Ինֆոթեգեր Մեր մասին
hy en ru
Նվիրաբերել

«Քիմիկների զորամաս»–ի քրեական գործ

«Քիմիկների զորամաս»–ի անվանումը ստացած քրեական գործը 2020 թ․ 44-օրյա պատերազմին առնչվող գործերից մեկն է, որի շրջանակում քննության առարկա են դարձել Արցախի Հանրապետության Կովսական քաղաքում ՀՀ զինված ուժերի ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության զորքերի զինծառայողների 62 հոգանոց խմբի շրջափակման մեջ ընկնելու հանգամանքները:

Ըստ գործի նյութերի՝ 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի՝ այդ ժամանակվա տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանի հրամանով 62–հոգանոց անձնակազմը մարտական առաջադրանք է ստացել՝ մեկնելու Կովսական քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք եւ «Սանրում» գործողության կատարման եղանակով հայտնաբերել եւ ոչնչացնել հակառակորդի դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը։ Սակայն Մակարյանը ճիշտ չի կազմակերպել անձնակազմի ուղեկցման հարցը, եւ դրա, ինչպես նաեւ զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանի՝ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի հետեւանքով խումբը «Կիրի հանք» հասնելու նպատակով Արցախի Հանրապետության Կովսականի շրջանի Կերեն գյուղի վարչական տարածքում տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի զինծառայողների հետ բռնվել անհավասար մարտի:

5 զինծառայող գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։

Այժմ գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում իշխանության անգործության, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը՝ իշխանության անգործության եւ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի մեջ։ Ամբաստանյալի աթոռին են նաեւ այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը, որ մեղադրվում է իշխանության անգործությանն օժանդակելու, եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի՝ այդ ժամանակվա պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը, որ մեղադրվում է պաշտոնեական կեղծիք կատարելու մեջ։

Նրանք առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունում։

Վկայի ենթադրությամբ՝ պետք էր, որ Քիմիկների զորախումբը մարտական կորուստ դառնար

Վկայի ենթադրությամբ՝ պետք էր, որ Քիմիկների զորախումբը մարտական կորուստ դառնար

2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին Քիմիկների զորախմբին մարտական օպերացիայի ուղեկցող անձնակազմը տեղյա՞կ էր, թե մինչեւ ուր է պետք ուղեկցել․ այս հարցն այսօր երկար քննարկվեց Հակակոռուպցիոն դատարանում։ Ցուցմունք էր տալիս Սյունիք համայնքի նախկին ղեկավար Արթուր Մանուչարյանը։ Նա այն անձն է, որի միջոցով Կապանի ինքնապաշտպանական խորհրդի նախագահ, գնդապետ Վարդան Ալեքսանյանը իրականացրել է Գլխավոր շտաբի հրամանի կատարումը՝ կազմակերպել զորախմբի ուղեկցումը օպերացիայի տեղանք։ Ըստ կարգադրության՝ տեղանքը Կիրի հանքն էր, որտեղ իջնելու փոխարեն, սակայն, զորախումբը խորացել է մինչեւ հակառակորդի վերահսկողության տակ գտնվող Զանգելան եւ ընկել շրջափակման մեջ։ Կատարվածի համար այժմ մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը եւ Քիմիկների զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը։ Նրանք առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունում։ Որոշվել է, որ այդ ճանապարհի մի մասը կուղեկցի Ալեքսանյանի վարորդ Համբարձում Փարամազյանը, մյուս մասը՝ համայնքապետի օգնությամբ գտնված կամավոր Արման Նուրիջանյանը։ Թե՛ Վարդան Ալեքսանյանը, թե՛ նրա վարորդ Համբարձում Փարամազյանը հանքն անցնելն ու Զանգելան հասնելը պայմանավորել են երկրորդ ուղեկցողի՝ Արման Նուրիջանյանի անփութությամբ։ Վերջինս, սակայն, դատարանում հայտարարել է՝ որեւէ մեկը երբեւէ իրեն չի ասել, թե զորքին մինչեւ ուր պետք է ուղեկցեր։ Նուրիջանյանի այս խոսքերն այսօր հաստատեց նաեւ համայնքապետ Արթուր Մանուչարյանը․ «Վարդան Ալեքսանյանը եկավ, ասաց՝ ավտոբուսներ, զինվորներ են գալու, Զանգելանի ճանապարհը պետք է ցույց տաք։ Տեղանքի անուն, որտեղ պետք էր կանգնել, չի ասվել, Կիրի հանքը ոչ մի զրույցի ժամանակ չի եղել»,– պնդեց Մանուչարյանը։ Ըստ վկայի՝ Վարդան Ալեքսանյանը երկու տարբեր հրամաններ է տվել Հարցաքննության սկզբում հանրային մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը վկային խնդրեց պարզաբանել, թե ինքն ինչ կարգով է ներգրավվել զինվորական ծառայության մեջ․ «Որպես վարչական ղեկավար՝ սկզբում մասնակցել եմ թիկունքային աշխատանքների, ունեցել եմ փախստականներ, որոնց տեղավորել եմ․․․ Երբ ընդհանուր բնագծի պաշտպանության անցնելու հրաման եկավ, սահմանամերձ բոլոր գյուղերի վարչական ղեկավարներն այդ պատասխանատվությունը վերցրին իրենց վրա»,– հայտնեց վկան։ Մեղադրողի ճշտող հարցին՝ զորահավաքային կարգով զորակոչվել, հաշվառվե՞լ է՝ վկան պատասխանեց․ «Հաշվառվելը ո՞րն է, զենքը ես եմ ստացել, իմ պատասխանատվության տակ էին։ Որպես զինվորական՝ ամենաքիչը հաշվետու էի համայնքապետին՝ Գեւորգ Փարսյանին»։ Վկա Արթուր Մանուչարյանը պատմեց, որ դեպքի նախորդ գիշերը ինքը՝ իր 10-հոգանոց ջոկատով, գտնվել է իրենց պաշտպանության տեղամասում, երբ Վարդան Ալեքսանյանը եկել, ինչ–որ անհասկանալի առաջադրանքից է խոսել․ «Գիշերը 1-2-ի կողմերը ինձ արթնացնում են, ասում են՝ Վարդանն է եկել․․․ Վարորդի հետ էր․․․ Ասում եմ՝ ի՞նչ կա, ասում է՝ մարդ է պետք, պիտի գնանք Զավալ (տեղանք է՝ չհասած Կիրի հանք,–հեղ․)․․․ Այնտեղ ականապատում են թե ականապատել են՝ լավ չհասկացա։ Ասացի՝ ես սակրավոր չեմ, տղաներն էլ չեն»,– հայտնեց վկան։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը – Վարդան Ալեքսանյանի ասելով՝ այդ պահի՞ն էր պետք թե՞ առհասարակ,– հետաքրքրվեց մեղադրողը։ – Չասաց, ես չեմ հասկացել։ – Նա սթա՞փ էր։ – Երեւի հա, բայց․․․  Ես հասկացա, որ ճիշտ չի բացատրում, միտքը հստակ չէր։ Հարցին, թե ինչ պիտի անեինք, տարբեր կերպ պատասխանեց, եւ իմ մոտ առաջացավ կասկած։ Ասացի՝ տղաներից ոչ ոք չի շարժվում, ես կգամ, բայց վառելիք չունեմ, տուր, կգամ։ Գնաց–եկավ, գնաց–եկավ, թողեց, գնաց։ Ըստ վկայի՝ այդ խոսակցությունից մոտ կես ժամ անց Ալեքսանյանը նորից եկել է՝ արդեն նոր առաջադրանքով․ «Ժամը 3-ի կողմերը եկավ, բա ավտոբուսներ են գալու, զինվորներ են գալու, Զանգելանի ճանապարհը պիտի ցույց տաք»,– մեջբերեց Ալեքսանյանի խոսքերը։ Դատավարության մասնակիցները խնդրեցին պարզաբանել՝ ինչ է նշանակում ճանապարհը ցույց տալ․  «Ինձ թվաց՝ տղաները, ովքեր գալիս էին, իրենց հանձնարականը պիտի իմանային, սպա գոյություն ունի ի վերջո․․․ Ես պիտի քշեմ, տանեմ, ճանապարհը ցույց տամ․․․ Բայց դա էլ մեկ գիծ էր, տարբեր տեղ դուրս գալու տարբերակ չունես»։ Ի պատասխան դիտարկմանը, որ ուղեկցելը ունենում է սկզբնակետ եւ վերջնակետ, վկան ասաց․ «Իրենք տեղը գիտեին, իրենք ունեին հրաման, թե ինչ միջոցառում պիտի անեին։ Եթե ես լինեի ուղեկցողը, եթե չունենայինք տեխնիկական այդ խնդիրը, գուցե ճանապարհին շատ բան հասկանայի, փոխեի, գուցե եւ չիմանայի, գուցե եւ իմ ծնողն էլ էստեղ նստած լիներ»։ – Իրենք՝ ովքե՞ր,– հարցրեց տուժողի իրավահաջորդ Անահիտ Ադոյանը։ – Չենք քննարկել՝ 62 հոգի՞ն թե՞ հրամանատարները, բայց պիտի հրամանատարները [լինեին]։ – Այսինքն՝ հաստատ զինվորները չէին ասելու՝ էստեղ կանգնի կամ էնտեղ կանգնի,– արձանագրեց Ադոյանը։ Համայնքապետի մեքենայի վառելիքի հարցը այդպես էլ չի լուծվել Քանի որ Մանուչարյանի վառելիքի հարցը չի լուծվել, եւ զինվորները դրանից առաջ՝ լուսադեմին, արդեն ժամանել են, որոշվել է, որ ոչ թե ինքը կուղեկցի, այլ տեղացի Արմանը, որը ճանապարհին ծանոթ էր, եւ որի մեքենան համեմատաբար ավելի սարքին էր։ Ընդ որում, զինվորները եկել են դեղին՝ քաղաքացիական ավտոբուսներով, ինչը, ըստ վկայի, եւս հուշել է, որ վտանգ չկա, հերթափոխի պես մի բան է լինելու։ Ձախից՝ մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Դավիթ Դավիդյանը – Դուք իրավունք ունեի՞ք ԳՇ պետի տեղակալի այդ կարգադրությունը վերահասցեագրելու [Արմանին],– հարցրեց Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Դավիթ Դավիդյանը։ – Բոլորն ունեին ստորադաս, եթե ԳՇ պետը ինձ հրամայում է, ես էլ իմ ստորադասին կարող էի հրամայել, պարո՛ն իրավաբան։ Բայց դա հրաման չէր (նկատի ունի՝ իր դիմելը Արմանին,–հեղ․), մենք կանգնած էինք ընկերներով, բոլորս մեկ մարդու նման կատարում էինք աշխատանքներ շատ մարդկանց, այդ թվում՝ գեներալների համար, դա ավելի շատ խնդրանք էր։ Դուք, որպես իրավաբան, իրավական նորմերի մեջ ավելի գրագետ եք, բայց ես մի քիչ ավելի մարդկային առումով եմ այդ ամենը կատարել,– պատասխանեց վկան։ – Պատերազմը բարոյական նորմերով չի վարվում, հարգելի՛ վկա։ – Հրամայել եմ, ասել եմ՝ տանում եք՝ Զանգելանի ճանապարհը ցույց տալու, իրենք տեղը գիտեն,– իր խոսքը վերաձեւակերպեց վկան։ – Եթե վերջնակետի տվյալը չունեք, ուղեկցելը ո՞նց էր ավարտվելու։ – Ուղեկցողի մոտ սպա է նստել, ես տրամաբանել եմ, որ նա․․․ – Եթե սպան տեղանքին ծանոթ չէր, ո՞նց պետք է ուղեկցողին հասկացներ՝ որտեղ կանգ առնել։ – Սպան քարտեզ կարդալ գիտի, չէ՞, հրամանը ստանալու դեպքում քարտեզով տալիս են՝ էս կետում պիտի կանգնես։  Էդ սպան, որ եկել, նստել է ուղեկցողի մոտ, բայց չգիտի իր առաջադրանքը, բա ե՞ս ինչ իմանամ։ Ի պատասխան Արսեն Աբգարյանի հարցին՝ քարտեզի վրա հանքը, որի մոտ պիտի կայանեին, տեսանելի՞ էր, վկան բացասական պատասխան տվեց։ Նա նաեւ նշեց, որ երբ հրամանները տալիս, իրենց հետ մանրամասն չէին քննարկում, եւ քանի որ արտահոսքի խնդիր էլ կար, ինքն էլ հավելյալ հարցեր չի տվել։ Ենթադրեց՝ եթե անձամբ իրականացներ ուղեկցումը, ինքն էլ նույն տեղը կհասներ։ – Երբ ստացել եք խնդիր՝ ուղեկցել Զանգելան, Ձեզ ասե՞լ են՝ ինչ հերթականությամբ,– հարցրեց Անդրանիկ Մակարյանը։ – Ոչ։ – Ստացե՞լ եք խնդիր, որ խումբը պետք է իջնի Կերեն բնակավայրում, որտեղ ոստիկանական հենակետն էր, սպասի հրամանի, դրանից հետո ուղեկցողը գիտի՝ դեպի որ ուղղությամբ տանի։ – Ոչ, չի եղել տենց բան, ես առաջին անգամ  Ձեզնից եմ լսում։ Մանուչարյանի ենթադրությամբ՝ պետք էր, որ իրենք մարտական կորուստ դառնային Մանուչարյանի վկայությամբ՝ իրենցից հետո տեղակայված էին Զանգելանի ոստիկանները, ԱԻՆ աշխատակիցները, բնակիչները, եւ իր համար տարակուսելի էր, որ տեղանքին ծանոթ այդքան անձինք կային, բայց իրենք պիտի ուղեկցումը կազմակերպեին․ «Այսինքն՝ նույն Վարդանը չէր կարողանո՞ւմ ավելի հարմար տարբերակ գտներ, որ եկավ, կանգնեց մեզ վրա․․․ էդ ո՞նց եղավ, որ Զանգելանի տղաները էդ ճանապարհը չէին կարող ցույց տալ, իմ տղաները պիտի ցույց տային»,– հարց հնչեցրեց վկան։ Ձախից՝ հանրային մեղադրողներ Դավիթ Նավասարդյանը, Արշակ Մարտիրոսյանը Ի պատասխան մեղադրողի հարցին, թե ինքը ոնց է դա բացատրում, վկան ասաց․ «Բանակում ասած՝ որպես նորմալ կորուստ պիտի գնայինք, ամենաքիչը իմ ծնողը պիտի էստեղ նստած լիներ, ես այդ եզրահանգմանն եմ գալիս»։ – Այսինքն՝ իրեն պետք էր, որ Դուք մարտական կորուստ լինեի՞ք։ – Ես տենց մտածում եմ, այո։ – Անձնական հարաբերությունները ո՞նց էին Ալեքսանյանի հետ։ – Ես իրեն չեմ էլ ճանաչել։ – Իսկ եթե հարաբերություն չեք ունեցել, ինչո՞ւ պիտի այդպես պետք լիներ։ – Դե, գուցե պատճառն էլ հենց էդ է, որ հարաբերություն չենք ունեցել, գուցե մյուսների հետ ունեցել է անձնական հարաբերություններ։ Օրինակ, ենթադրությունն է էլի։ – Վարդան Ալեքսանյանը ներկայացրել է Ձեզ հետ խոսակցություն, ըստ որի՝ Ձեզ ասել է, որ ուղեկցումը պետք է մինչեւ Կիրի հանք լինի։ – Սուտ է խոսում։ – Եվ ասել է, որ  Զանգելան բառը Ձեզ չի ասվել։ – Սուտ է խոսում․․․ Ես գիտեմ հանքի տեղը, Արմանը գիտի, կբացատրե՞ք՝ տրամաբանությունը ո՞րն է, որ եթե ինձ ասած լինեն Կիրի հանք, ես ասեմ՝ չէ, քշի, գնա Զանգելան։ Ամենաքիչը Արմանի համար պատասխանատու էի, ինչո՞ւ պիտի այդպես ասեի։ – Իսկ ըստ Ձեզ՝ ստելու պատճառը կամ տրամաբանությունը ո՞րն էր։ – Չեմ կարող ասել։ Ես 4 տասնյակից ավելի վարդանալեքսանյաններ եմ հանդիպել, գիտեմ, որ կեսից շատը մեծ–մեծ խոսող, «գալչկա» դնող հրամանատարներ էին, մնացածը իրենց հարցրեք։ –Հետագայում երբեւէ չե՞ք զրուցել նրա հետ։ – Ոչ, ոչ էլ ցանկություն ունեմ, միայն առերեսվել եմ, ինձ համար հաճելի չէ։ – Դուք մեղադրո՞ւմ եք Վարդան Ալեքսանյանին։ – Ես չեմ կարող ասել, թող դատավորը մեղադրի․․․ Ամեն կտոր հիշողություն ինձ համար ծանր է, ես չեմ ուզում այս հարցով․․․ Նենց էլ չէ՝ օլիգարխ եմ, Կապանից 700 կմ գալիս–գնում եմ, բայց սա պետք է, սա իմ պարտքն է, դրա համար երրորդ նիստն է՝ այստեղ եմ,– պատասխանեց վկան։ Հաջորդ նիստը նշանակվեց սեպտեմբերի 27-ին։   Գլխավոր լուսանկարում՝ վկա Արթուր Մանուչարյանը Միլենա Խաչիկյան    
23:00 - 10 սեպտեմբերի, 2024
«Ստում են»․ Քիմիկների գործով վկան՝ մյուս վկաների ցուցմունքների մասին

«Ստում են»․ Քիմիկների գործով վկան՝ մյուս վկաների ցուցմունքների մասին

Հակակոռուպցիոն դատարանում այսօր շարունակվեց Քիմիկների զորամասի գործով առանցքային վկա Արման Նուրիջանյանի հարցաքննությունը։ Նուրիջանյանն այն անձն է, ում վստահված է եղել Քիմիկների զորախմբի ուղեկցումը դեպի օպերացիայի տեղանք։ Ստացվել է այնպես, սակայն, որ սահմանված վայրում՝ Կիրի հանքում իջնելու փոխարեն զորախումբը խորացել է մինչեւ Զանգելան քաղաք, որտեղ Ադրբեջանի զինված ուժերը դեռ օրեր առաջ էր տեղադրել  իր դրոշը եւ տեսանյութը հրապարակել համացանցում։ Արդյունքում, զինծառայողները ընկել են շրջափակման մեջ․ նրանցից 5-ը գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի եւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։  Կատարվածի համար մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը եւ Քիմիկների զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը։ Ըստ վկայի՝ իրեն ասել են, թե զորախումբը տեղյակ է՝ որտեղ պիտի տեղակայվեր Նախորդ նիստին Արման Նուրիջանյանը հայտնել էր, որ իր անմիջական հրամանատար Արման Մանուչարյանն է իրեն կարգադրել Քիմիկների զորախմբին ուղեկցել՝ ասելով, որ նրանք տեղակայման վայրը գիտեն, պետք է միայն ճանապարհը ցույց տալ։ Այս դրվագի վերաբերյալ մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Դավիթ Դավիդյանն այսօր հարցեր հղեց վկային․ Ձախից՝ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Դավիթ Դավիդյանը – Եթե տեղակայման վայրը գիտեին, ապա որպես ուղեկցող Ձեզ նշանակելու իմաստն ու տրամաբանությունը ո՞րն էր։ – Դեպի Զանգելան ճանապարհ ցույց տալը։ – Ի՞նչ է նշանակում ճանապարհ ցույց տալ։ – Աջ ու ձախ չգնալ, չշեղվել։ – Այդտեղ կա՞ր ուրիշ ճանապարհ։ – Այո։ – Եթե Ձեզ նշանակում են ուղեկցող, ուրեմն՝ տեղյակ չեն ե՛ւ ճանապաարհին, ե՛ւ տեղակայման վայրին։ – Ես չգիտեի՝ իրենք տեղյակ են թե չէ, ինձ ասել են՝ նրանք տեղյակ են, թե որտեղ պետք է տեղակայվեն։ Ես ընդամենը պետք է ճանապարհ ցույց տայի։ Նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանի ճշտող հարցին՝ հնարավո՞ր է, որ լավ հասկացած չլինի կարգադրությունը, վկան բացասական պատասխան տվեց։ Թե կոնկրետ ովքեր էին տեղյակ, ըստ վկայի, չի ասվել։ – Ու Դուք չեք էլ հարցնո՞ւմ՝ ով գիտի եւ որտեղ պետք է կանգ առնեք։ – Դե, լոգիկայով՝ իմ կողքին նստած սպան պիտի իմանար (խոսքը Փնջոյանի մասին է, որը դեռ չի հարցաքննվել,–հեղ․)։ – Իսկ Դուք պարտավոր չէի՞ք ճշտելու Ձեզ վերապահված կարգադրության ամբողջ բովանդակությունը, այդ իմացողներն ո՞վքեր էին,– հարցրեց Դավիդյանը։ –  Ոչ, պարտավոր չէի, որովհետեւ իմ հրամանատարին վստահում էի,– պատասխանեց վկան։ Դատավորն էլ հետաքրքրվեց՝ իր կողքին նստած հրամանատարը ի՞նչ տպավորություն է թողել իր վրա․ – Ռեմբոյի,– պատասխանեց վկան,– այնպես էր խոսում, ոնց որ 20 րոպեից Զանգելանը վերցնում ենք․․․ Զանգելանի երկու կողմից հայկական գյուղեր են, ասում էր՝ գիշերը մերոնք իջել են, մենք էլ մեջտեղով գնում ենք, սանրելով դուրս գանք։ Նուրիջանյանը հերքում է մյուս վկաների խոսքերը Արման Նուրիջանյանի խոսքով՝ կոնկրետ Կիրի հանքում իջնելու մասին իրեն ոչ ոք ոչինչ չի ասել։ Պաշտպան Դավիդյանը խնդրեց պարզաբանել՝ այդ պարագայում ինչպե՞ս է, որ դատարանում հարցաքննված երկու վկաներ՝ շտաբի պետ Վարդան Ալեքսանյանն ու առաջին ուղեկցող Համբարձում Փարամազյանը ասել են, թե Նուրիջանյանին մի քանի անգամ հստակ նշվել է այդ մասին․ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը – Ստում են,– հայտարարեց վկան,– ինձ ոչ ոք նման բան չի ասել, մանավանդ՝ Ալեքսանյանը, ես նրան կատեգորիկ չեմ տեսել, դեպքից հետո եմ տեսել միայն։ – Բոլորը ստում են, Դուք ճի՞շտ եք ասում,– ճշտեց դատավորը։ – Ինձ հրաման տվողն ասել է՝ ես ինչ պիտի անեմ, ես արել եմ,– ասաց վկան։ Ըստ Նուրիջանյանի՝ օգնության մեկնած զորքը եւս շրջափակման մեջ է ընկել Ամբաստանյալ Արսեն Աբգարյանը խնդրեց հիշել՝ մեկնելուց առաջ, երբ հանդիպել են իրար, ինքն ի՞նչ է ասել․ –  Հարցրել եք՝ տեղյա՞կ ես ճանապարհից, ասել եմ՝ հա։ – Հարցրել եմ՝ դու գիտես՝ ուր պիտի տանես, չէ՞։ – Չէ, «գիտես՝ ուր պիտի տանես»–ը ուրիշ բան է, «ճանապարհն իմանալ»–ը՝ լրիվ ուրիշ բան։ – Կհիշե՞ս խոսակցություն, որ երբ հակառակորդին տեսանք, ասացին՝ հրամանատար, մի կրակիր, կարողա մերոնք են։ – «Հրամանատար»–ը չեմ հիշում, բայց երկու տարբերակն էլ ասվել է՝ եւ որ մերոնք են, եւ որ կարողա զասադ է։ Այդ զասադ բառի վրա սկսել են կրակել։ – Այսինքն՝ եղել է նման խոսակցություն։ Արման Նուրիջանյանի խոսքով՝ դեպքից ժամեր անց Քաջարանի ջոկատը մեկնել է՝ շրջափակման մեջ մնացածներին օգնության, սակայն տեղ չհասնելով՝ հետ է դարձել․  «Էլի նույն ձեւ գնաց, ընկավ զասադի մեջ, զոհեր,մահեր․․․» Պաշտպան Ամրամ Մակինյանի հարցին, թե ինքը որտեղի՞ց գիտի այդ մասին, վկան պատասխանեց՝ ներկա է եղել, երբ մեկնել են։ Նուրիջանյանը հայտնեց նաեւ, որ ինքը սկսել է կրակել, երբ հակառակորդի հարվածից սպա է զոհվել։ Սպայի զոհվելու մասին նրա հայտարարությունը զարմացրեց տուժողների իրավահաջորդներին, ըստ որոնց՝ այդ մասին առաջին անգամ են լսում։ Հայկ Եղիազարյանը Տուժող կողմից Հայկ Եղիազարյանը խնդրեց հիշել՝ հայկական կողմից ի՞նչ արձագանք է եղել ադրբեջանական ալիքներում հրապարակված այն տեսանյութին, որում երեւում է, թե ինչպես են Զանգելանի դպրոցի բակում իրենց դրոշը կանգնեցնում։ Վկան ասաց՝ լսել է, որ ասել են, թե դա կեղծ տեսանյութ է։ – Ի վերջո, գնացիք, ընկաք այդ իրավիճակի մեջ, ըստ Ձեզ՝ կե՞ղծ էր թե՞ ոչ։ – Ոչ։ – Մեղավորն ո՞վ է։ –  Հրամանատարական կազմը․․․ Հենց տենց վերադասության կարգով իջնելով։ – Անդրանիկ Մակարյանն ու Արսեն Աբգարյանը մեղավո՞ր են։ – Ես իրենց չեմ իմացել․․․ Եթե իրենք են եղել հրամանատար, մեղավոր են,– պատասխանեց վկան։   Միլենա Խաչիկյան
22:59 - 03 սեպտեմբերի, 2024
Քիմիկների գործով վկան պնդում է՝ իրեն ոչ ոք չի ասել, թե զորքին մինչեւ ուր պիտի ուղեկցի

Քիմիկների գործով վկան պնդում է՝ իրեն ոչ ոք չի ասել, թե զորքին մինչեւ ուր պիտի ուղեկցի

44-օրյա պատերազմի ժամանակ կամավորական Արման Նուրիջանյանի կարծիքով՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Քիմիկների զորախմբի օպերացիայի ձախողման պատճառը եղել է վերադաս հրամանատարության անկազմակերպվածությունը։ Այդ մասին նա երեկ հայտարարեց Հակակոռուպցիոն դատարանում։ Քիմիկների գործով Նուրիջանյանը առանցքային անձ է․ հենց նրան է վստահված եղել զորախմբի ուղեկցումը դեպի օպերացիայի տեղանք։ Ստացվել է այնպես, սակայն, որ սահմանված վայրում՝ Կիրի հանքում իջնելու փոխարեն զորախումբը խորացել է մինչեւ Զանգելան քաղաք, որտեղ Ադրբեջանի զինված ուժերը դեռ օրեր առաջ էր տեղադրել  իր դրոշը եւ տեսանյութը հրապարակել համացանցում։ Արդյունքում, զինծառայողները ընկել են շրջափակման մեջ․ նրանցից 5-ը գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի եւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Կատարվածի համար մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը եւ Քիմիկների զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը։ Արման Նուրիջանյանն ունի վկայի կարգավիճակ։ Դատարանն արգելեց նիստի տեսանկարահանումը՝ չպատճառաբանելով իր որոշումը Նախքան վկայի հարցաքննությանն անցնելը հերթական անգամ թույլտվություն խնդրեցինք նիստի տեսա եւ լուսանկարահանման համար։ Մեղադրող կողմը առարկություն չուներ, պաշտպանական կողմը՝ եւս։ Միայն մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Դավիթ Դավիդյանը հայտարարություն արեց՝ ասելով, թե նախորդ նիստին իր վերաբերյալ սխալ տեղեկություն է հրապարակվել, խնդրեց դա շտկել եւ այլեւս չկրկնել․ «Եթե այդ պայմանով, ապա համաձայն ենք», - ասաց նա։ Մեր հարցը, թե ո՞ւմ կողմից է սխալ տեղեկություն հրապարակվել, մնաց անպատասխան։ Նիստից հետո պաշտպանի հետ առանձնազրույցում պարզ դարձավ, որ խոսքը մեկ այլ լրատվամիջոցի հրապարակած տեսանյութի մասին էր։ Այդ հարցին, սակայն, դատարանը չանդրադարձավ եւ որոշեց արգելել տեսանկարահանումը։ Նշենք, որ ըստ Քրեական դատավարության օրենսգրքի՝ դռնբաց նիստի տեսաձայնագրումը թույլատրում է դատարանը` մեղադրյալների համաձայնությամբ: Անգամ համաձայնության դեպքում դատարանը կարող է արգելել տեսաձայնագրումը, եթե դա է պահանջում արդարադատության շահը։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը, սակայն, որեւէ կերպ չպատճառաբանեց իր այդ որոշումը․ «Լսեցիք պաշտպանի հայտարարությունը, դատարանը Ձեզ թույլատրում է առհասարակ այս նիստը լուսաբանել նկարահանման եւ ձայնագրառման միջոցով, տեսանկարահանել չի թույլատրվում եւ հարցաքննության ամբողջ ընթացքը եւս չի թույլատրվում ձայնագրել, որոշ հատվածներ կձայնագրեք»,- ասաց նա։ Նշենք, սակայն, որ ըստ Քր․դատ․օր․-ի՝ դռնբաց նիստին ներկա անձինք իրավունք ունեն կատարել ձայնագրում, հետեւաբար եթե նիստը դռնբաց է, ձայնագրման իրավունքը չի կարող սահմանափակվել։ Մեր ճշգրտող հարցին ի պատասխան՝ դատավորն ասաց․ «Ամբողջ նիստը կարող եք ձայնագրել, չեք կարող տեսանկարահանել»։ Այս գործով նիստերը նախկինում բազմիցս տեսանկարահանվել, անգամ ուղիղ հեռարձակվել են։ Ըստ վկայի՝ դեպքից 3 օր առաջ իմացել են, որ Զանգելանը գրավված է 40-ամյա Արման Նուրիջանյանը պատմեց, որ պատերազմի ժամանակ զինկոմիսարիատում չի հաշվառվել, ինքնակամ ներկայացել է գյուղապետարան, քանի որ գյուղական տարածքներում ինքնապաշտպանական ջոկատներ էին ստեղծվում․ – Զինվորական որեւէ կառույցից Ձեր նկատմամբ վերահսկողություն կա՞ր, սպաներ կայի՞ն,– հարցրեց հանրային մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը։ – Գյուղապետը միայն՝ Արթուր Մանուչարյանը, նա էր իմ անմիջական հրամանատարը,– պատասխանեց վկան։ – Նա զինվորական ի՞նչ պաշտոն էր զբաղեցնում։ –Չգիտեմ։ – Ինչի՞ց եք կարծել, որ նա է Ձեր հրամանատարը։ – Նրանից եմ զենք ստացել, նրա մոտ եմ կցված եղել, այդ ջոկատի բոլոր հարցերը նա էր լուծում։ Ձախցի՝ հանրային մեղադրողներ Դավիթ Նավասարդյանը, Արսեն Մարտիրոսյանը Նուրիջանյանը պատմեց, որ նախքան դեպքի օրը ինքը Կապան–Զանգելան ավտոճանապարհին տեղակայված մարտական հենակետում է ծառայություն իրականացրել, նրա խոսքով՝ «պոստ պահել»։ Մեղադրողի հարցին՝ ինչո՞ւ է անհրաժեշտություն առաջացել ճանապարհը վերահսկելու, ի՞նչ վտանգ կար, վկան պատասխանեց․ «Ինքնապաշտպանության համար, որ Զանգելանի կողմից չգար թշնամին»։ – Այսինքն՝ երբ Դուք հերթապահել եք, արդեն իսկ տեղեկություններ կային, որ հակառակորդը Զանգելանո՞ւմ է,– ճշգրտեց մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը։ – Ես մինչեւ գնալս իմացել եմ, որ Զանգելանը գրավված է (նկատի ունի դեպքից 3 օր առաջ,–հեղ․),– պատասխանեց վկան։ – Ո՞վ է հայտնել։ – Յութուբով եմ տեսել։ – Իսկ հրամանատարության հետ քննարկե՞լ եք դա։ – Բոլորս էլ գիտեինք։ – Կիրի հանքը Զանգելանից տարբե՞ր է։ – Այո։ Կապանից Կիրի հանք մոտ կես ժամվա ճանապարհ է, հանքից Զանգելան՝ 20 րոպեի։ – Այսինքն՝ Կիրի հանքով անցնելիս ակնհայտ կլինե՞ր, որ դա է հանքի տեղանքը։ – Իհարկե, նույնիսկ փոքր երեխայի համար։ Մինչեւ հանք հասնելը՝ մի 700 մետրի վրա, շիբինը թափած էր գետնին,– պատասխանեց վկան։ Նուրիջանյանի խոսքով՝ իրեն չի ասվել, թե մինչեւ ուր պիտի զորքին տանի Արման Նուրիջանյանի խոսքով՝ իրենց ջոկատում եղել է 20-ից ավելի անձ։ Դեպքին նախորդող երեկոյան գյուղապետը՝ Արման Մանուչարյանը, եկել, հարցրել է, թե ով գիտի դեպի Զանգելան տանող ճանապարհը, ինքն ասել է, որ գիտի (մինչ այդ բազմիցս երթեւեկել է, քանի որ առաքիչ է աշխատել), եւ այդպես որոշվել է, որ ինքը պիտի զորքին ուղեկցի։ –Կասե՞ք՝ բառացի ինչ է ասել գյուղապետը,– հարցրեց մեղադրողը։ – Ասել է՝ զորք է գալու, իրենք գիտեն՝ ուր պիտի գնան, որտեղ պիտի կանգնեն, ընդամենը պետք է ուղեկցող, ճանապարհը ցույց տվող։ – Ո՞ր ճանապարհը։ – Դեպի Զանգելան․․․ Ասել է՝ իրենց կթողնես, դու կգաս։ Ջոկատի մյուս անդամները գիտեին այդ ճանապարհը թե չէ՝ Նուրիջանյանը տեղյակ չէր, ենթադրում էր, որ ինքն է հարմար թեկնածու եղել, քանի որ անձնական մեքենա է ունեցել (գյուղապետի մեքենան սարքին չի եղել)։ Պատասխանելով ուղեկցումից հրաժարվողների վերաբերյալ հարցին՝ վկան ասաց, որ գյուղապետից լսել է, որ Վարդան Ալեքսանյանն է հրաժարվել։ Հիշեցնենք՝  վերջինս այն գնդապետն է, որին ԳՇ պետի՝ այդ ժամանակվա տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանը հանձնարարել էր կազմակերպել Քիմիկների զորախմբի ուղեկցումը։ Նախորդ դատական նիստին նա էլ իր հերթին էր հայտարարել, թե ուղեկցողի խնդիր կար, մարդիկ հրաժարվում էին։  Նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը – Վարդան Ալեքսանյանը եւ Համբարձում Փարամազյանը (մյուս ուղեկցողն է,–հեղ․) դատարանում ասել են, որ Դուք ներկա եք եղել, երբ երեկոյան տեղանքի շուրջ խոսակցություն է եղել։ Նրանք հիշում են Ձեզ,– ընդգծեց մեղադրող Նավասարդյանը։ – Ես իրենց չեմ տեսել,– պնդեց վկա Նուրիջանյանը։ – Ինչպե՞ս կբացատրեք, ինչո՞ւ են նման ցուցմունք տվել։ – Արդարանում են երեւի։ – Ինչի՞ց։ – Մեղադրանքից պրծնելու համար․․․ Չգիտեմ․․․ Ես չկամ տենց բաների մեջ․․․ Ես ոչ մի բանից տեղյակ չեմ եղել, իրենց չեմ հիշում։  Ըստ Նուրիջանյանի՝ լուսադեմին արթնացել է, գյուղապետի մեքենայից լիցքավորել իր «Միցուբիշի» մակնիշի մեքենան եւ ճանապարհ ընկել։ Առջեւից գնացել է ինքը, ապա՝ զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանը վիլիսով, որից հետո՝ զինծառայողների 3 ավտոբուսները։ Իր կողքին նստել է Փնջոյան ազգանունով մի սպա, որն էլ, ըստ վկայի, ասել է, թե Զանգելան են գնում, ոչ թե Կիրի հանք․ «Փնջոյանին հարցրի՝ ո՞ւր ենք գնում, ասաց՝ Զանգելան, ասացի՝ բա Զանգելանը գրավել են, ասաց՝ գիշերը մերոնք երկու կողմերից մտել են, մենք էլ մեջտեղով գնում ենք, սանրելով դուրս գանք․․․  Նույնիսկ հանքով անցնելիս ինձ հարց տվեց՝ սա հա՞նքն է, ասացի՝ այո, բայց էդտեղ էլ ոչ մի բան չխոսեց, ոչինչ չզեկուցեց»,– նշեց վկան՝ հավելելով, որ ինքն էլ այլ հարցեր չի տվել՝ ակնկալելով, որ երբ հասնեն սահմանված վայրը, իրեն կասեն մեքենան կանգնեցնել։ Դա, սակայն, այդպես էլ տեղի չի ունեցել։  – Փնջոյանը քեզ խաբե՞լ է,– հարցրեց տուժողի իրավահաջորդ Ռուդիկ Ալեքսանյանը (նրա հարցաքննությունը՝ այստեղ)։ – Դե, փաստորեն,– ասաց վկան՝ հետագայում հավելելով, որ վերջում իր մոտ տպավորություն է եղել, թե նա էլ չի իմացել։ – Վարդան Ալեքսանյանը ասում էր՝ քեզ ասել է, որ մինչեւ հանք պիտի գնաս։ – Սուտ է ասում, ինձ նման բան չի ասել,–պնդեց վկան։ Ըստ նրա՝ նույնիսկ ոստիկանական հենակետում են կանգել, ճանապարհից իրենց մեքենան նստած ոստիկանին այնտեղ իջեցրել, սակայն դարձյալ ոչ ոք չի հուշել, որ դա է հենց այն վայրը, որտեղ պիտի կայանեին։ Ուշագրավ է, որ նախորդ նիստին վկա Վարդան Ալեքսանյանը ասել էր, թե դեպքի նախորդ օրը այցելել է ոստիկանական այդ հենակետ՝ ոստիկաններին տեղյակ պահելու, որ հաջորդ օրը զորք է գալու այդտեղ՝ օպերացիայի։ Արման Նուրիջանյանի պնդմամբ՝ կրակելու հրաման այդպես էլ չի տրվել Վկա Արման Նուրիջանյանը պատմեց, որ երբ Զանգելանին 200 մետր էր մնացել, եւ դպրոցի տանիքը (որտեղ էլ, ըստ յութուբում հրապարակված տեսանյութի, տեղադրվել էր ադրբեջանական դրոշը) արդեն տեսանելի էր, ինքնակամ կանգնեցրել է մեքենան․ «Հարցրել եմ՝ կոնկրետ որտե՞ղ ենք գնում, կոնկրետ տեղ ասեք, տանեմ, ուզում էի հասկանալ՝ կարճ ճանապարհով գնամ թե երկարով, Փնջոյանն ասել է՝ մի րոպե սպասիր»։ Տուժողի իրավահաջորդ Հայկ Եղիազարյանը հարցրեց՝ երբ վկան նկատել է տանիքը, Փնջոյանը չի՞ ասել՝ կանգնի–կանգնի։ Վկան բացասական պատասխան տվեց, ինչը վրդովեցրեց Եղիազարյանին․ Հայկ Եղիազարյանը - Ասում եմ այն, ինչ դու ասել ես 2020 թ․ դեկտեմբերին։ Որ ձայնագրությունը տամ, լսես, ի՞նչ ես անելու,- բղավեց նա։  - Եթե նման բան եմ ասել, ներողություն կխնդրեմ։ Ավելի ուշ վկան պատմեց, որ Փնջոյանը իջել է, մոտեցել Աբգարյանի վիլիսին, հարցրել՝ ո՞ւր ենք գնում, արդեն տանիքն երեւում է, Աբգարյանն էլ ասել է՝ գի՞ժ եք, էս ո՞ւր եք եկել․ «Աբգարյանն ասաց՝ շատ եք եկել, պտտվեք, հետ ենք գնում, ես պտտվեցի, էլի կանգնեցի․․․ Այդ ընթացքում, երբ կանգնած էինք, զորքի մի մասը ավտոբուսներից իջավ, 2 զինվոր նկատեց, որ դիմացի թմբի վրա 2 հոգի երեւում են, տղերքից մեկն ասաց՝ կարողա՞ զասադ է, ու այդ ժամանակ սկսեցին գնդացիրի լուսային փամփուշտներվ մեզ վրա կրակել, Աբգարյանն ասաց՝ եկեք թմբի տակ․․․ Ես դեռ չէի հասկացել՝ ինչ է կատարվում, թիկունքը պետը իմ աչքի առաջ զոհվեց․․․ Հրաձիգով սկսեցի կրակել գնդացիրի վրա, նա լռեց, հետո սկսեցին սնարյադով կրակել․․․ Բոլորը խուճապահար փախչում էին, Աբգարյանը ասաց՝ բոլորդ եկեք թմբի տակ, ինքն էլ մտավ թմբի տակ, բայց արդեն սաղ ցրվել էին, որովհետեւ ավտոբուսների վրա ԷԼ էին կրակում»։ – Զինծառայողները պատասխանո՞ւմ էին այդ կրակոցներին։ – Ոչ ոք չի կրակել ինձնից բացի։ –  Ինչո՞ւ։ – Չգիտեմ, չեմ կարող ասել։ – Գուցե Դուք նշա՞ն եք տվել հակառակորդին, որ զորքին հասցրել եք այդտեղ, ու փախել եք,– վրդովվեց տուժողի իրավահաջորդներից Սեդա Հովհաննիսյանը։ – Իրենք ինձնից շուտ զորքին տեսել էին։ – Բա ինչի՞ չէին խփում։ – Չգիտեմ, բայց մենք այնքան բաց տարածքով ենք անցել, կարող էին նույնիսկ չթողնել, որ հասնենք այդտեղ, ուղղակի երեւի չեն պատկերացրել, որ ավտոբուսներից կիջեն։ – Բա ո՞վ հրաման տվեց, որ իջնեն։ – Ի՞նձ եք հարցնում, ես ընդամենը ուղեկցող եմ։ – Ե՞րբ սկսեցիք կրակել։ – Երբ դիմացս մարդ զոհվեց, այդ ժամանակ հասկացա, որ թուրքն է։ – Իսկ կրակոց տալու հրաման չեղա՞վ։ – Չգիտեմ, չեմ լսել տենց հրաման, ես ինքնակամ եմ կրակել․․․ Հետո վարորդներից մեկը ուսից բեկորային վիրավորում ստացավ, ինձ խնդրեց մեքենան հանեմ, որ դուրս գա, ասաց՝ չեմ կարողանում, չեմ դիմանում, ես էլ քշել եմ, դուրս եկել։ – Առաջինը Դո՞ւք եք դուրս եկել։ – Այո, ես ու երկու ավտոբուսի վարորդները։ – Բա ինչո՞ւ զինծառայող չվերցրիք Ձեզ հետ։ – Ես չէի պատկերացնում, որ պիտի քշեի, գնայի․․․ Մտածեցի՝ զորքը կլցվի ավտոբուսները։ – Որեւէ մեկը բարձրաձայնե՞ց՝ մոտեցեք ավտոբուսներին։ – Ոչ, ես չեմ լսել նման բան։ – Դրանից առաջ Աբգարյանը ասել էր՝ հետ ենք գնում, չէ՞։ Այսինքն՝ Դուք պետք է անձնակազմին հետ տեղափոխեինք։ Ինչո՞ւ եք նրանց թողել եւ դուրս եկել,- հարցրեց մեղադրող դատախազ Դավիթ Նավասարդյանը։ – Որտե՞ղ եմ թողել․․․Մարտ են վարում, կրակում են, փամփուշտներս վերջացել էին, պետք է մնայի այնտեղ, ի՞նչ անեի, զոհվեի՞,- պատասխանեց վկան։ Վկայի տեղեկություններով՝ օգնության մեկնած զորքը, տեղ չհասնելով, հետ է եկել Արման Նուրիջանյանը պատմեց, որ վերադարձել է զորամաս, իր հրամանատար Մանուչարյանին պատմել կատարվածի մասին․ «Ասել եմ՝ էս ո՞ւր եք ինձ ուղարկել, ինքն էլ ասել է՝ ես էլ տեղյակ չեմ եղել։ Զարմացած էր, որ ընկել ենք շրջափակման մեջ, որ մեր գնացած տեղում թուրք է եղել»։ Վկայի տեղեկություններով՝ իր գալուց հետո ավտոբուսներ են մեկնել՝ շրջափակման մեջ մնացած զորքին օգնության, սակայն մինչեւ վերջ չգնալով՝ հետ են եկել։ Վկա Արման Նուրիջանյանը – Երբ փրկվեցիք, որեւէ մեկին հարցեր ուղղեցի՞ք։ Ի վերջո, Դուք պետք է ուղեկցում իրականացնեիք, Ձեր կողքին նստել էր շարասյան զինվորական, Ձեր ցուցմունքում նշել եք, որ ճանապարհի ընթացքում շարժը ոչ մեկը չի համակարգել, եւ ամենասարսափելին՝ որեւէ մեկը չի իմացել ուր գնալ, որտեղ կանգնել,- ասաց մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը։ – Իմ հրամանատարին եմ հարցրել։ – Լա՞վ եք հիշում, Կապանի զորամասում որեւէ մեկին հանդիպե՞լ եք։ – Հիշեցի՝ ինչ նկատի ունեք,- կարճատեւ լռությունից հետո ասաց վկան։ – Կհիշես–կհիշես, շատ բան կհիշես,– լսվեց Հայկ Եղիազարյանի ձայնը։ Նիստերի դահլիճում իրավիճակը դարձյալ լարվեց։ Ավելի ուշ վկան պատմեց, որ դեպքից 2-3 օր անց կատարվածի համար զորամասում իրեն են մեղադրել, դավաճան անվանել․ «Մի տարեց մարդ էր, ասաց՝ դու էն դավաճանը չե՞ս, որ մեզ տարավ Զանգելան, բա ասում էին՝  ԱԱԾ–ն քեզ խփել է, գնացինք հրամանատարի մոտ, ասացի՝ ի՞նչ դավաճան, էդ ի՞նձ եք ասում, ասաց՝ մի քիչ կամաց խոսիր, պատուհանները փակեք․․․ Ես նույնիսկ տունս ցույց տվի, հասցեն ասացի, ասացի՝ թե հարց լինի, ես այ էն տանն են, տեղ չունեմ փախչելու․․․ Էդտեղ հասկացան, որ ես կապ չունեմ․․․  Բախտս բերել է, սաղ եմ մնացել, նույն հաջողությամբ կարող էի ես էլ զոհվել։ Էդ ժամանակ իրենց ձեռք կտար երեւի»,– նեղսրտած ասաց Արման Նուրիջանյանը։ Վկայի հարցաքննությունը կշարունակվի սեպտեմբերի 3-ին։   Միլենա Խաչիկյան
13:42 - 27 օգոստոսի, 2024
«Խնդիրն այն է եղել, որ ուղեկցողը փոխվել է»․ գնդապետը՝ Քիմիկների զորամասի օպերացիայի ձախողման մասին

«Խնդիրն այն է եղել, որ ուղեկցողը փոխվել է»․ գնդապետը՝ Քիմիկների զորամասի օպերացիայի ձախողման մասին

- Կատարվածի մեջ Ձեր մեղավորությունը տեսնո՞ւմ եք։ - Տեսնում եմ։ Դատարանում երեկ այսպես ավարտվեց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Կապանի ինքնապաշտպանական խորհրդի նախագահի 1-ին տեղակալ-շտաբի պետի պաշտոնը փաստացի զբաղեցրած, պահեստազորի գնդապետ Վարդան Ալեքսանյանի հարցաքննությունը։ Քիմիկների զորամասի անվանումը ստացած քրեական գործով Ալեքսանյանը առանցքային անձ է․ նրան է ՀՀ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի՝ այդ ժամանակվա տեղակալ, գեներալ Անդրանիկ Մակարյանը հանձնարարել 2020 թ․ հոկտեմբերի 21–ին կազմակերպել փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանի ղեկավարած 62–հոգանոց անձնակազմի՝  «Կիրի հանք» տեղանք ուղեկցումը։ Արսեն Աբգարյանը Էջմիածնում գտնվող Քիմիկների զորամասի հրամանատարն էր, ուստի թե՛ նա, թե՛ անձնակազմը այդ տեղանքին լավ ծանոթ չէին։ Ուղեկցման սխալ կազմակերպման հետեւանքով Կերեն գյուղում տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն անձնակազմը հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաք (Զանգելան), որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ։ 5 զինծառայող գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի եւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Անդրանիկ Մակարյանն այժմ մեղադրվում է անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով իշխանության անգործություն ցուցաբերելու, իսկ Արսեն Աբգարյանը՝ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի մեջ։ Վարդան Ալեքսանյանն ունի վկայի կարգավիճակ։ Ըստ Վարդան Ալեքսանյանի՝ իրենք իմացել են, որ հակառակորդը Կովսականում է Հոկտեմբերի 20-ին ԳՇ պետի տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանը խորհրդակցություն է հրավիրել, տեղեկացրել, որ Կովսականում հակառակորդի դիվերսիոն խումբ է ներթափանցել, որոնց հայտնաբերելու եւ ոչնչացնելու նպատակով հաջորդ օրը երկու ստորաբաժանում պետք է մեկնի․ առաջինը՝ իր հետ միասին Ներքին հանդ, երկրորդը՝ Արսեն Աբգարյանի հետ Սյունիք սովխոզ ուղղություններով։ Վարդան Ալեքսանյանը պատմեց՝ այդ խորհրդակցության ժամանակ երկրորդ անձնակազմի ուղեկցումը կազմակերպելու հանձնարարություն է ստացել, սակայն ուղեկցողների խնդիր է ծագել․ մարդիկ հրաժարվում էին ուղեկցել, վախենում էին։ – Գուցե վախենում էին, որովհետեւ գիտեի՞ն, որ Զանգելանն արդեն գրավված է,– հարցրեց տուժողի իրավահաջորդ Անահիտ Ադոյանը,– Դուք գիտեի՞ք։ – Այո։ – Ու իմանալով տարա՞ք։ – Նրանք Զանգելան չպիտի մտնեին։ – Ումի՞ց էիք իմացել, որ գրավված է։ – Անդրանիկ Մակարյանից։ Վկայի այս պատասխանը զայրացրեց ծնողներին․ վերջիններս սկսեցին վիրավորական արտահայտություններ հնչեցնել Մակարյանի հասցեին։ Նիստն ընդմիջվեց։ Ավելի ուշ Անդրանիկ Մակարյանի պաշտպան Գոռ Սաղոյանը վկային հարցրեց՝ Մակարյանը բառացի ասել է, որ գրավվա՞ծ է, թե՞ ասել է, որ դիվերսիոն խումբ է ներթափանցել։ Ի պատասխան՝ վկան ասաց՝ երկրորդը՝ ակնարկելով, որ եթե հակառակորդն այնտեղ է, բա էլ ի՞նչ է նշանակում, եթե ոչ գրավում։ Ամբաստանյալ Անդրանիկ Մակարյանը, պաշտպան Գոռ Սաղոյանը – Այսինքն՝ Դուք այդպես եք ընկալել,– ասաց պաշտպանը։ – Ինքը չի ընկալել է, բոլորը իմացել են, որ նախորդ օրը Զանգելանը գրավել են, դրոշն է տեսել, դիվերսիոն խումբը պիտի գար՝ դպրոցի գլխին դրոշ դնելո՞ւ,– վրդովվեց Անահիտ Ադոյանը։ Ի վերջո, որոշվել է, որ ուղեկցումը կիրականացնեն երկու հոգի․ սկզբում՝ Ալեքսանյանի վարորդը՝ Համբարձում Փարամազյանը, իսկ ճանապարհի մնացած հատվածը՝  կամավոր Արման Նուրիջանյանը։ Երկրորդ ուղեկցողի հարցը, ըստ վկայի, Անդրանիկ Մակարյանն է լուծել։ Անձամբ նաեւ վերահսկել է թե ոչ՝ տեղյակ չէր։ Այս առնչությամբ Մակարյանը հակադարձեց՝ ինչպես կարո՞ղ էր ԳՇ պետի՝ Երեւանից ժամանած տեղակալը այդքան պարզունակ հարցով զբաղվել։ Վկայի համոզմամբ՝ խնդիրն այն է եղել, որ անձնակազմին ուղեկցողը փոխվել է  Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Դավիթ Դավիդյանն ընթերցեց ուղեկցող ընտրելու՝ Մարտական կանոնադրությամբ սահմանված կարգը, ըստ որի՝ ոչ միայն պետք է, որ ուղեկցողը տեղանքին ծանոթ լինի, այլ նրան նշանակողը պետք է անձամբ այդպիսի համոզմունք ունենա։ Առաջին ուղեկցողին Ալեքսանյանն անձամբ ճանաչել է, երկրորդին՝ ոչ․ ասաց՝ գյուղապետին է ճանաչել, նրան է հարցրել։ Ամբաստանյւալ Արսեն Աբգարյանը, նրա պաշտպան Դավիթ Դավիդյան – Իրավունք ունեի՞ք տվյալ հրամանը վերահասցեագրելու,- հարցրեց Դավիդյանը։ – Չեմ վերահասցեագրել, ասել եմ, որ հրամանը չեմ կարող կատարել, որովհետեւ հրաժարվում են,– ասաց Ալեքսանյանը՝ հավելելով, որ առաջարկել է նաեւ անձամբ ուղեկցել, սակայն Մակարյանը թույլ չի տվել։ Թե ինչու, վկան չգիտեր։ Անձնակազմին երկրորդ ուղեկցողի մոտ հասցնելուց հետո նա միացել է Մակարյանի՝ Ներքին հանդ մեկնած խմբին։ Վարդան Ալեքսանյանի կարծիքով՝ խնդիրը հենց այն է եղել, որ ուղեկցողը փոխվել է․ եթե ուղեկցումը շարունակեր իր վարորդը, այս հետեւանքները, ըստ նրա, չէին լինի։ – Ո՞վ է եղել հրաժարվողը,- հարցրեց պաշտպանը։ – Ջոկատի զինվոր՝ Աշոտ անունով։ – Իրավունք ունե՞ր հրաման չկատարելու։ – Ոչ։ – Որպես վերադաս՝ ի՞նչ միջոցներ եք ձեռնարկել։ – Ոչ մի բան էլ չեմ արել,– պատասխանեց վկան։ Հարցին՝ երկրորդ ուղեկցողի՝ Արման Նուրիջանյանի հետ ո՞նց է կապը պահել, գնդապետը պատասխանեց՝  բջջայինով կապի մեջ է եղել առաջին ուղեկցողի՝ Համբարձումի հետ, ստացել հավաստիացում, որ վերջինս Արմանին եւս մեկ անգամ տեղեկացրել է, թե անձնակազմին մինչեւ ուր պիտի ուղեկցի։ Ի պատասխան հարցին, թե ինչու ինքն անձամբ Արմանի հետ չի խոսել, վկան ասաց՝ նրա բջջայինը չի ունեցել։  – Դուք եք ղեկավարը, ինչո՞ւ է Ձեր վարորդը այդ հարցով զբաղվել։ Չէ՞ որ մեծ խումբ էր, ցանկացած շեղում կարող էր ճակատագրական լինել,– հարցրեց հանրային մեղադրող Արսեն Մարտիրոսյանը։ – Տենց է ստացվել,– պատասխանեց վկան։ Դահլիճում իրավիճակը դարձյալ լարվեց։ Ալեքսանյանի խոսքով՝ ինքը ոստիկաններին տեղեկացրել է սպասվող օպերացիայի մասին Վարդան Ալեքսանյանը պատմեց, որ դեպքի նախորդ գիշերն իր վարորդի հետ մեկնել է Կերեն գյուղի տարածքում տեղակայված ոստիկանական հենակետ եւ ոստիկաններին տեղեկացրել, որ հաջորդ օրը օպերացիայի մեկնող անձնակազմ է գալու, որը պետք է իրենց հենակետում իջնի, ապա ոտքով շարունակի ճանապարհը։ Ոստիկաններին պարզապես տեղեկացրե՞լ է, թե՞ նաեւ խնդիր տվել անձնակազմի ավտոբուսները կանգնեցնելու՝ վկան այդպես էլ չկարողացավ հստակ ասել։ Նշեց՝ ավտոբուսի վարորդները ինքնագլուխ չէին քշի անցնի, եթե հրահանգավորված լինեին, այդտեղ կկանգնեին։ Հանրային մեղադրողներ Արշակ Մարտիրոսյանը, Դավիթ Նավասարդյանը – Հրամանը չեն կատարել, ճի՞շտ է,- հարցրեց մեղադրող Արսեն Մարտիրոսյանը։ – Այո։ – Բա ո՞վ հրաման տվեց, որ [հենակետում] չկանգնեն։ – Ես չեմ կարող ասել, ես [ավտոբուսի] վարորդի հետ գործ չունեմ։ Հետագայում նրան հարցրել եմ, ասել է՝ ոչ մեկը չի կանգնել, մենք էլ չենք կանգնել։ – Իսկ ոստիկաններին ինչո՞ւ էիք տեղեկացնում։ – Լրացուցիչ երաշխիք էր։ – Բա ինչո՞ւ ձախողվեց։ – Պատճառը անփութությունն է, անտեղյակությունն է, չեմ կարող ասել։ – Չե՞ք պարզել՝ ում անփութությունն էր, ո՞վ իր տեղում չէր։ – Որ երկրորդ ուղեկցողը չի կատարել հրամանը․ եթե կատարեր, պիտի ոստիկանական հետակետում կանգնեին, իսկ ինքը պատճառաբանել է, որ իրեն Կարեն անունով մեկն ասել է՝ պետք է ուղեկցել մինչեւ Փոքր Զանգելան։ Նշենք, որ Փոքր Զանգելանը գտնվում է նախապես որոշված ոստիկանական հենակետից հետո՝ ավելի խորքում։ Վկայի ցուցմունքներում էական հակասություններ կային Հանրային մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը հայտարարեց, որ վկայի ցուցմունքում էական հակասություններ կան եւ միջնորդեց հրապարակել վկայի նախաքննական ցուցմունքից մի դրվագ։ 2021 թ․ հարցաքննվելիս վկան ասել էր, թե ուղեկցման վայրը նշելիս երկրորդ ուղեկցող Արմանն ասել է, որ մեքենայի վրա գործ անելիս է եղել եւ չի լսել, լավ չի հասկացել խնդիրը։ Վկան պարզաբանեց, որ երկու հանդիպում է եղել․ առաջինը՝ հենց այդ օրը, երբ Արմանն ասել է, որ ճիշտ չի հասկացել, իսկ երկրորդ հանդիպման ժամանակ արդեն տվել է Կարենի անունը։ Վկայի կարծիքով՝ արժանահավատ է առաջին պատասխանը։ Ի պատասխան հարցին, թե ինչու նախաքննության ժամանակ քննիչին այդ մասին չի հայտնել, վկան միայն լռեց։ Դատախազները հետաքրքրվեցին՝ կա՞ ինչ–որ բան, որ իրեն կաշկանդում է խոսել, սակայն նա բացասական պատասխանեց։ Մեկ այլ հակասություն էլ մատնանշեց Անդրանիկ Մակարյանի պաշտպան Գոռ Սաղոյանը, ընդգծեց՝ դատարանում ցուցմունք տալիս վկան ասաց, որ երբ ինքը Մակարյանին հայտնել է, որ հրաժարվում են ուղեկցել, Մակարյանն ասել է, որ ինքը կլուծի այդ հարցը, մինչդեռ նախաքննության ժամանակ՝ Մակարյանի հետ առերեսվելիս, բացատրել է, որ Մակարյանը դա հարցի տեսքով է ասել՝ իբր այդ հա՞րցն էլ ինքը պիտի լուծի։ Ալեքսանյանը պնդեց իր առաջին ցուցմունքը, փորձելով պարզաբանել հակասությունը՝ ասաց՝ առերեսման ժամանակ բառերին ուշադրություն չի դարձրել։ Դատավորի հարցին՝ ո՞վ է հավանություն տվել, որ Աղաջանյանն ուղեկցման կազմակերպմամբ զբաղվի, վկան պատասխանեց՝ համայնքապետ Գեւորգ Փարսյանը։ Ի վերջո, Ալեքսանյանը ընդունեց, որ ինքը հետեւողական չի եղել։ Առաջին ուղեկցողի ցուցմունքը հակասում էր ե՛ւ իր նախաքննական, ե՛ւ Ալեքսանյանի ցուցմունքին Դատարանում հարցաքննվեց նաեւ առաջին ուղեկցողը՝ վարորդ Համբարձում Փարամազյանը։ Վերջինս հոկտեմբերի 10-ի մոտակայքում է զորակոչվել որպես կամավոր։ Վկա Համբարձում Փարամազյանը, նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը Փարամազյանը պատմեց, որ դեպքի նախորդ օրը հանդիպում է եղել, որին ներկա են եղել ինքը, Վարդան Ալեքսանյանը, գյուղապետը, Արման Նուրիջանյանը եւ եւս մի անձ․ «Ալեքսանյանը հետաքրքրվեց, թե տեղանքը ով գիտի, մի հոպար ասաց՝ ես գիտեմ, հետո հրաժարվեց, վախեցավ թե ինչ՝ չգիտեմ, գյուղապետը ասաց՝ Արմանը, որոշեցին, որ Արմանը պիտի տանի, նա էլ ասաց՝ կտանեմ»։ Ըստ Փարամազյանի՝ անձամբ ինքը ոչ մի բանից չի հրաժարվել․ եթե ասեին, որ ամբողջ ճանապարհը ինքը պետք է ուղեկցի, կաներ, թեեւ տեղանքին լավ ծանոթ չէր։ Տուժողները հարցրին՝ բա ինչպե՞ս էր Ալեքսանյանը քիչ առաջ ասում, թե ինքը երկրորդ ուղեկցողին չի ճանաչել, չի տեսել։  – Ո՞նց չի ճանաչում, ես տեսել եմ հրահանգավորելը, – պնդեց Փարամազյանը։ Դրանից հետո, ըստ վկայի, ինքն ու Ալեքսանյանը գնացել են հիշյալ հենակետ՝ ոստիկաններին տեղեկացնելու, որ ավտոբուսները հենակետը չպիտի անցնեն։ Ըստ վկայի՝ ոստիկանները մոտ վեց հոգի կլինեին, մինչդեռ Ալեքսանյանը ասաց՝ ընդամենը երեքն էին։ Առավոտյան արդեն, երբ Համբարձում Փարամազյանը եկել է զորամաս, Վարդան Ալեքսանյանն ասել է, որ ինքն ուղեկցելու է մինչեւ Սյունիք սովխոզ՝ աղբյուրի մոտ, որտեղ նրան սպասելու է երկրորդ ուղեկցողը՝ Արման Նուրիջանյանը։ Հանրային մեղադրողը դարձյալ նշեց, որ այս վկայի ցուցմունքներում էլ էական հակասություններ կան։ Նախաքննության ժամանակ վկան ասել էր, թե չգիտի՝ ով է երկրորդ ուղեկցողը, որ պետք է իրեն սպասեր։ Փորձելով պարզաբանել՝ վկան ասաց՝ անունը չգիտեր, բայց դեմքով ճանաչում էր։ Վկայի խոսքով՝ Կապանից դուրս գալուց հետո մոտ 30 րոպե գնացել են՝ ճանապարհի կեսից ավելին թողնելով երկրորդ ուղեկցողին։ Երբ հասել են աղբյուրի մոտ, եղել է ինքը, գյուղապետը, երկու փոխգնդապետ եւ Արմանը։ Ըստ վկայի՝ Արմանը մեքենայի յուղով էր զբաղված, բայց երբ ինքը լրացուցիչ անգամ ասել է, որ ոստիկանական հենակետը չպիտի անցնեն, նա հաստատել է, ասել է՝ լավ։ Դրանից հետո ինքը մեկնել է Ներքին հանդ, ավելի ուշ իմացել, որ զորքը շրջափակման մեջ է ընկել։ Նախատեսված հենակետի մոտ ոչ ուղեկցողը, ոչ էլ ոստիկանները զորքի ավտոբուսները չեն կանգնեցրել։ – Ի՞նչն է պատճառը, որ հենակետն անցել են։ – Ես ի՞նչ իմանամ։ – Արմանի հետ չե՞ք խոսել այդ մասին։ – Չէ, Արմանն ինձ առերեսման ժամանակ տեսավ, ասաց՝ քեզ չեմ ճանաչում,– պատասխանեց վկան։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց օգոստոսի 5-ին։   Գլխավոր լուսանկարում՝ գնդապետ Վարդան Ալեքսանյանը Հեղինակ՝ Միլենա Խաչիկյան  
11:11 - 30 հուլիսի, 2024
Քիմիկների զորամասի գործով դատարանում հարցաքննվում է ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանը

Քիմիկների զորամասի գործով դատարանում հարցաքննվում է ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանը

Հակակոռուպցիոն դատարանում դատավոր Սարգիս Դադոյանի նախագահությամբ այսօր շարունակվում է Քիմիկների զորամասի գործի քննությունը։ Այս պահին դատարանում հարցաքննվում է 2020 թ․ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ ՀՀ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանը (պաշտոնից ազատվել է 2021 թ․ մարտին)։ Վերջինս այս գործով ունի վկայի կարգավիճակ։ Չնայած դատական իշխանության պաշտոնական կայքում նշված տեղեկությանը, որ նիստը դռնբաց է, դատական կարգադրիչները մեզ թույլ չտվեցին ներկա գտնվել` պատճառաբանելով, որ դատարանը որոշում է կայացրել այն դռնփակ անցկացնելու վերաբերյալ։ Ավելի ուշ դատավորի աշխատակազմից Infocom–ը տեղեկացավ, որ դռնփակ դատական նիստի միջնորդությամբ հանդես է եկել հենց Օնիկ Գասպարյանը։ Պատճառն այն է, որ հարցաքննությունը հնարավոր է առնչվի պետական, ծառայողական գաղտնիք համարվող տեղեկությունների։ Քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն՝ դա դատական նիստը դռնփակ անցկացնելու հիմքերից մեկն է։ Այս քրեական գործը, հիշեցնենք, առնչվում է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին Արցախի Հանրապետության Կովսական քաղաքում (Զանգելան) Քիմիկների զորամասի անձնակազմի հետ տեղի ունեցած դեպքին։ Այդ օրը Օնիկ Գասպարյանի տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանի հրամանով Քիմիկների զորամասի 62–հոգանոց անձնակազմը մարտական առաջադրանք է ստացել՝ մեկնելու Կովսական քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք եւ «Սանրում» գործողության կատարման եղանակով հայտնաբերել եւ ոչնչացնել  հակառակորդի դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը։ Մակարյանը, սակայն, ըստ քրեական գործի, ճիշտ չի կազմակերպել անձնակազմի ուղեկցման հարցը, եւ դրա, ինչպես նաեւ ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանի՝ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի հետեւանքով անձնակազմը «Կիրի հանք»–ի մոտ տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի հետ բռնվել անհավասար մարտի:  5 զինծառայող գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Ըստ մեղադրանքի՝ Անդրանիկ Մակարյանը Օնիկ Գասպարյանին չի զեկուցել անձնակազմին «Նահանջ» հրաման արձակելու մասին եւ մինչեւ ժամը 15։30-ի սահմանները վերջինիս վստահեցրել է, որ իր ղեկավարած խմբի կազմով շարժվում է գործողությունների ծավալման շրջան՝ Արսեն Աբգարյանի խմբին օգնություն ցուցաբերելու։ Դրանից հետո միայն Գասպարյանին զեկուցել է, որ առաջ շարժվելն այլեւս նպատակահարմար չէ, եւ առաջարկել է բնագիծ զբաղեցնել եւ անցնել պաշտպանության՝ հաջորդ օրն առավոտյան խնդրի կատարումը շարունակելու պայմանով, ինչին Գասպարյանը համաձայնել է։ Մինչդեռ բնագիծ զբաղեցնելու եւ խմբի կազմով պաշտպանության անցնելու հրամանը կատարելու փոխարեն նա իր ղեկավարած ողջ խմբի կազմով նույն օրը՝ ժամը 18։00-ի սահմաններում, վերադարձել է Կապան քաղաք՝ ամբողջությամբ ձախողելով իր առջեւ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի կողմից դրված մարտական խնդրի կատարումը։ Այժմ գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը (պաշտոնից ազատվել է 2022 թ փետրվարին) մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում իշխանության անգործության մեջ։  Մեղադրյալի աթոռին են նաեւ ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։  Արսեն Աբգարյանը մեղադրվում է իշխանության անգործության եւ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի, Սարգիս Կուլակչյանը՝ իշխանության անգործությանն օժանդակելու, իսկ Էլլադա Հարությունյանը՝ պաշտոնեական կեղծիք կատարելու մեջ։ 4 մեղադրյալները առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունում։   Միլենա Խաչիկյան  
11:23 - 22 ապրիլի, 2024
«Ուղեկցողը փոխանակ աջ գնա, գնացել է ձախ»․ Քիմիկների զորամասի գործով հարցաքննություն

«Ուղեկցողը փոխանակ աջ գնա, գնացել է ձախ»․ Քիմիկների զորամասի գործով հարցաքննություն

2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին պայմանագրային զինծառայող Ռուդիկ Ալեքսանյանը վերջին անգամ է կապ հաստատել ընտանիքի հետ․ «Մա՛մ, լավ մնացեք, գերի եմ ընկել, պախկված եմ, տարբերակ չունեմ հետ գալու․ կա՛մ կմնամ սենց, կա՛մ կխփեն»,– գրել է նա։ Ռուդիկը ՀՀ զինված ուժերի՝ ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության զորքերի (այսուհետ՝ Քիմիկների զորամաս) այն զինծառայողներից է, որոնք նույն այդ օրը ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետի՝ այդ ժամանակվա տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանի հրամանով մեկնել են Կովսական (Զանգելան) քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք՝ մարտական առաջադրանքի, սակայն անձնակազմի ուղեկցման ոչ ճիշտ կազմակերպման հետեւանքով հասել են մինչեւ քաղաքի սկզբնամաս եւ ընկել շրջափակման մեջ։ Ռուդիկ Ալեքսանյանի հայրը՝ Հրաչյա Ալեքսանյանը, այսօր ներկայացել էր դատարան՝ պատմելու որդու հետ կատարվածի իրեն հայտնի մանրամասները։  Դատարանում քննվող քրեական գործի շրջանակում, հիշեցնենք, իշխանության անգործություն ցուցաբերելու համար այս դրվագով այժմ մեղադրվում են ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանն ու Քիմիկների զորամասի նախկին հրամանատար Արսեն Աբգարյանը։  Հարցաքննության սկզբում Ալեքսանյանը նշեց, որ ճանաչում է ամբաստանյալներին, նրանց հետ որեւէ տեսակի հարաբերություն չունի։ Ըստ վկայի՝ շրջափակման մեջ մնացածներին օգնելու համար ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվել Հրաչյա Ալեքսանյանի խոսքով՝ իր որդին ժամկետային ծառայությունն անցել է Վարդենիսի զորամասում, 44-օրյա պատերազմից երկու ամիս առաջ պայմանագրային ծառայության է ընդգրկվել Քիմիկների զորամասում։ Եղել է վարորդ, կոչումով՝ կրտսեր սերժանտ։ Պատերազմի ընթացքում հայրը որդու հետ կապի մեջ է եղել, բայց նրա մարտական ուղու մանրամասներին տեղյակ չի եղել։ Հետագայում է իմացել, որ անձնակազմը 3 ավտոբուսով շարժվել է՝ «Կիրի հանք» տեղանքում կայանելու նպատակով, սակայն սխալմամբ մտել է Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ արդեն հակառակորդն է եղել․  «Հոկտեմբերի 21-ին՝ ժամը 4-ի մոտակայքում, տղաս հաղորդագրություն է գրել, որ մարտի են բռնվել, գրած է՝ գերի, նկատի է ունեցել շրջափակում, շրջափակման մեջ եմ, էս տեղում եմ․․․ Ասում էր միայն, որ թիկունքի պետ հրամանատար Բադեյանն էլ է իրենց հետ եղել (նրա կնոջ հարցաքննությունը՝ այստեղ)․․․ Մորը գրել է, որ չի կարող դուրս գալ, դուրս գա՝ կգլխատեն․․․ Ես էլ ժամը 6-ի կողմերը հետը խոսեցի, էրեխեն մանրամասն ասեց, որ գտնվում է ղամիշների մեջ, ասել եմ՝ զգույշ եղի, հեռախոսով մի զանգի, զարյադկա պահի, ինքը ասեց, որ մենակ է, ասեց՝ մարտի ենք բռնկվել, լրիվ փախան, ինքն էլ փախել է էդ կողմ»,– պատմեց Հրաչյա Ալեքսանյանը։ Նույն օրը նա մեկնել է Կապան, փորձել գտնել պատասխանատուներին եւ կազմակերպել որդու դուրսբերումը։ Վկայի խոսքով՝ թե՛ Աբգարյանը, թե՛ Մակարյանը իրեն սին հույսեր են տվել, խոստացել, որ այսօր–վաղը մի քայլ կձեռնարկեն, սակայն ստել եւ ոչինչ այդպես էլ չեն արել․ «Լույսը որ բացվեց, Արսենին եմ տեսել, ասել էրեխուս գտնվելու վայրը, ինքն էլ ասաց, որ դեպք է եղել՝ 2 ամիս թաքնված մնացել են, նոր դուրս եկել, ասացի՝ հիմա 2 ամիս պիտի սպասե՞նք, բա տեսնենք, ինչ է հնարավոր, մի բան կանենք․․․ Ես ամիսուկեսից ավելի գտնվել եմ Կապանում, զորամասի բակում էի քնում, չեն արել ոչ մի գործողություն, տեսնենք ինչ ա–տեսնենք ինչ ա․․․ Տեսնենք ինչ ա–ն ո՞րն ա պատերազմական գործողության ժամանակ»,– վրդովվեց հայրը։ Ամբաստանյալ Արսեն Աբգարյանը Արձագանքելով վկայի այս խոսքին՝ Արսեն Աբգարյանը հարցրեց․ – Ի՞նչ եք կարծում՝ ես ինքնուրույն գործողություն կարո՞ղ էի էդտեղ պլանավորել եւ իրականացնել։ – Էդ դու մտածի, քո ղեկավարն ո՞վ է․․․ Իմ համար դու էիր ղեկավար, ես ոչ գեներալ էի լսել, ոչ ինչ–որ մեկը, ես ճշտեցի, որ էրեխեքը գտնվել են քո ենթակայության տակ, ես քեզ եմ գտել,– պատասխանեց վկան։ Նա պատմեց նաեւ, որ երբ Աբգարյանին հարցրել է, թե նա ոնց է դուրս եկել, վերջինս նախ պատասխանել  է, որ «փախուստ» հրաման է տվել, ապա ուղղել՝ ասելով՝ «նահանջ» հրաման․ «Ասում եմ՝ լավ, թող զինվորական տերմինով «նահանջ» լինի, ինչքա՞ն կարող ես նահանջ տալ՝ 1 կմ, 2 կմ, դու 20-25 կմ նահա՞նջ ես տվել, մինչեւ Կապա՞ն»։ Ալեքսանյանը կասկած հայտնեց, որ հրամանատարը զորքից շուտ է փախել, սպասել, թե ով դուրս կգա։ Արսեն Աբգարյանը խնդրեց կոնկրետ նշել, թե ով է իրեն նման բան ասել, ինչին ի պատասխան՝ վկան ասաց, որ ընդհանուր խոսակցություններից, իրավիճակից է այդպես եզրակացրել։ ԳՇ պետի նախկին տեղակալի մոտ վկան Աննա Հակոբյանին է հանդիպել Հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանի հարցերին ի պատասխան՝ Հրաչյա Ալեքսանյանը հայտնեց, որ որդու հաղորդագրությունները նաեւ Անդրանիկ Մակարյանին է ցույց տվել։ Վերջինս, ըստ նրա, անձամբ կարդացել է, դարձյալ ասել՝ այս երկու օրը մի բան կձեռնարկենք, բայց այդպես էլ ոչինչ չի արվել․ «Նույնիսկ հարց տվեցի՝ ո՞նց է եղել, որ սկզբից դու պիտի գնայիր․․․ Ասաց՝ գնայի, գերի ընկնեի, պագոններս պոկեին, ասեին՝ հայ գեներա՞լ է գերի ընկել»։ Վկայի խոսքով՝ Մակարյանը չի հերքել այն տեղեկությունը, թե ի սկզբանե իր ղեկավարած խումբը պետք է այդ ուղղությամբ մեկներ (նրա խումբը այլ ուղղությամբ է մեկնել,–հեղ․), ծնողի հարցին ի պատասխան հետաքրքրվել է, թե նա որտեղից այդ մասին գիտի․ «Ես լսել եմ նաեւ, որ ասել են՝ թուրքը գրավել է էդ տարածքը, ո՞ւր եք մտնում, Արսենն ասել է՝ հրաման ենք ստացել»։ Հրաման տվողը, ըստ նրա, նույն Մակարյանն է եղել։ Հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը Վկայի խոսքով՝ Անդրանիկ Մակարյանի մոտ ինքը նաեւ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կնոջը՝ Աննա Հակոբյանին է հանդիպել․ – Ես հա դիմում էի Մակարյանին, որ ինձ ընդունի, նույնիսկ թվում էր՝ չի ընդունի, հետո Աննա Հակոբյանն եկավ, խնդրեցի իրեն, ասեցի՝ էս ձեւ վիճակ է եղել իմ էրեխու հետ կապված, ինքը կանչեց Մակարյանին, Մակարյանը դիմավորեց, հանեց վերեւ, մի 20 րոպե հետո ինձ էլ կանչեց,– պատմեց վկան։ – Աննա Հակոբյանը տեղյա՞կ էր Զանգելանի դեպքերից,– հետաքրքրվեց տուժողի իրավահաջորդ Անահիտ Ադոյանը։ – Դե, խոսել ենք, ես ներկայացրի հաղորդագրությունը, իրավիճակն էլ բացատրի Աննա Հակոբյանին էլ, Մակարյանին էլ։ – Եվ ի՞նչ ասաց վարչապետի տիկինը։ – Մակարյանը ասեց՝ էս երկու օրը ինչ–որ գործողություն պիտի կատարենք, ու մինչ օրս կատարում են։ Ալեքսանյանի խոսքով՝ Մակարյանի հետ մեկ անգամ էլ Նախարարությունում է հանդիպել, որտեղ նա ծնողներին հայտնել է, թե վրիպակ է եղել․ – Ի՞նչ վրիպակ,– հարցրեց մեղադրող դատախազը։ – Գործողության վրիպակ, բայց ի՞նչ վրիպակ, եթե դու պատերազմ ես գնում, զորք ես տանում․․․ – Չպարզաբանե՞ց։ – Ասաց՝ ուղեկցողը փոխանակ աջ գնա, ձախ է գնացել,– հայտնեց դահլիճում գտնվող ծնողներից մեկը։ Տուժողի իրավահաջորդներից Հայկ Եղիազարյանն էլ ակնարկեց, որ հանդիպման ժամանակ Մակարյանը հենց ուղեկցողին է մեղադրել կատարվածի համար, սակայն մինչ օրս որեւէ քայլ այդ ուղղությամբ չի արվել։ Ինքը՝ վկան, մեղավոր համարեց թե՛ Աբգարյանին, թե՛ Մակարյանին․ «Երկուսն էլ ստեցին, ամիսներով պահեցին, ես չտեսա որեւէ գործողություն»,–ասաց նա։ Հրապարակվեց մահացած վկայի նախաքննական ցուցմունքը Այսօրվա դատական նիստին հրապարակեց նաեւ ժամկետային զինծառայող Սամվել Փիրոյանի հոր՝ Անդրանիկ Փիրոյանի նախաքննական ցուցմունքը։ Վերջինս ամիսներ առաջ մահացել է։ Նախաքննական ցուցմունքում Փիրոյանը պատմել է՝ իր որդին, որ ծառայում էր Քիմիկների զորամասում, 2020 թ․ հոկտեմբերի 8-ին տեղափոխվել է իր մշտական տեղակայման վայրից, հոր հետ կապի մեջ եղել մինչ հոկտեմբերի 20-ը։ Վերջին անգամ հեռախոսազրույցի ընթացքում որդին հայտնել է, որ Կապանում են, ամեն ինչ նորմալ է, եւ որեւէ խնդիր չկա։ Դրանից հետո, երբ որդին անհասանելի է դարձել, հայրը սկսել է հետաքրքրվել, լուր ստացել, որ որդին եւ նրա խումբը Կապանից մեկնել են Կովսականի ուղղությամբ՝ մարտական առաջադրանքի, սակայն 62-հոգանոց խմբից 40-ը չեն վերադարձել։ Ձախից՝ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Գոռ Սլոյանը, Անդրանիկ Մակարյանը Սամվել Փիրոյանը ավագ որդու հետ մեկնել է Կապան, որտեղ հանդիպել է Քիմիկների զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանին․ «Արսեն Աբգարյանը մեր հարցերին պատասխանեց, որ ընկել են ծուղակ, իրենք, բոյ տալով, մի կերպ փախել են մի քանի հոգով, իսկ մնացածից տեղեկություն չունեն»,– ցուցմունքն ընթերցեց մեղադրող դատախազը։ Փիրոյանը պատմել է նաեւ, որ հետագայում թշնամին վիդեոնյութեր է հրապարակել, որոնցից պարզորոշ երեւացել են հայկական զինված ուժերի՝ տասնյակից ավելի ծնկած զինծառայողներ։ Նրանց մեջ հայրը ճանաչել է որդուն եւ հասկացել, որ նա այլ զինծառայողների հետ գերի է ընկել։ Դրանից հետո, սակայն, որեւէ այլ տեղեկություն չեն կարողացել ստանալ, ԴՆԹ համընկնում եւս չի եղել։ «Տեղեկացնեմ նաեւ, որ երբ գտվում էինք Կապանում, զորամասի հրամանատարի հետ եկավ մի անծանոթ տղա՝ զինվորական համազգեստով, ասաց, որ ինքը Ռազմական ոստիկանության աշխատակից է, ասաց, որ իրենց հոկտեմբերի 19-ին  գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը  հանձնարարել է գնալ  Զանգելանի ուղղությամբ՝ ինչ–որ մոստ պայթեցնելու, որից հետո ինքը մոտ 10 հոգով նույն օրը մեկնել է՝ խնդիրը կատարելու, եւ երբ հասել է Զանգելան, ձայներ է լսել ու բարձունքի վրա նկատել է, որ թշնամին արդեն Զանգելանի ներսում է՝ լիքը տեխնիկայով ու զինվորներով, որը նկարահանել է ու զանգելով Անդրանիկ Մակարյանին՝ հայտնել, որ նշված պատճառով հրաժարվում է առաջադրանքը կատարել, նույնիսկ ասել, որ այդ վիդեոն ցույց է տվել Անդրանիկ Մակարյանին, որպեսզի վերջինս հասկանա, թե ինչու է հրաժարվում այդ հրամանը կատարելուց, այսինքն՝ սա ասում եմ նրա համար, որ Անդրանիկ Մակարյանը երկու օր առաջ գիտեր, որ Զանգելանում թշնամին մեծ ուժեր է կուտակել եւ իմանալով այդ մասին՝ չկազմակերպեց այնպես, որ հնարարվոր լիներ այդ ամենից խուսափել»,– 2021 թ․ հունիսի 8-ի հարցաքննության ժամանակ պատմել է Սամվել Փիրոյանը։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց հունվարի 26-ին։   Գլխավոր լուսանկարում՝ վկա Հրաչյա Ալեքսանյանը, նախագահող դատավոր Սարգիս ԴադոյանըՄիլենա Խաչիկյան
21:44 - 22 հունվարի, 2024
ԳՇ պետի նախկին տեղակալն ասել է՝ պատերազմ էր, վրիպում է եղել․ Քիմիկների զորամասի գործով վկայի ցուցմունքը

ԳՇ պետի նախկին տեղակալն ասել է՝ պատերազմ էր, վրիպում է եղել․ Քիմիկների զորամասի գործով վկայի ցուցմունքը

2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին Արցախի Հանրապետության Կովսական քաղաքում (Զանգելան) Քիմիկների զորամասի անձնակազմի հետ տեղի ունեցած դեպքը Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի՝ այդ ժամանակվա տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը բնութագրել է որպես «վրիպում»։ Խոսքն այն դեպքի մասին է, երբ զորամասի 62-հոգանոց անձնակազմը մարտական առաջադրանք է ստացել՝ մեկնելու Կովսական քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք՝ հայտնաբերելու եւ ոչնչացնելու հակառակորդի դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը, սակայն անձնակազմի ուղեկցման ոչ ճիշտ կազմակերպման հետեւանքով հասել է քաղաքի սկզբնամաս եւ ընկել շրջափակման մեջ։ Այժմ Անդրանիկ Մակարյանը մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով իշխանության անգործություն ցուցաբերելու մեջ, որն անզգուշությամբ առաջացրել է նյութական ծանր հետեւանքներ։ Լուսանկարում՝ ձախից՝ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Գոռ Սաղոյանը, մեղադրյալ Անդրանիկ Մակարյանը, պաշտպան Ամրամ Մակինյանը Դեպքից հետո Մակարյանի հետ հանդիպման եւ այլ մանրամասների մասին երեկ Հակակոռուպցիոն դատարանում պատմեց Քիմիկների զորամասի գործով վկա, այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի ԷՀՄ տեխնիկ–օպերատոր Հասմիկ Ղուկասյանը․ «Երբ պարոն գեներալին հարցեր են հղվել, պարոն գեներալը պատասխանել է, որ դե, պատերազմ էր, վրիպում կարող էր տեղի ունենալ, տեղի է ունեցել վրիպում, ես մեղավոր չեմ։ Ես հստակ չեմ կարող ասել՝ վրիպում ասելով՝ ինչ նկատի ուներ, ուղղակի երբ ծնողները սկսեցին հարցեր տալ դեպքի հետ կապված, դեպքը ընդհանուր մեկնաբանվեց որպես վրիպում, երբ ծնողները հարցրին՝ բա Դուք ոնց եք [փրկվել], [ասաց՝] բա ես որ չվերադառնայի, ո՞վ էր ձեր հարցերին պատասխանելու, ես 12 տարեկան տղա ունեմ»,– պատմեց Հասմիկը։ Հասմիկի ամուսինը՝ Արմեն Բադեյանը, որ ծառայել է նույն զորամասում՝ որպես զորամասի հրամանատարի տեղակալ–կոմունալ շահագործման ծառայության գծով թիկունքի պետ, նույնպես մասնակցել է այդ մարտական առաջադրանքին։ Նա անհետ կորած է մինչ օրս։ Վկայի խոսքով՝ զորամասի հրամանատարն ասել է՝ գնում եք շատ վտանգավոր գործողության Հասմիկ Ղուկասյանը մեղադրյալներից անձամբ չէր ճանաչում միայն Անդրանիկ Մակարյանին, մյուս երեքի՝ Արսեն Աբգարյանի, Սարգիս Կուլակչյանի եւ Էլլադա Հարությունյանի հետ ծառայել է նույն զորամասում։ Փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը այդ ժամանակ Քիմիկների զորամասի հրամանատարն էր, այժմ մեղադրվում է իշխանության անգործության եւ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի մեջ։ Հենց նա է ղեկավարել այն անձնակազմը, որ մեկնել է մարտական հիշյալ առաջադրանքին։ Փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը, որ զորամասի շտաբի պետն էր, մեղադրվում է իշխանության անգործությանն օժանդակելու, իսկ զորամասի համալրման բաժանմունքի՝ այդ ժամանակվա պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը՝ պաշտոնեական կեղծիք կատարելու մեջ։ Վերջիններս դեպքի ժամանակ գտնվել են իրենց զորամասում։ Լուսանկարում՝ Հասմիկ Ղուկասյանը Դատարանում ցուցմունք տալով՝ Ղուկասյանը պատմեց, որ Քիմիկների զորամասի անձնակազմը իր մշտական տեղակայման վայրից դուրս է եկել 2020 թ․ հոկտեմբերի 8-ին։ Մինչ հոկտեմբերի 20-ը ինքն ամուսնու հետ ամեն օր 1-2 րոպե հեռախոսազրույց է ունեցել, սակայն նրա գտնվելու վայրի, մարտական առաջադրանքների մասին ոչինչ չի իմացել։ Հոկտեմբերի 21-ից արդեն ամուսնու բջջայինն անհասանելի է դարձել։ 2 օր անց նա Պաշտպանության նախարարությունում աշխատող իր ծանոթից է տեղեկացել անձնակազմի շրջափակման մեջ ընկնելու մասին, ինչից հետո սեփական հետաքննությունն է սկսել, հանդիպել ամուսնու զինծառայակից ընկերների հետ, փորձել պարզել նրա ճակատագիրը․ «Մեկը ասում էր՝ տեսել եմ, որ դուրս է եկել, մեկը ասում էր՝ չեմ տեսել, պարոն Աբգարյանին էլ եմ զանգել, հարցրել եմ՝ Արմենից ի՞նչ լուր ունեք, որտե՞ղ է, ինչո՞ւ կապի դուրս չի գալիս, պատասխանել է՝ կգամ, կնստենք, կխոսենք»,– ասաց վկան։ Նրա խոսքով, սակայն, Աբգարյանը հետագայում հստակ տեղեկություն չի ունեցել, ասել է, որ մեքենայից իջնելուց հետո իր ամուսնուն չի տեսել, ենթադրել է՝ հնարավոր է անգամ նա ինքն իրեն կրակած լինի, որպեսզի գերի չընկնի, իրեն ուժեղ լինելու հորդորներ է տվել։ Բուն մարտական գործողության մասին եւս, ըստ վկայի, Աբգարյանը զորամասում չի խոսել, չի ներկայացրել՝ ինչ տեղի ունեցավ եւ ինչու, բայց ծնողների հետ զորամասի տարածքում առանձին զրույցներ ունեցել է։ Ընդհանուր հարցուփորձից բացի Հասմիկը նաեւ ադրբեջանական տեսանյութերն է նայել։ Զանգելանի դպրոցի վրա, ուր անձնակազմը սխալմամբ հասել է հոկտեմբերի 21-ին, ադրբեջանական դրոշը ծածանվելիս է եղել դեռ հոկտեմբերի 19-ից․  «Ես բոլորի հետ խոսում էի, հարցնում էի՝ Արմենի մազերը կտրվա՞ծ էին թե՞ ոչ, որպեսզի հասկանամ՝ տեսանյութերում երեւացող մարդը, որ նման է իրեն, ինքն է թե չէ, հարցնում էի՝ ի՞նչ է հագել․․․ Ես ավելի շատ նման բաներ էի հարցնում, ամեն մեկը ինչ–որ ինֆորմացիա էր տալիս, որով ես փորձում էի էդ փազլը հավաքել, հասկանալ՝ ինչ է տեղի ունեցել, ողջ է թե ողջ չէ․․․ Արդյունքում իմացա, որ «սանրման» աշխատանք է իրականացվել։ Երբ պարոն Աբգարյանը գործողության մասին տեղեկացրել է, ասել է, որ գնում եք շատ վտանգավոր գործողության, որ կլինեն նաեւ զոհեր, որովհետեւ գործողությունը շատ լուրջ է, հորդորել է, որ էն մարդիկ, որոնք ընտանիքներ ունեն․․․ Եղել է կամավորության սկզբունքով, ովքեր ցանկություն ունեն, մասնակցեն, ստիպողաբար չի եղել»,– պատմեց վկան։ Անձնակազմը չի ունեցել զրահաբաճկոններ, նռնակներ, կապի միջոցներ Հասմիկ Ղուկասյանի տեղեկություններով՝ երեք ավտոբուսով եւ մեկ վիլիսով անձնակազմը պիտի հասներ մինչեւ «Կիրի հանք» կոչվող տեղանք, այնտեղից ոտքով շարունակեր, մինչդեռ շարունակել է ավտոբուսներով եւ հասել մինչեւ Զանգելանի դպրոց․ «Երբ հասել են, իջել են ավտոբուսներից, ու մեկն ասում է՝ միանգամից են կրակոցները սկսել, մեկը ասում է՝ մի քանի րոպեից մարտի մեջ են մտել, էդ խառնաշփոթից ոչ մեկը որեւէ հստակ բան չի պատմում»,- ասաց վկան՝ նշելով, որ հակառակորդի թվակազմն էլ, ըստ իր լսածի, հստակ չէ, եղել է 300-ից մինչեւ 500։ Վկայի տեղեկություններով՝ անձնակազմը չի ունեցել զրահաբաճկոններ, նռնակներ, կապի միջոցներ։ Ըստ նրա՝ պարզից էլ պարզ է, որ իրենց զորամասը լրիվ այլ գործողություն էր կատարում, իրենք մարտական գործողության չպիտի մասնակցեին։ Լուսանկարում՝ Արսեն Աբգարյանը –Դուք զրահաբաճկոն ունեցե՞լ եք,– վկային հարցրեց մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանը։ – Չէ։ –Ինչո՞ւ։ –Չի հատկացվել։ –Այսինքն՝ պահեստում չի եղել։ –Ոչ մի կերպ։ –․․․Ի սկզբանե ասվել է, չէ՞, որ ես, Արմենը, Փնջոյանը եւ վարորդս եղել ենք վիլիսի մեջ, հետո Փնջոյանը գնացել է, նստել Պիկապը։ Ինչի՞ համար է գնացել։ –Ես տեղեկություն չունեմ, ուղեկցող է եղել հավանաբար [պիկապում]։ –Այսինքն՝ ինչ–որ մեկը ուղեկցել է մեզ։ Բայց ոչ ոք չի՞ ասել՝ ինչի համար է Փնջոյանը իջել,– հարցրեց Աբգարյանը, ինչին վկան բացասական պատասխան տվեց։ Աբգարյանը եւս չպարզաբանեց իր այդ հարցը։ Նա նաեւ հետաքրքրվեց՝ վկան տեղեկություն ունի՞, որ ինքը թույլ չի տվել իր ամուսնուն մեկնել մարտական առաջադրանքի, սակայն ամուսինը հակառակվել է․  – Այո, միայն չի հորդորել, նաեւ ստիպել է, բայց իմ ամուսինը չի լսել, գնացել է։ – Ինչի՞ համար է հորդորել,– հարցրեց նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը։ – Ուղղակի իրենց ընկերական․․․ Հստակ չեմ կարող ասել․․․,– ասաց վկան։ Արսեն Աբգարյանը պարզաբանեց․ – Քանի որ անձնակազմից մի խումբ էր մեկնել, մեծամասնությունը մնացել էր Կապանի զորամասում, եւ որպես վերադաս զորամասում եղել է միայն ինքը, այդ իսկ պատճառով մատակարարման խնդիրն էլ առաջադրված է եղել իրեն, ինքը անձնակազմին սնունդ պիտի մատակարեր, էդ հարցերի շուրջ կազմակերպեր բոլոր գործողությունները, քանի որ ինքը հանդիսացել է զորամասի թիկունքի պետը։ Վկայի խոսքով՝ Արսեն Աբգարյանի եւ Անդրանիկ Մակարյանի հետ հանդիպումների արդյունքում ինքը, ամեն դեպքում, իր հարցերի պատասխանները չի ստացել։ Թե ումից է վկան իր ունեցած տեղեկությունները հավաքել, դժվարացավ կոնկրետ հիշել, ասաց՝ ընդհանոր բոլորի հետ խոսել է, բայց անուններ տալ այժմ չի կարող, կարող է ասել միայն, որ մանրամասն տեղեկություններ ունեցել են զինծառայողներ Գեորգի Հախնազարովը եւ Սահակ Կիրակոսյանը։ Զորամասի հրամանատարի գործողությունների մասին, ըստ նրա, զինծառայողները իրեն ոչինչ չեն պատմել։ Մեղադրողը հրապարակեց վկայի նախաքննական ցուցմունքը Հանրային մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանի հարցերին, թե ինչու անձնակազմը ավտոբուսներից չի իջել եւ ինչու է նախատեսված վայրից ավելի հեռուն գնացել, վկան պատասխաններ չուներ, ասաց՝ իրեն հայտնի է միայն, որ երկու խումբ է եղել․ «Ըստ իմ տեղեկությունների՝ ի սկզբանե երկու խումբ է եղել․ մեկը ղեկավարել է Անդրանիկ Մակարյանը, մյուսը՝ Արսեն Աբգարյանը։ Քանի որ տեղեկություն ունեին դիվերսիոն խմբի մասին, պիտի գնային, շրջափակեին իրենց, բայց քանի որ Աբգարյանի խումբը սխալմամբ թե չգիտեմ՝ ինչի հետեւանքով հայտնվել է շրջափակման մեջ, տեղի է ունեցել այս դեպքը։ Պարոն Մակարյանի խումբը՝ էլի 62-հոգանոց, եղել է ինչ–որ սարի հետեւում, հիմնականում կապի գնդի ստորաբաժանում է եղել, ու երբ մերոնք հայտնվել են շրջափակման մեջ, մերոնց մեջ 12 հոգի հետախուզող է եղել, մեր 12–ը եւ պարոն Մակարյանի խմբի 12-ը իրար ճանաչելիս են եղել հետախուզության զորքերից, շրջափակման մեջ գտնվողները զանգել են, խնդրել են իրենց օգնություն ցուցաբերեն, բայց էնտեղից, հստակ չեմ կարող ասել ինչ պատճառներով, ամեն դեպքում, օգնություն չի հասել»,– պատմեց Հասմիկը։ Լուսանկարում՝ Դավիթ Նավասարդյանը Ավելի ուշ հանրային մեղադրողը միջնորդեց հրապարակել վկայի նախաքննական ցուցմունքը՝ հաշվի առնելով, որ նախաքննական եւ դատաքննական ցուցմունքներում կան էական հակասություններ։ Մասնավորապես, նախաքննության ժամանակ  վկան ավելի մանրամասն էր պատմել այս դրվագի մասին, նշել, որ հետախույզներից Լյուդվիգը զանգահարել է Գեւորգին (հայտնի է Գիվի անվամբ),  կցկտուր մի քանի բառ ասել, եւ Գեւորգը, հասկանալով, որ մյուս խումբը ընկել է շրջափակման մեջ, Անդրանիկ Մակարյանին առաջարկել է կրակել հակառակորդի ուղղությամբ, նրանց ուշադրությունը շեղել, սակայն Մակարյանը, հեռախոսով խոսելով ինչ–որ մեկի հետ, իրենց նահանջի հրաման է տվել։ Ցուցմունքի հրապարակումից հետո վկան ասաց, որ նախաքննության ժամանակ իր հիշողությունն ավելի թարմ է եղել, հիմա այդ մասին չի հիշել, այդ իսկ պատճառով չի նշել։ Նախաքննության ժամանակ վկան ասել էր նաեւ, որ հարցին, թե ինչու չէին ունեցել պայթուցիկներ, Արսեն Աբգարյանը պատասխանել է՝ եթե տային, ավտոբուսների մեջ խաղալու էին դրանց հետ, եւ կարող է՝ իրենք իրենց վնասեին։ Ասել է նաեւ, որ կրակոցները սկսվելուց հետո Աբգարյանը, հավանաբար հասկանալով, որ շրջափակման մեջ են ընկնելու, տվել է նահանջի հրաման։ Այս մասին եւս դատարանում վկան չէր նշել։ Ի վերջո, տեղի ունեցածը վրիպում էր թե միտում հարցին Հասմիկ Ղուկասյանը չկարողացավ հստակ գնահատական տալ։ Վկայի տեղեկություններով՝ Գեւորգ Նշանյանը զորամաս է վերադարձել առանց գրավոր թույլտվության Տուժողի իրավահաջորդ Անահիտ Ադոյանը Հասմիկ Ղուկասյանին խնդրեց պատմել՝ ինչ է իրեն հայտնի Գեւորգ Նշանյանի՝ զորամաս վերադարձի մասին։ Նա ՀՀ ԶՈՒ ՌՔԿՊ զորքերի պետ-վարչության պետ  Վարդան Նշանյանի որդին է, որի՝ մարտական գործողություններից առերեւույթ խուսափելու հանգամանքը կոծկելու մեջ այժմ մեղադրվում են  Սարգիս Կուլակչյանն ու Էլլադա Հարությունյանը։ Վկան պատմեց, որ Գեւորգ Նշանյանը զորամասի կազմով մեկնել է մարտական գործողության հոկտեմբերի 8-ին, սակայն օրեր անց՝ հոկտեմբերի 11-ին, 12-ին կամ 13-ին, առանց որեւէ փաստաթղթի վերադարձել է մշտական տեղակայման վայր՝ պատճառաբանելով, որ անհետ կորած բարեկամ ունի, որի որոնողական աշխատանքներով պետք է զբաղվի։ Հարցին, թե ինչու նրա վերադարձը գրանցամատյանում չի արձանագրվել, վկան պատասխանեց՝ իբրեւ պիտի հետ դառնար։ Սակայն նա այդպես էլ չի վերադարձել մարտական գործողության վայր, հետագայում մարտական գործողության մասնակցության պարգեւատրում է ստացել։ Լուսանկարում՝ ձախից՝ պաշտպաններ Ամրամ Մակինյանը, Մարտիկ Մարտիրոսյանը Սարգիս Կուլակչյանի պաշտպան Մարտիկ Մարտիրոսյանը հետաքրքրվեց․ – Թույլտվությա՞մբ է վերադարձել։ – Ես հստակ չգիտեմ, իմ ունեցած տվյալներով՝ գրավոր թույլտվություն չի եղել։ – Առանց զորամասի հրամանատարին տեղեկացնելու հնարավորություն ունե՞ր գալու։ – Չէ,- պատասխանեց վկան։ –Այսինքն՝ առնվազն զորամասի հրամանատարի հրաման կամ թույլտվություն եղել է,– եզրահանգեց պաշտպանը։  Հասմիկ Ղուկասյանը նշեց՝ տվյալ դեպքում անձը պիտի հրամանագրվեր երկու տեղում էլ․ թե՛ այնտեղ, որտեղից դուրս է եկել, թե՛ այնտեղ, որտեղ վերադարձել է, սակայն եթե մի տեղից նրա ելքը չի հրամանագրվել, շարային մասի պետը մյուս տեղում վերադարձը հրամանագրել չէր կարող։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց հունվարի 22-ին։ Գլխավոր լուսանկարում՝ վկա Հասմիկ Ղուկասյանը, դատավոր Սարգիս Դադոյանը Միլենա Խաչիկյան
13:59 - 10 հունվարի, 2024
«Տեխնիկան կրակելով գալիս էր, թռել ենք առվի մեջ»․ «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով տուժողի հարցաքննությունը

«Տեխնիկան կրակելով գալիս էր, թռել ենք առվի մեջ»․ «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով տուժողի հարցաքննությունը

Քիմիկների զորամասի անվանումը ստացած քրեական գործով երեկ դատարան էր ներկայացել 44-օրյա պատերազմի ժամանակ նույն զորամասի հատուկ մշակման վաշտի քիմիկ–գազազերծող Գաբրիել Արզումանյանը։ Նա զորամասի այն քիչ ծառայողներից է, որ 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ի՝ Կովսականում տեղի ունեցած հարձակումից հետո կարողացել է խուսափել հակառակորդի տեսադաշտից եւ փրկվել։ Այդ օրը, հիշեցնենք, ՀՀ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ, գեներալ Անդրանիկ Մակարյանի հրամանով 62–հոգանոց անձնակազմը մարտական առաջադրանք է ստացել՝ մեկնելու Կովսական (Զանգելան) քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք եւ «Սանրում» գործողության կատարման եղանակով հայտնաբերել եւ ոչնչացնել  հակառակորդի դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը։ Մակարյանը, սակայն, ըստ քրեական գործի, ճիշտ չի կազմակերպել անձնակազմի ուղեկցման հարցը, եւ դրա, ինչպես նաեւ զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանի՝ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի հետեւանքով անձնակազմը «Կիրի հանք»–ի մոտ տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի հետ բռնվել անհավասար մարտի:  5 զինծառայող գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Դատարանում ցուցմունք տալով՝ Արզումանյանը հայտնեց, որ ամբաստանյալներին ճանաչում է ծառայությունից, նրանց հետ որեւէ տեսակի հարաբերություն չունի։ Գաբրիել Արզումանյանի խոսքով՝ անձնակազմին զրահաբաճկոններ չեն հատկացրել Տուժող Գաբրիել Արզումանյանը պատմեց, որ պատերազմի մեկնարկից օրեր անց՝ հոկտեմբերի 8-ի մոտակայքում, դուրս են եկել իրենց մշտական տեղակայման վայրից եւ ուղեւորվել Սյունիքի մարզ։ Մեղրիի, Լիճքի զորամասերում մի քանի օր անցկացնելուց հետո եկել են Կապանի զորամաս։ Հենց այդտեղ էլ տեղեկացել են մարտական առաջադրանքի մասին։ Արզումանյանի խոսքով՝ հոկտեմբերի 20-ի երեկոյան ավելի քան 150–հոգանոց անձնակազմը շարվել է, եւ զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանը հայտնել է հաջորդ օրվա մարտական առաջադրանքի մասին, ասել՝ պետք է գնան մոտ 50 հոգով։ Մեծ մասը, նրա խոսքով, ինքնակամ է գնալու ցանկություն հայտնել։ Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանի հարցին՝ գնացողները ընտրվել են միայն ըստ ցանկությա՞ն թե՞ նաեւ ըստ հաստիքի՞, տուժողը դժվարացավ պատասխանել։ Նշենք, որ նախորդ նիստերից մեկի ժամանակ որպես խոհարար զորակոչված Ալեքսանդր Բաբայանը հայտնել էր, որ իրեն այդ մարտական առաջադրանքին որպես հետախույզ են ուղարկել։ Հանրային մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանը «Հրամանատարն ասում էր՝ պատրաստվենք, որ առավոտյան խնդիր պիտի կատարենք, մեր ունեցվածքը պատրաստենք, զենքերը, հանդերձանքը․․․ Զինանոցից զենքերը ստացանք, փամփուշտները․․․ Հաստիքով ինչ ունեինք՝ կասկա, վեշ–մեշոկները, էդ էր մեր հանդերձանքը։ Զրահաբաճկոն չենք ունեցել, չեմ կարող պատասխանել, թե ինչու»,– պատմեց Արզումանյանը։ Նրա խոսքով՝ բուն առաջադրանքի, դրա տեղանքի, դիրքավորման մասին այդ օրը խոսակցություն չի եղել, հաջորդ օրը լուսադեմին՝ մեկնելուց առաջ են զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանն ու ԳՇ պետի տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանը հայտնել, որ պետք է գնան՝ սանրման աշխատանքների։ Մեղադրողը խնդրեց բացատրել, թե ինչ է իրենից ներկայացնում այդ սանրման աշխատանքը․ «Բառը ուղիղ իմաստով հասկանալով․․․ Ո՞նց բացատրեմ․․․ Հետո ասացին՝ քիչ անձնակազմ կա տվյալ տեղում, վիրավորներ․․․ Պիտի գնանք, էդ անձնակազմին․․․ Թե հնարավոր կլինի վերացնելու, գերեվարելու․․․»։ Մեղադրող Նավասարդյանի հարցին ի պատասխան՝ տուժողն ասաց, որ նախկինում երբեւէ չի մասնակցել այդպիսի աշխատանքի կամ դրա վերաբերյալ որեւէ դասընթացի։ – Հարցրի՞ք՝ մեզնից ի՞նչ սանրող,– հետաքրքրվեց դահլիճում գտնվող տուժողի իրավահաջորդ Հայկ Եղիազարյանը։ – Ոչ։ –Իսկ տենց հարց առաջացե՞լ է։ –Շատ հարցեր են առաջացել, երկրի իրավիճակից ելնելով՝ չենք ուղղել ոչ մի տեղ, հենց մեկը էն, որ չենք ունեցել բռոնիկ։ – Այսինքն՝ դուք քիմիկ եք, դուք պատրաստվածություն ունեցե՞լ եք, որ գնում եք։ – Հոգեպես պատրաստ ենք եղել։ – Եթե ֆիզիկապես պատրաստ չէիք, հոգեպեսով ի՞նչ էիք անելու։ –Դե ֆիզիկապես Էջմիածնից էլ չպիտի գնայինք,– նշեց տուժողը։ Ի պատասխան հարցին, թե որտեղ էր նախատեսվում այդ առաջադրանքը, նա տվեց Կովսական քաղաքի, այլ ոչ թե Կիրի հանքի անունը, ուր ի սկզբանե նախատեսված էր գնալ․  –Կովսականի մոտակայքում, էդ ուղղության վրա,– ասաց նա։ – Կովսականի ուղղության վրա՞ թե՞ շրջանում,– ճշգրտող հարց հղեց դատախազը։ – Էդ չեմ կարող ասել, տեղանքը, որպես այդպիսին, Զանգելանի կողմերն էր։ Առավոտյան ենք իմացել, որ ուղղությունը Զանգելան է լինելու։ – Ո՞վ ասաց Ձեզ այդ մասին։ – Եթե չեմ սխալվում, գեներալ Մակարյանը։ Տուժողի իրավահաջորդները Տուժողի իրավահաջորդները հետաքրքրվեցին՝ Արզումանյանը տեսե՞լ էր այն տեսանյութը, որտեղ ադրբեջանցիները իրենց դրոշն էին դնում Կովսականում, ինչն արդեն հուշում էր, որ թշնամին այնտեղ է։ Ի պատասխան՝ նա ասաց, որ տեսել է դեռ հոկտեմբերի 19-ին, բայց դրա վերաբերյալ էլ հարցեր չի տվել, որովհետեւ այդ լուրերը անընդհատ հերքվում էին։ – Բայց գնացիք ու տեսաք, որ իրականությանը համապատասխանում էր։ – Փաստորեն։ Տուժողը չհիշեց, որ «Կիրի հանք» տեղանքի մասին երեկոյան կամ առավոտյան հրամանատարներից լսած լինի, ասաց՝ դրա մասին միայն մարտից հետո է տեղեկացել։ Տուժողը չմտաբերեց ոչ մարտից առաջ, ոչ ընթացքում հնչած որեւէ հրաման Գաբրիել Արզումանյանը պատմեց, որ հոկտեմբերի 21-ին լույսը դեռ լրիվ չբացված ճանապարհ են ընկել։ Առջեւից գնացել է ուղեկցող մի մեքենա, որից հետո՝ հրամանատարի ՎԻԼԻՍ–ը, ապա՝ իրենց 3 ավտոբուսները։ Ոստիկանական անցակետը, որտեղ նախատեսված էր անձնակազմի կայանումը, Արզումանյանը նկատել է, բայց կանգառ, ըստ նրա, այդտեղ չի եղել։ Տուժողի խոսքով՝ վերջնական կանգառը եղել է ճամփաբաժան մի հատվածում, ինքը մտածել է, թե հենց դա է իրենց վերջնակետը։ Ավտոբուսներից իջնելուց տասը րոպե չանցած՝ հակառակորդը կրակ է բացել․ «Իջանք, տեղանքն էինք նայում՝ ուր ենք, խի․․․ Երբ բլուրի վրա սկսեցին շատանալ․․․ Նենց չէր, որ պարզ համազգեստը երեւում էր, բայց ոնց որ մերը չլիներ, մեր համազգեստը չէր, կանաչավուն, անծանոթ․․․ Արդեն կրակոցը սկսվեց մեր վրա աջից, ձախից, վերեւից․․․ Խուճապը երբ սկսեց, սկսեցին վազել էս կողմ–էն կողմ․․․ Էդ պահին նկատել եմ զորամասի հրամանատարին․․․ Մինչեւ խուճապը, երբ իջել ենք՝ ոչ»։ Մեղադրողի հարցին, թե այդ մի քանի րոպեների ընթացքում՝ մինչ հարձակումը, ինչ հանձնարարություն են ստացել, տուժողն ասաց, որ որեւէ սպայի կողմից որեւէ հանձնարարություն չի եղել։ Նա չմտաբերեց կոնկրետ հրաման նաեւ հարձակումից հետո։ Ասաց՝ ՀՀ ԶՈՒ–ից այլ գործողություն այդտեղ չի եղել, մինչդեռ Մակարյանն իրենց հայտնել էր, որ նախքան իրենց գնալը այնտեղ պիտի հրետանի աշխատի։ «Երբ սկսեցին կրակել, աջից–ձախից գոռում էին՝ դիրքավորվեք, թաքնվեք, տարբեր կողմից գալիս էր էդ ձայնը․․․ Նենց վիճակ է եղել, որ ով որտեղ հասցրել, թաքնվել է, որովհետեւ անկանոն կրակում էին մեր վրա»,– պատմեց նա։ Թե որքան էր հակառակորդի թիվը, տուժողը չկարողացավ հստակ հայտնել, 100-ից մինչեւ 500 թվեր մատնանշեց։ Ըստ տուժողի՝ հարձակման պահին ավտոբուսները թողել, հեռացել են Գաբրիել Արզումանյանը պատմեց, որ ինքը բլուրի տակ դիրքավորվել է ու սկսել կրակել։ Կրակի ղեկավարում որեւէ մեկի կողմից նույնպես չի եղել, կրակոցները վերեւից են եղել, ինքն էլ այդ ուղղությամբ է կրակել․ «Իմ հետ իմ կողքին եղել է ՄՈԲ–ի տղաներից Արթուրը, Արմանը, մեր պայմանագրայիններից Դավիթը Դանիելյան, ու Սերգեյը, Արտաշատի ՄՈԲ–ն էր, իրարից մոտ 10-15 մետր հեռավորության վրա պառկած ենք եղել, հետո իրար պահելով՝ իրար կողք ենք եկել»։ Արզումանյանը նշեց՝ այդ 4 հոգուց բացի իրենց անձնակազմից էլ ոչ ոքի չի տեսել։ Ուղեկցող մեքենան եւ ավտոբուսները պտտվել եւ առանց անձնակազմի հեռացել են, իր ենթադրությամբ՝ փրկվելու համար։ Դատավարության մասնակիցները Հրաձգությունը 30-40 րոպե է տեւել, դրանից հետո կրակը մի փոքր թուլացել է, եւ սկսել է երեւալ հակառակորդի տեխնիկան՝ БТР–ը, որ կրակելով շարժվել է իրենց ուղղությամբ։  Հիշյալ 5 հոգով ստիպված են եղել թռչել առվի մեջ․ «Մեր կանգնած տեղից 50 մետր շոշ էր, տակը՝ առու, թռել ենք էդ առվի մեջ, առու ասվածը գյուղի կանալիզացիան էր»։ Ջուրը նետվելիս Արզումանյանը վիրավորվել է, հետագա 700-800 մետրը ստիպված են եղել 7-8 ժամում անցնել։ Ամբողջ ընթացքում հակառակորդը վերեւից դուրս գալու, հանձնվելու կոչեր է հնչեցրել։ Հասել են գյուղի սկզբնամաս, մի տան մոտակայքում հանդիպել իրենց մի քանի համածառայակիցների, միասին սպասել՝ մութն ընկնի, որ ճանապարհը շարունակեն։ Ապա դուրս են եկել եղեգների դաշտ, որտեղ էլ հանդիպել են հրամանատար Արսեն Աբգարյանին։ Հարցին, թե ի՞նչ էր անում Աբգարյանը, տուժողը պատասխանեց՝ երեւի նույնը, ինչ մենք՝ պատսպարվում։ – Ի՞նչ եք զրուցել։ – Չենք զրուցել, գիշեր էր, սպասել ենք լույսը բացվել ա, նորմալ իրար դեմք առավոտյան ենք տեսել՝ ով ով ա, ոնց ա։ Ես ոչ թե ասեմ՝ ի վիճակի չեմ եղել, այլ հիմնականում պառկած եմ եղել․․․ Համ ահագին արյուն եմ կորցրած եղել, համ հանգստի կարիք ունեի։ – Իսկ զորամասի հրամանատարի կողմից հրաման, կարգադրություն ստացե՞լ եք։ – Ոչ, էն ա եղել, որ սպասել ենք լույսը բացվի, հելել ենք գետի ափին, շարունակել ենք ճանապարհը դեպի թիկունք։ Կիրի հանքի ուղղությամբ դուրս գալով՝ նրանք ի վերջո փրկվել են։  –Հրամանատարությունը մեղավորություն ունի՞, որ նշված տեղը չեք կանգնել,– հարցաքննության ավարտին հետաքրքրվեցին տուժողների իրավահաջորդները։ – Ես տեղեկություն չունեմ դրա վերաբերյալ, անձամբ չեմ տիրապետել։ – Անցել է 3 տարի, ոնց էլ չլինի՝ ամեն օր կմտածես, կհիշես․․․ Ո՞վ է էդ ամեն ինչի մեղավորը։ – Ով մեզ էնտեղ ուղարկել է,– պատասխանեց Գաբրիել Արզումանյանը։ Հրապարակվեց տուժող Արթուր Ստեփանյանի նախաքննական ցուցմունքը Հարցաքննված մյուս տուժողը Արթուր Ստեփանյանն էր, որի հարցաքննությունը սկսվել էր դեռ նախորդ դատական նիստին։ Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանն այսօր միջնորդեց հրապարակել նրա նախաքննական ցուցմունքից երկու դրվագ, քանի որ դրանցում եւ դատաքննական ցուցմունքում որոշակի հակասություններ էր տեսնում։ Նավասարդյանը ընթերցեց նրա նախաքննական ցուցմունքը, որ Ստեփանյանը տվել է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին․ «Հոկտեմբերի 20-ի ուշ երեկոյան՝ 24։00-ի սահմաններում, մեր զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանն ասաց, որ առավոտյան շուտ պատրաստվում ենք խմբով մեկնել Զանգելան, որտեղ խնդիր է դրվելու հակառակորդի ներթափանցած դիվերսիոն խմբերին հայտնաբերել եւ ոչնչացնել եւ ավելացրել՝ ով է ցանկանում կամավոր մասնակցել այդ գործողությանը»,– ասաց մեղադրողը։ Տուժող Արթուր Ստեփանյանը, նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը Նախորդ նիստին Ստեփանյանը նշել էր ոչ թե դիվերսիոն խմբերին հայտնաբերելու եւ ոչնչացնելու, այլ ինչ–որ անձանց՝ հակառակորդին կամ վիրավորներին դուրսբերելու հրահանգի մասին։ Այսօր ասաց՝ հիմք ընդունեն իր նախաքննական ցուցմունքը։ Մյուս դրվագն էլ վերաբերում էր Անդրանիկ Մակարյանի գործողություններին, ինչի վերաբերյալ տուժողը նախաքննության ժամանակ ասել էր․ «Հոկտեմբերի 21-ին՝ ժամը 05։30-06։00-ի սահմաններում, շարվել ենք Կապանի հրետանային գնդի շարահրապարակում, եկավ Մակարյանը, դարձյալ բացատրեց խնդիրը եւ մեր կողմից ակնկալվող գործողությունները՝ ասելով, որ ընդհանուր գործողությունը ղեկավարելու է ինքը, այն պետք է կատարենք 2 խմբով, իսկ մյուս խումբը, որի կազմում լինելու է ինքը, Կովսականին մոտենալու է մեր գնացած ուղղությանը հակառակ կողմից,– ընթերցեց մեղադրողը։ Ստեփանյանն ասաց, որ ինքը հակասություն չի տեսնում, գնալու էին վիրավորներին հանելու, եւ հնարավոր է՝ թաքնված մարդիկ լինեին, դրանից պետք է զգույշ լինեին, ոչնչացնեին։ Ինչ վերաբերում է Մակարյանի՝ խմբի կազմով հակառակ կողմից մոտենալու հանգամանքին, նա ասաց, որ երեք տարի է անցել, դա չի հիշում, այդ պատճառով էլ նախորդ նիստին չի նշել։ Հաջորդ նիստը նշանակվեց դեկտեմբերի 27-ին։   Միլենա Խաչիկյան Լուսանկարները՝ Ինֆոքոմի
15:44 - 09 դեկտեմբերի, 2023
Զորակոչել են որպես խոհարար, մարտական առաջադրանքի ուղարկել՝ որպես հետախույզ․ «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով տուժողի հարցաքննությունը

Զորակոչել են որպես խոհարար, մարտական առաջադրանքի ուղարկել՝ որպես հետախույզ․ «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով տուժողի հարցաքննությունը

44-օրյա պատերազմի ժամանակ պահեստազորայինների կազմով որպես խոհարար զորակոչված Ալեքսանդր Բաբայանին մարտական առաջադրանքի են ուղարկել որպես հետախույզ։ Այս մասին ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանում այսօր հայտնեց ինքը՝ Բաբայանը։ Նա «Քիմիկների զորամաս»–ի անվանումը ստացած քրեական գործով տուժողներից է, սակայն՝ ոչ հենց Քիմիկների զորամասից (խոսքը ՀՀ ԶՈՒ ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության զորքերի մասին է)․ 2020 թ․ սեպտեմբերի վերջից ծառայության է անցել Կապանի զորամասում, իսկ հոկտեմբերի 21-ին 11 այլ պահեստազորայինների հետ կցվել է Քիմիկների զորամասի՝ Մեղրիից Կապան ժամանած անձնակազմին եւ մեկնել առաջադրանքի։ Այդ օրը, հիշեցնենք, ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանի հրամանով 62–հոգանոց անձնակազմը մարտական առաջադրանք է ստացել՝ մեկնելու Կովսական քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք եւ «Սանրում» գործողության կատարման եղանակով հայտնաբերել եւ ոչնչացնել  հակառակորդի դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը։ Սակայն Մակարյանը, ըստ քրեական գործի, ճիշտ չի կազմակերպել անձնակազմի ուղեկցման հարցը, եւ դրա, ինչպես նաեւ զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանի՝ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի հետեւանքով խումբը «Կիրի հանք» հասնելու նպատակով Արցախի Հանրապետության Կովսականի շրջանի Կերեն գյուղի վարչական տարածքում տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի զինծառայողների հետ բռնվել անհավասար մարտի: 5 զինծառայող գերեվարվել է, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Գործի շրջանակում մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը, ՀՀ ՊՆ ՌՔԿՊ զորքերի պատրաստության բաժնի ավագ սպա, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, 2020 թ․ նույն զորամասի շտաբի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Նրանք առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունում։ Ըստ տուժողի՝ իրենք չեն տեղեկացվել, թե ով է իրենց անմիջական հրամանատարը Դատարանում ցուցմունք տալով՝ Ալեքսանդր Բաբայանը հայտնեց, որ ամբաստանյալներից ոչ մեկն իր հրամանատարը չի եղել, նրանց քրեական գործից առաջ չի էլ ճանաչել։ Իր հրամանատարը եղել է մայոր Արտակ Վարդանյանը, որն էլ հենց հայտնել է մարտական առաջադրանքի մասին՝ ասելով՝ Զանգելանը մերն է, չթողնեն՝ գրավեն։ Ըստ Բաբայանի՝ հրամանատարը ասել է, որ Կովսականում 8 հոգու շարժ են նկատել, պետք է որպես հետախույզ գնան՝ «սանրման» աշխատանքների։ Հանրային մեղադրողներ Դավիթ Նավասարդյանը, Արշակ Մարտիրոսյանը Դատավարության մասնակիցները այս դրվագի վերաբերյալ մի շարք հարցեր ուղղեցին տուժողին․ – Ե՞րբ դարձաք հետախույզ։ – Այդ օրը։ – Ինչի՞ց եք ենթադրել, որ հետախույզ եք։ – Եկան, էդպես ներկայացրին, ասացին՝ 12 հոգի որպես հետախույզ գնալու ենք, «չիստկա» անեք, շարժի մասին զեկույցներ անեք, իսկ որ բոյ եղավ, մնացածը քիմիկներն են անելու։ – Ի՞նչ է նշանակում «սանրման» աշխատանք։ – Ես չգիտեմ, ես չեմ էլ պատկերացնում, կյանքումս հետախույզ չեմ եղել, որ ինձ ներգրավել են,– ասաց Բաբայանը, որ ժամկետային զինծառայության ժամանակ հրաձիգ է եղել։ – Հարց ուղղեցի՞ք Ձեր վերադասին։ – Ոչ, մեր վերադասը դաժը քարտեզ․․․ Տարածքին չի ծանոթացրել, թե ուր ենք գնացել։ Ես կյանքիս մեջ Կապան չէի եղել, չեմ էլ պատկերացրել Կապանն ինչ է կամ Զանգելանը որտեղ է․․․ Ես նենց եմ հասկանում, որ էդ [«սանրման» աշխատանքը] «չիստկա» է, բարբառով ասած․․․ – Բա Ձեր մեջ հարց չառաջացա՞վ, որ Դուք, որպես հետախույզ, որեւէ դասընթաց էլ չեք անցել․․․ – Չէ, որովհետեւ էդ խառը վիճակը տեսնելով՝ ոչ մի բան կոնկրետ ինձ չէր հետարքրքում։ – Իսկ որ գնայիք, իջնեիք ավտոբուսներից, ի՞նչ պիտի անեիք։ – Կարողա մեկը հրահանգավորեր էդ ժամանակ, չեմ կարող ասել։ Հրամանատարը՝ Արտակ Վարդանյանը, զորքի հետ չի մեկնել։ Թե ինչու, տուժողին հայտնի չէր։ Միեւնույն ժամանակ նա պաշտոնատար այլ անձի անուն, ըստ տուժողի, չի տվել, չի հայտնել, թե ով է լինելու իրենց անմիջական հրամանատարը առաջադրանքի ժամանակ, ասել է միայն՝ այ սենց՝ ժպիտը դեմքներիդ, հետ գաք, տղե՛րք։ Ըստ տուժողի՝ իրենց տրամադրվել է զրահաբաճկոն, սաղավարտ, մեկական նռնակ եւ ԱԿԱ-74 տեսակի հրաձիգ՝ իր 4 փամփուշտատուփերով։ Կապի միջոցներ չեն եղել։ Լուսադեմին տագնապով շարվել են, ճանապարհ ընկել։  Թե ինչպես է ստացվել, որ իրենց զրահաբաճկոն տվել են, Քիմիկների զորամասի անձնակազմին՝ ոչ, տուժողը չգիտեր, ասաց՝ նրանց չեն ճանաչել, շատ չեն էլ շփվել։ Տուժողի խոսքով՝ առջեւից գնացել է վիլիսը (ըստ ամենայնի, ուղեկցողների մեքենան–հեղ․), որից հետո՝ 3 ավտոբուսները, յուրաքանչյուրում՝ մոտ 20-21 հոգի։ Ինքը եղել է առաջին ավտոբուսում, որտեղ նաեւ քիմիկների մի մայոր է եղել։ Թե ով, Բաբայանը չգիտեր։ Բաբայանի խոսքով՝ հակառակորդի հարձակումն անակնկալ է եղել, թվակազմը՝ զգալիորեն մեծ Ալեքսանդր Բաբայանը պատմեց, որ երբ հակառակորդը անակնկալ հարձակվել է, ավտոբուսը դեռ ընթացքի մեջ է եղել, մինչդեռ նախորդ նիստին հարցաքննված տուժողը՝ Արտակ Անդրեասյանը, ասել էր, որ ավտոբուսներից հանգիստ պայմաններում իջել են, մի քանի րոպե անց նոր՝ հարձակման ենթարկվել։ Այս հակասությունը Բաբայանը դժվարացավ պարզաբանել, ասաց՝ ինքն առաջին ավտոբուսում է եղել, մյուսներից տեղյակ չէ։ «Սարերի վրա շարժ նկատեցինք, սկսեցին կրակել, մի քանի հոգի տեսանք, ասեցինք՝ տղե՛րք, իրենք են, ու  զենքերը զարիժատ արեցինք, հենց սկսեցին ավտոբուսի վրա կրակել, կոպիտ ասած, շունը տիրոջը չէր ճանաչում, ով ոնց հասցրեց, իջավ»։ Մեղադրողի հարցին՝ մարտական առաջադրանքը, որ իրենք ստացել են, բովանդակային առումով ներառե՞լ է այն իրավիճակը, որին իրենք փաստացի ականատես են եղել, տուժողը բացասական պատասխան տվեց։ Մյուս հարցին՝ կռվի ժամանակ գործողությունների հրահանգավորում եղե՞լ է, նա դարձյալ բացասական պատասխանեց՝ նշելով, որ հիշյալ մայորն ասել է միայն՝ ինչքան կարողանում եք, շատ կրակեք, մեր վրա են գալիս։ Նրա խոսքով՝ 6-7 հոգով թաքնվել են ինչ–որ պատի հետեւում, իր կողքին եղել է իր համաքաղաքացի, մասիսցի Դավիթ Կատանյանը։ Մարտը տեւել է մոտ 1 ժամ․ «Բոյի ժամանակ, երբ էլ չէինք կարողանում դիմադրել, սկսեցինք նահանջել, մեքենա արդեն չենք նկատել․․․ Դեմից ավտոմատով էին կրակում, մենք 1 հատ նռնակ էինք շպրտում, իրենք 100 հատ էին շպրտում, զգալի շատ էին․․․ Նռնակը որ շպրտել են, ընկել եմ քարերի վրա, կոտրվածք եմ ստացել, դրանից հետո բան չեմ հիշում․․․ Հիշում եմ, որ տղերքը ինձ քարշ տվեցին, հանեցին, հետո մի հատ գետ էինք անցնում, էդտեղ էլի ընկա, գետից օգնեցին, հանեցին, էդ տղուն ասեցի՝  թող գնա, պետք չի՝ իմ պատճառով մարդ մեռնի, ստիպեցի, որ գնա, գնաց»,– ասաց տուժողը։ Դահլիճում գտնվող ծնողները հուշեցին՝ խոսքը Գեւորգ Եդիգարյանի մասին է։ «Քայլել ընդհանրապես չէի կարողանում, 10 օր սողեսող գետին հակառակ նահանջել եմ,  հոկտեմբերի 31–ին Որոտանի ափին ինձ գտել են ու գերեվարել»,– պատմեց տուժողը։ Նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը Կիրի հանք տեղանքը, որտեղ էլ հենց պիտի մեկներ անձնակազմը, նրան ծանոթ չէր, դրա մասին խոսակցություններ, կոնկրետ առաջադրանքներ չէր լսել։ Ճանապարհին ոստիկանական հենակետ նկատել էր, ասաց՝ վիլիսն էլ, իրենց ավտոբուսն էլ այնտեղ կանգնել են, բայց թե ինչ նպատակով, դարձյալ չգիտեր։ Դա հենց այն հենակետն էր, որտեղ, ըստ առաջադրանքի, անձնակազմը պիտի իջներ ավտոբուսներից։ Թե ինչու չեն իջել, ինչու են խորացել դեպի Կովսական, տուժողին հայտնի չէր, ասաց՝ հայրենադարձվելուց հետո՝ քննիչի մոտ է իմացել, որ իրենք այդտեղ պիտի իջնեին․ «Քննիչն ասել է՝ ձեզ առաջադրանք է տրվել, որ հանքը պահեք, ինչի՞ եք մտել Զանգելան, ասել եմ՝ գնա, հրամանատարներին այդ հարցը տուր, ես զինվոր եմ»։ Ալեքսանդր Բաբայանը խուսափեց հստակ որեւէ մեկին որպես մեղավոր նշել Հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը հետաքրքրվեց, թե ի վերջո, իր գնահատմամբ, կատարվածն ում մեղավորությունն է․ – Ես չեմ կարող որոշում կայացնել կամ ինչ–որ մեկին մեղադրել, եղածը եղած է, ինձ էլ ճիշտ հասկացեք, ես դնեմ ասեմ՝ Պողոսն է մեղավոր․․․–ասաց տուժողը։ – Դու պրծել ես, ուրեմն՝ եղածը եղա՞ծ է,– լսվեց ծնողներից մեկի ձայնը։ Մեղադրողը վերաձեւակերպեց հարցը․ – Ի՞նչ պատճառով այս ամենը տեղի ունեցավ․ մարտական խնդրի կազմակերպմա՞ն գործընթացքում կար որեւէ մեկի սխալը, իրագործմա՞ն ընթացքում կար, չպիտի՞ հայտնվեիք այդտեղ, պատճառները կարող են տարբեր լինել։ – Իրագործման ընթացքում, ավելի ճիշտ, քանի որ էստեղ ենք իմանում, որ Կիրի հանք պիտի պահեինք, բայց մեզ մտցրել են Զանգելան։ Էդ անփութության պատճառով է էդ ամենը եղել։ – Իսկ ո՞վ պիտի դա համակարգեր,– հարցրեց մեղադրողը։ – Ո՞ւմ էին հրամանատար նշանակել, ես չեմ պարզել, չեմ էլ ուզում, ես ունեի մի հրամանատար, հրամանը տվել էր, հասել էի էդտեղ,– ասաց տուժողը։ Տուժողների իրավահաջորդները Այս եւ նմանատիպ հարցերին ի պատասխան նա ամեն կերպ խուսափեց ամբաստանյալներից որեւէ մեկին որպես մեղավոր նշել՝ պատճառաբանելով, որ նրանց չի ճանաչել, այնտեղ չի տեսել։ Դահլիճում գտնվող տուժողների իրավահաջորդներից Հայկ Եղիազարյանը, դիմելով նրան, հարցրեց․ – Եթե կան նախորդող օրերի տեսանյութեր, որտեղ Ադրբեջանը ցուցադրում է, որ Զանգելանը գրավել է, եթե կա Ադրբեջանի նախագահի տեսանյութ, որ պաշտոնապես հայտնում է, որ Զանգելանը Ադրբեջան է, էն փաստը, որ Դուք խոհարար եք եղել, բայց Ձեզ տարել են հետախույզ, էն փաստը, որ դուք չունեք ձեր գլխին հրամանատար մարտի դաշտում, ճանապարհին, որ ձեզ հրահանգ, խորհուրդներ տա, էդ ամեն ինչը ձեզ մոտ կասկած չի՞ առաջացնում, քանի՞ հատ հանգամանք բերեցի, դրանից ավելի էլ ի՞նչ պիտի լինի։ – Դե, Դուք փաստեր ունեք, բայց ես էդ փաստերից տեղյակ չեմ եղել։ – Դուք պատկերացնում եք 8 հոգի, գնացել եք, 500 հոգի է եղել, այսինքն՝ ռազվետկեն ձեզ ոչ հավաստի տեղեկություն է տվել, չէ՞, ձեզ տարել են, որ փուռը տա՞ն, կոպիտ ասած։ – Բա տվել են, էլ ի՞նչ են արել,–պատասխանեց տուժողը։ Ամբաստանյալ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանը Թե ով, նա դարձյալ չնշեց։ Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանի հարցին ի պատասխան էլ՝ կարծիք հայտնեց, որ Աբգարյանն իր գերեվարության մեջ մեղավոր չէ, քանի որ ինքը նրան չի ճանաչում, այնտեղ չի տեսել։ Ի պատասխան դատախազի հարցին՝ նշեց՝ ամեն դեպքում, եթե կոնկրետ այդ կրակոցների վայր չհասնեին, իրավիճակը կարող էր այլ լինել։ – Մարտի դաշտում Աբգարյանն է եղել ձեր հրամանատարը, ծանոթացեք,– ասաց դահլիճում գտնվող իրավահաջորդներից մեկը։ Արձագանքելով սրան՝ Աբգարյանի պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանը հայտարարեց, թե տուժողները մոլորության մեջ են․ «Դատական գործի նախապատրաստական մասում, եթե հիշում եք, դրա շուրջ որոշակի քննարկում տեղի ունեցավ, որ մենք հրապարակենք քրեական գործում առկա բոլոր փաստաթղթերը, որպեսզի հնարավորություն ունենանք տուժողներին հարցեր տալ, հիմա մենք չենք հրապարակել, եւ անում են արտահայտություն, որ ձեր հրամանատարը մարտի դաշտում եղել է Արսեն Աբգարյանը։ Եթե հրապարակեինք այդ նյութերը, պարզ կլիներ, որ Աբգարյանը չի եղել Արտակ Վարդանյանի հրամանատարը, եւ տուժողները մոլորության մեջ են, այ դրա համար էի ասում, հիմա ես ինչպե՞ս հարց ուղղեմ տուժողին,– դիմելով դատարանին՝ ասաց պաշտպանը։ Նշենք, որ դատակոչված անձանց կողմերը կարող են հարցեր տալ միայն դատարանում արդեն իսկ հետազոտված ապացույցների վերաբերյալ։ Պաշտպանի կողմից հիշատակված ապացույցները դեռ չեն հետազոտվել, դատարանը դրանց անդրադառնալու է տուժողների եւ վկաների հարցաքննությունների ավարտից հետո։ Դատարանի ծանրաբեռնվածությամբ պայմանավորված՝ Բաբայանի հարցաքննությունն այսօր մնաց անավարտ։ Այն կշարունակվի հոկտեմբերի 6-ին։   Միլենա Խաչիկյան
22:50 - 02 հոկտեմբերի, 2023
Հակառակորդի հարձակումից հետո ինչ-որ մեկը հայերենով ասել է․ «Կամո՛, Կամո՛, դիմավորել ենք, ոնց պայմանավորվել ենք», ապա սկսել է խոսել ադրբեջաներեն․ տուժողը՝ դատարանում

Հակառակորդի հարձակումից հետո ինչ-որ մեկը հայերենով ասել է․ «Կամո՛, Կամո՛, դիմավորել ենք, ոնց պայմանավորվել ենք», ապա սկսել է խոսել ադրբեջաներեն․ տուժողը՝ դատարանում

2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին մարտական  առաջադրանքի մեկնելիս ՀՀ զինված ուժերի ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության զորքերի (ՌՔԿՊ, հայտնի է որպես Քիմիկների զորամաս) 62-հոգանոց անձնակազմը զրահաբաճկոններ չի ունեցել, համալրված է եղել միայն АКМ տեսակի ինքնաձիգով, սաղավարտներով եւ քնապարկերով։ Այս մասին ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանում երեկ հայտնեց պատերազմի ժամանակ պահեստազորային Արտակ Անդրեասյանը՝ նշելով, որ իրենց ասել են, թե զրահաբաճկոն այդ պահին չկա։ Անդրեասյանը ներկայացել էր դատարան՝ որպես տուժող հարցաքննվելու Քիմիկների զորամասի վերաբերյալ քրեական գործով, որի շրջանակում քննվում են զորամասի 40 զինծառայողների՝ Կովսականի (Զանգելանի) տարածքում շրջափակման մեջ ընկնելու հանգամանքները․ նրանցից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Գործի շրջանակում, հիշեցնենք, մեղադրյալի աթոռին են նախկին եւ ներկա 4 զինվորական՝ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը, ՀՀ ՊՆ ՌՔԿՊ զորքերի պատրաստության բաժնի ավագ սպա, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, 2020 թ․ նույն զորամասի շտաբի պետ, ներկայում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ ՌՔԿՊ վարչության պատրաստության եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժնի կենսաբանական եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժանմունքի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Տուժողների հարցաքննության մեկնարկից առաջ նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը դահլիճում գտնվող տուժողների իրավահաջորդներին հորդորեց պահպանել դատական նիստի բնականոն ընթացքը՝ տեղեկացնելով, որ հակառակ դեպքում դատարանը նրանց նկատմամբ կիրառելու է սանկցիաներ՝ նկատողություն, ապա՝ նիստերի դահլիճից հեռացում։ Նշենք, որ այս գործով նիստերը երբեմն անցնում են լարված մթնոլորտում, զոհված եւ անհետ կորած զինծառայողների ծնողները պարբերաբար նաեւ բողոքի ակցիաներ են իրականացնում՝ դատական նիստերի հաճախակի հետաձգման եւ գործի քննության ձգձգմամբ պատճառով։ Արտակ Անդրեասյանի խոսքով՝ իրենք հրահանգվել են մեկնել «սանրման» աշխատանքների, սակայն ընկել են մարտական գործողությունների մեջ Արտակ Անդրեասյանը 2006-2008 թթ ժամկետային ծառայություն է անցել Մատաղիսում, եղել է գնդացրորդ, 44-օրյա պատերազմին մասնակցել է պահեստազորի կազմով։ Նա պատմեց, որ հոկտեմբերի 1-ին մեկնել է Էջմիածնում գտնվող Քիմիկների զորամաս, այնտեղ մնացել մոտ 10 օր։ Դրանից հետո իրենց տարել են Ագարակ, մի քանի օրից՝ Մեղրի, այնուհետեւ՝ Կապան։ Հենց Կապանում են ստացել Կովսական մեկնելու մարտական առաջադրանքը․ «Գիշերը կամանդիրը (Արսեն Աբգարյանը,-հեղ․) մոտիկացավ, ասաց՝ մեր առաջ առաջադրանք են դրել, որ մոտիկանանք տվյալ տարածքները՝ Զանգելան, ու գյուղերի անուններ ասաց, որ սանրենք, ասաց՝ ով ցանկություն ունի, թող դուրս գա․․․ Լուսադեմ էր, որ զորքը պատրաստ էր, պետք է դուրս գայինք, Անդրանիկ Մակարյանը ժողովի կարգով ասաց՝ պետք է մտնեք, սանրման աշխատանքներ կատարեք, ռազվեդկան աշխատել է, դուք պիտի սանրեք, եթե տներում թաքնված մարդիկ լինեն, դուք ձեր գործողությունները անեք, ու եթե չեմ սխալվում, ասաց՝ մի քանի օրից կմոտիկանան ձեզ, դուք էդտեղից դուրս կգաք»։ Արտակ Անդրեասյանի խոսքով՝ առավոտյան հավաքվել են զորամասի բակում, նստել 3 ավտոբուսների մեջ եւ ճանապարհ ընկել։ Ավտոբուսների առջեւից գնացել է հրամանատար Արսեն Աբգարյանի մեքենան, եղել է նաեւ ուղեկցող մեքենա, որին ինքը «Կիրի հանք» կոչվող տարածքի մոտակայքում է տեսել։  Հանրային մեղադրողներ Դավիթ Նավասարդյանը, Արշակ Մարտիրոսյանը, տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ Սամսոն Գալստյանը Երբ տուժողը մատնանշեց «Կիրի հանք» տեղանունը, հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը հարցրեց՝ դրա հետ կապված մարտական կոնկրետ առաջադրանք, այդ տեղանքում կոնկրետ գործողություններ կատարելու վերաբերյալ հանձնարարություն կամ քննարկում եղե՞լ է։ Տուժողը բացասական պատասխան տվեց։ Մեղադրողը մի քանի անգամ վերաձեւակերպեց իր հարցը, տուժողի պատասխանը, սակայն, չփոխվեց։ Նշենք, որ ըստ քրեական գործի՝ ԳՇ պետի տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանը հանձնարարել է, որ հրամանատար Արսեն Աբգարյանը իր անձնակազմով բնագիծ զբաղեցնի Արցախի Կովսական քաղաքի մերձակայքում գտնվող «Կիրի հանք» կոչվող տարածքում։ Անձնակազմը, սակայն, «Կիրի հանք» հասնելու նպատակով Կովսականի շրջանի Կերեն գյուղի վարչական տարածքում տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի զինծառայողների հետ բռնվել անհավասար մարտի: Հարցաքննության ընթացքում տուժողն ասաց, որ ճանապարհին՝ մինչեւ «Կիրի հանք» հասնելը, ոստիկաններ նկատել է, սակայն նրանք իրենց չեն կանգնեցրել, որեւէ գործողություն չեն արել։ Ճանապարհին տեղանքի հետ կապված ճշգրտողական գործողություններ էլ ինքը չի նկատել ո՛չ համածառայակիցներից, ո՛չ սպաներից։  Մեղադրող Դավիթ Նավասարդյանի հարցին, թե իրենց ավտոբուսները ինչու հենց քաղաքի սկզբնամասում կանգնեցին, տուժողը չկարողացավ հստակ պատասխանել, ասաց՝ ինքը երրորդ ավտոբուսում է եղել, եւ երբ իրենք հասել են, մյուս երկու ավտոբուսները արդեն այդտեղ կայանած են եղել, ինքն էլ ենթադրել է՝ եթե իջնում են, ուրեմն՝ հասել են։ Ըստ նրա՝ ավտոբուսներից իջնելիս իրավիճակը հանգիստ է եղել․ «Ավտոբուսներից իջնելու պահին, երբ շրջվել ենք դեպի Կապանի կողմ, արդեն տեսանք, որ բլուրի վրա դիրքավորված են, տղաները նկատեցին, որ շուն կա բլուրի վրա, որ շանը իջեցրին, խուճապը գնաց, որ մարդ կա վերեւը․․․ Ու էդ պահից սկսվել է իրենց շարժը․․․ Արսեն Աբգարյանն ասաց՝ թաքնվեք, ու էդ պահին ինքը շոշով վազում էր, դրանից հետո էլ ոչ մեկին չեմ տեսել․․․ էդտեղ թաքնվել ենք, որս որտեղ հասել է, դիրքավորվել է, կրակոցները սկսվել են»,- պատմեց Անդրեասյանը՝ հավելելով, որ իրենց ավտոբուսները դրանից հետո հեռացել են․ ուր՝ ինքը չգիտեր։ Թե մոտավորապես ինչ քանակությամբ է եղել հակառակորդը, տուժողը չկարողացավ ասել, նշեց միայն՝ մարտը տեւել է մոտ 30 րոպե։ Ըստ տուժողի՝ եթե «Կիրի հանք»-ի տեղանքում իջնեին ավտոբուսներից, հնարավոր էր ինչ-որ բան փոխել   Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանը հարցեր ուղղեց տուժողին․ - Աբգարյանը թաքնվելուց բացի այլ հրաման տվե՞լ է։ - Չեմ տեսել, կարողա առանձին ինչ–որ տեղ․․․ Ասաց՝ դիրքավորվեք, թաքնվեք․․․ - Դիրքավորվելն ի՞նչ է նշանակում եւ ինչո՞վ է տարբերվում թաքնվելուց։ - Դե էդ պահին դիրքավորվել էլի, նույն բանն է, ի՞նչ տարբերություն, թաքնվում ես, որ քո գործողությունն անես։ - Իսկ ասե՞լ է անցեք պաշտպանության։ - Կարողա մի քիչ էն կողմ, կոնկրետ իմ հատվածի վրա ես չեմ լսել։ - Ձեր նախաքննական ցուցմունքը Ձեր ձեռքո՞վ եք գրել։ - Տպել են։ - Տպելուց հետո ընթերցե՞լ եք։ -Այո։ - Աբգարյանը հրաման տվե՞լ է փախչելու, նահանջելու, զենքերը վայր դնելու, դիրքը թողնելու,- հարցրեց պաշտպանը։ - Ինձ՝ չէ,- պատասխանեց տուժողը։ Լուսանկարում՝ ձախից՝ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանը Վահան Հովհաննիսյանը հարցրեց՝ տուժողը առհասարակ տեղյա՞կ է, թե ինչ քրեական գործով է եկել հարցաքննության։ Վերջինս բացասական պատասխան տվեց՝ նշելով, որ չի հետաքրքրվել։ Պաշտպանը ասաց՝ ոչ իրավաբանորեն կներկայացնի, որպեսզի եւս մեկ հարցադրում անի․  - Եկել եք էն գործով, որ օրինակ, Աբգարյանին մեղադրանք է ներկայացվել, որ իր անփույթ գործողությունների հետեւանքով Դուք գերի եք ընկել։ Հիմա հարցս․ ըստ Ձեզ՝ էդ իրավիճակում Արսեն Աբգարյանը կարո՞ղ էր ինչ–որ բան անել իրավիճակը փրկելու համար, որ չի արել,- հարցրեց Հովհաննիսյանը։ Նշենք, որ ըստ մեղադրանքի՝ իրենց երթուղին եւ վերջնակետի վայրը ուղեկցողների հետ քննարկելու եւ այդ տեղեկությունը նրանց հասու լինելու հանգամանքը պարզելու փոխարեն Արսեն Աբգարյանն անփույթ վերաբերմունք է դրսեւորել ծառայության նկատմամբ՝ հետամուտ չի եղել եւ ուղեկցողներից վերջնականապես չի պարզել անձնակազմին մատնանշված երթուղով վերջնակետ հասցնելու հանգամանքը, չի պահպանել մարտական կանոնադրության մի շարք պահանջներ, չի իրականացրել ավագ պետի առաջադրած խնդրի ճիշտ պարզաբանում, ընդունված որոշման հաստատակամ կենսագործման ուղղությամբ միջոցներ չի ձեռնարկել, ինչի հետեւանքով ուղեկցողներ Համբարձում Փարամազյանը եւ Արման Նուրիջանյանը ճիշտ չեն ընկալել անձնակազմին նախանշված վայր հասցնելու հանգամանքը։  - Չեմ կարող ասել, այ, եթե «Կիրի հանք»-ում իջնեինք, կարողա ինչ–որ բան փոխվեր,- պատասխանեց տուժողը։ - Չէ, չեք իջել, էս իրավիճակում։ - Էս իրավիճակում՝ ինձ թվում է՝ չէ, որովհետեւ շրջափակված էինք․ համ գյուղի մեջ լիքը մարդ կար, համ գյուղի դեմից, համ վերեւից գալիս էին մեր կողմ,- պատասխանեց տուժողը։ Տուժողի նախաքննական եւ դատաքննական ցուցմունքներում էական հակասություններ կան Պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանն ու հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը հայտարարեցին, որ տուժողի նախաքննական եւ դատաքննական ցուցմունքներում հակասություններ կան, ուստի միջնորդեցին հրապարակել տուժողի նախաքննական ցուցմունքից համապատասխան հատվածները։ Լսելով կողմերին՝ դատարանը բավարարեց միջնորդությունը։ Լուսանկարում՝ նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը Նախաքննական ցուցմունքը տուժողը տվել է 2021 թ․ սեպտեմբերի 29-ին։ Դրանում նա, մասնավորապես, ասել է․ «Զորամասից մենք մեկնել ենք 3 դեղին ավտոբուսներով, մոտ 60 անձնակազմով, մեր խմբի ղեկավարը հանդիսացել է Քիմիկների զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանը, ավտոբուսների դիմացով երթեւեկել է Միցուբիշի մակնիշի ավտոմեքենա, որն ուղեկցել է մեզ, եւ ցույց տվել ճանապարհը, այդ մեքենայի վարորդը Արման անունով տղա էր։ Ըստ իմ տեղեկությունների՝ մենք պետք է գնայինք «Կիրի հանք»-ի մոտ, սակայն չգիտեմ ինչպես է ստացվել, որ «Կիրի հանք»-ի մոտ չենք կանգնել ու անցել ենք այն՝ մտնելով գյուղի մոտ։ Հասնելով Զանգելանի շրջանի գյուղ, որի անունը չեմ հիշում՝ մեքենաներից իջել ենք՝ դիմացը նկատելով հակառակորդի զորքի մեծ քանակությամբ անձնակազմ, ովքեր, մեզ տեսնելով, սկսել են կրակ արձակել մեր ուղղությամբ․․․ Կրակոցների ընթացքում Աբգարյանը մեզ հրաման տվեց դիրքավորվել եւ անցնել պաշտպանության, միաժամանակ ասաց, որ թաքնվենք անտառում կամ թմբերի տակ»։ Ցուցմունքի հրապարակումից հետո մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը հարցրեց՝ ճի՞շտ է հրապարակվածը, նախքան ստորագրելը ինքն այն ընթերցե՞լ էր, ինչին տուժողը դրական պատասխանեց՝ պնդելով նախաքննության ժամանակ իր հայտնած տեղեկությունները, հավելեց՝ հիշողության հետ կապված խնդիրներ է ունենում, ամեն ինչ ամեն պահի չի հիշում։ Նախագահող դատավորը հետաքրքրվեց՝ կատարված իրադարձություններից հետո ինքն ի վերջո ի՞նչ հետեւության է հանգել, ինչին ի պատասխան տուժողն ասաց, որ ինքը հետեւություն չունի։ Ըստ տուժողի՝ հարձակումից հետո ինչ-որ մեկը հայերենով ասել է․ «Կամո՛, Կամո՛, դիմավորել ենք, ոնց պայմանավորվել ենք», ապա սկսել է խոսել ադրբեջաներեն Շարունակելով իր ցուցմունքը՝ Արտակ Անդրեասյանը պատմեց, որ հարձակումից հետո, երբ տեսել են, որ BMP-ն է իրենց մոտենում, ինքն ու մեկ համածառայակից գնացել են գյուղի 2-րդ փողոցի կողմ․ «2-րդ փողոցից 2 հոգով մտել ենք մի հատ փոքր շինության մեջ, որովհետեւ դիմացից մարդ էր գալիս, եկել, հարձակվել են մեր վրա, 3 հատ գրանատ են գցել, էդտեղ ստացել ենք վիրավորում»։ Լուսանկարում՝ ձախից՝ պաշտպան Ամրամ Մակինյանը, մեղադրյալ Անդրանիկ Մակարյանը, պաշտպան Գոռ Սաղոյանը - Դուք նռնակ երբեւէ տեսե՞լ եք,- հարցրեց Անդրանիկ Մակարյանի պաշտպան Ամրամ Մակինյանը։ - Այո։ - Նետե՞լ եք։ - Չէ, զորամասում ուսումնական է եղել։ - Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ հեռավորությունից է հնարավոր գցել, որ հասնի նշանակակետին։ - Մոտիկ պատուհանից գցել են ներս։ - 3 նռնա՞կ։ - Այո, 3 տարբեր պահերի։ - Շինությունը ի՞նչ չափերի էր։ - Մոտ 1–ը 3–ի վրա։ - 1-ը 3-ի վրա տարածությունը Դուք պատկերացնո՞ւմ եք։ - Պատկերացնում եմ։ - Իսկ որ նռնակը գցեն 1-ը 3-ի վրա տարածքի մեջ, Ձեր կարծիքով ի՞նչ հետեւանք կարող էր լինել։ - Իսկ Դուք պատկերացնո՞ւմ եք, որ Աստված կարող է մարդուն նենց պահել, որ․․․ Ամենաուժեղ զենքն էլ իրեն պահի․․․- պատասխանեց տուժողը։ Դրանից հետո, ըստ նրա, իր համածառայակիցը փորձել է դուրս գալ, պանելների արանքով հեռանալ, սակայն նկատվել է թշնամու կողմից եւ սպանվել։ Ինքը տեղափոխվել է, գնացել 2-րդ եւ 3-րդ փողոցների արանքը․ «Մոշերի մեջ դիրքավորված եմ եղել, վիրավոր եմ եղել, լսել եմ, որ վիլիս է մոտենում, դրա միջից ոնց որ մարդ իջավ, թե չիջավ, չտեսա, լսեցի, որ դուռը բացվեց, մարդ մոտիկացավ, հայերեն խոսում էր, բայց չէի հասկանում, հետո լսում  էի, որ ասում էր՝ Կամո՛, Կամո՛, դիմավորել ենք, ոնց պայմանավորվել ենք, դրանից հետո սկսում են Ադրբեջանի լեզվով խոսել, հետո վիլիսը շարժվում, գնում է»։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը հետաքրքրվեց՝ այդ ձայնը իր համածառայակիցներից կամ սպաներից որեւէ մեկի ձայնին ինքը նմանեցրե՞լ է, ինչին տուժողը բացասական պատասխանեց։  Անհետ կորած զինծառայող Վարդան Ադոյանի մայրն էլ՝ Անահիտ Ադոյանը, ասաց․  - Այսինքն՝ դու քո թաքնված տեղից հասկացել ես, որ տղերքին փուռն են տվել, պատրաստակամ տարել հանձնել են։ - էդ ա դուրս գալիս,- պատասխանեց տուժողը։ - Դուրս չի գալիս, տենց ա,- ասաց Ադոյանը։ Տուժողը 20 օր միայնակ թաքնվել է, ապա՝ հայտնաբերվել եւ գերեվարվել Անդրեասյանը պատմեց, որ այդ դեպքից հետո եւս 3 օր ինքը միայնակ մնացել է փողոցին մոտ՝ մոշերի մեջ թաքնված, ապա 17 օր՝ գյուղի մեջ, որից հետո հայտնաբերվել է տներից մեկում ու գերեվարվել․  «Անընդհատ նայել եմ չորս բոլորս, եղել է պահ, որ ուզել եմ դուրս գալ, ու ինչ–որ բան չի թողել էդ ճանապարհը շարունակել, գիշերը էդտեղ սկսել են կրակոցներ․․․ Ու եղել է մի պահ, որ մեր տղաներից ահագին մարդու հանել, տարել են, մեքենա մոտեցավ, մի հոգի դուրս եկավ, հայերենով ասաց՝ տղե՛րք, դուրս եկեք՝ հանձնվենք, Կարմիր Խաչը մեզ հետ կտանի, մի քանի անգամ կրկնեց, ահագին մարդ դուրս եկավ, մի մեքենա մոտեցավ՝ «Կամազ» կամ «Ուրալ», մեծ մեքենա, ու իրենց շարժից ես հասկանում էի, որ իրենց մտցնում են էդ մեքենայի մեջ, ու էդ տղաներին տարել են»։ Անահիտ Ադոյանը հետաքրքրվեց՝ այդ խոսող մարդը հա՞յ էր թե՞ ադրբեջանցի, սակայն տուժողը չգիտեր, ասաց՝ ոչ մեկին չի նմանեցրել նրա ձայնը։ Անդրեասյանը, թեեւ ունեցել է ջոկի հրամանատար, սակայն նրա անունը չհիշեց, ասաց՝ ինքը միայն Արսեն Աբգարյանին է տեսել ու նրա հրամանները լսել։ Անահիտ Ադոյանը փորձեց նաեւ հասկանալ, թե տուժողն ինչպես է առանց իր ջոկի հրամանատարի գործել․ Լուսանկարում՝ տուժողների իրավահաջորդները - Դու առանց ջոկի հրամանատար ո՞ւր էիր գնում, բա չասացի՞ր՝ իմ հրամանատարն ուր է։ - Դե ջոկի կեսը մեր հետ է եղել, կեսը՝ չէ։ - Բայց դու ասում ես՝ քո ջոկի հրամանատարը ձեզ հետ եկել է։ - Հա, ես իրեն չեմ տեսել էդ պահին, կամանդիրներից մենակ Արսենին եմ տեսել։ - Հիմա ո՞ւր է քո ջոկի հրամանատարը՝ փախած, հրաշքով փրկված դասալիքների մե՞ջ է, թե՞ անհետ կորած է թե՞ զոհված։ - Չեմ հետաքրքրվել։ - Բա դու ինչո՞վ ես հետաքրքրվել։ - Ինձ ընդհանրապես հետաքրքրիր չէ էդ ամենը։ - Բա դու գիտե՞ս, որ քո ապրելն էլ մեզ հետաքրքիր չէ,- բղավեց տուժողի իրավահաջորդը։  Դահլիճում իրավիճակը լարվեց, նիստն ընդմիջվեց։ Ավելի ուշ տուժողին հարցեր հղեց նաեւ Անդրանիկ Մակարյանի պաշտպան Ամրամ Մակինյանը՝ հետաքրքրվելով, թե նա ռադիոկապի մասին պատկերացում ունի՞, «Կամո՛, Կամո՛» ասողը ի՞նչ հեռավորության վրա կարող էր խոսել։ Տուժողը, սակայն, չկարողացավ պատասխանել, ասաց՝ ռադիոկապից երբեւէ չի օգտվել: Նա չկարողացավ նաեւ հստակեցնել, թե արձակելով մենահատ կրակոցներ եւ կրակահերթեր՝ իր ինքնաձիգի 4 պահեստատուփերը ինչ ժամանակում է սպառել։ Պաշտպանական կողմը կասկած հայտնեց տուժողի որոշ խոսքերի առնչությամբ, միաժամանակ նիստի վերջում հետաքրքրվեց՝ նա որեւէ մեկից բողոք, դժգոհություն կամ պահանջ ունի՞։ - Չէ, ես բոլորին էլ ասել եմ՝ Աստծո կողմից են դատաստան ստանալու, ով էդ պահին կարող էր մեզ օգնել, բայց չի օգնել, ով ուզում է՝ լինի,- պատասխանեց Արտակ Անդրեասյանը։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց հոկտեմբերի 2-ին։   Գլխավոր լուսանկարում՝ դատավոր Սարգիս Դադոյանը, տուժող Արտակ Անդրեասյանը Միլենա Խաչիկյան
18:20 - 13 սեպտեմբերի, 2023
«Քիմիկների զորամասի» անհետ կորած զինծառայողների ծնողները ՊՆ շենքում են. պահանջում են Պապիկյանի հետ հանդիպում

«Քիմիկների զորամասի» անհետ կորած զինծառայողների ծնողները ՊՆ շենքում են. պահանջում են Պապիկյանի հետ հանդիպում

Էջմիածնի «Քիմիկների զորամասի» անհետ կորած զինծառայողների ծնողներն այժմ Պաշտպանության նախարարության շենքի փոքր դահլիճում են եւ պահանջում են հանդիպում Սուրեն Պապիկյանի հետ: Այս մասին NEWS.am-ին հայտնեց ծնողներից մեկը: «Հիմա շենքում իրարանցում է: Դուրս չենք գալու, մինչեւ պատասխան չլինի»,- ասաց ծնողներից մեկը: Ծնողներին զայրացրել է այն, որ նրանք հանդիպել են ոչ թե ՊՆ նախարարի, այլ՝ նրա տեղակալ Արման Սարգսյանի հետ: Նշենք, որ «Քիմիկների զորամասի» անհետ կորած զինծառայողների ծնողները պարբերաբար բողոքի ակցիաներ են անում՝ պահանջելով վերադարձնել իրենց զավակներին: Հիշեցնենք, որ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ «Քիմիկների» զորամասի զինծառայողներին հոկտեմբերի 21-ին տեղափոխել էին Արցախ՝ մարտական առաջադրանքի եւ սխալ հրամանի  պատճառով նրանք հայտնվել էին շրջափակման մեջ: Այս ամենի հետեւանքով Աբգարյանի «Քիմիկների զորամասի» 40 զինծառայողներից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, իսկ մնացած 23 զինծառայողներն ու ավտոբուսի վարորդը անհայտ կորած են։ Դեպքի առնչությամբ մեղադրյալի կարգավիճակ ունեն մի քանի բարձրաստիճան զինվորականներ, որոնց թվում է՝ գեներալ Անդրանիկ Մակարյանը:
19:38 - 30 օգոստոսի, 2023
ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանը օգոստոսի 5-ին հանդիպել է «Քիմիկների» զորամասի անհետ կորած զինվորների ծնողների հետ |news.am|

ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանը օգոստոսի 5-ին հանդիպել է «Քիմիկների» զորամասի անհետ կորած զինվորների ծնողների հետ |news.am|

news.am: ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանը օգոստոսի 5-ին հանդիպել է «Քիմիկների» զորամասի անհետ կորած զինվորների ծնողների հետ: Այս մասին NEWS.am-ին պատմեց ծնողներից մեկը: Անհետ կորած զինծառայողի ծնողն ասաց, որ որեւէ արդյունք չկա իրենց որդիներին վերադարձնելու գործընթացում: «Աբազյանն ասում է՝ սպասեք սեպտեմբեր մինչեւ, մենք էլ չգիտենք, թե այդ ժամանակ ի՞նչ պետք է լինի: Նախ նա մեկ օր առաջ ասում էր՝ կհանդիպենք, հետո մեզ հետ մոտ 2 ժամ հանդիպել է Սանամյանի տեղակալ՝ Խաչատրյան Աշոտը։ Այնքան ձգձվեց խոսակցությունը, որ ծնողներից մեկը վատացավ, շտապ օգնություն կանչեցինք, մենք էլ ասացինք՝ եթե Աբազյանը չի ընդունելու, ապա լրագրողներին ենք կանչելու, արագ հանդիպում կազմակերպեցին նրա հետ: Աբազյանը բերանը ջուր է առել, ասում է՝ դե ժողովուրդ ջան պիտի սպասեք: Կրկին փափուկ բարձ դրեցին մարդկանց գլխի տակ»,- պատմեց ծնողը: Հանդիպման ընթացքում անդրադարձ է կատարվել նաեւ զինծառայողների մարմինների ԴՆԹ հետազոտությանը. «Ասացին՝ կա 80 թե 90 հոգանոցի ԴՆԹ, որոնց ԴՆԹ-ները չեն վերցրել, ես էլ ասացի՝ ինչպե՞ս կարող են վերցնել, եթե մենք ապացույցներ ունենք, որ մեր որդիները չեն: Ես ասացի՝ կարո՞ղ է մեկն ապացուցի, որ նա իմ որդին է»: Հիշեցնենք, որ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ «Քիմիկների» զորամասի զինծառայողներին հոկտեմբերի 21-ին տեղափոխել էին Արցախ մարտական առաջադրանքի եւ սխալ հրամանի  պատճառով նրանք հայտնվել էին շրջափակման մեջ: Այս ամենի հետեւանքով Աբգարյանի «Քիմիկների զորամասի» 40 զինծառայողներից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, իսկ մնացած 23 զինծառայողներն ու ավտոբուսի վարորդը անհայտ կորած են։ Դեպքի առնչությամբ մեղադրյալի կարգավիճակ ունեն մի քանի բարձրաստիճան զինվորականներ, որոնց թվում է՝ գեներալ Անդրանիկ Մակարյանը: Նշենք, որ օրեր առաջ անհետ կորած զինծառայողների ծնողները բողոքի ակցիա էին իրականացրել Կառավարության շենքի մոտ, այնուհետեւ ԱԺ-ում, պահանջելով հանդիպումները պատկան մարմինների ներկայացուցիչների հետ:
21:16 - 07 օգոստոսի, 2023
Անհետ կորած զինծառայողների ծնողերը փակեցին Բաղրամյան պողոտան. պահանջում են հանդիպում Փաշինյանի հետ |news.am|

Անհետ կորած զինծառայողների ծնողերը փակեցին Բաղրամյան պողոտան. պահանջում են հանդիպում Փաշինյանի հետ |news.am|

news.am: Էջմիածնի «քիմիկների» զորամասի անհետ կորած զինծառայողների ծնողներն ու հարազատներն այսօր՝ հուլիսի 26-ին, բողոքի ակցիա են իրականացնում ՀՀ նախագահի նստավայրի՝ Բաղրամյան 26-ի դիմաց: Հիշեցնենք, որ ժամանակավորապես այս շենք է տեղափոխվել նաեւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: Ակցիայի մասնակիցները պահանջում են հանդիպում վարչապետի հետ: Նրանք բողոքում են, որ իրենց որդիների գործով ոչինչ չի արվում: Անհետ կորած զինծառայողների ծնողները փակեցին Բաղրամյան պողոտան: «3 տարի է` մեզ խաբում են, մենք այս քայլին ստիպված ենք դիմում»,- ասաց ծնողներից մեկը։ Նրանք մեկ շաբաթ առաջ էլ կառավարության շենքի մոտ էին բողոքի ակցիա իրականացրել: Նրանց խոստացել են, որ օր կնշանակեն եւ հանդիպում կկազմակերպվի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Մինչ այս պահը այդ հանդիպումը չի կազմակերպվել, դրա պատճառով էլ այսօր նորից նրանք բողոքի ակցիա են իրականացնում:  «Խնդրել էին, որ ժամանակ տանք, հիմա անցել է մեկ շաբաթ, պատասխան չկա, էստեղից չենք գնալու, մինչև Նիկոլ Փաշինյանը մեզ չընդունի, պետք լինի՝ 10 օր էլ կսպասենք»,- ասաց ծնողներից մեկը։ Նշենք, որ ակցիային մասնակցում են Էջմիածնի N զորամասի («քիմիկների» զորամաս) զինծառայողների ծնողները, որոնց զավակներին 2021թվականի հոկտեմբերի 21-ին տեղափոխել էին Արցախ մարտական առաջադրանքի և սխալ հրամանի պատճառով նրանք հայտնվել էին շրջափակման մեջ ու անհետ կորել:
10:39 - 26 հուլիսի, 2023
Դատարանը «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով տուժողներին բերման ենթարկելու որոշում կայացրեց

Դատարանը «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով տուժողներին բերման ենթարկելու որոշում կայացրեց

ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի Երեւանի նստավայրում տեւական դադարից հետո երեկ վերսկսվեց ՀՀ ԶՈՒ ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության զորքերի (այսուհետ՝ ՌՔԿՊ) վերաբերյալ «Քիմիկների զորամաս» անվանումը ստացած քրեական գործի քննությունը, որը, սակայն, կարճ ժամանակ անց դարձյալ հետաձգվեց։ Խոսքը, հիշեցնենք, այն գործի մասին է, որի շրջանակում քննվում են 2020 թ․ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Արցախի Հանրապետության Կովսական քաղաքում  62 հոգանոց խմբի 40 զինծառայողների շրջափակման մեջ ընկնելու հանգամանքները․ նրանցից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, 23-ի, ինչպես նաեւ 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է առ այսօր։ Գործով մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ պատրաստության գլխավոր վարչության պետ–զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանը (պաշտոնից ազատվել է 2022 թ փետրվարի 24-ին), ՀՀ ՊՆ ՌՔԿՊ զորքերի պատրաստության բաժնի ավագ սպա, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը (այդ պաշտոնին նշանակվել է 2023 թ․ փետրվարի 13-ին՝ ազատվելով ՊՆ N զորամասի հրամանատարի պաշտոնից), 2020 թ․ նույն N զորամասի շտաբի պետ, ներկայում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ ՌՔԿՊ վարչության պատրաստության եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժնի կենսաբանական եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժանմունքի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Դատարանը այժմ ապացույցների հետազոտման փուլում է, որի շրջանակում հրապարակվում են գործում առկա գրավոր փաստաթղթերը։ Երեկվա նիստին դատավոր Սարգիս Դադոյանը հրապարակեց մի քանի փաստաթուղթ, որոնց թվում էին նաեւ մեղադրյալ Անդրանիկ Մակարյանի բջջային երկու հեռախոսահամարների վերծանումները․ դրանցից մեկը վերաբերում էր 2020 թ․ հոկտեմբերի 20-21, մյուսը՝ հոկտեմբերի 20-28 ժամանակահատվածներին։ Վերծանումներից պարզ դարձավ, որ նշված օրերին այդ հեռախոսահամարներով Մակարյանը բազմաթիվ զանգեր է ունեցել ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի՝ այդ ժամանակվա պետ Օնիկ Գասպարյանի հետ։ Լուսանկարում՝ նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը Փաստաթղթերի հրապարակումից հետո դատավոր Սարգիս Դադոյանը հայտնեց, որ այդպիսով, գրավոր ապացույցների հետազոտման փուլն ավարտվեց։ Պաշտպանական կողմը, սակայն, հայտարարեց՝ գործում առկա են մի շարք այլ փաստաթղթեր, որոնք մեղադրական եզրակացության մեջ ներառված չեն, ուստի դատարանում չեն հրապարակվել եւ չեն հետազոտվել, եւ իրենք ցանկանում են դրանք եւս հետազոտելու  միջնորդություն ներկայացնել։ Դատավորը, սակայն, ասաց՝ միջնորդությունները կներկայացվեն տուժողների եւ վկաների հարցաքննությունից հետո, քանի որ ի սկզբանե ապացույցների հետազոտման այդ հաջորդականությունն է սահմանվել։ Նշենք, որ Քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն՝ նախնական դատալսումների ընթացքում կողմերը դատարանի պահանջով ներկայացնում են հիմնական դատալսումներում հետազոտման ենթակա ապացույցների շրջանակի վերաբերյալ իրենց առաջարկները՝ հիմնավորելով, թե հետազոտման ենթակա յուրաքանչյուր ապացույց վերդիկտ (մինչեւ դատավճիռ կայացնելը մեղադրյալի անմեղության կամ մեղավորության վերաբերյալ դատարանի գրավոր հետեւությունը)  կայացնելու համար նշանակություն ունեցող ինչ փաստական հանգամանք է հաստատում կամ հերքում, որից հետո դատարանը սահմանում է հետազոտման ենթակա ապացույցների ցանկն ու դրանց հաջորդականությունը։ Եվ փաստորեն, այդ փուլում սահմանվել է, որ մեղադրական եզրակացության մեջ նշված ապացույցներին պետք է հաջորդի տուժողների եւ վկաների հարցաքննությունը։ Մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանի պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանը առարկեց՝ ասելով, որ դատավորի նշած դեպքում կխախտվի կողմերի մրցակցության սկզբունքը․ «Այդպիսով տուժողների եւ վկաների հարցաքննության ժամանակ մենք հնարավորություն չենք ունենալու նրանց հարցեր տալ չհետազոտված ապացույցների վերաբերյալ, ուստի ես ողջամիտ եմ համարում, որ հետազոտվեն գործում առկա բոլոր փաստաթղթերը՝ սկսած գործի հարուցման պահից մինչեւ նախաքննության ավարտը»,– ասաց նա՝ հավելելով, որ միայն մեղադրանքի կողմի ապացույցները հետազոտելը եւ դրանց վերաբերյալ հարցեր տալը կխախտի նաեւ իրենց պաշտպանական իրավունքը։ Մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը դիրքորոշում հայտնեց՝ ասելով, որ քրեական գործի նյութերի հրապարակման հետ կապված առարկություններ ինքը չունի, բայց այն դեպքում, երբ որոշվել է ապացույցների հետազոտման հաջորդականությունը, եւ դատաքննությունը սկսված է, պաշտպաններն իրենց միջնորդությունները պետք է ներկայացնեն կա՛մ դատաքննության ավարտից հետո, կա՛մ պետք է նախ ներկայացնեն ապացույցների հաջորդականությունը փոփոխելու միջնորդություն։ Լուսանկարում՝ հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը Լսելով կողմերին՝ դատավորը որոշեց․ «Չխախտելով արդարության եւ կողմերի հավասարության սկզբունքը՝ դատարանը որոշում է նախ հարցաքննել բոլոր տուժողներին եւ վկաներին, ապա հետազոտել գործում առկա գրավոր փաստաթղթերը՝ բոլոր վավերապայմանների ստուգմամբ, լսել դրանց վերաբերյալ կողմերի դիրքորոշումները, եւ եթե միջնորդություններ կներկայացվեն, դրանք կքննվեն»,– ասաց նա՝ հավելելով, որ դատարանը կաշկանդված չէ նույն անձանց երկրորդ անգամ հրավիրել հարցաքննության։  Պաշտպան Վահան Հովհաննիսյանը հայտարարեց, որ առարկում է դատարանի ոչ իրավաչափ գործողությունների դեմ, քանի որ այդպիսով դատարանը ձգձգում է առանց այն էլ ձգձգվող դատական քննությունը։ Պաշտպանական կողմը միացավ նրա դիրքորոշմանը։ Նշենք, որ այս գործով վերջին դատական նիստը կայացել էր հունվարի 31-ին, քանի որ մեղադրյալ Էլլադա Հարությունյանը փետրվարի 3-ից սկսած 144 օր գտնվում էր նորածին երեխայի խնամքի համար տրամադրվող արձակուրդում։ Կողմերի քննարկումից հետո երեկվա նիստը կրկին հետաձգվեց, քանի որ դատարանը պետք է անցներ տուժողների հարցաքննությանը, որոնք, սակայն, չէին ներկայացել։ Այս հանգամանքը վրդովեցրեց զոհված եւ անհետ կորած զինծառայողների՝ առանց այն էլ վրդովված ծնողներին, որոնք դժգոհություն հայտնեցին, որ այսքան ամիս սպասելուց հետո նիստը դարձյալ պետք է հետաձգվի։ Լուսանկարում՝ զոհված կամ անհետ կորած զինծառայողների հարազատները Մասնավորապես, տուժողներ Արա Հարությունյանը, Արտակ Անդրեասյանը եւ Գեղամ Էլիբեկյանը, լինելով պատշաճ ծանուցված, չէին ներկայացել դատական նիստերին (Արա Հարությունյանը հայտնել էր, որ վատառողջ է, սակայն բժշկական տեղեկանք չէր ներկայացրել), Ալեքսանդր Բաբայանը եւ Գաբրիել Հարությունյանը պատշաճ ծանուցված չէին եղել, իսկ Արթուր Ստեփանյանի ծանուցումը վերադարձվել էր չպահանջված նշումով։ Վերջինս դատարանին դիմում էր հասցեագրել՝ հայտնելով նիստին ներկայանալ չկարողանալու պատճառների մասին։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը հետաքրքրվեց, թե կողմերն ինչ դիրքորոշում ունեն տուժողների չներկայանալու վերաբերյալ։ Հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը առաջարկեց բերման ենթարկել պատշաճ ծանուցված, բայց չներկայացած տուժողներին, իսկ մյուսներին ծանուցել եւս մեկ անգամ։ Պաշտպանական կողմը չառարկեց։ Դատավորը որոշեց բերման ենթարկել պատշաճ ծանուցված, սակայն դատարան չներկայացած տուժողներին։   Հեղինակ՝ Միլենա Խաչիկյան Լուսանկարները՝ Ջուլիետտա Հովհաննիսյանի Գլխավոր լուսանկարում՝ ձախից՝ մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպաններ Վահան Հովհաննիսյանը, Վահան Գեւորգյանը, Գոռ Սաղոյանը, մեղադրյալ Անդրանիկ Մակարյանը
11:18 - 01 հուլիսի, 2023
Մարտական առաջադրանքի մեկնելիս քիմիկների զորքին զրահաբաճկոններ չեն հատկացվել․ դատարանում սկսվել է ապացույցների հետազոտումը

Մարտական առաջադրանքի մեկնելիս քիմիկների զորքին զրահաբաճկոններ չեն հատկացվել․ դատարանում սկսվել է ապացույցների հետազոտումը

#Կարճասած Հակակոռուպցիոն դատարանում երեկ մեկնարկեց «Քիմիկների զորամաս»–ի անվանումը ստացած քրեական գործով ապացույցների հետազոտումը, որի ժամանակ դատավոր Սարգիս Դադոյանը, հրապարակելով գործում առկա գրավոր փաստաթղթերը, հայտնեց, որ 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին ՀՀ զինված ուժերի՝ Զանգելանի հատվածում մարտական խնդիր կատարող զինծառայողներին զրահաբաճկոններ չեն հատկացվել, նրանք համալրված են եղել իրենց ամրակցված զենք–զինամթերքով եւ սաղավարտներով։ Ապացույցների հրապարակումից պարզ դարձավ նաեւ, որ ամբաստանյալներ, ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանն ու զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանը միմյանց հետ որպես կապի միջոց օգտագործել են բջջային հեռախոսներ։ Դատավորը որոշում կայացրեց 7 անձի տուժողի իրավահաջորդ եւ 25 զինծառայողի տուժող ճանաչելու մասին։ Այդ զինծառայողների մի մասին նախաքննության ժամանակ հնարավոր էր եղել նույնականացնել ադրբեջանական տելեգրամյան ալիքներում հայ գերիների մասնակցությամբ հրապարակված տեսանյութերից, բայց թե ինչու նրանք և նրանց հարազատները տուժող եւ տուժողի իրավահաջորդ չէին ճանաչվել այդ փուլում, դատարանում պարզ չդարձավ։ Նիստի ընթացքում ամբաստանյալ Էլլադա Հարությունյանը դատարանին ներկայացրեց բժշկական հաստատությունից ստացված տեղեկանք, որը փաստում է, որ նա հղի է, եւ փետրվարի 3-ից սկսած գրեթե 5 ամիս՝ 144 օր, նախածննդյան եւ հետծննդյան շրջանով պայմանավորված չի կարողանալու ներկայանալ դատարան։ Քանի որ Քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն՝ ամբաստանյալների ներկայությունը դատական նիստերին պարտադիր է, իսկ նրանցից մեկի բացակայության պայմաններում նիստերը ենթակա են հետաձգման, առայժմ անհայտ է, թե ինչ ընթացք կստանա գործի քննությունը։ #Մանրամասն 44-օրյա պատերազմի ժամանակ՝ 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին,  ՀՀ զինված ուժերի՝ Զանգելանի հատվածում մարտական խնդիր կատարող զինծառայողներին զրահաբաճկոններ չեն հատկացվել, նրանք համալրված են եղել իրենց ամրակցված զենք–զինամթերքով եւ սաղավարտներով։ Խոսքը վերաբերում է ՀՀ ԶՈՒ ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության (այսուհետ՝ ՌՔԿՊ) զորքերի զինծառայողներին։ Ինչպես հայտնի է, ՌՔԿՊ զորքերի 62 հոգանոց անձնակազմի 40 զինծառայողների շրջափակման մեջ ընկնելու հանգամանքները այժմ քննվում են Հակակոռուպցիոն դատարանում։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանի նախագահությամբ երեկ մեկնարկեց ապացույցների հետազոտման փուլը, որի ժամանակ էլ դատավորը հրապարակեց վերոնշյալ տեղեկությունը։ Քրեական գործով, հիշեցնենք, ամբաստանյալի աթոռին են ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը (պաշտոնից ազատվել է 2022 թ փետրվարի 24-ին), ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Նրանք առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունում։ ԳՇ պետի նախկին տեղակալն ու զորամասի հրամանատարը միմյանց հետ որպես կապի միջոց օգտագործել են բջջային հեռախոսներ Հետազոտելով գործում առկա գրավոր ապացույցները՝ դատավոր Սարգիս Դադոյանը հրապարակեց ՀՀ ՊՆ ռազմական ոստիկանության կողմից 2021 թ․–ին իրականացված օպերատիվ–հետախուզական միջոցառումների արդյունքում պարզված մի շարք տեղեկություններ։ Համաձայն դրանց՝ 2020 թ հոկտեմբերի 21-ին Զանգելանի հատվածում տեղի ունեցած մարտական գործողություններին ՀՀ ՊՆ N զորամասից մասնակցել է 50 զինծառայող, որոնցից 25-ը՝ պահեստազորային։ Այդ հատվածում անձնակազմը պետք է կատարեր սանրման աշխատանքներ, հայտնաբերեր դիվերսիոն հետախուզական խմբերի, ոչնչացներ նրանց, այնուհետեւ անցներ պաշտպանության՝ թույլ չտալով թշնամու ներթափանցումը ՀՀ տարածք։  Նշենք, սակայն, որ ըստ մեղադրանքի՝ Արսեն Աբգարյանը, պարտավոր լինելով անձնակազմին Կովսականի շրջանի Կերեն գյուղի մոտակայքում գտնվող «Կիրի Հանք» անվանումով տեղանք հասցնել, անփույթ վերաբերմունք է դրսեւորել ծառայության նկատմամբ, հետամուտ չի եղել եւ ուղեկցողներից վերջնականապես չի պարզել անձնակազմին մատնանշված երթուղով վերջնակետ հասցնելու հանգամանքը, չի պահպանել ՀՀ պաշտպանության նախարարի համապատասխան հրամանով հաստատված մարտական կանոնադրության պահանջները, ինչի արդյունքում անձնակազմի մի մասն ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի հետ անհավասար մարտի բռնվել։ Նման պայմաններում, ըստ մեղադրանքի, Անդրանիկ Մակարյանը, հանդիսանալով տվյալ մարտական հատուկ առաջադրանքի իրականացման պատասխանատու, օգնության շտապելու փոխարեն իր եւ ենթակա անձնակազմի կյանքին սպառնացող անմիջական վտանգը չեզոքացնելու անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով, ցուցաբերել է իշխանության անգործություն, անձնակազմին տվել «Նահանջ» հրաման եւ վերադարձել Կապան քաղաք։ Արդյունքում, 40 զինծառայողներից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, իսկ մնացած 23 զինծառայողների, ինչպես նաեւ ավտոբուսի 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է մինչ օրս։ Շարունակելով ապացույցների հետազոտումը՝ դատավորը հայտնեց՝ ՕՀՄ–ների արդյունքում պարզվել է նաեւ, որ Աբգարյանն ու Մակարյանը միմյանց հետ որպես կապի միջոց օգտագործել են բջջային հեռախոսներ։ Այս հանգամանքին վերաբերելի փաստաթուղթը ուսումնասիրելիս Մակարյանի պաշտպան Ամրամ Մակինյանը դատարանի ուշադրությունը հրավիրեց այն հանգամանքին, որ փաստաթղթի 6-րդ կետում Մակարյանի հեռախոսահամարը լրացված է ձեռագիր նշումով՝ ընդգծելով, որ պարզ չէ, թե լրացումը ում կողմից է կատարվել։ Հանրային մեղադրող (դատախազ) Արշակ Մարտիրոսյանի կարծիքով, սակայն, այդ հանգամանքը որեւէ կասկած չի հարուցում։  Լուսանկարում՝ ամբաստանյալներն ու պաշտպանները Դատարանում չքննարկվեց եւ պարզ չդարձավ, թե ինչու են Աբգարյանն ու Մակարյանը միմյանց հետ կապ պահել բջջային հեռախոսներով, այլ ոչ թե ռադիոկապով։ Նշվեց միայն, որ ՕՀՄ–ների արդյունքում պարզվել է նաեւ, որ զինծառայողների մոտ առկա է եղել ներքին կապի միջոց, որի օգտագործման հեռավորությունը եղել է 600-700 մետր։ Դատավորը հրապարակեց ենթասպա Գեւորգ Նշանյանի կողմից գրված զեկուցագիրը Ուսումնասիրված ապացույցների թվում էր ՀՀ ՊՆ N զորամասի դասակի հրամանատար, ենթասպա Գեւորգ Նշանյանի կողմից 2020 թ․ հոկտեմբերի 11–ին գրված զեկուցագիրը։ Հիշեցնենք՝ վերջինս ՌՔԿՊ զորքերի պետ-վարչության պետ  Վարդան Նշանյանի որդին է, որի ծառայությունից խուսափելու հանգամանքը կոծկելու մեջ էլ մեղադրվում են Էլլադա Հարությունյանն ու Հայկ Կուլակչյանը։ Ըստ զեկուցագրի՝ Գեւորգ Նշանյանը դիմել է նույն զորամասի ՀՄ վաշտի հրամանատար, կապիտան Կ․ Մալխասյանին՝ խնդրելով վերջինիս միջնորդությունը վերադաս հրամանաատարության առջեւ, որպեսզի 11․10․2020 թ․–ից իրեն ազատեն ծառայողական պարտականությունների կատարումից՝ ընտանեկան պայմաններից ելնելով հորեղբոր որդու մահվան եւ նրա դիի որոնողական աշխատանքներին մասնակցելու նպատակով։ Փաստաթղթի վրա առկա էին Նշանյանի եւ Մալխասյանի ստորագրությունները, վերջինինս՝ թույլատրել մակագրությամբ։ Ապացույցի հրապարակումից հետո ամբաստանյալ Էլլադա Հարությունյանը հայտարարեց, որ առկա է գործավարական ընթացքի կարգի խախտում․ «Այդ փաստաթուղթը չի հասել շարային մասի պետին, հասկացանք՝ հրամանատարը թույլատրել է, բայց թող գործավարը գա, պատասխան տա՝ եթե հերթականությամբ մուտքագրվել է, ինչո՞ւ կարգը պատշաճ կերպով չի շարունակվել, ինչո՞ւ շարայինի պետը չի տեղեկացվել, էնտեղից շտամպ պետք է լիներ, մուտք անելիս գործավարը զորամասի շտամպը պետք է դներ իմ սեղանին, բայց նման բան չի եղել, դրա համար է մութ այս ամենը»։ Փաստաթղթի վերաբերյալ հայտարարություն արեց նաեւ անհետ կորած մայոր Արմեն Բադեյանի կինը՝ Հասմիկ Ղուկասյանը։ Նա նշեց, որ ավագ սպա է, ծառայում է համալրման բաժանմունքում եւ շատ լավ պատկերացնում է, թե ինչ ընթացակարգով է այդ ամենը արվում․ «Ստացվում է, որ որեւէ մեկը կարող է մեկ ուրիշ զորամասից գալ որեւէ զորամաս, էդտեղ զեկուցագիր գրվի, մուտք արվի, մատյաններում լրացումներ կատարվեն, բայց որեւէ կնիք, հաստատող փաստ չլինի, որ եկել է այդ զորամասից, ինձ հետաքրքիր է՝ այդ զեկուցագրի վրա կա՞ որեւէ կնիք, որ էդ զեկուցագիրը եկել է էնտեղից»,– ասաց Ղուկասյանը՝ ցանկություն հայտնելով տեսնել զեկուցագիրը։ Լուսանկարում՝ դատավոր Սարգիս Դադոյանը Նախքան նրա բարձրացրած հարցին անդրադառնալը դատավոր Սարգիս Դադոյանը ճշտեց՝ Ղուկասյանը ի՞նչ կարգավիճակ ունի։ Պարզվեց, որ նա նախաքննությանը մասնակցել է որպես վկա, եւ տուժողի իրավահաջորդի կարգավիճակ չունի։ Քրեական դատավարության օրենսգիրքը սահմանում է, որ վկայի կարգավիճակ ունեցող անձինք մինչեւ իրենց հարցաքննությունը չպետք է նիստերի դահլիճում գտնվեն։ Այս հանգամանքը վկայակոչելով՝ դատավորը հորդորեց Հասմիկ Ղուկասյանին լքել նիստերի դահլիճը։ –Որպես վկա եմ էս պահին, բայց ուզում եմ լինել որպես իրավահաջորդ,– ասաց Ղուկասյանը։ -Եթե ցանկանում եք նման կարգավիճակ ունենալ, դիմումով հանդես եկեք,  դատարանը այն կքննարկի, կորոշի համապատասխան կարգավիճակ տալ–չտալը,– պարզաբանեց դատավորը՝ հորդորելով լքել նիստերի դահլիճը։ Դատավորի հորդորը զայրացրեց զոհված եւ անհետ կորած զինծառայողների՝ դահլիճում գտնվող հարազատներին․ –Ինչի՞ համար լքի, ամեն ինչ տենց օրենքով ա՞, դուք նրան վիրավորեցիք, – բղավեցին նրանք։ Նիստն ընդմիջվեց։ Դատարանը որոշում կայացրեց մի շարք զինծառայողների տուժող, իսկ նրանց հարազատներին՝ տուժողի իրավահաջորդ ճանաչելու մասին Նիստի ընդմիջմանը պարզ դարձավ, որ դահլիճում գտնվում են վեց այլ ծնողներ, որոնք եւս տուժողի իրավահաջորդի կարգավիճակ չունեն։ Վերջիններս տեղում դիմում հասցեագրեցին դատարան՝ տեղեկացնելով, որ իրենք վկա են, սակայն հաշվի առնելով, որ իրենց զավակները համարվում են անհետ կորած՝ ցանկանում են ներգրավվել որպես տուժողի իրավահաջորդ։ Լսելով կողմերին՝ դատարանը որոշեց տուժողի իրավահաջորդ ճանաչել դիմումներ ներկայացրած Հ․ Ղուկասյանին, Ն Մելքոնյանին, Գ Մելքոնյանին, Բ․ Ավդալյանին, Հ․ Ալեքսանյանին, Ռ․ Հայրապետյանին, Ա․ Հակոբյանին։  Լուսանկարում՝ տուժողների իրավահաջորդները Միեւնույն ժամանակ դատարանը տուժող ճանաչեց զինծառայողներ Արմեն Բադեյանին, Էրիկ Ներսիսյանին, Սամվել Փիլոյանին, Հայրապետ Գեւորգյան, Գեւորգ Կարապետյանին, Հարություն Հակոբյանին, Էդգար Նահապետյանին, Ռուդիկ Ալեքսանյանին, Ալեքսանդր Եղիազարյանին, Նորիկ Առաքելյան,Արսեն Նահապետյան, Կարեն  Հովհաննիսյանին, Յուրիկ Գասպարյանին, Կարապետ Հարությունյան, Գարիկ Հարությունյանին, Արգիշտի Գաբրիելյանին, Շավարշ Ավդալյանին, Ալբերտ Մելքոնյանին, Գարիկ Մելքոնյանին, Դավիթ Սարգսյանին, Գրիգոր Ռոստոմյանին, Արթուր Ալոյան, Գեւորգ Բալայան, Լյուդվիգ Հայրապետյանին, Մաքսիմ Սարգսյանին։ Հիշյալ 25 զինծառայողների մի մասին նախաքննության ժամանակ հնարավոր է եղել նույնականացնել ադրբեջանական տելեգրամյան ալիքներում հայ գերիների մասնակցությամբ հրապարակված տեսանյութերից, բայց թե ինչու նրանք կամ նրանց հարազատները տուժող եւ տուժողի իրավահաջորդ չեն ճանաչվել այդ փուլում, դատարանում այդպես էլ պարզ չդարձավ։ Ամբաստանյալ Էլլադա Հարությունյանը 144 օր չի կարողանալու ներկայանալ դատարան Նիստի ընթացքում ամբաստանյալ Էլլադա Հարությունյանը դատարանին ներկայացրեց բժշկական հաստատությունից ստացված տեղեկանք, որը փաստում է, որ նա հղի է, եւ փետրվարի 3-ից սկսած գրեթե 5 ամիս՝ 144 օր, նախածննդյան եւ հետծննդյան շրջանով պայմանավորված չի կարողանալու ներկայանալ դատարան։ Դատավոր Սարգիս Դադոյանը հետաքրքրվեց, թե կողմերն ինչ դիրքորոշում ունեն ստեղծված իրավիճակում քրեական գործի հետագա քննության վերաբերյալ։ Բանն այն է, որ Քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն՝ ամբաստանյալների ներկայությունը դատական նիստերին պարտադիր է, իսկ նրանցից մեկի բացակայության պայմաններում նիստերը ենթակա են հետաձգման։ Լուսանկարում՝ Գլխավոր դատախազության՝ զինվորական ծառայության դեմ ուղղված հատկապես կարեւոր գործերով քննության հսկողության բաժնի պետ Արշակ Մարտիրոսյանը Հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը կարծիք հայտնեց, որ Էլլադա Հարությունյանի մեղադրանքը առնչվում է Արսեն Աբգարյանի մեղադրանքին, ինչի պայմաններում տարանջատված քննությունը հնարավոր չէ․  «Եվ հաշվի առնելով, որ ուղղակի պահանջ է ամբաստանյալի մասնակցությունը դատական նիստերին, ես չունեմ իրավական այլընտրանք, քան հետաձգումն է»,– ասաց Մարտիրոսյանը։ Նա նաեւ նշեց, որ եթե տեսականորեն Էլլադա Հարությունյանի վերաբերյալ մաս անջատվի, գործերից մեկով առավել արագ քննություն իրականացվի, եւ կայացվի դատավճիռ, ապա իրավական առումով կաշկանդվածություն  է ստեղծվելու գործի մյուս մասը քննող դատավորի համար, քանի որ կայացված դատական ակտի հիմքում ընկած են լինելու փաստական տվյալներ, որոնք դեռ հետազոտվելու են դատարանում։ Պաշտպանական կողմը ամբողջությամբ համաձայնեց մեղադրողի դիրքորոշմանը։ Լսելով կողմերին՝ դատավոր Սարգիս Դադոյանը տեղեկանքը կցեց գործի նյութերին եւ նշեց միայն, որ հաջորդ դատական նիստի մասին կողմերը լրացուցիչ կծանուցվեն։ Հավելենք, որ չնայած նախնական դատալսումների փուլում կողմերն առարկել էին նիստի տեսա եւ լուսանկարահանման դեմ, դատաքննության փուլում նրանց դիրքորոշումը փոխվեց, ուստի դատարանը, լսելով կողմերի կարծիքը, թույլատրեց նիստի տեսա եւ լուսանկարահանումը՝ բացառությամբ Հայկ Կուլակչյանի, որը դարձյալ դեմ արտահայտվեց։   Միլենա Խաչիկյան
23:13 - 31 հունվարի, 2023
Անդրանիկ Մակարյանը Օնիկ Գասպարյանին չի զեկուցել իր «Նահանջ» հրամանի մասին․ հրապարակվել է «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով մեղադրական եզրակացությունը

Անդրանիկ Մակարյանը Օնիկ Գասպարյանին չի զեկուցել իր «Նահանջ» հրամանի մասին․ հրապարակվել է «Քիմիկների զորամաս»–ի գործով մեղադրական եզրակացությունը

ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանում դատավոր Սարգիս Դադոյանի նախագահությամբ դատական նիստին օրերս հրապարակվել է «Քիմիկների զորամաս»–ի անվանումը ստացած քրեական վարույթով մեղադրական եզրակացությունը։ Հիշեցնենք՝ վարույթը վերաբերում է ՀՀ զինված ուժերի ռադիացիոն, քիմիական եւ կենսաբանական պաշտպանության (այսուհետ՝ ՌՔԿՊ) զորքերի 62 հոգանոց խմբի 40 զինծառայողների շրջափակման մեջ ընկնելու հանգամանքներին։  Մեղադրյալի աթոռին են ՀՀ զինված ուժերի պատրաստության գլխավոր վարչության պետ–զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ, 56-ամյա գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը (պաշտոնից ազատվել է 2022 թ փետրվարի 24-ին), ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատար, 37-ամյա փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը, այդ ժամանակ նույն զորամասի շտաբի պետ, ներկայում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ ՌՔԿՊ վարչության պատրաստության եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժնի կենսաբանական եւ էկոլոգիական անվտանգության ապահովման բաժանմունքի պետ, 34-ամյա փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ,  43-ամյա կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Նախաքննության ժամանակ 4 մեղադրյալներն իրենց առաջադրված մեղադրանքները չեն ընդունել։  Ըստ մեղադրանքի՝ Անդրանիկ Մակարյանը Օնիկ Գասպարյանին չի զեկուցել նահանջ իրականացնելու իր հրամանի մասին ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանը մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով իշխանության անգործություն ցուցաբերելու մեջ, որն անզգուշությամբ առաջացրել է նյութական ծանր հետեւանքներ (2003թ․ Քրեական օրենսգրքի 375-րդ հոդվածի 4-րդ մաս): Համաձայն մեղադրական եզրակացության՝ ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանի՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 20-ի մարտական կարգադրությամբ Անդրանիկ Մակարյանը նշանակվել է զորքերի հարավային խմբավորման կազմում գործող «Մակարյան» խմբավորման հրամանատարի պաշտոնում։ Նույն օրը՝ կեսօրին՝ մարտական կարգադրությամբ նշված գործողությունները կատարելուց առաջ, նա հեռախոսազրույց է ունեցել Օնիկ Գասպարյանի հետ, որի ժամանակ քննարկել է գործողության պլանավորումը եւ ստացել բանավոր հանձնարարություն՝ մարտական գործողությունը սկսելու վերաբերյալ։  Այդ նպատակով Կապան քաղաքում գտնվող N զորամասի հրամանատարի աշխատասենյակում Մակարյանը նույն օրը երեկոյան անցկացրել է խորհրդակցություն՝ ՀՀ ԶՈՒ մի շարք բարձրաստիճան սպաների եւ Կապանի ինքնապաշտպանությունը կազմակերպելու նպատակով ստեղծված ջոկատների հրամանատարների մասնակցությամբ, որի ժամանակ, ըստ մեղադրանքի, բավարարվել է միայն Կովսականում հակառակորդի զրահատեխնիկական եւ ավտոտեխնիկական միջոցների ու կենդանի ուժի կուտակման մասին թերի տեղեկությունների ստացմամբ եւ փաստացի չի պահպանել հիշյալ մարտական կարգադրության 3-րդ կետում նշված դրույթները, ըստ որոնց՝ նախքան մարտական խնդրի կատարումը անհրաժեշտ է եղել համագործակցել ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ հետախուզության գլխավոր վարչության պետ-ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի տեղակալի հետ՝ նպատակ ունենանալով հետախուզական ԱԹՍ-ների միջոցով ստանալ տեղանքի ուսումնասիրման եւ հակառակորդի խմբավորումների կամ կուտակումների հայտնաբերման վերաբերյալ տվյալներ, որից հետո ընտրել համաչափ ուժեր եւ զինտեխնիկա։ Անդրանիկ Մակարյանը, ըստ մեղադրանքի, հիշյալ խորհրդակցության մասնակիցներին՝ ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանին եւ ՀՀ ՊՆ N զորամասի շտաբի պետ Աշոտ Ժամհարյանին, հանձնարարել է վերջիններիս ղեկավարությամբ եւ միաժամանակ իր ընդհանուր հրամանատարությամբ իրենց ենթակայությամբ գործող ստորաբաժանումներից ընտրել 50 զինծառայողներից բաղկացած 2 խմբեր՝ յուրաքանչյուրում ընդգրկելով 12 զինծառայող-հետախույզների։  Խորհրդակցության ընթացքում Մակարյանը հիշյալ 2 ստորաբաժանումների հրամանատարներին հանձնարարել է հաջորդ օրը՝ առավոտյան ժամը 6-ի սահմաններում, «Սյունիք սովխոզ» եւ «Ներքին-Հանդ» ուղղություններով մեկնել մարտական գործողության վայր՝ Կովսական քաղաքի մերձակա տարածք, եւ «Սանրում» գործողության կատարման եղանակով հայտնաբերել ու ոչնչացնել հակառակորդի դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը։ Ըստ հանձնարարականի՝ հրամանատարներից Արսեն Աբգարյանը իր անձնակազմով պետք է նաեւ բնագիծ զբաղեցներ Արցախի Կովսական քաղաքի մերձակայքում գտնվող «Կիրի հանք» կոչվող տարածքում, զեկուցեր այդ մասին եւ սպասեր հետագա հրահանգների։  Դրանից բացի Անդրանիկ Մակարյանը հանձնարարական է տվել Կապանի ինքնապաշտպանական խորհրդի նախագահի 1-ին տեղակալ-շտաբի պետի պաշտոնը փաստացի զբաղեցնող պահեստազորի գնդապետ Վարդան Ալեքսանյանին՝ ուղեկցողի միջոցով կազմակերպել Արսեն Աբգարյանի խմբին դեպի «Կիրի հանք» ուղեկցելու հարցը, որից հետո իր ղեկավարության ներքո գտնվող խմբին ուղեկցել «Ներքին-Հանդ» կոչվող տեղամաս։ Սրանով, ըստ մեղադրանքի, Մակարյանը ճիշտ չի կազմակերպել անձնակազմի ուղեկցման հարցը, որի հետեւանքով Արսեն Աբգարյանի խումբը «Կիրի հանք» հասնելու նպատակով ԱՀ Կովսականի շրջանի Կերեն գյուղի վարչական տարածքում տեղակայված ոստիկանական հենակետում իջնելու փոխարեն հասել է դրանից շուրջ 5-6 կմ հեռու գտնվող Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ ընկել է շրջափակման մեջ եւ հակառակորդի զինծառայողների հետ բռնվել անհավասար մարտի: Անդրանիկ Մակարյանն այդ մասին զեկուցել է ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետին եւ նրանից ստացել հանձնարարական՝ Ներքին-Հանդից ենթակա անձնակազմի հետ միասին անհապաղ մեկնել շրջափակման մեջ գտնվող Արսեն Աբգարյանի խմբին օգնություն ցուցաբերելու եւ շրջափակումից հանելու համար: Այդ նպատակով Մակարյանն իր տրամադրության տակ գտնվող խումբը բաժանել է 3 մասի՝ հանձնարարելով առջեւից ընթանալ հետախուզական խմբին: Նշված անձնակազմը ժամը 09։30-ի սահմաններում հասել է Մինջեւան տանող ճանապարհի խաչմերուկ, որից հետո Մակարյանը վերջնամասից եկող խմբին հանձնարարել է խաչմերուկում զբաղեցնել բնագիծ՝ նպատակ ունենալով կանխել հակառակորդի հավանական ներթափանցումը ՀՀ տարածք, իսկ ինքը խմբի մնացած 35-40 հոգանոց անձնակազմի հետ միասին շարունակել է ճանապարհը Կովսական քաղաքի ուղղությամբ: Ժամը 11-ի սահմաններում Մակարյանը ենթակա անձնակազմի հետ միասին հասել է Կովսական քաղաքից շուրջ 2 կմ հեռավորությամբ գտնվող տեղամաս, որտեղ, ըստ մեղադրանքի, որպես հրամանատար եւ հիշյալ գործողության կատարման անմիջական պատասխանատու, չի պահպանել ՀՀ ԶՈՒ մարտական կանոնադրության մի շարք հոդվածների պահանջներ, չի կազմակերպել դետքի կազմով հետախուզական դարանակալում, ինչը հնարավորություն կտար հայտնաբերել հակառակորդի շարժման հավանական  ուղիները եւ դիվերսիոն-հետախուզական խմբին դիպուկ կրակ բացելով՝ ոչնչացնել։  Սա կատարելու փոխարեն իր եւ ենթակա անձնակազմի կյանքին սպառնացող անմիջական վտանգը չեզոքացնելու անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով՝ Անդրանիկ Մակարյանը տվել է «Նահանջ» հրաման՝ հրաժարվելով օգնության շտապել եւ շրջափակումից դուրս բերել այդ պահին իր գտնվելու վայրից շուրջ 2 կմ հեռավորությամբ գտնվող Արսեն Աբգարյանի ղեկավարած խմբի անդամներին։ Արդյունքում, 62 հոգանոց խումբը հակառակորդի հետ անհավասար մարտի պայմաններում մնացել է առանց օգնության․ խմբի 40 զինծառայողներից 5-ը գերեվարվել են, 12-ը՝ սպանվել, իսկ մնացած 23 զինծառայողների, ինչպես նաեւ ավտոբուսի 1 վարորդի գտնվելու վայրն անհայտ է: Ըստ մեղադրական եզրակացության՝ Մակարյանը ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարյանին չի զեկուցել անձնակազմին «Նահանջ» հրաման արձակելու մասին եւ մինչեւ ժամը 15։30-ի սահմանները վերջինիս վստահեցրել է, որ իր ղեկավարած խմբի կազմով շարժվում է գործողությունների ծավալման շրջան՝ Արսեն Աբգարյանի խմբին օգնություն ցուցաբերելու։ Դրանից հետո միայն Գասպարյանին զեկուցել է, որ առաջ շարժվելն այլեւս նպատակահարմար չէ, եւ առաջարկել է բնագիծ զբաղեցնել եւ անցնել պաշտպանության՝ հաջորդ օրն առավոտյան խնդրի կատարումը շարունակելու պայմանով, ինչին Գասպարյանը համաձայնել է։ Մինչդեռ բնագիծ զբաղեցնելու եւ խմբի կազմով պաշտպանության անցնելու հրամանը կատարելու փոխարեն նա իր ղեկավարած ողջ խմբի կազմով նույն օրը՝ ժամը 18։00-ի սահմաններում, վերադարձել է Կապան քաղաք՝ ամբողջությամբ ձախողելով իր առջեւ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի կողմից դրված մարտական խնդրի կատարումը։ Անդրանիկ Մակարյանի պաշտպանը մեր զանգերին չպատասխանեց, սակայն հայտնի է, որ նա դատարանում մեղադրանքը չի ընդունել։ Ըստ մեղադրանքի՝ Արսեն Աբգարյանի՝ ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի արդյունքում ուղեկցողները անձնակազմին սխալ ուղղությամբ են տարել Վարույթով մյուս մեղադրյալ, պատերազմի ժամանակ N զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանը մեղադրվում է ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունք դրսեւորելու մեջ, որն անզգուշությամբ առաջացրել է ծանր հետեւանքներ։ Դրանից բացի նա մեղադրվում է ռազմական դրության պայմաններում վերադաս հրամանատարությանը հաճոյանալու անձնական շահագրգռվածությունից ելնելով պաշտոնեական դիրքը չարաշահելու մեջ (2003 թ․ ՔՕ–ի 375-րդ հոդվածի 4-րդ մաս, 376-րդ հոդվածի 3-րդ մաս)։ Աբգարյանի մեղադրանքի առաջին դրվագը վերաբերում է Անդրանիկ Մակարյանի անցկացրած հիշյալ խորհրդակցությանը, որին նա, ինչպես արդեն նշվեց, մասնակցել է։ Խորհրդակցության ժամանակ Աբգարյանին հանձնարարվել է ուղեկցողի մատնանշած երթուղու միջոցով կազմակերպել անձնակազմին Կերեն գյուղում ժամանակավորապես տեղակայված ոստիկանական հենակետ հասցնելը, որից հետո իջնել եւ ոտքով շուրջ 2 կմ առաջանալ դեպի Կովսական քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» կոչվող տարածք՝ սպասելով հետագա հրահանգներին: Ըստ մեղադրանքի՝ իրենց երթուղին եւ վերջնակետի վայրը ուղեկցողների հետ քննարկելու եւ այդ տեղեկությունը նրանց հասու լինելու հանգամանքը պարզելու փոխարեն Արսեն Աբգարյանն անփույթ վերաբերմունք է դրսեւորել ծառայության նկատմամբ՝ հետամուտ չի եղել եւ ուղեկցողներից վերջնականապես չի պարզել անձնակազմին մատնանշված երթուղով վերջնակետ հասցնելու հանգամանքը, չի պահպանել մարտական կանոնադրության մի շարք պահանջներ, չի իրականացրել ավագ պետի առաջադրած խնդրի ճիշտ պարզաբանում, ընդունված որոշման հաստատակամ կենսագործման ուղղությամբ միջոցներ չի ձեռնարկել, ինչի հետեւանքով ուղեկցողներ Համբարձում Փարամազյանը եւ Սյունիք սովխոզի ինքնապաշտպանական ջոկատի կամավորական Արման Նուրիջանյանը ճիշտ չեն ընկալել անձնակազմին նախանշված վայր հասցնելու հանգամանքը։ Արդյունքում, ուղեկցող Արման Նուրիջանյանը 2020 թվականի հոկտեմբերի 21-ին՝ ժամը 07։00-ի սահմաններում, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանի ղեկավարած խմբին ոստիկանական վերոնշյալ հենակետի մոտ իջեցնելու եւ այնտեղից «Կիրի հանք» կոչվող տարածք ոտքով ուղեկցելու փոխարեն անձնակազմին ուղեկցել է մինչեւ Կովսական քաղաքի սկզբնամաս, որտեղ էլ անձնակազմն ընկել է վերը նկարագրված շրջափակման մեջ՝ անհավասար մարտի պայմաններում տալով զոհեր եւ վիրավորներ։ Արսեն Աբգարյանի մեղադրանքի մյուս դրվագը վերաբերում է ՀՀ ԶՈՒ ՌՔԿՊ զորքերի պետ-վարչության պետ  Վարդան Նշանյանի որդու՝ Գեւորգ Նշանյանի՝ ծառայությունից խուսափելու հանգամանքը առերեւույթ կոծկելուն։ Մասնավորապես, Աբգարյանը 2020 թ․ հոկտեմբերի 7-ին ՀՀ ՊՆ N զորամասի 146 զինծառայողների, այդ թվում՝ պայմանագրային զինծառայող, ենթասպա Գեւորգ Նշանյանի հետ միասին մեկնել է Ագարակ քաղաքում տեղակայված զորամասի մշտական տեղակայման վայր: Օրեր անց՝ հոկտեմբերի 11-ին, Գեւորգ Նշանյանը դիմել է Արսեն Աբգարյանին՝ խնդրելով թույլատրել մեկնել ՀՀ մարզերի դիահերձարաններ՝ պատերազմական գործողությունների հետեւանքով զոհված ազգականի՝ Գեղամ Էդուարդի Մեսրոպյանի դին գտնելու եւ հուղարկավորելու համար։ Արսեն Աբգարյանը, ըստ մեղադրանքի, իր վերադաս ՌՔԿՊ զորքերի պետ-վարչության պետ, գնդապետ Վարդան Նշանյանին հաճոյանալու եւ նրա վստահությունը շահելու անձնական այլ շահագրգռվածությունից ելնելով, չարաշահել է իր պաշտոնեական դիրքը եւ նույն օրը ենթասպա Գեւորգ Նշանյանին թույլատրել է դուրս գալ զորամասի մշտական տեղակայման վայրից՝ նշված փաստը որեւէ կերպ չհրամանագրելով։  Դրանից հետո, ըստ մեղադրանքի, տվյալ պահին զորամասի հրամանատարի պարտականությունները ժամանակավոր կատարող մայոր Սարգիս Կուլակչյանի միջոցով զորամասի համալրման բաժանմունքի պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանին հանձնարարել է Գեւորգ Նշանյանին հետագայում հրամանագրել որպես զորամասի հիմնական կազմի այլ զինծառայողների հետ մարտական ծառայությունից հերթափոխով զորամաս վերադարձած զինծառայողի։ Արսեն Աբգարյանը նույնպես դատարանում մեղադրանքը չի ընդունել։ Նրա պաշտպանից, սակայն, մեկնաբանություն ստանալ չհաջողվեց, քանի որ նախորդ դատական նիստին վերջինս փոխվել է, եւ այս պահին մեզ հայտնի չէ նոր պաշտպանի անունը։ Սարգիս Կուլակչյանի ցուցումի հետեւանքով, ըստ մեղադրանքի, խաթարվել է մարտական ծառայության բնականոն կազմակերպումը 44-օրյա պատերազմի ժամանակ ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատարի պարտականությունները ժամանակավորապես կատարող Սարգիս Կուլակչյանի մեղադրանքը վերաբերում է միայն Գեւորգ Նշանյանի դրվագին․ նա մեղադրվում է Արսեն Աբգարյանին պաշտոնեական դիրքը չարաշահելուն օժանդակելու մեջ (2003 թ․ ՔՕ–ի 38-375-րդ հոդվածի 4-րդ մաս)։ Ըստ մեղադրանքի՝ Էլլադա Հարութունյանը Սարգիս Կուլակչյանի ցուցումով 2020 թվականի հոկտեմբերի 24-ին Գեւորգ Նշանյանին հրամանագրել է որպես զորամասի հիմնական կազմի թվով 16 այլ զինծառայողների հետ մարտական ծառայությունից զորամաս վերադարձած զինծառայողի, որի հետեւանքով ամբողջությամբ չեն կատարվել ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի հոկտեմբերի 7-ի մարտական կարգադրության պահանջները, խաթարվել է մարտական ծառայության բնականոն կազմակերպումը եւ զորամասի առջեւ դրված խնդիրների արդյունավետ լուծումը, ինչն էլ իր հերթին էական վնաս է պատճառել ծառայության բնականոն շահերին։ Մեր զրույցում Կուլակչյանի պաշտպան Մարտին Մարտիկյանը հայտնեց, որ իր պաշտպանյալը դատարանում մեղքը չի ընդունել։ Ըստ նրա՝ Կուլակչյանի մեղադրանքը իրավաբանորեն պարզ չէ, այդ թվում՝ այն առումով, թե ինչ եղանակով է նա օժանդակել հրամանատարի պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելուն։ Ըստ մեղադրանքի՝ Էլլադա Հարությունյանը պաշտոնական փաստաթղթերում կեղծ տեղեկություն է ներառել ՌՔԿՊ զորքերի պետ Վարդան Նշանյանի որդու մասին ՀՀ ՊՆ N զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ, կապիտան Էլլադա Հարությունյանի մեղադրանքը եւս վերաբերում է միայն Գեւորգ Նշանյանի դրվագին․ նա մեղադրվում է պաշտոնեական կեղծիք կատարելու մեջ (2003 թ․ ՔՕ–ի 314-րդ հոդվածի 1-ին մաս) Համաձայն մեղադրական եզրակացության՝ զորամասի մշտական տեղկայման վայրը լքելուց օրեր անց՝ հոկտեմբերի 16-ին, Էլլադա Հարությունյանը զորամասում հանդիպել է նրան եւ հետաքրքրվել վերադառնալու պատճառների մասին: Այդ ժամանակ պարզել է, որ վերջինս պատերազմական գործողության հետեւանքով զոհված հարազատի դին ՀՀ մարզերի   դիահերձարաններում փնտրելու եւ այն հուղարկավորելու նպատակով զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Աբգարյանի թույլտվությամբ է վերադարձել, որի մասին տեղյակ է եղել նաեւ զորամասի հրամանատարի պարտականությունները ժամանակավոր կատարող, մայոր Սարգիս Կուլակչյանը: Նույն օրը Էլլադա Հարությունյանը Գեւորգ Նշանյանին որպես ՀՀ ՊՆ N զորամասի մշտական տեղակայման վայր վերադարձած զինծառայող հրամանագրելու հարցը պարզելու նպատակով դիմել է մայոր Սարգիս Կուլակչյանին, որը, խոսելով զորամասի հրամանատար Արսեն Աբգարյանի հետ, Էլլադա Հարությունյանին փոխանցել է վերջինիս հանձնարարությունը, որ պետք է սպասել, որեւէ գործողություն չձեռնարկել։  Դրանից մի քանի օր անց էլ՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 24-ին, մայոր Սարգիս Կուլակչյանը Էլլադա Հարությունյանին հանձնարարել է Գեւորգ Նշանյանին հրամանագրել որպես հիմնական անձնակազմի հետ մարտական ծառայությունից վերադարձած զինծառայողի, որից հետո Հարությունյանը զորամասի հրամանատարի հրամանների հրամանագրքում կատարել է իրականությանը չհամապատասխանող՝ ակնհայտ կեղծ գրառում առ այն, որ Գեւորգ Նշանյանը զորամասի մշտական տեղակայման վայր է վերադարձել 2020 թվականի հոկտեմբերի 24-ին՝ զորամասի հիմնական անձնակազմի հետ միասին։  Էլլադա Հարությունյանը եւս առաջադրված մեղադրանքը չի ընդունել։ Մեր զրույցում նա պատմեց, որ դատարանում հայտնել է, որ ինքը որեւէ կեղծիք չի արել․ «Ես տեղյակ չեմ եղել, որ հոկտեմբերի 11-ից Նշանյանը գտնվել է Էջմիածնում, նրան պատահական տեսել եմ հոկտեմբերի 16-ին ու ինձ  ոչ մի հանձնարարական չի տրվել, ինչպես իրենք են ցուցմունքներում ասում, ես ինքս եմ հարց բարձրաձայնել, թե ի՞նչ գործ ունես դու այստեղ կամ սա օրինակա՞ն է, պե՞տք է հաշվառվի թե՞ ոչ»։  Հարությունյանի խոսքով՝ ի պաշտոնե ցուցմունք տալու համար իրեն ստիպել են ընդհուպ մինչեւ զեկուցագիր գրել ու ազատվել  պաշտոնից, որը ինքը արել է․ «Եվ բաժինը հանձնելիս Գեւորգի կողմից տրված ոչ մի զեկուցագիր չի եղել, ըստ որի՝ ինքը զեկուցագրով է Կապանից ներկայացել, ինչը որ Քննչականում իմ առաջ դրվեց, եթե լիներ նման փաստաթուղթ, էդտեղ կլիներ իմ եւ Կուլակչյանի ստորագրությունը, նման փաստաթուղթ մենք չենք տեսել, հիմք չենք ունեցել հրամանագրելու, եթե հրամանագրեի, էլի պատժի կենթարկվեի, որովհետեւ ես պետք է հիմնավորեի դա որպես համալրման բաժնի պետ․․․ Ես ամեն օր տողանները ստուգել եմ, Գեւորգը ներկա չի եղել զորամասում, իսկ հետագայում էլ՝ դեկտեմբեր ամսին, զորամասի հրամանատարի կողմից ստացել է 160 հզ դրամ խրախուսանք մարտական գործողություններին մասնակցելու համար»,– նշեց Հարությունյանը՝ հույս հայտնելով, որ արդարությունը կվերականգնվի։   Միլենա Խաչիկյան
17:54 - 06 հունվարի, 2023