Ինֆոքոմ

Որևէ գործընկերջ, որևէ բարեկամի ու դաշնակցի համար մենք զենք չենք գնում․ Սուրեն Պապիկյան

Որևէ գործընկերջ, որևէ բարեկամի ու դաշնակցի համար մենք զենք չենք գնում․ Սուրեն Պապիկյան

ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի և Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիեն Լըկորնյուի համատեղ ասուլիսի ժամանակ հարց հնչեց, թե Հայաստանի ու ՌԴ-ի միջև ՀՕՊ միացյալ պաշտպանության համակարգի մասին պայմանագրի առկայությունը ներդաշնակ լինելո՞ւ է հայ-ֆրանսիական համագործակցության հետ։ Ավելի վաղ ֆրանսիացի նախարարը, անդրադառնալով ՀՕՊ համակարգերի մատակարարմանը, հայտարարել էր, որ հեռահար հրթիռները նույնպես կլինեն Հայաստանի տրամադրության տակ, եթե դրա կարիքը լինի: Ի պատասխան վերոնշյալ հարցի՝ Լըկորնյուն ասաց, որ դիվանագիտական այդ հենքը կա, բայց կան պարտավորություններ, որոնք ընդունվում են բոլորի կողմից։  «Ինչպես ՀՀ պաշտպանության նախարարն ասաց, Երևանն իրավունք ունի թեքվել դեպի այն գործընկերները, որոնք հուսալի են»,- հավելեց նա։ Ապա Սուրեն Պապիկյանը անդրադարձավ հարցին՝ նշելով, որ այն իր իրավասության տիրույթում է՝ չնայած հարցն ուղղված էր ֆրանսիացի գործընկերոջը․ «Հայաստանի Հանրապետության հակաօդային պաշտպանության համալրումը ՀՀ սեփական հակաօդային պաշտպանություն ունենալու մասին է և մեր երկնքի անվտանգությունը ապահովելու մասին է։ Որևէ գործընկերջ, որևէ բարեկամի ու դաշնակցի համար մենք զենք չենք գնում»։
12:51 - 23 փետրվարի, 2024
Մեր իրավունքն է համագործակցել Ֆրանսիայի հետ, Իրանի հետ, և դա ի գիտություն պիտի լինի բոլորին․ Սուրեն Պապիկյան

Մեր իրավունքն է համագործակցել Ֆրանսիայի հետ, Իրանի հետ, և դա ի գիտություն պիտի լինի բոլորին․ Սուրեն Պապիկյան

Երբ խոսում ենք պարտավորությունների մասին, կարծում եմ՝ այն պիտի դիտարկենք երկուստեք։ Այս մասին հայտարարեց ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե արդյոք հայ-ֆրանսիական հարաբերությունների խորացումը հակադրության մեջ չի՞ մտնում Հայաստան-Ռուսաստան պարտավորությունների կամ ՀԱՊԿ անդամակցությամբ ստանձնած պարտավորությունների մասով։ Պապիկյանը հիշեցրեց 2022թ․ դեպքերը, երբ ՀՀ սուվերեն տարածքը ենթարկվեց ագրեսիայի, և Ադրբեջանի օկուպացիայի տակ հայտնվեցին ՀՀ տարածքներ։ Նրա խոսքով հենց այդ ժամանակ Հայաստանն առաջին անգամ հայտարարեց, որ ռազմատեխնիկական համագործակցությունը և այս ոլորտը դիվերսիֆիկացնելու խնդիր է դրել։ «Կարծում եմ՝ հարցը, որ տալիս եք, դա Հայաստանի սուվերեն իրավունքն է, և ՀՀ-ն իրավասու է որոշել ում հետ և ինչ աստիճանի համագործակցություն ունենալ։ Սա բխում է Հայաստանի ժողովրդի և պետականության շահերից։ Այս հարցում մենք շատ հստակ ենք, պարզ և անթաքույց»,- հավելեց նա։ Հարցի մյուս մասին, թե Իրանի տրամադրությունները ստուգվե՞լ են այս առումով, Պապիկյանը պատասխանելով ևս մեկ անգամ ընդգծեց, որ հայ-ֆրանսիական համագործակցությունը հանուն Հայաստանի Հաարապետության է և որևէ մեկի դեմ չէ։ «Մեր իրավունքն է համագործակցել Ֆրանսիայի հետ, Իրանի հետ, և դա ի գիտություն պիտի լինի բոլորին։ Մեր ֆրանսիացի գործընկերները բնականաբար հարգում են մեր համագործակցությունը այլ գործընկերների հետ, մեր իրանցի գործընկերները հարգում են մեր համագործակցությունը այլ գործընկերների հետ։ Կարծում եմ՝ մեր Ռուսաստանի գործընկերներն էլ նույնը պետք է անեն, և մնացած մեր բոլոր գործընկերները՝ ևս»,- ընդգծեց նախարարը։ Պապիկյանը հայտարարեց, որ Հայաստանը չունի տաբուներ՝ համագործակցելու ի շահ Հայաստանի Հանրապետության․ «Կարիք չկա, որ ինչ-որ մեկը մտահոգվի, որովհետև մտահոգվողը պիտի մենք լինենք, խոսքը վերաբերում է մեր շահին»։
12:39 - 23 փետրվարի, 2024
Հեռահար հրթիռները նույնպես կլինեն Հայաստանի տրամադրության տակ, եթե դրա կարիքը լինի․ Ֆրանսիայի պաշտպանության նախարար

Հեռահար հրթիռները նույնպես կլինեն Հայաստանի տրամադրության տակ, եթե դրա կարիքը լինի․ Ֆրանսիայի պաշտպանության նախարար

Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիեն Լըկորնյուն ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ, անդրադառնալով հակաօդային պաշտպանության միջոցների մատակարարման հարցին, նշեց, որ «հեռահար հրթիռները նույնպես կլինեն Հայաստանի տրամադրության տակ, եթե դրա կարիքը լինի»։ Նա հայտարարեց նաև, որ պաշտպանության ոլորտում հայ-ֆրանսիական համագործակցությունը ներառում է ոչ միայն սպառազինությունների մատակարարում, այլև վերապատրաստում։ Ըստ նրա՝ խոսքը ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Ֆրանսիայում վերապատրաստումների մասին է։ Ֆրանսիան Հայաստանում կունենա մշտական ռազմական խորհրդատու, իսկ հայ սպաները և ենթասպաները հնարավորություն կունենա վերապատրաստվել Ֆրանսիայի ռազմական դպրոցներում։ Հարցին ի պատասխան, թե արդյո՞ք Ֆրանսիան մեծացնելու է հակաօդային պաշտպանական բնույթի միջոցների վաճառքը Հայաստանին՝ հաշվի առնելով, որ ՀՀ-ն ունի օդը պահելու խնդիր, և որ Ադրբեջանը ձեռք է բերում հարձակողական բնույթի զենք-զինամթերք, ֆրանսիացի նախարարը  կարծիք հայտնեց, որ վերջերս տեղի ունեցող բոլոր հակամարտություններից հետևությունն այն է, որ պաշտպանական միջոցները ամենակարևոր կետն են․ ծայրահեղ դեպքում դրանք հնարավորություն են տալիս պաշտպանվել մարտի դաշտում, ինչը տեսանք Ուկրաինայում, բայց հատկապես հնարավորություն են տալիս պաշտպանելու քաղաքացիական հասարակությանը և կարևորագույն քաղաքացիական ենթակառուցվածքները՝ էներգետիկան, տրանսպորտը, օդանավակայանները և այլն։ «Մենք տեսնում ենք՝ գնալով ավելի շատ սպառնալիքներ են լինում՝ սկսած ԱԹՍ-ների դեմ պաշտպանությունից մինչև հրթիռային և հարձակողական ինքնաթիռների դեմ պաշտպանությունը։ Դա ճիշտ է նաև մեզ համար։ Ֆրանսիայում մենք աշխատանքներ ենք տանում հրթիռային բազայի վերակազմավորման առումով և նոր ռազմասպառազինության, որը հնարավորություն է տալիս ավելի լավ պաշտպանելու մեր օդը»,- ասել է նա։ Լըկորնյուն հայտարարեց, որ որքանով Ֆրանսիան հզորացնում է իր բազան, այնքան ավելի մեծ հնարավորություն է տալիս դա Հայաստանի հետ համագործակցության համար։ «Շատ արագ մենք կկարողանանք նոր բաներ առաջարկել։ Minstrel հրթիռների մասին ենք օրինակ խոսել այս առավոտ: Սրանք մոտահար հրթիռային սարքեր են։ Վերապատրաստման առումով․ բավականին հեշտ է դրանք գործածելը։ Երկրորդ շերտի պաշտպանության համար առաջարկելու ենք միջին շերտի օդային պաշտպանություն, այդ մասին խոսել ենք ՀՀ պաշտպանության նախարարի հետ»,- ասաց նա՝ ընդգծելով, որ ընդամենը ներկայացնում է ֆրանսիական հնարավորությունները՝ և՛ սպառազինության, և՛ վերապատրաստման առումով։ «Վերջին շերտի պաշտպանությունը կա նաև, որը շատ ավելի լուրջ տեխնոլոգիա է․ Thales ռադարների մասին է խոսքը։ GM-200 ռադարների մատակարարում շատ շուտով կլինի արդեն»,- նշեց նախարարը։ Ֆրանսիայի պաշտպանության նախարարը մեկ անգամ ևս հիշեցրեց, որ տրամադրվող զենք-զինամթերքը պաշտպանական բնույթի է, և, որ միակ ձևը, որ ՀՕՊ համակարգերը չկիրառվեն, այն է, որ ոչ ոք ոչ մեկի վրա չհարձակվի։
12:15 - 23 փետրվարի, 2024
ՀՀ շարունակելու է պաշտպանական զենք-զինամթերքի գնումը՝ անկախ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից հետո ստեղծված անվտանգային միջավայրից․ Պապիկյան

ՀՀ շարունակելու է պաշտպանական զենք-զինամթերքի գնումը՝ անկախ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից հետո ստեղծված անվտանգային միջավայրից․ Պապիկյան

Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էինք, ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը ՊՆ վարչական համալիրում ընդունել է պաշտոնական այցով Հայաստանի Հանրապետություն ժամանած Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիեն Լըկորնյուին: ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ Կարեն Բրուտյանը և ֆրանսիական ընկերության ներկայացուցիչը, այնուհետև ՀՀ պաշտպանության նախարարը և Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարարը պաշտպանության նախարարությունում ստորագրեցին փաստաթղթեր: Փաստաթղթերի ստորագրմանը հաջորդեց Սուրեն Պապիկյանի և  Սեբաստիեն Լըկորնյուի մամուլի ասուլիսը: Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիեն Լըկորնյուն հաստատեց տեղեկությունը, որ երեկ պաշտպանական սպառազինության խմբաքանակ է բերվել Հայաստան․ ««Բաստիոն» զրահամեքենաների խմբաքանակը ևս շուտով կգա Հայաստան»։ «Շատ չմանրամասնեմ, թե ինչ սարքավորումներ են գալու, բայց բոլորն էլ պաշտպանական նշանակության սարքավորումներ են, որովհտեև առաջնահերթ է այս տարածաշրջանում և՛ բնակչության, և՛ սահմանների պաշտպանությունը։ Որևէ մեկը չի կարող քննադատել ՀՀ բանակին իր պաշտպանության ունակությունները ուժեղացնելու համար»,- նշեց նա։ Ֆրանսիացի լրագրողի հարցին, թե «արդյո՞ք վտանգ կա Ադրբեջանի կողմից, և դա ստիպում է նախարարին նոր պայմանագիր կնքել», Սուրեն Պապիկյանը պատասխանեց, որ չի կարող հերքել, որ կա վտանգ (ադրբեջանական կողմի հարձակման՝ խմբ․), որը տեսանելի է առկա հռետորաբանությունից։ «ՀՀ-ն զենք-զինամթերք գնում է սեփական տարածքային ամբողջականությունը և սուվերենությունը պաշտպանելու նպատակով։ Այն ուղղված չէ որևէ երկրի նկատմամբ ագրեսիայի»,- ընդգծեց Պապիկյանը։ Պաշտպանության նախարարը ասաց նաև, որ անկախ նրանից, թե առաջիկայում խաղաղության պայմանագիր ստորագրելուց հետո ինչ անվտանգային միջավայր կունենանք, ՀՀ ԶՈՒ-ն շարունակելու է պաշտպանական զենք-զինամթերքի գնումը․ «Այսօր ստորագրված պայմանագրերը հենց դրա մասին են»։
11:23 - 23 փետրվարի, 2024
Դատարանը սանկցիա կիրառեց Քիմիկների զորամասի գործով անհետ կորած զինծառայողի եղբոր նկատմամբ

Դատարանը սանկցիա կիրառեց Քիմիկների զորամասի գործով անհետ կորած զինծառայողի եղբոր նկատմամբ

Հակակոռուպցիոն դատարանում դատավոր Սարգիս Դադոյանի նախագահությամբ այսօր շարունակվեց Քիմիկների զորամասի գործի քննությունը, որը հերթական անգամ անցավ լարված մթնոլորտում։ Զորամասի անձնակազմը, հիշեցնենք, 44-օրյա պատերազմի ընթացքում՝ հոկտեմբերի 21-ին, ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետի՝ այդ ժամանակվա տեղակալ, գեներալ–լեյտենանտ Անդրանիկ Մակարյանից հրաման է ստացել՝ մեկնելու Կովսական (Զանգելան) քաղաքի ուղղությամբ գտնվող «Կիրի հանք» տեղանք՝ մարտական առաջադրանքի, սակայն անձնակազմի ուղեկցման ոչ ճիշտ կազմակերպման հետեւանքով հասել է մինչեւ քաղաքի սկզբնամաս եւ ընկել շրջափակման մեջ։ Դատարանում քննվող քրեական գործի շրջանակում, իշխանության անգործություն ցուցաբերելու համար այս դրվագով այժմ մեղադրվում են ԶՈՒ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանն ու Քիմիկների զորամասի նախկին հրամանատար Արսեն Աբգարյանը։ Այսօրվա դատական նիստին ներկայացած վկա Արթուր Գաբրիելյանը դատարանում պատմեց, որ պատերազմը սկսելուն պես իր եղբայրը ծանուցում է ստացել, զորակոչվել է Քիմիկների զորամաս, որտեղից էլ՝ մեկնել Ագարակի զորամաս։  Վերջին անգամ եղբոր հետ Արթուրը խոսել է հոկտեմբերի 21-ին, եւ եղբայրը տեղեկացրել է, որ առավոտյան մեկնելու են Կիրի հանք՝ սանրման աշխատանքների, եւ 4 օր հեռախոսն անջատված է լինելու։ 2 օր անց նույն զորամասի ծանոթ տղաներից Արթուրը տեղեկացել է շրջափակման մասին, եւ ՌԴ–ից շտապել Հայաստան։ Սկսել է հանդիպումներ ունենալ, փորձել հասկանալ, թե ինչ է տեղի ունեցել իրականում․ «Մարդիկ կային՝ ավտոբուսի միջից տեսել են, որ Կիրի հանքից իրենց ձեռքով են արել, բա ուր եք գնում, մտածել են՝ բարեւ են տալիս, բայց արդյունքում մարդիկ գոռում էին, որ չգնաք էդ կողմ, այսինքն՝ սխալմամբ են էդտեղ հայտնվել, նույն պատասխանը Արսենն է մեզ տվել՝ գնացել ենք, ճամփան կոնկրետ չենք իմացել, մտել ենք շրջափակման մեջ»,– պատմեց վկան։ Հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը – Այսինքն՝ Ձեզ հետ զրույցում փաստացի ընդունել է, որ Կիրի հանքում պետք է կանգ առներ,– հարցրեց հանրային մեղադրող Արշակ Մարտիրոսյանը։ – Հա, Արսենն էլ է ասել, որ մեր գործողությունը էդտեղ էր․․․ Նույն Արսենը ինձ ասել է, որ նա, ով պիտի ուղեկցեր, սխալ է ուղեկցել,– ասաց վկան՝ միաժամանակ նշելով, որ մինչ օրս այդպես էլ չի տեսել, թե ով էր այդ ուղեկցողը, լսել է միայն, որ տեղացի մարդ է ընտրվել, որպեսզի տեղանքը իմանա։ Արթուրի խոսքով՝ թե՛ Արսեն Աբգարյանը, թե՛ Զանգելանից վերադարձած զինծառայողները իրենց հակասական պատասխաններ են տվել, չեն կարողացել պարզաբանել, թե ոնց է ստացվել, որ մեկը անգամ մեկ փամփուշտ չի կրակել, իսկ մյուսները մնացել են շրջափակման մեջ. «Ես շատ անգամներ կասկածել եմ, որ Արսենի խնդիրն է, որ մեկը մյուսին հակասում է, ամեն մեկը իր գլուխը փրկելու համար ամաչում է ճիշտն ասել․․․ Ասում էին՝ իջել է Արսենը, ինքն է տեսել, որ վերեւը թուրքերն են, բայց ես մի բան չեմ հասկացել՝ եթե ինքն է իջել, բա ո՞նց եղավ, որ ինքը կարողացավ հետ գալ, իսկ իրենից հետ տղաները՝ չէ»։ Ըստ վկայի՝ իր զրուցակից զինծառայողների մի մասը հայհոյում էր Աբգարյանին, մյուս մասը՝ իր փրկիչը համարում։ – Որտեղի՞ց տեղեկությունը, որ մի պադրոն չեն կրակել,– ավելի ուշ հարցրեց մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանը։ – Աձնակազմի տղաներն են ասել։ –Կոնկրետ անուն կա՞։ – Չէ, չկա,– ասաց վկան՝ հավելելով, որ նույն ընդհանուր զրույցների ժամանակ մարդիկ կրկնում էին, որ ունեցել են շանս՝ որեւէ գործողություն անելու եւ շրջափակման մեջ գտնվողներին հանելու, սակայն Արսեն Աբգարյանն ասել է, թե քիչ են, չեն կարող, հիմա գնան, վաղը կգան, կհանեն։ Վկան հայտնեց նաեւ, որ անձնակազմի մի մասը չի ունեցել զրահաբաճկոն եւ սաղավարտ, ինչի համար ինքը մեղադրում է հրամանատարությանը․ «Իմ պահանջն է, որ պատասխանատվության ենթարկվեն մեղավոր մարդիկ, ու մեղավորները Արսենն է, Մակարյանն է։  Քանի որ բոլորիս հայտնի է, որ տղերքը որեւէ գործողության չեն մասնակցել, ինչի համար որ գնում էին, չեն հասել իրենց նպատակին։ Ինչի՞ չեն հասել, որովհետեւ ուղեկցող մարդիկ չեն հասցրել կոնկրետ գործողության տեղը, բոլորիս հայտնի է, որ գնում էին Կիրի հանք՝ մի 15 րոպե տարածքը սանրելու, բայց արդյունքում տարել են ուրիշ տեղ, ու ընկել են շրջափակման մեջ։ Իմ ընդհանուր բողոքը էն է, որ ոչ մեկը չի գիտակցում ուր է գնացել, չիմանալով տարել են, եւ էսօր հասել ենք էս փաստին, որ կոնկրետ ես իմ եղբորից 3 տարի 5 ամիս ոչ մի տեղեկություն չունեմ»,– ասաց նա։ Ձախից՝ Արսեն Աբգարյանը, պաշտպան Գոռ Սողոյանը Մեղադրյալ Արսեն Աբգարյանը դարձյալ հարց ուղղեց վկային․ – Ո՞նց եք պատկերացնում, որ շրջափակման միջից դուրս պրծած անձնակամզը, որ չունի զենք–զինամթերք, որը իր զինամթերքի 90 տոկոսը օգտագործել է գործողության ընթացքում, ոնց կարա մտնի գործողության։ Այս հարցի դեմ  ցանկացավ առարկել հանրային մեղադրողը, սակայն իրավիճակը դատական նիստերի դահլիճում լարվեց․ – Քեզ ճանաչելով, քո կազմակերպած ամեն ինչը ճանաչելով՝ քեզ որպես դավաճան եմ տեսնում․․․ Դու մարդ չես, դու հրամանատար չես, եթե հրամանատար լինեիր, քո ամեն ասածը չէր հակասի իրար․․․– բղավեց վկան։ Կողմերի միջեւ վիճաբանություն սկսվեց, եւ դատարանը վկայի նկատմամբ նկատողություն սանցկիա կիրառեց․ – Իսկ ես ձեզ սանցկիա եմ ասում, որ 4 տարի է՝ դատ է գնում, այստեղ նստած մեղադրյալները քո զինվորին են տարել, որ քեզ են պահել, էս մեկին, էս մյուսին, եւ այսօրվա դրությամբ ոչ մեկը չի ենթարկվել պատասխանատվության․․․ Այս մարդիկ, որ այսպես հանգիստ նստած են ու իրենց առօրյայով ապրում են․․․ Դուք մեզ ստիպում եք, որ ամեն մեկս դառնա մարդասպան․ եթե պետությունը չի դատում, կարողա ես մի օր հելնեմ, իմ վրեժը հանեմ,– վրդովվեց վկան։ Ի պատասխան՝ նախագահող դատավոր Սարգիս Դադոյանը նշեց, որ քրեական գործը 4 տարի չէ, ինչ քննվում է դատարանում․ «Դատարանում իրականացվում է արդարադատություն, երբ ժամանակը գա, կպարզվի՝ ով էր մեղավոր, ով՝ չէ»,– ասաց նա։ – Արդարությունը մինչեւ գա, ծնողներ կան, առաջին նիստին ներկա էին, հիմա մահացել են արդեն, ու տենց էլ չտեսան իրենց էրեխու դատը, ով էր մեղավոր, ով պատիժը տարավ,– ասաց վկան։ Վկա Մելքոնյանը Այսօր դատակոչված մյուս վկան Գեւորգ Մելքոնյանն էր, որը կատարվածի մասին շատ տեղեկություններ չուներ։ Նա պատմեց, որ ինքը իր երկու որդիների՝ Գարիկ եւ Գագիկ Մելքոնյանների հետ մեկնել էր Ռուսաստան՝ արտագնա աշխատանքի։ Պատերազմը սկսելուն պես որդին՝ Գարիկը, որոշել է գալ Հայստան եւ կամավորագրվել։ Զորակոչվել է Քիմիկների զորամաս, որտեղից էլ հետագայում մեկնել է Կապան։ Հոր խոսքով՝ սկզբնական շրջանում որդու հետ բջջայինով կապի մեջ են եղել, թեեւ մարտական ուղու մասին որդին ոչինչ չի հայտնել։ Կապը ընդհատվել է հոկտեմբերի 20-ին, ինչից հետո հայրը ժամանել է Հայաստան․ «Ես մեկնեցի Կապան, որ հետաքրքրվեմ տղայիս ճակատագրով, հանդիպել եմ Արսենին, խոսակցություն է եղել,  նա՝ սպասեք մեկ օր, սպասեք երկու օր, սպասեք, շատ սպասելուց հետո տեսանք, որ իրենց կողմից ոչ մի արձագանք չկա»։ Դրանից հետո մի անգամ էլ Էջմիածնում է հանդիպել նրան, սակայն դարձյալ ոչ մի սպառիչ պատասխան չի ստացել․ «Հարցրել ենք՝ ուր են տղաները, խի գնացին, ինչ արեցին, ասում էր՝ համբերեք, լավ կլինի, կմտնենք տղերքի հետեւից, սաղին կբերենք»,– ասաց վկան՝ հավելելով, որ փրկողական գործողություններ, իր տեղեկություններով, այդպես էլ չեն եղել։ Մյուս ծնողների հետ միասին հայրը հանդիպել է նաեւ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Անդրանիկ Մակարյանին, փորձել նրանից պարզաբանումներ ստանալ․ «Մենք հարցրինք՝ ուր են տղաները, ոնց եղավ, ինչ եղավ, չպետք է հասնեին Զանգելան, Կիրի հանք պետք է գնային, ասաց՝ ես էլ գնայի, զոհվեի, ձեզ ո՞վ էր պատասխան տալու․․․ Էլ ոչ մի պատասխան չտվեց»։ Գեւորգ Մելքոնյանը հայտնեց նաեւ, որ ընդհանուր խոսակցություններից իր համար պարզ է դարձել, որ իմանալով, որ հոկտեմբերի 20-ին Ադրբեջանի դրոշը բարձրացված էր Զանգելանի դպրոցի տանիքին, անմեղ տղաներին տարել են այնտեղ։ Տղաները, ըստ նրա, ունեցել են մեկ ավտոմատ, երկու փամփշտատուփ, իսկ զրահաբաճկոն ոչ բոլորն են ունեցել։ Քրեական գործի շրջանակում, հիշեցնենք, մեղադրյալի աթոռին են նաեւ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Քիմիկների զորամասի շտաբի պետ, փոխգնդապետ Սարգիս Կուլակչյանը եւ զորամասի համալրման բաժանմունքի նախկին պետ,  43-ամյա կապիտան Էլլադա Հարությունյանը։ Նրանց մեղադրանքը վերաբերում է ՀՀ ԶՈՒ ՌՔԿՊ զորքերի պետ-վարչության պետ  Վարդան Նշանյանի որդու՝ Գեւորգ Նշանյանի՝ ծառայությունից խուսափելու հանգամանքը առերեւույթ կոծկելուն։   Միլենա Խաչիկյան
21:55 - 22 փետրվարի, 2024
«Պետք է դադարեցնել նման կողմնակալ մոտեցումները»․ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Մակրոնի հայտարարություններին

«Պետք է դադարեցնել նման կողմնակալ մոտեցումները»․ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Մակրոնի հայտարարություններին

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն մեկնաբանել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի՝ փետրվարի 21-ին Փարիզում ՀՀ վարչապետի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ արած հայտարարությունները։ Ադրբեջանական կողմը «խստորեն դատապարտել է Ադրբեջանին ուղղված անհիմն պնդումները և Հայաստանին միակողմանիորեն պաշտպանելը»։ Հայտարարության մեջ նշվում է, թե Ֆրանսիան, որը այսքան տարի չի մեկնաբանել «ադրբեջանցիների ոտնահարված իրավունքները», չպետք է խոսի հայերի իրավունքների և անվտանգության մասին, որոնք իբր իրենց կամքով ու առանց բռնության լքել են «Ադրբեջանի տարածքները»։ «Բացի այդ՝ ավելի լավ կլիներ՝ ֆրանսիական կողմը, որ անդրադարձել է Ալմա-Աթայի հռչակագրի և որոշ քարտեզների շրջանակում տարածքային ամբողջականության կարևորությանը, պարզաբաներ նման պայմանավորվածությունների պայմաններում 30 տարի շարունակ հայկական կողմի ագրեսիան և օկուպացիան, ինչպես նաև այն, որ ադրբեջանական 8 գյուղեր դեռևս Հայաստանի օկուպացիայի տակ են»,- հայտարարել են Ադրբեջանի ԱԳՆ-ում։ Մակրոնը երեկ հայտարարել է, որ անհրաժեշտ է՝ Ադրբեջանը փարատի երկիմաստությունը, որ վերաբերում է ՀՀ տարածքային ամբողջականությանը, և փարատի երկիմաստությունը, որ վերաբերում է քարտեզներին։  Ադրբեջանական կողմը նաև անընդունելի է համարել վերջին միջադեպերի համար Հայաստանին քննադատելու փոխարեն Ադրբեջանին մեղադրելը անհամաչափ պատասխանի համար․ «Պետք է դադարեցնել նման կողմնակալ մոտեցումները»։ «Եվս մեկ անգամ հայտարարում ենք, որ տարածաշրջանում նոր լարվածություն ստեղծելու և խաղաղությունն ու կայունությունը խոչընդոտելու Ֆրանսիայի նենգ քաղաքականությունը որևէ արդյունքի չի բերի»,- ասվում է Ադրբեջանի ԱԳՆ հայտարարության մեջ։ Հիշեցնենք, որ ասուլիսի ժամանակ Մակրոնն անհամաչափ է անվանել փետրվարի 13-ին Ներքին Հանդում հայկական դիրքերի ուղղությամբ Ադրբեջանի ԶՈՒ-ի հարվածը
09:54 - 22 փետրվարի, 2024
Մասնավոր մեղադրանքով վարույթ․ երբ քաղաքացին անձամբ պետք է ապացուցի իր հանդեպ կատարված հանցանքը

Մասնավոր մեղադրանքով վարույթ․ երբ քաղաքացին անձամբ պետք է ապացուցի իր հանդեպ կատարված հանցանքը

Արդարադատության նախարարությունը շրջանառության մեջ է դրել օրենսդրական նախագիծ, որով առաջարկում է առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության քրեական դատարաններում դատավորների թվակազմը ավելացնել 10-ով։ Նպատակը մասնավոր մեղադրանքով վարույթի գործարկումը ապահովելն է։ Իսկ ի՞նչ է մասնավոր մեղադրանքով վարույթը, եւ ինչո՞վ է այն տարբերվում հանրային մեղադրանքով վարույթից։  Դիցուք՝ քաղաքացու տուն գողեր են մտել, եւ տեսախցիկները նկարահանել են՝ ովքեր են նրանք, եւ ինչ են գողացել։ Հանրային մեղադրանքով վարույթի դեպքում անձը պետք է այդ մասին հաղորդում տա իրավապահ համակարգին, եւ այդ նկարահանումը, որպես ապացույց, հանձնի ոստիկաններին ու քննիչներին, որպեսզի նրանք միջոցներ ձեռնարկեն հանցագործության բացահայտման ուղղությամբ։ Մինչդեռ մասնավոր մեղադրանքով վարույթի դեպքում տուժողը, որպես մասնավոր մեղադրող, անձամբ է պաշտպանում իր խախտված իրավունքները՝ անմիջապես դատարանում փորձելով ապացուցել, թե ովքեր եւ ինչ հանցագործություն են կատարել իր նկատմամբ։ Ժամանակակից աշխարհում, կախված պետության իրավական համակարգի առանձնահատկություններից, պետական քաղաքականությունից եւ հանցագործությունների բնույթից, քրեական հետապնդումներն իրականացվում են ե՛ւ հանրային, ե՛ւ մասնավոր կարգով: 2021 թ․ ընդունված եւ 2022 թ․ ուժի մեջ մտած քրեադատավարական օրենսդրությամբ Հայաստանում ներդրվել է մասնավոր մեղադրանքով վարույթի ինստիտուտը, սակայն անցումային դրույթներով դրա գործարկումը արգելակվել է մինչեւ համապատասխան դատարանների ստեղծումը կամ դատավորների նշանակումը։ 2022 թ․-ից մինչ օրս՝ 1․5 տարի է, ինչ մասնավոր մեղադրանքի կարգով հետապնդման ենթակա հանցանքները քննվում են հանրային կարգով: Մասնավոր մեղադրանքով վարույթի օրենսդրական կարգավորումը Հայաստանում Քրեական դատավարության նախկին օրենսգրքով (1998-2021թթ) սահմանված էր հանցագործությունների ցանկ, որոնցով իրավական գործընթացը սկսվում էր միայն տուժողի բողոքի հիման վրա։ Եթե տուժողը իրավապահ համակարգին ներկայացնում էր բողոք, եւ հարուցվում էր քրեական գործ, սկսվում էր մինչդատական վարույթը։ Այդ ընթացքում քննիչները իրականացնում էին նախաքննություն՝ պարզում էին կատարված դեպքի հանգամանքները, հավաքում ապացույցներ եւ դրանց բավարար լինելու դեպքում գործն ուղարկում դատարան: Դատարանում մեղադրանքի պաշտպանությունն իրականացնում էր հանրային մեղադրողը՝ դատախազը։ Բողոքի բացակայությունը կամ կողմերի հետագա հաշտությունը հիմք էր քրեական գործ չհարուցելու կամ հարուցված գործը կարճելու եւ անձի նկատմամբ հետապնդումը դադարեցնելու համար։  Էջերը թերթելով՝ կարելի է ծանոթանալ ողջ ցանկին Ի տարբերություն նախկին օրենսգրքի՝ Քրեական դատավարության գործող օրենսգրքով (2021) սահմանվել է, որ մի խումբ հանցագործությունների դեպքում տուժողը պետք է ոչ թե պարզապես բողոք ներկայացնի իրավապահներին, այլ անձամբ միջոցներ ձեռնարկի այն բացահայտելու համար։ Այդ նպատակով տուժողը կամ նրա օրինական ներկայացուցիչը պետք է անմիջապես դատարանին ներկայացնեն քրեական հայց՝ ներառելով տվյալներ նաեւ հանցանք կատարած ենթադրյալ անձի վերաբերյալ։ Այսինքն՝ այս տեսակի գործերով վարույթը բաղկացած է միայն դատական փուլերից, մինչդատական փուլը բացակայում է։ Բացառություն է միայն այն իրավիճակը, երբ տուժողին հայտնի չէ, թե ով է իրեն վնաս պատճառած ենթադրյալ անձը։ Այդ դեպքում նա դիմում է իրավապահներին, սակայն վերջիններիս պարտականությունը սահմանափակվում է բացառապես այդ անձին հայտնաբերելով։ Էջերը թերթելով՝ կարելի է ծանոթանալ ողջ ցանկին Տուժողն է կրում ենթադրյալ հանցանք կատարած անձի մեղավորությունը դատարանում ապացուցելու պարտականություն։ Այս առումով էլ բացառություն է այն, երբ անձն իր անօգնական վիճակի կամ ենթադրյալ վնաս պատճառողից կախվածության մեջ լինելու պատճառով չի կարող պաշտպանել իր իրավաչափ շահերը։ Այդ դեպքում անկախ նրա՝ քրեական հայց ներկայացնելուց կամ հայցից հրաժարվելուց՝ պետությունը՝ ի դեմս Դատախազության, իրավասու է իրականացնել հանրային քրեական հետապնդում։ Մասնավոր մեղադրանքով վարույթի մյուս առանձնահատկությունն էլ այն է, որ մինչեւ հիմնական դատալսումները սկսելը մեղադրյալը կարող է իր հերթին տուժողի դեմ քրեական հայց ներկայացնել։ Այդ դեպքում դատարանը երկու մեղադրանքները քննում է համատեղ, եւ տուժողներից յուրաքանչյուրը միաժամանակ հանդիսանում է նաեւ մեղադրյալ՝ ունենալով ինչպես տուժողի, այնպես էլ մեղադրյալի իրավունքներ եւ պարտականություններ:  Ըստ հայեցակարգի՝ նպատակը գործի քննության ծանրությունը դատարան տեղափոխելն է Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի հայեցակարգում դեռ 2011 թ․ ամրագրվել էր, որ մասնավոր մեղադրանքով վարույթի առանձնացումը նպատակ է հետապնդում գործի քննության ծանրությունը տեղափոխել դատարան: Ըստ նույն հայեցակարգի՝ մասնավոր կարգով կարող են քննվել միայն ոչ մեծ ծանրության հանցագործությունները (ոչ մեծ ծանրության են համարվում այն հանցագործությունները, որոնց համար նախատեսված առավելագույն պատիժը չի գերազանցում 2 տարի ժամկետով ազատազրկումը կամ նախատեսված է ազատազրկման հետ չկապված պատիժ): Ըստ հայեցակարգի՝ պետք է նկատի ունենալ նաեւ ներկայացված քրեական հայցը պաշտպանելու տուժողի ունակություններն ու հնարավորությունները:  Արդեն 2019 թ․–ին Քրեական դատավարության նախագծի հիմնավորումներում սահմանվեց, որ նախախատեսվող նորամուծությունները, որոնց թվում է նաեւ մասնավոր մեղադրանքով վարույթը, պետք է էապես բարելավեն քրեադատավարական գործող համակարգը եւ նպաստեն քրեական արդարադատության արդյունավետության բարձրացմանը։ Այժմ շրջանառության մեջ դրված նախագծի համաձայն՝ մասնավոր մեղադրանքով վարույթի առանձնացման արդյունքում ակնկալվում է դատարանների  ծանրաբեռնվածության ավելացում, ինչով պայմանավորված էլ առաջանալու է քրեական մասնագիտացման դատավորների թվակազմն ավելացնելու անհրաժեշտություն։ Ըստ այդմ, առաջարկվում է Երեւան քաղաքի եւ Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարաններում քրեական մասնագիտացմամբ դատավորների թիվն ավելացնել 2-ականով, իսկ Արմավիրի, Արագածոտնի, Արարատի, Շիրակի, Լոռու եւ Սյունիքի մարզի դատարաններում՝ 1-ականով։ Ըստ քրեական դատավարության մասնագետի՝ նախագծի հեղինակները շեղվել են հայեցակարգով հռչակված գաղափարից «Սահմանադրական հետազոտությունների, օրենսդրության զարգացման եւ բարեփոխումների մշտադիտարկման կենտրոն» ՀԿ նախագահ, քրեական դատավարության մասնագետ, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու  Արտակ Ղազարյանի գնահատմամբ՝ Հայաստանում ներդրված մոդելը ոչ միայն ունի գործնական մի շարք խնդիրներ, այլ նաեւ կառուցված է տեսական այնպիսի հենքի վրա, որն ինքնին անհամատեղելի է մեր ժամանակների «հանցանք» հասկացության հետ։ Ղազարյանը բացատրում է՝ գոյություն ունի չորս հիմնական տեսություն, որոնք դրվում են մասնավոր մեղադրանքի գործերով վարույթի հիմքում. մասնավոր դելիկտի, իդեալական արժեքի, տուժողին գթալու եւ պետական ռեսուրսների խնայողության տեսություն (առաջին երկուսը մեր օրերում համարվում են ժամանակավրեպ)։ Յուրաքանչյուր տեսություն ունի իր հիմնավորումներն ու նպատակները, ուստի ներդրված մոդելը գնահատելու համար պետք է նախ պարզել, թե որ տեսությունն է դրա հիմքը հանդիսացել։ Արտակ Ղազարյանի գնահատմամբ՝ Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի հայեցակարգի հեղինակները հռչակագրային մակարդակում ամրագրել են պետական ռեսուրսների խնայողությունը, սակայն նախագծի հեղինակները, հետագայում արդեն՝ Oրենսդիրը, մասնավոր մեղադրանքի գործերի ինստիտուտը մոդելավորել են մասնավոր դելիկտի տեսության հիման վրա։ Ղազարյանը բացատրում է՝ պետական ռեսուրսների խնայողության տեսության էությունն այն է, որ պետական մեղադրանքի միջոցները սահմանափակ են, հետեւաբար Դատախազությունը, ուզած-չուզած, կանգնելու է ընտրության առաջ՝ այդ ռեսուրսներով ինչ հանցանքներ հետապնդի․ «Համադրելով մասնավոր եւ հանրային շահը՝ առանձնացվում են որոշակի խումբ հանցանքներ, որոնցով ի սկզբանե քրեական հետապնդում չի հարուցվում, քանի դեռ ենթադրյալ վնասը գոնե տուժողի ընկալմամբ այնչափ չէ, որ քրեկան հետապնդում հարուցվի։ Այսինքն՝ պետությունը «չբողոքած գործերի» շնորհիվ խնայում է իր ռեսուրսները։ Իսկ այն բոլոր դեպքերում, երբ տուժողը բողոք է ներկայացնում, այդ բողոքը դառնում է պարտադիր պայման քրեական հետապնդում սկսելու համար»,- ասում է նա։ Ընդ որում, ըստ Ղազարյանի, երբ պետությունն արդեն ռեսուրս է ծախսել, տուժողը այլեւս չպիտի հնարավորություն ունենա որեւէ ձեւով կաշկանդելու քրեական հետապնդման որոշումը. «Մինչդեռ նախկին օրենսգրքի կարգավորումներով՝  մասնավոր մեղադրանքի գործը կարող էր հասնել դատարան, որտեղ կողմերը հաշտվեին, տուժողն ասեր, որ այլեւս բողոք չունի, նույնիսկ չպատճառաբաներ, դա հանգեցներ գործի կարճման, եւ այդպիսով պետական ողջ ռեսուրսները գետնով տրվեին»,- կարծում է Արտակ Ղազարյանը։ Ինչ վերաբերում է մասնավոր դելիկտի տեսությանը, այն, ըստ մասնագետի, մասնավոր մեղադրանքի գործերի առանձնացումը հիմնավորում է՝ ասելով, որ այս «հանցանքները» իրենցից հանրորեն վտանգավորություն, որպես կանոն, չեն ներկայացնում։ Դրանք առավելապես վնասում են տուժողի մասնավոր շահը, հետեւաբար հանրային շահը այդ հանցանքի կատարմամբ չի վնասվում․ «Բայց այս տեսությունը դեռեւս 100 տարի առաջ՝ հանցանքի հանրային իրավական ընկալմանը զուգահեռ, ժամանակավրեպ դարձավ, որովհետեւ այսօր բոլորիս է հայտնի, որ հանրային վտանգավորությունը հանցագործության հատկանիշ է, ուստի եթե մի արարք հանրորեն վտանգավոր չէ, պետք է ապաքրեականացվի եւ տեղ չգտնի Քրեական օրենսգրքում, եթե տեղ է գտել, ուրեմն ունի հանրային վտանգավորության հատկանիշ»,- բացատրում է Արտակ Ղազարյանը։ Այն, որ նոր օրենսդրությունը կառուցվել է առավելապես տեսական այս հենքի վրա, ըստ Ղազարյանի, հիմնավորվում է նրանով, որ հանրությունն ու պետությունը, ընդհանուր կանոնի համաձայն, չունեն իրավունք այդ տեսակ գործերով քրեական հետապնդմանը մասնակից դառնալու․ «Բայց եթե փորձենք ժամանակակից քրեադատավարական համակարգում գտնել մի երկիր, որը կբացառի Դատախազության մասնակցությունը, իմ կարծիքով՝ չենք գտնի․․․ Շեշտադրում եմ բացառելը, որովհետեւ օրենքը կարող է հնարավորություն տալ մասնակցելու, բայց դատախազը հայեցողական լիազորություն ունենա չմասնակցելու, այլ ոչ թե ընդհանրապես չկարողանա մասնակցել»,- նշում է Արտակ Ղազարյանը։ Մասնավոր մեղադրանքի ընտրված գործերը մեծածավալ եւ դժվարապացուցելի՞ են Քրեադատավարական նոր կարգավորումներով, ըստ Արտակ Ղազարյանի, մասնավոր մեղադրանքով վարույթի համար ընտրվել են անհարկի մեծ ծավալի գործեր։ Այդ գործերի թվում կան նաեւ այնպիսիք, որոնցով պարզապես հնարավոր չէ նախեւառաջ հանրային կարգով վարույթ չհարուցել եւ նոր դրա շրջանակում պարզել՝ կատարվածը մասնավոր մեղադրանքի տիրույթո՞ւմ է թե՞ ոչ։ Որպես օրինակ՝ Ղազարյանը նշում է «հոգեկան խիստ հուզմունքի վիճակում առողջությանը ծանր կամ միջին ծանրության վնաս պատճառելը» հանցանքը։ Նրա խոսքով՝ առերեւույթ կարող է պարզվել, որ առողջությանը վնաս է պատճառվել, բայց ճիշտ չէ տուժողին ասել՝ գուցե հոգեկան խիստ հուզմունքի վիճակում է, գնա, մասնավոր հայց ներկայացրու, եթե անհաջողություն կունենաս, նոր հանրային կարգով վարույթ կհարուցեմ։ Պետք է հակառակը լինի։ Լուսանկարում՝ Արտակ Ղազարյանը Այսպիսի օրինակներով, ըստ Ղազարյանի, ակներեւ է դառնում, որ հռչակված՝ ռեսուրսների խնայողության նպատակը չի ապահովվելու․ նախաքննական ռեսուրսները ծախսվելու են, քննություն է իրականացվելու, վերջում, մեծ հավանականությամբ, կարճվելու։ Մյուս խնդիրը, ըստ նրա, ընտրված հանցանքների դժվարապացուցելիությունն է։ Արտակ Ղազարյանի գնահատմամբ՝ մասնավոր մեղադրանքով վարույթով քննության համար ընտրվել են այնպիսի հանցանքներ, որոնք բացահայտելն անգամ պրոֆեսիոնալ իրավաբանի համար է բարդ։ Այդպիսիք են, օրինակ, խարդախությունը կամ համակարգչային հափշտակությունը․ «Մեր իրավական համակարգին մոտ [համակարգ ունեցող] երկրներից, օրինակ, Ռուսաստանում, ընտրված է ընդամենը 2-3 հանցանք, Ղազախստանում՝ 10-12, եւ բոլորն էլ՝ հեշտ ապացուցելի»,- ասում է նա։ Արդարադատության նախարարության քրեական եւ քրեադատավարական օրենսդրության մշակման բաժնի պետ Արփի Լազարյանը, սակայն, կարծում է, որ այն դեպքում, երբ տուժողը գիտի, թե ով է ենթադրյալ հանցանք կատարած անձը, ապացույցների ձեռքբերումը շատ հեշտ է։ Խարդախությունը, ըստ Լազարյանի, առհասարակ ամենադժվար հիմնավորվող հանցագործություններից է պրակտիկայում, սակայն որպես մասնավոր մեղադրանքի գործ՝ ընտրվել է դրա միայն առաջին մասը (մասնավոր մեղադրանքով վարույթի բոլոր հանցանքների դեպքում էլ ընտրված է առաջին մասը, որը համեմատաբար առավել թեթեւ է, քան հաջորդ մասերը,-հեղ․)․ «Չեմ կարծում, թե տուժողը իր ձեռքի տակ ունեցած ապացույցներով չի կարողանալու դա հիմնավորել, եւ եթե էդտեղ, օրինակ, վարույթն  իրականացնող մարմինը խառնվի, պետության ռեսուրսը կիրառվի, չեմ կարծում, թե ինչ-որ բանով ավելի կարողանա օգնել։ Խարդախությունը երկու անձի միջեւ տեղի ունեցող հանցանք է, ըստ էության, տուժողը պիտի ներկայացնի՝ իրեն ինչով են խաբել, ինչպես են իր վստահությունը չարաշահել»,- ասում է Լազարյանը։ Նրա գնահատմամբ՝ որոշ դեպքերում նույնիսկ տուժողը ավելի հեշտ ձեռք կբերի ապացույցը, քան վարույթն իրականացնող մարմինը․ «Մինչեւ քննչական մարմինը անձին կանչում է, մինչեւ ուղեգիր է տալիս, մինչեւ փորձաքննության որոշում է կայացնում, մինչեւ տուժող է ճանաչում, մի շաբաթ-տասը օր անցնում է, եւ էդ մարմնական վնասվածքը, որ իր վրա կա, կարող է անցած լինել, մինչեւ գնա փորձաքննության, իսկ այն պարագայում, երբ այդ պարտականությունը տուժողի վրա է դրված, ինքը հաջորդ օրը կամ հաջորդ պահին միանգամից կարող է շտապօգնություն կանչել, եւ բժիշկը վնասվածքները կարձանագրի»,- պարզաբանում է Արփի Լազարյանը։ Ինչ վերաբերում է ընտրված հանցագործությունների ծավալին, դա, ըստ Լազարյանի, յուրաքանչյուր երկիր ինքն է որոշում՝ ելնելով հանցավորության մակարդակից, հանցագործությունների վիճակագրությունից, ուստի հնարավոր չէ այլ երկրի հետ այդպիսի համեմամատական անցկացնել․ «Ես կարծում եմ, որ դժվար գտնենք մի երկիր, որի Քրեական օրենսգիրքը նույնական է մեր Քրեական օրենսգրքի հետ։ Ամեն երկրում իր հասարակական հարաբերությունների զարգացումների՝ այդ պահին գտնվող վիճակից ելնելով են քրեականացվում կամ ապաքրեականացվում արարաքները»։ Անդրադառնալով այն դեպքերին, երբ առերեւույթ դժվար է լինելու գնահատել՝ կատարվածը մասնավոր թե հանրային մեղադրանքի գործ է՝ Լազարյանն ասում է, որ դատավորը, լինելով իրավաբան, նախքան քրեական հայցը վարույթ ընդունելը կկարողանա այդ հարցը լուծել․ «Դատարանի համար այդ, այսպես ասած, ենթափուլը նախատեսված է. նա կարող է գնահատել եւ տեսնել, որ, օրինակ, սահմանազանցում չկա կամ հանրային կարգով հետապնդման ենթակա արարք է, այլ ոչ մասնավոր։ Անգամ հանրային մեղադրանքի գործերով է որակումը բավականին բարդ գործընթաց, բայց այդպես առաջնորդվելով՝ մենք չենք կարողանա նոր ինստիտուտ ներդնել»,- ասում է Արդարադատության նախարարության քրեական եւ քրեադատավարական օրենսդրության մշակման բաժնի պետ Արփի Լազարյանը։ Արդյո՞ք պետությունը տուժողին մենակ է թողնում Խոսելով գործնական այլ խնդիրների մասին՝ Արտակ Ղազարյանը նշում է «favour defensionis» դատավարական կառուցվածքը պահպանելու մասին։ Դրա էությունն այն է, որ դատավարության ընթացքում պաշտպանական կողմը՝ ի դեմս մեղադրյալի, եւ պետությունը՝ ի դեմս մեղադրողի, չունեն հավասար իրավունքներ։ Մեղադրյալը օժտված է հավելյալ իրավունքներով (ինչպիսիք են՝ անմեղության կանխավարկածը, ապացուցման բեռը մեղադրողի վրա դնելը), քանի որ պետությունն ինքնին ավելի ուժեղ է իր մարդկային, ֆինանսական ռեսուրսներով եւ հարկադրանք կիրառելու բացառիկությամբ։ «Իսկ այս տեսակ գործերով պետությունը արանքից դուրս է գալիս, բայց «favour defensionis» կառուցվածքը պահպանվում է․․․ Ընդ որում, տուժողի քրեական հայց ներկայացնելու ունակությունը հաշվի առնելու որեւէ կառուցակարգ օրենսգրքում նախատեսված չէ, որ ըստ այդմ, բոլոր դեպքերում նախատեսվեր պետական միջոցների հաշվին իրավաբանական ծառայությունների մատուցում։ Ոչ մի բան չկա. պետությունը թողել է տուժողին միայնակ, մի հատ էլ մեղադրյալին օժտել է հավելյալ մի շարք երաշխիքներով, այդ թվում՝ պրոֆեսիոնալ իրավաբանով, որով ինքը օժտում էր իր կողմից ներկայացրած մեղադրանքից արդյունավետ պաշտպանվելու համար՝ մոռանալով, որ այստեղ ոչ թե ինքն է մեղադրանքը ներկայացնում՝ այդ գերհզոր պետությունը, այլ խեղճուկրակ տուժողը, որն արդեն իսկ տուժել է հանցանքից, մի հատ էլ պիտի տառապի ապացուցման մեծագույն բեռից»,- ասում է Ղազարյանը։ Ըստ նրա՝ ֆինանսական խնդիրներ ունենալու եւ փաստաբան վարձել չկարողանալու դեպքում տուժողը մնալու է ամբողջովին մենակ․ «Պետությունը մեղադրյալին երաշխավորում է պրոֆեսիոնալ իրավաբանով, բայց հակառակը չի երաշխավորում, բայց կարելի է նաեւ կռահել, թե ինչու չի երաշխավորել․ եթե տուժողին ասես՝ կարող ես օգտվել Հանրային պաշտպանի գրասենյակից, օրենքով էլ համապատասխան փոփոխություններ անես, կստացվի, որ Հանրային պաշտպանի գրասենյակը պետական միջոցների հաշվին մեղադրանք է պաշտպանելու։ Իսկ ո՞վ էր պետության այն ներկայացուցիչը, որը պիտի մեղադրանք պաշտպաներ․ դատախազը։ Էլ ինչո՞ւ է դատախազին հանում, փաստաբանին ասում՝ սկսիր անել քեզ ոչ այնքան հատուկ մեղադրական գործունեություն, այսինքն՝ դիզոնանս էր առաջանալու, բայց այսպես էլ տուժողի իրավունքների եւ օրինական շահերի հարցն է բաց թողնվել»,- բացատրում է Ղազարյանը։ Լավագույն լուծումը, ըստ նրա, կլիներ այն, որ ամբողջությամբ չբացառվեր պետության մասնակցությունը, եւ դատախազը հնարավորություն ունենար որոշակի դեպքերում ներգրավվելու՝ մասնավոր մեղադրանքի գործով վարույթը փոխարկելով հանրայինի։ «Կներգրավվեր թե չէ՝ օրենսդիրը կարող էր տարատեսակ մեթոդներով կարգավորել»,- ասում է Արտակ Ղազարյանը։ Մինչդեռ Արդարադատության նախարարության քրեական եւ քրեադատավարական օրենսդրության մշակման բաժնի պետ Արփի Լազարյանն այն կարծիքին է, որ պրակտիկայի արդյունքում պարզ կդառնա՝ այդ հայեցողության անհրաժեշտությունը կա՞ թե՞ ոչ։ Լուսանկարում՝ Արփի Լազարյանը Լազարյանը համաձայն չէ նաեւ այն գնահատականին, որ պետությունը տուժողին թողնում է միայնակ, նշում է՝ օրենքով սահմանված հիմքերին բավարարելու դեպքում (Փաստաբանության մասին օրենքի 41-րդ հոդվածի 5-րդ մաս) տուժողը կարող է դիմել Հանրային պաշտպանի գրասենյակի օգնությանը, որը ֆինանսավորվում է հենց պետական բյուջեից։ Ընտանիքների անապահովության գնահատման համակարգում հաշվառված` 0-ից բարձր անապահովության միավոր ունենալը, օրինակ, այդ հիմքերից մեկն է։ Հարցին՝ այդ պարագայում չի՞ ստացվում, որ պետական միջոցների խնայողության բաղադրիչը դուրս է մնում, քանի որ հանրային մեղադրողը՝ ի դեմս դատախազների, պարզապես փոխարինվում է հանրային պաշտպաններով՝ փաստաբաններով, Լազարյանը բացասական է պատասխանում՝ ասելով, որ ընտրված կարգավորմամբ խնայվելու են ոչ միայն դատախազների, այլ նաեւ ոստիկանների եւ քննիչների ռեսուրսները․ «Եթե մարդը ցանկանում է իր իրավունքների պաշտպանությունն իրականացնել, ճանապարհներ կգտնի։ ԵՊՀ-ում, Ոստիկանության կրթահամալիրում կան կլինիկաներ, որոնք տարվա ընթացքում կազմակերպում են քաղաքացիների ընդունելություն, օգնություն են ցուցաբերում, ես կարծում եմ, որ նաեւ այդ մեխանիզմներով մարդիկ կարող են դիմել եւ մասնագիտական խորհրդատվություն ստանալ»,- ասում է Լազարյանը։ Իրավական բավարար գիտելիքներ չունենալու դեպքերի համար էլ, ըստ Լազարյանի, նախատեսված է տուժողի ներկայացուցչի կամ դատարանի կողմից քրեական հայցը վերադարձնելու ինստիտուտը․ «Վերադարձի ինստիտուտը նախատեսված է նրա համար, որ դատարանի կողմից որոշակի չափով «հուշում տրվի», որպեսզի եթե, օրինակ, տուժողը որոշակի բաներ հաշվի չի առել, մենք իր իրավունքը ոչ թե սահմանափակենք, այլ վերադարձի միջոցով վրիպակները նշենք»,– ասում է Լազարյանը։ Ինչո՞ւ ընտրվեց հենց այս լուծումը Արտակ Ղազարյանը հարց է բարձրացնում՝ եթե անգամ պատկերացնենք, որ ընտրվել են սակավաթիվ եւ ճիշտ գործեր, որքանո՞վ է ողջամիտ բեռնաթափել նախաքննական մարմինները՝ ծանրաբեռնելով դատարաններին։ Կամ արդյո՞ք նպատակահարմար է նախատեսել առանձին դատարաններ կամ դատավորներ, թե՞ ավելի ողջամիտ կլիներ ստեղծել նախաքննական հավելյալ հաստիքներ՝ այդ բեռը թոթափելու համար։ Նրա համոզմամբ՝ առկա կարգավորումներով հասնելու ենք ոչ թե նախանշված, այլ ճիշտ հակառակ նպատակին։ Արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչը մեր զրույցում բացատրում է, թե ինչու է պետության համար առավել նպատակահարմար համարվել ընտրել այս լուծումը. «Այսպես թե այնպես, նախաքննական մարմինները եւս գերծանրաբեռնված են, դա բոլորիս է հայտնի մեր երկրում, իսկ այն դեպքում, երբ վիճակագրությունը ցույց էր տալիս, որ բավականին երկար պրոցես էր կատարվում՝ նյութերի նախապատրաստման փուլ ունեինք, հետաքննության, նախաքննության, այսինքն՝ մենք ծախսում էինք ոստիկանի, քննիչի, դատախազի ռեսուրսները, եւ կողմերը գնում էին, դատարանում հաշտվում էին, վարույթը կարճվում էր, որովհետեւ դրանք մեծ մասամբ ոչ մեծ ծանրության հանցագործություններ են։ Այս պարագայում պետությունը ավելի նպատակահարմար գտավ, որ դա թողնի տուժողի հայեցողությանը։ Եթե ինքը գտնում է, որ իր շահերը ոտնահարվել են եւ ուզում է վարույթի շրջանակում իր պաշտպանության իրավունքն իրացնի, ինքը միանգամից գնա, դիմի դատարան, այս դեպքում մենք էլ չենք իրականացնում վարութային գործողություններ»,- ասում է Լազարյանը: Հարցի մյուս կողմն էլ, ըստ Լազարյանի, հոգեբանական է․ «Նախաքննության փուլում անձանց առերեսումները այդքան շատ տեղի չեն ունենում, իրենք առանձին են հարցաքննության կանչվում, այսինքն՝ մասնավոր մեղադրանքի գործերը իրենց հանրային վտանգավորությամբ որպես էդպիսին առանձնացված են, ու քանի որ իրենց հանրային վտանգավորությունը ցածր է, օրինակ, իրար առերեսվելու ընթացքում, երբ գնում են, դատարանում իրար տեսնում են, հավանականությունը ավելի շատ է, որ կարող են հաշտվել, քան երբ քննիչը իրենց հատ-հատ հարցաքննության է կանչում»,– կարծում է Լազարյանը։ Որո՞նք են հնարավոր ռիսկերը Արտակ Ղազարյանի խոսքով՝ իր կողմից մատնանշված խնդիրները կարող են հանգեցնել կամ նրան, որ մարդիկ, եթե անգամ իմանան, թե ով է ենթադրյալ հանցանք կատարած անձը, օգտվեն օրենքի դրույթից, որը թույլ է տալիս օգտագործել հանրային ռեսուրսները նրան հայտնաբերելու համար, կամ դիմեն ինքնադատաստանի, կամ էլ պարզապես հաշտվեն, որ իրենց նկատմամբ հանցանք տեղի ունեցավ․ «Ավելի շատ հակված եմ մտածելու, որ մեծամասնությունը ուղղակի կլռի, զերծ կմնա հետապնդում հարուցելու իր իրավունքը իրացնելուց, որովհետեւ եթե ես մտնելու եմ մի բանի մեջ, որը ինձ համար գրեթե անհաղթահարելի է, ես չեմ մտնի էդտեղ, կհաշտվեմ, որ հանցանք եղավ, որ անարդար երկրում եմ ապրում, որ կա Քրեական օրենսգրքով հռչակված հանցանք, որն ինձ հետ կատարվեց, բայց ես զուրկ եմ այդ մարդուն պատասխանատվության ենթարկելու ռեալ հնարավորությունից, ինչը էլի մեծ խնդիր է, որովհետեւ իրավական պետությունում չի կարող լինել հանցանք, որը իրավաբանորեն անհետապնդելի լինի, իսկ այս պայմաններում փաստացի դառնում է անհետապնդելի»,- ասում է Ղազարյանը։ Ի պատասխան՝ Արփի Լազարյանն այն համոզմանն է, որ ցանկացած նոր ինստիտուտ ներդնելու եւ գործարկելու ընթացքում ռիսկեր միշտ կան․ «Հանրային մեղադրանքի գործերով նույն ինքնադատաստանի սկզբունքը այնպես չէ, որ չի լինում, վենդետաների դեպքեր շատ են լինում, դա նաեւ գալիս է հասարակության իրավագիտակցության մակարդակից, եւ բնականաբար, առաջին քայլը որ պետությունը պետք է անի, հասարակության իրավագիտակցության մակարդակի բարձրացումն է․․․ Իսկ եթե այնպիսի հանցանք է կատարվել, որ տուժողը հաշտվել է կամ ցանկություն չունի իր իրավունքները պաշտպանել, կներեք, բայց պետության միջամտությունն այդտեղ երեւի այդքան էլ ճիշտ չէ, որովհետեւ վերջիվերջո անձի իրավունքների պաշտպանության կարեւոր բաղադրիչներից մեկը ինքնապաշտպանության մեխանիզմն է։ Անձը պետք է իր իրավունքների պաշտպանության ջատագովը լինի»,– ասում է Լազարյանը։  Անդրադառնալով մեղադրյալի պատշաճ վարքագիծը ապահովելու ռիսկերին՝ Լազարյանն ընդգծում է՝ քննությունից խուսափելու դեպքում դատարանը կարող է նրա նկատմամբ հարկադրանքի միջոց կիրառել եւ ոստիկանության միջոցով բերման ենթարկել, իսկ նախնական դատալսումների փուլում էլ քննարկման առարկա է դարձնելու նրա նկատմամբ խափանման միջոց կիրառելու հարցը։   Ի՞նչ դիրքորոշում ունի Եվրոպական դատարանը  Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ) պարբերաբար անդրադարձել է մասնավոր մեղադրանքով վարույթի ինստիտուտին եւ դրա համատեղելիությանը Մարդու իրավունքների Եվրոպական կոնվենցիայի (ՄԻԵԿ) հետ՝ նշելով, որ Կոնվենցիան բոլոր դեպքերում չէ, որ պահանջում է պետության աջակցությամբ հետապնդում։ Եվրոպական դատարանը նման դիրքորոշում է հայտնել «Սանդրա Յանկովիչն ընդդեմ Խորվաթիայի» գործով՝ նշելով, որ չանտեսելով անձի՝ ֆիզիկական անձեռնմխելիության պաշտպանության իրավունքի կարեւորությունը՝ չի ընդունում դիմումատուի այն պնդումները, որ Կոնվենցիայիով երաշխավորված իր իրավունքները կարող էին ապահովվել միայն այն դեպքում, երբ ենթադրյալ հարձակվողները պատասխանատվության ենթարկվեին պետության աջակցությամբ եւ ոչ թե մասնավոր հետապնդման կարգով (CASE OF SANDRA JANKOVIĆ v. CROATIA, կետ 50)։ Այնուհանդերձ, «Բեվակվան ընդդեմ Բուլղարիայի» գործով ՄԻԵԴ-ը նշել է, որ դիմումատուի՝ մասնավոր մեղադրանք հարուցելու եւ փոխհատուցում պահանջելու հնարավորությունը բավարար միջոց չէ, քանի որ մասնավոր մեղադրանքի վարույթը ժամանակատար է եւ չի կարող կանխել ենթադրյալ հանցանքի կրկնությունը։ (CASE OF BEVACQUA AND S. v. BULGARIA, կետ 82)։  Արտակ Ղազարյանն ասում է՝ ինքնին մասնավոր մեղադրանքի գործերի առկայությունը ՄԻԵԴ–ը խնդրահարույց չի համարել ՄԻԵԿ–ի տեսակետից, բայց շատ դեպքերում, ընդ որում, հենց ընտանեկան բռնության համատեքստում, ուղիղ վերլուծելով փաստերը, հանգել է նրան, որ տուժողները եղել են անօգնական վիճակում, որ տուժողների համար մեղադրանքի իրականացումը եղել է խիստ դժվար մի բան, որ տուժողները զրկված են եղել պետական որեւէ օժանդակությունից․ «Բայց եթե վերացարկվենք ընտանեկան բռնության համատեքստից, եթե նայենք մեր քննարկածի համատեքստում, երբ ընտրված են բարդ ապացուցելի գործեր, երբ պետությունը մենակ է թողնում եւ չի գնահատում տուժողի՝ քրեական հայց պաշտպանելու ունակությունները, չի գնահատում տուժողի որեւէ ռեսուրս, երբ մեղադրյալը գտնվում է շատ ավելի շահավետ վիճակում, կարող ենք ասել, որ տուժողը կարող է բախվել մի վիճակի հետ, երբ մեղադրանքից պաշտպանությունն իր համար դառնա անհաղթահարելի բեռ, եւ դա կոնվենցիոն տեսանկյունից լինի խնդրահարույց, անգամ, երբ կապված չլինի ընտանեկան բռնության հետ»։ Արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչն էլ նշում է՝ ցանկացած ինստիտուտ զարգացման ճանապարհ պիտի անցնի․ «Մենք միանշանակ չենք կարող ասել, որ գործնականում առաջացող բոլոր հարցերը փակել ենք օրենսդրական ձեւակերպումներով, ու դա անհնար է, քանի որ այսպիսի կարգավորում ՀՀ-ում առաջին անգամ է։ Երբ կսկսվի լայնորեն կիրառվել, եւ եթե կարձանագրվեն ինչ-որ խնդիրներ, այդ թվում՝ Ձեր կողմից նշված խնդիրները, բնականաբար, դրանք աչքաթող չեն արվի, եւ օրենսդրական փոփոխություններով կլուծվեն»,– ասում է Արփի Լազարյանը։   5-րդ լուսանկարի տեսական հիմքերը՝ ըստ Արտակ Ղազարյանի մեկնաբանության, աղբյուրներ՝ 1, 2 Հեղինակ՝ Միլենա Խաչիկյան
19:00 - 21 փետրվարի, 2024
Քամիլ Զեյնալլըի նկատմամբ սպանության մեղադրանքով կա հայտարարված միջպետական հետախուզում

Քամիլ Զեյնալլըի նկատմամբ սպանության մեղադրանքով կա հայտարարված միջպետական հետախուզում

Մոսկվայում ձերբակալված ադրբեջանցի բլոգեր Քամիլ Զեյնալլըի նկատմամբ սպանության մեղադրանքով կա հայտարարված միջպետական հետախուզում։ Տեղեկությունը Ինֆոքոմին հայտնեց ՀՀ ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության լրատվական վարչության աշխատակից Զարզանդ Գաբրիելյանը։ Ավելի վաղ ադրբեջանցի բլոգերը իր տեսաուղերձում հայտնել էր, որ Բաքու մեկնելիս Մոսկվայի «Դոմոդեդովո» օդանավակայանում իրեն բերման են ենթարկել ռուսաստանցի իրավապահները և հայտնել, թե ինքը հետախուզվում է Հայաստանի կողմից։ Ըստ Զեյնալլըի՝ ռուսաստանցի իրավապահները հնարավոր են համարել իր արտահանձնումը Հայաստան՝ նշելով, թե այսօր կանգնելու է դատարանի առջև։ Վերջինս տեսաուղերձում օգնություն է հայցում Ադրբեջանի իշխանություններից։  Զեյնալլըի անունը շրջանառվում է 2020թ․ Հադրութում հայ մարդու գլխատման և Մոսկվայում հայերի դեմ բռնությունների պատմություններում։ ՀՀ գլխավոր դատախազության հանրային կապերի բաժնի պետ Արեւիկ Խաչատրյանը մեր հարցին ի պատասխան ասաց՝ Դատախազությունը ձերբակալման վերաբերյալ պաշտոնական տեղեկության չի տիրապետում։ Գլխավոր դատախազի խորհրդական Լուսինե Մարտիրոսյանն էլ հայտնեց՝ ԱՊՀ տարածքում միջպետական հետախուզման վերաբերյալ տեղեկության տնօրինողը իրենք չեն։
12:25 - 21 փետրվարի, 2024
Ձերբակալվել է Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանի թիկնազորի աշխատակից Աշոտ Դանիելյանը

Ձերբակալվել է Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանի թիկնազորի աշխատակից Աշոտ Դանիելյանը

«Ինֆոքոմ»-ի տեղեկություններով՝ երեկ՝ փետրվարի 20-ին, ոստիկանության ծառայողների կողմից Երեւանի Աբովյան փողոցից ձերբակալվել է Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանի թիկնազորի աշխատակից Աշոտ Դանիելյանը։ Տեղեկությունը փորձեցինք ճշտել Քննչական կոմիտեից, որի մամուլի խոսնակ Գոռ Աբրահամյանը հայտնեց միայն, որ ապօրինի թմրամիջոցներ պահելու և իրացնելու կասկածանքով Ոստիկանության բաժին է տեղափոխվել մեկ անձ։  Դեպքի առթիվ հաղորդում է ներկայացվել, որի հիման վրա նախաձեռնվել է քրեական վարույթ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 1-ին (Իրացնելու նպատակով թմրամիջոց, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութ, դրանց պատրաստուկ կամ դրանց համարժեք նյութ (անալոգ) կամ դրանց ածանցյալ ապօրինի արտադրելը, պատրաստելը, վերամշակելը, ձեռք բերելը, պահելը, տեղափոխելը, առաքելը, տարածելը, գովազդելը կամ դրանք ապօրինի իրացնելը կամ մեկ ուրիշի դրդմամբ՝ նրա համար թմրամիջոց, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութ, դրանց պատրաստուկ կամ դրանց համարժեք նյութ (անալոգ) կամ դրանց ածանցյալ ապօրինի ձեռք բերելը) եւ 396-րդ հոդվածի 1-ին (Առանց իրացնելու նպատակի զգալի չափերով թմրամիջոց, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութ, դրանց պատրաստուկ կամ դրանց համարժեք նյութ (անալոգ) կամ դրանց ածանցյալ կամ պրեկուրսոր ապօրինի արտադրելը, պատրաստելը, վերամշակելը, ձեռք բերելը, պահելը, տեղափոխելը կամ առաքելը) մասերով։ «Ոստկանության կողմից վարույթն իրականացնող մարմին է ներկայացվել բերման ենթարված անձը, եւ քննիչի կողմից որոշում է կայացվել նշված հանցագործությունը առերեւույթ կատարելու հիմնավոր կասկածանքի հիմքով նրան ձերբակալելու վերաբերյալ»,- ասաց Աբրահամյանը։ Նշանակվել է փորձաքննություն, դեպքի հանգամանքները պարզելու նպատակով կատարվում է նախաքննություն։ Հիշեցնենք՝ երեկ Եռաբլուր զինվորական պանթեոնում միջադեպ էր տեղի ունեցել Աշոտ Դանիելյանի եւ 24news.am լրատվական կայքի լրագրողի միջեւ: Ըստ լրատվական կայքի՝ երբ Սամվել Շահրամանյանը հրաժարվել է խոսել լրագրողի հետ, վերջինս ըմբռնումով է մոտեցել, ընդառաջ գնացել չնկարահանելու հորդորին։ Սակայն Շահրամանյանին ուղեկցող անձը, որը, ըստ նույն կայքի, Աշոտ Դանիելյանն է, աչքի է ընկել խուլիգանական պահվածքով, հայհոյել լրագրողին ու օպերատորին, ինչպես նաև հրել վերջինիս։  Ավելի ուշ Արցախի տեղեկատվական շտաբը հաղորդել է, որ Արցախի Հանրապետության իշխանությունները ցավում են «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում «24News.am» լրատվամիջոցի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ տեղի ունեցած միջադեպի համար, հայցում նրանց ներողամտությունը: Շտաբից նշել են նաեւ, որ անթույլատրելի որակելով տեղի ունեցածը՝ նախագահ Սամվել Շահրամանյանը միջադեպից ժամեր անց ընդունել է լրատվամիջոցի ներկայացուցիչներին, լսել նրանց ու դատապարտել կատարվածը:
11:50 - 21 փետրվարի, 2024
Գիտարբուք Արսեն Առաքելյանի հետ․ Մոլեկուլային կենսաբանությունն ու հիվանդությունները

Գիտարբուք Արսեն Առաքելյանի հետ․ Մոլեկուլային կենսաբանությունն ու հիվանդությունները

Գիտարբուք կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն Արսեն Առաքելյանի հետ։ - Ծանոթություն - Գիտության, մոլեկուլային կենսաբանության ընտրությունը - Ի՞նչ է մոլեկուլային կենսաբանությունը - «Մարդու գենոմ» ծրագիրը - Մոլեկուլային կենսաբանության գործիքակազմի փոփոխությունը․ ավանդականի ու արհեստական բանականության համատեղումը - Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի գիտական խմբերն ու լաբորատորիաները - Մարդու ծերացման վերաբերյալ հետազոտությունները - Ինչպե՞ս են աշխատում COVID-ի ՊՇՌ թեստերը - Ինչպե՞ս պատրաստվեցին COVID-ի հայկական ՊՇՌ թեստերը - COVID-ի հետևանքները, կապը այլ հիվանդությունների հետ -  Հակաբիոտիկների ոչ տեղին օգտագործումը, հակաբիոտիկակայուն բակտերիաների առաջացումը - Քաղցկեղի վաղաժամ հայտնաբերման հնարավորությունը․ ժառանգական և ոչ ժառանգական քաղցկեղներ - «Պլացեբոյի էֆեկտը» - Գիտության զարգացման «հաջորդ շերտը» - «Բրիտանացի գիտնականները»․ գիտության արդյունքների սխալ, թերի մեկնաբանությունը   - Գենետիկորեն ձևափոխված օրգանիզմների վերաբերյալ ուսումնասիրությունները
16:28 - 18 փետրվարի, 2024
Վահան Քերոբյանի նկատմամբ խափանման միջոց ընտրվեց տնային կալանքը

Վահան Քերոբյանի նկատմամբ խափանման միջոց ընտրվեց տնային կալանքը

Էկոնոմիկայի նախկին նախարար Վահան Քերոբյանի նկատմամբ խափանման միջոց ընտրվեց տնային կալանքը 2 ամիս ժամկետով։ Որոշումը քիչ առաջ հրապարակեց Հակակոռուպցիոն դատարանը։ Նախկին նախարարը հայտնեց, որ որոշումը կբողոքարկվի։ Քերոբյանը դատարանի դահլիճում հարցրեց լրագրողներին, թե արդյո՞ք արդեն նոր նախարար կա, ապա հայտնեց, որ իրեն առաջարկել են հրաժարականի դիմում գրել, և այն առաջարկել է ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Հարությունյանը։ Վահան Քերոբյանը, պատասխանելով լրագրողների հարցերին, ասաց, որ այս քաղաքական հետապնդում չի համարում այս գործը։ Հիշեցնենք՝ Վահան Քերոբյանին մեղադրանք է առաջադրվել Էկոնոմիկայի նախարարության կարիքների համար ծառայության ձեռքբերման մրցույթի ընթացքում առերևույթ չարաշահումների վերաբերյալ քրեական վարույթով քրեական օրենսգրքի 441-րդ հոդվածի՝ «պաշտոնատար անձի կողմից իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունը չարաշահելը կամ լիազորություններն անցնելը», 2-րդ մասի 4-րդ կետով՝ «մի խումբ պաշտոնատար անձանց կողմից նախնական համաձայնությամբ»: Քերոբյանը մեղադրանքը չի ընդունում։
13:05 - 16 փետրվարի, 2024
Ադրբեջանը խուսափում է սահմանագծման 2 տարբերակից, պատճառը կարող է լինել հետագայում ռազմական էսկալացիան ՀՀ դեմ լայնածավալ պատերազմի վերածելու հեռանկարը․ Փաշինյան

Ադրբեջանը խուսափում է սահմանագծման 2 տարբերակից, պատճառը կարող է լինել հետագայում ռազմական էսկալացիան ՀՀ դեմ լայնածավալ պատերազմի վերածելու հեռանկարը․ Փաշինյան

Խոսելով խաղաղության պայմանագրի մասին՝ Նիկոլ Փաշինյանը ՀՀ կառավարության նիստի մեկնարկին հայտարարեց, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ճանաչել են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը 1991թ․ Ալմա-աթայի հռչակագրով, ուտի մնացել է միայն տեխնիկական աշխատանքը․ «Քարտեզների և գետնի վրա վերարտադրել հայկական և ադրբեջանական ԽՍՀ-ների միջև 1991թ․ դրությամբ դե յուրե առկա սահմանը դրանց իրավական հիմքերը վերհանելու միջոցով և լուծել հարցը»։ ՀՀ վարչապետի խոսքով նույն սկզբունքով պետք է հասցեագրել նաև, այսպես կոչված, էքսկլավ անկլավների հարցը։  «Ասենք Արծվաշենի տարածքը որոշելու համար պետք է իրավական փաստաթղթերի հիման վրա գծել նրա սահմանը և հետագա բանակցությունների արդյունքում որևէ բանաձևով լուծել նաև այդ հարցը։ Բայց Ադրբեջանը պարբերաբար խուսափում է գնալ նման լուծումների՝ փորձ անելով գնալ տեղայնացման ճանապարհով։ Մենք համաձայն ենք նույնիսկ այս տարբերակին և սահմանագծում իրականացնել անգամ մարզ առ մարզ՝ ամեն հատվածում վերարտադրելով սահմանը, և ապա իրականացնել զորքերի դիրքավորման ճշգրտում՝ ըստ վերարտադրված սահմանագծի և անցնել հաջորդ հատվածին, իսկ էքսկլավային հարցերը թողնել ամենավերջին փուլին։ Այսինքն՝ 2 տարբերակ կա, որ նախ ամբողջ սահմանով իրականացնում ենք սահմանագծում և անցնում դրա իրագործմանը, երկրորդ տարբերակն այն է, որ կտորների ենք բաժանում սահմանը և կտոր-կոտր սահմանագծումով գնում ենք առաջ։ Ըստ էության 2 տարբերակներն էլ մեզ համար ընդունելի են ընդունված սկզբունքների շրջանակում»,- ասաց նա։ Բայց, Փաշինյանի խոսքով, Ադրբեջանը կարծես խուսափում է նաև այս տարբերակից․ «Եվ մեր վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ սրա համար կարող է լինել մեկ պատճառ։ Եվ այդ պատճառը կարող է լինել օրինակ ռազմական գործողություններ սկսկելը սահմանի որոշ հատվածներում՝ հետագայում ռազմական էսկալացիան ՀՀ դեմ լայնածավալ պատերազմի վերածելու հեռանկարով։ Այս մտադրությունը ընթերցվում է պաշտոնական Բաքվից հնչող բոլոր հայտարարություններում ու գործողություններում»։ Նիկոլ Փաշինյանն ընդգծեց, որ ՀՀ կառավարության քաղաքականությունն է ակտիվ բանակցություններում ներգրավվելու միջոցով հնարավորը անել նման զարգացումները կանխելու համար՝ միևնույն ժամանակ ակտիվ կանգնելով ՀՀ բոլոր լեգիտիմ շահերի պաշտպանության դիրքերում, որոնք են ՀՀ տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության պաշտպանությունը․ «Ու չեմ կարող չնկատել, որ պաշտոնական Բաքվից վերջին օրերին հնչող մի շարք հայտարարություններ՝ ՀՀ օրենսդրական դաշտի մասին մեր երկրի ինքնիշխանության խախտում են և միջամտություն մեր երկրի ներքին գործերին։ Փորձերը մեկնաբանելու, թե ՀՀ սահմանադրությունում խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը խանգարող որևէ դրույթ կա, իրականության հետ որևէ կապ չունեն։ Ինչպես ասել եմ, խաղաղության պայմանագրի բանակցությունների ընթացքում Հայաստանի և Ադրբեջանին հաջողվել է մի շարք հոդվածների վերաբերյալ համաձայնության գալ, և դրանցից մեկն այն մասին է, որ կողմերը չեն կարող հղում անել իրենց օրենսդրության վրա խաղաղության պայմանագրի որևէ դրույթի կատարումից հրաժարվելու համար։ Հետևաբար ՀՀ օրենսդրության մեջ խաղաղության պայմանագրի իրագործմանը խոչընդոտող որևէ դրույթ չկա, և սա ոչ միայն քաղաքական, այլև փորձագիտական գնահատական է»։
11:42 - 15 փետրվարի, 2024
Ադրբեջանը հրաժարվում է ընդունել, որ իր օկուպացիայի տակ են ՀՀ 31 ոչ անկլավային  գյուղերի կենսական նշանակության տարածքներ․ Փաշինյան

Ադրբեջանը հրաժարվում է ընդունել, որ իր օկուպացիայի տակ են ՀՀ 31 ոչ անկլավային գյուղերի կենսական նշանակության տարածքներ․ Փաշինյան

Ներքին Հանդում տեղի ունեցածը Ադրբեջանի ապակառուցողական քաղաքականության հերթական դրսևորում է։ Այս մասին ՀՀ կառավարության նիստի սկզբում հայտարարեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ներկայացնելով, որ փետրվարի 13-ին Ադրբեջանի ագրեսիվ գործողությունների հետևանքով զոհվեցին Սյունիքի մարզի Կապան համայնքի Ներքին Հանդ բնակավայրի հատվածում ՀՀ պետական սահմանին մարտական հերթապահություն իրականացնող 4 դիրքապահներ և ցավակցություն հայտնելով զոհվածների հարազատներին և մտերիմներին։ Վարչապետը հիշեցրեց, որ փետրվարի 12-ին ադրբեջանական լրատվամիջոցները տեղեկություն էին տարածել, թե, իբր, Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին վերը հիշատակված հատվածում Հայաստանի դիրքապահների կողմից կրակ է արձակվել, և վիրավորում է ստացել Ադրբեջանի ԶՈՒ զինծառայող: Նրա խոսքով այս հայտարարությունից հետո ՀՀ ՌՈ-ն հայտարարություն տարածեց, թե դեպքի հետաքննություն է սկսել, քանի որ պաշտպանության նախարարի կողմից հստակ հրահանգ կա հրադադարի ռեժիմի խախտումներ թույլ չտալ, սադրանքների չտրվել, և, հետևաբար, եթե պարզվի, որ հրամանը խախտելու դեպք կա, կլինեն նաև իրավական հետևանքներ: «Չնայած սրան՝ հաջորդ առավոտյան Ադրբեջանը զանգվածային կրակ է բացել վերը հիշատակված դիրքերի ուղղությամբ, ինչի հետևանքով 4 զոհ ունեցանք: Իրադարձությունների նկարագրությունը ցույց է տալիս, որ Ադրբեջանի մտադրությունները շարունակում են մնալ նույնը՝ ռազմական հարկադրանքի քաղաքականություն վարել ՀՀ նկատմամբ։ Մեր տպավորությունն այն է, որ Ադրբեջանը որևէ հետաքրքրությունն չի ցուցաբերում սահմանային կայունության և անվտանգության ապահովման հարցում, և դրա հիմնավորումները բազմաթիվ են»,- ասաց Փաշինյանը՝ հիշեցնելով, որ, օրինակ, դեռևս 2022-ին պայմանավորվածություն էր ձեռք բերվել, որ սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովների մանդատի մեջ պետք է ներառվեն նաև սահմանային անվտանգության հարցերը․ «ՀՀ-ն, պայմանավորվածության համաձայն, ստեղծեց ՀՀ-ի և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողով՝ ենթադրելով, որ այդ պայմանավորվածության համաձայն՝ հանձնաժողովները նաև սահմանային անվտանգության հետ կապված հարցերով կաշխատեն: Իսկ Ադրբեջանը, ի հեճուկս պայմանավորվածության, իր ստեղծած հանձնաժողովը կոչեց Ադրբեջանի Հանրապետության և ՀՀ-ի միջև պետական սահմանի սահմանազատման պետական հանձնաժողով՝ բաց թողնելով անվտանգության կոմպոնենտը»։ Նրա խոսքով այս և մի քանի այլ հանգամանքներ հիմք են տալիս եզրակացնելու, որ Ադրբեջանը շարունակում է վարել «այն, ինչ ուզում եմ, տվեք բանակցային եղանակով, հակառակ դեպքում ես դա կվերցնեմ պատերազմով» քաղաքականությունը։  «Իսկ ինչ է ուզում Ադրբեջանը։ Նկատել եք, որ Ադրբեջանը պարբերաբար խոսում է, ինչպես ինքն է ձևակերպում, 4 գյուղերի տարածքների մասին՝ միևնույն ժամանակ հրաժարվելով ընդունել, որ ադրբեջանական օկուպացիայի տակ են ՀՀ 31 ոչ անկլավային  գյուղերի կենսական նշանակության տարածքներ։ Այս 4-ն ու 31-ը վերաբերում են ոչ անկլավային գյուղերին։ Այս իրավիճակին մեր դիրքորոշումը խիստ կառուցողական է։ Մենք ասում ենք, որ որպեսզի զորքերը իրենց այսօրվա դիրքերից հետ գնան, անհրաժեշտ է քարտեզի և գետնի վրա վերարտադրել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանը և երկու երկրի զորքերը հետ քաշել այդ սահմանի գծի նկատմամբ։ Այսինքն՝ սահմանի վերարտադրությունից հետո եթե պարզվի, որ այդ գծից առաջ զորքեր կան, երկուստեք պետք է հետ քաշվեն»,- ասաց նա։ ՀՀ վարչապետը նշեց, որ պաշտոնական Բաքուն փորձում է այս իրադրությունը ձևակերպել այնպես, որ ադրբեջանական զորքերը ՀՀ 31 գյուղերի տարածքներից որևէ կերպ հետ չգնան․ «Սա կառուցողական դիրքորոշում չէ։ Եվ կրկին Հայաստանի անունից վերահաստատում եմ ՀՀ պատրաստակամությունը գնալ կոնկրետ լուծումների, որոնց սկզբունքները արդեն իսկ պայմանավորված են»։
11:24 - 15 փետրվարի, 2024
«Հայաստանը և նրան ռազմական աջակցություն ցուցաբերողները պետք է իմանան, որ մեզ ոչինչ չի կարող կանգնեցնել»․ Իլհամ Ալիև

«Հայաստանը և նրան ռազմական աջակցություն ցուցաբերողները պետք է իմանան, որ մեզ ոչինչ չի կարող կանգնեցնել»․ Իլհամ Ալիև

Ադրբեջանի Միլլի Մեջլիսում ընթանում է Իլհամ Ալիևի երդման արարողությունը։ Ադրբեջանի նախագահը ելույթում արել է մի շարք ռազմատենչ հայտարարություններ։ Ալիեւը, մասնավորապես, նշել է․ «Ժամանակի ընթացքում մենք կրկին ականատես եղանք մեր նկատմամբ տարածքային նոր պահանջների, և նրանք [Հայաստանը, -խմբ․] կրկին չեն ցանկանում հրաժարվել իրենց կեղտոտ գործերից։ Հայաստանը կարծես մոռացել է Ղարաբաղյան Երկրորդ պատերազմի արդյունքները, կամ էլ գուցե ինչ-որ մեկը նրանց խրախուսել է ընդհանրապես չկատարել այդ պարտավորությունները»,- ասել է Ալիևը։ Ալիևը հայտարարել է, թե «ինչքան էլ Հայաստանը հովանավոր ունենա, իրենց ոչ ոք չի կարող կանգնեցնել․․․»։ «Մենք Հայաստանի տարածքի նկատմամբ հավակնություններ չունենք, բայց իրենք էլ պետք է հրաժարվեն իրենց պահանջներից։ Մեզ հետ անհիմն պնդումների և շանտաժի լեզվով խոսելը նրանց համար թանկ կարժենա, և դա հավանաբար բոլորն են տեսնում»,- ասել է Ալիևը։ Իլհամ Ալիևը խոսել է նաև ՀՀ օրենսդրության մասին՝ նշելով, որ «եթե Հայաստանը իր օրենսդրությունը չբերի նորմալ վիճակի, և եթե Ադրբեջանի նկատմամբ տարածքային պահանջներին վերջ չդնի, ապա, բնականաբար, խաղաղության պայմանագիր չի լինի»։  «Մեր բանակն իր ուժը ցույց տվեց ոչ թե զորավարժություններում, ոչ թե շքերթներում, այլ մարտի դաշտում։ Հայաստանը և նրան ռազմական աջակցություն ցուցաբերողները պետք է իմանան, որ մեզ ոչինչ չի կարող կանգնեցնել»,- ասել է Ալիևը։
17:54 - 14 փետրվարի, 2024
Ադրբեջանական կողմը հայտարարում է, որ առավոտյան «Հատուցում» գործողություն է իրականացրել Ներքին Հանդում

Ադրբեջանական կողմը հայտարարում է, որ առավոտյան «Հատուցում» գործողություն է իրականացրել Ներքին Հանդում

Ադրբեջանի պետական սահմանային ծառայությունը հայտարարում է, որ առավոտյան սահմանին «Հատուցում» գործողություն է իրականացրել՝ «ի պատասխան հայկական ԶՈՒ-ի երեկվա սադրանքի»։ Այսօր առավոտյան ՀՀ ՊՆ-ից հայտնել էին, որ ժամը 05:30-ից սկսած Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն հրաձգային զենքերից կրակ է բացել Ներքին Հանդի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի ուղղությամբ, ինչի հետևանքով, նախնական տվյալներով, հայկական կողմն ունի 2 զոհ և վիրավորներ։ Ըստ ադրբեջանական կողմի՝ գործողության արդյունքում Ներքին Հանդում հայկական ԶՈՒ-ի «մարտական դիրք է ոչնչացվել»։ «Հայկական կողմի յուրաքանչյուր սադրանք, որն ուղղված է ադրբեջանա-հայկական պայմանական պետական ​​սահմանի օպերատիվ իրադրության սրմանը, այսուհետ կպատասխանվի ավելի լուրջ և վճռական միջոցներով։ Կատարվածի պատասխանատվությունն ամբողջությամբ կրում է Հայաստանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը»,- ասվում է Ադրբեջանի պետական սահմանային ծառայության հաղորդագրության մեջ։ Հիշեցնենք, որ երեկ ՀՀ ՊՆ ռազմական ոստիկանությունից հայտնել էին, որ ադրբեջանական լրատվամիջոցների տեղեկատվությունը՝ Հայաստան-Ադրբեջան պետական սահմանի Կապան-Զանգելան հատվածում ս․թ փետրվարի 12-ին հայաստանցի դիրքապահների կողմից կրակ բացելու մասին, հետաքննվում է: Հենց այս դեպքն է ադրբեջանական կողմը «սադրանք» որակել։
10:08 - 13 փետրվարի, 2024