի պատասխան՝ ասաց՝ քանի որ նստած է եղել, եթե ազդրի հատվածում վիրավորում ունենար, ինքը կարող է եւ չտեսներ։ Ամեն դեպքում, Վահանյանը, ըստ վկայի, ծանր վիրավորի տեսք չուներ։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց դեկտեմբերի 8-ին։ Միլենա Խաչիկյան

23:45 - 30 նոյեմբերի, 2022

«62 զինծառայողը 400 թուրքի դիմաց ի՞նչ պիտի աներ»․ «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով նախնական դատալսումներն ավարտվեցին

#Կարճ ասած Հակակոռուպցիոն դատարանում երեկ ընթացավ «Քիմիկների զորամաս»–ի անվանումը ստացած քրեական գործով նախնական դատալսումների փուլը։ Գործով, հիշեցնենք, մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը, N զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի պետ, ներկայում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ համապատասխան բաժնի կենսաբանական եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժանմունքի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Սարգիս Կուլակչյանի պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանը 5 միջնորդություն ներկայացրեց, որոնցից քրեական հետապնդումը դադարեցնելու եւ գործից մաս անջատելու վերաբերյալ միջնորդությունները դատարանը մերժեց, իսկ ՀՀ քննչական կոմիտեից եւ ԶՈՒ գլխավոր շտաբից նյութեր պահանջելու եւ գործին որպես ապացույց կցելու միջնորդությունների լուծումը հետաձգեց։ Գործին ապացույց կցելու միջնորդությամբ հանդես եկավ նաեւ անհետ կորած զինծառայող Ռուդիկ Ալեքսանյանի հայրը, որ դատարան էր եկել՝ շրջափակման միջից որդու գրած հաղորդագրության լուսապատճենը ձեռքին։ Նա մեկական օրինակ տրամադրեց պաշտպանական եւ մեղադրող կողմերին, որից հետո՝ նաեւ դատարանին, որպեսզի նրանք կարդան եւ իր խոսքով՝ զգան՝ ծնողն ինչ է զգում։ Դատարանը, ընթերցելով հաղորդագրությունը, այն կցեց գործի նյութերին։ #Մանրամասն Հակակոռուպցիոն դատարանի Երեւանի նստավայրը երեկ սովորականից մարդաշատ էր․ նշանակված էր «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով հերթական դատական նիստը։ Խոսքն այն քրեական գործի մասին է, որի շրջանակում քննության առարկա են դարձել 2020 թ․ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Արցախի Հանրապետության Կովսական քաղաքում 62 հոգանոց խմբի 40 զինծառայողների շրջափակման մեջ ընկնելու հանգամանքները․ նրանցից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Քրեական գործով մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ զինված ուժերի պատրաստության գլխավոր վարչության պետ–զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ, 56-ամյա գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը (պաշտոնից ազատվել է 2022 թ փետրվարի 24-ին), N զորամասի հրամանատար, 37-ամյա փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի պետ, ներկայում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ ռադիացիոն, քիմիական, կենսաբանական պաշտպանության վարչության պատրաստության եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժնի կենսաբանական եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժանմունքի պետ, 34-ամյա փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, 43-ամյա կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Անդրանիկ Մակարյանը, հիշեցնենք, մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում իշխանության անգործության, Արսեն Աբգարյանը՝ իշխանության անգործության եւ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի, Սարգիս Կուլակչյանը՝ իշխանության անգործությանն օժանդակելու, իսկ Էլլադա Հարությունյանը՝ պաշտոնեական կեղծիք կատարելու մեջ (2003 թ․ Քրեական օրենսգրքի համապատասխանաբար 375-րդ հոդվածի 4-րդ մաս, 375-րդ հոդվածի 4-րդ մաս եւ 376-րդ հոդվածի 3-րդ մաս, 38-375-րդ հոդվածի 4-րդ մաս եւ 314-րդ հոդվածի 1-ին մաս): Ըստ մեղադրանքի՝ Աբգարյանը 2020 թ. հոկտեմբերի 20-ին Մակարյանից ստացել է անձնակազմին Կովսականի շրջանի Կերեն գյուղի մոտակայքում գտնվող «Կիրի Հանք» անվանումով տեղանք հասցնելու հանձնարարական, սակայն անփույթ վերաբերմունք է դրսեւորել ծառայության նկատմամբ, հետամուտ չի եղել եւ ուղեկցողներից վերջնականապես չի պարզել անձնակազմին մատնանշված երթուղով վերջնակետ հասցնելու հանգամանքը, չի պահպանել ՀՀ պաշտպանության նախարարի համապատասխան հրամանով հաստատված մարտական կանոնադրության պահանջները, ինչն անզգուշությամբ առաջացրել է նյութական ծանր հետեւանքներ։ Մասնավորապես, հոկտեմբերի 21-ին անձնակազմի մի մասն ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի հետ անհավասար մարտի բռնվել։ Նման պայմաններում, ըստ մեղադրանքի, Մակարյանը, հանդիսանալով տվյալ մարտական հատուկ առաջադրանքի իրականացման պատասխանատու, օգնության շտապելու փոխարեն իր եւ ենթակա անձնակազմի կյանքին սպառնացող անմիջական վտանգը չեզոքացնելու անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով, ցուցաբերել է իշխանության անգործություն, անձնակազմին տվել «Նահանջ» հրաման եւ վերադարձել Կապան քաղաք։ Դրանից բացի, Արսեն Աբգարյանն ու Սարգիս Կուլակչյանը մեղադրվում են ՀՀ ԶՈՒ ռադիացիոն, քիմիական, կենսաբանական պաշտպանության վարչության պետ Վարդան Նշանյանի որդու՝ Գեւորգ Նշանյանի՝ մարտական ծառայությունից խուսափելու հանգամանքը կոծկելու մեջ, որն իրականացվել է Էլլադա Հարությունյանին ցուցում տալով, որպեսզի վերջինս նրան հրամանագրի իբրեւ թե զորամասի հիմնական կազմի մյուս զինծառայողների հետ մարտական գործողություններից հերթափոխով զորամաս վերադարձած զինծառայող։ Չորս մեղադրյալներն ազատության մեջ են, նրանց նկատմամբ որպես խափանման միջոց է ընտրված երկրից բացակայելու արգելքը։ Նրանք առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունում։ Դատարանն արգելեց նիստի տեսա եւ լուսանկարահանումը Քրեական գործն ի սկզբանե ուղարկվել էր Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան, սակայն տուժող կողմի միջնորդությամբ հետագայում տեղափոխվել է Երեւան՝ հաշվի առնելով, որ նրանց մեծ մասը հարակից Արմավիրի մարզից են։ Նախորդ բոլոր նիստերը կա՛մ հետաձգվել են, կա՛մ ըստ էության չեն կայացել, ուստի դատարանը դեռեւս նախնական դատալսումների փուլում էր։ Նիստը նախագահում էր դատավոր Սարգիս Դադոյանը։ Վերջինս ամիսներ առաջ՝ 2022 թ․ օգոստոսին է նշանակվել դատավոր, մինչ այդ աշխատել է Ազգային անվտանգության ծառայությունում՝ որպես ավագ քննիչ։ Լուսանկարում՝ Հակակոռուպցիոն դատարանի շենքը Նիստի սկզբում դատավորը ճշտեց կողմերի դիրքորոշումը՝ զանգվածային լրատվության միջոցների կողմից նիստի տեսա եւ լուսանկարահանման վերաբերյալ, որի դեմ պաշտպանների մի մասն առարկեց, մյուսը դիրքորոշում չհայտնեց՝ թողնելով դատարանի հայեցողությանը։ Մեղադրող կողմը եւս առարկեց՝ միաժամանակ դեմ չլինելով նիստի ձայնագրառմանն ու լուսաբանմանը։ Լսելով կողմերին՝ դատավոր Սարգիս Դադոյանը որոշեց այս փուլում արգելել նիստի տեսա եւ լուսանկարահանումը՝ նպատակահարմար չլինելու պատճառաբանությամբ (տուժողների իրավահաջորդների մասնակցությամբ լուսանկարները արվել են ընդմիջումներին՝ վերջիններիս համաձայնությամբ)։ Դատավորը նաեւ տեղեկացրեց, որ 2013-2014 թթ շուրջ 9 ամիս աշխատանքային հարաբերությունների մեջ է եղել մեղադրյալ Անդրանիկ Մակարյանի պաշտպան Ամրամ Մակինյանի հետ, քանի որ երկուսն էլ աշխատել են Ոստիկանության նույն բաժանմունքում, սակայն այդ հանգամանքը իրեն չի կաշկանդում գործի քննությունն իրականացնելու համար, ուստի դատարանը ինքնաբացարկ հայտնելու հիմքեր չունի։ Կողմերը եւս այդպիսի հիմքեր չտեսան, եւ դատարանն անցավ միջնորդությունների քննարկմանը։ Տուժողի իրավահաջորդ Հրաչյա Ալեքսանյանը մեկ, իսկ մեղադրյալ Սարգիս Կուլակչյանի պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանը հինգ միջնորդություն ներկայացրին։ Կուլակչյանը միացավ իր պաշտպանի բոլոր միջնորդություններին։ Տուժողի իրավահաջորդը դատարանին ներկայացրեց շրջափակման միջից իր որդու գրած հաղորդագրությունը Զինծառայող Ռուդիկ Ալեքսանյանի հայրը դատարան էր եկել՝ շրջափակման միջից որդու գրած հաղորդագրության լուսապատճենը ձեռքին։ Նա մեկական օրինակ տրամադրեց պաշտպանական եւ մեղադրող կողմերին, որից հետո՝ նաեւ դատարանին, որպեսզի նրանք կարդան եւ իր խոսքով՝ զգան՝ ծնողն ինչ է զգում։ Դատարանը, ընթերցելով հաղորդագրությունը, այն կցեց գործի նյութերին․ «Մա՛մ, լավ մնացեք, գերի եմ ընկել, պախկված եմ, տարբերակ չունեմ հետ գալու, կա՛մ կմնամ սենց, կա՛մ կխփեն, հորս արեւ, լավ մնացեք, թեթեւ տարեք, չլացես, հերոս ունես, մա՛մ ջան, շատ եմ ձեզ սիրում, իմ կյանքն էլ սենց դասավորվեց, հերոս կմնամ, դուխով, հենց հիմա թուրքերի տարածքում եմ, հելնեմ՝ կփոխեն, աղաչում եմ՝ չլացես»,– 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին գրել էր զինծառայողը։ Լուսանկարում՝ տուժողների իրավահաջորդները Հրաչյա Ալեքսանյանի խոսքով՝ որդու այս հաղորդագրության մասին ինքը հայտնել է ե՛ւ Անդրանիկ Մակարյանին, ե՛ւ Արսեն Աբգարյանին, սակայն նրանք, այսօր–վաղը ասելով, ոչինչ չեն ձեռնարկել․ «Իմ երեխան մարտի է բռնվել հոկտեմբերի 21–ին, երեկոյան ես խոսել եմ նրա հետ, նա նշել է, թե որտեղ է, 22–ի առավոտյան եղել եմ Կապանի գնդում, որտեղ մոտեցել եմ Մակարյանին ու Աբգարյանին, ներկայացրել եմ էս հաղորդագրությունը եւ ասել՝ իմ տղան այստեղ թաքնված է, միջոց ձեռնարկեք, կարծում եմ՝ երկուսն էլ լավ հիշում են, բա՝ հարգելի ծնող, էս երկու օրը մի բան կանենք, ասում եմ՝ պարոն գեներալ, մի րոպեն էլ, հինգ րոպեն, տասը րոպեն, կես ժամը մահու հարց է, ի՞նչ է նշանակում էս երկու օրը, նույնը՝ Արսենը, բա՝ հոպա՛ր ջան, այս երկու օրը… Ասում եմ՝ տղա՛ ջան, հոպարի ժամանակը չէ, կյանքի հարց է, երեխաս տեղը նշում է, եկեք, ես էլ ձեր հետ գնանք կամ ասում եմ՝ ցույց տվեք՝ Զանգելանը մոտավորապես որ մասում է, ուղղություն տվեք, ես գնամ։ Էս երկու տարի է՝ թե էդ երկու օրը ե՞րբ պիտի գա․․․»– ասաց տուժողի իրավահաջորդը՝ նշելով, որ որդին նաեւ հոկտեմբերի 22-ի առավոտյան է զանգել․ «Դրա հաջորդ օրն էլ էլի զանգ է մտել, ուզել է կապվել, դե պատկերացրեք, հարգելի՛ դատարան, դուք բառ ասեք, ես ասեմ իրենց»։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը նշեց, որ ընկալեց ծնողի ասածն ու հասկանում է նրան, բայց միեւնույն ժամանակ խնդրում է վիրավորական արտահայտություններ չհնչեցնել, որպեսզի դատարանը ստիպված չլինի սանկցիաներ կիրառել։ Ռուդիկ Ալեքսանյանը ներկայումս անհետ կորածների շարքում է։ Պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանը միջնորդեց դադարեցնել Սարգիս Կուլակչյանի քրեական հետապնդումը Մեղադրյալ Սարգիս Կուլակչյանի պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանը միջնորդություն ներկայացրեց դատարանին՝ Կուլակչյանի նկատմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու եւ գործի վարույթը կարճելու վերաբերյալ։ Նա ընդգծեց այն հանգամանքը, որ Կուլակչյանին մեղադրանք է առաջադրվել 2003 թ․–ին ուժի մեջ մտած եւ գործը դատարան ուղարկելու պահին ուժը կորցրած օրենքով․ «Սույն վարույթում մեղադրանքի պաշտպանությունը պետք է իրականացվի ներկայացված մեղադրական եզրակացության շրջանակներում, իսկ այն օրենքը, որով նրան մեղադրանք է առաջադրվել, դադարել է գոյություն ունենալ, ուստի չկա մեղադրանք, եւ կարծում եմ՝ սույն գործով վարույթը ենթակա է կարճման, իսկ Կուլակչյանը պետք է արդարացվի արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով»,– ասաց պաշտպանը։ Հանրային մեղադրող Էդգար Մանասյանն առարկեց միջնորդության դեմ՝ նշելով, որ ըստ օրենքի՝ արարքի հանցավորությունը եւ պատժելիությունը որոշվում են դա կատարելու ժամանակ գործող քրեական օրենքով․ «Կուլակչյանին մեղսագրվող արարքը կատարվել է 2020 թ հոկտեմբեր ամսին, որի ժամանակ գործել է այդ օրենսգիրքը, ուստի արարքը ենթակա է որակման նույն օրենքով, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նոր օրենքով բարենպաստ նորմ սահմանված լինի, որը սույն պարագայում չկա»,– ասաց մեղադրողը։ Մարտիրոսյանն էլ հակադարձեց՝ եթե անգամ բարենպաստ նորմ լիներ, Դատախազությունն իրավասու չէր լինի արարքը համապատասխանեցնել նոր օրենսգրքին, քանի որ դատավարությունն իրականացվում է 1998 թ․ Քրեական դատավարության օրենսգրքով, որով նման հնարավորություն սահմանված չէ: Անդրանիկ Մակարյանի եւ Էլլադա Հարությունյանների պաշտպանները միացան միջնորդությանը, իսկ Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Համբարձում Հարությունյանն ասաց․ «Դժբախտություն է տեղի ունեցել, թող գործը քննվի, հասկանանք՝ ով է մեղավոր․ եթե որեւէ մեկը մեղավոր չէ, անմեղ անձը մեղավորի պատասխանատվություն չկրի, դրա համար մենք նման միջնորդություն չենք ներկայացրել»։ Դահլիճում գտնվող ծնողներից մեկն արձագանքեց․ «Սխալ է արտահայտվում, դժբախտություն չէ, հանցագործություն, դավաճանություն է տեղի ունեցել, էրեխեքին տարել են, իրենց ձեռքով տվել են, եկել են, ոնց կանգնեց, ասեց՝ վրիպակ է եղել, այսինքն՝ 62 էրեխու տանում է, ասում է՝ վրիպակ է եղել, հիմա էլ՝ դժբախտություն, իրենք են դժբախտությունը ստեղծել մեր համար, դժբախտություն չէր լինի, մեր տղերքը կռվող տղերք են, իրենք ընդամենը էրեխեքին մի ավտոմատ են տվել ու խաբել են, ասել են՝ գնում ենք տարածք սանրելու, 62 հոգին 400 թուրքի դիմացի ի՞նչ պիտի աներ»,– ասաց նա։ Լսելով կողմերին՝ դատարանը հեռացավ առանձին սենյակ, որտեղից կարճ ժամանակ անց վերադառնալով՝ մերժեց միջնորդությունը։ – Ոնց որ զգացվում է՝ արդարություն կա,– լսվեց ծնողներից մեկի ձայնը։ Պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանի մյուս միջնորդությունը, որը դարձյալ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին էր, այն հիմքով էր, որ Կուլակչյանը իրեն վերագրվող արարքի համար արդեն իսկ ենթարկվել է կարգապահական պատասխանատվության, նրա նկատմամբ հայտարարվել է «խիստ նկատողություն» կարգապահական տույժը, որի պատճառով զինվորական հերթական՝ փոխդնգապետի կոչումը ուշացումով՝ տույժը կրելուց հետո է ստացել։ Պաշտպանը մեջբերեց սահմանադրական այն դրույթը, ըստ որի՝ ոչ ոք չի կարող նույն արարքի համար կրկին դատվել։ Նա ընդգծեց, որ կարգապահական վարույթի արդյունքում Կուլակչյանին կարող էր տրվել քրեական պատժին հավասար պատժի տեսակ՝ «ծառայության սահմանափակում», որը երկու վարույթների համար էլ նախատեսված է, իսկ Եվրոպական դատարանը, ըստ պաշտպանի, այն դիրքորոշմանն է, որ պարտադիր չէ՝ այդ պատիժը կիրառված լինի, այսինքն՝ եթե իրականացվել է այնպիսի վարույթ, որի արդյունքում կարող էր նշանակվել քրեական պատիժ, ապա դա ինքնին բավարար է կրկնակիության հարցը որոշելու համար։ Հանրային մեղադրող Էդգար Մանասյանը առարկեց միջնորդության դեմ՝ պնդելով, որ կարգապահական պատասխանատվության ենթարկվելն ինքնին հիմք չէ քրեական հետապնդում չիրականացնելու համար, իսկ Եվրոպական դատարանի՝ պաշտպանի մեջբերած դիրքորոշումը վերաբերում է այն դեպքերին, երբ կարգապահական տույժի արդյունքում փաստացի սահմանափակվել է անձի ազատությունը․ «Այդ պարագայում գուցե կարող էր առաջանալ կրկին դատվելու անթույլատրելիության խախտման հարց, իսկ այս դեպքում անձի նկատմամբ կիրառվել է խիստ նկատողություն տույժը, որը շատ նվազ է եւ չի կարող սույն գործի շրջանակում դիտվել կրկին դատվելու անթույլատրելիության խախտում»,– ասաց նա։ Այս միջնորդությունը դատարանը եւս մերժեց։ Մարտիկ Մարտիրոսյանը միջնորդեց նաեւ քրեական գործից մաս անջատել Պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանն ասաց, որ հաշվի առնելով նաեւ դատարանում առկա մթնոլորտը՝ միջնորդում է քրեական գործից անջատել Կուլակչյանի, Հարությունյանի եւ Աբգարյանի վերաբերյալ գործերը եւ քննությունը շարունակել առանձին վարույթով։ Որպես հիմնավորում՝ նա նշեց, որ Կուլակչյանին եւ Հարությունյանին առաջադրված մեղադրանքը, ինչպես նաեւ Աբգարյանին առաջադրված մեղադրանքներից մեկը որեւէ առնչություն չունեն Մակարյանին առաջադրված մեղադրանքին (խոսքը Գեւորգ Նշանյանի մարտական ծառայությունից խուսափելու հանգամանքը կոծկելու դրվագի մասին է,–հեղ․)․ «Տվյալ պարագայում գործերի լրիվությունը եւ օբյեկտիվությունը չի խախտվի, դա կնպաստի ողջամիտ քննությանը, հակառակ պարագայում Կուլակչյանը եւ Հարությունյանը մասնակցելու են մի դատավարության, որը գործի բարդությամբ եւ ծավալով ավելի երկարատեւ է, քան այն գործի քննությունը, որը կարող է կատարվել անջատվելուց հետո»,– ասաց նա։ Հանրային մեղադրող Էդգար Մանասյանն առարկեց միջնորդության դեմ՝ այն հիմնավորմամբ, որ Աբգարյանի մեղադրանքը մի դրվագով փոխկապակցված է Կուլակչյանի, մյուսով՝ Մակարյանի հետ, ուստի գործերի անջատումը նպատակահարմար չէ։ Լուսանկարում՝ տուժողների իրավահաջորդները Դեմ արտահայտվեցին նաեւ տուժողների իրավահաջորդները․ «Պիտի այ սենց բոլորը մեր հետ նստեն, նայեն մեր աչքերին, պատասխան տան, մեր էրեխեքից լավը չեն»,– ասաց նրանցից մեկը։ Պաշտպանի այս միջնորդությունը եւս մերժվեց։ Դատարանը հետաձգեց Քննչական կոմիտեից եւ ԶՈՒ գլխավոր շտաբից ապացույցներ պահանջելու վերաբերյալ միջնորդությունների լուծումը Հաջորդիվ Մարտիկ Մարտիրոսյանը հայտնեց, որ այս քրեական գործը հարուցվել է մեկ այլ գործի շրջանակում, եւ այդ մայր գործի 5 հատոր նյութերը ոչ իրենց, ոչ տուժող կողմին չեն տրամադրվել, ինչը, ըստ նրա, սահմանափակում է պաշտպանության իրավունքի լիարժեք իրականացումը․ «Կարծում եմ՝ եթե մեղադրանքը հիմնավորող նյութեր լինեին, քննիչը կարտացոլեր մեղադրական եզրակացության մեջ, մինչդեռ եթե արդարացնող նյութեր լինեին, քննիչը, հնարավոր է, կցած չլինի, ես իրավունք ունեմ կասկածելու»,– ասաց նա՝ միջնորդելով դատարանին պահանջել այդ հինգ հատորները։ Հանրային մեղադրողը դարձյալ առարկեց՝ պնդելով, որ այդ հատորները վերաբերելի չեն մեղադրանքներին, այդ իսկ պատճառով չեն կցվել, ուստի դրանք ձեռքբերելու անհրաժեշտություն չկա․ «Քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն՝ քննիչը պարտավոր է ձեռք բերել մեղադրանքը ինչպես հաստատող, այնպես էլ հերքող ապացույցներ, լինելու դեպքում դրանք ամրագրվում են մեղադրական եզրակացության մեջ, կարելի է արձանագրել, որ նման ապացույցներ չեն եղել, այդ իսկ պատճառով չեն կցվել»,– նշեց Մանասյանը։ Դատարանը որոշեց միջնորդությանը անդրադառնալ դատաքննության փուլում՝ գործում առկա ապացույցները հետազոտելուց հետո։ Վերջին միջնորդությունն էլ վերաբերում էր հիշյալ ծառայողական քննության վերաբերյալ նյութերին։ Ըստ Մարտիկ Մարտիրոսյանի՝ քննիչը պահանջել եւ ստացել է ծառայողական քննության 382 թերթ նյութերը, որոնցից գործին է կցվել միայն 88-ը։ Դրանից բացի պաշտպանն ընդգծեց՝ թեեւ իրենք քննիչի գործողությունները չեն վիճարկում, սակայն հատկանշական է, որ քննիչը ոչ թե փաստաթղթերի զննում է կատարել, ապա՝ կազմել դրա վերաբերյալ արձանագրություն, այլ կատարել է ուսումնասիրություն, որը դատավարական օրենքով նախատեսված չէ։ Հանրային մեղադրողն էլ պարզաբանեց՝ կատարվել է ուսումնասիրություն՝ հաշվի առնելով, որ նյութերը եղել են գաղտնի եւ խիստ գաղտնի բնույթի, նաեւ այդ պատճառով ամբողջությամբ չեն կցվել գործին։ Այնուհանդերձ, մեղադրողը կարծիք հայտնեց, որ այս միջնորդությունը եւս ենթակա է հետաձգման։ Մակարյանի պաշտպան Ամրամ Մակինյանն էլ ընդգծեց, որ գաղտնիք լինելը խոչընդոտ չէ, որովհետեւ օրենքը նախատեսում է ինչպես դռնփակ նիստ անցկացնել, այնպես էլ ներկա մասնակիցներից ստորագրություն վերցնել այդ նիստում իրենց հասանելի դարձած տեղեկությունները չհրապարակելու համար։ Դատարանը որոշեց հետաձգել միջնորդության լուծումը եւ գործում առկա ապացույցների հետազոտումից հետո պարզել՝ դրա անհրաժեշտությունը կա՞ թե՞ ոչ։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց նոյեմբերի 16-ին։ Միլենա Խաչիկյան

22:38 - 28 հոկտեմբերի, 2022