Ինֆոքոմ

Պետք էր կրակե՞լ ԱԹՍ–ի ուղղությամբ թե՞ պատսպարվել․ լարված դատական նիստ Անդրանիկ Վերանյանի գործով

Ավելի քան մեկամսյա դադարից հետո Հակակոռուպցիոն դատարանում այսօր շարունակվեց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Մեղրիի զորամասի հրամանատարի տեղակալ, փոխգնդապետ Անդրանիկ Վերանյանի գործի քննությունը։ Վերանյանը մեղադրվում է այն բանի համար, որ չնայած հակառակորդի անօդաչու թռչող սարքի առկայությանը՝ զորամասի ինժեներասակրավորային վաշտի պատսպարված անձնակազմին երթը շարունակելու հրաման է տվել, ինչից րոպեներ անց ԱԹՍ–ն հարվածել է մեքենային։ 18 զինծառայող զոհվել է, 1-ը՝ վիրավորվել։ Վիրավորվել են նաեւ «Ուրալ»-ի առջեւից երթեւեկող մեքենայում գտնվող ինժեներասակրավորային (այսուհետ ԻՍՎ) ծառայության պետ, մայոր Խորեն Մելիքյանը եւ այրվող մեքենայում գտնվող շարքային զինծառայող Ա․ Օհանյանի հայրը՝ Հարություն Օհանյանը։ Վերջինս էլ դեպքից հետո հանցագործության մասին հաղորդում է ներակայացրել։ Դեպքը տեղի է ունեցել 2020 թ․ հոկտեմբերի 9-ին Իշխանաձորի խաչմերուկում։ Մեղրիի զորամասի անձնակազմը, որ հոկտեմբերի 4-ին Արցախի Արծվաշեն գյուղում տեղակայվելու խնդիր էր ստացել, հոկտեմբերի 5-ից մինչ 8-ը մարտական գործողությունների մեջ է եղել եւ ի սկզբանե խնդիր չի ունեցել Ջրական մեկնելու։ Զորամասի հրամանատարի մյուս տեղակալ, փոխգնդապետ Դավիթ Հարությունյանի վկայությամբ, սակայն, իրավիճակը փոխվել է ՄՈԲ–ի փախուստի պատճառով․ «Մենք այդ օրը չպիտի գնայինք․․․ Եթե իրենք տեղում լինեին, էս էրեխեքն էսօր ողջ կլինեին»,– դատարանում հայտարարեց Հարությունյանը։ Նրա հարցաքննությունը անցավ լարված մթնոլորտում․ պարբերաբար բարձրացող աղմուկի պատճառով դատարանը սանկցիա կիրառեց զոհված զինծառայողների ծնողների նկատմամբ՝ նրանցից 3-ին հայտարարելով նկատողություն, 1-ին՝ հեռացնելով նիստերի դահլիճից։ Ո՞վ է իրականացրել անձնակազմի ղեկավարումը Փոխգնդապետ Դավիթ Հարությունյանը պատմեց՝ քանի որ զորամասի հրամանատարը վիրավորվել էր, բոլոր հարցերը տեղակալներով իրար մեջ էին բաժանում եւ միասին կազմակերպում։ Ըստ այդմ, Անդրանիկ Վերանյանին տրվել է հետեւյալ խնդիրը․ ստորաբաժանմանը ժամանակին բաց թողնել գյուղից, չխախտել որոշված արագությունն ու իրար միջեւ ընկած հեռավորությունը եւ հետ մնացած ստորաբաժանումներին հավաքելով՝ ամենավերջից գալ դեպի մարտական գործողությունների շրջան։ Նրա խոսքով՝ դեպի նախանշված վայր շարժվել են շարասյունով, որի մեջ եղել է ոչ պակաս, քան 20 մեքենա։ Ընդ որում, հստակ էր հերթականությունը, թե որ ստորաբաժանումը երբ պիտի շարժվեր եւ ում հետեւից․ «Հաշվի առնելով հակառակորդի ինտենսիվ կրակը՝ որոշում է կայացվել ստորաբաժանումների միջեւ հեռավորությունը մեծացնելու․ նպատակը այն էր, որ հակառակորդը մեզ չհայտնաբերեր որպես շարասյուն»,– բացատրեց վկան։ Հանրային մեղադրող Հայկ Մարգարյանը Հանրային մեղադրող Հայկ Մարգարյանը հետաքրքրվեց՝ զորքի ղեկավարումը միանձնյա՞ թե՞ խմբային իրականացվող գործընթաց է։ – Միանձնյա, եթե կա հրամանատար,– պատասխանեց վկան։ – Իսկ եթե չկա՞։ – Ֆորսմաժորային իրավիճակները գրքերում, որպես այդպիսին, չկան, եւ այնպես չէ, որ հնարավոր է լինում միշտ կանոնագրքերով շարժվել։ Եթե դրանով շարժվեինք, ստորաբաժանումների միջեւ հեռավորությունը չմեծացնեինք, գուցե էդ անձնակազմը ընդհանրապես չլիներ։ – Դուք հրամանատար եք, պարտավոր եք շարժվել օրենքով։ Պարտականությունները իրար մեջ բաշխելու ձեւաչափ եղե՞լ է։ – Ըստ Կանոնադրության՝ ոչ, բայց նորից եմ նշում՝ ոչ բոլոր իրավիճակներն են համապատասխանում կանոնագրքին։ Եթե համապատասխանեին, ես Մեղրիի զորամասից ընդհանրապես չպիտի հասնեի Ջրական,– նշեց վկան։ Ի՞նչ հրահանգավորում է եղել օդային հարձակման վերաբերյալ Դավիթ Հարությունյանի խոսքով՝ երբ մի քանի մեքենայով հասել են նախանշված վայր եւ սկսել խրամատավորվել, իր հետ կապ է հաստատել Անդրանիկ Վերանյանը եւ հայտնել, որ ԻՍՎ–ի մեքենան խոցվել է։ Ինքն էլ ենթադրել է, որ շարասյունը, որպես այդպիսին, հայտնաբերվել է․ «Քանի որ ԻՍՎ–ի մեքենան շարասյան մեջ 7-8–րդ մեքենան պիտի լիներ, խնդիր դրեցի, որ մյուս բոլոր ստորաբաժանումներն առաջ չգան, թողնեն մեքենաները եւ պատսպարվեն։ Ես վստահ էի, որ ԻՍՎ-ն խոցվել է շարասյան մեջ, իսկ այդ դեպքում բոլորը կխոցվեին»,– ասաց նա։ Ձախից՝ պաշտպան Նարեկ Գրիգորյանը, մեղադրյալ Անդրանիկ Վերանյանը Սակայն օրեր անց՝ հոկտեմբերի 10-ի մոտակայքում, Հարությունյանը տեղեկացել է, որ ԻՍՎ–ի մեքենան եղել է իրենից ոչ թե 7-8 մեքենա հետ, այլ 40 կմ հետ՝ շարասյունից դուրս․ «Երթից առաջ ինձ կամ ինձ հայտնի մարդկանց ԻՍՎ ղեկավար կազմը հարց չէր բարձրացրել, որ ունեն վառելիքի խնդիր, իսկ հետագա հարցուփորձի ընթացքում նշվել է, որ մեքենան դուրս է եկել շարասյունից լիցքավորում կատարելու համար․․․ Եթե նույնիսկ ԻՍՎ–ն հետո ուզեր դուրս գալ եւ հասնել շարասյանը, չէր կարողանա, որովհետեւ նախ ոչ ոք տեղամասին ծանոթ չէր, ուղղակի գիտեին ուղղությունը, հետո էլ շարասյունն արդեն հասել էր առաջնագծի վայր»։ Նրա խոսքով՝ քանի որ ինքն էլ ճանապարհը չի իմացել, իրեն՝ որպես առջեւից գնացողի, ուղեկցել է սպա Արտակ Մաղսուդյանը, որը, սակայն, Իշխանաձորի տարածքից լքել է իրենց՝ ձեռքով–ոտքով բացատրելով մնացած ճանապարհը։ Թե ինչ պատճառով եւ ուր է նա գնացել, վկան չգիտեր․ «Պլանշետով բացել եմ քարտեզը, տեսել եմ, որ դա հանդիսանում էր հիմնական ճանապարհ, եւ քանի որ հակառակորդը խոցում էր հիմնական բոլոր ճանապարհները, որոշել եմ անձնակազմին այլ ճանապարհով դուրս բերել։ Որպեսզի բարձր արագությունը պահպանվի եւ ոչ ոք չմոլորվի, ամեն կասկածելի տեղում իմ հետեւից եկող հետախուզական վաշտից մեկական զինվոր իջել է, ապահովել զորքի արագ անցումը»։ Մեղադրող Հայկ Մարգարյանը հետաքրքրվեց՝ մինչ մեկնելը ի՞նչ հրահանգավորում է եղել օդային հարձակման վերաբերյալ։ Ի պատասխան վկան հայտնեց․ «Մինչեւ պատերազմական գործողությունը խնդիրը դրվել էր այն ձեւով, որ օդային հարձակման դեպքում պետք է մեծացնել մեքենայի արագությունը, քանի որ ԱԹՍ–ն մեծ արագությամբ մեքենաներին չէր հարվածում (մենք 50-60 կմ/ժ–ից ոչ պակաս ենք վարել), բայց ընդունված էր նաեւ, որ եթե հնարավոր չէր բարձր արագությամբ վարել, ուրեմն՝ պիտի դուրս գալ մեքենայից եւ կրակել ԱԹՍ–ի վրա․․․ Ես եմ պտտվել բոլոր ստորաբաժանումներով, դուխ տվել մեր տղերքին, հրահանգավորել․․․ Սակայն հոկտեմբերի 5-ին, երբ մարտի դաշտում էինք, մի դեպք է եղել, երբ մեր ու Վայքի զորամասերի անձնակազմը սկսել է կրակել ԱԹՍ–ի վրա, ու դրա պատճառով մոտ 10 հոգուց ավելի զոհ ենք ունեցել (նոր անձնակազմի ամեն 4–րդ փամփուշտ լուսածրող էր, հետեւաբար եթե հակառակորդը նկատած էլ չլիներ, խմբով կրակելու դեպքում ԱԹՍ–ն տեղը հայտնաբերում էր ու խոցում)։ Դրա համար այս երթից առաջ՝ հոկտեմբերի 8-ին, ստորաբաժանումների ղեկավարներին խնդիր է դրվել ճանապարհին մեծացնել արագությունը (քանի որ ճանապարհը մեծամասամբ հարթավայր էր) եւ խուսափել ԱԹՍ–ի հետ հանդիպելուց, իսկ ԱԹՍ–ի վրա կոնկրետ կրակ չբացել՝ այդ վատ փորձը հաշվի առնելով։ Նման ցուցում իջեցվել էր նաեւ ԳՇ պետի համապատասխան կարգադրությամբ»,– հայտնեց վկան՝ չհիշելով ցուցումի օրը։ Նրա այս հայտարարությունը զարմացրեց տուժողների իրավահաջորդներին․ – Ի՞նչ եք ասում․ 4-րդ տարին է՝ դատավարությունը գնում է, նման բան չի հնչել,– նշեցին զոհված զինծառայողների հարազատները։ Մեղադրողը խնդրեց բացատրել՝ ինչպե՞ս է, որ նախորդ դատական քննության ժամանակ՝ առնվազն մեկ տարի առաջ հարցաքննվելիս, նա ԳՇ պետի այդ կարգադրության մասին ոչինչ չի հայտնել։ Վկան բացատրեց՝ նախորդ նիստը այդտեղ ընդհատվել է, բացի այդ, քրեական այլ գործերի շրջանակում որոշ փաստաթղթեր վերանայել է, հավելյալ ուսումնասիրել։ Մեղադրողն արձագանքեց՝ դեպքին ականատես եւ ողջ մնացած 2 անձինք իրենց ցուցմունքում նման բան չեն նշել։ ԻՍՎ անձնակազմը եղե՞լ է երթի մեջ թե՞ ոչ Մեղադրող Հայկ Մարգարյանը մեջբերեց Մարտական կանոնագրքի այն նորմը, ըստ որի՝ օդային հարձակման ժամանակ երթը, որպես կանոն, շարունակվում է․ – Արդյո՞ք հանգուցյալ Տարոն Նիկողոսյանը ճիշտ որոշում չէր կայացրել երթը չշարունակելով՝ այն դեպքում, երբ օրենքը թույլ է տալիս։ – Եթե ես ներկա չեմ եղել, չեմ կարող ասել՝ ճիշտ էր թե ոչ։ Եթե շարժվում ենք Կանոնագրքով՝ գրված է «որպես կանոն», այսինքն՝ չպիտի կանգնի, բայց լիքը բան կախված է իրավիճակից։ – Ոչ, «որպես կանոն»-ը նշանակում է, որ սա իմպերատիվ պահանջ չէ, այսինքն՝ կարող է եւ չշարունակվել։ Լավ, չեմ հարցնում՝ ճիշտ էր թե սխալ, Տարոն Նիկողոսյանի գործողությունը իրավաչա՞փ էր, իրավունք ունե՞ր նման որոշում կայացնելու։ – Ըստ Կանոնագրքի՝ երթը ստորաբաժանման կազմի տեղաշարժն է, այսինքն՝ մենակով երթ չի լինում։ Եթե ԻՍՎ–ն դուրս է եկել երթակարգից, բայց Դուք մեջբերում եք երթի կանոններ, ես չեմ կարող այդ հարցին պատասխանել։ Եթե մեքենան երթի մեջ լիներ, կարող էի ասել, եթե երթի մեջ չէ, ուրեմն՝ երթ չի կատարում։ – Այսինքն՝ իր վրա չէի՞ն տարածվում Կանոնագրքի կաննոները։ – Չեմ կարող ասել։ Ոչ մի տեղ չկա գրված՝ եթե մենակ հայտնվել ես այդ իրավիճակում, ինչ պիտի անես, առնվազն ինձ հայտնի չէ,– պատասխանեց վկան։ Հարցաքննության ժամանակ քննարկման առարկա դարձավ նաեւ զոհված զինծառայողի հոր՝ Հարություն Օհանյանի դեպքի վայրում գտնվելու հանգամանքը։ Փոխգնդապետը հայտնեց, որ Օհանյանի՝ իր մեքենայով շարասյանը միանալու մասին իմացել է դեպքից օրեր անց միայն․ «Երբ հարցրել եմ՝ ո՞նց է, որ ԻՍՎ պետը ողջ է մնացել, քանի որ ինքն էլ պիտի այդ մեքենայում լիներ, նշվել է, որ նա գտնվել է զինվորի հոր մեքենայում»,– ասաց վկան՝ հավելելով, որ իրեն հայտնի չէ, թե ով է Օհանյանին որդուն տեսակցելու թույլտվություն տվել։ Ձախից՝ մեղադրող դատախազը, տուժողի իրավահաջորդ Հարություն Օհանյանը եւ մյուս ծնողները Օհանյանը մանրամասնեց՝ երբ ինքը ժամանել է, վկան «Վիլիս»-ի մեջ քնած է եղել․ «Նրան զեկուցել են, նա էլ, քնած–քնած, հարցրել է՝ ով է, ինչ է, ասել են, ասել է՝ ճշտեք՝ ով է, թողեք գնա, տղերքը ճշտել են, տեսել են, որ ծնող եմ, դիվերսանտ չեմ, ուտելիքը իրենց աչքի դեմը հանել եմ, ինձ տարել են էրեխեքի մոտ»։ – Ես, ինչքան գիտեմ, մի քանի վկաներ դա ասել են, եւ արձանագրվել է, որ տեսել են՝ քնած եմ եղել, ուրիշից են թույլտվություն հարցրել։ Ոչ մի հրամանատար բարոյական առումով ծնողին չէր արգելելու որդուն տեսակցել, բայց դա չէր նշանակում, որ պիտի մեքենադ խոդ տայիր, ընկնեիր «Ուրալ» դեմից գնայիր,– վրդովվեց վկան։ – Բա գնայիր, հաց բերեիր, ես էի 3 կմ գնում, հաց բերում։ էդ էրեխեքը 3 օր հաց չէին կերել․․․ Դուք խաբար չեք եղել էդ էրեխեքից,– ի պատասխան՝ զայրացավ Հարություն Օհանյանը։ Կողմերին հանդարտեցնելու համար դատարանը ընդմիջում հայտարարեց։ Մեքենայի կայանած տարածքում զինամթերքի պահեստ կա՞ր թե՞ ոչ Ցուցմունք տալիս վկա Հարությունյանը հայտնեց, որ ԻՍՎ մեքենան կայանվել է այն հատվածում, որտեղ գտնվում էր 1-ին բանակային կորպուսի զինամթերքի պահեստը՝ կուտակված մեծ թվով զինամթերքով։ Վկայի այս հայտարարությունը դարձյալ հարցեր առաջացրեց դատավարության մասնակիցների մոտ․ – Դուք անձամբ զինամթերք տեսե՞լ եք,– հարցրին նրանք։ – Տեսել եմ։ Ես անցնելիս գիտեի, որ այդտեղ զենքի պահեստ կա, դժվար չէ դա փաստաթղթերով ապացուցել․․․ Այդ «Ուրալ»–ը առաջին անգամ խոցվել է, երբ կանգնած է եղել պահեստի մոտ, երկրորդ անգամ՝ օրեր հետո՝ դարձյալ նույն տեղում, այսինքն՝ հավանականությունը մեծ է, որ հակառակորդի հիմնական նպատակը [եղել է] տվյալ զենքի պահեստը կամ խաչմերուկը․․․ Դա շատ կարեւոր խաչմերուկ էր․ մի կողմով տանում էր դեպի մատակարարման ուղիներ, մյուս կողմով՝ դեպի առաջնագիծ։ – Ես Ձեզ ճշտված ասում եմ՝ 1-ին բանակային կորպուսից 2021 թ ստացված տեղեկության համաձայն՝ հոկտեմբերի 9-ին Իշխանաձորի խաչմերուկի հատվածում զինամթերքի պահեստ չի եղել, սա մեկ, եւ երկրորդ, 4-րդ բանակային կորպուսից ստացված գրության համաձայն՝ Իշխանաձոր գյուղի, մասնավորապես Ջրական տանող խաչմերուկի հատվածում զինամերթ, պայթուցիկ նյութեր կամ պահեստ լինելու վերաբերյալ տվյալներ հաշվառված չեն, տեսանելի են եղել զինամթերքի արկղեր, սակայն դրանց տեսակի եւ քանակի վերաբերյալ տեղեկություններ չկան։ Ձեր զորամասը 4–րդ բանակային կորպուսի ենթակայության տակ էր, իսկ խաչմերուկը՝ 1-ին։ Հիմա Դուք ո՞նց եք պնդում, որ զինամթերք է եղել։ – Պնդում եմ, որովհետեւ անձամբ եմ տեսել․․․ Ինչքան գիտեմ կա եւ փոխանցվել է տենց տեսանյութ, որտեղ երեւում է այդ ամենը։ – Չկա նման տեսանյութ, մենք ճշտել ենք բանակային երկու կորպուսներից։ Պահեստ չի եղել, այլ բան է, որ եղել են արկղեր։ – Եթե զինամթերքի արկղեր են, զինամթերքն էլ պահվում է արկղերում, հետեւաբար եթե արկղերը այդտեղ դարսված, կեսն էլ նավեսի տակ․․․ Ուրիշ ենթադրություն անել չի լինում․․․ – Կներեք, բայց «եթե կլոր է, ուրեմն՝ նարինջ է» տրամաբանությամբ չենք շարժվում․․․ Դա պաշտոնապես է ասվել, ենթադրությամբ չէ, իսկ արկղեր կարող էին բերել, դնել։ – Քանի որ տեղակայված են եղել արկղեր, ես 99 տոկոսով պնդում եմ,- ասաց վկան՝ նշելով նաեւ, որ բանակային կորպուսներից ստացված պատասխաններն իր համար հիմք չեն։ Դատավոր Սուրեն Խաչատրյանը Նրա այս արտահայտությունը դարձյալ վրդովեցրեց դատավարության մասնակիցներին․ «Վկան պարբերաբար վկայակոչում է՝ կարող եք ճշտել, դժվար չէ ճշտել եւ այլն․․․ Ես հրապարակել եմ դատարանում հետազոտված պաշտոնական փաստաթուղթ, որտեղ սեւով սպիտակի վրա նշված է, որ տվյալ օրը տվյալ տարածքում զինամթերքի պահեստ չի եղել, իսկ վկան դատարանում ասում է՝ դա հիմք չէ։ Խնդրում եմ հաշվի առնել, որ խոսքը փոխգնդապետի մասին է, որը անտեսում է բանակային կորպուսների հրամանատարների գրած, ստորագրած փաստաթղթերը»,– դիմելով դատարանին՝ հայտարարեց դատախազ Հայկ Մարգարյանը։ Ինչու՞ անձնակազմը չէր բավականացնում Ցուցմունք տալիս վկան ասաց, որ 30-40 կմ–անոց ճակատի վրա 1000 հոգուց ավելի չէին, իսկ հետեւի գյուղերում 40 հազարից ավելի «վայ զինվորականներ» էին, որոնք խնդիր չէին կատարում․ կամ փախչում էին, կամ հրաժարվում։ Դահլիճում գտնվողներին զայրացրեց վկայի հնչեցրած թիվը․ – Այդ 40 հազարը որ ասում ես, պատկերացնո՞ւմ ես՝ ինչ թիվ է։ Համ բանակին ես կպնում, համ ազգին։ – Երբ Հայաստանը պիտի կտրեին մեջտեղից, ազգից հետս 27 հոգի մարդ է եղել, էդ իմացեք․․․ Ես ազգին չեմ կպնում, ազգի շատ մարդկանց եմ կպնում, որոնք կարող էին գալ, էնտեղ կանգնելլ, որ մենք երկրորդ անգամ չգնայինք, քանի որ նոր էինք մարտից դուրս եկել, – ասաց վկան՝ մանրամասնելով, որ իրենց ժամանակ էր տրվել ոտքի կանգնելու համար, բայց առաջնագծում ստորաբաժանումների սակավության, փախուստների պատճառով առաջնագիծը համարյա թե դատարկ էր մնացել,– դրա համար հոկտեմբերի 9-ին կրկին մեզ խնդիր տրվեց, ասվեց, որ բավականին հանգիստ ուղղություն է, կրակոցներ չկան, պաշտպանության անցնելուն զուգահեռ հնարավորություն կլինի հանգստանալ, բայց փորձը ցույց տվեց, որ հենց հաջորդ օրը այդ ուղղությամբ պատերազմի ընթացքում երեւի երկրորդ գլխավոր հարվածն է հասցվել։ – Քո նման տղերքը մեր ճժերու գլուխը կերան,– լսվեց դահլիճից։ – Հոկտեմբերի 20–ին, երբ հակառակորդը հարձակվել է Մեղրիի վրա, իմ որոշումն է եղել ժամկետային կազմով գնալ ու փակել հակառակորդի ճանապարհը (քանի որ ՄՈԲ–ի վրա հույս դնել հնարավոր չէր), որ չմտնի Մեղրին գրավի, կպցնի Նախիջեւանին․․․ Ամսի 5-ի երեկոյան, երբ գումարտակը չէր կարողանում մարտ վարել, կրակը շատ էր ինտենսիվ, վիրավորներն էլ շատ էին, ես եմ գումարտակին իջեցրել ներքեւ, մի գումարտակի տարածքում՝ առաջնագծում, մենակով եղել, հետո ընթացքում եմ կանչել մոտս․․․ Եթե իմ մասին կարծիք եք ուզում, սա էլ՝ ի գիտություն․․․ Եթե ամեն մեկդ մի հոգու ցավ եք քաշում, իմացեք, որ 71-ն էլ իմ ցավն է․ ես ամեն մեռնողի հետ մեռել եմ, ամեն վիրավորի հետ՝ վիրավորվել,- նշեց փոխգնդապետ Դավիթ Հարությունյանը։ Նրա հարցաքննությունը կշարունակվի սեպտեմբերի 23-ին։ Միլենա Խաչիկյան

23:15 - 09 սեպտեմբերի, 2024

Նահանջի հրաման եղե՞լ է թե՞ ոչ․ հակասություններ Հովիկ Գաբրիելյանի գործով վկայի ցուցմունքներում

Հակակոռուպցիոն դատարանում, դատավոր Վարդգես Սարգսյանի նախագահությամբ, սկսվել է փոխգնդապետ Հովիկ Գաբրիելյանի գործով վկաների հարցաքննության փուլը։ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Գաբրիելյանը զբաղեցնում էր ՀՀ ՊՆ 1-ին բանակային կորպուսի 2-րդ առանձին զրահատանկային գումարտակի հրամանատարի պաշտոնը։ Այժմ Դատախազությունը նրան մեղադրում է առանց վերադաս հրամանատարների գիտության եւ թույլտվության Ջրականի շրջանում պաշտպանության անցած ենթակա անձնակազմին բնագիծը թողնել հրամայելու եւ այդ մասին իրենց աջ կողմում գտնվող յուրային ստորաբաժանումներին չտեղեկացնելով` Հադրութի ուղղությամբ նահանջելու մեջ։ Փոխգնդապետը, սակայն, առաջադրված մեղադրանքը չի ընդունում։ Երեկ դատարան էր ներկայացել պատերազմի ժամանակ նրա տեղակալ, շտաբի պետ Կոլյա Դավթյանը, որը մինչ Գաբրիելյանի ռազմաճակատ մեկնելը ժամանակավորապես իրականացրել է նաեւ գումարտակի հրամանատարի պարտականությունները։ Ի՞նչ ցուցում է տվել վերադաս հրամանատարությունը Կոլյա Դավթյանի ողջ հարցաքննությունն ընթացավ՝ պարզաբանումներ ստանալով․ վկան բազմաթիվ հանգամանքներ չէր հիշում, դատավարության մասնակիցների հարցերին տալիս էր իրարամերժ պատասխաններ։ Այդ հակասություններով պայմանավորված՝ հանրային մեղադրող Գրիգոր Մղդեսյանը միջնորդեց հրապարակել վկայի նախաքննական ցուցմունքը։ Դատարանը միջնորդությունը բավարարեց։ 2022 թ․ դեկտեմբերի ցուցմունքում վկան հայտնել էր, որ բնագիծը թողել են այն պատճառով, որ Հովիկ Գաբրիելյանը խոսել է կորպուսի շտաբի պետ Գեղամ Գաբրիելյանի հետ (զոհվել է,–հեղ․), խնդրել սնունդ, միջոցներ դիմակայելու համար, ինչը, սակայն, իր հասկանալով, այդ պահին հնարավոր չի եղել․ «Որքան հասկացա խոսակցությունից, շտաբի պետը միգուցե ասում էր՝ ամեն գնով պահեք, մինչեւ կհասնենք, բայց դրանից 4-5 ժամ հետո Գաբրիելյանի հրամանով դուրս եկանք բնագծից»,– ասել էր վկան՝ հավելելով, որ դուրս են եկել հոկտեմբերի 5-ին՝ կեսգիշերնանց՝ ժամը 1-2-ի մոտակայքում։ Ձախից՝ տուժողի իրավահաջորդ Հրաչիկ Բաղդասարյանը, հանրային մեղադրող Գրիգոր Մղդեսյանը – Ի՞նչ բնույթի խոսակցություն էր գնում, որ նման կերպ հասկացաք,– հարցրեց մեղադրողը։ – Որ զեկուցել է, դրանից հետո պարոն Գաբրիելյանը ասել է՝ առայժմ մնում ենք տեղում, ինձ թվում է՝ դրանից եմ եզրակացրել, որ նման խոսակցություն է եղել,– ասաց վկան։ Վկայի այս պատասխանը վրդովեցրեց նախագահող դատավորին․ – Խնդիրն էլ հենց այն է, որ նախաքննական ցուցմունքում չեք ասել, թե Հովիկ Գաբրիելյանի խոսքից եք դա հասկացել։ Ձեր գրածի երեսից մարդն այսօր կալանքի տակ է։ Ձեր ցուցմունքի հիման վրա կարող է դատապարտվել, հետո [գործը] գնա Վերաքննիչ դատարան, ասեք՝ Առաջին ատյանի դատարանում դա չէինք ասում։ Հո մանկապարտե՞զ չէ, հարգելի՛ Դավթյան, սուրճի շուրջ զրույց չէ։ Մի քանի նիստ է՝ Ձեզ բացատրում ենք, որ մարդկային ճակատագրեր են որոշվում։ Ո՞վ է Ձեզ ստիպել այդպես գրել, – ասաց դատավոր Վարդգես Սարգսյանը։ – Պարոն դատավոր, բաներ կան, որ զրուցում ենք, վերհիշում եմ։ – Հիմա քննիչի՞ մոտ ցուցմունք տալիս էր Ձեր հիշողությունը ավելի լավ թե՞ դատարանում ցուցմունք տալիս։ – Չեմ հիշում, պարոն դատավոր։ – Եղե՞լ է որեւէ հանգամանք, որ քննիչը ստիպի, ասի՝ այսպես գրի, որովհետեւ ես եմ այդպես ուզում, որովհետեւ Գաբրիելյանին պիտի կալանավորենք, Գաբրիելյանի գործը պիտի գնա դատարան։ – Չէ, ստիպողաբար չի եղել, բայց․․․ – Այս հանգամանքը, որ նշել եք, Ձեր կամքո՞վ եք նշել։ – Ճիշտն ասած՝ այդ հարցաքննությունն էլ չեմ հիշում։ Դատավորի ցուցումով վկային ցույց տվեցին հարցաքննության արձանագրությունը՝ ճշտելու՝ ի՞նքն է ստորագրել դրա տակ թե՞ ոչ։ Վկան, աչքի անցկացնելով, ասաց՝ իր ստորագրությունն է։ Կոլյա Դավթյանն ասում է՝ նահանջի հրաման անձամբ չի լսել Ստացվում է, որ նախաքննության ժամանակ վկան մեղադրյալի դեմ է խոսել՝ նշելով, թե վերադաս հրամանատարությունից ասել են՝ ամեն գնով [բնագիծը] պահեք, մինչեւ օգնություն հասնի, սակայն ժամեր անց Գաբրիելյանի հրամանով նահանջել են։ Մինչդեռ նախորդ դատական նիստին մեղադրյալի օգտին է խոսել, պաշտպանի հարցին ի պատասխան պնդել՝ երբ Գաբրիելյանը երկրորդ անգամ է զեկուցել, վերադաս հրամանատարությունից ասել են՝ ինչ ուզում եք, արեք․ այդտեղ եկող չկա։ Ի պատասխան մեղադրողի հարցին՝ ինչպե՞ս կբացատրի այս հակասությունը, վկան դարձյալ կրկնեց՝ բաներ կան, որ լավ չի հիշել, ընթացքում է մտաբերում։ Դատավորը դարձյալ միջամտեց․ Նախագահող դատավոր Վարդգես Սարգսյանը – Գաբրիելյանը մեղադրվում է հրաման չկատարելու մեջ, մեղադրական եզրակացության մեջ ներկայացված նյութերը առերեւույթ վկայում են այն մասին, որ նա զեկուցել է, որ ի վիճակի չեք, այնտեղից ասել են՝ չէ, պիտի պահեք, նա էլ պաշտոնեական դիրքը ենթադրաբար չարաշահել է։ Հիմա՝ Գաբրիելյանի՝ երկար ժամանակ կալանքի տակ գտնվելուց հետո, Կոլյա Դավթյանը լուսավորվել է, դատարանում հիշել է․․․ Հիմա ըստ Ձեզ՝ դա կարեւո՞ր հանգամանք է թե՞ ոչ, կարո՞ղ էր էական նշանակություն ունենալ մեղադրանքը հիմնավորելու կամ հերքելու, խափանման միջոց ընտրելու տեսանկյունից։ – Կարեւոր հանգամանք էր, պարոն դատավոր, ուղղակի ասում եմ էլի, խոսելով վերհիշում եմ,– պատասխանեց վկան։ Նա չկարողացավ մտաբերել՝ «ինչ ուզում եք, արեք» արտահայտությունը հնչել է ռադիոկապո՞վ թե՞ հեռախոսային խոսակցություն է եղել, սակայն դատախազի հարցին ի պատասխան՝ ասաց՝ անձամբ վերադասի ձայնը չի լսել։ Բազմաթիվ ճշտող հարցերից հետո ասաց նաեւ՝ նահանջի հրամանն էլ անձամբ չի լսել, սակայն պնդեց՝ Գաբրիելյանը զեկուցել է․ – Ըստ կանոնադրության՝ նահանջը կատարվում է բացառապես ավագ պետի հրամանով,– ընդգծեց մեղադրողը՝ կրկնելով հարցը,– անկախ զեկույցից՝ նահանջի հրաման եղել է ավագ պետից։ – Ես անձամբ չեմ լսել,– պատասխանեց վկան։ Բնագծի ուղղությամբ գրոհ եղե՞լ է թե՞ ոչ Նախաքննության ժամանակ վկան քննիչին հայտնել է, որ դիմացի գյուղում տեսել է հակառակորդի հետեւակ, բայց որ այն իրենց ուղղությամբ շարժվի, չի նկատել։ Մեղադրողը հարցրեց՝ կարո՞ղ է դատարանում հաստատել այս հանգամանքը։ Վկա Կոլյա Դավթյանը – Անմիջապես մեզ վրա չի եղել, կուտակումներ տեսել ենք՝ հետեւակ, ուրալ, տեխնիկա,– պատասխանեց վկան։ – Գյուղը բնագծից որքա՞ն հեռավորության վրա էր։ – Մոտավորապես 1–1․5 կմ։ – Այդ դեպքում եթե ձեր ուղղությամբ գրոհ չի եղել, ինչո՞ւ եք թողել բնագիծը։ – Պարոն դատախազ, բազմիցս նշել եմ՝ կուտակումներ եղել են․․․ Զորքի վիճակը, ընկճվածությունը, եղանակային պայմանները, աջակցություն չունենալը, նմանատիպ խնդիրներ,– պատասխանեց վկան։ – Դուք նշել եք, որ Կոռնետ օգնության է հասել եւ տանկեր խոցել։ Դա աջակցություն չէ՞։ – Այդ պահին է հասել, բայց հետո եղանակային պայմանները վատացել են, այդ ժամանակ ոչ ոք գիշերային տեսանելիության սարքեր եւ այլն, եւ այլն․․․ – Իսկ հակառակորդի համար նույն եղանակային պայմանները չէի՞ն։ – Նույնն էին, բայց անձնակազմի քանակ, տեխնիկայի քանակ անհամեմատելի էին։ Մեղադրողը հիշեցրեց վկայի խոսքերը, որ վերջին անգամ տանկային գրոհ եղել է երեկոյան 5-ի սահմաններում, իսկ մինչեւ նահանջը տանկեր այլեւս չեն եղել ոչ աջից, ոչ ձախից։ Դատարանում վկան պարզաբանեց՝ խոցվել էին ոչ բոլոր տանկերը, այլ 2-ը, թե մյուս 3-ը որ կողմ են գնացել, իրենք չեն նկատել։ Վկային հարցեր հղեց նաեւ մեղադրյալ Հովիկ Գաբրիելյանը Վկա Կոլյա Դավթյանին հարցեր հղեց նաեւ պաշտպանական կողմը։ Հիշեցնելով վկայի խոսքերը, որ հակառակորդը սեւ շորերով մտել է բնագիծ, եկել իրենց ուղղությամբ՝ Հովիկ Գաբրիելյանը հարցրեց․ Ձախից՝ մեղադրյալ Հովիկ Գաբրիելյանը, պաշտպան Վրեժ Խաչիկյանը – Քո բառերը չե՞ն։ –Հա, պարոն Գաբրիելյան, ես ասել եմ, որ կուտակումներ եղել են։ – Բա դատախազը հարց է տալիս, հարգարժան ծնողը իմ աչքերին է նայում, դու պիտի ասես դա․․․ Այսինքն՝ հակառակորդը ինչքա՞ն էր հեռու մեզնից։ – Մոտ 1 կմ։ – 500մ․․․ Լավ, 1 կմ, համաձայն եմ։ Մեզնից ներքեւ ինչքա՞ն զորք էինք նկատում։ – Շատ էր․․․ 500-ից ավելի հաստատ նկատել եմ,– պատասխանեց վկան։ – Կա՞ մի հոգի, որին կարող էինք ասել Ֆագոտի արկ բերեր մեզ։ – Չէ, հնարավորություն չի եղել։ – Դավթյան, Աստված վկա, ես որ զեկուցել եմ, ինձ մոտ ես եղել, այսքանի մոտ ճակատս բաց ասում եմ, վերջին բառերը ինչ են ինձ ասել, ես ուզում եմ ճիշտն ասես։ – Ես չեմ ուզում՝ լավ չհիշելով․․․ – Հիշո՞ւմ եք վերջին բառերը թե՞ ոչ, –միջամտեց դատավորը։ – Շտաբի պետի խոսքն է եղել՝ ինչ ուզում եք, արեք։ – Հերիք եղավ, կամ ճիշտը պատմեք, կամ գնացեք,– զայրացավ Գաբրիելյանը։ – Մի ճնշեք վկային,– նշեց դատավոր Սարգսյանը։ Հանրային մեղադրողը ճշգրտող հարց տվեց․ – Դուք քիչ առաջ չհիշեցիք՝ այդ խոսակցությունը եղել է ռադիոկապով թե հեռախոսով։ Եթե չեք լսել Գեղամ Գաբրիելյանի ձայնը, ո՞նց եք պնդում, որ ասել է՝ այդտեղ եկող չկա։ – Խոսակցությունից, իրավիճակից, պարոն դատախազ․․․– ասաց վկան։ – Ո՞նց կարելի է մի բան լսել ու չլսել ասողի ձայնը։ Մեղադրողի հարցը, սակայն, մնաց անպատասխան։ Զոհված զինծառայողի հայր Հրաչիկ Բաղդասարյանը հետաքրքրվեց՝ զորքի բարոյահոգեբանական վիճակը մինչ հոկտեմբերի 3-ն էլ է վատ եղել թե՞ դրանից հետո է վատացել։ Ի պատասխան՝ վկան ասաց՝ մինչ այդ էլ նորմալ չի եղել, օրեցօր ճնշումը մեծանում էր։ – Այդ մասին կամ զենքերի պակասի մասին վերադաս հրամանատարությանը զեկուզե՞լ են, – Զեկուցելը պարտադիր զեկուցել ենք, բայց․․․ – Հա կամ չէ։ – Զեկուցել ենք, բայց անմիջապես մեր ուղղությամբ գրոհ չի եղել․․․ – Ո՞ւմ եք զեկուցել։ – Կորպուսի հրամանատար Ժիրայր Պողոսյանին (նրա հարցաքննությունն իրականացվել է դռնփակ,–հեղ․) – Դուք զեկուցել եք կորպուսի հրամանատար Ժիրայր Պողոսյանի՞ն։ – Կներեք էլի, ինչի՞ վերաբերյալ եմ զեկուցել։ Վկայի ճշգրտող հարցերին դատավորը դարձյալ զայրացավ․ – Պրիմիտիվ հարց է, լավ, Դուք անհարմար չե՞ք զգում։ Սպա եք ի վերջո․․․ – Առօրյա զեկույցներ են եղել։ – Բաղդասարյանի հարցը առօրյա զեկույցների մասին չէր․․․ Գիտե՞ք՝ ինչի մասին է վկայում, որ ամեն հաջորդ հարցի պատասխանը հակասում է նախորդ պատասխանին, եւ դա արձանագրում են կողմերը․ որ այդ պատասխաններից առնվազն մեկը առերեւույթ, առաջին հայացքից իրականությանը չի համապատասխանում,– ընդգծեց դատավորը։ Վկան ցանկացավ պարզաբանել, սակայն դատարանն այլեւս թույլ չտվեց։ Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց սեպտեմբերի 19-ին։ Միլենա Խաչիկյան

16:16 - 03 սեպտեմբերի, 2024